Kortdurende opleiding ‘Oplossingsgericht werken in pedagogiek en begeleiding’ : Inzoemen op complimenteren Agnes Biltris & Chris Van Dam Complimenteren Complimenteren is bij veel mensen in onze cultuur een verwaarloosde vaardigheid. Jarenlang gold het principe van de autoritaire opvoedingsstijl en daarin is weinig plaats voorzien voor het geven van complimenten, zelfs bij het leveren van een mooie prestatie. Bescheidenheid was de waarde die hierin primeerde. Bij de intrede van het positief opvoeden gingen we steeds meer aandacht geven aan het positief belonen. Veelal werd daarbij gesteld dat het niet om een materiële beloning ging, maar ook om een schouderklopje. De gunstige effecten hiervan op de ontwikkeling van kinderen zijn aangetoond. (Feddema, 1998, p 44-45)
Een oplossingsgericht werker geeft het kind of de jongere regelmatig complimenten. Complimenten zijn voor kinderen in de eerste plaats al belangrijk omdat dit een vorm van aandacht en betrokkenheid is. Het draagt bij tot een positieve relatie. Iedereen krijgt graag aandacht. Complimenten zijn een positieve vorm van aandacht. Daarnaast zijn complimenten zeer belangrijk voor kinderen en jongeren omdat ze het zelfvertrouwen versterken. Wanneer een kind of een jongere een compliment krijgt, dan groeit niet alleen zijn zelfvertrouwen, maar zal hij vlugger geneigd zijn om dit gedrag opnieuw te stellen. Kinderen weten niet van nature wat ouders goed vinden en wat niet. Door het geven van complimenten krijgen kinderen een veel duidelijker beeld van wat anderen op prijs stellen. Uit de praktijk Op vakantie in Spanje is de familie op stap in de grootstad. Samen steken ze een heel druk kruispunt over waar een agent het verkeer staat te regelen. De jongste, 4 jaar, loopt aan de hand van mama. Terwijl ze oversteken, zegt de hij: “Mama, weet je hoe ik weet dat ik een mooie jongen ben? Zelfs de agent geeft mij een knipoog!” Meteen kon je ook merken hoe fier hij zich gedroeg en voorbeeldig gedrag vertoonde gedurende de hele uitstap. Niet evident toch voor een kind van 4 om in een grootstad mee te wandelen? 1
Het belang van complimenten geven?
Elke ouder wil het beste voor zijn kinderen. Vaak hopen ouders dat de kinderen het zelfs beter doen dan zijzelf.
Uit de praktijk --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Deze tekst mag niet verspreid worden zonder toestemming van de auteurs.
In een gesprek met een alleenstaande ouder vertelt de vader dat hij het zo moeilijk heeft met zijn zoon. Kasper is in het middelbaar begonnen in de Latijnse. Vader was daar zo trots op , want hij zelf heeft die kans niet gekregen. Ondertussen zijn we 4 jaar verder: Kasper heeft 2 C-attesten achter de rug en zit nu in een technische opleiding… de reactie van vader: “Weet je, ik had zo graag gehad dat hij het veel verder kon schoppen dan ik. Ik moet die droom nu laten varen” Reflectie: Als je iets doet of verlangt voor je kind, doe je dat in zijn belang of omdat het jou beter uitkomt? Doe je dat omdat je denkt dat de anderen er iets anders zouden van kunnen denken? Of omdat je de liefde van het kind wil winnen zonder meer?
