Jaarverslag RAY OF HOPE VZW Knaptandstraat Lokeren

Jaarverslag 2013

RAY OF HOPE VZW Knaptandstraat 25 9160 Lokeren www.rayofhope.be

INHOUDSTAFEL JAARVERSLAG INHOUD 1.

Doelstellingen in 2013 ...........................................................................................................................................4

2.

Interne werking....................................................................................................................................................6

2.1

Bestuursorgaan ....................................................................................................................................................6 2.1.1

Algemene Vergadering .......................................................................................................................6

2.1.2

Raad van Bestuur ..................................................................................................................................6

2.1.3

Directiecomité ........................................................................................................................................7

2.2

2.2.1

Personeelsteam......................................................................................................................................7

2.2.2

Andere Teamleden ...............................................................................................................................8

2.2.3

Werking van het Team .......................................................................................................................9

2.2.4

Werkinstrumenten ............................................................................................................................ 10

2.2.5

Vergaderingen binnen de adoptiesector .................................................................................. 10

2.3 3

4

Team.....................................................................................................................................................................7

Vorming van de personeelsleden.......................................................................................................... 11

Werking in België .................................................................................................................................................. 13 3.1

Algemeen......................................................................................................................................................... 13

3.2

Procedure binnen Ray of Hope .............................................................................................................. 15

3.2.1

Instrumenten ....................................................................................................................................... 15

3.2.2

Verloop van de Procedure .............................................................................................................. 15

3.2.3

Informeren van kandidaat-adoptanten .................................................................................... 17

3.2.4

Geschiktheid van kandidaat-adoptanten ................................................................................. 19

3.2.5

Intake ...................................................................................................................................................... 20

3.2.6

Voorbereiding van de kandidaat-adoptanten ........................................................................ 24

3.2.7

Toewijzing............................................................................................................................................. 26

3.2.8

Reisvoorbereiding ............................................................................................................................. 28

3.2.9

Aankomstgesprek .............................................................................................................................. 29

3.2.10

Nazorg..................................................................................................................................................... 30

Adoptiebemiddeling ............................................................................................................................................. 39 4.1

Algemeen ......................................................................................................................................................... 41

4.2

Ethiopië ............................................................................................................................................................. 42

Jaarverslag 2013 | 2

4.2.1

Procedure .............................................................................................................................................. 42

4.2.2 4.2.3

Wachttijd en Wachtlijst………………………………………………………………………………….43 Werking in Ethiopië……………………………………………………………………………………….45

4.3

Sri Lanka............................................................................................................................................................ 47

4.3.1

Evolutie van de wachtlijst.................................................................................................................. 47

4.3.2

Werking in Sri Lanka............................................................................................................................ 49

4.4

China .................................................................................................................................................................. 52

4.4.1

Evolutie van de wachtlijst............................................................................................................... 52

4.4.2

China Special Needs .......................................................................................................................... 54

4.5

Marokko........................................................................................................................................................... 56

4.6

India .................................................................................................................................................................. 58

4.7

Burkina Faso - Proeffase ........................................................................................................................... 60

4.8

Haïti – Proeffase ........................................................................................................................................... 61

4.9

Togo – Proeffase ........................................................................................................................................... 61

4.10

Kanalen in Onderzoek................................................................................................................................ 62

4.10.1

Burundi…………………………………………………………………………………………………………..62

4.10.2

Vietnam………………………………………………………………………………………………………...63

4.10.3

Democratische republiek Congo .................................................................................................. 64

4.10.4

Benin ....................................................................................................................................................... 65

4.10.5

Ghana ...................................................................................................................................................... 65

4.10.6

Jamaica ................................................................................................................................................... 66

4.10.7

Kazachstan ............................................................................................................................................ 66

4.10.8

Malawi .................................................................................................................................................... 67

4.10.9

Sierra Leone ......................................................................................................................................... 67

4.10.10 Laos – opgeschort .............................................................................................................................. 67 4.10.11 Bhutan - opgeschort .......................................................................................................................... 67 4.11 5

