Helicon Opleidingen
Leren Innoveren Jaar verslag het gebeurt ín de regio 2013
Inhoud
Innoveren zit in onze koers In Koers 2015 stelde Helicon Opleidingen: ‘We zijn als instelling innovatief. Dat schept verplichtingen. We gaan ons innovatief vermogen onderhouden en uitbouwen. Maar we hebben ook de maatschappelijke opdracht om het innovatief vermogen dat sluimert in onze deelnemers te laten kiemen en verder te laten ontwikkelen. Werken in een uitdagende leeromgeving is evengoed een stimulans voor de ontwikkeling van het vernieuwend vermogen van onze eigen medewerkers.’ Voor u ligt het jaarverslag 2013. Hierin beschrijven we de belangrijkste ontwikkelingen in onze omgeving, in onze organisatie en in ons onderwijs. Waaruit blijkt dat we innovatief zijn? Dat onze leerlingen innovatief leren? En bovenal dat we ze leren innovatief te denken en te ondernemen. Hoe ziet dat er in de praktijk van alledag uit? En is het veranderd sinds we in 2010 de Helicon Koers 2015 vastlegden?
Voorwoord 4 Grondslag en visie
5
Ontwikkelingen in ons onderwijs
9
Ontwikkelingen in onze organisatie
19
Verantwoording subsidie
27
Samenvatting jaarrekening 2013
30
Overzicht vestigingen
44
Colofon 47
Helicon Opleidingen
Leren Innoveren Jaar verslag het gebeurt ín de regio 2013
Voorwoord
Leren innoveren, het gebeurt ín de regio De verbinding tussen bedrijfsleven en onderwijs in de regio wordt steeds belangrijker. Voor ondernemen en innoveren biedt de regio in veel gevallen precies de goede schaalgrootte. Bedrijvigheid ontstaat vaak op een centrale plaats als een campus of een bedrijventerrein en om de hoek of in een dorp verder. Voor onze leerlingen, zowel in het vmbo als in het mbo, biedt de regio geweldige kansen. Goed kijken naar wat er in de samenleving om hen heen gebeurt, bij bedrijven en bij maatschappelijke organisaties, verrijkt ons onderwijs enorm. Wat daar gebeurt, is voor school, voor de leerstof en voor de leerlingen écht van betekenis. Het daagt uit om anders naar leren te kijken. Het inspireert leerling en docent. En dat maakt leren werkelijk gemakkelijker. Als onderwijsorganisatie kun je op verschillende manieren innoveren. Je kunt op zoek gaan naar nieuwe onderwijsinhoud, nieuwe processen ontwikkelen of een nieuwe leeromgeving creëren. Bij Helicon Opleidingen kiezen we meer en meer voor dat laatste, voor innovatie van de leeromgeving. Door de omgeving bewust groter te maken dan de school en er anders naar te kijken, laten we onze leerlingen letterlijk meer zien. We hebben daar prachtige voorbeelden van op onze scholen. Helicon MBO Velp werkt samen met Staatsbosbeheer aan ‘natuurbeheer 2.0’. De leerlingen in Helmond zorgen in het project ‘Soet op Suyt’ in Helmond voor een eetbaar dak, plukfruit, honingvelden en een nomadische moestuin op Suytkade. De opleiding Green Engineering die in de gemeente Boxtel participeert in een Greentech Park. In Tilburg doen we geweldige projecten op het gebied van wijkontwikkeling. Bij Helicon MBO Nijmegen vindt het wereldkampioenschap voor reddingshonden plaats. Iedere school heeft voorbeelden van leren innoveren ín de regio. Onze scholen hebben in hun eigen regio een duidelijke positie. De expertise van de regio en de expertise van de school raken elkaar, bedrijven en scholen maken immers deel uit van een gezamenlijke historie. Leiding, docenten en leerlingen weten wat er speelt en wie ze waarvoor moeten hebben. Door ons nog meer aan de regio te verbinden, versterken we onze eigen opleidingskracht én de kracht van de regio. Bedrijven die innoveren dagen ons uit om ons onderwijs te blijven verbeteren. Op onze beurt kunnen wij onze omgeving helpen om meer economische bedrijvigheid in de regio te krijgen. Dat is de betekenis van een rijke leeromgeving. Rijk aan ontmoeting en verbinding. Voor en door docenten en leerlingen.
Ab Groen Theo Koolen College van Bestuur Helicon Opleidingen
4
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Helicon Opleidingen
Jaar verslag 2013
Grondslag en visie
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
5
Grondslag en visie Innoveren zit in onze natuur Helicon Opleidingen en de term innovatie zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Vernieuwen, verbeteren en op een nieuwe manier toepassen is altijd een belangrijke drijfveer geweest. Innoveren kan op veel verschillende gebieden. Bij Helicon Opleidingen innoveren we door het groene domein breed te zien en in te vullen. Om ons heen zien we dat de term groen nogal eens beperkt wordt tot agri & food. Wij zien juist kansen om in de breedte te innoveren, verbindingen te zoeken met andere sectoren: natuur, gezondheid, zorg, design, recreatie. Het zit in onze aard om vragen te stellen bij bestaande en beperkende patronen. Innovatie verloopt nu eenmaal niet via vaste systemen. Zoals innovaties ontstaan in wetenschappelijke labs, om vervolgens via de onderwijskolom in het bedrijfsleven terecht te komen, zo kunnen ze ook juist middenin de praktijk ontstaan, door de wisselwerking van onderwijs en leerbedrijf op de werkvloer. Daar zit onze innovatieve kracht. Dat leren we ook onze leerlingen.
Missie en visie In onze statuten hebben we onze missie beschreven: ‘Verzorgen van onderwijs en educatie, in het bijzonder het ontwikkelen van praktijkgerichte kennis en het bijdragen aan het beroepenveld in de groene en agrarische sectoren, in de meest brede zin. Meewerken aan versterking van samenhang en samenwerking tussen bedrijfsleven, onderzoek, voorlichting en onderwijs op regionaal en nationaal niveau, speciaal in de groene en agrarische sectoren in de meest brede zin.’ In onze praktische visie op onderwijs hebben we die zo vertaald: 1. Onze leerlingen staan centraal Onze opleidingen sluiten in de eerste plaats aan bij de interesses, ambities en mogelijkheden van onze leerlingen. 2. Onze opleidingen zijn duaal Leren is geënt op de actuele werkelijkheid en de reële beroepspraktijk, daarvoor werken we intensief samen met bedrijven en organisaties in de regio. 3. Onze organisatie is optimaal Het leerproces maakt gebruik van het natuurlijk lerend vermogen van leerlingen en medewerkers. Onze expertise en faciliteiten benutten we zo maximaal mogelijk.
6
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Onze cultuur: ondernemend, duurzaam en innovatief! Hoe we vanuit die missie en visie werken, hebben we beschreven in ‘Koers 2015: Onderwijs is een ontdekkingsreis’. Als organisatie zijn we volop in beweging en in die beweging vinden we balans, door steeds te werken vanuit een herkenbare cultuur: we zijn ondernemend, duurzaam en innovatief. En ons onderwijs leert onze leerlingen ondernemend, duurzaam en innovatief te zijn. In dit jaarverslag hebben we dat innovatief vermogen als rode draad genomen. Waaruit blijkt dat we innovatief zijn? Dat we onze leerlingen innovatief leren zijn? In 2014 maken we een start met een nieuw strategisch plan, waarmee we koers richting 2020 zetten.
Kernactiviteiten Missie en visie en cultuur vertalen zich in de dagelijkse praktijk in de kernactiviteiten van onze scholen. Eigentijds groen onderwijs, veelzijdige opleidingen. Met duurzaamheid, ondernemerschap en innovatie hoog in het vaandel. Onze scholen voor vmbo en mbo staan in Noord-Brabant en Gelderland. Cursussen en opleidingen voor bedrijven bieden we ook op locatie aan. VMBO Helicon Opleidingen heeft vier vmbo-scholen, in Den Bosch, Eindhoven, Kesteren en Nijmegen. De kleur groen verwijst in de naam niet alleen naar de opleidingsinhoud, maar is ook een kenmerk geworden van de cultuur. De scholen onderscheiden zich van andere vmbo-scholen door: - belevingsgericht, actief en authentiek leren - groene praktijkvakken, in brede zin: bloem, recreatie, groen, dier, voeding - een kleinschalige en veilige omgeving - aansluitingsmogelijkheden op ‘alle kleuren’ mbo
’alle kleuren mbo’
mbo
Bloem
Recreatie
Groen
Dier
Voeding
vmbo
MBO In totaal biedt Helicon Opleidingen meer dan veertig verschillende mbo-opleidingen aan, ingedeeld in zeven zogenaamde beroepenwerelden. We noemen ze ‘opleidingen voor actieve beroepen’ en de meeste worden op verschillende niveaus, veelal mbo 2, 3 en 4, en via verschillende leerwegen, BOL en BBL, aangeboden.
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
7
Opleidingen, leerwegen en niveaus per vestiging Opleiding
Wereld
MBO Apeldoorn
MBO Den Bosch
MBO Den Bosch
NHB Deurne
MBO Eindhoven
MBO Geldermalsen
MBO Nijmegen
MBO Velp
Studio T
De Groene Campus
Locatie Boxtel
Animal Friends
Biotechniek Dierenartsassistent (Paraveterinair) Dierverzorging Eco & Wildlife Studies Handel & Dier Hoefsmid Dier, Gedrag & Ondernemen Paard & Bedrijf Paardenhouderij Paard & Sport Paard & Sport hbo Paard & Verzorging Proefdierverzorging
Big Business
2 4
3 en 4
3 en 4
3 en 4
4 2 4 2, 3 en 4
3 en 4
3 en 4
3 en 4
3 2 en 3 4
4
4
2, 3 en 4 3 en 4
4
4 4
4
2
4
4
4
4 3 en 4 3 en 4 2
2
3 en 4
2, 3 en 4 3 en 4 3 en 4
Green Engineering Groen, Grond & Infra Techniek & Mechanisatie
Natural Health
Activiteitenbegeleider Natuur & Welzijn
3 en 4
Pedagogisch Werker Natuur & Welzijn
3 en 4
2
Wellness & Lifestyle
4
Boomverzorging/ETW Bos- & Natuurbeheer Eco & Wildlife Studies Green Studies Land, Water & Milieu Milieu & Ruimte Outdoor & Adventure Toegepaste Biologie Tuin, Park & Landschap Watermanagement
2 2
3 3
3 2 4 4
2
3
4
2
3
4
4 3 en 4 3 en 4 2 en 3
3 en 4 3 en 4
4
4
3 2, 3 en 4 4
4
3 2, 3 en 4 4 2, 3 en 4 3 en 4
4
4
4 3 en 4
4 4
4 1, 2, 3 en 4
2, 3 en 4
2
2 en 3
4 4
3 en 4 4 3 en 4 3 en 4
2 en 3
4 4 4
BBL
*Handel en ondernemerschap komen terug in al onze niveau 4-opleidingen
De namen van onze opleidingen zijn vertalingen van de wettelijke diploma-namen (kwalificatienamen). Zie voor een overzicht hiervan www.helicon.nl/mbo/diploma_namen.
Leven lang leren Helicon Opleidingen gelooft in ‘leven lang leren’ en biedt daarom naast scholing ook omscholing, bijscholing en nascholing. We richten ons ook op maatwerk hiervoor en advies hierover. Onderwijsinhoud op maat, gekoppeld aan voorkennis, praktijk en didactiek. Met flexibiliteit in tijd, plaats, expertise, intensiteit en timing. Vanuit de scholen, maar ook op locatie. Als volledige BBL-C opleidingen en als cursussen. Leren innoveren gebeurt ook hier in de regio, daar zit onze relatie met BPV-bedrijven. De verankering met de praktijk zit ook in een aantal specifieke sectoren, waar de expertise van Helicon Opleidingen zit: - dier en voeding - food - greenport business en logistiek - groene ruimte en leefomgeving - mens in arbeid - recreatie - natuur en gezondheid - retail
8
4 4
2 en 3 3 en 4
4
Mighty Machines
BOL
3 en 4
2
Voeding & Consument Voeding & Technologie
Leerwegen: BOL & BBL
3 en 4
2 4
3 en 4 5 2
Kok Gastheer/Gastvrouw Teelt & Techniek Veehouderij
Surprising Nature
4 4 2
2 4 3 en 4
3 en 4
Bloem & Vormgeving In- & Outdoor Design Nature, Art & Design Urban Design
Good Food
2
3
Logistiek & Transport Green Business Studies Geïntegreerd in niveau 4-opleidingen*
Dynamic Design
4 2
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Helicon Opleidingen
Jaar verslag 2013
Ontwikkelingen in ons onderwijs
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
9
Ontwikkelingen in ons onderwijs Innoveren zit in onze mogelijkheden Als onderwijsorganisatie zien we op verschillende niveaus ontwikkelingen in de wereld om ons heen. Er ontwikkelt zich nieuwe kennis en technologie, die vraagt om een vertaling naar onze scholen en opleidingen. Er zijn voortdurend verschuivingen in maatschappelijke thema’s en aandacht. De generatie die we opleiden, ontwikkelt zich en we hebben te maken met economische ontwikkelingen: conjunctuur, arbeidsmarkt, topsectoren. Alle niveaus doen een beroep op ons innovatief vermogen. Om goed voorbereid te zijn op de periode die gaat komen, zijn we in 2013 duidelijk een weg ingeslagen. We zetten in op: nog doelmatiger, nog meer kwaliteit en vooral in de regio ondernemend.