Complimenten geven staat niet gelijk aan ‘slijmen’ met de bedoeling dat hij jou graag ziet of het gewenste gedrag nogmaals zal stellen. Je wordt niet aardig gevonden door het geven van complimenten. Dit werkt niet en heeft soms zelfs een ongewenst effect. In onze cultuur is complimenten geven voor mensen een ware uitdaging. Vaak hoor je van ouders wel dat ze trots zijn op hun kinderen, dat ze tevreden zijn over de kinderen. Minder vaak echter merk je dat ouders dat ook rechtstreeks met een compliment aan hun kinderen kenbaar maken. Meestal hebben opvoeders oog voor wat er verkeerd loopt en wordt wat goed loopt als evident gezien. Uit de praktijk Nick is van nature een heel verstrooide jongen, al van kindsbeen af. Nu is hij ondertussen 11 jaar en zit in het eerste middelbaar , een hele stap want hij is eigenlijk ook de jongste van zijn klas. Op een dag komt hij thuis na school en vertelt: “Ik zat vandaag wel met een probleem. Ik kreeg het zo warm in de klas en toen ik mijn trui uitdeed, merkte ik dat ik nog mijn pyjama aan had.” Verontwaardigd en tegelijk ongerust vertelde de moeder dit verhaal aan een vriendin en vroeg om raad. Door de situatie anders te bespreken, kon het gebeuren alvast gerelativeerd worden en gaf het zelfs aanleiding om een aantal complimenten te geven: Hij zat in een woelige periode , waar heel wat van hem verwacht werd. Hij is nu eenmaal van nature wel een verstrooide professor … en toch slaagt hij er de andere 364 dagen in om eraan te denken om zijn pyjama af te doen voor hij zijn kleren aantrekt… 2
Voorwaarden voor goede complimenten :
Een belangrijke voorwaarde is dat de complimenten authentiek en gemeend zijn. Uit de praktijk Naar aanleiding van het volgen van een opleiding rond oplossingsgericht werken, was het complimenteren als vaardigheid voor één van de deelnemers een eye-opener. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Deze tekst mag niet verspreid worden zonder toestemming van de auteurs.
Vastbesloten om dat meer te doen, besloot zij thuis elke situatie grondig in het oog te houden en elk ogenblik te benutten om haar kinderen te complimenteren als ze dat verdienden. Op een gegeven ogenblik begint één van de kinderen na het avondmaal spontaan de tafel af te ruimten. Zij reageert: Dat vind ik zo leuk aan jou, je helpt spontaan de tafel afruimen”, waarop de zoon antwoordt: “Wat is er eigenlijk met jou aan de hand de laatste tijd? … Niet normaal!!” In het bovenstaande voorbeeld is het compliment niet authentiek. Het kind voelt dit onmiddellijk aan en stelt het gedrag van de ouder niet op prijs. Niet de kwantiteit bij het geven van complimenten is belangrijk. Overvloedig complimenteren heeft niet altijd het gewenst effect! Complimenten geven kan immers niet de bedoeling hebben om het kind onterecht op een voetstuk te plaatsen. Een kritische houding ten aanzien van de kinderen, waarbij je jezelf en het gedrag van het kind voldoende in vraag stelt, helpt je om het gedrag van de kinderen realistischer in te schatten. Uit de praktijk Bob, nu 16, is een jongen die er goed uitziet. Hij staat ook heel goed zijn mannetje tussen anderen , al van in de kleuterklas. Hij is best wel een populaire jongen. Moeder heeft niets dan lof over hem. Hij is ook een fantastisch voetballer en zal ongetwijfeld carrière maken, … Als Bob via facebook door moeder “betrapt” wordt op wat gemeen gedrag in een filmpje, krijgen de vrienden de schuld. Wie zet nu zoiets op facebook… Het is vooral de kwaliteit van het compliment dat het effect ervan bepaalt: Complimenten geven is maatwerk. Het compliment moet passen bij het kind of de jongere en het moet relevant zijn voor de situatie waarin het kind zich op dat moment bevindt. Verplicht kinderen en jongeren tijdens een groepsgesprek dus niet om complimenten te geven aan elkaar, want het is mogelijk dat je de jongere in een situatie plaatst waarin hij niet onmiddellijk een compliment kan geven dat gemeend is. Kijk vanuit de ontwikkelingspsychologie De manier waarop je complimenten geeft moet dus aangepast zijn aan de leeftijd van het kind. Tijdens het eerste levensjaar is een compliment vooral merkbaar in het geven van geborgenheid, lichamelijke contact of vriendelijk oogcontact, wat vaak gepaard gaat met geluidjes en positieve woordjes. De inhoudelijke betekenis van taal is op die leeftijd immers niet van toepassing. De positieve aandacht en sfeer echter bevordert de relatie en heeft een positief effect, biedt rust voor de baby.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Deze tekst mag niet verspreid worden zonder toestemming van de auteurs.
