In de regio gebeurt het

Jaarbericht 2014

“In de regio gebeurt het ...”

Samen werken aan betaalbare zorg

Inhoud 2

Column Arie Jongejan

3

Tips voor samen werken



aan betaalbare zorg

4-7

Zorg in de buurt

8-9

De gezonde praktijk

10-17

Zorgthema’s

18-19

Het Caransscoop team

20

Regio’s

Arie Jongejan, directeur/bestuurder Caransscoop

Slimmere en efficiëntere zorg in de buurt

Het zorglandschap verandert naar een nieuwe vorm waarin huisartsenzorg een centrale rol heeft, met de huisarts als spil, en burgers zelf meer hun leefstijl managen. Een gezonde burger vraagt immers minder zorg. Gezondheid en zorg moeten niet als losse onderdelen worden georganiseerd. Caransscoop legt continu verbindingen in onze regio met de zorgaan­ bieders, zorgverzekeraars, gemeenten en burgers (belangenorganisaties). Met een gedreven team

Gezondheid is een groot goed. Om zorg betaalbaar te

vormen we een sterke onafhankelijke partner voor de

houden, is samenwerking nodig en moet deze anders

eerste lijn en betrokken partijen in de buurt. Met als

worden georganiseerd. Een sterke eerste lijn is de

insteek de zorg slimmer en efficiënter te organiseren

basis voor goede zorg; doelmatig en dichtbij!

in de regio’s Achterhoek, Arnhem en Stedendriehoek.

Samenwerken in de eerste lijn blijft in ontwikkeling.

Dit doen we middels zorgvuldige regio- en wijk­

Van het verbinden van disciplines naar een multi­

analyses, door de dialoog te faciliteren en de vertaal­

disciplinaire aanpak en vervolgens naar afstemming

slag te maken met de eerste lijn en partners, om

op de domeinen zorg, wonen en welzijn.

samen te werken aan gezonde wijken.

Samenwerken in de buurt krijgt steeds meer vorm; er zijn talrijke uitblinkende initiatieven. Ik kenschets

In dit jaar­bericht informeren en inspireren wij u met

2014 als het voorbereidende jaar voor de transities en

een aantal praktijkvoorbeelden. Wilt u meer weten?

wijkgericht werken. Goed bezochte regionale

Onze adviseurs vertellen graag meer. Bezoek ook

conferenties zoals ‘Wijkgericht werken in Deventer’

onze vernieuwde website www.caransscoop.nl.

en ‘Ambitie in transities in de regio Oost-Gelderland’

Ook in 2015 zetten wij ons in voor zorg in de buurt,

onderstrepen het belang en de behoefte aan krachten­

De gezonde praktijk en zorgthema’s zoals zelf­

bundeling voor een gezonde buurt. Met de theater­

management, geboortezorg, ouderenzorg, jeugdzorg

voorstelling ‘Springtij’ prikkelden we de dialoog over

en GGZ. Veel leesplezier!

zelf­management en de rol die zorgverleners hierin kunnen nemen.

2

Arie Jongejan, directeur/bestuurder Caransscoop

model Samen werken aan betaalbare zorg in de buurt Caransscoop © 2014

• Maak een plan met een fasering en

tussenresultaten

• Maak samenwerkingsafspraken • Ontwerp de organisatie van de samenwerking

onderhoud van de samenwerking

• Organiseer de zorg op de juiste plek en in de buurt

• Ondersteun de samenwerking praktisch • Los knelpunten op in de samenwerking • Evalueer en organiseer bijsturingsbijeenkomsten

• Regel de noodzakelijke randvoorwaarden • Zorg ervoor dat resultaten overdraagbaar zijn

3

vertrouwt

• I nformeer en inspireer elkaar over het aanbod

king. Ruim 85 geïnteresseerden

Borg de samenwerking

ontvingen handreikingen over effectieve samenwerking in de buurt en oefenden met aanspre­

Betaalbare zorg in de buurt

2

Bouw aan relaties

• Los knelpunten in de relatie op

1

Caransscoop deelt kennis over lokale en regionale samen­wer-

4

Organiseer de samenwerking

• Z org dat je elkaar kent en

Congres ‘Kennis in de buurt’

•M  aak afspraken over het

• Bepaal de beste samenwerkingsvorm

kende praktijkvoorbeelden bij de interactieve workshop van Janet Huizer (manager advies Caransscoop) tijdens het

I nitieer de samenwerking

landelijke congres ‘Kennis in de buurt’ van ZonMW.

• Zet de burger in de wijk centraal

•M  aak een analyse van de huidige situatie

• Breng relevante partijen in beeld • Haal naar boven wat partijen belangrijk vinden

• Ga met elkaar in dialoog • Formuleer een gezamenlijke ambitie

• Regel de noodzakelijke randvoorwaarden

Tips voor samen werken aan betaalbare zorg Voor betaalbare zorg in de buurt is

1. Initiëren

een goede wisselwerking met de burgers,

naar boven wat partijen belangrijk vinden, ga de dialoog met

zorgaanbieders, gemeenten en

Een analyse geeft een beter beeld van de mogelijkheden. Haal elkaar aan, formuleer een gezamenlijke ambitie en regel de randvoorwaarden.

zorgverzekeraars onontbeerlijk.

2. Bouw aan relaties

Om effectief samen te werken hebben we

In elke regio zijn diverse ontmoetingspunten, zoals sociale

handreikingen samengevat in een model, met daarin de verschillende stappen voor het bereiken van een gezamenlijke ambitie.