Docenten aan zet De docent heeft dus een centrale rol in de kwaliteitsontwikkeling. Met ‘Focus op vakmanschap’ werd die rol in 2013 steeds verder helder. Rondom lesinhoud is op de scholen de docent aan zet. Teamleiders richten zich op de planning en het proces, zodat docenten zich in hun vakgroepen bezig kunnen houden met de onderwijsinhoud. Klinkt logisch, maar is in de onderwijspraktijk niet altijd even vanzelfsprekend. In het mbo biedt de opdracht tot Verkorten & Intensiveren een kapstok om de samenwerking tussen de vakgroepen van verschillende scholen te organiseren. In werkgroepen per themacluster werken docenten, samen met management en centrale dienst aan meer en meer uniformiteit in de onderwijsinhoud. Ook op de vmbo-scholen streven we naar een meer gezamenlijk programma. Vakgroepen werken, via een zelf ontwikkelde methodiek van ‘halen en brengen’, aan meer en meer uniformiteit in de lesinhoud.
Authenciteit docent
Onderscheidend profiel vestiging
Sterk merk Helicon
Wet- & regelgeving en maatschappij
10
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Nog meer kwaliteit Om helder te krijgen wat we precies bedoelen, als we het over kwaliteit hebben, hebben we in 2013 een nieuw model in het kwaliteitsbeleid geïntroduceerd. Fundament vormen de wettelijke kaders. Daarbovenop komt vanuit de gezamenlijkheid van onze scholen het kwaliteitsmerk ‘Helicon’. De derde laag wordt gevormd door de specifieke positionering van de school in de regio. Samen een stevige basis voor de professionalisering van medewerkers. Het doel is een geoptimaliseerde ‘dagelijkse kwaliteit’ van de onderwijsleeromgeving, waarin de individuele docent de belangrijkste rol heeft en ook in staat gesteld wordt om die rol op zijn of haar eigen, authentieke manier uit te voeren.
Nog doelmatiger De doelmatigheid van ons onderwijs versterken we op verschillende manieren. Op de vmbo-scholen is met de doorvoering van het programma Magister een flinke slag geslagen. Leerlingen en hun ouders kunnen in dit administratiesysteem informatie over roosters, cijfers, huiswerk en aan- en afwezigheid gemakkelijk zelf inzien. Die gegevens zijn zowel via een app op smartphone en tablets als via een computer beschikbaar. Voor de organisatie en op de scholen heeft de doorvoering nogal wat impact. Het vraagt van docenten bijvoorbeeld om cijfers en huiswerk tijdig in het systeem te zetten, ze worden er direct door leerlingen op aangesproken. Aan de andere kant levert de volledigheid van registraties ook heel veel op. Doordat rapportages en overzichten op ieder moment mogelijk zijn, ontstaat meer transparantie en het zorgt voor nieuwe en andere signaleringsmomenten. Het systeem zorgt daardoor voor vernieuwde verbindingen, zowel tussen school en ouders, als tussen leerlingen en leerkrachten. Daarnaast hebben we invulling gegeven aan de beleidslijnen uit de Kwaliteitsagenda Voortgezet Onderwijs. De ingezette kwaliteitsslag Rekenen en Taal zorgde voor betere resultaten, bij het VMBO vanuit het eigen beleidsplan taal-en rekenen. Alle vmbo-scholen hebben een schoolondersteuningsprofiel in het kader van Passend Onderwijs, ontwikkeld binnen het samenwerkingsverband. Burgerschapsvorming krijgt op verschillende manieren vorm. Alle leerlingen volgen een maatschappelijke stage. Verder zijn er op iedere school trajecten gericht op diversiteit, mede vanuit de regeling Kies Kleur in Groen. Ook de kwaliteit van de toetsen is verbeterd. Er zijn Helicon-brede toetsen ontwikkeld en in 2014 zetten we in op een nieuw examenprogramma voor de beroepsgerichte vakken. Professionalisering van docenten krijgt vorm binnen de Helicon Academy. De VMBO-scholen hebben goed zicht op hun prestaties en brengen alles in stelling om hun opbrengsten verder te verbeteren. Met het oog op Focus op vakmanschap zorgen we in het mbo met een nieuwe clustering van onze opleidingen voor meer doelmatigheid. Nu in 2013 duidelijk is geworden dat mbo-opleidingen, een opleidingsduur van 3 jaar krijgen, zijn we gestart met de voorbereidingen van een duidelijke opbouw van de mbo-opleidingen: een gemeenschappelijk oriëntatiejaar, een verdiepend tweede jaar en een
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
11
specialiserend derde jaar. Enige uitzondering voor groen onderwijs is de opleiding tot dierenartsassistent, die blijft vierjarig. Ook bij het versterken van doelmatigheid is regionaliseren een belangrijk thema. Iedere Helicon-school bekijkt kritisch het eigen aanbod van opleidingen, passend bij de regionale positionering. Op die manier levert de school concreet een bijdrage aan de kracht van de regio.
Examinering in het mbo Helicon Opleidingen examineert mbo-leerlingen volgens Procesarchitectuur Examinering. Waar mogelijk kiezen we ervoor zelf examens te construeren, vast te stellen en af te nemen. De groep examenredacteuren (de ‘constructeurs’) en keurmeesters (de ‘vaststellers’) komt sinds 2004 wekelijks bij elkaar, onder leiding van beleidsmedewerkers onderwijs. De groep is opgeleid en gecertificeerd volgens de examenprofielen. Gecertificeerde assessoren en geïnstrueerde gecommitteerden nemen de examens af op gekeurde examenlocaties. De examens zijn standaard slechts een schooljaar geldig. Jaarlijks evalueert Helicon Opleidingen de vastgestelde examens en de afname door de examencommissie op de scholen en door de centrale examencommissie. De uitkomst van die evaluatie leidt structureel tot bijstelling van de examens en waar nodig ook tot bijstelling van de training van de assessoren. In het onderzoek van de Onderwijsinspectie schooljaar 2011/2012 kreeg Helicon Opleidingen een voldoende beoordeling voor de examinering mbo. De mbo-scholen kunnen zich vinden in deze werkwijze, die Helicon Opleidingen komende jaren dan ook wil voortzetten en waar mogelijk ook wil afstemmen met de Groene Standaard, voor een nog breder draagvlak.
Meer aandacht voor de regionale economie Het ministerie van EZ koppelt de positionering van groen onderwijs meer en meer aan de ontwikkeling van de economie. Onderwijs wordt gezien als instrument om de economie te stimuleren. Wat we doen, dient in economisch opzicht doelmatig te zijn en betekenis te hebben. Het moet Nederland op de kaart zetten, de export bevorderen en aanhaken bij het topsectorenbeleid. Het MeerjarenInnovatieProgramma (MIP) biedt innovatiemiddelen om de verbinding met overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties in de regio te versterken. Ondernemerschap krijgt daarmee een belangrijke plaats in het onderwijs. Dat past Helicon goed, in de afgelopen jaren hebben we er veel ervaring in opgedaan en nieuwe netwerken opgebouwd. We zagen in de regio’s in ons werkgebied specifieke expertise en wisten die door te vertalen naar onze scholen en opleidingen. De hernieuwde aandacht voor de regio brengt ons ertoe om weer bewust dichterbij aan het werk te zijn, zowel geografisch, als inhoudelijk dicht bij onze herkomst.
In de regio ondernemend De beschikbare MIP-gelden zet Helicon op de eerste plaats in om de relatie met overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties in de regio te versterken. Die stevige relatie is om een aantal redenen van belang. In de eerste plaats voor ons onderwijs. Voor de beroepsoriëntatie van leerlingen, met name in het vmbo en het eerste jaar van het mbo, is een kijkje in de keuken van de praktijk een eerste vereiste. In het tweede en derde jaar van het mbo worden de beroepsspecifieke kennis en vaardigheden uit de praktijk belangrijk. Maar we hebben het bedrijfsleven ook iets te bieden. Nieuwe kennis en technieken
12
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Apeldoorn
Velp Kesteren Geldermalsen
Nijmegen ’s-Hertogenbosch
Tilburg
Boxtel Eindhoven
Helmond Deurne
bijvoorbeeld. Samenwerking op het gebied van arbeidsmarktvraagstukken. En we kunnen direct inspelen op de vraag naar nieuwe opleidingen en cursussen vanuit de beroepspraktijk. Een mooi voorbeeld van deze werkwijze hebben we in de regio Rivierengebied, waar Helicon VMBO Kesteren en Helicon MBO Geldermalsen in een Human Capital Agenda de Betuwse Bloem samen met werkgevers en overheid werken aan de belangen van de Gelderse tuinbouwbedrijven.
Project Condor Vanaf februari 2013 werkt Helicon Opleidingen met de zogenaamde MIP-gelden van het ministerie van EZ aan het project Condor. Ruim dertig Helicon-medewerkers zijn voor een à twee dagen per week vrijgemaakt voor een periode van twee jaar. Hun opdracht? De scholen bij bedrijven en maatschappelijke organisaties in hun regio goed op de kaart zetten, een belangrijke voorwaarde voor nieuwe verdienmodellen. Voor de naam Condor werd gekozen omdat de scholen als een condor de eigen regio af gaan speuren. Waar liggen kansen? Waar zijn we al bekend of nog onbekend? De dertig vrijgemaakte medewerkers gaan voorop in die zoektocht. Zij ontdekten direct dat bedrijven echt openstaan voor een goede relatie, als Helicon Opleidingen werkelijk interesse toont en mee wil denken. Het project Condor sluit naadloos aan bij de overtuiging dat innovatie in de regio gebeurt en dat daar een hechte verbinding tussen bedrijfsleven en onderwijs noodzakelijk voor is.
Nieuwe wind door groen onderwijs Landelijke beleidsontwikkelingen hebben grote invloed op onze financiële situatie. Met name het effect van het wegvallen van de Groene Plus middelen, vanaf 2016, op onderwijsinnovatie is aanzienlijk. Omdat dat voor alle groene onderwijsorganisaties geldt, was het ook een reden om de samenwerking opnieuw te bekijken. In 2013 startten de voorbereidingen van een nieuw samenwerkingsplatform. Dat leidde tot De Groene Tafel, waarin bestuurders van de groene onderwijsorganisaties vanaf 2014 samen overleggen over de kerntaak van groen onderwijs. De regie is in handen van de onderwijsbestuurders, waaronder bestuursvoorzitter Ab Groen van Helicon Opleidingen. Het platform wordt ondersteund door een klein bureau. Op bovenregionaal en nationaal niveau voert De Groene Tafel strategisch overleg met overheid en beroepenveld.
Internationalisering Helicon Opleidingen motiveert zowel leerlingen als docenten om, ook letterlijk, hun horizon te verbreden. Opdoen van buitenlandse ervaringen is zo waardevol, omdat je er in levensechte situaties veel meer leert dan vakinhoud. Zelfstandigheid, plannen, omgaan met onverwachte situaties. Leerlingen worden er wijzer, verantwoordelijker en enthousiaster van, zeker als er ruimte is om vanuit eigen passie en drijfveren aan de slag te zijn met vakkennis. Op alle Helicon-scholen is een coördinator internationalisering, die leerlingen en docenten begeleidt bij het voorbereiden van buitenlandse beroepspraktijkvorming, projectweken en excursies. Een goed voorbeeld is Green Experience, verzamelnaam voor Helicon-projecten in Oeganda, Thailand, India en Kameroen, waarin jaarlijks 60 leerlingen educatie en natuurbehoud combineren met ondersteuning van duurzaam levensonderhoud in lokale gemeenschappen. Voor komend jaar staat onder de naam ‘Green Experience goes Europe’ opschaling naar Europese landen op het programma. Green Experience valt onder het SBOS-programma van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Ook van Leonardo-subsidiemogelijkheden van de EU maken we gebruik.
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
13
14
Onderwijs in feiten en cijfers Aantallen leerlingen naar soort onderwijs Aantal leerlingen vmbo 2008
2012
2013
Helicon VMBO Den Bosch
542
588
622
Helicon VMBO Eindhoven
380
301
299
Helicon VMBO Kesteren
330
279
283
Helicon VMBO Nijmegen
411
458
485
1663
1626
1689
Totaal Peildatum leerlingenaantallen 2013: 1 oktober 2013
Aantal leerlingen mbo
BOL & BBL 2008*
BBL-C
2012*
2013
2013
-
316
339
99
1519
1318
1496
372
NHB Deurne
617
410
341
48
Helicon MBO Eindhoven
84
130
124
72
283
246
321
120
1642
744
775
432
830
718
717
158
-
92
101
136
869
821
786
233
5844
4858
5000
1670
Helicon MBO Apeldoorn** Helicon MBO Den Bosch
Helicon MBO Geldermalsen De Groene Campus (v.a. 2014/2015 Helicon MBO Helmond) Helicon MBO Nijmegen Studio T (v.a. 2014/2015 Helicon MBO Tilburg) Helicon MBO Velp* Totaal
Peildatum leerlingenaantallen: 1 oktober 2013 * In 2008 en 2012 zijn aantallen BBL-C inclusief. ** T ot 2012 viel locatie Apeldoorn onder Helicon MBO Velp, vanaf schooljaar 2012/2013 is Helicon MBO Apeldoorn zelfstandig.
