leerlingendossier bij een film voor jongeren vanaf het 3de leerjaar
De film '25 kids & 1 dad' draait rond een man die als kind gepest werd en als volwassene vele aanzien geniet. Hij heeft een kippenkwekerij en staat op het punt om te trouwen. Wanneer hij tijdens een interview op tv verklaart dat hij zich over alle weeskinderen zou willen ontfermen, duurt het niet lang of er staan er 25 aan zijn deur. Hij besluit de kinderen in huis te nemen, wat hem niet in dank wordt afgenomen door zijn verloofde, zijn buurvrouw en de rest van het dorp. 25 kids & 1 dad China – 2002 - 90' regie: Huang Hong scenario: Huang Hong productie: Li Shuihe voor Shanxi Film Studio muziek: Zou Ye hoofdrolspelers: Huang Hong (Zhao Guang) - Li Lin (Liu Guiqing – zijn verloofde) - Li Song (Zwart Ei) - Huang Zhaohan (Niu Niu) - Lei Kesheng (Burgemeester) - Siqin Gaowa (Tante Liu) distributie: Jekino-Films
JEKINO 25 kids & 1 dad
2
1. Hoe voelde jij je bij het kijken naar de film?
2. Was de film wat je ervan verwacht had? Hoezo?
3. Wat heeft je getroffen?
4. Wat heeft je gestoord?
JEKINO 25 kids & 1 dad
3
25 kinderen: Zhao Guang heeft moeite om hun namen te onthouden. Daarom geeft hij ze in het begin allemaal de naam van een speelkaart. Later mogen de kinderen zelf hun naam kiezen uit een lijst. Kan jij je nog enkele namen herinneren? Moeilijk hé!
1. Weet je hún naam nog?
2. Ken je ook nog de naam van de broer van het meisje?
3. Wat vind jij van hun namen? Vind je dat hun naam bij hen past?
JEKINO 25 kids & 1 dad
4
4. Waar komt jouw naam vandaan? Wat betekent hij?
5. Waarom hebben jouw ouders precies die naam gekozen?
6. Vind jij dat jouw naam bij je past? Hoezo?
7. Heb je ook een troetelnaam? Welke en waarom?
8. Als je voor jezelf een naam mocht kiezen, welke zou dat dan zijn? Waarom?
JEKINO 25 kids & 1 dad
5
1. Hoe voelde jij je toen bleek dat niet alle kinderen wezen waren maar sommigen door hun familie naar Zhao werden gestuurd?
Kan je dat begrijpen? Hoezo?
2. Hoe zou jij het vinden om plots met 25 mensen samen te leven?
JEKINO 25 kids & 1 dad
6
leerkrachtendossier bij een film voor leerlingen van het 3de leerjaar en ouder
* * * * * * *
algemene doelstellingen de beeldtaal en het gebruik van geluid bij bepaalde scènes analyseren meer inzicht krijgen in de thema's en de personages uit de film de dieper liggende betekenis achter een verhaal vinden stilstaan bij een aantal waarden en kritisch denken stimuleren uiten van een eigen standpunt of mening beeldinformatie herkennen, begrijpen, interpreteren en er kritisch tegenover staan plezier en voldoening beleven aan wat beeldend vorm is gegeven
* * * *
specifieke doelstellingen ervaringen, meningen, gevoelens in verband met de film uitdrukken werken rond naamgeving en naambetekenissen een muziekinstrument in mekaar knutselen en samen muziek maken reflecteren over 'samen-leven'
JEKINO 25 kids & 1 dad
7
voor de film
over de regisseur
Huang Hong, geboren in 1960, is in China een gekend en vaak bekroond acteur. Hij wordt niet enkel gerespecteerd vanwege zijn acteertalent, maar ook voor zijn grote bekommernis om de jongeren in zijn functie als ‘Chinees Filantropisch Ambassadeur (hij is directeur van de ‘China Philanthropy Association’). Hij speelde me in talrijke films en (voornamelijk komische) tv-series ('The Busy Partymember Named Jin Zhu' was een televisiehit in China). Voor '25 kids & 1 dad' is hij regisseur, scenarist én hoofdacteur. Het is Huang Hongs debuut als regisseur. over film in China
In China worden al decennia lang prachtige films gemaakt, maar het duurde – o.a. door politieke omstandigheden – tot de vroege jaren '80 vooraleer de Chinese cinema zich ten volle kon ontplooien en de kans kreeg om zich ook aan een internationaal publiek te presenteren. De Chinese cinemageschiedenis wordt ingedeeld in (tot op heden) 6 generaties. De eerste 3 generaties, makers van heel poëtische cinema, waren actief in de jaren '60. De 4 generatie werd gekortwiekt door de politieke toestand in de jaren '60. De (communistische) culturele revolutie woedde in alle hevigheid en maakte kunstenaars, ook cineasten, monddood. Films dienden enkel als propagandamiddel voor China en het Maoïsme. De 5 generatie zorgde voor de grote doorbraak. Deze filmmakers groeiden op onder het regime van de grote leider Mao. Na diens dood kregen zij in de jaren '80 de kans om hun carrière als cineast te ontplooien. Hun werk oogstte in het westen grote bewondering maar in eigen land belandden die films op de index (de lijst van 'verboden' of 'af te raden' films) wegens te kritisch: armoede en onderontwikkeling mochten niet aan de buitenwereld getoond worden. De censuur gebeurde heel subtiel. Films van Chen Kaige (o.a. 