Meerjarenplanning lokaal integratiebeleid Houthalen-Helchteren

Meerjarenplanning lokaal integratiebeleid Houthalen-Helchteren

omgevingsanalyse 2013

Inhoud Inleiding ......................................................................................................................................................2 1.

Doelgroepen integratiebeleid ....................................................................................................4 1.1.

Niet-Belgen ..................................................................................................................................4

1.2.

Personen van niet-Belgische herkomst .......................................................................................7

1.3.

Woonwagenbewoners ................................................................................................................9

2.

Tewerkstelling.......................................................................................................................... 10 2.1.

NWWZ naar herkomstgroep (*) en aandeel van de herkomstgroepen in het totaal aantal NWWZ in 2011 ......................................................................................................................... 10

2.2.

Evolutie van het aantal niet-werkende werkzoekenden (NWWZ), periode 2007-2011 te Houthalen-Helchteren.............................................................................................................. 13

3.

Onderwijs ................................................................................................................................. 15 3.1.

Deelname aan kleuter- en lager onderwijs .............................................................................. 15

3.2.

Deelname aan secundair onderwijs ......................................................................................... 16

3.3.

Overzicht aantal en aandeel leerlingen met thuistaal niet-Nederlands .................................. 17

3.4.

Schoolse vertraging in het lager en secundair onderwijs ........................................................ 17

3.5.

Flankerend onderwijs ............................................................................................................... 18

3.6.

Lokale overlegplatforms (LOP) ................................................................................................. 19

4.

Welzijn en armoede................................................................................................................. 20 4.1.

Personen met een leefloon ...................................................................................................... 20

4.2.

Geboorten in kansarme gezinnen ............................................................................................ 20

4.3.

OCMW ...................................................................................................................................... 22

5.

Inburgering............................................................................................................................... 23 5.1.

Instroom nieuwkomers ............................................................................................................ 23

5.2.

Inburgering ............................................................................................................................... 24

6.

Samenleven in diversiteit ........................................................................................................ 26 6.1.

Religieuze en sociaal-culturele organisaties ............................................................................ 26

6.2.

Vrije tijdsbesteding................................................................................................................... 28

1 Lokaal integratiebeleid houthalen-helchteren – omgevingsanalyse 2013

Inleiding Houthalen-Helchteren is gelegen in de provincie Limburg en heeft een oppervlakte van 78,27 km². Zij is de hoofdplaats van het gerechtelijk kanton Houthalen-Helchteren en maakt deel uit van het kieskanton Peer. De fusiegemeente bestaat uit 2 deelgemeenten: Houthalen en Helchteren. Houthalen, de grootste van de twee, fungeert als centrum van de gemeente. De gemeente bestaat uit volgende deelkernen: o Structuurondersteunend hoofddorp Houthalen o Hoofddorp Helchteren o Woonkernen Houthalen-Oost, Meulenberg, Lillo, Laak en Sonnis Elke deelkern heeft een andere identiteit, gekoppeld aan de historische achtergrond ervan. Zo zijn Helchteren, Sonnis, Lillo en Laak kernen die langzaam gegroeid zijn vanuit een groep woningen langsheen de eerste verbindingswegen. Deze gemeenschappen zijn sinds vele generaties geworteld in deze kerkdorpen en bezitten een grote betrokkenheid bij het gemeenschapsleven. Langs de N74 ligt Laak dat door lintbebouwing naar de centrumkern toe gegroeid is. In het westen tegen de grens met Heusden ligt Lillo. In het zuidoosten ligt Meulenberg met zijn mijnwerkerstuinwijken. Meulenberg is ook vergroeid met het centrum. In het oosten ligt Houthalen-Oost, bestaande uit recentere verkavelingen. De bebouwde kernen van Houthalen-Oost en het Genkse Zwartberg sluiten op elkaar aan. Helchteren is de meest noordelijke deelgemeente en ligt grotendeels langs de N74 en de weg van Heusden naar Meeuwen. In het oosten van de deelgemeente ligt nog het landelijke gehucht Sonnis. Houthalen kende, net zoals Helchteren, een trage groei tot de komst van de mijnen. Vanaf dat ogenblik onderging Houthalen een explosieve groei, evenals Meulenberg en Houthalen-Oost. Deze “nieuwe” deelgemeenten hebben een andere samenstelling en betrokkenheid dan de historisch gegroeide deelkernen. Meulenberg en Houthalen-Oost hebben een vrij eenzijdig bevolkingspatroon omdat op korte tijd een grote gemeenschap van eenzelfde generatie op deze plek kwam wonen in een gelijkaardige typologie van woningen. In Meulenberg ging deze groei dan ook nog gepaard met een grote instroom van migranten. Vooral in deze laatste wijken wordt extra ondersteuning door de gemeente aangeboden inzake leefbaarheid en integratie. De buurgemeenten zijn Hechtel-Eksel, Peer, Meeuwen-Gruitrode, Opglabbeek, Genk, Zonhoven, Heusden-Zolder en Beringen. (Bron: Wikipedia) Houthalen en Helchteren waren, ondanks de ontsluiting door wegen en spoorwegen, tot in het begin van vorige eeuw typische Kempense landbouwgemeenten met maar een paar ambachtelijke bedrijfjes. De Steenkoolwinning bracht hierin een totale ommekeer. De inwerkingstelling van de mijn Helchteren-Zolder (1930) en van die van Houthalen (1939) veranderde op korte tijd het uitzicht van


deze landelijke gemeenten. Zo deed de sterke bevolkingstoename (van ca. 3000 begin 20e eeuw tot 30.000 op dit ogenblik) en de ermee gepaard gaande oprichting van cités het agrarisch karakter van deze dorpen nagenoeg volledig verdwijnen. In 1964 fusioneerde de mijn van Houthalen met deze van Zolder en werd het aantal werkplaatsen sterk ingekrompen. Ter compensatie werden industrieterreinen opgericht waarop een aantal vrij grote bedrijven gevestigd zijn. Momenteel is Houthalen-Helchteren geëvolueerd tot een semi-stedelijke kern met een handelscentrum en talrijke scholen en met een sterk toeristisch aanbod, dankzij vooral de uitgestrekte natuurgebieden en de vakantiedomeinen. (Bron: Geschied- en Heemkundige Kring "De Klonkviool" vzw Houthalen-Helchteren) Houthalen-Helchteren telt 30.356 inwoners op 1 januari 2012 en is daarmee qua bevolkingsaantal de 9de grootste gemeente in Limburg. De bevolkingsdichtheid bedraagt 388 inw/km²; dat is hoger dan het Limburgs gemiddelde (351 inw/km²). De bevolking steeg tussen 2003 en 2012 met 3,2% (+940 inwoners), wat minder is dan Limburg (+5,8%). Voor deze omgevingsanalyse focussen we op de etnische diversiteit in de gemeente. We starten met een beschrijving van de doelgroepen van het integratiebeleid en vervolgen met thema’s die van belang zijn voor het lokale integratiebeleid: tewerkstelling, onderwijs, welzijn en armoede, inburgering, samenleven in diversiteit en taal. De kwantitatieve gegevens in deze omgevingsanalyse zijn afkomstig uit de lokale inburgerings- en integratiemonitor, aangevuld met cijfers van het Steunpunt Sociale Planning van het Limburgse provinciebestuur. De kwalitatieve gegevens zijn verzameld via contacten met lokale voorzieningen en diensten. Deze omgevingsanalyse sluit af met een algemene conclusie die linken legt met het lokaal integratiebeleid.


1. Doelgroepen integratiebeleid 1.1. Niet-Belgen Niet-Belgen

1

Niet-Belgen Houthalen- [aantal] Helchteren Niet-Belgen [%] Niet-Belgen [aantal] Limburg Niet-Belgen [%] Niet-Belgen Vlaams [aantal] Gewest Niet-Belgen [%]

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

3.397

3.281

3.200

3.064

3.001

2.976

2.933

2.875

2.863

2.862

11,5

11,1

10,7

10,2

10

9,9

9,7

9,5

9,4

9,4

63.502

64.444

65.527

67.184

68.962

71.820

74.404

76.126

78.361

80.101

7,9

8

8,1

8,2

8,4

8,7

8,9

9,1

9,3

9,4

280.743 288.375 297.289 314.202 331.694 354.370 377.842 399.433 427.986 453.399 4,7

4,8

4,9

5,2

5,4

5,8

6,1

6,4

6,8

7,1

Bron: FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie – Dienst Demografie 1 Aantal personen op 1 januari met een andere dan de Belgische nationaliteit. Dit aantal wordt bekeken ten opzichte van het totaal aantal inwoners.