Het is belangrijk elkaar te kennen en te vertrouwen. cafés, bijeenkomsten en platforms.

3. Organiseren Welke samenwerkingsvorm past het best? Hoe gaan we aan de slag? Een plan van aanpak, (digitale) overlegtafels en concrete samenwerkingsafspraken staan hierbij centraal.

Van het verbinden van partners tot aan het

4. Borgen

organiseren en borgen van de samenwerking.

bij.

Borg de samenwerking, evalueer regelmatig en stel waar nodig

3

foto: Rrrainbow Shutterstock

Zorg in de buurt Karin Neeleman, adviseur Caransscoop: “Onze aanpak strekt verder dan weergave van cijfers! Het gaat om de dialoog hierover en de vertaalslag naar een concrete aanpak.”

Regio- en wijkanalyse Voor verbetering van zorg in de buurt is een

Zorgatlas Achterhoek 2020

regio- en wijkanalyse het vertrekpunt bij

Zorgatlas Achterhoek 2020 (start 2013). Hoe zorg je er

uitstek. Hiermee wordt inzicht verkregen in

Vergrijzing en ontgroening noopten tot het project voor dat de driekwart ouderen die nu niet kwetsbaar zijn zo blijven? De demografische ontwikkeling heeft ook invloed op de inrichting van zorg- en welzijnsvoor­

lokale demografie en ontwikkelingen in

zieningen; er is noodzaak tot meer samenwerking.

zorgvraag en -aanbod. Er wordt voorbij cijfers

zorgaanbod bij elkaar gebracht. Vervolgens gingen

gekeken. Caransscoop faciliteert de dialoog tussen samenwerkingspartners en stimuleert concrete resultaten. De ingrediënten voor de start van een succesvolle samenwerking: data, dialoog, doen! In 2014 is hiermee intensief gewerkt en dit is ook de komende jaren ons streven. 4

In 2014 werden data over demografie, zorgvraag en zorg­vragers en -aanbieders, bestuurders/beleidsmakers (van gemeente, zorg- en woonorganisaties, zorgverzeke­ raars) en belangengroepen met elkaar in dialoog over de resultaten. Caransscoop initieerde en verzorgde met GGD NOG en Achterhoek 2020 het project en de analyse. De opbrengst werd in diagrammen, grafieken en plaatjes weergegeven, zodat verbindingen tussen wonen, zorg en welzijn werden gelegd. Het urgentiebesef groeit en samen met partners wordt de dialoog gevoerd en naar oplossingen gezocht.

René Héman, arts-adviseur gezondheidszorg, avondvoorzitter congres ‘Wijkgerichte zorg in Deventer’: “Met elkaar in gesprek raken bevordert de samenwerking in de wijk.” Wijkgezondheidsprofielen gemeente Deventer Eén van de afspraken in het convenant ‘Salland gaat voor gezond meedoen’ (tussen zorgverzekeraar Eno en gemeenten Deventer, Raalte, Olst-Wijhe en Voorst) is het in kaart brengen van de huidige en toekomstige zorgvraag op wijk- en dorpsniveau en te komen tot een geïntegreerd plan. In 2014 maakten Caransscoop, GGD IJsselland en de gemeente Deventer voor drie Deventer wijken een wijkgezondheidsprofiel, gebaseerd op cijfers en feiten van diverse bronnen, registraties en (bewoners) onderzoeken en gesprekken met sleutelfiguren. Na presentatie van het wijkgezondheidsprofiel, volgt nu het in gesprek gaan, gevolgd door actie, waarvoor Caransscoop met GGD IJsselland ondersteuning aanbiedt.

Wijkgericht werken

Geïntegreerde eerstelijnszorg Malburgen In de wijk Malburgen in Arnhem is het bestaande samenwerkingsverband nieuw leven ingeblazen.

De veranderingen in de zorg zijn gericht op zo lang mogelijk zelfstandig thuis wonen en daarmee neemt het belang van wijkgericht samenwerken toe. Afgelopen jaar zijn verscheidene stappen op dit gebied gemaakt: zorgverleners en betrokken partijen bundelden hun krachten in multidisciplinaire samen-

Het streven is meer geïntegreerde eerstelijnszorg die gezamenlijk zorgprogramma’s voor specifieke groepen patiënten (bijvoorbeeld diabetici, ouderen) uitvoert. Caransscoop hielp in 2014 om deze stichting - waartoe huisartsen, apotheek en een grote fysiotherapiepraktijk behoren - zich organisatorisch verder te ontwikkelen. Aan de orde kwamen vragen als: wat is de visie, hoe kan het wel en hoe richt je het bestuur in? Een nieuwe manager werd aangetrokken. Bestaande projecten zijn opnieuw opgepakt en kregen een nieuw vervolg in samenwerking met veertig tot vijftig eerstelijnszorg­ aanbieders in het netwerk daaromheen. Daarnaast investeerden de partners in nieuwe projecten zoals dementie, angst en depressie.

werkingsverbanden, ontmoetings- en

Geïntegreerde eerstelijnszorg Doesburg

informatiebijeenkomsten georganiseerd en

gehele gemeente Doesburg en een klein deel van

verbindingen gelegd, zoals te lezen in dit jaarbericht. In 2014 ging ook veel aandacht uit naar de veranderende rol van wijkverpleegkundige, wat in 2015 concretere opvolging krijgt.