'Gele aarde', 'Farewell to my concubine' 'Temptress Moon') en Zhang Yimou ('Het rode korenveld', 'Judou', 'Rode lantaarns', 'Shangai Traid',…) werden in heel China uitgebracht op 10 'kopies'; dat betekent zoiets als 1 exemplaar van de film voor half Europa. Dit maakte het vrijwel onmogelijk om het werk van deze regisseurs in eigen land te bekijken. Gelukkig zorgde de welvarende filmbusiness in Hongkong ervoor dat toch heel wat Chinese producties hun weg naar het westen vonden. Vooral een aantal titels uit de rijke kinderfilmtraditie van China en Hongkong zijn echte pareltjes: 'King of Masks' (Wu TianMing) is een ware klassieker. En 'Going to school with dad on my back' (Zhou Youchao) is pure en subtiele poëzie. Ook '25 kids & 1 dad' past binnen deze generatie van mooie, artistieke films, met veel aandacht voor de traditionele cultuur en de arme plattelandsbewoners. Door zich te concentreren op de problemen van de gewone man kan men bescheiden commentaar geven op de toestand in het land, zonder écht kritiek te leveren op het functioneren van de grote Chinese staat. Geheel binnen de 'wetten van de traditie' krijgen we in '25 kids…' ook typische Chinese muziek te horen (bv. de gezangen van de kinderen, de ratels, de fluiten…). de
de
JEKINO 25 kids & 1 dad
8
Intussen is een 6 generatie Chinese cineasten opgestaan. Zij vertellen niet langer over thema's zoals traditie en identiteit maar schetsen de problemen waar de moderne Chinese maatschappij mee te kampen heeft. Jachtige grootstadcinema, met hypernerveuze beelden en pompende beats. Het zijn verhalen over (vaak losgeslagen) jongeren in een stedelijk milieu, op zoek naar een plaats in de samenleving en dromend van westerse verworvenheden. Nieuwe normen qua liefde en seks nemen de plaats in van de aloude preutse en kuise beleefdheidsnormen. Door te werken met heel kleine budgetten maken deze cineasten zich zo min mogelijk afhankelijk van de Chinese overheid. Eén van de spilfiguren van deze 6 generatie is Lou Ye ('Suzhou River'). Het is duidelijk dat '25 kids & 1 dad zich qua stijl en inhoud ver verwijderd houdt van deze nieuwe generatie filmmakers en veel nauwer aansluit bij de vorige generaties. de
de
over China en de thematiek van '25 kids & 1 dad'
China is een enorm land, bijna een continent. Het is met een oppervlakte van ongeveer 10 miljoen vierkante kilometer het grootste land ter wereld, groter dan de Verenigde Staten van Amerika en vele malen groter dan Europa. Je moet als reiziger 5.000 km van noord tot zuid en nog eens 5.000 km van oost tot west afleggen om dat reusachtige land in beide richtingen te doorkruisen. Het is dan ook begrijpelijk dat het land op alle terreinen uitblinkt in diversiteit. Toch zou je voorzichtig kunnen stellen dat China een grote cultuurhistorische continuïteit kent, o.a. dankzij de behoudsgezindheid van de conservatieve boerenbevolking. Hun levensopvattingen en levenswijze bleven gedurende duizenden jaren vrijwel intact. Bovendien heeft o.a. de bouw van de Chinese Muur beïnvloeding van buitenaf in vrij grote mate kunnen tegenhouden. politiek Mao Zedong of Mau Tse-toeng (1893-1976) was een boerenzoon met een lerarenopleiding. Hij werd leider van de Chinese communistische beweging in de jaren '30-'40 en staatshoofd van China in 1949. Mao week af van het Marxistische model van de Sovjet-Unie toen hij een socialistische samenleving probeerde op te bouwen, gebaseerd op kleinschalige landbouw in plaats van op een gecentraliseerde, bureaucratische, geïndustrialiseerde economie. Tijdens zijn communistisch bewind in China werden vele waardevolle hervormingen ingevoerd. Maar zijn beleid kende ook negatieve kanten, onder meer de 'Grote Sprong Voorwaarts' in 1958. Deze campagne moest zorgen voor een snelle economische groei, voor de grote doorbraak in de Chinese geschiedenis. De volkscommunes en stedelijke bedrijven zouden ministaten worden met gratis voedsel, onderdak, werkzekerheid en verzorging van de wieg tot het graf. Elk dorp zou over kleine hoogovens beschikken, waardoor China de staalproductie van Engeland zou overtreffen. Verder mocht er geen onderscheid meer zijn tussen stad en platteland. De Chinese maatschappij moest er een worden van overvloed. De