APRIL 2010 | NUMMER 4
Va n L a n s c h o t K e m p e n
-view
voorwoord Met veel genoegen presenteren wij u de tweede editie van VLK e-view van 2010. Wij kijken terug op wederom een uitdagend kwartaal op de financiële markten. Onzekerheid over tal van economische factoren gaat hand in hand met stijgende aandeelkoersen. Jos Jongen, Chief Investment Officer van VLK en Hauke Ris, Portfolio Manager, blikken terug en geven hun visie en de vertaling daarvan in de beleggingsportefeuilles. Voorts geven wij een voorbeeld uit onze adviespraktijk, waarbij een cliënt ons vraagt een strategisch (assetallocatie)advies uit te brengen op het totale vermogen dat is ondergebracht bij verschillende financiële instellingen. Graag vragen wij ook uw aandacht voor de activiteiten van de midoffice van VLK. Ten slotte staat Déderiet van Meggelen, Structureerder bij VLK, stil bij de mogelijkheden van de ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling) voor de vermogende particulier die ook directeur-grootaandeelhouder is. Hebt u vragen naar aanleiding van bovenstaande onderwerpen? Aarzelt u niet om contact met mij op te nemen.
Namens het team van VLK,
SERVICES
VISIE
Midoffice: Operational Excellence ten behoeve van onze relaties
Sentiment blijft sterk ondanks zorgen over begrotingstekorten
De ‘anonieme’ ANBI
Een integrale visie op uw diverse beleggingsportefeuilles
Midoffice: Operational excellence ten behoeve van onze relaties Sinds de overname van Kempen & Co door Van Lanschot Bankiers is Van Lanschot Kempen ook een full service bankkantoor. Om de relatiemanagers en de specialisten te ontlasten van diverse operationele zaken is een midoffice in het leven geroepen. De midoffice bestaat uit een aantal medewerkers met vele jaren ervaring in het bankwezen.
Betalingen en administratie De midoffice is allereerst het aanspreekpunt voor het betalingsverkeer. Alle betalingen, naar binnen- of buitenland, met of zonder spoed, worden door de midoffice verwerkt. Zowel van uw Van Lanschot-rekening als van uw Kempen-rekening. We maken graag individuele afspraken met u om te voorkomen dat u onnodig debet staat op uw rekening en dragen zodoende zorg voor saldoregulatie. Heeft u bijvoorbeeld opeens een aanzienlijk bedrag aan contant geld nodig? Dan proberen wij dat op zo kort mogelijke termijn voor u te regelen. Bijvoorbeeld door het geld klaar te leggen bij een van de Van Lanschot kantoren met een kasbalie. Daarnaast verzorgen wij de administratie van alle rekeningen bij Van Lanschot en Kempen. Dat betekent dat wij samen met de relatiebeheerder verantwoordelijk zijn voor de dossiers van de relaties van Van Lanschot Kempen. Ook de administratie en het onderhoud van deposito’s en kredieten voeren wij voor u uit.
Oplossingen in de praktijk Marc Bakker Van Lanschot Kempen | tel. 020-348 8820
[email protected]
Stelt u zich eens voor dat u net op uw vakantiebestemming bent aangekomen en erachter komt dat uw portefeuille niet meer in uw bezit is. Wat nu? Wij kunnen ervoor zorgen dat allereerst al uw passen geblokkeerd worden, indien u dat niet al zelf heeft gedaan. Ten tweede zorgen we ervoor dat u zo snel mogelijk over nieuwe betaalmiddelen kunt beschikken en dat deze bijvoorbeeld in uw hotel worden bezorgd. Waarna u uw vakantie met een gerust hart kunt voortzetten. De midoffice is een essentiële schakel in onze dienstverlening aan u en in ons streven naar operational excellence. Wij zijn u graag van dienst!
Midoffice VLK Roeland Kok Van Lanschot Kempen | tel. 020-348 8845
[email protected]
u
SERVICES De ‘anonieme’ ANBI Wat brengt 2010 op belastinggebied?