Onderwijsrendement vmbo De inspectie voor het onderwijs publiceert jaarlijks het onderwijsrendement van scholen voor voortgezet onderwijs. De onderdelen die meewegen: rendement van de onderbouw, rendement van de bovenbouw, cijfers van het centraal examen en het gemiddelde verschil tussen schoolexamencijfer en centraal examen. Het totaaloordeel wordt steeds gebaseerd op de resultaten van de laatste drie jaren. 2011, 2012 en 2013. De uitdaging is om in 2015 op alle onderdelen voldoende te scoren.
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
2008
2012
2013
onvoldoende
onvoldoende
voldoende
VMBO K
voldoende
voldoende
voldoende
VMBO B
voldoende
voldoende
voldoende
VMBO (G)T
voldoende
onvoldoende
onvoldoende
VMBO K
voldoende
onvoldoende
onvoldoende
VMBO B
voldoende
voldoende
voldoende
onvoldoende
onvoldoende
onvoldoende
VMBO K
voldoende
voldoende
voldoende
VMBO B
voldoende
voldoende
voldoende
VMBO (G)T
voldoende
voldoende
voldoende
VMBO K
voldoende
voldoende
voldoende
VMBO B
voldoende
voldoende
voldoende
Helicon VMBO Den Bosch VMBO (G)T
Helicon VMBO Eindhoven
Helicon VMBO Kesteren VMBO (G)T
Helicon VMBO Nijmegen
Vensters voor Verantwoording De vmbo-scholen van Helicon Opleidingen nemen deel aan het project Vensters voor Verantwoording, een VO-raad project, dat alle relevante cijfers over scholen in het voortgezet onderwijs in één overzicht publiceert op schoolvo.nl.
Uitstroom vmbo 2012/2013 Deze cijfers geven het percentage gediplomeerden van onze vmbo-scholen weer dat doorstroomt naar groen mbo en naar overig mbo. 2008
2012
2013
MBO Groen (BOL & BBL)
19%
15%
15%
overig
81%
85&
85%
MBO Groen (BOL & BBL)
36%
53%
52%
overig
64%
47%
48%
MBO Groen (BOL & BBL)
23%
36%
30%
overig
77%
64%
70%
MBO Groen (BOL & BBL)
47%
45%
40%
overig
53%
55%
60%
Helicon VMBO Den Bosch
Helicon VMBO Eindhoven
Helicon VMBO Kesteren
Helicon VMBO Nijmegen
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
15
16
Resultatenbox mbo Voor een vergelijking van de prestaties van mbo-instellingen is een vaste set van indicatoren afgesproken: de Resultatenbox mbo. Resultatenbox mbo: kwaliteit 2008
2012
2013
71,4%
64,2%
68,8%
Diplomaresultaat Aantal gediplomeerde instellingsverlaters als % van alle instellingsverlaters
73%
63,9%
69%
Voortijdig schoolverlaters Aantal jongeren tot 23 jaar die zonder startkwalificatie (havo, vwo of mbo diploma niveau 2) het onderwijs verlaten als % van het totaal aantal leerlingen
6,3%
6,4%
6,1%
6,5
6,3
6,3
2008
2012
2013
Solvabiliteit 1 Eigen vermogen / balanstotaal
0,44
0,57
0,61
Liquiditeit Vlottende activa / kortlopende schulden
1,57
1,23
1,86
3,5%
3,9%
8,3%
Jaarresultaat Aantal gediplomeerden als % van aantal gediplomeerden + ongediplomeerde schoolverlaters
Leerlingtevredenheid Beoordeling school volgens JOB Monitor in rapportcijfer
Resultatenbox mbo: financieel
Rentabiliteit Resultaat gewone bedrijfsvoering / totale baten uit gewone bedrijfsvoering *100
Leerlingtevredenheid De JOB-monitor peilt eens per twee jaar de tevredenheid van leerlingen over hun opleiding en over school en geeft dit weer in een rapportcijfer. In de resultatenbox is daarom het rapportcijfer van 2012 weergegeven. Op de onderdelen veiligheid en sfeer, onderwijsfaciliteiten, BBL-werkplekken en toetsing scoorde Helicon Opleidingen in 2012 hoger dan het landelijk gemiddeld. Lager dan het landelijk gemiddelde kwamen we uit op de onderdelen organisatie en keuze- en loopbaanbegeleiding.
Uitstroom mbo 2012/2013 Jaarlijks benaderen we onze gediplomeerden met de vraag hoe hun overgang naar de arbeidsmarkt is verlopen. In 2013 stapten we over op een ander onderzoeksinstrument. Daardoor zijn bij het verschijnen van dit jaarverslag, de gediplomeerden van schooljaar 2012/2013 nog niet benaderd. Op landelijk niveau geeft het onderzoek ‘Loopbanen van mbo groen in kaart’ een goed beeld van de loopbaan van gediplomeerden in het groen mbo-onderwijs. Het onderzoek wordt uitgevoerd door het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Arbeidsmarkt en volgt mbo-ers die in 2009 een diploma haalden over een langere periode. In 2013 bleek dat van de werkenden onder hen, ruim driekwart een baan heeft ín de groene sector. Ten opzichte van een jaar na hun diplomering, is de werkloosheid gestegen van 2,8 naar 8,2 procent. Het hoogst is de werkloosheid nu, ruim drie jaar na diplomering, bij de gediplomeerden in de opleidingsrichting Dier (16,7%) en Bloemen en groene detailhandel (16,7%) en het laagst bij de richtingen Plant (0%) en Groene ruimte en milieu (2,9%).
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Helicon Opleidingen
Jaar verslag 2013
Ontwikkelingen in onze organisatie
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
17
18
Ontwikkelingen in onze organisatie Innoveren zit in ons systeem Innoveren doen we om onszelf en onze kwaliteit te verbeteren, niet om steeds maar weer opnieuw te vernieuwen. Door te verbeteren verbinden we innovatie en duurzaamheid. Zo worden we duurzaam innovatief. Door onze innovaties na de opstartfase een vaste plaats te geven in onze organisatie, zorgen we voor continuïteit. In de cyclus plan-do-check-act krijgen ‘de check’ en ‘de act’ meer aandacht. Kwaliteitszorg staat zo innovaties niet in de weg, maar wordt juist een instrument om de organisatiecultuur, systemen en werkprocessen verder door te ontwikkelen. Ook zorgt het ervoor dat succesvolle proeftuinen snel breder uitgezaaid kunnen worden en minder geslaagde experimenten beargumenteerd stopgezet kunnen worden.
Nieuwe voorzitter College van Bestuur In maart 2013 trad Ab Groen als nieuwe bestuursvoorzitter in dienst van Helicon Opleidingen. Hij volgde de zittende voorzitter Frans Hoeks op, die in 2013 de pensioengerechtigde leeftijd bereikte en nam in het tweekoppige bestuur plaats naast Theo Koolen, die sinds 1990 samen met Frans Hoeks het College van Bestuur vormde. Voorzitter en lid vormen samen een collegiaal bestuur, waarbinnen het werk verdeeld is in portefeuilles. Met een 100-dagen agenda sloot Ab Groen aan bij een traditie. Beelden die hij in zijn eerste honderd dagen bij Helicon Opleidingen opdeed, vertaalde hij naar voorstellen voor een beleidsagenda, rondom tien thema’s. Van leiderschap tot optimaliseren van de organisatie, van kwaliteitszorg tot profilering. De 100-dagen agenda bevatte geen besluiten, maar beleidsvoorstellen, als opmaat voor een gesprek over het toekomstige organisatiebeleid.
Wervingsstop NHB Deurne Op 7 november 2013 maakte het College van Bestuur bekend de werving van nieuwe instroom voor de hippische opleidingen van NHB Deurne stop te zetten. Een besluit met als gevolg sluiting van de school in schooljaar 2016/2017. En ook al was het besluit onvermijdelijk, de schok was groot. Bij medewerkers en leerlingen, maar ook bij de andere Helicon-scholen, in de regio Deurne en in de paardensportsector. Aan het besluit ging veel onderzoek en doorrekening van verschillende scenario’s vooraf. Het werd echter steeds duidelijker dat de exploitatie van NHB Deurne niet rond te krijgen was. Een regiegroep ging direct na bekendmaking van het besluit aan de slag met een zogenaamd ‘afbouwplan’. Platform Medezeggenschap en de Raad van Toezicht werden geraadpleegd en adviseerden na uitvoerige beraad positief over het plan. Nadrukkelijk uitgangspunt is dat alle leerlingen hun opleiding zonder problemen kunnen afmaken. Het afbouwplan werd met leerlingen en hun ouders op verschillende momenten besproken. De houding van de meesten was kritisch, terecht, maar over het algemeen bleek er ook veel begrip. Dat bleek ook uit de tussentijdse cijfers van uitschrijvingen, die niet hoger was dan in vorige jaren. Over de toekomstige bestemming van het complex is overleg met de gemeente Deurne en de provincie Noord-Brabant.
Toekomstbestendige organisatie bedrijfsopleidingen Het aantal deelnemers bij Helicon Bedrijfsopleidingen daalde in korte tijd fors. De crisis speelde daarbij al een rol. Daar kwam bij dat de overheid minder financiële middelen beschikbaar stelt aan bedrijven voor het opleiden van medewerkers. Voor de economie in het algemeen en de topsectoren in het bijzonder, is de verbinding tussen regio, bedrijfsleven en onderwijs bovendien steeds meer van belang. Reden voor Helicon Opleidingen om zich te beraden op een nieuwe, toekomstbestendige organisatie om bedrijfsgericht opleidingen aan te bieden. Maatwerkopleidingen en cursussen niet langer op een centrale afdeling organiseren, maar vanuit de scholen midden in de regio’s, past daarbij. Al eind 2011 was rondom de maatwerkopleidingen
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
een kwaliteitsslag ingezet, die in 2012 concreter werd. De eigen processen werden kritisch onder de loep genomen en het CvB besloot om in het najaar van 2013 een grondige interne kwaliteitscontrole te starten op onderwijskwaliteit en op administratie en dossiervorming. Gelijktijdig met het ontwikkelen van een nieuwe, toekomstbestendige organisatie, werd ook de afbouw van de bestaande structuur van Helicon Bedrijfsopleidingen voorbereid.
Kwaliteitsborging Helicon Opleidingen is van oudsher sterk in het reageren op veranderingen in de markt en omzetten in concrete actie. Planmatig checken, evalueren en doorvoeren van verbeteringen is in onze organisatie minder sterk verankerd. Het cyclisch kwaliteitsproces van ‘plan-do-check-act’ wordt in de meest cruciale processen niet altijd voltooid. Reden voor het College van Bestuur om vanaf september 2013 met het project ‘Kwaliteitsborging’ gericht te werken aan een fundamentele verandering. Belangrijk onderdeel is de Helicon Kwaliteitskaart. Aan de hand daarvan kunnen directeuren, teamleiders en teams op de scholen en het College van Bestuur de voortgang van kwaliteitsverbetering jaarlijks monitoren en bijsturen. Om monitoring te ondersteunen en het kwaliteitsbewustzijn binnen de organisatie te vergroten worden niet alleen wettelijke normen, maar ook specifieke Helicon kwaliteitsindicatoren opgenomen op de Kwaliteitskalender. De structurele informatievoorziening wordt verankerd in de Helicon Kwaliteitskaart.
Medewerkersomvang in lijn met activiteiten Doelmatiger, kwalitatiever en in de regio ondernemend. Met minder middelen. Belangrijke doelstelling werd dit jaar om het aantal medewerkers pro-actief in lijn te brengen met de precieze omvang van de activiteiten. Gevolg van de afbouw van NHB Deurne en het fors afnemend aantal deelnemers bij Helicon Bedrijfsopleidingen, betekende dat dat daar meer medewerkers dan activiteiten waren. De omvang van de Centrale Dienst volgde in dat spoor en ook de formatie van een aantal scholen werd hard getroffen door omzetdaling van Bedrijfsopleidingen. In totaal gaat het om een vermindering van tachtig tot honderd medewerkers, die in 2014 gerealiseerd moet worden. Dat is grotendeels te bereiken met twee maatregelen: het niet verlengen van tijdelijke aanstellingen en een vrijwillige vertrekregeling voor medewerkers van 60 jaar en ouder. Directeuren en teamleiders voerden met alle boventallige medewerkers een individueel toekomstgesprek. Inmiddels zijn verschillende medewerkers overgestapt naar een functie op een andere Helicon-school, anderen zijn gestart met extra scholing. Wie dat wil, krijgt de mogelijkheid om op andere scholen vrijblijvend mee te lopen, om zo de horizon te verbreden. De maatregelen werden uitgebreid met platform Medezeggenschap en vakbonden besproken. De gezamenlijke conclusie: vooral het besluit om tijdelijke contracten niet te verlengen voelt erg pijnlijk, maar het voorkomt erger.