Grote Sprong Voorwaarts eindigde in een catastrofe: de grondstoffen- en energietoevoer en de transportfaciliteiten bleken ontoereikend. De industriële productie stortte in elkaar. Signalen over een nakende voedselramp bereikten de 'hoofdkwartieren'. Miljoenen mensen werden van de fabrieken naar de akkers en rijstvelden gestuurd. Te laat. In 1960 en 1961 stierven meer dan 20 miljoen mensen ten gevolge van voedseltekorten. Tijdens de daarop volgende 'Culturele Revolutie' (1967-1976) werd de jeugd door de 'Bende van Vier' opgeroepen om de bevolking wakker te schudden en te voorkomen dat het communisme zou vastroesten. De 'Bende van Vier' was een groep radicale communisten, waaronder Mao's vrouw Jiang
JEKINO 25 kids & 1 dad
9
Qing. Ze rebelleerden tegen de strakke partijorganisatie, de bureaucratie en alle westerse (ook Russische) invloeden. De radicale jongeren, meestal scholieren en studenten, waren te herkennen aan hun rode armbanden. Ze noemden zich 'Rode Gardisten' en trokken met duizenden van stad tot stad. Ze bestormden universiteiten, verbrandden boeken en vernietigden monumenten en kloosters. Het Rode Boekje, hun eigen 'Bijbel', bevatte een bloemlezing van de geschriften van Mao. Iedereen moest het Rode Boekje bestuderen en zoveel mogelijk van buiten kennen. Ze hadden geen tijd voor school; hun motto was: "Hoe langer je studeert, hoe dommer je wordt". Professoren en leraren waren niet meer nodig en studenten moesten naar het platteland om 'van de boeren te leren'. Toen de chaos te groot werd, liet Mao het leger ingrijpen. Kenmerkend voor de Culturele Revolutie zijn de proletarische bloempotkapsels en vlechtjes, de verplichte vormeloze blauwe, grijze, zwarte of groene uniseks-Mao-pakken. Op het gebied van seksualiteit heerste er een klimaat van onthouding en veroordeling. Momenteel is de volksrepubliek China een socialistische staat onder de democratische dictatuur van het volk, geleid door de werkende klasse en gebaseerd op de alliantie van arbeiders en boeren. Het socialistische systeem wordt in China hoog in het vaandel gehouden. De controle van de Chinese Communistische Partij (CCP) over de staat bleef gehandhaafd en in de praktijk zijn partij en staat moeilijk van elkaar te onderscheiden. toepassing op '25 kids & 1 dad'
'25 kids & 1 dad' biedt een prettige blik op een land dat z'n poorten naar de wereld steeds wijder opengooit en de levensstandaard er sindsdien fel op vooruit zag gaan. Maar op het geïsoleerde platteland gaat het leven nog altijd z'n gangetje op het ritme van de vorige generaties. De mensen komen regelmatig samen om de dorpszaken te bespreken; iedereen (niet alleen de dorpsoudste) geeft z'n mening. De leiding is in handen van de burgemeester (die Zhao veel steun verleent) die op zijn beurt verantwoording verschuldigd is aan zijn overste, met wie hij regelmatig in telefonisch contact staat. Tegen de muur van het vergaderlokaal hangen de foto’s van de grote Chinese leiders. China is nog steeds een land van militaire optochten en parades. De beelden van de weeskinderen, paraderend in hun soldatenpakjes, ogen voor de dorpelingen blijkbaar erg vertrouwd. De film stelt stad en platteland bijna lijnrecht tegenover elkaar, met een duidelijke voorkeur voor het landelijke leven. '25 kids & 1 dad' is een échte dorpsfilm, over het dynamische reilen en zeilen binnen een kleine gemeenschap (de jaloezie, de roddels,...). Op belangrijke momenten troepen de bewoners van het dorpje Xiagou samen rond het erf van Zhao om de gebeurtenissen gade te slaan. Maar dat werkt ook in omgekeerde richting. Zo kunnen wij immers een blik werpen op de kleurrijke dorpsfiguren en hun typische kantjes: de burgemeester die zichzelf graag op de voorgrond zet, de hysterische buurvrouw, de onderdanige echtgenoot, …. In zo'n klein dorp veroorzaken 25 kinderen uiteraard een heleboel overlast: van ontsnapte kippen en diefstal van eieren en melk tot regelrechte baldadigheden. "Ze zijn nog erger dan het Japanse leger", laat een dorpsgenoot zich ontvallen. China is een plattelandsmaatschappij. De landbouw is er nog steeds de belangrijkste bron van nationale inkomsten. Iedereen 'boert' er op zijn manier. Overal, zelfs in de stad, houden mensen kippen, ganzen en eenden. Anders dan bij ons dienen runderen en paarden vooral als trekdieren (er is relatief weinig graasland om groot vee te kweken); de vleesvoorziening komt vaak van het pluimvee. Een kippenfarm is dus een belangrijk bedrijf.