VISIE 2009 in stijl afgesloten
Maatwerk in kredietverlening
De ‘anonieme’ ANBI Steeds meer particulieren geven aan een eigen Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) te willen oprichten. DeJos oorzaak Jongenhiervan - CIO ligt onder andere in het motief van liefdadigheid. De private cliënt wil graag zijn (of haar) rijkdom delen enKempen aanwenden voor een door hem gekozen en te beïnvloeden goed doel. Van Lanschot | tel. 020-348 8822
[email protected] Ook niet ondenkbaar is dat de oorzaak meer gezocht moet worden in een fiscaal-juridisch motief. De particulier (directeur-grootaandeelhouder) wil een tweede aandeelhouder voor zijn kasgeldvennootschap, zodat deze kan worden omgevormd tot een vennootschap met de status van Vrijgestelde Beleggingsinstelling (VBI). Dit is eenvoudig gezegd een vennootschap met een vennootschapsbelastingtarief van 0% en minimaal twee aandeelhouders (waarbij één van de aandeelhouders maximaal 90% van de aandelen houdt) die een kwalificerende beleggingsportefeuille heeft. Uiteraard is ook een combinatie van beide motieven mogelijk. Bekend mag worden verondersteld dat het voordelen heeft om als ANBI te worden aangemerkt: de door de fiscus afgegeven ANBI-beschikking geeft toegang tot een groot aantal fiscale faciliteiten voor de goededoeleninstelling én voor haar donateurs/erflaters. In de kern gaat het erom dat de ANBI geen erf- of schenkbelasting hoeft te betalen over erfenissen of schenkingen die zij ontvangt in het algemene belang. Uitkeringen die een ANBI doet in het algemene belang zijn vrijgesteld van het recht van schenking. Is er sprake van een ANBI, dan kan de donateur - afhankelijk van de vorm waarin de gift is gedaan - de gift (volledig) van de inkomsten- of vennootschapsbelasting aftrekken. Een ANBI moet worden ingeschreven in het register van de Kamer van Koophandel. Dit register is openbaar en dat heeft dan ook als direct gevolg dat derden het kunnen raadplegen en kunnen zien wie de bestuurders van de instelling zijn. Wie vervolgens nog even verder puzzelt, kan ook de weldoener van de stichting opsporen. Dit is zelfs heel eenvoudig in het geval de stichting de tweede aandeelhouder van de VBI is en de historie van de VBI wordt bestudeerd. In de praktijk leidt bekendheid met de bestuurder(s) nog wel eens tot het op gang komen van een stroom van bedelbrieven of rechtstreekse dringende verzoeken aan de particulier zelf. Het behoeft geen betoog: dit is ongewenst. Hoe kan nu worden bewerkstelligd dat enerzijds wel een ANBI van de grond komt, maar anderzijds de particuliere geldschieter buiten zicht blijft? Daarvoor zijn wel enkele primaire oplossingen te noemen, maar deze doen afbreuk aan de vaak door de geldschieter belangrijk geachte voorwaarde dat er voor hem/haar ook een rol binnen de ANBI moet zijn weggelegd. Zoals hiervoor is aangegeven, moet de weldoener dus niet alleen als bestuurder buiten beeld blijven, maar hij mag - om zijn anonimiteit te waarborgen - ook in geen enkel ander opzicht in de akte van oprichting van de stichting in beeld komen. Immers, laatstbedoelde akte is ook inzichtelijk via de Kamer van Koophandel! Bij een aantal van onze relaties spreken we daarom over het in de akte introduceren van de adviseur (of wijze man) voor het leven. De rol van bestuurders wordt dan bekleed door personen die min of meer tot de inner circle van de weldoener behoren. Uiteraard moet het wel gaan om onafhankelijke bestuurders en niet om marionetten van de weldoener. De adviseur wordt bijvoorbeeld betrokken bij alle beslissingen die meer dan een bepaald bedrag overtreffen of die over een bepaald onderwerp gaan. Hij wordt in de eerste bestuursvergadering benoemd. Van laatstbedoelde vergadering worden aantekeningen gemaakt, maar deze worden niet gedeponeerd en zijn dus niet voor een ieder inzichtelijk. Het wachten is dan nog op funding van de stichting. Dit gebeurt veelal door een akte waarbij een gift bij wijze van periodieke uitkering wordt toegekend. Deze akte is overigens van ultiem belang bij de invulling van de rol van de ANBI als tweede aandeelhouder van de VBI. Dan is het eindelijk zover: de doelstellingen van de stichting kunnen worden ingekleurd (uiteraard met in achtneming van de ANBI-spelregels)! Doelstellingen die niet beïnvloed kunnen worden door al dan niet feitelijke of emotioneel gevoelde druk van buitenaf. mr. Déderiet van Meggelen-Bout Van Lanschot Kempen | tel 020-348 8844
[email protected]
uu 2 Van Lanschot Kempen e-view | A P R I L 2 0 1 0
SERVICES
VISIE
Midoffice: Operational Excellence ten behoeve van onze relaties
Sentiment blijft sterk ondanks zorgen over begrotingstekorten
De ‘anonieme’ ANBI
E en integrale visie op uw diverse beleggingsportefeuilles
Sentiment blijft sterk ondanks zorgen over begrotingstekorten Het positieve sentiment dat de financiële markten vanaf het tweede kwartaal 2009 kenmerkte, hield aan in 2010. Na een goed begin zakten de markten in de tweede helft van januari even weg door zorgen over de financieringsproblematiek van enkele Zuid-Europese landen, waarin Griekenland een hoofdrol speelde. Toen enkele weken later duidelijk werd dat Griekenland eventueel hulp tegemoet kon zien van de EU en het IMF verbeterde het sentiment weer. De macrocijfers voldeden aan de verwachtingen en dit was voldoende om de aandelenmarkten uiteindelijk fors hoger te zetten.