Landenoverzicht .......................................................................................................................................... 68

Evaluatie.................................................................................................................................................................... 71


1. DOELSTELLINGEN IN 2013 In 2013 veranderde er heel wat in het ‘Vlaamse adoptielandschap’. Steunpunt Adoptie werd opgericht waardoor voorbereiding en nazorg onder één noemer werden samengebracht. De diensten voor maatschappelijk onderzoek werden gereduceerd van 5 naar 3, het nieuwe BVR stelde nieuwe vereisten en legde kosten voor bv nazorg vast, het raadgevend comité werd opgericht, de adoptiediensten mogen vanaf nu deelnemen aan de infosessies nog vóór kandidaat adoptanten starten met de adoptieprocedure en de Vlaamse Centrale Autoriteit inzake adoptie is het Vlaams Centrum Adoptie geworden. Binnen dat kader een goede werking realiseren was de doelstelling voor 2013 die we ons stelden eind 2012. Reeds begin 2013 werd al duidelijk dat er ook heel wat anders zou spelen dit jaar. We zagen veel verschuiven in het ‘interlandelijke adoptielandschap’. De toenadering tot het Haagse Adoptieverdrag gebeurt in steeds meer landen, zo ook in Ethiopië. Ray of Hope heeft zich in 2013 moeten aanpassen aan deze veranderingen en dat was geen eenvoudige opdracht; Waar de dienst jarenlang stond voor betaalbare adopties moesten we in 2013 de keuze maken om mee te gaan in de steeds stijgende kostprijzen die men aanrekent voor een interlandelijke adoptieprocedure. Het enige alternatief was onze eigen werking quasi stop te zetten. Nagaan of meegaan in dergelijke kostenverhogingen nog steeds betekent dat we verantwoorde adopties kunnen realiseren werd een essentiële taak waar Raad van Bestuur en leden van het team zich op toelegden. We hebben een goede middenweg gevonden maar het was geen sinecure. Daarnaast bracht het sterk dalende aantal adopties uit Ethiopië, het land waar tot dan toe de meeste kinderen waren geplaatst via onze dienst, een ‘sence of urgency’ met zich mee om nieuwe kanalen te starten. Waar we al vele jaren werken aan de opstart in Haïti, Burkina Faso, en Togo drong de noodzaak zich op om nog meer landen actief te exploreren. De kans om opnieuw een samenwerking aan te gaan met Vietnam had zich in 2012 geboden, maar het werd pas einde 2013 duidelijk dat dit ook realistisch zou zijn. Een vraag naar adoptieouders bracht een mogelijkheid tot een unieke samenwerking met een weeshuis in DR Congo met zich mee en ook met Kazachstan zullen we het komende jaar mogelijks een goede samenwerking kunnen uitbouwen. Het jaar 2014 stelt ons meteen vele nieuwe doelen: Haïti opgestart krijgen nu het Verdrag van den Haag inzake adoptie daar wordt geratificeerd, een dringende vraag stellen aan VCA om ook aan te voelen dat er noodzaak is voor vooruitgang in de dossiers. Correct en grondig oordelen is hun taak en dat kunnen we enkel toejuichen. We ervaren immers dat dit met de nodige alertheid gebeurt. Maar we zouden ook willen bekomen dat een akkoord voor de opstart van een nieuwe samenwerking sneller kan gebeuren. Contacten warm houden kost veel geld en brengt vaak een vorm van ongerustheid mee. De herkomstlanden geloven niet dat je effectief gaat komen met