JEKINO 10 25 kids & 1 dad
Zo idyllisch als het leven er in Xiagou aan toe gaat, zo 'slecht' is alles wat de stad te bieden heeft: de opvang in de ziekenhuizen ("Red deze kinderen." - "Geen sprake van. Eerst betalen."), de ondervraging op het politiekantoor (een hilarisch misverstand),... De weg naar de stad is lang en ligt vol hindernissen. Geen wonder dat iedereen verkiest om veilig in z'n eigen dorpje te blijven. samenleving In China wonen meer dan één miljard mensen. Dat is enorm veel. De regering voert daarom sinds 1979 de 'één-kindpolitiek'. Ouders mogen maar één kind hebben. Bij de geboorte van een tweede kind worden ze bestraft met een belastingverhoging. Niet iedereen in China is even gelukkig met deze regel. Als het eerste kind een meisje is, blijven de ouders later vaak alleen achter. Vrouwen gaan in China immers meestal bij de familie van hun man wonen. En de positie van de vrouw is niet altijd gelijkwaardig aan die van de man. Doorgaans onderhouden Chinezen sterke banden met hun familie. Oudere mensen worden gerespecteerd vanwege hun wijsheid. In veel families wonen grootouders bij hun kinderen en kleinkinderen. Samen eten met de familie is een traditie. Voedsel is zo belangrijk voor de Chinezen dat zij elkaar begroeten met "Chi le Ma?" ('Heb je al gegeten?'). Families komen samen voor de maaltijd en spenderen hun halve inkomen aan eten. Smaak, aroma en voedingswaarde zijn belangrijk bij de keuze van de ingrediënten. toepassing op '25 Kids & 1 dad'
Eén ding is zeker: er wordt in die dorpjes heel wat gefeest. In de film vieren we o.a. mee met een verloving, een verjaardag, een schoolparade, een begrafenis (een kennismaking met de plaatselijke rouwrituelen),… En bij elk feest wordt er plaats gemaakt voor… lekker eten! "Geen verloving zonder vis en kip!", zegt Tante Liu. Het 'stoombrood', een typische vorm van broodbereiding uit deze streek, wordt bij elke gelegenheid opgediend. Telkens opnieuw blijkt China een land van redevoeringen. Toespraken worden door iedereen met luide stem gehouden. Er wordt dus heel wat geschreeuwd en geroepen in deze film, vaak voor een uitgebreid publiek van dorpelingen. Een film over weeskinderen is een ideale gelegenheid om te verduidelijken hoe belangrijk de familie en de familiale waarden in China nog zijn. Verschillende uitspraken van Zhao, zelf een weeskind, tonen aan dat hij droomt van een groot, traditioneel gezin: "Ik wil een kind om te rouwen wanneer ik sterf. Dankzij deze kinderen heb ik nog hoop." Op het einde van de film bekent hij: "De kinderen hebben mijn hart gestolen. Nu weet ik wat het betekent om vader te zijn." De kinderen kunnen hem geen grotere eer bewijzen dan door hun wens om allen zijn naam te mogen dragen. Wanneer Zwart Ei hem herinnert aan zijn ongehuwde status, is hij diep beledigd: "Ik haat dat woord! Ik ben Zhao-de-succesvolle, niet Zhaode-vrijgezel!"
Hoe geïsoleerd het leven verloopt in de kleine dorpjes wordt pas duidelijk als we zien hoe de massamedia voorzichtig hun intrede doen in deze gemeenschap. Heel het dorp troept samen rond één tv-toestel om te zien hoe hun dorpsgenoot op het scherm zal verschijnen. Achteraf zucht Zhao verschrikt: "De tv heeft mijn leven helemaal om zeep geholpen." Vanuit zijn geïsoleerde bestaan kon hij onmogelijk de impact van zijn pathetische oproep op tv en in de kranten inschatten. Ook één specifieke vorm van criminaliteit wordt in de film even aangehaald en klinkt misschien wat vreemd in westerse oren. De koperdiefstal waar de politiemannen Zhao van beschuldigen verwijst
JEKINO 11 25 kids & 1 dad
naar een typisch misbruik: dieven vernielen pas aangelegde telefoonleidingen om de telefoondraden af te stropen en het koper te verkopen. onderwijs Pas sinds 1985 is de basisschool verplicht. Nog heel wat volwassenen zijn analfabeet omdat ze nooit naar school gingen. Ondanks de schoolplicht laten sommige boerenfamilies ook nu nog hun kinderen op het veld werken tijdens schooltijd. Zo helpen ze het gezin financieel ondersteunen. toepassing op '25 kids & 1 dad'
Het enige goede wat er uit de stad komt, is het onderwijs. Zhao doet in de stad inspiratie op voor z'n lessen. En de delegatie schooljuffen die een kijkje komt nemen, oogt als een stel 'gezanten uit een betere, schitterende wereld'. Geen wonder dat de dames in het dorp veel bekijks hebben. '25 kids & 1 dad' kan geïnterpreteerd worden als een loflied op het Chinese onderwijssysteem, waarin voor iedereen dezelfde kansen zijn weggelegd. Maar dat zou afbreuk doen aan de ware aard van dit verhaal: gelukkig heeft de film heel wat meer te bieden dan botte propaganda. over beeldtaal
'25 kids & 1 dad' vertelt een eenvoudig verhaal op een heel traditionele manier. Een paar elementen vallen echter op. de pré-generiek We worden het verhaal ingezogen door een reeks opvallende beelden die, in zwart-wit, onze nieuwsgierigheid aanscherpen. We zien enkele van de belangrijkste figuren uit het verhaal, maar we kennen hun rol en functie nog niet. De beelden roepen vragen op bij wat komen gaat, maar vertellen ook al één en ander over de hoofdpersonages, hun onderlinge verhoudingen en de problemen die hen te wachten staan. In dit fragment herkennen we o.a. - Zhao die alles in goede banen probeert te leiden, halsstarrig blazend op z’n fluitje (dat z’n krampachtige pogingen symboliseert om orde te handhaven, als een voorbode van de gezagsproblemen die nog moeten komen). - Zijn verloofde Guiqing, die met groeiende ontsteltenis de situatie gadeslaat. Vertwijfeld en onmachtig staat ze te roepen. - 'Zwart Ei' die, zittend op het dak, zich onmiddellijk profileert als een 'dwarskop', een moeilijke jongen die zichzelf uitroept tot leider van de troep. ("Ik ben de aas. Ik moet bovenaan zitten." - "En ik ben de koning. Kom naar beneden!")