Professionalisering: Helicon Academy Een groot aantal ontwikkelprogramma’s en trainingen laat zien dat Helicon Opleidingen al jarenlang veel aandacht besteedt aan het professionaliseren van medewerkers. Niet alleen vanuit Helicon Opleidingen een speerpunt overigens, ook vanuit de overheid wordt verwacht dat onderwijsinstellingen meer investeren in de kwaliteit van docenten en leidinggevenden. En een centrale rol voor de docent in de kwaliteitsontwikkeling van het onderwijs maakt aandacht voor professionalisering geen luxe, maar voorwaarde. Helicon Opleidingen kiest er voor om medewerkers niet verplicht op training te sturen, maar hen zelf in actie te laten komen. Om ze daarbij op weg te helpen, is in 2013 de Helicon Academy in het leven geroepen. Een overkoepelende naam voor alle ontwikkelprogramma’s, vakinhoudelijke scholing en persoonlijke trainingen die aangeboden worden. Van het behalen van tweedegraads bevoegdheid tot de Managementpool, van ICT-trainingen en een opfriscursus Eenvoudig Nederlands tot een zogenaamd Loopbaanlab. Duidelijk zichtbaar en overzichtelijk aanbieden biedt medewerkers de mogelijkheid om zich goed te oriënteren op ontwikkelmogelijkheden. Het samenbrengen van het bestaande aanbod was een eerste stap, doorontwikkelen tot een compleet totaalaanbod is een volgend doel.
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
19
20
Organisatie in feiten en cijfers Medewerkers naar geslacht 2013 aantal
2012 aantal
2013 gemiddelde werktijdfactor
Man
430
400
0,87
Vrouw
498
472
0,67
Totaal
928
872
0,76
Medewerkers naar leeftijdscategorie 2013 aantal
2012 aantal
2013 gemiddelde werktijdfactor
t/m 24 jaar
84
28
0,46
25-34 jaar
206
203
0,72
35-44 jaar
197
169
0,73
45-54 jaar
231
217
0,76
55-64 jaar
203
248
0,87
7
7
0,52
928
872
0,68
>=65 jaar Totaal
Verzuimgegevens medewerkers Helicon 2012
Gemiddeld ziekteverzuim Gemiddeld ziekteverzuim excl. > 1 jaar
Helicon 2013
Mbo sector landelijk 2013
4,15%
4,14%
5,13%
4,00%
3,85%
4,79%
In- en uitstroom medewerkers Helicon 2012 aantal
Helicon 2013 aantal
Instroom 1 januari – 31 december
125
90
Uitstroom 1 januari – 31 december
93
88
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Organisatieschema
Raad van Toezicht College van Bestuur
Centrale Dienst Directeur Bedrijfsvoering Teammanagers Teams
Medezeggenschap Ondernemingsraad Leerlingenraad Ouderraad (op de vestigingen vertegenwoordigd via Onderdeelcommissies)
Helicon Bedrijfsopleidingen* Projectdirecteur Projectmanagers
Vestigingen Helicon VMBO Den Bosch Vestigingsdirecteur Teamleiders Teams
Helicon VMBO Eindhoven Vestigingsdirecteur Teamleiders Teams
Helicon VMBO Kesteren Vestigingsdirecteur Teamleiders Teams
Helicon VMBO Nijmegen Vestigingsdirecteur Teamleiders Teams
Helicon MBO Apeldoorn Vestigingsdirecteur Teamleiders Teams
Helicon MBO Den Bosch Vestigingsdirecteur Teamleiders Teams
NHB Deurne** Vestigingsdirecteur Teamleiders Teams
Helicon MBO Eindhoven Vestigingsdirecteur Teamleiders Teams
Helicon MBO Geldermalsen Vestigingsdirecteur Teamleiders Teams
De Groene Campus Vestigingsdirecteur Teamleiders Teams
Helicon MBO Nijmegen Vestigingsdirecteur Teamleiders Teams
Studio T Vestigingsdirecteur Teamleiders Teams
Helicon MBO Velp Vestigingsdirecteur Teamleiders Teams
* In 2013 besloot het College van Bestuur om Helicon Bedrijfsopleidingen af te bouwen en de organisatie van cursussen en opleidingen voor bedrijven bij de scholen onder te brengen. ** In 2013 besloot het College van Bestuur om de werving van nieuwe instroom voor de opleidingen van NHB Deurne stop te zetten.
College van Bestuur Tot 1 maart 2013 drs. Ing. F.M. (Frans) Hoeks, voorzitter College van Bestuur Aandachtsgebieden: organisatieontwikkeling en bedrijfsvoering Nevenfuncties: • De Groene Kenniscooperatie te Ede, bestuur • AOC Raad te Ede, bestuur Vanaf 1 maart 2013 dr. ir. A.F. (Ab) Groen, voorzitter College van Bestuur Aandachtsgebieden: organisatieontwikkeling en bedrijfsvoering Nevenfuncties: • Groene Tafel te Ede, bestuur • AOC Raad te Ede, bestuur • Stichting CVI Centrum voor Innovatief Vakmanschap AgriFood, bestuur • Coöperatie Zuivelopleidingen Nederland, bestuur drs. T.J.J. (Theo) Koolen, lid College van Bestuur Aandachtsgebieden: onderwijs, innovatie en kwaliteit Nevenfuncties bij: • Aequor te Ede, expertgroep Voeding van het kenniscentrum en paritaire commissie • AOC Raad te Ede, beleidsadviesraad onderwijs • Jeugd Floriade 2022 te Almere
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
21
22
Platform medezeggenschap Vanaf 2012 is, ingegeven door veranderde wetgeving, de medezeggenschap bij Helicon Opleidingen georganiseerd vanuit drie groepen: medewerkers, ouders en leerlingen. Op de scholen zijn onderdeelcommissies actief, waarin naast medewerkers ook ouders en leerlingen vertegenwoordigd zijn. Een aantal scholen heeft daarnaast een aparte leerlingenraad. Hoewel onze scholen geografisch ver uiteen liggen, hebben we ook een betrokken centrale ouderraad en leerlingenraad kunnen vormen. Ondernemingsraad, ouderraad en leerlingenraad vergaderen apart, maar vormen gezamenlijk ook het platform medezeggenschap. Besluiten waarbij vanuit alle drie instemming of advies vereist of gewenst is, worden aan dit platform voorgelegd. In 2013 kwam het platform zeven maal bij elkaar. Eenmaal werd er extra vergaderd, over de voorgenomen sluiting van NHB Deurne. Overige belangrijkste vergaderthema’s waren: begroting, jaarrekening en verschillende onderwijsregelingen. Bij de verkiezingen aan het einde van 2013 werden alle leden herkozen. Ondernemingsraad De ondernemingsraad heeft een vertegenwoordiger vanuit iedere school en een vertegenwoordiging vanuit de centrale dienst en Helicon Bedrijfsopleidingen. Bij de verkiezingen in najaar 2013 vaardigden alle scholen, op één na, een kandidaat af. De ondernemingsraad vergadert zeven keer per jaar. Afhankelijk van de agenda met of zonder het College van Bestuur. - Voorzitter Ondernemingsraad: Jan Gerrits (medewerker Centrale Dienst) Centrale ouderraad De centrale ouderraad bestaat uit een vertegenwoordiging van een ouder per school. Op dit moment bestaat de raad uit 7 leden, zowel ouders van vmbo- als mbo-leerlingen. In september 2013 zijn we gestart met actief werven van nieuwe kandidaten, onder andere online. Die aanpak leidde tot goede respons. De ouderraad vergadert twee keer per jaar met het College van Bestuur. Daarnaast vergadert de raad met het volledige platform medezeggenschap. - Voorzitter Ouderraad: Stephan van Beek (ouder Helicon VMBO Eindhoven), vanaf augustus 2013 Carla Daniëls (ouder Helicon MBO Velp) Centrale leerlingenraad In 2013 heeft Helicon Opleidingen actief ingezet op een centrale leerlingenraad met vertegenwoordigers vanuit alle mbo-scholen. Op twee vestigingsvertegenwoordigers na is dat gelukt, van de acht mbo-scholen, zijn er op dit moment zes vertegenwoordigd. De leerlingenraad wordt ondersteund door een beleidsmedewerker van de centrale dienst. De raad vergadert vijf keer per jaar, waarvan twee keer met het college van bestuur. Ook aan de vergaderingen van het platform medezeggenschap neemt de leerlingenraad deel. - Voorzitter leerlingenraad: Wesley van Laarhoven (leerling Helicon MBO Geldermalsen), vanaf augustus 2013 Devon de Jong (leerling Helicon MBO Den Bosch)
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Raad van Toezicht De Raad van Toezicht van Helicon Opleidingen bestaat uit zes leden. Een deel daarvan is op grond van de statuten benoemd op voordracht van ZLTO (twee leden), LTO Noord (een lid) en de ondernemingsraad (een lid). In september 2013 benoemde de raad, op bindende voordracht van de ondernemingsraad, mevrouw I. Willems als nieuw lid als opvolgster van mevrouw A. Moons op, die in 2012 afscheid nam. In 2013 kwam de Raad van Toezicht vijf maal bij elkaar voor een reguliere vergadering en eenmaal voor een overleg met het platform medezeggenschap. Daarnaast kwamen ze tweemaal bij elkaar rondom een specifiek onderwerp: de voorgenomen wervingsstop bij NHB Deurne en de afbouw van Helicon Bedrijfsopleidingen. Andere belangrijke gespreksthema’s waren in 2013 natuurlijk de jaarrekening van 2012 en de begroting voor 2014 en lidmaatschapseisen voor de MBO Raad. Ook sprak de raad over het helder vastleggen van de nu nog in verschillende regelingen opgenomen gedragsregels in een integriteitscode. Vraagstukken die verder ter tafel kwamen: Hoe de invoering van Verkorten & Intensiveren te monitoren? Hoe het herontwerp van de opleidingen op een kwalitatief goede manier vorm te geven en te borgen? Hoe kan professionalisering van docenten en management bijdragen aan het actieplan Focus op Vakmanschap? Hoe kan Helicon Opleidingen de verbinding met het regionale bedrijfsleven versterken en door het toetsen aan kwaliteitsindicatoren de kwaliteit van opleidingen borgen en, waar nodig, verbeteren? Ook over de eigen werkwijze in toezichthouden sprak de raad en over de relatie tussen de huidige kernactiviteiten van Helicon Opleidingen en wat daarover oorspronkelijk in de statuten is vastgelegd. Toezicht De Raad van Toezicht werkt sinds 2009 met een zogenaamde remuneratiecommissie, die bestaat uit de voorzitter en de vice-voorzitter en is belast met de beoordeling van het functioneren van de individuele leden van het College van Bestuur en het college als geheel. De commissie is tweemaal bij elkaar geweest om dit te bespreken. Ook heeft de Raad in 2009 een auditcommissie ingesteld, die bestaat uit twee leden en is onder meer belast met het toezicht op de werking van interne risico- en controlesystemen, het financiële meerjarenbeleid en het toezicht op de rol en het functioneren van de interne financiële afdeling, in het kader van de budgetcyclus. In het afgelopen jaar is deze commissie vier maal bijeen geweest. Onderwerpen van gesprek waren de managementrapportages, de jaarcijfers 2012, de kaderbrief 2014 en de begroting voor 2014. Samenstelling Raad van Toezicht 2013 - ir. B.W.M. (Bernard) Koeckhoven (voorzitter) Achmea, manager agri-verzekeringen - ing. P.A. (Peter) Quik Ergon Bedrijven, directeur - ir. J.P.A. (Jan) Roefs MBA ZLTO en ondernemer akkerbouw - ing. H.P.M. (Herman) van Ham ZLTO en ondernemer rundveehouderij - ing. D.S. (Dirk-Siert) Schoonman LTO–Noord en ondernemer rundveehouderij - drs. A.I.H. (Inge) Willems MMS Directeur Wise Up Consultancy Code Goed Bestuur BVE De eisen uit de checklist code ‘Goed bestuur in de BVE-sector’ en de lidmaatschapseisen van de MBO Raad heeft Helicon Opleidingen verwerkt in statuten en reglementen. Deze eisen vormen voor de Raad van Toezicht een leidraad om het College van Bestuur aan te sporen actie te ondernemen waar nodig. Het onderdeel ‘beschrijving taken en bevoegdheden meerhoofdig College van Bestuur’ is vermeld op helicon.nl, maar (nog) niet in het bestuursreglement. Werving en selectie van leden van het College van Bestuur wordt gedaan aan de hand van een door de Raad van Toezicht opgesteld profiel. Het College van Bestuur heeft hierin zelf een adviserende rol. De integriteitscode is binnen Helicon Opleidingen nu nog in verschillende documenten vastgelegd. In de lopende aanpassingen van de reglementen worden deze regelingen opgenomen.
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
23
Meldingen en klachten Het Meldpunt Sociale Veiligheid nam in schooljaar 2012/2013 in totaal circa dertig meldingen van leerlingen, leerlingen, ouders en medewerkers in behandeling, vergelijkbaar met het aantal meldingen in 2012 en 2011. Wanneer een klacht of melding binnenkomt, buigt eerst een adviescommissie zich erover en vervolgens onderzoekt het College van Bestuur de situatie. Uitgangspunt bij meldingen en klachten is steeds, in iedere fase, om óp school een oplossing te vinden. Waar nodig organiseert het College van Bestuur een ‘interne hoorzitting’, waarin de klacht gegrond of ongegrond verklaard is. Wanneer de betrokkenen het oneens zijn met de geboden oplossing, kan Onderwijsgeschillen zich over de situatie buigen. Ook daar is de insteek om te komen tot een oplossing op school. De aard van de meldingen is uiteenlopend: soms gaat het om incidenten waarin verbaal of fysiek geweld gebruikt werd, soms gaat het over de kwaliteit van lessen of een opleiding in het algemeen, een enkele keer over het handelen van medewerkers of het bieden van voldoende sociale veiligheid. Meldingen van medewerkers hadden dit jaar vooral te maken met de gevolgen van de afbouw van Helicon Bedrijfsopleidingen en NHB Deurne en het niet verlengen van tijdelijke contracten.