Voor de peuter speelt de trotsfase een belangrijke rol. Complimenten krijgen in die leeftijdsfase sluit onmiddellijk aan bij de behoeften van het kind. Het is de periode bij uitstek waarbij het kind zelfvertrouwen ontwikkelt dank zij de positieve aandacht en steun die het kind krijgt bij het uitvoeren van een handeling of bij goed gedrag. Het kind is gericht op het verleggen van zijn grenzen en vertoont daar vaak heel trotse gevoelens bij. Uit de praktijk Er is een grote groep vrienden op bezoek in de familie. Bert, 2 jr ½, is volop aan het oefenen met zindelijkheid. Het potje staat altijd op dezelfde plaats klaar. Wanneer iedereen gezellig bij elkaar zit te praten, verschijnt Bert plots in de woonkamer met het potje in de handen. Fier doet hij een rondje bij alle genodigde om zijn prestatie door de genodigde te laten aanschouwen. Het lager schoolkind is in de meeste gevallen gericht op prestatie en breidt zijn omgeving heel sterk uit met de schoolcontacten. Een compliment van de leerkracht is nu even belangrijk als een compliment van de ouders. Meer nog, misschien speelt het kind het compliment van de leerkracht wel uit tegen de ouders. Kinderen uit de lagere schoolleeftijd gaan doorgaans zo goed mogelijk beantwoorden aan de verwachtingen en bieden dus geregeld kansen om te complimenteren. De adolescent zet zich dan weer af ten aanzien van de volwassenen. Een compliment ontvangen in aanwezigheid van andere jongeren durft daarom wel eens verkeerd aan te komen. Adolescenten van vandaag zijn diversiteit en vrijheid gewoon en zijn op zoek naar de authentieke volwassene. Ze zijn dan ook extra gevoelig voor de eerlijkheid die steekt in het compliment. Anderzijds is het moment waarop het compliment gegeven wordt heel belangrijk, gezien zij ten aanzien van hun vrienden, die in die leeftijdsperiode een heel belangrijke rol spelen, niet altijd in een uitzonderingspositie willen geplaatst worden. Uit de praktijk Mark, 17 jaar, haalt schitterende resultaten op school, hoewel hij vaak haantje de voorste is als het op lastig gedrag ten opzichte van de leerkrachten aankomt. Op het eind van het jaar wordt hij op de proclamatie gehuldigd met een prijs op school. Rood aangelopen voelt hij zich verplicht om naar voor te gaan om de prijs in ontvangst te nemen. Hij weet niet zo zeker of hij dit wel een leuk moment vindt… Zijn naaste vriendenkring fluit hem na, ook met gemengde gevoelens, …
3.
Soorten complimenten
3.1. Directe en indirecte complimenten --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Deze tekst mag niet verspreid worden zonder toestemming van de auteurs.
We hebben de keuze uit een uitgebreid gamma complimenten, die we kunnen indelen in de volgende twee categorieën: -
directe complimenten, waarbij het compliment rechtstreeks gericht wordt tot de persoon indirecte complimenten, waarbij de persoon het compliment onrechtstreeks opmerkt, hoort via een tussenpersoon
Directe complimenten is het best gekend en eenvoudigst om te geven. Vooral bij jonge kinderen zijn we geneigd om zeer vlug en regelmatig directe complimenten te geven. Directe complimenten hebben als groot voordeel dat je heel concreet het gedrag kan benoemen dat je ziet en eventueel meer wilt zien. Het richt de aandacht op wat het kind of de jongere goed kan. Indirecte complimenten Indirecte complimenten zijn rechtstreekse complimenten die op een onrechtstreeks manier aan het kind of de jongere gegeven worden. Dit doe je door bijvoorbeeld een mailtje te sturen waarin je hem bedankt of een briefje op zijn bureau te leggen. Het kind of de jongere heeft dan de mogelijkheid om hierop te reageren of niet, zonder dat hij zich bekeken voelt. Deze vorm van complimenteren is veel sterker dan het direct complimenteren en werkt goed bij kinderen met een laag zelfbeeld of kinderen die het niet gewend zijn om complimenten te krijgen. Onderzoek toont aan dat deze complimenten zelfs beter geschikt zijn voor kinderen met een laag zelfbeeld, dan directe complimenten. Het complimentenboekje (verschenen bij uitgeverij Abimo) is een mooi voorbeeld om kinderen door middel van het onrechtstreeks direct complimenteren te trainen in het geven en krijgen van complimenten. Kijk vanuit de ontwikkelingspsychologie Rekening houdend met de leeftijd van het kind is het niet verwonderlijk dat directe complimenten beter werken bij heel jonge kinderen. Boodschappen worden aan jonge kinderen best gericht op zo’n direct mogelijke wijze, waarbij de aandacht van het kind eerst gevraagd wordt, bijvoorbeeld door de naam van het kind te noemen. “ Mieke , wat heb je toch goed opgeruimd!” Daarnaast spelen factoren zoals tijdsbesef en tijdsverloop een rol. Dit zijn immers ontwikkelingsthema’s die pas stilaan actief worden vanaf de leeftijd van 6 jaar. Peuters en kleuters leven in het hier en het nu. Begrippen als volgende week, straks, morgen, enz. zijn voor die kinderen vaak heel vaag of zelfs onbegrijpelijk. Het effect van een beloning voor een 4 jarige, zoals “We gaan dan woensdagnamiddag naar Dadipark omdat je zo flink bent geweest” zal weinig of geen effect hebben als er geen rekening gehouden wordt met het --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Deze tekst mag niet verspreid worden zonder toestemming van de auteurs.