 



Op 1 januari 2012 hadden 2.862 personen een niet-Belgische nationaliteit in HouthalenHelchteren. Dit komt overeen met 9,4% van de bevolking. Het aantal niet-Belgen nam in Houthalen-Helchteren tussen 2003 en 2012 af met 535 personen (-16%). In diezelfde periode was er een toename van het aantal niet-Belgen in Limburg met 26%, en in het Vlaams Gewest zelfs met 61,5%. Het aandeel niet-Belgen in Houthalen-Helchteren daalde sinds 2003 systematisch, terwijl Limburg een constante stijging kende. Op 1 januari 2012 was het aandeel niet-Belgen in Houthalen-Helchteren even groot als in Limburg (9,4%), maar is wel (nog) beduidend hoger dan in het Vlaams Gewest dat een stijgend aandeel niet-Belgen kent (7,1% in 2012). Niet-Belgen [aantal] 2003-2012 Houthalen-Helchteren

Niet-Belgen [%] 2003-2012 Vergelijking Houthalen-Helchteren met Limburg en Vlaams Gewest


evolutie van het aantal inwoners naar nationaliteitsgroep in Houthalen-Helchteren periode 2003-2012

België (EU) Nederland (EU) Noord- en West-Europa (EU) Zuid-Europa (EU) Oost-Europa (EU) Oost-Europa (niet-EU) Maghreblanden Turkije Andere rijke landen Andere landen van Afrika Andere landen van Azië Landen van Centraal- en Zuid-Amerika Onbepaald Andere Totaal totaal niet-Belgen aandeel niet-Belgen

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

26.019 300 114 1.978 52 32 406 466 12 13 17

26.326 318 115 1.902 56 30 358 448 13 10 20

26.602 359 107 1.841 60 21 345 416 13 8 17

26.881 374 104 1.760 63 29 307 361 11 10 36

27.049 398 92 1.701 75 33 284 346 7 11 44

27.017 27.187 404 410 98 98 1.653 1.608 96 94 37 38 279 290 335 314 9 11 14 15 41 43

27.251 27.455 27.494 411 442 457 90 84 89 1.573 1.499 1.435 108 120 173 56 63 83 271 281 257 275 279 266 10 10 9 17 16 17 51 50 58

5 x x 29.416 3.397 11,5

9 x x 29.607 3.281 11,1

12 x x 29.802 3.200 10,7

8 x x 29.945 3.064 10,2

9 x x 30.050 3.001 10,0

9 10 x x x x 29.993 30.120 2.976 2.933 9,9 9,7

7 13 15 x 5 x 6 x x 30.126 30.318 30.356 2.875 2.863 2.862 9,5 9,4 9,4

index 20032012 105,7 152,3 78,1 72,5 332,7 259,4 63,3 57,1 75,0 130,8 341,2 300,0

103,2

Bron: FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie - Dienst Demografie Verwerking: provincie Limburg - Directie Mens - Steunpunt Sociale Planning x = 'onder drempelwaarde'



Evolutie van bevolking in Houthalen-Helchteren periode 2003-2012 o Algemene bevolking stijgt met 3,2%, niet-Belgische bevolking daalt met bijna 16% o Sterkste stijging van ‘andere landen van Azië’ (x3,4), ‘Oost-Europa (EU)’ (x3,3) en ‘Landen van Centraal- en Zuid-Amerika (x3). o Grootste daling zien we bij ‘Turkije’ (-43%), ‘Maghreblanden’ (-36,7%) en ‘Zuid-Europa (EU) (-27,5%).1 o In absolute cijfers bekeken stellen we de grootste toename vast bij volgende nationaliteitsgroepen: ‘Nederland’ (+157), ‘Oost-Europa’ (+121) en ‘Andere landen van Azië’ (+41). o In absolute cijfers bekeken stellen we de grootste daling vast bij volgende nationaliteitsgroepen: ‘Zuid-Europa (EU)’ (-543), ‘Turkije’ (-200) en ‘Maghreblanden’ (149). Aantal en aandeel personen met vreemde nationaliteit in 2011 - Top 5 van nationaliteiten

Houthalen-Helchteren Aantal 1. Italië

% t.o.v. totaal aantal inwoners

1.177

3,9

2. Nederland

441

1,5

3. Turkije

277

0,9

4. Marokko

274

0,9

5. Spanje

237

0,8

Bron: Rijksregister, bewerking SVR

1

De categorie ‘andere rijke landen’ werd vanwege het klein aantal personen niet opgenomen.




De helft van de personen met een vreemde nationaliteit in Houthalen-Helchteren zijn afkomstig uit Zuid-Europa (EU). In Limburg is dit ‘slechts’ 16,3%. Ook mensen met de Turkse nationaliteit of met een nationaliteit uit één van de Maghreblanden zijn verhoudingsgewijs meer aanwezig in Houthalen-Helchteren dan in Limburg. nationaliteitsgroepen [%] op 01.01.2012 Houthalen-Helchteren vgl. met Limburg Houthalen-Helchteren Limburg Zuid-Europa (EU) 50,1 16,3 Nederland (EU) 16 54,6 Turkije 9,3 5,6 Maghreblanden 9 3 Oost-Europa (EU) 6 5,6 Noord- en West-Europa (EU) 3,1 3,8 Oost-Europa (niet-EU) 2,9 3,2 andere 3,6 7,9 bron: FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie - Dienst Demografie Verwerking: provincie Limburg - Directie Mens - Steunpunt Sociale Planning

nationaliteitsgroepen [%] op 01.01.2012 Houthalen-Helchteren vergeleken met Limburg

60 50 40

Houthalen-Helchteren Limburg

30 20 10 0


1.2. Personen van niet-Belgische herkomst 

Definitie herkomst: o o o

Personen op 01 januari met niet de Belgische nationaliteit Personen op 01 januari met de Belgische nationaliteit, maar niet de Belgische nationaliteit bij geboorte Personen met op 01 januari de Belgische nationaliteit, de Belgische nationaliteit bij geboorte, maar waarvan de nationaliteit bij geboorte van minstens één van de ouders niet-Belg was. Dit kan enkel in kaart gebracht worden als de kinderen in hetzelfde huishouden wonen als de ouders. Dit kan met terugwerkende kracht berekend worden sinds 01.01.2007. Van kinderen die voor 01.01.2007 het ouderlijk huis verlaten hebben, kan de herkomst dus niet bepaald worden op basis van de ouders. Niet-Belgische herkomst [aantal] 2007-2012 Houthalen-Helchteren

  

12.024 personen van vreemde herkomst in Houthalen-Helchteren op 01.01.2012 Stijging van aantal personen vreemde herkomst tussen 2007 en 2012 (n= +944) Ook aandeel personen vreemde herkomst neemt toe: van 36,9% in 2007 tot 39,6% in 2012. Aandeel personen van vreemde herkomst ligt veel hoger in Houthalen-Helchteren dan in Limburg (23,5%)

Inwoners van niet-Belgische herkomst 2007 HouthalenHelchteren Limburg

2008

2009

2010

2011

2012

Niet-Belg herkomst [n]

11.080

11.244

11.454

11.609

11.871

Niet-Belg herkomst %

36,9

37,5

38

38,5

39,2

12.024 39,6

Niet-Belg herkomst [n]

169.416

176.198

182.681

188.330

194.339

199.615

Niet-Belg herkomst %

20,7

21,3

21,9

22,5

23

23,5

Bron: Rijksregister Niet-Belgische herkomst [%] 2007-2012 - Vergelijking Houthalen-Helchteren met Limburg




Top 10 personen vreemde herkomst niet-Belgische herkomst - top 10 herkomst [aantal] op 01.01.2012 Houthalen-Helchteren aantal % t.o.v. aantal inwoners Italië 3.542 11,7 Turkije 3.029 10,0 Marokko 1.902 6,3 Overige landen 1.011 3,3 Nederland 850 2,8 Spanje 628 2,1 Griekenland 343 1,1 Duitsland 323 1,1 Polen 303 1,0 USSR 67 0,2 India 26 0,1 Totaal 12.024 39,6 bron: Rijksregister Verwerking: provincie Limburg - Directie Mens - Steunpunt Sociale Planning

evolutie herkomstgroepen [aantal] periode 2007-2012 Houthalen-Helchteren

België (EU) Nederland (EU) Noord- en West-Europa (EU) Zuid-Europa (EU) Oost-Europa (EU) Oost-Europa (niet-EU) Maghreblanden Turkije Andere rijke landen Andere landen van Afrika Andere landen van Azië Landen van Centraal- en Zuid-Amerika Onbepaald Totaal