- Het kleine 'wees'meisje Niu Niu, die 'Zwart Ei' aanwijst op het dak: zij toont zich braaf en behulpzaam. We zien de kinderen arriveren in groep. Onmiddellijk wordt duidelijk dat er bedrog in het spel is: ze zijn niet allemaal échte wezen; sommigen van hen willen gewoon profiteren van dit buitenkansje op een beter leven. ("Als je zegt dat je ’n vader hebt, word je niet aangenomen." - "Weet ik. Ik zeg dat m’n vader dood is.") In deze groep zien we Zwart Ei, centraal in beeld, groter en luidruchtiger dan de rest... een leidersfiguur!
JEKINO 12 25 kids & 1 dad
kleurgebruik 'Rood' en 'blauw' zijn 2 kleuren met een sterke symbolische waarde. En beide kleuren worden ook in '25 kids & 1 dad' opvallend vaak op die manier gebruikt. Rood is een warme kleur, die staat voor 'het goede'. Rood brengt geluk; ten tijde van de Chinese Tsjodynastie was rood zelfs een heilige, levensschenkende kleur. En bovendien is het de nationale kleur van China (zie bv. de Chinese vlag) en dé kleur van het communisme. Het vele gebruik van rood in de plattelandscènes, lijkt soms wel een eerbetoon aan het landelijke leven, aan China en aan het karakter van Zhao (cfr. zijn rode shirt). Andere opvallende rode elementen: de huwelijksjurk, de linten van de kippen, de strik van Zhao, het fluitje, de wasbadjes van de kinderen,...
Blauw vind je op het platteland niet terug; in deze film is het typisch een kleur voor de stad. Blauw is een koude kleur die staat voor alles wat geestelijk en rationeel is. Oorspronkelijk had de Chinese taal zelfs geen woord om deze kleur te benoemen. 'Ch’ing' duidde op alle kleurnuances van donkergrijs via blauw tot groen. Blauwe ogen, bloemen, linten en kleden golden in China lange tijd als lelijk en dragers van ongeluk. Wanneer Zhao in de rol van onderwijzer kruipt, trekt hij zijn blauwe jas aan. Dat schept afstand: hij is niet langer de liefhebbende, begrijpende vader maar een leraar, een opvoeder. Terwijl de kippen bij het verlovingsfeest nog met rode strikken getooid waren, dragen ze bij de dodenwake blauwe linten. Een onschuldig kleurenspelletje? Wie weet, maar geheel in de traditie van de Chinese cinema wordt er aan kleur en vormgeving enorm veel aandacht besteed. Ook '25 kids & 1 dad' bevat enkele beelden van een onvergetelijke, poëtische schoonheid: de kinderen die hun badjes opgooien op het erf, het druk kakelende pluimvee, de maïskolven die te drogen hangen, de enorme ballonnen, dobberend boven de heuvelrug... luchthartig Hoewel de film ongetwijfeld over een heel ernstige situatie vertelt, is de toon toch altijd even luchthartig. Weldadig kabbelt '25 kids & 1 dad' voort in de richting van een onvermijdelijk happy end. Regisseur Huang Hong verwierf vooral faam als komisch acteur en de film bewijst dat hij oog heeft voor de dingen die elke ware komiek kenmerken: aandacht voor de kleine menselijke kantjes en een perfect gevoel voor timing. Het resultaat is een feel good movie met slechts één enkele vals klinkende noot: de ietwat ongelukkige episode waarin kandidaat-onderwijzeressen uit de stad de kippenfarm met een bezoekje vereren. Een cultuurclash die weinig bijdraagt tot het verhaal. Beelden van geüniformeerde kinderen, marcherend in een militaire parade mogen in China dan al tot het patrimonium behoren, voor westerse ogen hebben ze toch iets ongepast, iets obsceen zelfs.