Positieve rendementen Onze portefeuilles konden opnieuw een kwartaal met winst afsluiten. De sterke aandelenrally in met name maart kon echter niet geheel worden bijgehouden waardoor de portefeuilles ten opzichte van hun referentie-indices achterbleven. De neutrale portefeuille behaalde een rendement van 4,1% ten opzichte van 5,0% voor de index. Voor de defensieve en offensieve portefeuilles waren de kwartaalrendementen respectievelijk 2,9% en 5,2% tegenover 3,1% en 6,6% voor de referentie-indices. Onze breed gespreide portefeuilles wisten de verliezen in januari en begin februari sterk te beperken. In maart werd deze voorsprong ten opzichte van de index door de sterke aandelenrally tenietgedaan. Op langere termijn (vanaf 2005) laten alle portefeuilles positieve rendementen zien. De neutrale en offensieve portefeuilles laten hun indices achter zich en de defensieve portefeuille scoort vergelijkbaar met de index. R elatieve P erformance N eutrale P ortefeuille Portefeuille
Benchmark
Verschil
2005
17,8%
17,9%
-0,1%
2006
10,9%
8,1%
2,8%
150 140
2007
0,9%
1,5%
-0,5%
130 120
2008
-25,0%
-23,2%
-1,8%
110 100
2009
90 80
22,1%
19,4%
2,7%
2010 YTD
4,1%
5,0%
-0,9%
Jaarlijks
4,5%
4,3%
0,2%
160
70 Jan-05
Jan-06
Jan-07
Aandelen Bron: Van Lanschot Kempen
Jan-08
Obligaties
Jan-09
Jan-10
Portefeuille Bron: Thomson Datastream
De rendementen zijn gebaseerd op een modelportefeuille en zijn bruto waarbij géén rekening is gehouden met kosten zoals beheerloon en transactiekosten. Wij maken u er verder op attent dat de modelrendementen kunnen afwijken van het door u behaalde netto rendement zoals gerapporteerd in uw performanceoverzicht voor de desbetreffende periode. De specifiek met u gemaakte afspraken, de middelenverdeling van uw portefeuille, het aantal dagen dat uw vermogen was belegd of door u gedane stortingen of onttrekkingen kunnen resulteren in afwijkende resultaten.
Terwijl onze portefeuilles in relatieve zin iets lieten liggen door ons aandelenbeleid, droegen onze keuzes in het beleid voor obligaties en absoluutrendementstrategieën in positieve zin bij.
Onverwacht sterke aandelenrally Het eerste kwartaal van 2010 was na een zwakke start uiteindelijk erg sterk voor aandelen wereldwijd. De vierdekwartaalcijfers van ondernemingen werden gemengd ontvangen. Bedrijven verrasten positief dankzij kostenbesparingen, maar weinig ondernemingen lieten de omzetgroei zien waarop beleggers hoopten. Aan het einde van het kwartaal, toen de zorgen over Griekenland wegebden en macrocijfers aan de verwachtingen voldeden, werden de oorspronkelijke verliezen echter meer dan goedgemaakt. In ons aandelenbeleid droeg zowel de allocatie als de selectie relatief minder bij aan het rendement. Doordat wij halverwege het kwartaal in ons allocatiebeleid de weging in aandelen hadden teruggebracht, konden de porte-
uu 3
Van Lanschot Kempen e-view | A P R I L 2 0 1 0
SERVICES VISIE
VISIE
Sentiment blijft ondanks zorgen begrotingstekorten Wat brengt opsterk belastinggebied? 2009 in stijlover afgesloten Wat brengt 2010 op2010 belastinggebied? feuilles niet geheel meeprofiteren van de eindspurt van de aandelenmarkten. Ook de regioallocatie pakte dit jaarin iets minder positief uit door onze overweging in Europa en onderweging in de VS en Japan. In euro’s Maatwerk kredietverlening uitgedrukt behaalden de aandelenmarkten in de VS en Japan de beste rendementen mede dankzij de zwakke euro. Behalve in de allocatie zijn wij ook defensief in de selectie van aandelenfondsen. De, in het algemeen defensieve, waardeaandelen bleven met name in maart achter bij groeiaandelen. Onze weging naar Europese smallcapaandelen Jos Jongen - CIOhad juist wel een gunstig effect op de relatieve rendementen. Evenals in 2009 presteerden de Van kleinere ondernemingen de afgelopen Lanschot Kempen | tel.in 020-348 8822 drie maanden beter dan de grotere bedrijven.