2007

2008

2009

2010

2011

2012

18.963 751 385 4.499 366 156 1.678 2.822 14 55 90 43 221 30.043

18.748 774 368 4.504 388 172 1.734 2.859 18 66 103 40 218 29.992

18.661 798 368 4.533 380 183 1.812 2.916 24 66 111 41 222 30.115

18.515 803 367 4.558 401 211 1.861 2.926 25 70 120 40 227 30.124

18.438 823 373 4.607 416 244 1.923 2.988 25 75 118 49 230 30.309

18.321 850 373 4.564 455 266 1.964 3.029 24 81 129 54 235 30.345

index 2007-2012 96,6 113,2 96,9 101,4 124,3 170,5 117,0 107,3 171,4 147,3 143,3 125,6 106,3 101,0

bron: Rijksregister Verwerking: provincie Limburg - Directie Mens - Steunpunt Sociale Planning

 

In absolute cijfers: grootste toename van personen afkomstig uit de Maghreblanden (+286), gevolgd door Turkije (+207) en Oost-Europa (niet-EU) met 110 personen. Van alle herkomstgroepen (m.u.v. België EU) is de herkomstgroep uit Zuid-Europa (EU) met 4.564 personen het best vertegenwoordigd in Houthalen-Helchteren, gevolgd door Turkije (n=3.029) en de Maghreblanden (n=1.964).


niet-Belgische herkomst - top 10 vreemde herkomst [%] 2012 Houthalen-Helchteren vergeleken met Limburg Houthalen-Helchteren Limburg Italië

29,5

15,4

Turkije

25,2

20,9

Marokko

15,8

7,1

Nederland

7,1

30,5

Spanje

5,2

2,3

Griekenland

2,9

1,8

Duitsland

2,7

2,8

Polen

2,5

3,3

USSR

0,6

1,4

India

0,2

1,2

Overige landen

8,4

13,4

Bron: Rijksregister Verwerking: provincie Limburg - Directie Mens - Steunpunt Sociale Planning herkomstgroepen [%] op 01.01.2012 Houthalen-Helchteren vergeleken met Limburg Houthalen-Helchteren Limburg Zuid-Europa (EU) 38 20 Turkije 25,2 20,9 Maghreblanden 16,3 7,5 Nederland (EU) 7,1 30,5 Oost-Europa (EU) 3,8 5,4 Noord- en West-Europa (EU) 3,1 4,3 Oost-Europa (niet-EU) 2,2 3,8 Andere landen van Azië 1,1 3,9 Andere 3,3 3,9 Bron: rijksregister Verwerking: provincie Limburg - Directie Mens - Steunpunt Sociale Planning

40

Herkomstgroepen [%] op 01.01.2012 Houthalen-Helchteren vergeleken met Limburg

30 20

Houthalen-Helchteren Limburg

10 0



In vergelijking met Limburg vinden we in Houthalen-Helchteren meer personen terug uit de herkomstgroepen Zuid-Europa (EU), Turkije en de Maghreblanden.

1.3. Woonwagenbewoners

Houthalen-Helchteren heeft geen woonwagenbewoners op haar grondgebied; zij is enkel een doortrekgemeente.


2. Tewerkstelling 2.1. NWWZ naar herkomstgroep (*) en aandeel van de herkomstgroepen in het totaal aantal NWWZ in 2011 Totaal NWWZ

Houthalen-Helchteren Aantal

België Nederland West- en Noord-Europa Zuid-Europa Midden- en Oost-Europa EU Midden- en Oost-Eur niet-EU

Vlaams Gewest

% t.o.v. totale groep


546

47,5

67,3

28

2,4

2,8

7

0,6

1,6

173

15,1

2,3

16

1,4

1,8

17

1,5

3,8

Turkije

208

18,1

4,6

Marokko

123

10,7

6,6

Andere landen Totaal

31

2,7

9,2

1.149

100

100

Bron: VDAB, bewerking SVR (*) Op basis van huidige en oudste nationaliteit van de persoon zelf. Met de huidige en oudste nationaliteit van de ouders wordt geen rekening gehouden.

In Houthalen-Helchteren zijn praktisch 1 op de 2 NWWZ van Belgische herkomst (n=546). In het Vlaams Gewest is dit iets meer dan 1 op 3. 18,1% van de NWWZ zijn van Turkse herkomst (n=208), gevolgd door mensen afkomstig uit ZuidEuropa (n=173) en Marokko (n=123).

Jongere NWWZ België


Vlaams Gewest



162

56,5

72,9

Nederland

6

2,1

1,7

West- en Noord-Europa

0

0,1

0,8

24

8,4

1,2

Midden- en Oost-Europa EU

2

0,6

1,9

Midden- en Oost-Eur niet-EU

7

2,3

3,6

Turkije

51

17,8

5

Marokko

31

10,9

6,3

4

1,4

6,5

287

100

100

Zuid-Europa

Andere landen Totaal

1 op de 5 NWWZ in Houthalen-Helchteren (n=287) behoort tot de categorie 'jongere NWWZ'. Respectievelijk 162, 51 en 31 jonge NWWZ zijn van Belgische, Turkse en Marokkaanse herkomst. Van de NWWZ met Zuid-Europese herkomst behoren 14 % tot de categorie 'jongere NWWZ'. Van de NWWZ met Belgische, Turkse en Marokkaanse herkomst is dit respectievelijk 29,7 - 24,5 en 25,2 %.


Oudere NWWZ


België

Vlaams Gewest



165

61,3

81

Nederland

8

3,1

2,6

West- en Noord-Europa

3

1

1,6

61

22,6

2,5

7

2,8

1,2

Zuid-Europa Midden- en Oost-Europa EU Midden- en Oost-Eur niet-EU Turkije Marokko Andere landen Totaal

2

0,7

2,3

12

4,5

1,8

5

1,9

2,9

6

2,2

4,2

269

100

100

In totaal zijn er 269 oudere NWWZ in Houthalen-Helchteren. Van deze groep zijn bijna 39% van niet-Belgische herkomst (n=104). Vooral de herkomstgroep ‘Zuid-Europa’ springt hier in het oog: 22,6% van alle oudere NWWZ zijn afkomstig uit Zuid-Europa (n=61). In het Vlaams Gewest zijn 19% van de oudere NWWZ van niet-Belgische herkomst. Laagopgeleide NWWZ


België Nederland West- en Noord-Europa Zuid-Europa Midden- en Oost-Europa EU Midden- en Oost-Eur niet-EU Turkije Marokko Andere landen Totaal

Vlaams Gewest

% t.o.v. totale groep 294 14 6 112 11 9 129 73 16 663


44,4 2,1 1 16,8 1,6 1,3 19,5 11 2,3 100

65 2,4 1,4 2,7 2 3,7 5,8 8,1 8,8 100

In de categorie ‘Laagopgeleide NWWZ’ vinden we voor Houthalen-Helchteren 663 personen terug. Bijna 56% van deze categorie is van vreemde herkomst (n=369). Vooral mensen die uit ‘Turkije’, ‘Zuid-Europa’ en - in mindere mate - ‘Marokko’ afkomstig zijn behoren hiertoe. In het Vlaams Gewest zijn 35% van de laagopgeleide NWWZ van niet-Belgische herkomst.

