location

Kalverdiarree Hoe los ik het op?

Author/location

Situatie Nederland

• Het voorkomen van afwijkende mest op 108 bedrijven verspreid over heel Nederland • Onderzocht door de GD • Onderscheid mest: waterig – vla – normaal • Enquête risicofactoren

Enquête / Prevalentie onderzoek GD-Deventer

Hygiëne

Medicijn gebruik

Koe/kunst melk

Verstrekking voer

Resultaten mestconsistentie • Normale en afwijkende mest per leeftijdscategorie bij kalveren (n=424)

Mestconsistentie Leeftijd 1-7 dagen 8-14 dagen 15-22 dagen Totaal

Kalveren Normaal Vla-achtig (N= 242) 61.8% 48.4% 62.2% 57.1%

(N=101) 20.8% 24.8% 27.6% 23.8%

~50% afwijkende faeces!

Waterdun (N=81) 17.3% 26.8% 10.2% 19.1%

Resultaten – Voorkomen ziektekiemen • Kalveren (n:424) / Bedrijven (n:108)

Pathogenen E.coli Corona C. parvum Rota Cl. Perfringens

Kalveren 2,6% 3,1% 27,8% 17,7% 54,0%

Bedrijven 9,0% 12,0% 57,0% 46,0% 85,0%

Conclusie prevalentie onderzoek GD:

• Dit onderzoek onderstreept dat goede hygiëne, gedegen onderzoek en gerichte behandeling nodig is om diarree problemen aan te pakken • 5 STAPPENPLAN!!

Kalverdiarree

• Wat is diarree? • Wanneer is het een probleem? • Diarree: de rol van meerdere factoren • Hoe los ik het op?

Wat is diarree

? Author/location

Afwijkende mest

Hoe ontstaat dunne mest

• Onttrekking van vocht uit het lichaam via de darmen • Minder absorberend vermogen van de darmen • Verplaatsing van vocht naar darmlumen door osmose; door o.a. onverteerd voedsel

Gezonde darmwand

Aangetaste darmwand

Inhoud


Wanneer is het een probleem

• Als het een probleem voor u is • Als meer dan 10% van de kalveren afwijkende mest heeft • Als er veel electrolyt poeders gebruikt worden • Als het medicijn gebruik voor kalveren toeneemt • Als er teveel schade is

Korte termijn schade veroorzaakt door kalverdiarree • Extra arbeid • Extra kosten door meer medicijn gebruik • Uitval

Langere termijn schade veroorzaakt door kalverdiarree • Vaarzen die als kalf diarree problemen hebben gehad kalven later af en zijn minder ontwikkeld • Ruim ontwikkelde vaarzen kunnen meer produceren dan minder ontwikkelde vaarzen • In de 2e en 3e levensmaand gevoeliger voor luchtweginfecties

Schade in euro’s: Kosten diarree-uitbraak per risicokalf € 116,25

€ 100.00

75.00 € 64,68 € 58,13

50.00 € 32,34

€ 29,99

25.00

Arbeid Waarde kalf Kapitaal Mortaliteit Dierenarts

€ 14,99

0.00 milde*

gemiddelde in in gemiddelde onderzoek² onderzoek²

erge

Inhoud


Diarree: een multifactoriële ziekte Diarree wordt veroorzaakt door een combinatie van vier factoren

1. Ziektekiemen 2. Hygiëne en huisvesting Infectiedruk

3. Biestmanagement 4. Voeding

Weerstand kalf

Genezen kalf Behandeling

Gezond kalf

Ziek kalf Infectiedruk Waarom ? Weerstand kalf

Dood kalf

Infectiedruk Weerstand kalf

Ziektekiemen In 75-95% van de diarree gevallen wordt één of een combinatie van onderstaande kiemen aangetoond • E.coli K99 • Rotavirus • Coronavirus • Cryptosporidium parvum

E.Coli

• Is een bacterie • Veroorzaker van diarree vnl in de eerst 5 dagen na geboorte • Twee schadelijke factoren - aanhechting darmwand - productie van toxinen • Diarree door verhoogde uitscheiding van vocht - snelle uitdroging - sterfte