Huisvesting Voor Helicon MBO Apeldoorn stonden al in 2012 verbouwplannen op de rol, nadat Helicon Opleidingen besloten had om de positie van de school daar te versterken. De verbouwing startte ook daadwerkelijk in 2013 met als resultaat een grondig gerenoveerd pand, waarin de authentieke sfeer van de monumentale ‘Koningsschool’ hand in hand gaat met een herkenbare Helicon-stijl en een toekomstbestendige inrichting. In december 2012 besloot het College van Bestuur ook om in Helicon MBO Geldermalsen te investeren. Omdat het opleidingenaanbod goed aansluit bij de bedrijvigheid en opleidingsbehoefte in de regio, is er veel vertrouwen in een gezonde toekomst voor de school. Om de opleidingen in de regio stevig neer te zetten is een goed schoolgebouw een belangrijke voorwaarde. Daarom kwam Helicon Opleidingen met de gemeente Geldermalsen de koop van het schoolgebouw, de woning en de percelen, waarop de gebouwen op staan, overeen. Ondertussen werden renovatieplannen gemaakt, die in 2014 starten. Ook voor Helicon VMBO Den Bosch werden verbouwplannen voorbereid, die in 2014 zullen starten. Ook bij Helicon MBO Velp is er beweging op het gebied van huisvesting. Met medebewoners Atelier Velp en de plaatselijke scouting bekijkt de school wat mogelijkheden zijn op het gebied van gebruiks- en erfrecht. In 2013 nam het College van Bestuur tenslotte het besluit om bestuursbureau vanuit Boxtel en bedrijfsbureau vanuit Nijmegen samen te laten gaan in een nieuwe kantoorlocatie, centraal in ’s-Hertogenbosch. De verhuizing is gepland in augustus 2014.
Europese Aanbestedingen Voor de schoonmaak van de Helicon-scholen in Noord-Brabant werd al in 2012 een aanbesteding gestart. Deze aanbesteding was voorbehouden aan SW-bedrijven en leverde een overeenkomst met IBN op. Voor de scholen in Gelderland kon toen nog geen gunning plaatsvinden, maar is inmiddels ook IBN gecontracteerd, met uitzondering van de schoonmaak van Helicon MBO Velp, die aan Presikhaaf gegund werd en Helicon MBO Apeldoorn, waarvoor Visschedijk gecontracteerd werd. Helicon Opleidingen startte ook de aanbesteding van accountantswerkzaamheden. Het contract daarvoor ging met ingang van november 2013 naar PwC. Ook de aanbesteding voor de verbouwing van Helicon MBO Geldermalsen startte in 2013 en die voor de aanschaf van multifunctionele printers en voor afvalverwerking werden voorbereid. Voor printers kwam een overeenkomst met Canon uit de bus, die gaat per 1 april 2014 in. De aanbesteding voor afvalwerking kwam in 2013 nog niet rond, maar daarin is inmiddels een overeenkomst met Sita gesloten. Duurzaamheid speelt bij alle aanbestedingen een grote rol, zowel in de betekenis van zorgvuldig omgaan met grondstoffen, als in de betekenis van het aangaan van waardevolle, langdurige relaties. Ook andere aspecten van maatschappelijk verantwoord ondernemen neemt Helicon Opleidingen mee in de beoordelingscriteria.
24
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Helicon Opleidingen
Jaar verslag 2013
Verantwoording subsidie
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
25
26
Verantwoording subsidie Ruimte voor innovatie Om nieuwe wegen te verkennen en innovatieve opleidingsconcepten te ontwikkelen en samenwerking vorm te geven organiseert Helicon Opleidingen duidelijke innovatieruimte, veelal mogelijk gemaakt met subsidie. Jaarlijks maken we zo mensen en middelen vrij om ideeën te ontwikkelen en verder uit te werken. Zo streven we er concreet en transparant naar ons onderwijs te verbeteren en aan te laten sluiten bij maatschappelijke ontwikkelingen.
Regeling Taal & Rekenen Helicon Opleidingen startte al een aantal jaren geleden met een kwaliteitsslag op taal en rekenen. Achterliggende gedachte is dat inzetten op taal en rekenen het onderwijs in de hele breedte verbetert. Taal- en rekenvaardigheden beïnvloeden tenslotte de prestaties in alle vakken. Op alle vmbo-scholen kwam een eigen taal- en rekenbeleidsplan, voor het mbo werd een centraal implementatieplan gemaakt. De scores van de leerlingen die instromen verbeteren. De scores van onze examenresultaten liggen hoger dan de landelijke gemiddelden, een bevestiging dat we met ons taal- en rekenbeleid op de goede weg zijn. Vooruitlopend op latere invoering van taal- en rekenexamens werken we hard door. Helicon Opleidingen zet in op scholing van avo-docenten, met een in company tweedegraads lerarenopleiding voor taal- en rekenvakken en trainingen vakdidactiek. Daarnaast delen de taal- en rekendocenten via een vaste structuur hun ervaringen met elkaar en ontwikkelen ze gezamenlijk programma’s, bijvoorbeeld voor taal- en rekenzwakke leerlingen. Ook aan de bewustwording van leerlingen werken we. Zij zien daardoor steeds beter dat goede taal- en rekenvaardigheden belangrijk zijn bij beroepsuitoefening of een vervolgopleiding.
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Regeling Stagebox Ook met behulp van de regeling Stagebox hebben we de kwaliteit van zowel vmbo- als mbo-onderwijs weten te versterken. Nieuwe onderwijsconcepten als Green Engineering en Toegepaste Biologie konden hierdoor het daglicht zien. In samenwerking met het bedrijfsleven werd het Food & Fresh Lab bij De Groene Campus opgezet, een bijzondere leeromgeving, waarin leerlingen kennismaken met nieuwe technieken in de voedingsmiddelenbranche. Vanuit Helicon MBO Den Bosch werd met de regeling invulling gegeven aan het Agro-techniekcentrum.
Impulsgelden Vanuit de zogenaamde Impulsgelden werkten we in 2013 aan verbetering van het onderwijsconcept van opleidingen en cursussen van bedrijven, aan invulling van ICT & Leren en aan kwaliteitszorg. Verder startten er met deze gelden trajecten gericht op deskundigheidsbevordering voor teamleiders en een traineepool voor AVO-vakken.
Kies Kleur in Groen De eerder gestarte activiteiten in het kader van Kies Kleur in Groen werden in 2013 voortgezet. Onze vmbo-scholen geven op verschillende manieren invulling aan aandacht voor diversiteit. Veelal doen ze dit met projectweken. Helicon VMBO Kesteren deed bijvoorbeeld ‘RESPECT’ en Helicon VMBO Den Bosch ‘Normen en Waarden’. Voorbeelden van de invulling die de mbo-scholen gaven invulling aan Kies Kleur in Groen: Helicon MBO Velp organiseerde gastlessen over relevante thema’s, De Groene Campus (vanaf schooljaar 2014/2015 Helicon MBO Helmond) deed een project over homoseksualiteit.
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
27
28
Schoolmaatschappelijk werk Op alle mbo-scholen is een of meer dagdelen een schoolmaatschappelijk werker actief. Die verzorgt spreekuren voor leerlingen, gaat in gesprek met ouders en geeft, waar nodig, ondersteuning aan docenten. Schoolmaatschappelijk werk heeft ook zitting in het interne zorgteam van de scholen en in het extern zorgteam (het zogenaamde ZAT). Uit reacties van de zorgcoördinatoren op onze mbo-scholen blijkt dat de inzet van schoolmaatschappelijk werk in de scholen enorm gewaardeerd wordt en dat leerlingen en docenten, door de aanwezigheid van schoolmaatschappelijk werk op de scholen, sneller en beter geholpen kunnen worden.
Passend onderwijs Op weg naar de nieuwe wetgeving Passend Onderwijs, die op 1 augustus 2014 ingaat, heeft Helicon Opleidingen in 2013 grote stappen gemaakt. Alle mbo-scholen hebben inmiddels een schoolondersteuningsprofiel ontwikkeld, volgens een vast Heliconbreed format. In het profiel is gedetailleerd beschreven welke vormen van begeleiding en ondersteuning de school wel en niet biedt. Ook hebben de mboscholen gezamenlijk een format voor een ontwikkelingsperspectief (OPP) gemaakt. Voor elke leerling die in aanmerking komt voor extra ondersteuning, wordt zo’n OPP gemaakt en als bijlage aan de onderwijsovereenkomst toegevoegd. Op die manier zijn individuele afspraken over optimale begeleiding en ondersteuning duidelijk beschreven. Ook de intakeprocedure is verbeterd. Van elke aangemelde leerling vraagt de school bij de toeleverende school informatie op, daarnaast volgt er een intaketest en een persoonlijk gesprek met de leerling. Op die manier kan de school nog voor de start van het schooljaar een goede inschatting maken van de ondersteuning die nodig is. De vmbo-scholen van Helicon Opleidingen zijn aangesloten bij een samenwerkingsverband, waarin de aangesloten scholen afspraken maken over begeleiding en ondersteuning. In overleg met dit samenwerkingsverband is een schoolondersteuningsprofiel per school gemaakt. Ook hier geldt dat voor iedere leerling een ontwikkelingsperspectief gemaakt wordt.
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Helicon Opleidingen
Jaar verslag 2013
Samenvatting jaarrekening
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
29
30
Samenvatting jaarrekening Resultaten Resultatenrekening 2013 in duizenden euro (bedragen x € 1.000) Rekening 2012
Begroting 2013
Rekening 2013
Verschil rekening begroting
Baten Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen & -subsidies
62.446
66.491
72.032
5.541
1.741
2.345
2.184
- 161
College-, cursus-, les- en examengelden
2.633
-
963
963
Baten in opdracht van derden
3.498
3.434
2.470
- 965
Overige baten
4.853
4.473
4.662
189
Totaal baten
75.170
76.743
82.311
5.568
51.110
53.147
52.577
- 571
4.171
4.406
4.225
- 181
4.564
5.025
5.124
99
Lasten Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten
12.171
12.340
13.181
840
Totaal lasten
72.016
74.919
75.106
187
Financiële baten en lasten
- 197
- 483
- 380
103
Resultaat
2.957
1.342
6.825
5.483
Toelichting op de resultatenrekening In dit jaarverslag is op een aantal plaatsen te lezen dat Helicon Opleidingen zich in 2013 voor enige problemen gesteld zag. Toch kan Helicon Opleidingen in financiële zin bogen op een positief resultaat van ongeveer 6,8 miljoen euro. Dat resultaat is vooral het gevolg van de ‘nafinancieringsmethode’ van de rijksoverheid. In 2013 ontving Helicon Opleidingen een rijksbijdrage gebaseerd op het aantal leerlingen van oktober 2011 en februari 2012. De uitgaven in 2013 waren beduidend lager, omdat we de bedrijfsvoering al zoveel mogelijk afgestemd hebben op de in totaal teruglopende aantallen, met name in bedrijfsopleidingen, waarvoor we de komende jaren dus ook een beduidend lagere rijksbijdrage krijgen. Het gevolg is voor 2013 een fors positief resultaat. Corrigeren we dit effect, dan kunnen we spreken van een positief resultaat van ongeveer 3,3 miljoen euro. Baten • Het resultaat is vooral het gevolg van de in 2013 ontvangen rijksbijdragen, die horen bij de leerlingenaantallen van oktober 2011. Op dat moment had Helicon Opleidingen in totaal circa 9.900 bekostigde leerlingen en cursisten, circa 700 meer dan in 2010, waarop de rijksbijdrage van 2012 gebaseerd was. Ook de bij de balans toegelichte stelselwijziging in verband met de VOA-gelden, verklaart een deel van het positieve resultaat. Begroot was een bijdrage ’oude stijl’ van ongeveer 3,3 miljoen euro, daadwerkelijk hebben we 5,8 miljoen euro ontvangen. Tot slot was de rijksbijdrage in 2013 incidenteel 1,6 miljoen euro hoger, naar aanleiding van het tussen regering en oppositiepartijen overeengekomen herfstakkoord. • De overige rijksbijdragen en subsidies vielen in vergelijking met de begroting juist
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
lager uit. Belangrijkste tegenvaller was het wegvallen van de extra rijksbijdrage voor NHB Deurne van 500.000 euro. • Ook de baten in opdracht van derden vielen lager uit, door de terugloop in bedrijfsopleidingen. • In de begroting voor 2013 was nog geen rekening gehouden met college-, cursus-, les- en examengelden, baten op deze post zorgen dus voor een positief verschil. Het verschil met de jaarrekening 2012 is het gevolg van een zogenaamde cumulatieve correctie die in 2012 verwerkt is. Lasten • Net als de baten, zijn ook de lasten toegenomen. Ten opzichte van 2012 gaat het om een bedrag van circa 3 miljoen euro. Ten opzichte van de begroting voor 2013 is er 187.000 euro meer uitgegeven. Toch is de lastenstijging aan de hoge kant, het totaal aantal leerlingen is tenslotte afgenomen. Maatregelen daarvoor zijn inmiddels genomen, maar nog niet direct zichtbaar. In januari 2013 was de totale medewerkersbezetting 708 fte, een jaar later, op 1 januari 2014, teruggebracht naar 696. Het effect daarvan is pas in de loop van 2014 zichtbaar. • Belangrijke verklaring voor de toegenomen personele lasten zijn de voorzieningen voor ziekte- en werkeloosheidsuitkeringen, die in overleg met de accountant zijn toegevoegd, ongeveer 1 miljoen euro, en de gemaakte kosten voor de vrijwillige vertrekregeling voor medewerkers van 60 jaar en ouder, 834.000 euro. • Daarnaast valt de stijging van de huisvestingslasten op, vooral veroorzaakt door een hogere storting in de voorziening voor onderhoud, 150.000 euro, hogere schoonmaakkosten 71.000 euro en investering van windturbines met het oog op duurzaamheid en educatie, 124.000 euro. • De stijging van de overige lasten, ongeveer 1 miljoen euro, komt met name doordat kosten van het langlopende project Green Experience zijn overgeheveld naar 2013. Financiële baten en lasten • De post financiële baten en lasten valt ten opzichte van 2012 183.000 euro lager uit. Ten opzichte van de begroting is er juist sprake van een voordeel van 103.000 euro, dit is grotendeels terug te voeren op een koerswinst van circa 82.000 euro op participaties van BNG Bank. In de begroting was, met het oog op de onzekere financieel economische situatie, geen rekening gehouden met een positief resultaat.