Langdurige NWWZ België Nederland West- en Noord-Europa Zuid-Europa Midden- en Oost-Europa EU Midden- en Oost-Eur niet-EU Turkije Marokko Andere landen Totaal


Vlaams Gewest

% t.o.v. totale groep 246 8 4 79 9 7 77 42 13 485

50,6 1,5 0,9 16,3 1,8 1,5 15,9 8,7 2,6 100

% t.o.v. totale groep 69,4 2,5 1,6 2,3 1,4 3,4 4,5 6,9 7,9 100


Als we naar de langdurig NWWZ kijken, blijkt dat de helft van hen van vreemde herkomst is (n=239). Ook hier zien we dat het vooral mensen zijn afkomstig uit ‘Turkije’, ‘Zuid-Europa’ en in mindere mate - ‘Marokko’, die tot de langdurig NWWZ gerekend kunnen worden. In het Vlaams Gewest zijn 30,6% van de langdurige NWWZ van niet-Belgische herkomst. Zeer langdurig NWWZ


België Nederland West- en Noord-Europa Zuid-Europa Midden- en Oost-Europa EU Midden- en Oost-Eur niet-EU Turkije Marokko Andere landen Totaal

Vlaams Gewest

% t.o.v. totale groep 164 4 2 53 7 3 41 21 6 301

54,4 1,2 0,7 17,7 2,3 1,1 13,5 7 2,2 100

% t.o.v. totale groep 74,1 2,1 1,5 2,3 1 2,6 4 6,2 6,2 100

In de categorie ‘zeer langdurig NWWZ’ vinden we 301 personen terug, waarvan 45,6% van vreemde herkomst is (n=137). Mensen afkomstig uit Zuid-Europa en Turkije scoren hier het hoogst (resp. 17,7 en 13,5% van alle zeer langdurig NWWZ), Mensen afkomstig uit Marokko nemen wederom de derde plaats in. In het Vlaams Gewest zijn 26% van de zeer langdurige NWWZ van niet-Belgische herkomst.

Jobloze schoolverlaters Aantal NWWZ in beroepsinschakelingstijd naar herkomstgroep (*) en aandeel van de verschillende herkomstgroepen in het totaal aantal NWWZ in beroepsinschakelingstijd, maandgemiddelde in 2011 herkomstgroep

Aantal

Houthalen-Helchteren % t.o.v. totale groep 62 67,1 2 1,9 0 0,2 6 6,5 0 0,1 1 1,3 13 14,4 7 7,8 1 0,7 93 100

Vlaams Gewest % t.o.v. totale groep 84,5 1,3 0,6 0,9 0,7 1,7 3,3 3,7 3,3 100

België Nederland West- en Noord-Europa Zuid-Europa Midden- en Oost-Europa EU Midden- en Oost-Eur niet-EU Turkije Marokko Andere landen Totaal Bron: VDAB, bewerking SVR (*) Op basis van huidige en oudste nationaliteit van de persoon zelf. Met de huidige en oudste nationaliteit van de ouders wordt geen rekening gehouden.

Als we kijken naar de jobloze schoolverlaters merken we dat er in Houthalen-Helchteren 31 personen van vreemde herkomst zijn die als NWWZ in beroepsinschakelingstijd zitten. Dit is ongeveer 1/3de van alle jobloze schoolverlaters. Ook hier zijn de mensen afkomstig uit Turkije, Marokko en Zuid-Europa het meest vertegenwoordigd. In het Vlaams Gewest zijn 15,5% van de jobloze schoolverlaters van niet-Belgische herkomst.


2.2. Evolutie van het aantal niet-werkende werkzoekenden (NWWZ), periode 2007-2011 te Houthalen-Helchteren NWWZ uit België NWWZ uit Turkije NWWZ uit Zuid-Europa NWWZ uit Maghreblanden NWWZ uit Nederland NWWZ uit Oost-Europa (EU) NWWZ uit Oost-Europa (niet-EU) NWWZ uit andere landen van Azië NWWZ uit andere landen TOTAAL

2007 529 182 180 108 20 18 9 2 33 1.081

2008 527 202 194 120 30 18 15 4 27 1.137

2009 682 278 248 179 28 21 16 5 39 1.496

2010 574 228 194 134 18 15 19 7 26 1.215

2011 528 205 175 129 30 17 17 11 30 1.142

bron: VDAB Studiedienst - Arvastat Verwerking: provincie Limburg - Directie Mens - Steunpunt Sociale Planning

NWWZ (aantal), 2007-2011 Houthalen-Helchteren

800 700

2007

600

2008

500

2009

400

2010

300

2011

200 100 0 NWWZ uit België

NWWZ uit Turkije

NWWZ uit Zuid- NWWZ uit Europa Maghreblanden

NWWZ uit Nederland

NWWZ uit Oost- NWWZ uit Oost- NWWZ uit NWWZ uit Europa (EU) Europa (niet-EU) andere landen andere landen van Azië

Nadat het aantal NWWZ in 2009 een piek bereikte, is het sindsdien in dalende lijn gegaan. In 2011 waren er nog 1.142 NWWZ, terwijl er in 2009 nog 1.496 NWWZ waren. Praktisch bij alle herkomstgroepen zien we dezelfde evolutie terug. Binnen de groep van vreemde herkomst zijn het de NWWZ uit Turkije, Zuid-Europa en de Maghreblanden die in de beschouwde periode het meest vertegenwoordigd zijn. Achterstelling en discriminatie spelen mogelijk een belangrijke rol in het verkleinen van de tewerkstellingskansen van mensen met een Turkse, Marokkaanse of Zuid-Europese herkomst. Het verschil tussen discriminatie en achterstelling is dat bij discriminatie een werkgever bewust geen mensen uit een bepaalde nationale groep aanwerft of selecteert voor interviews – of er hogere eisen aan stelt. Bij achterstelling is het resultaat hetzelfde, maar het gebeurt onbewust. Dit kan bijvoorbeeld door te werven via het bestaande (autochtone) personeelskader, waardoor de kans klein is dat allochtonen in dienst worden genomen. Ook het werken met cultureel bepaalde selectieprocedures zal ervoor zorgen dat de capaciteiten van allochtone kandidaten verkeerd ingeschat worden.


Om de niet-activiteit en de werkloosheid te verlagen moeten gelijktijdig het lager menselijk kapitaal en het fenomeen van discriminatie en achterstelling aangepakt moeten worden. De gemeente zet in op sociale tewerkstellingsprojecten; dit stimuleert de tewerkstelling voor kansengroepen. Er wordt bewust gekozen voor een coördinerende regierol in samenwerkingsverbanden met derden, en niet voor een actieve actorrol waarbij het bestuur zelf als werkgever optreedt. Voorbeelden zijn vzw Driehoek en CV Industria. Het OCMW zet in op activering door leefloners (ook van allochtone origine) via artikel 60 aan het werk te zetten met als doel hen terug in te schakelen in het stelsel van de sociale zekerheid en in het arbeidsproces.


3. Onderwijs Houthalen-Helchteren is een ex-mijngemeente (met 3 aandachtswijken: De Standaard, ‘t Centrum, Meulenberg) die gekenmerkt wordt door een groot aantal kinderen met onderwijsachterstand. Sommige concentratiewijken groeien uit tot enclaves binnen de welke de voertaal uiterst zelden het Nederlands is, met als gevolg dat kinderen geboren in concentratiewijken enkel en alleen op school geconfronteerd worden met het Nederlands. De scholen zijn vragende partij naar buitenschoolse taalstimulering omdat zij elk jaar weer ondervinden dat veel leerlingen van allochtone afkomst de schoolloopbaan starten met een taalachterstand, vooral op gebied van ruimtelijke begrippen die noodzakelijk zijn om te komen tot goede rekenvaardigheden en een beperkte ‘kennis van de wereld’. Kinderen die kampen met een grote taalachterstand hebben verminderde slaagkansen in het onderwijs, waardoor hun toekomstperspectief op de arbeidsmarkt gehypothekeerd wordt. Dit vormt een contrast met de kansrijkere (taalrijke) kinderen van hun klas. Wij willen dit contrast helpen verminderen door voor- en vroegschools een extra taalaanbod te voorzien voor deze kansarme groep. Vandaar dat sterk ingezet wordt op enerzijds voorschoolse taalstimulering met het project StartKapiTAAL en de kleuterprojecten in scholen met een hoog aantal indicatorleerlingen. 3.1. Deelname aan kleuter- en lager onderwijs Aantal leerlingen in het gewoon kleuter- en lager onderwijs woonachtig in de gemeente naar thuistaal in 2011 Bron: Vlaamse Ministerie van Onderwijs en Vorming Leerlingen in het kleuteronderwijs Houthalen-Helchteren Thuistaal

Vlaams Gewest

Nederlands

984

% t.o.v. totaal aantal leerlingen 79,5

Niet Nederlands

254

20,5

15

0 1.238

0 100

2,5 100

Houthalen-Helchteren % t.o.v. totaal aantal Aantal leerlingen 1482 81,2 339 18,6 3 0,2 1.824 100

Vlaams Gewest % t.o.v. totaal aantal leerlingen 87,5 12,1 0,4 100

Aantal

Onbekend Totaal

% t.o.v. totaal aantal leerlingen 82,6

Leerlingen in het lager onderwijs Thuistaal Nederlands Niet Nederlands Onbekend Totaal