JEKINO 13 25 kids & 1 dad
na de film
Je kan de leerlingen individueel de (vereenvoudigde) vragen in hun dossier laten invullen. Toch is het aan te raden de leerlingen in groep te laten zoeken naar mogelijke verklaringen. Laat de leerlingen in hun groepje iemand aanduiden die de tijd bewaakt en zorgt dat alles rustig verloopt, iemand die zorgt dat alle vragen en alle leerlingen aan bod komen, iemand die de antwoorden noteert en iemand die later verslag uitbrengt voor de klas. Na elk onderdeel kan je de antwoorden van de verschillende groepjes overlopen. De voornoemde taken kunnen in elk groepje doorschuiven. De verklaringen in dit dossier zijn enkel ter duiding. Je gaat met je klas dus niet op zoek naar sluitende antwoorden, het is eerder een kans om een eigen standpunt of mening te uiten.
JEKINO 14 25 kids & 1 dad
Kinderen en jongeren krijgen heel wat te verwerken tijdens een film. Het is goed dat ze hun gevoelens en ervaringen aan elkaar kenbaar maken, dat ze vrij kunnen spreken over de film. De begeleider kan hier hoogstens modereren en mag zeker geen mening opdringen. Het blijft bij het verzamelen van gedachten en emoties. Door steeds naar de motivatie van hun antwoord te peilen leren kinderen zich beter uiten en verduidelijken. mogelijke vragen
1. Hoe voelde jij je bij het kijken naar de film? 2. Was de film wat je ervan verwacht had? Hoezo? 3. Wat heeft je getroffen? 4. Wat heeft je gestoord? 25 kinderen: Zhao Guang heeft moeite om hun namen te onthouden. Daarom geeft hij ze in het begin allemaal de naam van een speelkaart. Later mogen de kinderen zelf hun naam kiezen uit een lijst. Kan jij je nog enkele namen herinneren? Moeilijk hé!
1. Weet je hun naam nog?
Zwart Ei, NiuNiu (meisjemeisje), Zhao de Succesvolle
2. Ken je ook nog de naam van de broer van het meisje? De Kleine
3. Wat vind jij van die namen? Vind je dat hun naam bij hen past?
De motor van het verhaal is Zhao, de kippenboer. Rondom hem zwermen 2 groepen personages – de dorpelingen en de weeskinderen – die in de loop van de film steeds meer lijnrecht tegenover elkaar komen te staan. Zhao is de 'vader' van de weeskinderen. Hij is zelf een wees en voelt zich verbonden met hun lot.
Hij werd opgevoed door de dorpelingen; dat vervult hem nog steeds met dankbaarheid ("Ik sta bij iedereen in de schuld"). De kippenkwekerij heeft van hem een rijk man gemaakt, maar hij is zijn verleden niet vergeten ("Zonder die kippen was ik hier niet eens."). Hij heeft zich opgewerkt van 'Zhao-Blote-Kont' tot 'Zhao-de-Succesvolle'. "Ik had geen kleren. Ze noemden mij Zhao-Blote-Kont. Toen ik volwassen werd, vond ik geen vrouw. Toen noemden ze mij Zhao-de-Vrijgezel. En nu ik rijk ben, noemen ze mij Zhao-de-Succesvolle"’
Maar hij blijft nog steeds 'Zhao-de-Vrijgezel' en de kinderen trekken een lelijke streep door zijn verlovingsplannen. Zijn aanstaande stelt hem immers voor de keuze: "Zeg me: kies je voor mij of voor de kinderen?". Maar Zhao kan niet kiezen. En zijn missie opgeven kan hij al helemaal niet, zelfs al wordt hij door twijfels overvallen. "Waar ben ik in godsnaam mee bezig? Niemand vindt het goed wat ik doe."
De dorpelingen noemen hem een opschepper. Maar daar merken we niks van. We zien slechts een man die zich laat meeslepen door z’n enthousiasme. Een opgever is hij niet. Op z’n eigen manier wint Zhao het respect van het dorp terug. "Ik had de moed bijna opgegeven. Maar hun gedrag dwong
JEKINO 15 25 kids & 1 dad
me om door te zetten. Ik ben koppig. En als ze aandringen, wordt het nog erger. Ik zorg goed voor de kippen. Waarom zou ik niet goed voor de kinderen zorgen?"
Hij groeit in zijn nieuwe vaderrol, gesterkt door zijn jarenlange ervaring met... kippen. Hij gebruikt een fluitje om zijn dieren met militaire discipline af te richten. Dezelfde methode past hij nu toe op z'n 25 pupillen. Hij zorgt voor leefregels, hygiëne, goede manieren en... onderwijs. Dat laatste is het moeilijkste onderdeel van zijn taak als 'onthaalvader'. Hen in het gareel houden lukt soms nog nét, maar hen ook nog onderwijzen...? ("Ik heb me nooit te stom gevoeld om eieren te verkopen, maar kinderen onderwijzen is me te moeilijk.")