dossiers. Kansen die zijn gecreëerd, worden zo soms vergooid. We stellen ons tot doel in 2014 hierover in dialoog te gaan met VCA om de mogelijkheden hieromtrent samen te bekijken. Nazorg en ‘roots’ worden duidelijk steeds belangrijker in onze werking. In de cijfers in dit jaarverslag zal u kunnen zien dat het aantal extra nazorggesprekken gelijk staat met het aantal informatiegesprekken dat werd gevoerd in 2013. Doel voor 2014 zal zijn na te gaan op welke manier we dit kunnen blijven realiseren, en op welke manier hiervoor kan worden samengewerkt met Steunpunt adoptie. Naast de werking in de landen zal Ray of Hope in 2014 een nieuwe huisstijl en website kunnen voorstellen. Het doel is mee te gaan met nieuwere en snellere vormen van communicatie: een forum zal deel uitmaken van deze website. Zo willen we aan wachtende kandidaten op een eenvoudigere manier sneller toegang tot communicatie bieden. Ook intern zal er goed moeten bekeken worden wat nog haalbaar is. Dit jaarverslag toont aan dat een kwaliteitsvolle werking beter kan gerealiseerd worden als we minder adopties realiseren. Aan de andere kant is het behoud van het personeelsbestand onmogelijk als de nieuwe samenwerkingen geen stijging in het aantal adopties meebrengen. We hebben in onze zoektocht naar nieuwe contacten ervaren dat er op verschillende plaatsen nood is aan adoptieouders. Samenwerking met vele verschillende landen voor de enkele kinderen die nood hebben aan een thuis zal de toekomst worden. Iets wat het niet eenvoudiger maakt maar wel des te meer de essentie van onze werking benadert: een thuis bieden, enkel en alleen aan kinderen die er in eigen land geen kunnen krijgen.


2. INTERNE WERKING 2.1

BESTUURSORGAAN 2.1.1 ALGEMENE VERGADERING

Voorzitter:

Wivina Demeester - De Meyer

Leden:

Erik Vander Peypen (secretaris), Christel Vergauwen, Christine Van Ussel -Gonnissen, Gabriella Jennes, Katrien Schryvers, Erna Smet, Guy De Meester, Walter Janssens, Wilfried Verniest en Marc Claeys.

In 2012 kwam de algemene vergadering eenmaal samen. In 2013 traden Katrien Schryvers en Gabriella Jennes toe tot de Algemene Vergadering.

2.1.2 RAAD VAN BESTUUR Voorzitter Wivina Demeester - De Meyer:

Leden van de Raad van Bestuur:

Christine Gonnissen

Christel Vergauwen

Katrien Schryvers

Gabriella Jennes

Erik Vander Peypen secretaris

Guy Demeester

Marc Claeys

Will Verniest


In 2013 namen we afscheid van Erik Vander Peypen. Hij startte als bestuurder en secretaris in september 2003. Wij danken hem voor zijn 10 jaar trouw engagement. We konden in 2013 twee nieuwe leden verwelkomen, m.n. Katrien Schryvers en Gabriella Jennes De raad van Bestuur vergaderde vijfmaal in 2013. De agenda van de Raad van Bestuur wordt minstens één week voor de vergadering doorgestuurd naar alle leden. Per agendapunt wordt een korte nota toegevoegd. De verslagen worden bewaard op het kantoor van de adoptiedienst. Naast het ‘basis takenpakket’ van de Raad van Bestuur dragen de leden actief bij aan het onderzoeken en uitwerken van nieuwe kanalen. Zo staat de voorzitter in voor de kanaalprospectie: dit zijn de eerste kanaalonderzoeken voor nieuwe landen, de andere leden doen ook kanaalcontroles.

2.1.3 DIRECTIECOMITÉ Het directiecomité kwam in 2013 samen in functie van de personeelsbesprekingen. Er vonden twee evaluatiemomenten plaats. Voor de werking bestaat een rechtstreeks overleg tussen de voorzitter en de coördinator waardoor steeds zeer snel kan worden gereageerd wanneer beslissingen moeten worden genomen.

2.2

TEAM 2.2.1 PERSONEELSTEAM

In 2013 behield het personeelsteam zijn samenstelling. Ieder heeft zijn bepaalde eindverantwoordelijkheid, de verdeling ervan ziet er als volgt uit:

Erika Van Beek, coördinator en kanaalverantwoordelijke voor Sri Lanka, Haïti, Togo en vertegenwoordigt Ray of Hope in diverse organen.