Het samenwerkingsverband in Doesburg - voor de Zevenaar - heeft in 2014 gewerkt aan een verdere professionalisering van haar organisatie. De 25 dee­l­ nemende eerstelijnszorgverleners hebben in 2013 de organisatievorm veranderd van een stichting naar een coöperatie. Er werd een nieuw bestuur en een manager aangesteld, en werkgroepen werden (her)ingericht. Caransscoop had als taak en doelstelling de organisatie

>

op weg te helpen bij de professionalisering. Bestaande

55

Zorg in de buurt

Congres ‘Ambitie in transitie’

Wethouder Jan Jaap Kolkman, gemeente Deventer: “De sociale teams zorgen voor toegang tot de juiste hulp. En ook dat er betere afstemming komt tussen verschillende hulpverleners.” >

zorgprogramma’s zijn geoptimaliseerd en nieuwe zijn

ambassadeurs van de V&VN en HAN (Hogeschool van

opgezet. Hiervoor is een training over zorgprogramma’s

Arnhem en Nijmegen) kijkt Caransscoop in 2015 hoe het

voor de zorgverleners ontwikkeld en aangeboden.

zich kan inzetten voor die ‘nieuwe’ wijkverpleeg­

In april 2015 volgen nog enkele trainingen.

kundigen.

Gewijzigde rol wijkverpleegkundige

Conferentie ‘Wijkgerichte zorg in Deventer’.

De wijkverpleegkundige heeft een meer zelfstandige

Om goed te kunnen samenwerken, moet je elkaar leren

rol gekregen binnen de eerste lijn. De wijziging per

kennen. Met de veranderingen vanaf 2015 in zicht,

1 januari 2015 van verpleging en verzorging zonder

werden in Deventer daartoe stappen gezet op de

verblijf van AWBZ naar Zorgverzekeringswet, scherpt

conferentie ‘Wijkgerichte zorg in Deventer’.

de zelfstandigheid van de wijkverpleegkundige verder

Een schot in de roos, want 170 deelnemers van uiteen­

aan. Samen met de huisarts heeft de wijkverpleeg­

lopende achtergronden en werkvelden maakten met

kundige de belangrijke taak mensen zolang mogelijk

elkaar kennis en wisselende ervaringen en informatie

thuis te helpen en fungeert daarbij als schakel.

uit. Zo keken gemeenteambtenaren en zorgprofessionals

Gemeenten, zorgverzekeraars, eerstelijnszorgaanbieders

bij elkaar in de keuken. De conferentie werd georgani­

en door gemeenten gecontracteerde WMO-uitvoerders

seerd door Caransscoop, samen met de gemeente

moeten meerjarige afspraken gaan maken. Het werk­-

Deventer en zorgverzekeraar Eno.

veld blijft sterk in beweging. Per 1 januari 2016 gaat de

6

financiering weer veranderen.

Congres ‘Ambitie in transitie’ in Oost-Gelderland

De rol van wijkverpleegkundige, de samenhang met

Transities in de zorg vragen bundeling van krachten.

wijkgericht werken en hoe daarbij het best op aan­­

Daarover waren sprekers, workshopleiders en bezoekers

gesloten kan worden, heeft binnen Caransscoop de

van het congres ‘Ambitie in transitie’ het met elkaar

aandacht. Caransscoop is hiervoor in gesprek met de

eens. Het congres werd in november gehouden in

Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN).

Apeldoorn en georganiseerd door Caransscoop, in

Ook in bestaande projecten op lokaal en regionaal

samenwerking met AGORA (Academische werkplaats)

niveau waar Caransscoop bij betrokken is, komt de rol

en GGD Noord- en Oost Gelderland. De 150 deelnemers

van wijk­verpleegkundige aan de orde. Samen met

werden uitgedaagd de krachten te bundelen. Na de

inspirerende inleidingen en workshops (over onder meer gebiedsanalyse gezondheid en zorg) volgde een netwerklunch.

Wijkgezondheidteams in Arnhem Net als in 2013 werd in 2014 in de Arnhemse wijken Geitenkamp en Presikhaaf projectmatig gewerkt aan de realisatie van wijkgezondheidsteams, bestaande uit een kernteam van een praktijkondersteuner of praktijkver­ pleegkundige, wijkverpleegkundige en ouderen­adviseur. Hiermee komt een verbinding tot stand tussen welzijn, thuiszorg en eerstelijnszorg. Caransscoop fungeerde als

Interactieve wokshops

projectleider. Uit evaluatie van dit project onder de doelgroep 65 jaar en ouder blijkt dat de samenwerking positief uitwerkt. Het leidt tot verdeling van taken, minder overlap en meer integrale oplossingen. Zorg­

Sociale cafés regio Oude IJssel

verleners maken gebruik van elkaars netwerk. Voor de

Netwerken, elkaar ontmoeten en kennis/ervaringen

gemeente Arnhem, samen met Menzis opdrachtgever,

delen, blijkt belangrijk. Caransscoop organiseerde

leverden deze ervaringen handvatten op bij de vorm­

ook in 2014 Sociale cafés in de regio Oude IJssel voor

geving van wijkteams in het sociaal domein. Nadat in

zorg­verleners en professionals in de zorg of binnen het

2014 was proefgedraaid (onder de naam gebiedsteam)

sociale domein. De thema’s werden afgestemd op

zijn sinds 2015 wijkteams actief in Schuytgraaf, Presik­

hetgeen er in de betreffende gemeente speelde en liepen

haaf, Elderveld en St. Marten/Klarendal, waar ervaren

uiteen van angststoornissen en depressie, palliatieve

coaches ondersteunen en adviseren over zorg, opvoeding

zorg tot GGZ.

en opgroeien, werk en inkomen.