[email protected] value vs growth
smallcaps vs largecaps
200
200
180
180
160
160
140
140
120
120
100
100
80
80
60 Jan-05
Jan-06
Jan-07
MSC I Europe Value
Jan-08
Jan-09
Jan-10
MSC I Europe Growth
60 Jan-05
Jan-06
Jan-07
MSC I Europe Smallcap
Bron: Thomson Datastream
Jan-08
Jan-09
Jan-10
MSC I Europe Largecap
Bron: Thomson Datastream
Positieve bijdrage obligaties Obligaties beleefden ook een goed kwartaal. De gemiddelde staatsobligatie in de eurozone liet een rendement zien van 2,5%. De verschillen tussen de diverse landen waren echter wel uitzonderlijk hoog. Door de sterke toename van de risico-opslag daalden de rendementen van Griekse staatsleningen bijvoorbeeld met 2,2%, terwijl Ierse staatsleningen dankzij een daling van de risico-opslag een rendement van 3,5% realiseerden. Eersteklas bedrijfsobligaties lieten gemiddeld opnieuw een beter rendement zien dan staatsleningen, hoewel ook hier grote onderliggende verschillen waren. Ons beleid, waarin wij het accent hebben gelegd op hoogwaardige bedrijfsobligaties, droeg ook het afgelopen kwartaal in positieve zin bij aan de relatieve rendementen. Goede selectie en brede spreiding zijn essentieel gelet op de eerder genoemde grote verschillen. In de afgelopen periode hebben wij het belang in bedrijfsobligaties verder uitgebreid door onder meer de aankoop van een nieuw fonds: Standard Life European Corporate Bond Fund. Dit fonds presteerde in het eerste kwartaal duidelijk beter dan de index. Ons belang in staatsobligaties hebben wij voornamelijk uitgebreid door te beleggen in onze institutionele pool, Kempen Euro High Grade Pool. Dit fonds beheert de staatsobligatieportefeuille op een actieve wijze waarbij het accent ligt op de zogenaamde kernlanden: Nederland, Duitsland en Frankrijk. Door de minimale rating van AA zijn bovendien Griekse leningen uitgesloten. Ten slotte levert het actieve looptijdenbeleid van het fonds een belangrijke toegevoegde waarde doordat op verwachte rentebewegingen wordt ingespeeld.
Absoluutrendementstrategieën zorgen voor stabiliteit De absoluutrendementstrategieën hebben hun waarde in het bijzonder in de tweede helft van januari en begin februari bewezen. De aandelenmarkten daalden toen tijdelijk met bijna 10% terwijl de door ons gekozen hedgefondsen in de plus bleven. Een goede selectie en arbitrage zijn belangrijkere bronnen van rendement dan het inspelen op de richting van de markt. Door de extreme ontwikkelingen in 2008 en 2009 zijn er grote verschillen ontstaan tussen fundamenteel goede en slechte ondernemingen en leningen. Doordat hedgefondsen zowel een positieve als een negatieve visie op een aandeel of obligatie kunnen implementeren, kunnen zij via arbitrage optimaal profiteren van de huidige grote verschillen. De door ons geselecteerde (funds–of-)hedgefunds wisten hun benchmark in het afgelopen kwartaal opnieuw te verslaan.
uu 4 4 Van Lanschot Kempen e-view | A P R I L 2 0 1 0
SERVICES VISIE
VISIE
Sentiment blijft ondanks zorgen begrotingstekorten Wat brengt opsterk belastinggebied? 2009 in stijlover afgesloten Wat brengt 2010 op2010 belastinggebied?