254 kleuters in Houthalen-Helchteren hebben niet de Nederlandse taal als thuistaal. Het betreft hier 1 op de 5 kleuters. In het Vlaams Gewest heeft 15% van de kleuters een andere thuistaal dan het Nederlands. Bij de lagere schoolkinderen in Houthalen-Helchteren hebben 339 kinderen niet de Nederlandse taal als thuistaal (=18,6%). In het Vlaams Gewest gaat het om 12% van de lagere schoolkinderen. 15 Lokaal integratiebeleid houthalen-helchteren – omgevingsanalyse 2013

3.2. Deelname aan secundair onderwijs Aantal leerlingen in het gewoon secundair onderwijs woonachtig in de gemeente naar thuistaal in 2011 Bron: Vlaamse Ministerie van Onderwijs en Vorming Totaal secundair onderwijs Thuistaal Nederlands

Houthalen-Helchteren % tov totaal aantal Aantal leerlingen in sec ond 1919 87

Niet Nederlands Onbekend Totaal

Vlaams Gewest % tov totaal aantal leerlingen in sec ond 90,3

281

12,7

8,9

6 2.206

0,3 100

0,8 100

In het secundair onderwijs van Houthalen-Helchteren zitten er 281 leerlingen die niet het Nederlands als thuistaal hebben. Dit is praktisch 13% van alle leerlingen secundair onderwijs. In het Vlaams Gewest gaat het om 9% van alle leerlingen. Eerste graad Thuistaal Nederlands

Houthalen-Helchteren % tov totaal aantal Aantal leerlingen 1ste graad 551 86,4

Niet Nederlands

Vlaams Gewest % tov totaal aantal leerlingen 1ste graad 89,8

87

13,6

9,3

0 638

0 100

0,9 100

Houthalen-Helchteren % tov totaal aantal Aantal leerlingen ASO 445 92,9

Vlaams Gewest % tov totaal aantal leerlingen ASO 93,6

Onbekend Totaal Algemeen secundair onderwijs (ASO) Thuistaal Nederlands Niet Nederlands

32

6,7

6

2 479

0,4 100

0,4 100

Houthalen-Helchteren % tov totaal aantal Aantal leerlingen TSO 489 89,1

Vlaams Gewest % tov totaal aantal leerlingen TSO 93,5

Onbekend Totaal Technisch secundair onderwijs (TSO) Thuistaal Nederlands Niet Nederlands Onbekend Totaal

60

10,9

6

0 549

0 100

0,5 100


Beroepssecundair onderwijs (BSO) Thuistaal Nederlands

Houthalen-Helchteren % tov totaal aantal Aantal leerlingen BSO 372 80,3

Niet Nederlands

Vlaams Gewest % tov totaal aantal leerlingen BSO 86,4

87

18,8

12,8

4 463

0,9 100

0,9 100

Deeltijds beroepssecundair onderwijs (dBSO) Houthalen-Helchteren Thuistaal % tov totaal aantal Aantal lln deeltijds BSO Nederlands 24 72,7

Vlaams Gewest % tov totaal aantal lln deeltijds BSO 75,4

Onbekend Totaal

Niet Nederlands Onbekend Totaal

9

27,3

20,2

0 33

0 100

4,3 100

In absolute cijfers vinden we de meeste leerlingen die niet het Nederlands als thuistaal hebben terug in resp. het BSO (n=87), de eerste graad (n=87) en het TSO (n=60). 27% van de leerlingen in het dBSO heeft niet het Nederlands als thuistaal. Voor het BSO is dit 19%, voor de eerste graad 13,6% en voor het TSO bedraagt dit 11%. In het Vlaams Gewest liggen deze percentages tussen de 4 en 7% lager wat betreft de hier aangehaalde onderwijsrichtingen (bBSO, BSO, TSO en eerste graad). 3.3. Overzicht aantal en aandeel leerlingen met thuistaal niet-Nederlands aantal en aandeel leerlingen thuistaal niet-Nederlands (TNN) in Houthalen-Helchteren (2011) kleuteronderwijs lager onderwijs secundair onderwijs eerste graad ASO TSO kunstSO BSO dBSO OKAN

aantal TNN 254 339 281 87 32 60 1 87 9 5

% Houth-Helcht 20,5 18,6 12,7 13,6 6,7 10,9 2,6 18,8 27,3 100,0

% Vl. Gewest 15,0 12,1 8,9 9,3 6,0 6,0 4,5 12,8 20,2 84,8

3.4. Schoolse vertraging in het lager en secundair onderwijs Aantal en aandeel leerlingen in het gewoon lager en het gewoon secundair onderwijs woonachtig in de gemeente met minstens 1 jaar schoolse vertraging, naar thuistaal in 2011 Lager onderwijs Houthalen-Helchteren Thuistaal Nederlands Niet Nederlands

Aantal

Vlaams Gewest

% tov totaal aantal lln


180

12,2

12,4

98

29,0

36,9


Secundair onderwijs Houthalen-Helchteren Thuistaal

Aantal

Vlaams Gewest



Nederlands

516

28,6

25,7

Niet Nederlands

160

68,2

64,6

Bron: Vlaamse Ministerie van Onderwijs en Vorming

In het lager onderwijs te Houthalen-Helchteren zitten er 278 leerlingen met schoolse vertraging. Hiervan zijn er 98 leerlingen die niet het Nederlands als thuistaal hebben. Vergelijken we dit met het totaal aantal leerlingen (die niet het Nederlands als thuistaal hebben) dan blijkt dat 29% van deze leerlingen minstens 1 jaar schoolse vertraging hebben opgelopen. Bij hen die wel het Nederlands als thuistaal hebben is dit 12%. Opmerkelijk is dat in het Vlaams Gewest 37% van alle lagere schoolkinderen die niet het Nederlands als thuistaal hebben schoolse vertraging opliepen. In het secundair onderwijs tellen we 676 leerlingen met schoolse vertraging. Hiervan hebben er 160 niet het Nederlands als thuistaal. Vergelijken we dit met het totaal aantal leerlingen (die niet het Nederlands als thuistaal hebben) dan blijkt dat 68% van deze leerlingen minstens 1 jaar schoolse vertraging hebben opgelopen. Bij hen die wel het Nederlands als thuistaal hebben is dit 28,6%. Deze resultaten zijn vergelijkbaar met deze van het Vlaams Gewest. aandeel leerlingen met schoolse vertraging naar thuistaal Houthalen-Helchteren 2011 Thuistaal Nederlands Thuistaal niet-Nederlands lager onderwijs 12,2 29,0 secundair onderwijs 28,6 68,2 Aandeel leerlingen met schoolse vertraging naar thuistaal in Houthalen-Helchteren 2011 80 60 40 20 0 lager onderwijs

secundair onderwijs TN



TNN

Leerlingen met thuistaal niet-Nederlands kampen meer met schoolse vertraging. Anderstaligheid op zich is hiervoor niet de enige, of zelfs niet de belangrijkste verklaring. Achterliggende sociaal-economische factoren, scholing en tewerkstelling ouders, … spelen hier een doorslaggevende rol.