Substitutie

en Menzis (voor regio Arnhem). Er werd een gebieds­ analyse gemaakt die de weg opent voor dialoog tussen stakeholders in de regio over de inhoud en de organisatie

Zorg slimmer organiseren van de tweede naar de eerste lijn en van de eerste naar de nulde lijn. Substitutie is een belangrijk middel om

van de zorg. In 2015 werken de stakeholders (zorg­ verzekeraars, gemeenten, zorgverleners en inwoners) verder aan de gemeenschappelijke zorgagenda.

Transmurale Zorgbrug Apeldoorn Betere (na)zorg van de oudere ziekenhuispatiënt, dat is de kern van Transmurale Zorgbrug©, gestart

zorg goed en betaalbaar te houden. In 2014 lag

eind 2014 in Apeldoorn. Een ziekenhuisopname is

het accent op verbinden van partijen, komend

ook functionele en cognitieve achteruitgang op.

jaar verschuift dit naar het vormgeven van de

een ingrijpende gebeurtenis; ouderen lopen vaak Goede zorg bij thuiskomst is vereist. Via Transmurale Zorgbrug© ontvangen kwetsbare ouderen tijdens ziekenhuisopname een passend zorgbehandelplan.

zorgagenda en worden de (eerste) vruchten

De wijkverpleegkundige bezoekt de oudere in het

geplukt van de samenwerking.

zorgverleners thuis de zorgbehandeling verder voort­

ziekenhuis en begeleidt de overdracht zodat eerstelijns­ zetten. In dit project werkt Caransscoop samen met Gelre ziekenhuizen, thuiszorg­organisaties en eerstelijns­

Regionale zorgagenda Apeldoorn en Arnhem

zorgverleners. Ze zorgt voor een goede verbinding en

Een gedragen zorgagenda door partijen te verbinden,

samenwerking met huisarts en andere eerstelijnszorg­

daarmee ging Caransscoop in 2014 aan de slag met onder

verleners. In mei 2015 ontvangen de eerste patiënten

meer zorgverzekeraars Achmea (voor regio Apeldoorn)

(na)zorg volgens Transmurale Zorgbrug©.

7

De gezonde praktijk Dorien Peters, oefentherapeut in de Achterhoek en lid Adviesraad Caransscoop: “Ondernemen is een goed plan hebben én netwerken.”

Praktijkorganisatie

Workshops de gezonde praktijk Caransscoop organiseerde in 2014 diverse praktische

Een praktijk voeren is van een geheel andere orde dan zorg verlenen. Eerstelijnszorgverleners hebben behoefte aan praktische workshops over ondernemen, een praktijkvisie, aan een plan voor slim en efficiënt inrichten van een praktijk en samenwerking in de regio. Caransscoop heeft afgelopen jaar veel vragen ontvangen en ondersteuning geboden. Immers gezonde eerstelijnspraktijken vormen de randvoorwaarde voor goede samenwerking in de buurt en betaalbare zorg. In 2015 staan opnieuw diverse interessante workshops op de rol, zoals een inspirerende ontmoeting voor praktijkmanagers. 8

workshops over profileren, marketing en strategie, financiën, social media en time management. Bijvoorbeeld de gezonde praktijk ’Financiën op orde’. Tijdens deze maatwerk workshop, een coproductie van MKB Adviseurs en Caransscoop, kregen praktijkhouders antwoorden op vragen als: hoe lees ik mijn jaarrekening, wat doe ik met de resultaten van mijn jaarrekening, kan ik investeren, wie betaalt als ik een uur werk en maar 35 minuten vergoed krijg? De deelnemers kwamen uit verschillende disciplines, wat zeker een bijdrage leverde aan de meerwaarde van deze workshop.

Teamcoaching in huisartsenpraktijk in Arnhem Bij een huisartsenpraktijk in de regio Arnhem was behoefte aan meer duidelijke werkafspraken. De behoefte hiertoe ontstond door groei van het team en veel parttime medewerkers. Caransscoop ondersteunde deze praktijk afgelopen jaar met teamcoaching. Aan de hand van een goede intake en een inventarisatie van de praktijksituatie stelde Caransscoop doelen vast en een aanpak met de leiding. De teamcoaching leverde een beter inzicht op van de mogelijkheden van het team en van elkaars rol. Er wordt nu opener gecommuniceerd en er zijn praktische afspraken gemaakt over samenwerking en agendaplanning.

Kwaliteit en transparantie Voor een goede kwaliteit en transparante zorg

met de kaderarts te meten. Dit jaar worden meet­

is inzichtelijkheid en de juiste keuze maken

‘Goed thuiskomen’ (Malburgen) is een betere afstem­

belangrijk. Caransscoop ondersteunt dit middels data analyseren, faciliteren van de dialoog, de vertaalslag maken naar kansen en mogelijkheden en praktische adviezen. De betrokkenheid blijft ook in 2015 onverminderd hoog.

resultaten geanalyseerd en beschreven. Het doel van ming na ziekenhuisontslag voor patiënten van 65 jaar en ouder. Zorgbelang Gelderland interviewde 45, vaak kwetsbare, ouderen over hun behandeling, eveneens volgen komend jaar de resultaten. Bij Pelgrim gaat het om substitutie. Caransscoop coördineert samen met de Zorggroep het meten en evalueren van beide projecten waarin praktijk, beleid en wetenschap met elkaar worden verbonden. Samen met Menzis, huisartsenzorg Arnhem en Zorgbelang Gelderland vormt Caransscoop de stuurgroep van Pelgrim. Patiëntervaringen, kosten en kwaliteit vormen de uitkomstmaten. De regionale metingen worden afgestemd met landelijke metingen

Pelgrim in Arnhem

van het RIVM.