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
31
32
Resultaten 2013 naar bedrijfsonderdelen VMBO
MBO
HB
Collectief
Totaal
Baten Rijksbijdragen
17.875
32.655
Overige overheidsbijdragen & -subsidies
308
1.508
College-, cursus-, les- en examengelden
-
-
10.253
11.250
72.032
-
369
2.184
-
963
963
Baten in opdracht van derden
467
568
1.388
46
2.470
Overige baten
465
4.130
-
68
4.662
19.115
38.860
11.640
12.696
82.311
10.331
22.116
4.322
15.808
52.577
434
858
-
2.932
4.255
Totaal baten
Lasten Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten
1.820
5.075
5
- 1.776
5.124
Overige lasten
4.980
10.724
5.584
8.107
13.181
Totaal lasten
17.565
38.772
9.911
8.858
75.106
-1
-6
-
- 373
- 380
1.548
82
1.730
3.465
6.825
Financiële baten en lasten Resultaat
Toelichting op resultaten naar bedrijfsonderdelen Bij de bepaling van het resultaat van het vmbo, het mbo en de bedrijfsopleidingen is het ‘effect van nafinanciering’ zoveel mogelijk gecorrigeerd. Het gepresenteerde saldo is het zogenaamde ‘bedrijfseconomisch resultaat’. De mbo- en vmbo-scholen krijgen een rijksbijdrage toebedeeld die gebaseerd is op het aantal leerlingen per 1 oktober 2012. Voor de bedrijfsopleidingen, in 2013 nog een afzonderlijk bedrijfsonderdeel, is de bijdrage gebaseerd op het aantal cursisten in 2013. Vmbo • In totaal boekten de vmbo-scholen een positief resultaat van ongeveer 1,5 miljoen, met name door een fors hogere rijksbijdrage dan begroot. Het gevolg van het gesloten Najaarsakkoord, waarin extra middelen beschikbaar zijn gesteld voor het voortgezet onderwijs. Die extra gelden zijn overigens wel incidenteel en bieden geen oplossing voor structurele problemen, Helicon VMBO Eindhoven en Helicon VMBO Kesteren zouden zonder deze extra middelen niet of nauwelijks een sluitende jaarrekening hebben gehad. Helicon VMBO Eindhoven heeft relatief hoge huisvestingslasten, Helicon VMBO Kesteren blijft door de relatief kleine omvang kwetsbaar. Mbo • Het mbo had een positief resultaat van 82.000 euro, fors minder dan begroot. Vooral NHB Deurne, De Groene Campus (vanaf 2014/2015 Helicon MBO Helmond) en Helicon MBO Velp hadden te maken met tekorten. • In dit jaarverslag is te lezen dat een grondige analyse van de bedrijfsvoering tot de conclusie leidde dat het hoogwaardige onderwijs van NHB Deurne onder de huidige bekostigingsvoorwaarden niet haalbaar is. • De tekorten bij De Groene Campus worden voor een deel veroorzaakt door relatief hoge personeelslasten en onrendabele elementen in de bedrijfsvoering, zoals het Food & Fresh Lab en het Bedrijvencentrum. Daarnaast speelt een forse incidentele tegenvaller door doorgeschoven kosten van het project Green Experience uit voorgaande jaren. Maatregelen om de medewerkersomvang terug te brengen, zijn inmiddels getroffen. • Ook bij Helicon MBO Velp zijn de tekorten ontstaan door hoge medewerkerslasten.
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Ook hier zijn inmiddels maatregelen getroffen, die vanaf 2014 terug te zien moeten zijn in de resultaten. • De overige mbo-scholen in Apeldoorn, Den Bosch, Geldermalsen, Nijmegen en Tilburg bleven in financiële zin binnen de vastgestelde kaders en boekten samen een positief resultaat van ongeveer 1,1 miljoen euro, 693.000 euro meer dan begroot. Bedrijfsopleidingen • Bedrijfsopleidingen vormde in 2013 nog een afzonderlijk organisatieonderdeel binnen Helicon Opleidingen. Ondanks de teruglopende aantallen, werd toch een positief resultaat behaald van ongeveer 1,7 miljoen. Voor komende jaren houden we rekening met verdere krimp en kiezen we voor een nieuwe, meer toekomstbestendige organisatiestructuur om cursussen en BBL-C opleidingen. Collectieve baten en lasten • Dit onderdeel levert de grootste bijdrage aan het totale resultaat: ongeveer 3,4 miljoen euro, 4,3 miljoen euro meer dan oorspronkelijk begroot. Belangrijkste oorzaak is de al eerder vermelde hogere rijksbijdrage. • Maar er waren ook tegenvallers. In de eerste plaats medewerkerslasten, 424.000 euro hoger dan begroot, onder andere door de vrijwillige vertrekregeling voor medewerkers van 60 jaar en ouder. Daarnaast vielen ook de huisvestingslasten 286.000 euro hoger uit, onder andere door tijdelijke huisvesting bij een aantal scholen. Onder overige lasten vallen verschillende kosten waar minder dekking tegenover staat bij teruglopende totaalaantallen bij bedrijfsopleidingen en door de afbouw van NHB Deurne. Als deze totale krimp van aantallen doorzet, worden deze relatief hogere kosten structureel van aard. Maatregelen om ook deze kosten te verlagen zijn we aan het uitwerken.
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
33
34
Balans Balans per 31 december 2013 Activa (x € 1.000)
31-12-2013
31-12-2012
Passiva (x € 1.000)
31-12-2013
31-12-2012
Vaste activa Immateriële activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa
532
652
47.707
48.543
25
33
48.264
49.228
-
9
Vlottende activa Voorraden Vorderingen
2.634
3.229
Effecten
5.123
5.042
Liquide middelen
16.740
7.873
Totaal vlottende activa
24.497
16.153
Totaal activa
72.762
65.381
Eigen vermogen
44.176
37.351
- Algemene reserve
44.176
37.351
-
-
Voorzieningen
3.235
1.998
Langlopende schulden
12.177
12.927
Kortlopende schulden
13.174
13.104
72.762
65.381
- Bestemmingsreserve
Totaal passiva
Toelichting op de balans: stelselwijziging Bij de start van de vergoeding van VOA-gelden besloot Helicon Opleidingen om in het kalenderjaar van ontvangst nog te besteden gelden te verantwoorden als zogenaamde overlopende passiva. Zo werd overhaaste en onvoldoende doordachte aanwending voorkomen. Jaarlijks werden projectvoorstellen opgesteld, getoetst en indien goed bevonden daadwerkelijk uitgevoerd. Dit beleid paste Helicon Opleidingen consequent toe. Nu gaat de VOA-regeling over in Entree-gelden, reden om deze methode aan te passen en de nog op de balans geparkeerde middelen uit het verleden versneld aan te wenden. De beginbalans is hiervoor gewijzigd en het eigen vermogen groeit met iets meer dan 5,4 miljoen euro. Vaste activa • De waarde van de vaste activa is nagenoeg constant. De investeringen in 2013 bedroegen ongeveer 3,2 miljoen euro, de afschrijvingen 4,2 miljoen euro. De investeringen vielen iets lager uit dan verwacht, doordat voorgenomen renovatie van de vestigingen MBO Geldermalsen en VMBO Den Bosch werd doorgeschoven naar volgende jaren. • De financiële vaste activa betreffen een betaling aan het waarborgfonds voor zogenaamd disagio van geldleningen. Over drie jaar is het gehele bedrag afgeschreven.
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Vlottende activa • De afname van de vorderingen komt grotendeels door het debiteurensaldo, inclusief de voorziening wegens oninbaarheid, dat op 31 december 2013 teruggelopen is van 2,2 miljoen naar 1,4 miljoen euro. De afname hangt samen met de afname van het aantal deelnemers. Wat verder opvalt is dat het percentage ‘oude debiteuren’ (> 1 jaar) terugloopt. In het verleden schommelde dit percentage rond de 4%, in 2011 en 2012 steeg het naar 11%, in 2013 liep het weer terug naar 9%. • De waarde van de effectenportefeuille met beleggingen bij de BNG Bank is ook dit jaar enigszins in waarde gestegen. De derivatenportefeuille wordt niet gepresenteerd in de cijfers, de waarde daarvan bedroeg per 31 december 2013 ongeveer 1,2 miljoen euro negatief, ten opzichte van 1,7 miljoen euro negatief in 2012. Deze derivaten zijn gekoppeld aan geldleningen en er geldt geen zogenaamde ‘margin-call’. De waarde van deze derivaten is aan het einde van de looptijd altijd gelijk aan nul. Dat betekent dat Helicon Opleidingen geen extra risico’s loopt en geheel in lijn met de voorschriften van de minister en de regeling Beleggen en Belenen handelt. We maken gebruik van rentederivaten om een stabiel rentepatroon met banken af te kunnen spreken. • De toename van de liquiditeiten hangt samen met het positieve resultaat, als gevolg van de rijksbijdragen in 2013, gebaseerd op de leerlingenaantallen in 2011. Passiva • Het eigen vermogen is gestegen door de hierboven toegelichte stelselwijziging, waardoor de beginbalans met 5,4 miljoen euro is toegenomen. Daarnaast is het resultaat van 6,8 miljoen euro toegevoegd. Deze reserves worden als publiek vermogen aangemerkt. • De voorzieningen zijn voor een deel reserves voor groot onderhoud, inmiddels opgelopen tot ongeveer 1,9 miljoen euro, volgens de huidige inzichten voor de korte en middellange termijn toereikend. Nieuw zijn de voorzieningen voor ziekte- en werkeloosheidsuitkeringen, die in overleg met de accountant zijn toegevoegd. Het gaat om ongeveer 1 miljoen euro, gebaseerd op de nu bekende verplichtingen. • Langlopende schulden nemen door jaarlijkse aflossingen gestaag af. Nieuwe leningen zijn in 2013 niet afgesloten. Kortlopende schulden zijn afgezien van de toegelichte stelselwijziging nagenoeg ongewijzigd.
