Klimaatstudie Vlaams-Brabant klimaatneutraal: Beleidsaanbevelingen voor gemeenten Dinsdag 15 september 2015, PIVO, Asse Dinsdag 22 september 2015, Provinciehuis, Leuven
Beleidsaanbevelingen? Klimaatstudie Vlaams-Brabant klimaatneutraal Opdracht -
Scenario’s en maatregelen voor een klimaatneutrale provincie Participatief traject Beleidsaanbevelingen op basis van scenario’s en maatregelen
Beleidsaanbevelingen: -
overkoepelende beleidsaanbevelingen Sectorale beleidsaanbevelingen: • Ruimtelijke ordening • Gebouwen en bebouwde omgeving • Hernieuwbare energie • Mobiliteit • Bedrijven en industrie
• • • •
Landbouw Natuur Adaptatie Consumptie
Beleidsaanbevelingen
Conclusie uit de scenario’s en de geselecteerde maatregelen: - Duurzaamheidstransitie en systeeminnovatie is noodzakelijk! - Duurzaamheidstransitie? • Klimaatverandering is een complex probleem • Kleine correcties doorvoeren is onvoldoende • Systemen (bouwen, wonen, RO, mobiliteit …) moeten structureel aangepast worden.
Beleidsaanbevelingen
Overkoepelende beleidsaanbevelingen - Integreer het klimaatthema in het totale gemeentelijke beleidsveld • Beleidsdomeinen RO, mobiliteit, economie, landbouw…
- De gemeente treedt op als aanjager van de hogere overheden • Gemeente staat dichtst bij de burger
- De gemeente stelt zelf het goede voorbeeld • Energie-efficiëntie eigen gebouwenpatrimonium verhogen
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 1. Ruimtelijke ordening - Hanteer kernversterking als basis voor het ruimtelijk ordeningsbeleid - Maak van klimaat een centraal thema in het ruimtelijk ordeningsbeleid - Onderzoek de barrières die kernversterking in de weg staan
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 1. Ruimtelijke ordening - Hanteer kernversterking als basis voor het ruimtelijk ordeningsbeleid • Activiteiten worden geconcentreerd in stads- en dorpskernen langsheen hoogwaardige openbaar vervoers- en fietsassen. • Schakels die gezinnen moeten afleggen dichter bij elkaar leggen. – Invoering afstand tot woonplaats als criterium bij inschrijvingssytemen bij scholen en kinderopvang stimuleren
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 1. Ruimtelijke ordening - Maak van klimaat een centraal thema in het ruimtelijk ordeningsbeleid • Bv. provinciale visienota: ruimte voor wonen en duurzame mobiliteit, ruimte voor economie en kennis, ruimte voor klimaat en energie
- Onderzoek de barrières die kernversterking in de weg staan • Bv. problemen die ontstaan bij het opdelen van gronden onderzoeken
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 2. Gebouwen en bebouwde omgeving - Energieprestaties van woningen verbeteren - Collectieve wijkrenovaties naar lage energie - Energieprestaties van gebouwen van de tertiaire sector verbeteren
Beleidsaanbevelingen Sectorale beleidsaanbevelingen 2. Gebouwen en bebouwde omgeving - Energieprestaties van woningen verbeteren (1) • Slimme subsidiëring met het oog op het verbeteren van de energieprestaties van woningen. – Aanvullende subsidie voor warmtepomp • Drempels verlagen voor het uitvoeren van concrete maatregelen door inwoners door ontzorging – Samenaankoopactie PV-panelen • Sensibilisering rond duurzaam wonen en bouwen – Deelname aan sensbiliseringscampagnes
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 2. Gebouwen en bebouwde omgeving - Energieprestaties van woningen verbeteren (2) • Realisatie van warmtenetten op het grondgebied van de gemeente – Ondersteuning realisatie warmtenet bij om te vormen bedrijventerreinen • pilootprojecten rond nieuwe woonvormen promoten – Woningdelen, kangoeroewonen stimuleren • Daling van het energieverbruik door verlichting stimuleren – Vervanging openbare verlichting langs fietspaden
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 2. Gebouwen en bebouwde omgeving - Collectieve wijkrenovaties naar lage energie - Energieprestaties van gebouwen van de 3° sector verbeteren (1) • Sensibilisering handelaars en dienstensector rond duurzaam bouwen en verbouwen. – Monitoring van energieverbruik 3° sector stimuleren
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 2. Gebouwen en bebouwde omgeving - Energieprestaties gebouwen van de 3° sector verbeteren (2) • Daling van het energieverbruik door verlichting stimuleren bij de tertiaire sector – Gemeentelijk reglement met normen voor verlichting 3° sector opstellen • Drempels verlagen voor het uitvoeren van concrete maatregelen door de handelaars en dienstensector door ontzorging. – Samenaankoop voor PV-panelen 3° sector ondersteunen