Het in 2014 gestarte Populatiemanagement Eerstelijns Gezondheidszorg Regio Arnhem in Model (Pelgrim) is

Scholingsbureau

onderdeel van het landelijke VWS-programma proef­

Vanuit de insteek dat goede kwaliteit bijdraagt aan

tuinen ‘Betere zorg minder kosten’. Het richt zich op

betaalbare zorg organiseerde Caransscoop in 2014

twee projecten: ‘Bewegingsapparaat’ en ‘Goed thuis­

diverse (netwerk)bijeenkomsten, workshops of inter­

komen’. ‘Bewegingsapparaat’ beoogt in Duiven/

visiebijeenkomsten. Zij bevorderen goede samenwerking

Westervoort zorg dichtbij huis te organiseren en

van en met de eerste lijn en gezonde praktijken in de

zorgkosten te verlagen door aanstelling van een

buurt. Caransscoop beschikt over een geaccrediteerd

kaderarts bewegingsapparaat. Ruim honderd patiënten

Scholingsbureau dat scholingen en bijeenkomsten

ontvingen in 2014 een vragenlijst om hun ervaringen

coördineert en organiseert.

Training kaderartsen

9

Zorgthema’s Wijkverpleegkundige bij Sensire, Wilma Peters, bezoekster ‘Springtij’: “Er was ook veel herkenning. ‘Zorgen dat’ vraagt een heel andere houding van mij en zeker ook van de klant dan ‘zorgen voor’!”

Zelfmanagement Zelfmanagement wordt steeds belangrijker.

Theatervoorstelling ‘Springtij’

De overheid stimuleert dit en wil meer eigen

lijn genoten afgelopen jaar van ‘Springtij’, door theater­

regie voor de burger. Met drie goed bezochte theatervoorstellingen ‘Springtij’ gaf Caransscoop in 2014 een flinke impuls aan zelfmanagement. Ook de andere ROS’en, verenigd in het landelijk ROS-netwerk, agendeerde zelfmanagement, naast

Vierhonderd zorgverleners en betrokkenen uit de eerste groep Plezant. Oud-studievrienden, opgeleid in de zorg, komen na twintig jaar samen in een vakantiehuis. Ze onthullen hun geheimen en ontleden ervaringen. Dit afgezet tegen de actualiteit van de gezondheidszorg in Nederland. De goed gewaardeerde theatervoorstel­ lingen in Radio Kootwijk en Ulft, werden aangeboden door Caransscoop. ‘Springtij’ prikkelde en stemde tot nadenken: er werd naderhand intensief met elkaar van gedachten gewisseld over zelfmanagement, soms diepgaand gediscussieerd, soms kort en krachtig, of geconstateerd dat zelfmanagement al in de genen van de zorgverlener zit.

wijkgericht werken en substitutie hoog

De burger centraal

op het programma.

patiënt. In 2014 is een enquête bij zorgverleners uitgezet

10

De aandacht bij zelfmanagement richt zich op de

De voorstelling ‘Springtij’ gaf stof to nadenken en gesprekken

waaruit bleek dat er behoefte is aan praktische en resultaatgerichte trainingen, coaching en gespreks­ technieken. Caransscoop helpt de zorgverlener zelf­ management bij burgers te bevorderen. In 2015 worden scholingen aangeboden, zoals motiverende gespreks­ voering en programma’s, zoals coaching en intervisie. Motiverende gespreksvoering is een techniek waarmee zorgverleners burgers kunnen stimuleren naar de verandering die zij zelf willen. Het is effectief in het ondersteunen van gedragsverandering, zelfmanage­ ment bevorderend en verhoogt de patiënttevredenheid. Verder biedt Caransscoop ondersteuning bij het stimuleren van zelfmanagement op praktijk- en samenwerkingsniveau en worden eerstelijnszorg­ verleners over dit thema op de hoogte gehouden. In het domein en jargon van de gemeente zien we eenzelfde ontwikkeling: stimuleren van de burger in een (meer) actieve rol. Caransscoop helpt gemeenten bij het realiseren van betaalbare zorg dichtbij. Door praktische workshops en bijeenkomsten te organiseren en de eerste lijn met gemeenten en sport- en beweeg­ aanbieders te verbinden voor een gezamenlijke aanpak.

11

Zorgthema’s Adrie Schimmel, adviseur Caransscoop: “Geweldig om te zien dat, mede door het symposium over benadering en begeleiding van de komende generatie(s) ouderen, een slag is gemaakt.”