3.5. Flankerend onderwijs Houthalen-Helchteren heeft een werking rond flankerend onderwijsbeleid uitgebouwd met onder andere de volgende thema’s: naschoolse vrijetijdsactiviteiten in basisscholen, vergroten van ouderbetrokkenheid, taalstimulering, kleuterparticipatie,… . Dit beleid biedt mogelijkheden tot aansluiting en samenwerking van een onderwijswerking gericht op allochtone ouders en kinderen. 18 Lokaal integratiebeleid houthalen-helchteren – omgevingsanalyse 2013

Zo richt het schoolopbouwwerk (SOW) zich tot kwetsbare ouders en/of kwetsbare kinderen en jongeren uit Houthalen-Helchteren en hun scholen. Kwetsbaar omdat ze geconfronteerd worden of dreigen geconfronteerd te worden met onderwijsachterstand en -achterstelling. SOW heeft als opdracht kwetsbare ouders en kinderen/jongeren te laten participeren aan het onderwijs en haalbare voorstellen vanuit en door de ouders naar voor te brengen. Ze doet dit op verschillende niveaus, namelijk ouderondersteuning, ondersteuning van schoolteams, ondersteuning van leerlingen en lokale en bovenlokale activiteiten. 3.6. Lokale overlegplatforms (LOP) In Houthalen-Helchteren zijn twee lokale overlegplatforms actief: één voor het basisonderwijs en één voor het secundair onderwijs. De LOP’s zijn bevoegd voor de lokale uitvoering van het Vlaams onderwijskansenbeleid. Dit bevat belangrijke thema’s zoals vormgeving van het inschrijvingsrecht, afspraken over opvang anderstalige nieuwkomers en kleuterparticipatie. In samenwerking met het gemeentebestuur, de gemeentelijke teams Onderwijs, Maatschappelijke participatie (Schoolopbouwwerk), Kind en Gezin en het lokale basisonderwijs heeft het Lokale Overlegplatform basisonderwijs van Houthalen – Helchteren een voorschools educatief programma voor ouders van baby’s en peuters ontwikkeld: ‘Taalstimuleringsplaten’ (TSP) of kortweg ‘praatplaten’. Kleuteronderwijzers van de eerste kleuterklas meldden dat de instaptaal van een groot aantal van de jongste kleuters erg laag is. Niet alleen hun moeder– of thuistaal, maar zeker de kennis van het Nederlands is laag, zoniet onbestaand. Daarnaast heeft, ongeacht de thuistaal, ook de socio-economische toestand van een gezin een grote invloed op de talige opvoeding van een kind. Gevreesd wordt dat deze taalachterstand meegedragen wordt tijdens de verdere schoolloopbaan van het kind. De bevindingen van de kleuteronderwijzers werden besproken in de Stuurgroep LOP en de Algemene Vergadering van het LOP BaO van HouthalenHelchteren.


4. Welzijn en armoede De lokale inburgerings- en integratiemonitor beschikt over twee indicatoren voor de aanwezigheid van de armoedeproblematiek bij allochtone groepen. 4.1. Personen met een leefloon De eerste indicator is het aantal personen dat een (equivalent) leefloon ontvangt naar nationaliteitsgroep. Aantal en aandeel personen dat een (equivalent) leefloon ontvangt naar nationaliteitsgroep (*), jaargemiddelde 2011 Houthalen-Helchteren Vlaams Gewest % t.o.v. aantal inw. % t.o.v. aantal inw. per Aantal per nat. groep nat. groep België 47 0,2 0,3 EU (zonder België) 6 0,3 0,9 niet-EU 34 4,7 9,5 Bron: POD Maatschappelijke Integratie & Rijkregister, bewerking SVR (*) Op basis van de huidige nationaliteit van de persoon die het (equivalent) leefloon ontvangt. Nationaliteitsgroep

In 2011 ontvingen 87 personen een (equivalent) leefloon in Houthalen-Helchteren. Hiervan blijken 40 leefloners (46%) over een niet-Belgische nationaliteit te beschikken. Het merendeel hiervan (n=34) heeft een nationaliteit van buiten de EU. Het percentage ontvangers van een (equivalent) leefloon per nationaliteitsgroep bedraagt voor personen met een Belgische nationaliteit 0,2%, voor personen met de nationaliteit van een land van de Europese Unie (zonder België) 0,3% en voor personen met de nationaliteit van buiten de EU 4,7%. In het Vlaams Gewest is het aandeel personen dat een (equivalent) leefloon ontvangt, en een nationaliteit heeft van buiten de EU, dubbel zo groot als in HouthalenHelchteren. Deze indicatoren duiden op een groter risico op armoede en sociale uitsluiting bij personen met een nationaliteit van buiten de EU. 4.2. Geboorten in kansarme gezinnen De tweede indicator is geboorten in kansarme gezinnen naar herkomst van de moeder. evolutie absolute aantal geboorten in kansarme gezinnen, volgens de normen van Kind en Gezin2 te HouthalenHelchteren 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 7

4

3

18

20

50

59

91

103

2

Kind en Gezin ontwikkelde een indicator die verschillende aspecten van de sociaaleconomische situatie van pasgeborenen tegelijk in rekening tracht te brengen. Aan de hand van het maandinkomen van het gezin, de opleiding en de arbeidssituatie van de ouders, de ontwikkeling van de kinderen, de huisvesting en de gezondheidssituatie van het gezin, wordt nagegaan hoeveel kinderen geboren worden in een kansarm gezin. Een gezin wordt als kansarm beschouwd als het op minstens 3 van de voorgenoemde criteria zwak scoort. Sinds 2010 wordt niet meer gewerkt met jaarcijfers maar met het gemiddelde van het jaar en de 2 voorgaande jaren. Dat zorgt voor robuustere resultaten. Ook worden geen absolute aantallen meer vrijgegeven, enkel procentuele aandelen ten opzichte van het totaal aantal geboorten. Om de verandering in de berekening te accentueren spreekt Kind en Gezin nu van een kansarmoedeindex. In 2010 haalde de index een score van 8,6. Dat betekent dat 8,6% van de geboorten in de periode 2008-2010 plaats vond in een kansarm gezin. Ook voor de voorgaande jaren werd een indexscore berekend volgens de nieuwe formule. Daaruit blijkt dat de kansarmoede -index sinds 2005 behoorlijk sterk is toegenomen.


evolutie absolute geboorten in kansarme gezinnen te houthalen-helchteren

150 100 50 0

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Vanaf 2006 is het aantal geboorten in kansarme gezinnen te Houthalen-Helchteren ieder jaar toegenomen: van 18 kinderen in 2006 tot 103 kinderen in 2012. (Gegevens van het jaar 2008 ontbreken).

Als we deze gegevens afzetten tegenover het totaal aantal geboorten dan zien we ook hier vanaf 2006 een permanente stijging. In 2006 werden er (nog maar) 4,2% baby’s geboren in een kansarm gezin; in 2011 was dit gestegen tot 27,2%.

aandeel geregistreerde geboorten in kansarme gezinnen t.o.z. van het aantal geboorten aandeel kansarme geboorten

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

5,5

3,7

2,5

2,2

2,3

4,2

6,4

11

16,6

24,1

27,2

aandeel kansarme geboorten 30 20 10 0 2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Geboorten in kansarme gezinnen naar herkomst van de moeder, gemiddelde van 2009, 2010 en 2011 (*) Houthalen-Helchteren % geboorten in kansarme gezinnen

herkomst moeder

Vlaams Gewest

27,2 Houthalen-Helchteren % t.o.v. totaal aantal kansarme geboorten

België

9,7 Vlaams Gewest % t.o.v. totaal aantal kansarme geboorten

26,8

32,9

Geïndustrialiseerde landen

3,7

2,8

Oost-Europa

4,7

15,5

34,1

21,7

5,4

20,8

25,4

6,4

Maghreblanden en Turkije Andere landen Onbekend Bron: Kind en Gezin, bewerking SVR (*) Op basis van de oudste nationaliteit van de moeder.


27,2% van alle geboorten in Houthalen-Helchteren vindt plaats in een kansarm gezin (gemiddelde 2009-2011). Dit aandeel is veel hoger dan in het Vlaams Gewest (9,7 procent). 73% van alle geboorten in kansarme gezinnen is in een gezin waar de herkomst van de moeder niet-Belgisch is. Deze indicator duidt aan dat in deze groep duidelijke risico’s op kinderarmoede bestaan. Het blijkt dat momenteel ongeveer 40% van de huidige geboortes voorkomt in gezinnen van allochtone afkomst (Turks en Marokkaans). Dit cijfer stijgt jaarlijks. Ook de eerste generatie blijft in Houthalen-Helchteren een gegeven, gezinsherenigingen komen voornamelijk voor bij de Turkse gemeenschap. 4.3. OCMW De werking naar allochtone groepen toe is door het OCMW geïntegreerd in de algemene werking van het Sociaal Huis. Om discriminatie te vermijden worden mensen niet onderscheiden op basis van hun papieren, documenten of afkomst. Cultuurverschillen blijven een drempel in de hulpverlening maar door het gebruik van de basisschakelmethodiek bij armoedebestrijding wordt dit zo goed mogelijk ondervangen. Deze basisschakelmethodiek houdt o.m. in: laagdrempelige basisdienstverlening, met mensen in dialoog te gaan, nastreven en herstellen van een duurzame vertrouwensband… . Zoals eerder gemeld (zie tewerkstelling), zet het OCMW ook in op activering van leefloners. Daarnaast bestaan er nog een aantal projecten die bijdragen tot een globaal gedragen visie rond kinderarmoedebestrijding, met name door de focus te leggen op opvoeding en het betrekken en motiveren van de ouders.