tijdsbesef. Een combinatie met een kalender waarin de dagen elke ochtend aangekruist worden om de naderende datum in beeld te hebben, kan het effect dan wel versterken. 3.2. Verbale en non-verbale complimenten
Beide categorieën van complimenteren, directe en indirecte complimenten, kunnen een verbale of non verbale vorm aannemen. Non verbale vormen zijn zeker even krachtig als verbale vormen. De discretie die vaak eigen is aan het non verbale versterkt de authenticiteit van de boodschap. Non-verbale complimenten (een knuffel, je duim omhoog steken,…) of complimenten zonder woorden zijn belangrijke complimenten. Deze complimenten zijn meestal niet bedreigend, tenzij je het kind daardoor werkelijk centraal stelt in het bijzijn van zijn leeftijdsgenoten. Denk hierbij opnieuw aan de juf die iemand aanwijst in de klas en dan haar duim opsteekt om aan te tonen dat het kind goed gewerkt heeft. Uit de praktijk Jan, 15 jaar, speelt al sinds zijn 6 jaar voetbal en presteert ook wel goed op het veld. Elke match wordt hij door de coach opgesteld , zelden zit hij op de bank. De laatste tijd heeft Jan er echter niet veel zin meer in. Als hij moet spelen, zijn zijn vrienden samen en maken ze alle soorten plannen. Hij wil liever daar bij horen. Volgens zijn vader zou het jammer zijn dat hij daarvoor stopt met voetballen, volgens hem is dit een periode waar hij door moet komen. Door complimenten te geven, hoopt zijn vader hem blijvend te motiveren Indirect compliment Non-verbaal Wanneer hij een goal maakt, loopt zijn vader naar de andere ouders langs de lijn en doet een handshake
Verbaal Na de match zitten ouders in de kantine na te praten. Wanneer hij merkt dat Jan in de buurt is, zegt hij net iets te luid: “Onze Jan heeft het toch maar weer eens gedaan. Ik ben echt trots”.
Direct compliment Non-verbaal Wanneer Jan op het eind van de match van het plein komt, loopt vader naar hem toe en doet een high five
Verbaal Jan komt van het veld op weg naar de kleedkamer. Vader roept hem na: “Goed gespeeld Jan! Prachtige goal!”
3.3. Persoons- en procesgerichte complimenten --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Deze tekst mag niet verspreid worden zonder toestemming van de auteurs.
Complimenten zijn bovendien ofwel persoonsgericht, over hoe de persoon is, ofwel procesgericht, over wat de persoon doet of deed. Uit de praktijk Persoonsgericht: Jan, je hebt weeral eens bewezen dat je een goede voetballer bent. Procesgericht: Jan, zie je, het loont als je naar alle trainingen gaat. Sterk van jou dat je dat volhoudt, hoewel je vrienden ondertussen andere dingen doen. Probeer zoveel mogelijk procesgerichte complimenten te geven die verbonden zijn aan iets wat het kind actief doet. Complimenten die zich beperken tot een karaktertrek zoals “je bent een doorzetter” of een uiterlijk kenmerk zoals “jij hebt mooie ogen”, werken minder goed en hebben soms wel een ongewenst effect. 4
Technieken om te complimenteren
Binnen dit kader van complimenten geven, zijn verschillende technieken mogelijk. Schematische voorstelling van de 4 technieken van het complimenteren :
Bedanken
Bespreken
Belonen
Bevragen We onderscheiden: -
Bedanken: expliciet een dank betuigen Belonen: materieel of immaterieel goed gedrag vertalen naar een gebaar of actie, verbaal of non verbaal Bevragen, de complimenteuze vraag of het zelfcompliment Bespreken of het roddelcompliment
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Deze tekst mag niet verspreid worden zonder toestemming van de auteurs.