Ouderenzorg Naast groei van het aantal ouderen krijgt de

ROS-Wijkscan Ouderenzorg

eerste lijn steeds meer te maken met

Ouderenzorg uitkomst. De ROS-Wijkscan is een product

complexe vragen van ouderen. Dit vraagt om een duidelijke, geïntegreerde aanpak van wonen, welzijn en zorg. Caransscoop volgt landelijke en regionale ontwikkelingen nauwgezet, adviseert praktijken en samenwerkingsverbanden en ondersteunt bij het realiseren van geïntegreerde ouderenzorg. Dat gebeurde in 2014 onder meer via advies op maat (ROS-Wijkscan Ouderenzorg), in samenwerkingsverbanden en via een symposium. 12

Voor betrokkenen bij ouderenzorg biedt de ROS-Wijkscan van de samenwerkende ROS’en. Onze adviseurs bieden hiermee waardevolle analyses door kennis en ervaring van de regio te combineren met gegevens uit landelijke en regionale bronnen. Zo wordt de zorgbehoefte van buurt, wijk, woonplaats of gemeente in kaart gebracht. Geografische kaarten, tabellen en grafieken geven een

beeld van de huidige én toekomstige zorgbehoefte van

(GZO 2020). Als stuurgroeplid van het project GZO 2020

ouderen. De scan bestaat uit verschillende modules:

adviseert Caransscoop dit traject waarin de eerste lijn

kwetsbare ouderen in de wijk, huisartsenzorg, thuiszorg,

wordt verbonden met samenwerkingspartners in de

intramurale zorg en zorgaanbod. Van het focus geven

regio.

aan de analyse, ondersteunen bij interpretatie van de

In 2014 werden flinke stappen gemaakt. Zo zijn er vele

uitkomsten en formuleren van aanbevelingen dan wel

eerstelijns multidisciplinaire overleggen operationeel in

het inzichtelijk maken van oplossingsrichtingen.

de huisartsenpraktijken. Halverwege 2015 hoopt GZO

Ook ondersteuning bij het maken van plannen en

2020 de borgingsfase te hebben bereikt.

uitvoering van projecten is mogelijk.

Geïntegreerde Zorg voor Ouderen 2020

Symposium ‘Samen aan de slag met ouderenzorg’ Beweging is goed. Daarom had Caransscoop, organisator

Geïntegreerde en doelmatige zorg voor ouderen. Daaraan

van het symposium ‘Samen aan de slag met Ouderen­

werkt het Kennisnetwerk Kwetsbare Ouderen West-

zorg’ een muzikale rode draad door het programma

Achterhoek (huisartsen, praktijkondersteuners, specia­

geweven, die de ruim honderd symposiumbezoekers in

listen ouderengeneeskunde, wijkverpleegkundigen,

beweging bracht. Het in mei in Arnhem gehouden

welzijnswerkers en andere eerstelijnszorgverleners). De

symposium belichtte de generatieverschillen. Ouderen

insteek: zo kort mogelijke communicatielijnen realiseren

van nu vragen andere zorg dan de komende generaties.

en waarborgen dat ouderen de zorg krijgen die ze nodig

En die verschillen vragen om een andere aanpak en

hebben. Dit gebeurt door implementatie van het

slagkracht. In workshops werd heel praktisch naar het

werkmodel ‘Geïntegreerde Zorg voor Ouderen 2020’

regionale aanbod voor ouderenzorg gekeken.

Jeugd Het zorgwerkveld rondom jeugd is volop in

Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG)

beweging. Ook gemeenten zien het belang

overgewicht bij jongeren aangepakt moet worden.

van een gezonde jeugd steeds meer in en interventies nemen dan ook toe. Caransscoop volgt ontwikkelingen nauwlettend en fungeert als spin in het web om eerstelijnszorg-

Steeds meer gemeenten zijn ervan overtuigd dat Het wordt onder andere bestreden via de JOGG (Jongeren Op Gezond Gewicht)-aanpak, welke zich richt op lokale samenwerking. Onder de gemeenteparaplu werken publieke en private partijen (bijvoorbeeld scholen, sportaanbieders, zorgverleners, wijkcentra en bedrijfs­ leven) aan bestrijding van overgewicht onder jeugd. JOGG is begin 2015 gestart in Apeldoorn, Brummen, Lochem en Voorst (onder regie van GGD Noord- en

>

verleners, welzijn, gemeenten en betrokkenen bij elkaar te brengen voor een gezamenlijke aanpak. Veranderde wetgeving (nieuwe GGZ-stelsel in 2014 en nieuwe Jeugdwet in 2015) brengt veel teweeg.

13

Zorgthema’s >

Oost-Gelderland) en in Arnhem, Zevenaar, Rheden en

Jeugd-GGZ

Westervoort (onder coördinatie van de regionale

Het nieuwe GGZ-stelsel startte 2014. In 2015 is de

projectleider gemeente Arnhem). Als samenwerkings-

transitie Jeugd-GGZ een feit. Jeugd-GGZ-zorgverleners

en projectpartner ondersteunt Caransscoop met name

en gemeenten schakelden in 2014 adviseurs van

de samenwerking met de eerste lijn.

Caransscoop in. Dit heeft onder andere geleid tot drie samenwerkingsclusters: KJON (Kinder- en jeugd­

Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI)

psychologen Oost-Nederland), KJRA (Kinder- en jeugd­-

Een gezonde en actieve leefstijl voorkomt ziekte en zorg.

praktijken Regio Arnhem) en Jeugdpsycholoog & co

De gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) is een

(Regio Zutphen). Doordat we de organisaties in de regio

interventie waarbij de leefstijl van een persoon en zijn

kennen en op de hoogte zijn van actuele (landelijke)

naasten centraal staat. Gezondheidswinst bereik je door

ontwikkelingen, spelen we een belangrijke rol in het

meer bewegen, gezonde voeding en gedragsverandering.

samenbrengen van regionale en landelijke partijen.