Maatwerk in kredietverlening
Via arbitrage kunnen hedgefondsen ook in gelijkblijvende markten verdienen. Op basis van analyse vindt de hedgefondsmanager bijvoorbeeld aandeel x te duur en hij gaat short in dit aandeel door te verkopen zonder het te bezitten. Tegelijkertijd vindt de manager aandeel y uit dezelfde sector te goedkoop op basis van verwachtingen en gaat long in dit aandeel door het te kopen. Indien zijn visie uitkomt, zal hij winst Joszijn Jongen - CIO maken ook al beweegt niet.8822 Van Lanschot Kempen |de tel.markt 020-348
[email protected]
Hedgefondsen: voorbeeld arbitrage met winst bij stabiele markten Aandeel X
Aandeel Y
Gemiddeld
10 9 8
Long: kopen
7 6
Winst
5 4 3
Short: verkopen
2 1 0 Jan
Feb
Maart
Mei
Juni
Juli
TITEL PRESENTATIE, PLAATS EN DATUM Bron: Van Lanschot Kempen
0
De allocatiestrategieën, die gebruik maken van trends, hadden na een moeilijke start in januari een sterke eindspurt in maart. In deze laatste maand waren er weer onmiskenbare trends te zien in aandelenmarkten, grondstoffen en valuta’s waarvan de door ons geselecteerde fondsen wisten te profiteren. De allocatiestrategieën droegen daardoor bij aan de rendementen van onze portefeuilles.
Risico’s afgebouwd Conform onze routekaart van het vorige kwartaal hebben wij de risico’s in het afgelopen kwartaal verder afgebouwd door gedeeltelijke verkoop van de aandelenbelangen in opkomende landen en Europa. Hierdoor zijn wij onderwogen in risicodragende beleggingen. Wij anticiperen hiermee op een verwacht lager tempo van het economisch herstel de tweede jaarhelft. De teleurstelling en draai in het sentiment als gevolg hiervan zullen naar verwachting allereerst leiden tot een correctie voor opkomende landen. De vrijkomende middelen hebben wij belegd in hoogwaardige bedrijfsobligaties en in staatsobligaties. In deze categorieën hebben wij een voorkeur voor actief beheerde fondsen, gelet op de grote verschillen in rendement en risico tussen zowel individuele landen als bedrijven.
Huidig herstel moeilijk vast te houden Tegen de achtergrond van het huidige herstel komt de vraag op naar de aard van de volgende fase van de mondiale conjunctuurcyclus. Onze visie hierop is niet veranderd. In de wetenschap dat het huidige economische en financiële herstel voor een groot gedeelte te danken is aan de grootste monetaire en fiscale impulsen uit de moderne geschiedenis is de kernvraag of dit herstel ook zonder deze impulsen kan doorzetten. De groeimotoren die het stokje van de overheden en centrale banken in 2010 moeten overnemen, de consument en het bedrijfsleven, zullen moeite hebben de hooggespannen verwachtingen waar te maken. Door de zwakke positie van de financiële sector ligt de kredietverstrekking aan zowel het bedrijfsleven als de consument onder druk. Daarnaast blijft de fundamentele positie van de (westerse) consument nog steeds zwak. Er zal meer gespaard en minder geconsumeerd worden, met alle gevolgen van dien voor de economische groei. Hierdoor zal het moeilijk worden het huidige hersteltempo in de tweede helft van 2010 vast te houden. De daarmee gepaard gaande teleurstelling kan het sentiment op de beurs wel eens negatief gaan beïnvloeden.
uu 5 5
Van Lanschot Kempen e-view | A P R I L 2 0 1 0
SERVICES VISIE
VISIE
Sentiment blijft ondanks zorgen begrotingstekorten Wat brengt opsterk belastinggebied? 2009 in stijlover afgesloten Wat brengt 2010 op2010 belastinggebied?
Onze roadmap Maatwerk in kredietverlening
In onze roadmap blijven wij daarom rekening houden met een grillig W-vormig scenario waarbij wij somber zijn over de groei op middellange termijn. In de komende periode zullen wij de risico’s naar verwachting verder afbouwen door de gehele positie in high yield obligaties te verkopen. Later dit jaar zullen wij naar verwachting Jos Jongen -het CIOaandelenbelang weer uitbreiden. Hierbij hebben wij een voorkeur voor aandelen uit de zogenaamde in het bijzonder uit Azië. In de tweede helft van dit jaar zullen wij in ons Van Lanschotemerging Kempen markets, | tel. 020-348 8822
[email protected] beleggingsbeleid rekening houden met de verwachte stijging van de rente. Wij willen dan de rentegevoeligheid van de portefeuilles terugbrengen door de looptijden van de obligatieportefeuille te verkorten en/of een draai te maken naar inflatiegeïndexeerde staatsleningen. Daarnaast kunnen grondstoffen en beursgenoteerd onroerend goed bescherming bieden tegen inflatie.