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
35
36
Continuïteitsparagraaf Meerjarenbegroting Leerlingen VMBO LWOO MBO-BOL MBO-BOL-D MBO-BBL MBO-BBL-C Personele bezetting in FTE
13/14
14/15
926
15/16
925
16/17
914
17/18
888
888
764
817
827
806
806
4265
4453
4377
4338
4338
104
46
0
0
0
632
638
610
568
568
1259
1006
1006
1006
1006
2014
2015
2016
OBP (bezetting 31/12/13 is 264,1)
254,9
254,9
254,9
254,9
254,9
Taakstelling in k€
- 782
- 1.246
- 4.728
- 5.493
- 5.350
Taakstelling in FTE
- 12,7
- 20,3
- 77,0
- 89,5
- 87,1
2015
439,2
2018
439,2
2014
439,2
2017
OP (bezetting 31/12/13 is 454,4)
2016
439,2
2017
439,2
2018
Baten Rijksbijdrage Marktactiviteiten Overige baten
69.351
59.752
55.513
54.107
53.517
4.313
3.572
3.572
3.572
3.572
4.197
3.698
3.390
3.047
3.047
77.862
67.022
62.476
60.726
60.137
Personele lasten
51.517
47.343
43.079
41.216
41.359
Huisvestingslasten
4.836
4.875
4.890
4.237
4.239
Kosten onderwijsactiviteiten
4.105
4.239
4.169
4.116
Afschrijvingskosten
4.214
4.207
4.246
4.960
Totaal baten Lasten
Overige kosten
4.116 4.960
5.798
5.357
4.941
4.416
4.155
70.470
66.022
61.325
58.944
58.829
Financiële baten en lasten
- 454
- 429
- 406
- 381
- 358
Resultaat
6.938
571
745
1.400
950
Totaal lasten
Activa Materiële vaste activa
31/12/14
31/12/15
31/12/16
31/12/17
31/12/18
51.200
52.357
51.905
49.859
47.819
17
8
0
0
0
51.216
52.366
51.905
49.859
47.819
0
0
0
0
0
Vorderingen
2.634
2.634
2.634
2.634
2.634
Effecten
5.123
5.123
5.123
5.123
5.123
Liquide middelen
20.146
19.339
20.159
23.033
25.726
Totaal vlottende activa
27.903
27.097
27.917
30.791
33.483
Financiële vaste activa Totaal vaste activa Voorraden
Totaal activa Passiva
79.120 31/12/14
79.463 31/12/15
79.822 31/12/16
80.650 31/12/17
81.302 31/12/18
Eigen vermogen
51.113
51.684
52.428
53.818
54.758
Voorzieningen
3.283
3.614
3.789
3.778
4.042
11.558
11.007
10.455
9.904
9.353
Langlopende schulden Kortlopende schulden
13.166
13.157
13.149
13.149
13.149
Totaal passiva
79.120
79.462
79.822
80.650
81.302
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Toelichting op de meerjarenbegroting Deze tabel koppelt op hoofdlijnen de verwachte ontwikkeling van leerlingenaantallen aan resultaten en balans. Helicon Opleidingen monitort deze hoofdlijnen in de planning & control cyclus en stelt op basis daarvan gedurende het lopende jaar bij. • In meerjarig perspectief zien we het totaal aantal deelnemers en daarmee de omzet verder afnemen. Dat is een rechtstreeks gevolg van de verwachte verdere daling van de BBL-C opleidingen. Dat 2014 naar verwachting toch met een positief resultaat sluit, heeft vooral te maken met de hiervoor beschreven ‘nafinancieringsmethode’ van de rijksoverheid. Daarnaast blijft Helicon Opleidingen, ondanks een andere organisatievorm voor cursussen en BBL-C opleidingen, via de scholen een belangrijk deel van de inkomsten uit marktactiviteiten genereren. • De daling in het resultaat na 2015 is het gevolg van het wegvallen van de zogenaamde ‘Groene Plus’ middelen. Deze ontwikkeling stelt Helicon Opleidingen voor forse financiële uitdagingen, in de meerjarenbegroting vertaald in een oplopende financiële taakstelling en inzichtelijk gemaakt in een teruglopende medewerkersbezetting. Belangrijke maatregelen zijn in 2013 al genomen, onder andere niet verlengen van tijdelijke arbeidsovereenkomsten en een vrijwillige vertrekregeling voor medewerkers van 60 jaar en ouder. We verwachten een belangrijk deel op te kunnen vangen met een, nog steeds omvangrijke, flexibele schil. • Daarnaast is een aantal beleidsontwikkelingen in gang gezet om de terugloop in financiële middelen op te vangen. Nóg doelmatiger en kwalitatiever onderwijs, zoals beschreven in het eerste deel van dit jaarverslag, moeten daaraan op de eerste plaats een bijdrage leveren. Naast onderwijsinhoudelijke beleidslijnen, moeten ook versterking van de merkstrategie en invoering en uitbouw van onderwijsondersteunende systemen hieraan bijdragen. • Ook zetten we, met behulp van de EZ innovatiemiddelen, actief in op het versterken van de relatie met het bedrijfsleven. Voor de beroepsoriëntatie en ontwikkeling van beroepspecifieke kennis en vaardigheden van leerlingen aan de ene kant en het ontwikkelen van nieuwe, vraaggerichte producten en diensten voor het bedrijfsleven aan de andere kant. Hiermee verwachten we een deel van de verloren omzet door de terugloop van BBL-C opleidingen op te kunnen vangen. • Ook het huisvestingsbeleid moet bijdragen aan het verder terugbrengen van kosten. In 2014 worden bestuursbureau, nu gevestigd in Boxtel en bedrijfsbureau, nu gevestigd in Nijmegen, op een gezamenlijke locatie in ‘s-Hertogenbosch ondergebracht. Verder wordt stevig ingezet op renovatie van de schoolgebouwen van Helicon VMBO Den Bosch, locatie Boxtel en Helicon MBO Geldermalsen.
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
37
38
Kengetallen Financiële kengetallen 2008, 2012, 2013 en vooruitblik 2018 2008
eigen vermogen / balanstotaal
43,9%
57,1%
60,7%
67,4%
Kapitalisatiefactor
(balanstotaal -/- gebouwen & terreinen) / balanstotaal
44,4%
29,6%
36,8%
64,7%
(vlottende activa -/- voorraden) / kortlopende schulden Totale personele lasten / Rijksbijdragen en overige baten
8,3%
2018
Solvabiliteit
Quick ratio
3,9%
2013
exploitatiesaldo / omzet
Personele lasten
3,5%
2012
Rendement
2,8%
1,57
1,23
1,86
2,55
70,6%
68,0%
63,9%
68,8%
Rendement We streven naar een resultaat uit gewone bedrijfsvoering van minimaal 2 en maximaal 3 procent. Om groei en toekomstige investeringen te kunnen financieren is minimaal 2 procent nodig, meer dan 3 procent zou ten koste kunnen gaan van het primaire proces, het onderwijs. Door de fluctuaties in leerlingenaantallen en de ‘nafinancieringsmethode’ van de rijksoverheid schommelt het rendement voor Helicon Opleidingen als geheel sterk. Bij groei moet immers voorgefinancierd worden, bij terugloop treedt het omgekeerde effect op. Solvabiliteit De solvabiliteitsratio geeft de verhouding tussen de verschillende vermogenscomponenten weer. Het doel is inzicht te krijgen in de mate waarin we in staat zijn aan financiële verplichtingen te voldoen. In feite wordt er gekeken of, in geval van liquidatie, de verschaffers van het vreemde vermogen kunnen worden betaald. Als norm hanteert Helicon Opleidingen een solvabiliteit tussen de 35 en 60 procent. Door de resultaten van de afgelopen jaren is de solvabiliteit flink gestegen. Met het oog op voorgenomen renovaties is dat geen overbodige luxe. De solvabiliteit is in ieder geval ruim voldoende. Kapitalisatiefactor Dit is het kengetal om te beoordelen of een onderwijsinstelling zijn kapitaal efficiënt benut. Het wordt berekend door het totaal kapitaal te delen op de totale baten. Als signaleringsnorm is de bovengrens 60 procent voor kleine schoolbesturen en 35 procent voor grote schoolbesturen. In 2018 dreigt Helicon Opleidingen boven de 60% uit te komen. Al moeten we er rekening mee houden dat het meerjareninvesteringsoverzicht nog ingrijpend kan wijzigen. Helicon Opleidingen wil bijvoorbeeld niet alleen huisvesting, maar ook inzetten op de informatieinfrastructuur.
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Quick ratio De quick ratio (of acid test ratio) is een kengetal om de financiële toestand en specifiek de liquiditeit te meten. Het geeft de mate aan waarin de verschaffers van het kort vreemd vermogen uit de vlottende activa kunnen worden betaald. Een liquiditeit groter dan 1 wordt doorgaans als voldoende gekwalificeerd, tegenover de binnenkort vervallende schulden van de instelling staan dan ten minste evenveel vlottende activa. Er is dan sprake van een positief werkkapitaal. Na een tijdelijke score onder de streep in 2010, zit Helicon Opleidingen ruim boven de minimale waarde. Voor onszelf hanteren wij als norm daarnaast een minimale omvang voor de liquide middelen van ‘twee maandsalarissen’. Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen geeft een indruk van de buffer, het vermogen om ook in ongunstige tijden haar activiteiten te kunnen voorzetten. Personele lasten In de kadernota is afgesproken dat minimaal 65 en maximaal 70 procent van alle baten wordt ingezet voor personeel. Naast de salariskosten gaat het hierbij ook om kosten voor ingeleend personeel, scholingskosten en zaken als arbodienst en woonwerkverkeer. Na enkele jaren met een te hoge score, zitten we nu beneden de afgesproken bandbreedte. Overigens is dit tijdelijk, het is een gevolg van de voorfinanciering en de bij de balans toegelichte stelselwijziging.
Planning & control Helicon Opleidingen heeft voor de interne en externe verantwoording een uitgebreide cyclus van planning & control. Startpunt is het Koersplan 2015, dat een visie geeft voor de langere termijn. In de kaderbrief worden de beleidsdoelstellingen uit het Koersplan verder geconcretiseerd en vertaald naar de begroting. Om de uitvoering vervolgens goed te monitoren wordt de exploitatie periodiek doorgelicht met een managementrapportage. Die zogenaamde maraps worden met het College van Bestuur en met de vestigingsdirecteuren besproken en ook de Raad van Toezicht en het Platform Medezeggenschap worden geïnformeerd. Na afloop van het kalenderjaar volgt de jaarrekening. Die wordt door de accountant gecontroleerd en ingediend bij de Dienst Uitvoering Onderwijs. Vanaf 2013 heeft Helicon Opleidingen nog scherper ingezet op de planning & control cyclus. Niet alleen financiën spelen daarin een rol, ook is er in toenemende mate aandacht voor kwaliteit. Een dit jaar opgestelde kwaliteitskaart en –kalender is daarbij leidraad. Op die manier moet de plan-docheck-act cyclus vast onderdeel gaan uitmaken van de organisatiecultuur. Dat leverde direct in 2013 al resultaten op. Het besluit om te stoppen met de werving voor de opleidingen van NHB Deurne had rechtstreeks verband met de (financiële) analyses van de managementrapportages en de meerjarenbegroting. Naast de maraps worden maandelijks uiteenlopende andere overzichten bekeken, zoals de stand van de debiteuren, crediteuren en liquiditeiten. Ook de ontwikkeling van de salariskosten en formatie wordt nauwlettend gevolgd. Informatiemanagement In 2013 migreerde Helicon Opleidingen de personeels- en salarisadministratie naar een nieuw pakket dat op afstand wordt afgenomen. Dit nieuwe pakket voedt ook het Management Informatie Portal en het ERP-platform met alle noodzakelijke gegevens. Daarnaast implementeerden we een inkoopapplicatie, die de factuurverwerking efficiënter en doelmatiger maakt. Het pakket Livelink dat we gebruikten voor document management, onderhouden door de Groene Kennis Coöperatie, stopt per 1 jan 2015. Om de migratie naar het nieuwe pakket Vibe tijdig in goede banen te leiden werd een werkgroep samengesteld, die de keuze voor een ander pakket en een plan van aanpak voorbereidde. Invoering is in 2014 gepland. De ondersteuning van onderwijsmodulen voor het vmbo vanuit het Onderwijs Informatiesysteem was door de jaren zodanig achtergebleven, dat in 2013 besloten werd om de functionaliteiten in een keer door een nieuw pakket (Magister) te laten vervangen. In het tweede deel van
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
39
40
2013 zijn de onderdelen prestatie-en aanwezigheidsregistratie in gebruik genomen, naar volle tevredenheid van leerlingen, ouders en docenten. Concentratie, Innovatie en Professionalisering (CIP) In 2011 startte Helicon Opleidingen met de voorbereidingen voor het project Concentratie, Innovatie en Professionalisering (CIP). Nieuwe informatiesystemen vragen immers om meer inzicht in de processen en systemen, plus de regels en het beleid daarachter. Het doel van CIP was het verkleinen van de kwetsbaarheid van de kleinere vestigingen en meer in het algemeen het verbeteren van de kwaliteit van de bedrijfsvoering. In 2012 is een pilot in de regio zuid (Helmond, Eindhoven en Deurne) van start gegaan. De resultaten waren positief en daarom zijn eind 2013 ook in de regio’s west (Den Bosch, Boxtel, Tilburg en Geldermalsen) en noord (Nijmegen, Apeldoorn, Velp en Kesteren) regionale back offices ingericht, die verantwoordelijk zijn voor de financiële administratie en deelnemersadministratie. In de eerste fase sprak men in de organisatie vooral nog over ‘het verlies van de korte lijnen’. Inmiddels lijkt dit goed gecompenseerd te worden door kwaliteitswinst en sterk verminderde kwetsbaarheid. Eerste resultaten zijn al geboekt, maar er is nog meer winst te behalen. In de volgende fase is het van belang de doelmatigheid verder te verhogen, zodat concrete besparingen volgen. Treasury Helicon Opleidingen hanteert sinds maart 2007 een treasury-statuut. Gezien de aard van onze organisatie nemen we ten aanzien van de belegging van liquiditeiten een risicomijdende houding aan, we voldoen dan ook aan de wet FIDO. Vrijkomende middelen hebben we in 2010 belegd bij de BNG Bank, na zorgvuldig afwegen van verschillende opties. Na een aantal jaren van verlies zijn in 2012 en ook in 2013 positieve resultaten geboekt. Op dit moment bedraagt de waarde van de participaties ongeveer 5,1 miljoen euro. Voor de overige middelen maken we gebruik van vrij opneembare spaardeposito’s van de Rabobank. Op een rekening-courant, eveneens bij de Rabobank, is telkens voldoende beschikbaar om de mutaties in het werkkapitaal op te kunnen vangen. Verbonden partijen Als verbonden partijen worden aangemerkt ‘alle rechtspersonen waarover overheersende of overwegende zeggenschap, gezamenlijke zeggenschap of invloed van betekenis kan worden uitgeoefend’. Ook statutaire directieleden, andere sleutelfunctionarissen in het management van de instelling en nauwe verwanten zijn verbonden partijen. Helicon Opleidingen participeert voor de uitvoering van het passend onderwijs in vier regionale samenwerkingsverbanden. Ook die worden aangemerkt als verbonden partijen. De financiering van extra ondersteuning voor een leerling is na de invoering van de Wet passend onderwijs niet meer afhankelijk van een landelijke indicatie. De samenwerkingsverbanden ontvangen de beschikbare middelen voor extra ondersteuning. De (schoolbesturen binnen de) samenwerkingsverbanden verdelen vervolgens de middelen over de scholen waar de extra ondersteuning nodig is. Zo is er beter maatwerk mogelijk en kunnen de middelen zo veel mogelijk ten goede komen aan ondersteuning in de klas. Naam
Juridische vorm
Statutaire zetel
Stichting Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs de Meierij
Stichting
Den Bosch
k€ 1.132
k€ 116
Stichting regionaal samenwerkingsverband voor passend voorgezet onderwijs Eindhoven en Kempenland
Stichting
Eindhoven
Niet bekend
Niet bekend
Stichting Samenwerkingsverband Rivierenland
Stichting
Culemborg
Niet bekend
Niet bekend
Stichting Samenwerkingsverband V(S)O 2507 Nijmegen e.o.