Rotavirus

• Komt voornamelijk in de tweede week na geboorte voor • Veroorzaakt schade aan de darmcellen waardoor de opname verminderd • Erg besmettelijk • In het dunne darmen

Coronavirus

Cryptosporidium • Is een parasiet

• Veroorzaker van diarree tussen 5 dagen tot 30 dagen na geboorte • Veroorzaakt ernstige schade aan de darmcellen

• Diarree tussen 3 dagen tot 21 dagen na geboorte • Vaak in combinatie met een virus; bijv. Rotavirus • Laatste deel dunne darm

• Duurt langer dan rotavirus infectie • In dunne en dikke darm

Veroorzakers 5

E.coli

Rotavirus

4

7

4

30

Coronavirus

5

0

14

Cryptosporidiose

8

12 16 20 dagen na geboorte

21

24

30

Levenscyclus

Andere veroorzakers van diarree • BVD bedrijf vrijmaken vaccineren tegen BVD • Coccidiose • Salmonella • Giardia

Hygiëne en huisvesting

• Begint met een schone afkalfstal • Schoon materiaal en hokken • Individuele huisvesting gedurende ten minste 1 week • Looproutes van jong naar oud • Altijd streven naar all in all out Bron: Delaval Internationaal AB

Infectiedruk Weerstand kalf

Biestmanagement

• Een kalf wordt zonder bescherming geboren • Pas vanaf de eerste levensweek bouwt het kalf zelf bescherming op • Deze bescherming is pas voldoende vanaf 2 maanden leeftijd

Geef ik voldoende biest?

• Biest wordt in de eerste 24 uur opgenomen • Biest van de eerste melkmelking bevat de hoogste concentratie antistoffen • Alle weerstand in het bloed na 48 uur is afkomstig van de biestverstrekking

Hoeveelheid beschermde stoffen per liter biest

1e melkbeurt

2e melkbeurt

3e melkbeurt

Hoeveel Biest

• Veel, Vaak en Vlug • Melkvee: – 2000 ml - direct na de geboorte – 2000 ml - 6 uur later – 2000 ml - 6 tot 12 uur later • Maximale toediening binnen de eerste 24uur

Overlevingskans kalf bij voldoende biestopname t.o.v. onvoldoende biestopname

Overlevingskans in %

102 100

98 96

IgG < 10

94

IgG > 10

92 90 88 86

0

14

28

42

Leeftijd in dagen

56

Voeding • Bereiding melk – Goede kwaliteit kunstmelk – Bereiding juiste temperatuur, juiste concentratie, geen klonten – Gift juiste temperatuur (38-40 °C) • Altijd beschikking over schoon drinkwater • Vanaf 2e levensweek ruwvoer en krachtvoer aanbieden

Conclusie onderzoek GD - Deventer • Abnormale faeces in 43% of kalveren • Op 53% van de bedrijven werd Rota - Corona of E.coli aangetoond • Op 73% van de bedrijven werd Rota - Corona - E.coli of C.parvum aangetoond • Cl.perfringens > 50% van de kalveren aangetoond (waterige faeces)*

*Klinische relevantie moet verder onderzocht worden.

?


Gezond kalf


Dood kalf

Behandeling ziek kalf met diarree

1. Vervangen van alle verliezen: vocht, mineralen en suikers

Kalf van 35 kg verliest in 24 uur 7,4 kg aan ontlasting. Dit komt overeen met 20% van het lichaamsgewicht


1. Vervangen van alle verliezen: vocht, mineralen en suikers 2. Adequate voeding

Tijdstip Vroege ochtend

Melk * 1.5 - 2 liter

Halverwege de ochtend Begin van de middag

1 – 2 liter 1.5 - 2 liter

Halverwege de middag Begin van de avond Late avond

Electrolyten

1 – 2 liter 1.5 - 2 liter 1,5 – 2 liter

* Streven is om ten minste 14% van het lichaamsgewicht te geven


1. Vervangen van alle verliezen: vocht, mineralen en suikers 2. Adequate voeding 3. Medicijnen 4. TLC: • • • •

Droog nest ruim in het stro Warmte (- lamp) Frequent laten/ helpen met drinken Met zorg behandelen