5. Inburgering 5.1. Instroom nieuwkomers Deze cijfers zijn afkomstig uit de lokale inburgerings- en integratiemonitor voor HouthalenHelchteren, editie 2012. In 2011 stroomden 119 meerderjarige nieuwkomers in, dit aantal is vrij hoog in vergelijking met gelijkaardige gemeenten in Vlaanderen (gemiddeld 64). Aantal meerderjarige nieuwkomers (*) en profiel in 2011

Totaal

Houthalen-Helchteren

Gemiddelde VRIND.overgangsgebied

Totaal Vlaams Gewest

119

64

40.861

Bron: ABB - Kruispuntbank Inburgering (*) Nieuwkomers = personen die zich recentelijk, voor het eerst en voor lange duur (meer dan 3 maanden) in Vlaanderen komen vestigen.

Evolutie van het aantal meerderjarige nieuwkomers (2010=100) 104

Gemeente VRIND-indeling Vlaams Gewest

100 96 92 88 84 80 76 72 68

2008

2009

2010

2011

Profiel van de nieuwkomers Houthalen-Helchteren Geslacht


% t.o.v. totaal aantal nieuwkomers

Nederlander EU+ zonder NL

17 43

14,3 36,1

% t.o.v. totaal aantal nieuwkomers 53,8 46,2 % t.o.v. totaal aantal nieuwkomers 98,4 1,6 % t.o.v. totaal aantal nieuwkomers 13,9 41,1

Derdelander

59

49,6

44,3

0

0

0,8

Aantal M V Leeftijd

54 65

Nationaliteitsgroep

Onbepaald

% t.o.v. totaal aantal nieuwkomers

Aantal

18-64 jaar 65 jaar

45,4 54,6

118 1

99,2 0,8 % t.o.v. totaal aantal nieuwkomers

Aantal


Statuut Arbeidsmigrant Asielzoeker Europese onderdaan (specifiëring niet bekend) EU+ student Geregulariseerde Gezinshereniger Overige Onbepaald

% t.o.v. totaal aantal nieuwkomers 33 10

27,7 8,4

% t.o.v. totaal aantal nieuwkomers 25,5 12,8

2

1,7

21,8

3 3 59 9 0

2,5 2,5 49,6 7,6 0

1,1 5,5 27,1 6 0,1

Aantal

Er zijn iets meer vrouwelijke dan mannelijke nieuwkomers in Houthalen-Helchteren. In het Vlaams Gewest is dit omgekeerd. Praktisch alle nieuwkomers zijn tussen de 18 en 64 jaar, zowel in Houthalen-Helchteren als in het Vlaams Gewest. De helft van alle nieuwkomers in Houthalen-Helchteren (n=59) zijn Derdelander, gevolgd door mensen afkomstig uit de EU+ (zonder NL). Deze cijfers zijn vergelijkbaar met deze van het Vlaams Gewest. De helft van de nieuwkomers in Houthalen-Helchteren hebben het statuut van gezinshereniger (n=59). In het Vlaams Gewest is dit iets meer dan 25%. Diegenen met het statuut van arbeidsmigrant komen in Houthalen-Helchteren het 2de meest voor (n=33 of 27,7%). Dit is vergelijkbaar met het percentage voor het Vlaams Gewest. Op de 3de plaats vinden we de asielzoeker terug (n=10). 5.2. Inburgering De lokale inburgerings- en integratiemonitor geeft ook cijfers over nieuwkomers die zich aanmelden voor inburgering, die een inburgeringscontract ondertekenen en die het attest behalen. 5.2.1. Aantal inburgeraars dat zich heeft aangemeld bij een onthaalbureau Aantal meerderjarige personen dat zich in de loop van 2011 voor het eerst heeft aangemeld bij een onthaalbureau (*) Bron: ABB - Kruispuntbank Inburgering (*) Niet alle nieuwkomers zijn verplicht om een inburgeringstraject te volgen. Zie leeswijzer voor meer informatie.

Totaal



77

21.731

Houthalen-Helchteren Nationaliteitsgroep

Aantal

Vlaams Gewest

% t.o.v. totaal % t.o.v. totaal aantal aantal aanmelders aanmelders 26 20,8

EU+

20

Derdelander

57

74

77,8

0

0

1,4

Onbepaald


Het zijn vnl. Derdelanders die zich voor het eerst hebben aangemeld bij een onthaalbureau. Dit is 74% van het totaal aantal aanmelders. Voor het Vlaams Gewest bedraagt dit 77,8%.

5.2.2. Aantal inburgeraars dat een inburgeringscontract heeft getekend Aantal meerderjarige personen dat in de loop van 2011 voor het eerst een inburgeringscontract heeft ondertekend (*) Bron: ABB - Kruispuntbank Inburgering (*) Niet alle nieuwkomers zijn verplicht om een inburgeringstraject te volgen. Zie leeswijzer voor meer informatie.

Totaal

Nationaliteitsgroep EU+ Derderlander Onbepaald


Totaal Vlaams Gewest 18.691 Vlaams Gewest

68 Houthalen-Helchteren % t.o.v. totaal % t.o.v. totaal aantal Aantal aantal ondertekenaars ondertekenaars 9 13,2 14,8 56 82,4 83,8 3 4,4 1,5

In 2011 waren er 68 personen die in de loop van 2011 voor het eerst een inburgeringscontract ondertekenden. 82% hiervan is een Derdelander, wat overeenkomt met het Vlaams Gewest.

5.2.3. Aantal inburgeraars dat een inburgeringsattest heeft behaald Aantal meerderjarige personen dat in de loop van 2011 een inburgeringsattest heeft behaald (*) Bron: ABB - Kruispuntbank Inburgering (*) Niet alle nieuwkomers zijn verplicht om een inburgeringstraject te volgen. Zie leeswijzer voor meer informatie

Totaal

Nationaliteitsgroep EU+ Derderlander Onbepaald


Totaal Vlaams Gewest 11.890 Vlaams Gewest

52 Houthalen-Helchteren % t.o.v. totaal % t.o.v. totaal aantal Aantal aantal attest attest behaalders behaalders 4 7,7 14,3 48 92,3 82,2 0 0 3,5

52 personen behaalden in 2011 een inburgeringsattest. 92,3% van al de behaalde attesten komen op rekening van de Derdelanders. In het Vlaams Gewest is dit 82,2%.


6. Samenleven in diversiteit 6.1. Religieuze en sociaal-culturele organisaties De diversiteit in Houthalen-Helchteren uit zich op religieus en socio-cultureel vlak. Via deze organisaties is het mogelijk ontmoeting en samenwerking te organiseren. Hier volgt een overzicht. 6.1.1. Diversiteitsraad Migrantenzelforganisaties kunnen ondersteuning krijgen van de LID. Ze organiseren samen allerlei activiteiten zoals „Internationaal Kinderfeest”, „Wijkfeest Meulenberg”, en open migrantenraden. Via de integratiedienst kunnen migrantenorganisaties aansluiten bij andere raden, zoals de verenigingsraad, sportraad en de jeugdraad. Verenigingen lid van de diversiteitsraad API: Associazione Pensionati Italiani API is een socio-culturele vereniging. Ze richten zich vooral naar gepensioneerde Italianen, zowel vrouwen als mannen. Maandelijks organiseren ze activiteiten zoals kaartavonden, dansavonden, uitstappen,… maar ook activiteiten die een link hebben met hun vaderland Italië, bvb. La Befana, 11 november (wijnfeest met gepofte kastanjes), palmzondag,… . API werkt ook mee aan samenwerkingsinitiatieven zoals het wijkfeest van Meulenberg. Daarnaast is men ook lid van het ‘Internationaal Comité”. Oekraïnse gemeenschap Meulenberg Dit is een socio-culturele, religieuze vereniging. Ze richt zich vooral naar de Oekraïnse gemeenschap uit de provincie. Het religieuze gedeelte bestaat uit het onderhouden en ondersteunen van de werking van de Griekse Orthodoxe kerk. Zij besteedt aandacht aan hun eigen cultuur maar zorgen ook voor uitwisseling met de verschillende gemeenschappen in Houthalen-Helchteren en omstreken. De vereniging biedt ook hulp aan zieken, ouderen … uit de gemeenschap. Spaanse vrouwenkern De Spaanse vrouwenkern is een socio-culturele vereniging voor vrouwen uit alle gemeenschappen. De naam dekt dus zeker niet de lading. Deze groep is gegroeid in de schoot van Hogar Espagnol. De vrouwen hadden andere behoeften en interesses en startten daarom een aparte vereniging op. Ze organiseert maandelijks activiteiten (koken, kleurenadvies, gezichtsverzorging, gezonde voeding, …). Een 8-tal vrouwen van deze vereniging komt iedere week samen om te werken rond gezonde voeding en gezond koken. De Spaanse vrouwenkern is zeer actief binnen de diversiteitsraad en biedt ondersteuning bij de samenwerkingsinitiatieven die jaarlijks georganiseerd worden. Ook is zij een belangrijke partner bij de multicultiprogrammering vanuit het Cultuurcentrum Casino. Ze is tevens lid van de vzw AIF waar men zeer actief is en aan diverse activiteiten deelneemt.