Stichting
Nijmegen
Niet bekend
Niet bekend
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
EV 31 december 2013
Resultaat 2013
Risico’s Toezien op risico’s en er verantwoording over afleggen wordt ook in onderwijsland steeds vanzelfsprekender. Niet alleen door de nieuwe verslaggevingseisen, maar ook omdat de onderwijssector niet ontkomt aan de gevolgen van de economische crisis en een maatschappij die steeds meer risicomijdend lijkt te worden Daarbij komt dat nieuwe subsidievoorwaarden meer en meer eisen stellen aan de kwaliteit van de interne beheersing van de onderwijsinstellingen. Ook Helicon Opleidingen sorteert daarop voor. Hieronder een aantal belangrijke risico’s kort belicht. Reputatieschade Omdat het van grote invloed kan zijn op de instroom van nieuwe leerlingen, zien we reputatieschade in het algemeen als een van de grootste risico’s voor onze organisatie. Door vol in te zetten op onderwijskwaliteit en voor extra scholing van directeuren, teamleiders en docenten te zorgen, werken we daarom actief aan onze reputatie. In 2013 hebben we de opleidingstrajecten die we samen met andere onderwijspartners uitvoeren, in dat kader extra tegen het licht gehouden. Op die manier sluiten we verrassingen zoveel mogelijk uit en kunnen we, waar nodig en mogelijk, trajecten tijdig herstellen. Ook in 2014 heeft dit nog alle aandacht. De in 2013 ontwikkelde kwaliteitskaart en –kalender zorgt voor de instrumentele borging. Overige calamiteiten Andere calamiteiten als brand, diefstal, en uitval van onze geautomatiseerde systemen zijn in voldoende mate afgedekt. Voor gebouwen en inventaris zijn verzekeringen afgesloten. De verzekerde waarde betreft voor gebouwen de herbouwwaarde en voor inventaris de nieuwwaarde. Voor de medewerkers en deelnemers zijn een aansprakelijkheid- en ongevallenverzekering afgesloten. Voor alle geautomatiseerde systemen heeft Helicon Opleidingen een zogenaamde uitwijklocatie gerealiseerd. De kwaliteit en het onderhoud aan de gebouwen is mede bepalend voor de kwaliteit van het onderwijs en de lasten voor de begroting. Door een extern bureau hebben we een meerjarenonderhoudsplan laten opstellen, dat mede de basis is voor een onderhoudsjaarplan. NHB Deurne Het besluit om de opleidingen van NHB Deurne af te bouwen, levert een aantal extra (financiële) risico’s op. Bij het opmaken van de jaarrekening is er nog geen scherp beeld van de precieze leerlingenaantallen. Als de uitstroom groter zou worden dan voorzien, dan zou dat gevolgen hebben voor de verhouding tot de veelal vaste kosten. Ook is er nog geen duidelijkheid over de activa, zoals gebouwen, invenataris en paarden, die na het laatste onderwijsjaar overblijven. Een recent opgemaakt taxatierapport geeft geen directe aanleiding om extra voorzieningen te treffen.
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
41
42
Kwetsbare organisatiekenmerken Helicon Opleidingen heeft te maken met een groot geografisch verspreidingsgebied. Daarnaast zijn er tussen de scholen grote verschillen in omvang, maar hebben we in verhouding vooral middelgrote (500 tot 1000 leerlingen) en zelfs kleine scholen, met minder dan 500 leerlingen. Dat maakt onze organisatie kwetsbaar en het vraagt om bestuurlijke beleidskeuzes, die erop gericht zijn onderling risico’s op te vangen en elkaar te versterken in kwaliteitsborging, onderwijsinnovatie en ondersteunende systemen. Fundament voor de ‘bestuurlijke koepel’ waaronder die samenwerking en kruisbestuiving plaatsvindt, is de stapeling van wettelijke kaders, het kwaliteitsmerk ‘Helicon’, de specifieke positionering van de school en de professionalisering van de individuele medewerker. Om die kwetsbaarheid te verkleinen heeft het College van Bestuur in 2013 een aantal duidelijke besluiten genomen. Studio T (vanaf schooljaar 2014/2015 Helicon MBO Tilburg) krijgt in oktober 2015 een defitieve go/no go op de pilotfase. Helicon MBO Apeldoorn en Helicon MBO Geldermalsen zijn groeilocaties: forse investeringen in school, gebouw, onderwijs en regionale verbinding moeten de instroom van nieuwe leerlingen versterken Helicon VMBO Eindhoven en Helicon MBO Eindhoven krijgen een stevige kwaliteitsimpuls en extra inzet op positionering in Brainport, om onderbezetting te voorkomen. Ook Helicon VMBO Kesteren krijgt een stevige kwaliteitsimpuls en extra inzet op positionering als moderne groene school in het Rivierengebied. Onderbezetting en overbezetting Naast schaalgrootte is ook de verhouding tussen vierkante meters schoolgebouwoppervlakte en het leerlingenaantal een risicofactor. Zowel onderbezetting als overbezetting geeft relatief hogere kosten. Van overbezetting is momenteel sprake bij Helicon VMBO Nijmegen, Helicon VMBO Den Bosch en Helicon MBO Den Bosch. Dit wordt op verschillende manieren ondervangen, met tijdelijke huisvesting, renovatie en uitwijken naar een andere uitvoeringslocatie. Bij Helicon VMBO Eindhoven, Helicon MBO Eindhoven, De Groene Campus (vanaf 2014/2015 Helicon MBO Helmond) en in mindere mate bij Helicon MBO Velp is juist sprake van onderbezetting. Met het investeringsprogramma is hierop ingespeeld. Waar de kwaliteit van het schoolgebouw daarom vraagt of de overbezetting structureel is, investeren we in de gebouwen. Debiteurenrisico Het risico dat debiteuren hun rekening niet (op tijd) betalen beperken we door opbrengsten tijdig te innen en de twijfelachtigheid van vorderingen en tegenpartijen zo goed mogelijk in kaart te brengen. De betaaltermijn bedraagt 30 dagen, waarna het aanmaningstraject begint. Sluitstuk van de invordering is het incassobureau. Als afdekking is tevens een voorziening dubieuze debiteuren gevormd. Overheidsbeleid Helicon Opleidingen is voor zijn inkomsten voor een belangrijk deel aangewezen op rijksbijdragen. In toenemende mate worden we binnen korte termijnen geconfronteerd met nieuw beleid en, nog ingrijpender, nieuwe bezuinigingen. Ook het nieuwe kabinet stelde plannen op, die voor ons onderwijs grote gevolgen hebben. Los van ingrijpende wijzigingen in de bekostigingsstructuur, heeft nieuwe regelgevingen, rondom zorg en onderwijstijd grote gevolgen, die in de loop van 2014 ongetwijfeld hun beslag krijgen.
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Helicon Opleidingen
Jaar verslag 2013
Overzicht vestigingen
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
43
44
Overzicht vestigingen Helicon Opleidingen 2013 College van Bestuur dr. ir. A.F. (Ab) Groen drs. T.J.J. (Theo) Koolen Postbus 72 5280 AB Boxtel (0411) 67 76 18
[email protected] Bezoekadres
Mijlstraat 20 5281 LL Boxtel M.i.v. 1 augustus 2014: Postbus 2411 5202 CK ’s-Hertogenbosch Bezoekadres
Kooikersweg 2 5223 KA ’s-Hertogenbosch Centrale Dienst Directeur: drs. P.G.M. (Paul) Kremers Bestuursbureau
[email protected] Postbus 72 5280 AB Boxtel (0411) 67 76 18 Bezoekadres
Mijlstraat 20 5281 LL Boxtel
VMBO-vestigingen Helicon VMBO Den Bosch Directeur: H.A. (Henk) Cuppen Hervensebaan 7 5232 JL ’s-Hertogenbosch (073) 642 21 55
[email protected] Helicon VMBO Eindhoven Directeur: ir. W.M.E.A. (Wil) Laval Locatellistraat 5 5654 JB Eindhoven (040) 259 57 57
[email protected] Helicon VMBO Kesteren Directeur: S. (Siska) Galama Industrieweg 4 4041 CR Kesteren (0488) 48 13 10
[email protected] Helicon VMBO Nijmegen Directeur: L.P. (Bert) Kwakkel Marga Klompélaan 37 6532 SB Nijmegen (024) 355 06 42
[email protected]
M.i.v. 1 augustus 2014: Postbus 2411 5202 CK ’s-Hertogenbosch Bezoekadres
Kooikersweg 2 5223 KA ’s-Hertogenbosch Bedrijfsbureau
[email protected] Postbus 40068 6504 AB Nijmegen (024) 372 53 00 Bezoekadres
Schependomlaan 83 6543 XV Nijmegen M.i.v. 1 augustus 2014: Postbus 2411 5202 CK ’s-Hertogenbosch Bezoekadres
Kooikersweg 2 5223 KA ’s-Hertogenbosch
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Bedrijfsopleidingen Centraal Bureau Projectdirecteur: ing. R.H.J.H. (Rob) van Velthoven Postbus 72 5280 AB Boxtel M.i.v. 1 maart 2014: vanuit de vestigingen georganiseerd.
MBO-vestigingen Helicon MBO Apeldoorn Directeur a.i.: A. (Anjo) Manteleers, vanaf 1 april 2014 a.i.: G. (Gijs) de Bont vanaf 1 augustus 2014: M. (Marieke) Peppelman Loolaan 69 7314 AH Apeldoorn (055) 521 87 73
[email protected] Helicon MBO Den Bosch Directeur: drs. T.L. (Stan) Vloet Vlijmenseweg 1A 5223 GW ’s-Hertogenbosch (073) 611 22 22
[email protected] Locatie Boxtel
Schouwrooij 2 5281 RE Boxtel (073) 611 22 22
[email protected] Helicon NHB Deurne Directeur: P.M.A. (Piet) Bastiaansen Bruggenseweg 11a 5752 SC Deurne (0493) 31 30 06
[email protected]
Helicon MBO Nijmegen Directeur: drs. S.M. (Saskia) van Leeuwen Energieweg 19 6541 CW Nijmegen (024) 374 13 00
[email protected] Studio T (vanaf schooljaar 2014/2015 Helicon MBO Tilburg) Directeur: drs. W.H. (Willy) Koppens, vanaf 1 maart 2014: L. (Leonie) Heijkants Loudonstraat 2 5018 GE Tilburg (013) 462 71 10
[email protected] Helicon MBO Velp Directeur: A. (Anke) Visser, vanaf 1 maart 2014: drs. W.H. (Willy) Koppens Larensteinselaan 26b 6882 CT Velp (026) 384 03 10
[email protected]
Helicon MBO Eindhoven Directeur: ir. W.M.E.A. (Wil) Laval Locatellistraat 5 5654 JB Eindhoven (040) 259 57 57
[email protected] Helicon MBO Geldermalsen Directeur: M. (Monique) Witlam MBA Burg. Roozeveld v/d Venlaan 7 4191 PL Geldermalsen (0345) 58 28 30
[email protected] Helicon De Groene Campus (vanaf schooljaar 2014/2015 Helicon MBO Helmond) Directeur: J.J.J. (Jan) Krol Scheepsboulevard 1 5705 KZ Helmond (0492) 52 39 83
[email protected]
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
45
46
Helicon Opleidingen Jaarverslag 2013
Colofon Tekst- en eindredactie Anke de Boeije, Rob Muermans en Koos de Bie Ontwerp en opmaak Tromp Communicatie & Design, Groesbeek Fotografie Henk Braam, Hans Slegers, C’est Sas Fotografie Verspreiding en nabestellen De papieren oplage van dit jaarverslag willen we graag zo veel mogelijk beperken. Een digitale bladerversie is te vinden op jaarverslag.helicon.nl. Een extra exemplaar downloaden is daar ook mogelijk. Contact Helicon Opleidingen Afdeling Communicatie Postbus 72 5280 AB Boxtel M.i.v. 1 augustus 2014: Postbus 2411 5202 CK ’-Hertogenbosch
[email protected] helicon.nl
Helicon Opleidingen College van Bestuur Postbus 72 5280 AB Boxtel (0411) 67 76 18
[email protected] RSIN fiscaal nummer 7899762 KvK Arnhem 41057901 Bezoekadres
Mijlstraat 20 5281 LL Boxtel M.i.v. 1 augustus 2014: Postbus 2411 5202 CK ’s-Hertogenbosch Bezoekadres Kooikersweg 2 5223 KA ’s-Hertogenbosch Helicon Opleidingen Eigentijds groen onderwijs, veelzijdige opleidingen. Met duurzaamheid, ondernemerschap en innovatie hoog in het vaandel. Onze scholen voor vmbo en mbo staan in Noord-Brabant en Gelderland. Cursussen en opleidingen voor bedrijven bieden we ook op locatie aan.
helicon.nl