De regisseur heeft de keuze gemaakt om binnen de groep van 25 weeskinderen slechts een 2-tal kinderen een eigen profiel te geven. De kinderen zijn een anonieme massa; de enige die we beter leren kennen zijn: Zwart Ei: een rebel die de dingen op z’n eigen manier doet en op de verkeerde wijze respect wil
afdwingen. Een leidersfiguur: hij beveelt en wordt gehoorzaamd. Maar door zijn verkeerde aanpak jaagt hij iedereen – Tante Liu op kop – tegen zich in het harnas. Ondanks z’n ergernis herkent Zhao vermoedelijk iets van z’n eigen doortastendheid en vechtlust in de jongen. Vandaar het vele geduld en begrip dat hij voor hem kan opbrengen.
Niu Niu: een lieve, meegaande meid; op alle vlakken het tegengestelde van Zwart Ei. Zij is geen echt
weeskind (cfr. het gesprek met haar grootmoeder). Maar ze is een heel positieve figuur en erg bezorgd over haar broertje 'Kleintje'.
Bij hun geboorte krijgen Chinese baby's vaak een minder vriendelijke naam zoals 'Kleine', 'Kleine Hond' (zoals ‘Little Doggy’ in King of Masks) of 'Oude Koe'. Dat komt door het bijgeloof van Chinese ouders die vrezen zich met een welluidende naam de jaloezie van de kwade geesten op de hals te halen. Ook in het begin van '25 kids & 1 dad' stellen de kinderen zich voor: 'Ik ben Kleine Boom, ik ben Kleine Hond…' Ook de naam Zwart Ei zou op die manier verklaard kunnen worden, maar in dit geval is het de bijnaam voor één individu dat in een groep opvalt door z’n negatieve karakter. De zogenaamde 'rotte appel in de mand'. In China worden namen anders gebruikt dan bij ons. Wat wij een vóórnaam noemen staat in het Chinees namelijk áchteraan. Chinezen spreken daarom niet van een vóórnaam, maar van een 'gegeven naam'. Wij zouden dus niet Zhao Guang zeggen maar Guang Zhao. Verwarrend is dat tegenwoordig nogal wat Chinezen die dromen van het westen – bv. in Taiwan of Hongkong – onze gewoonte om de gegeven naam vooraan te zetten, overnemen. Ontmoet je zo'n westerse Chinees dan is het altijd gissen of hij zijn naam op westerse of op Chinese wijze heeft gerangschikt. Met welke naam moet je hem nu aanspreken? Je loopt immers het risico dat je "Dag mijnheer Jan" tegen hem zegt, wat bij een eerste ontmoeting nogal vrijpostig is. Overigens spreken Chinezen elkaar vaak aan met "mijnheer Li" of "mevrouw Li". Maar ook dat wordt omgedraaid en wordt: "Li mijnheer" en "Li mevrouw". Vroeger was dat meestal "kameraad Li". Deze aanspreektitel wordt binnen de communistische partij nog slechts door de oudere generatie gebruikt. Ook worden ouderen aangesproken met de titel 'tante' en 'nonkel' en mensen van je eigen leeftijd spreek je aan met 'zuster' of 'broeder'. Dit wordt gedaan om respect te tonen tegenover de anderen. Alleen vrienden spreken mekaar aan met de gegeven naam.
JEKINO 16 25 kids & 1 dad
Aan een Chinese naam kan je ook niet altijd aflezen of het om een man of vrouw gaat. Veel voornamen worden voor beiden gebruikt. In China zijn er immers geen regels voor het geven van een naam. Die vrijheid is heel welkom: meer dan 1 miljard Chinezen moet het immers doen met een vrij klein aantal achternamen. Uit een statistiek van 1997 blijkt dat toen al bijna de helft van alle Chinezen met één van de volgende 10 achternamen rondliep: Zhang, Wang, Li, Zhao, Chen, Yang, Wu, Liu, Huang of Zhou. Om je kind in die eentonige massa toch te onderscheiden van anderen is een fantasievoornaam een goede oplossing. Vaak wordt zo'n naam dan aangevuld met een koosnaampje dat enkel binnen de familie wordt gebruikt. Natuurlijk zijn er altijd écht populaire namen geweest, zoals Yong of Rui (allebei betekenen ze de dappere), Gang (van staal), Jiang (gezond of sterk), Ming (licht), Yi (standvastig) en Shanshan (schitterend). Vaak kan men uit dit type namen het geslacht afleiden. Iemand die 'de dappere' heet, is waarschijnlijk van het mannelijke geslacht, net als iemand die luistert naar 'de rivier' of 'het meer'. Achter namen als 'meimaand' of 'begin van de lente' (Yuanchun) gaat meestal een meisje of vrouw schuil. Beschrijvingen van schoonheid horen sowieso bij meisjes en vrouwen. Dat is zo bij namen zoals Lan (orchidee), Ping (vreedzaam) en Fang (geurend). Er zijn ook twijfelaars, zoals Nan (de naam van een kostbare Chinese houtsoort), Yi of Yang (zon), Li (oprecht) en