Islamitisch Interculturele Vereniging Deze vereniging telt ongeveer 42 leden. Een gezinswoning (eigendom van de vereniging) werd omgebouwd tot ontmoetingsplaats voor jongeren, mannen en gezinnen. Religie is van groot belang: daarom worden er wekelijks koranlessen en Arabische lessen georganiseerd. Als er behoefte aan is kunnen de mensen hier ook hun dagelijks gebed doen in een ruimte die speciaal hiervoor werd ingericht. Voor de jongeren worden er zinvolle vrije tijdsactiviteiten opgezet zoals voetballen, zwemmen… . In een jongerenlokaal kan men tafelvoetballen, biljarten, tv-kijken of rustig iets drinken. Er wordt extra aandacht besteed aan opvoedings- en werkattitudes. Eenmaal per jaar organiseert men een grote activiteit waar het gezin centraal staat. Vzw Houthalense moskee, cultuur- en solidariteitsvereniging Deze vzw telt zo’n 500 leden. Hier staat religie, ontmoeting en het socio-culturele centraal. Zij bestaat uit twee luiken: een Turkse moskee die sinds enkele jaren door de Vlaamse Overheid als officiële Islamitische bidplaats erkend is, en een socio-culturele vereniging met een eigen ontmoetingsruimte. De Turkse Moskee is voor iedereen toegankelijk, van welke religie, cultuur, nationaliteit of ras men ook is. Regelmatig worden er rondleidingen op aanvraag georganiseerd. De vereniging voorziet tal van informatieve en educatieve activiteiten voor de eigen gemeenschap. Ook vinden er wekelijks koran- en Arabische lessen voor de kinderen plaats. De vrouwengroep organiseert maandelijks een ontbijt waar alle vrouwen van HouthalenHelchteren welkom zijn. Zo kunnen zij kennis maken met de Turkse cultuur en kan de samenwerking gestimuleerd worden. De vereniging werkt ook mee aan projecten en initiatieven om de samenwerking met de andere geloofsgemeenschappen te stimuleren (o.a. open gebedshuizendag) De vzw is een belangrijk aanspreekpunt binnen de Turkse gemeenschap en het lokaal bestuur. Zij bemiddelt bij conflicten tussen de gemeenschappen. Een goede relatie uitbouwen met het lokaal bestuur en de bewoners van de wijk is dan ook een zeer belangrijke item. Last but not least, is zij een zeer belangrijke partner bij verschillende samenwerkingsinitiatieven zoals: het Internationaal kinderfeest, wijkfeest Meulenberg, Iftar, en tal van initiatieven binnen de diversiteitsraad en andere gemeentelijke diensten. De organisatie biedt ook sociaaljuridische hulp aan de aangesloten leden. Warm hart Warm Hart is een vereniging waar armen het woord nemen en is gevestigd in onze gemeente. Ze staan ook in voor de coördinatie en uitbouw van de sociale kruidenier. JWW Jeugdwelzijnswerk Meulenberg vzw staat in de wijk Meulenberg in voor de uitbouw van een laagdrempelig aanbod naar kinderen, tieners, jongeren en vrouwen van de wijk Meulenberg.


RIMO RIMO Limburg vzw staat in Houthalen-Helchteren in voor het buurt- en opbouwwerk in de wijken Meulenberg en De Standaard. 6.1.2. Platform vrouwenorganisaties Het opzet van migrantenvrouwenwerk: vrouwen meer kansen geven op een volwaardige participatie door het stimuleren van hun Nederlandse taalkennis, hun creatieve, sociale en sportieve vaardigheden, hun zelfredzaamheid en het nemen van verantwoordelijkheid. Daarenboven is er het emancipatorisch karakter van participatie aan het verenigingsleven. De LID hecht veel belang aan de betrokkenheid van deze vrouwen in de reguliere werkingen. Zo organiseert zij laagdrempelige activiteiten: zwem-, turn- en naadlessen, … . Het inrichten en de organisatie van uitwisselingsactiviteiten met Vlaamse vrouwenverenigingen, uitstappen, vormingen met het oog op de integratie, en de ondersteuning van vrouwenwerkingen zijn een belangrijke taak van de LID. Leden van het platform zijn: RIMO vzw, Spaanse vrouwenkern, Italiaanse vrouwenwerking, Turkse vrouwenwerking De Standaard, FEMMA, JWW Meulenberg, Warm Hart, Marokkaanse vrouwenwerking, Italiaanse vrouwenwerking 6.2. Vrije tijdsbesteding Hier blijft gelden dat het moeilijk is voor allochtone groepen om gebruik te laken van het bestaande aanbod inzake sport, jeugd, cultuur, preventiedienst, … en om aansluiting te vinden bij het bestaande verenigingsleven. Dit is al langer een aandachtspunt en er zijn ook al stappen gezet. Laagdrempelig aanbod in de wijken Meulenberg, De Standaard en Houthalen-Oost Via de methodiek van het jeugdwelzijnswerk doet de gemeente reeds jaren inspanningen om kinderen en jongeren die niet participeren aan het reguliere vrijetijdsaanbod samen te brengen in de verschillende wijken. In dit kader organiseert het team maatschappelijke participatie kinderen jongerenwerkingen in de wijken De Standaard en Houthalen-Oost. In de wijk Meulenberg is vzw JWW (jeugdwelzijnswerk) actief. Het straathoekwerk is een andere pijler van de jongerenwerking. Overlast door rondhangende jongeren is een veel voorkomende melding op de preventiedienst. Straathoekwerkers trachten te peilen naar de oorzaken en met verschillende betrokken partijen naar oplossingen te zoeken. Straathoekwerkers begeven zich in alle wijken, ook in jeugdhuizen en jongerenwerkingen, zodat jongeren de kans krijgen eventuele problemen met hen te bespreken of gewoon een babbeltje te kunnen slaan. Niet alle jongeren kunnen of willen zelf de stap zetten naar VDAB, OCMW, CAD… . Straathoekwerkers helpen hen hierbij. Belangrijk blijft echter dat jongeren zelf hun verantwoordelijkheid opnemen. Naast deze doorverwijzingsfunctie is een straathoekwerker ook vaak een bemiddelaar tussen jongeren en hun ouders, de school, hulpverlening of werkgever. Jongeren op straat zorgen soms voor overlast. Straathoekwerkers wijzen hen hier op.


Het jeugdwelzijnswerk met maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren zet een emancipatorisch proces op met kinderen en jongeren. In Limburg zijn er vooral in de mijngemeenten specifieke werkingen en ondersteuningsvormen ontstaan. Soms zijn deze sterk verweven met het buurtwerk, soms met het opbouwwerk. Jeugdbewegingen rekruteren buiten de impulswijken, het jeugdwelzijnswerk in die wijken. Woonplaats (en de daarmee samenhangende sociaaleconomisch positie van de gezinnen) is de bepalende factor. Elke werkvorm bereikt binnen het eigen circuit haar eigen publiek, maar grenzen worden niet overschreden. De etnische breuklijn op zich is daarbij niet bepalend. Jeugdbewegingen bereiken ook geen autochtonen in impulswijken en allochtonen buiten impulswijken gaan wel naar de jeugdbeweging. Maar omdat die etnische breuklijn in grote mate overlapt met de sociaal-economische wordt ze wel als dusdanig gepercipieerd. Het jeugdwerk stuit dus op een brede maatschappelijk breuklijn die niet op een simpele manier te overbruggen is. Sportclubs slagen er wel beter in die breuklijn te overbruggen.


Meerjarenplanning lokaal integratiebeleid Houthalen-Helchteren

Recommend Documents