Als je het goed gedrag van je kind in de kijker wil zetten of complimenteren , dan is het vooral belangrijk om dat gedrag concreet te benoemen. Uit de praktijk ‘Ik zie dat je de tafel gedekt hebt en daarna aan je huiswerk bent beginnen werken. Dit is knap van jou.’ 4.1. Bedanken
Dit is het meest gebruikte compliment gebruiken onder volwassenen. Weinig mensen voelen zich comfortabel bij het bedanken van anderen. Wanneer je iemand bedankt, dan zeg je eigenlijk iets over zijn kwaliteiten of wat je apprecieert aan deze persoon. Ook bij kinderen is dit een van de gemakkelijkste vormen van complimenteren die je kan gebruiken. Bijvoorbeeld ‘Bedankt dat je de vaatwas hebt opgeruimd.’ Toch is het mogelijk dat dit een ongemakkelijk effect heeft op een kind. Denk hierbij maar even aan een kind die van de leerkracht in het bijzijn van zijn leeftijdsgenoten een compliment krijgt over zijn voorbeeldig gedrag. De leerkracht brengt op dit moment niet alleen dit kind in een oncomfortabele situatie, maar diskwalificeert hiermee ook de andere kinderen. Door er nadrukkelijk op te wijzen dat één kind het zeer goed heeft gedaan, geef je ook onrechtstreeks de boodschap dat de andere kinderen het minder goed gedaan hebben dan dit kind. Uit de praktijk Stijn is de primus van de klas. Hij is zeer intelligent en haalt steeds zeer hoge resultaten voor zijn toetsen. Tijdens de lessen wiskunde is het zeer rumoerig in de klas, de jongeren praten door elkaar en de leerkracht heeft het zeer moeilijk om de klas rustig te krijgen. Op het einde van de les geeft de juf de toetsen van vorige week aan de kinderen terug. Wanneer ze bij Stijn komt, zegt ze tegen hem ‘Proficiat met je mooi cijfer. Je hebt niet alleen hard gewerkt, maar ook jouw gedrag in de klas is voorbeeldig.’ De leerkracht zegt dit zodanig luid dat de klasgenoten van Stijn dit ook zeer duidelijk kunnen horen. Wanneer we iemand bedanken, dan richten we ons meestal rechtstreeks tot deze persoon. Toch kan je ook iemand bedanken zonder je rechtstreeks tot hem of haar te richten of zonder dat de persoon aanwezig hoeft te zijn. Uit de praktijk Wanneer mijn dochter naar school is, stel ik vast dat ze haar kamer mooi opgeruimd heeft. Alles ligt netjes aan de kant en zelfs haar prullenmand heeft ze leeggemaakt. Ik ben aangenaam verrast en besluit om een briefje op haar bureau te leggen om haar te bedanken. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Deze tekst mag niet verspreid worden zonder toestemming van de auteurs.
Wanneer ik haar ’s avonds in bed stop en haar een nachtzoen geef, zegt ze “Bedankt voor het briefje, hé”. 4.2. Belonen
Belonen kan in de vorm van attenties, iets dat je graag wilt doen, een sticker,… kortom er zijn heel veel verschillende manieren van belonen die je kan gebruiken om een kind te een positieve stimulans te geven Beloningen hoeven niet altijd zo groots te zijn. Het kind knuffelen heeft ook een krachtig effect. Beloningen hoeven ook niet altijd materieel te zijn. Vaak kiezen ouders echter voor deze vorm, omdat dit voor hen het makkelijkst is, het makkelijks te bedenken, het makkelijks aan te kopen en vooral het makkelijkst om te doen. We zijn de andere beloningsvormen veel minder gewoon. Uit de praktijk ‘Je hebt hard gewerkt om dit cijfer voor deze toets te halen. Nu wil ik graag trakteren op een uitstap naar de cinema.’ 4.3. Bevragen