Gezond kalf


Dood kalf

Diarree problemen stoppen niet bij één kalf

Preventieve aanpak gewenst

Hoe los ik het op? Het 5 stappenplan STAP 1 : Anamnese/risicomomenten in kaart STAP 2 : Mestonderzoek STAP 3 : Biestmanagement 3a Biestopname 3b Biestkwaliteit

STAP 4 : Plan van aanpak STAP 5 : Evaluatie

> Stap 1

> STAP 1

Anamnese/ Vragen

• Leeftijd? • Biest? • Hygiëne en huisvesting? • Voeding?

> Stap 1

> STAP 2

Mestonderzoek

Met welke ziektekiem hebben we hier te maken!!!

• Sneldiagnostiek/onderzoek: - 5 mestmonsters - monster snel nemen - meer dan één uitslag mogelijk

> Stap 1

> STAP 3

Biestmanagement

• Stap 3 a. Biestopname: - 5 bloedmonsters van kalveren tussen 2 tot 5 dagen na geboorte - 2 van de 5 kalveren of meer lager dan 10 gram/ liter IgG of kwaliteit van de biest is onvoldoende of biestgift is onvoldoende

> Stap 1

> STAP 3

Biestmanagement

• Stap 3 b Biestkwaliteit - Met behulp van de colostrummeter - minimaal 50 gram IgG/ liter - biest 1e melkbeurt bevat beduidend meer IgG Goede biest

Gemiddelde biest

Slechte biest

> Stap 1

> STAP 4

Plan van aanpak

Bij problemen met Rotavirus, Coronavirus en/of E.coli vaccineren met Rotavec Corona • Eénmalige vaccinatie van drachtige koeien, die geeft bescherming tegen Rotavirus, Coronavirus en E.coli • Hierdoor ontstaat superbiest!

> Stap 1

> STAP 4

Rotavec Corona

• Vaccinatieschema:

Plan van aanpak

Casus: Ondanks vaccinatie toch nog af en toe diarree In eerste instantie: • Mestonderzoek toonde rotavirus en cryptosporidiën aan • Is toen gaan vaccineren • Toch nog diarree na enige tijd

Plan: • Alle stappen doorgenomen van het 5-stappenplan • Mestonderzoek: rotavirus en cryptosporidiën • Bloedonderzoek:

Stap 3 a: Bloedonderzoek IgG

Later nog drie kalveren onderzocht op IgG: nog twee kalveren IgG < 10 Controle biestkwaliteit

Stap 5: Plan van Aanpak

• Doorgaan met vaccineren! • Biestmanagement aanscherpen! • Cryptosporidiën behandelen met Halocur • Na half jaar evalutatie: situatie nu rustig

> Stap 1

> STAP 4

Plan van aanpak

Bij problemen met Cryptosporidium als veroorzaker behandelen met:

Halocur • werkt tegen Cryptosporidium • remt de groei van de parasiet • vermindert uitscheiding van parasieten • kalf bouwt zelf bescherming op

Halocur blokkeert levenscyclus

Eigen herbesmetting Intra cellulaire fase

Oöcyst

Opname van infectieuze oöcysten

Extra cellulaire fase

Darmcel

Vermeerderings fase

Oocysten Oocysten Oocysten

Excretie via faeces Besmetting andere kalveren

Halocur – uniek middel tegen Cryptosporidiose

• Afname in oöcysten • Uitgestelde uitscheidingspiek

• Significante minder sterfte

3 n: 151

> Stap 1

> STAP 4

Plan van aanpak

Halocur • Behandel alle kalveren 24 uur na geboorte - gedurende de eerste 7 levensdagen - juiste dosering - eventueel samen met de melk toedienen

> Stap 1

> STAP 4

Plan van aanpak

Infectiedruk verlagende maatregelen • Goede hygiëne • Juiste biest verstrekking • Groeperen van kalveren van eenzelfde leeftijdsklasse • Individuele huisvesting op zijn minst in 1e levensweek • All in all out !