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 3. Hernieuwbare energie - Windenergie - Zonne-energie - Andere hernieuwbare energiebronnen
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 3. Hernieuwbare energie - Windenergie • Partnerschappen vormen met investeerders voor de bouw van windturbines • Meewerken aan de verhoging van het maatschappelijk draagvlak voor windturbines – Coöperatieve ondernemingsvorm voor realisatie windturbines verkiezen
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 3. Hernieuwbare energie - Zonne-energie • Stimuleren van de installatie van PV-panelen door informatie en sensibilisering • De installatie van hernieuwbare energie-installaties worden op een ‘slimme’ manier gesubsidieerd. – Subsidie voor de installatie van PV-panelen
- Andere hernieuwbare energiebronnen • De gemeente ondersteunt lokale biomassaprojecten.
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 4. Mobiliteit - Modal shift van personenwagens naar fiets en openbaar vervoer - Technologische shift
Beleidsaanbevelingen Sectorale beleidsaanbevelingen 4. Mobiliteit - Modal shift van personenwagens naar fiets en openbaar vervoer • verbetering van de fietsinfrastructuur – Gemeentelijke fietspaden verder uitbreiden • beschikbaarheid van fietsen verhogen – Publieke fietsdeelsystemen voorzien • Fietsgebruik eigen personeel verhogen – Voldoende hoge fietsvergoeding voor personeel voorzien • Het autogebruik wordt ontmoedigd – Parkeeraanbod afbouwen
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 4. Mobiliteit - Technologische shift • Het gebruik van elektrische voertuigen wordt bevorderd – Uitbreiding aanbod elektrische laadpalen stimuleren • Gemeente koopt zelf elektrische voertuigen aan. – Elektrische wagens aankopen bij vervanging oude auto’s, elektrische fietsen aankopen
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 5. Bedrijven en industrie - Bedrijven en industrie informeren en sensibiliseren omtrent klimaatvriendelijke maatregelen - Bedrijven adviseren om gebruik te maken van professioneel advies over energiezuinige gebouwen en productieprocessen - Samenwerking tussen bedrijven stimuleren
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 5. Bedrijven en industrie - Bedrijven en industrie informeren en sensibiliseren omtrent klimaatvriendelijke maatregelen • Bedrijven informeren/sensibiliseren over duurzaam bouwen – Infomoment over goede voorbeelden duurzame bedrijfsgebouwen organiseren • Bedrijven informeren/sensibiliseren over energie-efficiëntie en monitoring en optimalisatie van de productieprocessen – Excursie naar goede voorbeelden duurzame productieprocesen organiseren
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 5. Bedrijven en industrie - Bedrijven adviseren om gebruik te maken van professioneel advies over energiezuinige gebouwen en productieprocessen – De gemeente werkt samen met miK voor de begeleiding van kmo’s met het oog op de verhoging van de energie-efficiëntie
- Samenwerking tussen bedrijven stimuleren • Bedrijven van eenzelfde bedrijventerrein samenbrengen met het oog op samenwerking rond klimaatprojecten. – Bedrijven van eenzelfde bedrijventerrein samenbrengen met het oog op het opstarten van smart grids.
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 6. Landbouw - Goede praktijken van duurzame landbouwproductie stimuleren - Stimuleren van duurzame energieproductie in landbouw - Korte-ketenlandbouw stimuleren
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 6. Landbouw - Goede praktijken van duurzame landbouwproductie stimuleren • Lokale landbouwers sensibiliseren en informeren over duurzame landbouw – Bedrijfsbezoek organiseren over herintroductie roterende landbouwsystemen, variatie in voeder…
- Stimuleren van duurzame energieproductie in landbouw • Gebruik van biomassa in de landbouw stimuleren – Deelnemen aan pilootprojecten m.b.t. biomassa
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 6. Landbouw - Korte-ketenlandbouw stimuleren • Lokale producten tot bij de consumenten brengen – Afspraken maken om winkelruimte voor lokale producten te voorzien. • Bevolking informeren en sensibiliseren omtrent belang en voordelen van lokale producten – Voordelen van lokale producten via gemeentelijk infoblad bekendmaken.