Jun (soldaat). In een naam kan ook een boodschap verscholen zitten. Zo zou de naam Yi Nan ('kom naar het zuiden') kunnen betekenen dat zijn of haar ouders ten tijde van de geboorte gescheiden leefden. Vader werkte waarschijnlijk in het zuiden van het land terwijl moeder noordelijker achterbleef. In de naam van hun kind kan zo het verlangen naar elkaar uitgedrukt worden. Natuurlijk tref je in communistisch China ook politiek getinte namen aan. Niet dat voornamen van leiders zoals Xiaoping en Zedong letterlijk aan kinderen worden gegeven. (Dat gebeurt zelden.) Wel werden in families met de achternaam Li kinderen Ning genoemd (een verwijzing naar Lenin - Lining). Kinderen met de achternaam He werden nogal eens Ping genoemd, zodat de combinatie Heping ontstond (vrede). Er lopen in China meisjes rond met de naam Hong (rood) en jongens met de naam Qun (de massa). Wie in oktober – de maand waarin de Volksrepubliek werd gesticht – werd geboren liep het risico de naam Guoqing (viering van het vaderland) of Guo (nationale feestdag) te krijgen. Toen Mao in 1976 overleed ontstond er nog één keer een Mao-rage in de naamgeving. Veel kinderen die in dat jaar het levenslicht zagen werden Mian Ze genoemd: Ik mis Ze (van Zedong). Vandaag de dag zijn namen waarin kracht, schoonheid, rijkdom en gezondheid worden uitgedrukt populair. Tegenwoordig krijgen heel wat Chinezen er naast hun Chinese naam een Westerse voornaam bij (bv. Li Harry Peng).
JEKINO 17 25 kids & 1 dad
3. Waar komt jouw naam vandaan? Wat betekent hij? 4. Waarom hebben jouw ouders precies die naam gekozen? 5. Vind jij dat jouw naam bij je past? Hoezo? 6. Heb je ook een troetelnaam? Welke? 7. Als je voor jezelf een naam mocht kiezen, welke zou dat dan zijn? Waarom? Wil je dit onderwerp verder uitdiepen dan kan je met de klas werken rond de Axenroos (F. Cuvelier). Op internet is hierover heel wat info terug te vinden. Surf naar een zoekmachine en tik gewoon het woordje 'axenroos' is. Of neem eens een kijkje op www.relatiestudio.be www.clb-net.be/caleidoscoop/inhouden/inhouden13/art13_2_04.html
1. Hoe voelde je je toen bleek dat niet alle kinderen wezen waren maar door hun familie naar Zhao werden gestuurd? Kan je dat begrijpen? Hoezo? (meer info zie: voor de film - 'samenleving' - 'onderwijs'
2. Hoe zou jij het vinden om plots met 25 mensen samen te leven?
JEKINO 18 25 kids & 1 dad
Zhao Guang leert de kinderen muziek maken. Met eenvoudige instrumenten worden mooie klanken getoverd. Het lukt jullie vast ook. Je kan zelf je eigen 'chinees' muziekinstrument maken en er daarna samen op los klepperen! wat heb je nodig (per leerling):
- 3 houten staafjes (2 X 10 cm en 1 X 20 cm) met telkens twee gaatjes (zie afbeelding) - touw - boeken over Chinese kunst - viltstiften, verf, krijt, kleurtjes, wasco, vernis,… hoe ga je te werk:
Je kan leerlingen hun plankjes laten versieren vooraleer het muziekinstrument in elkaar te knutselen. Hiervoor kan gewerkt worden met viltstiften, verf, krijt, kleurtjes, wasco,… Ter inspiratie kan je enkele boeken over Chinese kalligrafie of kunst mee naar de klas nemen. Wanneer de tekeningen klaar zijn, kan op elk plankje - ter bescherming - een dun vernislaagje aangebracht worden. Wanneer de vernis volledig droog is, neem je een kort plankje. Je legt dit op de tafel met de gaatjes naar je toe. Daarop leg je het lange plankje zodat de gaatjes van de twee plankjes precies op elkaar liggen. Leg hierop weer een kort plankje, ook weer met de gaatjes precies op elkaar. Haal nu het touw door het ene gaatje (van boven naar onder) en daarna door het andere gaatje (van onder naar boven) en leg een stevige, dubbele knoop in het touw. ° °
° °
° °
JEKINO 19 25 kids & 1 dad
bibliografie
- www.night.net/rosie/0397-names.html - www.chinapage.com/biography/lastname.html - china.pagina.nl - chineseculture.about.com/library/weekly/aa122000a.htm - oud.refdag.nl/namen/980824bui06.html - www.omgangsvormen.nl/vreemde_landen_en_gewoonten.htm - users.pandora.be/wvaerewijck/ritcn1.html
Dit dossier is een productie van Open Doek vzw en Jekino vzw, in samenwerking met KHK H. Graf – Lerarenopleiding - Turnhout, gesteund door de Warande, Utopolis, Stad Turnhout, Prov. Antwerpen, DGOS en de Vlaamse Gemeenschap.
JEKINO 20 25 kids & 1 dad