Deze vorm van complimenteren, ook wel de “complimenteuze vraag” genoemd, is minder gekend, maar zeer krachtig. Bij dit soort indirecte complimenten nodig je de ander uit om zichzelf te complimenteren door het stellen van een vraag waarbij hij moet beschrijven hoe hij iets gerealiseerd of bereikt heeft. Wanneer het kind of de jongere beschrijft hoe hij hierin geslaagd is, dan geeft hij zichzelf complimenten. Dit wordt in de literatuur ook beschreven als zelfcomplimenten. Uit de praktijk Een jongere heeft een ‘moodboard’ gemaakt om zijn project op een creatieve manier voor te stellen in de klas. Na de presentatie spreekt de leerkracht hem nog even aan en vraagt ‘Hoe ben jij erin geslaagd om zo’n origineel idee uit te werken?’ Een groot voordeel van dit soort complimenten is dat kinderen of jongeren dit niet kunnen bagatelliseren. Een kind kan niet zeggen: “Zo bijzonder was dit niet ook niet”, want je vraagt naar het proces: Hoe heb je dit gedaan?. Door deze hoe-vraag te stellen help je het kind of de jongere om te kijken naar zijn sterke kanten en de oplossingen die hij gevonden heeft. Je koppelt er geen oordeel aan en het kind geeft zichzelf complimenten door zijn proces te beschrijven dat tot een succes geleid heeft. Het kind bepaalt op deze manier tevens zelf in welke mate hij zichzelf wilt complimenteren. Bijkomend voordeel bij deze techniek is het feit dat kinderen op die manier stilaan zicht krijgen op hun sterke kanten en op die manier aan hun zelfvertrouwen bouwen. Ze kunnen --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Deze tekst mag niet verspreid worden zonder toestemming van de auteurs.
immers zelf een concrete invulling geven aan hoe dat zelfvertrouwen vorm krijgt doordat zij zelf concreet die sterke kanten benoemen en in verschillende situaties herkennen. 4.4. Bespreken of het roddelcompliment
Ga je met deze vorm van complimenteren aan de slag, dan richt je je tot iemand anders, terwijl je complimenten geeft over het kind of de jongere. Je doet als het ware alsof het kind of de jongere niet in de ruimte aanwezig is, maar praat toch voldoende luid zodat hij of zij het compliment opvangt. Een groot voordeel van dit soort complimenten is dat het kind of de jongere niet hoeft te reageren. Hij kan als het ware stilletjes zitten genieten van de complimenten. Het kind of de jongere krijgt ook het gevoel dat het werkelijk een zeer belangrijk compliment is, want het wordt zelfs verteld tegen iemand anders. Uit de praktijk Mama zegt tegen papa: ”Heb je gezien, hoe goed Marthe haar kamer heeft opgeruimd ?” Mama zegt dit luid genoeg zodat Marthe dit hoort. Kijk vanuit de ontwikkelingspsychologie Complimenten geven past bij elke leeftijdsfase! Ongeacht de leeftijd, kinderen genieten van een positieve bemerking. De techniek die je hiervoor inzet kan je zorgvuldig kiezen om het effect ervan te vergroten. Bedanken en belonen passen reeds van bij een zeer jonge leeftijd. Verbaal of non-verbaal gaat het hier vaak om een eenvoudige en korte boodschap die snel aankomt bij het kind of een jongere, vooral als daar een concrete toelichting aan toegevoegd wordt. De techniek van het bevragen van het eigen gedrag lijkt op het eerste zicht niet weggelegd om te gebruiken bij peuters en kleuters. Het vereist een zeker inzicht in het eigen gedrag en het vereist een zeker niveau van taalbeheersing. Toch kan van in de peuter- en kleuterjaren een aanzet gegeven worden. Momenten waarop het kind een succes behaalde, kunnen aangegrepen worden om heel kort de oorzaak-gevolg relatie te benoemen: Uit de praktijk Jonas speelt met een puzzel. Papa merkt dat het kind niet zomaar lukraak elk stuk op zijn plaats probeert te duwen , maar dat het eerst het stukje grondig bekijkt op kleuren en vergelijkt met het model. Pa die voorbij komt, kijkt even toe en zegt: “Wat goed van jou: ik zie dat je eerst kijkt of het stukje dezelfde kleur heeft.” Naarmate het kind ouder wordt, kunnen de strategieën meer complex beschreven worden zodat het kind of de jongere alle verschillende invloeden kunnen bekijken en de succesvolle gedeeltes extra beschrijven. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Deze tekst mag niet verspreid worden zonder toestemming van de auteurs.