Onze roadmap Februari 2010: inspelen op verwachte terugval volgens W
- Aandelen naar onderwogen positie
patroon
- Herbeleggen in staats- en bedrijfsobligaties
Tweede kwartaal 2010: inspelen op overwaardering van
- High yield obligaties geheel verkopen
high yield obligaties
Tweede en derde kwartaal 2010: risico op inflatie- en
- Aandelen (met name Azië en opkomende landen) kopen
rentestijgingen
- Rentegevoeligheid van de portefeuille verlagen door kortere duration van de obligatieportefeuille en / of inflatiegeïndexeerde obligaties te kopen - Beursgenoteerd onroerend goed en grondstoffen kopen
Vanaf derde kwartaal 2010
- Winst nemen op bedrijfsobligaties
Verdere normalisering van rentemarkten
Bron: Van Lanschot Kempen Beleggingsfilosofie en -proces
Jos Jongen Van Lanschot Kempen | tel. 020-348 8822
[email protected]
0
Hauke Ris Van Lanschot Kempen | tel. 020-348 8873
[email protected]
uu 6 6 Van Lanschot Kempen e-view | A P R I L 2 0 1 0
SERVICES VISIE
VISIE
Eenbrengt integrale visie op uw diverse Wat op belastinggebied? 2009beleggingsportefeuilles. in stijl afgesloten Wat brengt 2010 op2010 belastinggebied?
Een integrale visie op uw diverse beleggingsportefeuilles
Maatwerk in kredietverlening
Veel van onze relaties hebben hun beleggingsportefeuille bij verschillende financiële instellingen ondergebracht. Uit Jos oogpunt risicospreiding is dit niet onverstandig. Het nadeel kan echter zijn dat er sprake is van een te Jongenvan - CIO sterke Hierdoor verliest8822 u het overzicht en heeft u onvoldoende inzicht in uw totale portefeuille. Vanversnippering. Lanschot Kempen | tel. 020-348
[email protected] Voldoet de geconsolideerde portefeuille nog wel aan uw wensen op het gebied van rendement en risico? Is de portefeuille op totaalniveau wel optimaal ingericht? Maakt u op de beste manier gebruik van de expertise van de verschillende banken, vermogensbeheerders en/of adviseurs? Zo heeft u wellicht een deel van de aandelenportefeuille ondergebracht bij een financiële partij die voornamelijk gespecialiseerd is en bewezen expertise heeft in obligaties. Of bestaat slechts de schijn van spreiding omdat alle portefeuilles er min of meer hetzelfde uitzien met dezelfde soort aandelen of obligaties. Uiteindelijk zullen zij hetzelfde reageren op bewegingen van de financiële markten. Het zou echter ook kunnen dat de ene partij een aandeel aan het verkopen is terwijl de andere partij dit juist aankoopt. Met een portefeuille die over meer partijen is verdeeld, is het bovendien lastig om een goed tactisch assetallocatiebeleid te voeren. Gelet op het grillige patroon dat wij verwachten voor de financiële markten is op de middellange termijn een goed en slagvaardig assetallocatiebeleid van groot belang.
Voorbeeld uit de praktijk Onlangs kregen wij inzicht in de verschillende beleggingsportefeuilles van een relatie die bij diverse partijen waren ondergebracht. De portefeuilles waren min of meer bij toeval ontstaan doordat onze relatie een suggestie van een adviseur opvolgde voor de portefeuille bij betreffende bank. Toen in 2008 een forse correctie optrad, bleek de relatie zwaar teleurgesteld te zijn. Zijn doelstellingen voor rendement en risico hadden een meer absoluut karakter dan waarop de beleggingsadviezen van de verschillende financiële partijen waren gericht. De relatie wenste vooral de neerwaartse risico’s te beperken en was minder geïnteresseerd in relatieve rendementen ten opzichte van een referentie-index, zoals de AEX. Hij had totaal geen zicht op de (neerwaartse) risico’s op totaalportefeuilleniveau. Verder was de verdeling van de deelportefeuilles suboptimaal en werd onvoldoende gebruik gemaakt van de (institutionele) expertise van de verschillende banken.
Onze aanpak: breng eerst huidige situatie in kaart… Op verzoek van de relatie hebben wij een analyse gemaakt van de huidige situatie. De relatie had bij zes partijen beleggingsportefeuilles ondergebracht. Bij de analyse hebben wij de verwachte rendementen en risico’s bepaald van de verschillende portefeuilles aan de hand van ons langetermijnscenario. In dit scenario hebben wij voor alle relevante beleggingscategorieën onze eigen verwachtingen vastgesteld. In de grafiek op de volgende pagina blijken er grote verschillen te bestaan tussen de diverse portefeuilles. Er zijn ruwweg twee defensieve, twee offensieve en twee meer neutrale portefeuilles te onderscheiden. Van die laatste twee is bijvoorbeeld de portefeuille bij partij D optimaler dan bij partij A. Het verwachte rendement is vergelijkbaar terwijl het risico beduidend lager is. Aan de defensieve kant is de portefeuille bij partij E duidelijk minder efficiënt. Bij vrijwel hetzelfde risico is het rendement bij partij F duidelijk hoger. Op het kruispunt van de twee rode lijnen bevindt zich de totale portefeuille. Deze portefeuille heeft momenteel een verwacht rendement op lange termijn van 6% met een risico van 18,5%. Het risico is hierbij uitgedrukt in Value At Risk (95%). Dat betekent dat er 95% kans is dat het verlies op jaarbasis niet meer zal bedragen dan 18,5%.