> Stap 1

> STAP 5

Evaluatie

• Half jaar na start Plan van aanpak • Effect Plan van aanpak op diarree problemen • Evalueren welke maatregelen gerealiseerd zijn • Plan van aanpak bijstellen

Casus

• Half jaar geleden gestart met gebruik Halocur na ernstige diarree problemen • Kalveren bleven toch nog iets diarree houden • Mestonderzoek toonde cryptosporidiën aan. • Maatregelen huisvesting in hygiëne toegepast

Bloedonderzoek biestopname:

Conclusie en nieuw plan van aanpak • Op dit bedrijf is BVD aanwezig • Hierdoor onvoldoende immuniteitsopbouw bij de kalveren

• Bedrijf BVD vrijmaken • Alle kalveren preventief behandelen tegen cryptosporidium met Halocur • Over half jaar opnieuw situatie evalueren

Mestonderzoek (stap 2) Rota E. Coli Corona

Cryptosporidium

Infectiedruk Verlagend

Biestopname (stap3a) (bepaling IgG) LAAG

• Hygiëne

Biestkwaliteit (stap 3b)

•Voeding

(Colostrummeter) HOOG

LAAG

HOOG

Biestopname verbeteren

•Huisvesting

Biestkwaliteit Biestopname verbeteren

Rotavec Corona verhoging specifieke antistoffen

Halocur

Om te onthouden Kalverdiarree komt veel voor en is een enorme schadepost Preventieve aanpak gewenst! • Halocur bij problemen met Cryptosporidiën • Optimaliseren huisvesting en hygiëne • Verstrekken van superbiest d.m.v. vaccinatie met

ROTAVEC CORONA • Biest: Vlug, Veel en Vaak

Wie goed doet …..

Bron:Delaval Internationaal AB

• Rotavec Corona: de éénmalige vaccinatie voor een drievoudige bescherming • Halocur: het enige geregistreerde product ter preventie en behandeling van cryptosporidiose • Samen de unieke combinatie voor een sluitende aanpak van kalverdiarree op ieder rundveebedrijf

Biestvervanger Belangrijke punten waar een biestvervanger aan moet voldoen: • Per dosis minimale hoeveelheid van 100 gr IgG • Advies minimale hoeveelheid nodig om 10 mg IgG/ml in het bloed te behalen • Moet naast IgG; eiwitten, energie, vitaminen en mineralen bevatten.

Belangrijke punten waar een biestvervanger niet aan voldoet: • Bevat geen bedrijfsgebonden pathogenen • Bevat geen witte bloedcellen en andere nietspecifieke immuunfactoren (zoals cytokines, growth factors, lactoferrine)

Passieve immuniteit verkregen na gift van biest t.o.v. biestvervangers bij HF kalveren

• Omschrijving proef: op 12 bedrijven werden 239 kalveren direct nageboorte 3,8 liter biest van eigen moeder verstrekt en 218 kalveren direct na geboort een biestvervanger met 125 gr IgG per voeding. • Op 7 van deze bedrijven kregen de kalveren 8 tot 12 uur na de 1e voeding een 2e voeding van 1,9 liter biest van eigen moeder of 1,9 liter biest vervanger met 45 gr IgG per voeding. • Tussen de 24 uur en de 8 dagen post partum is er bloed getapt op het IgG gehalte te meten. Swan et al.,J. Dairy Science 90 2007

100 80 60

Biest

40

Biestvervanger

20 0

IgG gr/l

FPT in %*

* FPT= % van de kalveren met een IgG < 10 gr/l

1ste levensweek

2de tot 4de levensweek

Bacterie Enterotoxische E.Coli

Kalverdiarree

Virussen Rotavirus Coronavirus

1ste t/m 2de levensweek

Parasieten Cryptosporidium parvum


Gezond kalf


Dood kalf


Gezond kalf


Dood kalf

location

Recommend Documents