Jonas, ondertussen 13 jaar, krijgt van papa te horen: “Dat doe je nu al van kleinsaf, Jonas! Wat sterk van jou! Als je voor een moeilijke situatie komt, dan neem je vaak eerst even tijd om de hele situatie te bekijken en te analyseren, of dat nu om puzzelen gaat of om voetballen of om je huiswerk… Meteen leert het kind of de jongeren op die manier ook om het eigen gedrag zo concreet mogelijk te beschrijven waardoor hij of zij eigen kwaliteiten kan benoemen. Bespreken kan bij jonge kinderen ook wat moeilijker lukken omdat kleine kinderen hun aandacht vaak enkel richten op de activiteit waar ze mee bezig zijn, waarin ze ten volle betrokken zijn. Op die manier vangen zij vooral verbale boodschappen minder op uit hun omgeving als hun aandacht daar niet op gericht is. In een aantal situaties echter is het best wel mogelijk om dit toe te passen, vb een informele gesprek tussen de ouders, terwijl het kind mee aan tafel zit te eten en even zijn of haar naam hoort vallen…
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Deze tekst mag niet verspreid worden zonder toestemming van de auteurs.
Uitnodiging tot reflectie In de eerste kolom stellen wij vragen waarmee we je uitnodigen om stil te staan bij een gebeurtenis of mooi moment. In de tweede kolom nodigen we je uit om stil te staan bij jouw gedachten, gevoelens en het gedrag dat je stelt. Tot slot willen sta je in de derde kolom stil bij je waarden, overtuigingen, je identiteit
Wanneer je een compliment krijgt voor iets Wat denk je dan ? dat jij evident vindt… Welk gevoel heb je hierbij ? Welk gedrag stel je dan ?
Welke waarden en overtuigingen spelen hierin een belangrijke rol? Wat zegt dit over jou ?
Blik even terug op een mooi compliment dat je gekregen hebt in je jeugdjaren…
Waaraan denk je ?
Blik even terug op een situatie waarin jij een compliment gegeven hebt aan je kinderen…
Ben je geneigd om regelmatig complimenten te geven aan kinderen?
Geef je na een vermoeiende werkdag ook complimenten aan je kinderen?
Hoe doe je dat?
Welke waarde steekt daar voor jou in?
Welk gevoel heb je wanneer je hieraan terugdenkt?
Welke positieve invloed heeft dit compliment gehad op je verdere ontwikkeling ?
Welk gevoel heb je hierbij ? Blik even terug op de complimenten die jij geeft…
Welk soort complimenten geef je het meest ? Hoe voelt dit voor jou ?
Wat zegt dit over jou?
In welke situaties geef je ook andere soorten complimenten?
Welke waarden en overtuigingen spelen hierin een belangrijke rol ?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Deze tekst mag niet verspreid worden zonder toestemming van de auteurs.
Bibliografie Bannink, F., (2007) Oplossingsgerichte vragen. Handboek oplossingsgerichte gespreksvoering, Uitgeverij Harcourt/Amsterdam Cauffman, L., J. van Dijk, D.,(2011) Handboek oplossingsgericht werken in het onderwijs, Boom Lemma uitgevers, Den Haag Cauffman, L., (2010) Simpel. Oplossingsgerichte positieve psychologie in actie, Boom Lemma uitgevers, Den Haag De Bruin, L., Medden, R. (2012) Oplossingsgericht opvoeden. Doen en denken in mogelijkheden, Hogrefe Uitgevers, Amsterdam Furman, B.,(2012) Ik ben trots op je ! Oplossingsgericht communiceren voor ouders en professionals, Uitgeverij Pica, Huizen Kayser, D., (2010), Oplossingsgericht begeleiden, Basisboek voor het primair onderwijs, uitgeverij Coutinho, Bussem Lefevere de Ten Hove, M., Callens, N., Geysen, T., Maene, W., (2008) Survivalkit voor leerkrachten, Oplossingsgericht werken op school, Garant, Antwerpen – Appeldoorn Moortgat, L., (2013), Aan de slag met je klas, Garant, Antwerpen – Appeldoorn Artikels Maes, J.(2013), De onbedoelde kracht van de ontkenning, in: tekstblad nummer 1 Van den Berghe L.(2012), Ouderbegeleiding als morele reflectie, p101 – 112, in: Ouderschapskennis,jrg 2, nr2, uitgeverij SWP Geraadpleegde websites www.complimentenboek.nl
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Deze tekst mag niet verspreid worden zonder toestemming van de auteurs.