uu 7 7 Van Lanschot Kempen e-view | A P R I L 2 0 1 0
SERVICES VISIE
VISIE
Eenbrengt integrale visie op uw diverse Wat op belastinggebied? 2009beleggingsportefeuilles. in stijl afgesloten Wat brengt 2010 op2010 belastinggebied?
Inventariseren huidige portefeuilles
Maatwerk in kredietverlening 12% Fin partij A
Fin partij B
Verwacht rendement
Jos Jongen - CIO 10% Fin partij C Fin partij D Van Lanschot Kempen | tel. 020-348 8822
[email protected] Fin partij E Fin partij F 8%
6%
4%
2%
0% 5%
10%
15%
20%
25%
30%
Value at Risk (95%)
Bron: Van Lanschot Kempen
TITEL PRESENTATIE, PLAATS EN DATUM
0
…en stel een nieuwe totaalportefeuille voor De huidige totaalportefeuille biedt duidelijk ruimte voor verbetering. Op basis van de langetermijndoelstelling van circa 6% die de relatie heeft, kunnen wij een portefeuille samenstellen die eenzelfde verwacht rendement oplevert als de huidige portefeuille, met een duidelijk lager risico. De totaalportefeuille heeft een focus op Nederlandse en Europese aandelen, en bedrijfsobligaties. Door spreiding over meer beleggingscategorieën kan hetzelfde rendement met een lager neerwaarts risico worden behaald. Een herallocatie binnen aandelen is noodzakelijk, met afbouw van Nederlandse en Europese namen ten gunste van een groter belang in opkomende landen. Verder zal er een belangrijke herstructurering moeten worden doorgevoerd in de obligatieportefeuille. Ten slotte adviseren wij het belang in hedgefondsen verder uit te breiden en assetallocatie als categorie toe te voegen.
Optimaliseren van huidige totale portefeuille 10% Maximaal toelaatbaar risico
Huidige totale portefeuille
Verwacht rendement
9% Voorbeeld portefeuille 8%
7%
6%
Lange termijn doelstelling
5%
4% 10%
11%
12%
13%
14%
15%
16%
17%
18%
19%
20%
21%
22%
23%
24%
25%
Value at Risk (95%)
Bron: Van Lanschot Kempen TITEL PRESENTATIE, PLAATS EN DATUM
1
uu 8 8 Van Lanschot Kempen e-view | A P R I L 2 0 1 0
SERVICES VISIE
VISIE
Eenbrengt integrale visie op uw diverse Wat op belastinggebied? 2009beleggingsportefeuilles. in stijl afgesloten Wat brengt 2010 op2010 belastinggebied?
In een aantal stappen Maatwerk in kredietverlening
naar een efficiënte portefeuille
Om tot een efficiëntere portefeuille te komen hebben wij een herstructurering voorgesteld die bestaat uit de volgende vier stappen: 1: Jos OpJongen korte termijn - CIO zo snel mogelijk een deel van de individuele Nederlandse en overige Europese aandelen afbouwen enKempen emerging markets aandelen Van Lanschot | tel. 020-348 8822 via gespecialiseerde fondsen uitbreiden met 7,5%. Bovendien
[email protected] bevelen wij aan om een deel van de zeer risicovolle individuele bedrijfsleningen zo snel mogelijk te verkopen en daarvoor fondsen van gespecialiseerde beleggingsboutiques op te nemen die bewezen hebben een goede selectie te kunnen maken en brede spreiding aan te brengen. Hiermee worden ondernemingsspecifieke risico’s sterk gereduceerd. Per saldo zal de portefeuille hierdoor met name een hoger verwacht rendement opleveren bij een risico dat vrijwel gelijk is aan dat van de huidige portefeuille. 2: Op middellange termijn adviseren wij het belang in hedgefondsen uit te breiden met 10% ten koste van het aandelenbelang. Bij de keuze van hedgefondsen zal goed gekeken moeten worden naar een verantwoorde spreiding over verschillende strategieën. De gekozen fondsen moeten een niet te hoge leverage en goede transparantie bieden, alsmede een liquiditeit die past bij die van de onderliggende beleggingen. Belangrijk is ook dat de managers van deze hedgefondsen in het recente verleden geen blow ups (zoals Madoff) hebben gehad en niet gedwongen zijn geweest om liquiditeitsbeperkende maatregelen te nemen waardoor het fonds (tijdelijk) op slot ging. 3: Een ander advies op de middellange termijn is om assetallocatiemanagers op te nemen. Deze managers maken gebruik van trends en kunnen inspelen op zowel positieve als negatieve trends op vele financiële markten. Zowel stap 2 als 3 zorgen voor risicoreductie, bij een vergelijkbaar rendement. 4: Ten slotte kan een laatste verfijning worden aangebracht door met name binnen risicodragende beleggingen een verdere spreiding aan te brengen met beleggingen in beursgenoteerd onroerend goed en high yield obligaties. Ook deze stap zorgt voor een verlaging van het risico bij een vergelijkbaar verwacht rendement.