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 7. Natuur - CO2-captatie stimuleren door aanplant en beter beheer bossen - Stimuleren van aanplant van bomen buiten bosgebied
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 7. Natuur - CO2-captatie stimuleren door aanplant en beter beheer bossen • Bevorderen van de toename van het bosareaal – Aanplant van geboortebossen organiseren • Beter beheer van bossen stimuleren – Bosgroep ondersteunen of er lid van worden
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 7. Natuur - Stimuleren van aanplant van bomen buiten bosgebied • Aanplant hagen en bomen aan de rand van (landbouw)percelen – INL-teams inschakelen om hagen en bomen aan te planten langs perceelsranden • Stimuleren van aanplant van bomen door de bevolking – Boomplantacties van scholen ondersteunen en stimuleren
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 8. Adaptatie - Opstellen en uitvoeren van een structureel klimaatadaptatiebeleid - Realisatie van een veerkrachtig watersysteem - Realisatie van natuur, natuurverbindingsgebieden en blauwgroene netwerken
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 8. Adaptatie - Opstellen en uitvoeren van een structureel klimaatadaptatiebeleid • Ondertekenen van het Mayors Adapt-initiatief
- Realisatie van een veerkrachtig watersysteem • In andere beleidsdomeinen rekening houden met deze adaptatiemaatregelen -> win-win – Watertoets streng en consequent toepassen
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 8. Adaptatie - Realisatie van natuur, natuurverbindingsgebieden en blauwgroene netwerken • In andere beleidsdomeinen rekening houden met deze adaptatiemaatregelen -> win-win – Biodiversiteit: vegetatie voorzien in kernen om hitte-effect te verminderen – Toerisme: uitbouwen van ‘groen’ wandelnetwerk
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 9. Consumptie - Verlaging van het elektriciteitsverbruik stimuleren - Bevolking sensibiliseren over duurzame consumptie
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 9. Consumptie - Verlaging van het elektriciteitsverbruik stimuleren • Bevolking informeren en sensibiliseren over het gemiddelde elektriciteitsverbruik – Gemiddelde energieverbruik per wijk communiceren -> sensibilisering door vergelijking met eigen factuur • Bij sensibilisatie over energiekost aandacht voor kwetsbare gezinnen – Samenwerking met OCMW voor de sensibilisatie van kwetsbare gezinnen
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 9. Consumptie - Bevolking sensibiliseren over duurzame consumptie • Sensibiliserende acties ondersteunen en organiseren – Sensibiliseringscampagne organiseren over het tegengaan van energieverspilling, voedselafdruk … • Concrete initiatieven rond duurzame consumptie organiseren of ondersteunen – Ondersteunen of organiseren van repair cafés, CSA’s …
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 10. Instrumenten - Planning, rapportering, beleidsondersteuning, studies - Eigen investeringen - Juridische instrumenten - Economische instrumenten - Sociaal-communicatieve instrumenten - Netwerking, niches en experimenten
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 10. Instrumenten - Planning, rapportering, beleidsondersteuning, studies • Klimaatactieplan opstellen
- Eigen investeringen • Bij nieuwe eigen gebouwen rekening houden met de BEN-eisen
- Juridische instrumenten • Bij vergunningen, verordeningen, reglementen rekening houden met ‘klimaatcriteria’ – Stedenbouwkundige verordening actualiseren en rekening houden met klimaatcriteria
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 10. Instrumenten - Economische instrumenten • ‘slimme’ subsidiëring van maatregelen die bijdragen tot CO2reductie – Alle gemeentelijke subsidiereglementen screenen en opportuniteiten voor vergroening identificeren • Via belastingen een groene taxshift doorvoeren. – Parkeerbelasting afstemmen op beleid rond afbouw parkeeraanbod
Beleidsaanbevelingen
Sectorale beleidsaanbevelingen 10. Instrumenten - Sociaal-communicatieve instrumenten • Informeren en sensibiliseren – Sensibiliseren via website, gemeentelijk infoblad …
- Netwerking, niches en experimenten – Participeren in wooninfopunten