In de regio lopen diverse projecten die de leefstijl van

Voor verdere optimalisatie van zorg in de keten,

jongeren verbeteren, zoals Berkellandfit, SportXtra,

zet Caransscoop zich ook in 2015 in.

Cool2BeFit, GezondGewichtGezondKind in de Achterhoek en JOGG. Wie met GLI aan de slag gaat kan voor advise­ ring en begeleiding bij samenwerking bij Caransscoop terecht. Ook zorgt Caransscoop desgewenst voor een goede invoering van preventieprogramma’s, zelfmanagement en het uitvoeren van richtlijnen.

14

Marieke Vos, teammanager Vrouw/Kind eenheid SKB: “In een enquête vroegen we zwangere vrouwen om hun mening: hoe denken zij dat de zorg nog beter kan?”

Geboortezorg foto: Shutterstock

Integrale geboortezorg voor moeder en kind staat landelijk hoog op de agenda. In de regio van Caransscoop bestaan inmiddels zes VSV’s (Verloskundig Samenwerkingsverbanden) tussen verloskundigen, gynaecologen, kraamzorgorganisaties, jeugdgezond­heidszorg en ziekenhuizen, die zich richten op verbetering van gegevensoverdracht,

Rijnstate in Zevenaar sloot, werd VSV De Liemers

communicatie en risicoselectie. Naast advies

zorg Arnhem/Liemers onder de loep genomen. Met als

en begeleiding van deelnemers aan VSV’s informeert Caransscoop over landelijke en regionale ontwikkelingen. VSV ‘nieuwe stijl’ Arnhem e.o.

samengevoegd met VSV Arnhem en werd de geboorte­ resultaat een VSV ‘nieuwe stijl’ Arnhem e.o., waarin het DVP is opgegaan. Voorheen was Caransscoop betrokken bij de oprichting van het DVP en vervulde het jarenlang de functie van onafhankelijk voorzitter. Na afronding van het project volgt Caransscoop de verdere samenwer­ king en ontwikkeling van het nieuwe VSV op afstand.

VSV Oost Achterhoek Het VSV Oost Achterhoek maakte afgelopen jaar

Na tien jaar Districts Verloskundig Platform (DVP) zag

een volgende stap in de intensieve samenwerking.

afgelopen jaar Verloskundigen Samenwerkingsverband

De gezamenlijke website laat zien dat de samen­

(VSV) ‘nieuwe stijl’ Arnhem e.o. het levenslicht. Het DVP

werkende professionals 24 uur, zeven dagen per week

(eerstelijnsverloskundigen, gynaecologen, kinderartsen,

de best mogelijke zorg rondom zwangerschap en

zorgmanagers uit Ziekenhuis Rijnstate, kraamzorg­

geboorte leveren.

organisaties, JGZ en zorgverzekeraar Menzis) richtte zich

In de regio Oost Achterhoek is de geboortezorg zo

op de organisatie van de geboortezorg, zowel op

georganiseerd dat in elke fase van de zwangerschap

strategisch als beleidsmatig niveau. Ook leverde het met

en geboorte de benodigde zorg nog beter op elkaar is

behulp van Caransscoop een belangrijk bijdrage aan het

afgestemd. In september tekenden de deelnemers

samenbrengen van alle kraamzorgorganisaties uit de

(verloskundigen, gynaecologen, kinderartsen van het

regio Arnhem. Het DVP vulde het VSV aan, dat zich

Streekziekenhuis Koningin Beatrix en kraamzorg) een

concentreerde op zorginhoudelijke vraagstukken (onder

vernieuwde samenwerkingsovereenkomst, vastgelegd

andere protocollen, werkgroepen en thema-avonden).

in het VSV Oost Achterhoek. Caransscoop ondersteunde

Toen de afdeling Verloskunde van het Ziekenhuis

het VSV-bestuur.

15

Zorgthema’s

Werksessie Jeugd GGZ

Henk-Jan de Winter, adviseur Caransscoop: “Startten we in 2013 met bijeenkomsten over de generalistische Basis- en specialistische GGZ, in 2014 belegden we werksessies en bijeenkomsten om samenwerking in onder andere netwerken te stimuleren.“

GGZ Door het nieuwe GGZ-stelsel in 2014 en de

Caransscoop zette in 2014 (samen met betrokken

transitie Jeugd-GGZ in 2015 zijn de veranderingen

op: signalering en behandeling van verslavingszorg in

in ‘GGZ-land’ legio. Zo werd de positie van de huisarts versterkt en raakt de POH-GGZ meer ingeburgerd als ondersteuner van de huisarts bij

partijen) een multidisciplinaire scholing Verslavingszorg de huisartsenpraktijk. Jeugd-GGZ zorgverleners en gemeenten maakten zich op voor de veranderingen. Caransscoop verbond partijen met elkaar en onder­ steunde ze bij het overbruggen van werkwijze, vakjargon en cultuur. Zorg in de keten optimaliseren staat ook komend jaar hoog op de agenda.

veel voorkomende psychische problematiek in de

GGZ-netwerk ‘DAS Doetinchem’

huisartsenpraktijk. Om te anticiperen op de

in GGZ-netwerk ‘DAS Doetinchem’. DAS staat voor

veranderingen, bundelen GGZ-zorgverleners hun krachten onder begeleiding van Caransscoop. 16

In Doetinchem werken eerstelijnszorgverleners samen depressie, angst en spanning. Het netwerk steekt in op doelmatige samenwerking en een laagdrempelige GGZ-zorg. Centraal staat dat mensen met psychische/ psychosomatische klachten goede, snelle en afgestemde

GGZ-zorg krijgen, die continu verbetert en vernieuwt.