In vier stappen naar een efficiëntere portefeuille 10% Maximaal toelaatbaar risico
Verwacht rendement
9%
8%
7% 4
6%
3
Stap 1: meer opkomende landen Stap 2: meer alternatieven Stap 3: opnemen asset allocatie Voorbeeld portefeuille
1
2
Lange termijn doelstelling
Huidige totale portefeuille
5%
4% 10%
11%
12%
13%
14%
15%
16%
17%
18%
19%
20%
21%
22%
23%
24%
25%
Value at Risk (95%)
Bron: Van Lanschot Kempen TITEL PRESENTATIE, PLAATS EN DATUM
2
Behalve de hiervoor genoemde stappen hebben wij een aanbeveling gedaan om de verdeling van de portefeuilles over de verschillende financiële partijen te optimaliseren en te professionaliseren. Wij hebben bijvoorbeeld aanbevolen twee van de huidige adviesportefeuilles om te zetten in mandaten voor vermogensbeheer met duidelijke richtlijnen. De overblijvende adviesportefeuilles hebben wij herverdeeld waarbij de expertise van iedere partij het beste tot zijn recht komt: bijvoorbeeld op het gebied van Europese smallcaps en bedrijfsobligaties. Hierbij houden wij rekening met de voorkeuren van de relatie voor financiële partijen waarmee hij graag zaken wil doen.
uu 9 9 Van Lanschot Kempen e-view | A P R I L 2 0 1 0
SERVICES VISIE
VISIE
Eenbrengt integrale visie op uw diverse Wat op belastinggebied? 2009beleggingsportefeuilles. in stijl afgesloten Wat brengt 2010 op2010 belastinggebied?
Maatwerk in kredietverlening
Strategisch adviseurschap Om de portefeuille op totaalniveau aangesloten te houden op ons assetallocatiebeleid hebben wij eenmaal per kwartaal overleg. Van tevoren krijgen wij de actuele portefeuilleoverzichten Jos Jongen - en CIOop basis hiervan geven wij zowel een strategisch advies (lange termijn) alsVan eenLanschot dynamisch advies| tel. (korte termijn). De implementatie van de voorgestelde verschuiKempen 020-348 8822
[email protected] vingen tussen verschillende beleggingscategorieën kan deels op een efficiënte wijze plaatsvinden via bijvoorbeeld zogenaamde overlay-strategieën. Hiermee kunnen wij posities in o.a. aandelen en obligaties terugbrengen of juist uitbreiden middels derivaten, zonder dat de onderliggende portefeuilles bij de verschillende banken voortdurend moeten worden aangepast en van de ene naar de andere partij moeten worden overgeheveld. Kunnen uw huidige beleggingsportefeuilles verder worden geoptimaliseerd? Op welke wijze kunnen wij u van dienst zijn op het gebied van strategische en dynamische assetallocatie? Iedere situatie is uniek en daarom maken wij graag een afspraak met u om naar uw specifieke situatie te kijken.
Jos Jongen Van Lanschot Kempen | tel. 020-348 8822
[email protected]
Tom Becker Van Lanschot Kempen | tel. 020-348 8717
[email protected]
Colofon Redactieadres Van Lanschot Kempen t.a.v. redactie VLK Postbus 75666, 1070 AR Amsterdam Redactie Jos Jongen Rob van Roozendaal Parisa Veldman-Koops (eindredactie) Navjeet Nandra Design Maria Luisa Phan Lung Whu Henrike Beukema © Copyright 2010, Van Lanschot Kempen VLK e-view www.vanlanschotkempen.nl
u 1010 Van Lanschot Kempen e-view | A P R I L 2 0 1 0