Scholing multidisciplinaire GGZ

De volgende beroepsgroepen zijn vertegenwoordigd:

Voor huisartsen, praktijkondersteuners GGZ en

huisartspraktijkondersteuner GGZ, fysiotherapeut

psychologen in de eerste lijn ontwikkelde Caransscoop

psychosomatiek, oefentherapeut psychosomatiek,

in 2014 een multidisciplinaire scholing GGZ voor

GZ-psycholoog, psychotherapeut, ergotherapeut en

veel voorkomende psychische problematiek in de

GGZ-preventiefunctionaris. De deelnemers kennen

huisartsenpraktijk. Deelnemers gaan op een

elkaars vakgebieden, maken gebruik van elkaars aanbod

interactieve manier aan de slag met het behandel­

en expertise en stemmen zo nodig af met andere

aanbod. De scholing start in 2015 als pilot in de regio

partners. De partijen werden door Caransscoop bij elkaar

Apeldoorn, Zutphen en Oost-Achterhoek en wordt

gebracht, dat ook de samenwerking procesmatig

bij succes ook in andere regio’s aangeboden. Initiator

begeleidde.

Caransscoop verzorgt de scholingsbijeenkomsten en werkt samen met de Huisartsen Zorggroepen Apeldoorn en Zutphen/Oost-Achterhoek en SCEM.

Scholingsbureau Het Scholingsbureau verzorgde 47 bijeenkomsten waar 1.272 mensen aan deelnamen. Het aantal deelnemers varieerde van 9 tot 158 mensen per bijeenkomst. In opdracht van anderen zijn 11 bijeenkomsten vlekkeloos verlopen en 8 bijeenkomsten werden samen met andere partijen georganiseerd. De bijeenkomsten waren zeer verschillend van inhoud: cursus, leergang, (na)scholing, werksessie, rondetafelgesprek, workshop, sociaal café, symposium, congres, inspiratietheater.

Communicatie Er verschenen 26 nieuwsbrieven die in totaal 181 nieuwsberichten over lokale, regionale of landelijke ontwikkelingen informeerden. De nieuwsbrieven worden digitaal verzonden en op onze website gelezen. De 59.310 bezoekers (gemiddeld 162 bezoekers per dag) informeerden zich door 135.942 keer onze webpagina’s te raadplegen. In 2014 heeft een werkgroep zich gebogen over opzet en ontwikkeling van een nieuwe website, die in januari 2015 online is gegaan.

Inschrijven nieuwsbrief: [email protected] twitter: @caransscoop.nl

17 17

Het Caransscoop team

18

Adrie Schimmel Regioadviseur Oude IJssel

Annelies Diependaal van Zeeland Adviseur

Boy Zwartjes Adviseur

Bregje Peeters Adviseur

Elly van Geffen Regioadviseur Apeldoorn e.o.

Frank Benne Regioadviseur Salland

Hannie van Doorn Regioadviseur Arnhem

Karin Neeleman Adviseur

Marie-Louise Mulder-Marcuse Adviseur

Renate Janssen Adviseur

Roeline Hubertse Adviseur

Rudie van den Berg Adviseur

Wilma Nijenhuis Regioadviseur Zutphen en Oost Achterhoek

Henk Jan de Winter Adviseur

Arie Jongejan Directeur/bestuurder

Janet Huizer Manager Advies

Sonja Zeilmaker Medewerker Communicatie

Nelly Bloemheuvel Medewerker Scholingsbureau en Communicatie

Anne Eijsink Beleidsadviseur Scholingsbureau

Renate Verbeek Secretaresse

Anja Brouwer Secretaresse

Joyce Hendriks Secretaresse

19

Regio’s

Op onze website:

Raalte

www.caransscoop.nl

Olst-Wijhe

Epe

vindt u meer gegevens

Deventer

over samen werken

Voorst Apeldoorn

Lochem

aan betaalbare zorg in uw

Zutphen Brummen

gemeente en welke adviseur actief is.

Berkelland Rozendaal Rheden Arnhem

Oost Gelre

Zevenaar

Renkum

Overbetuwe

Bronckhorst Doesburg

Westervoort Duiven Lingewaard

Winterswijk Doetinchem

Montferland

Rijnwaarden

Oude IJsselstreek

Aalten

Caransscoop maakt deel uit van een landelijk dekkend ROS-netwerk. Samen met ROS collega’s bundelen we onze krachten door kennis en expertise uit te wisselen. www.ros-netwerk.nl

Colofon caransscoop Lage Bergweg 10 7361 GT Beekbergen

tekst Fernande Leeflang en Caransscoop

T (055) 505 86 10

vormgeving Jolien Westerbroek-Hornbeck

E [email protected]

fotografie Caransscoop, Medea Huisman

www.caransscoop.nl

drukwerk Dijkgraaf Rijsdorp

twitter @caransscoop

redactie Sabella Lagerwaard en Sonja Zeilmaker