Kim Six, licentiate in de psychologie, is nazorgverantwoordelijke. Zij is ook kanaalverantwoordelijke voor de nieuwe samenwerking met DR Congo.


Charlotte Leloup, maatschappelijk assistente, is kanaalverantwoordelijke Ethiopië, China, China Special Needs en Burkina Faso. Zij gaat ook de mogelijkheden tot samenwerking met Brazilië na.

Annelies De Prest, maatschappelijk assistente, is kanaalverantwoordelijke India en Marokko, Vietnam. Zij bekijkt concreet de mogelijkheid tot samenwerking met Kazachstan en zij doet onderzoek naar nieuwe samenwerkingsmogelijkheden, de volledige lijst van de landen vindt u verder in dit verslag.

Linda Van Hoyweghen is administratief verantwoordelijke.

2.2.2 ANDERE TEAMLEDEN dr. Luc Janssen: Teamarts. In februari 2012 bracht hij reeds een bezoek aan Ethiopië. Kinderarts op rust Van Goethem staat ons nog bij in de evaluaties van de kinddossiers. Er is ook een samenwerking uitgebouwd met een netwerk van specialist kinderartsen en vnl. met dr. Wojciechowski , kinderarts van UZA en het tropisch instituut, voor de beoordeling van de medische rapporten van de special needs kinderen.

Meester Willy Van der Gucht : Teamjurist. Hij geeft advies op gebied van juridische zaken.

Praktische zaken, zoals het in orde brengen van legalisaties, worden ingevuld via een dienstencontract.


2.2.3 WERKING VAN HET TEAM Om de interne werking zo vlot mogelijk te laten verlopen, bestaat er een duidelijke taakverdeling voor de teamleden. Daarnaast worden er op vaste tijdstippen overlegmomenten georganiseerd om de functionaliteit van het team te optimaliseren. De wekelijkse briefing is een formeel overlegmoment waarop alle leden van het dagelijkse personeelsteam samen zitten om de dossiers kritisch te evalueren en de werking te bespreken. Zo wordt de stand van zaken van dossiers overlopen en wordt de ‘matching’ van toegewezen kinderen besproken. De briefwisseling, het e-mailverkeer en de telefonische communicatie met de dienst worden opgevolgd en besproken en er worden afspraken gemaakt. Op deze manier worden alle leden op de hoogte gehouden van de stand van zaken van dossiers en de werking in de herkomstlanden. In 2013 werd een landenschema toegevoegd. Dat wordt eenmaal per maand besproken om dit van kortbij en met meer inzichten, op te volgen.. De teamvergadering vindt op regelmatige basis plaats op woensdagavond. Alle teamleden nemen er aan deel. De teamarts was in 2013 altijd aanwezig. De jurist wordt enkel uitgenodigd indien er vragen zijn van juridische aard. Tijdens de vergadering wordt eerst verslag uitgebracht van de huisbezoeken die gedaan werden in het kader van de primaire nazorg. Vervolgens worden de aandachtsgezinnen besproken. Daarna worden de profielen van de voorgestelde kinderen besproken en wordt de ‘matching’ bekrachtigd. Tot slot volgt er een bespreking van de kanalen. Er wordt ook aandacht besteed aan het uitdiepen en toelichten van bepaalde medische problemen die zich regelmatig stellen bij adoptiekinderen. Op die manier wordt in elke teamvergadering ook een vormingsmoment ingebouwd. Er wordt ook steeds gekeken welke instrumenten geëvalueerd moeten worden. Jaarlijks in februari wordt er een evaluatiegesprek gedaan met de personeelsleden. Deze evaluatiegesprekken worden gevoerd door Christine Gonnissen en Erika Van Beek. Tussentijdse functioneringsgesprekken worden opgenomen door coördinator, Erika Van Beek. Op de briefing wordt ook voldoende tijd en ruimte voorzien om eventuele grieven omtrent dagelijkse werking mee te delen.


2.2.4 WERKINSTRUMENTEN Om de werking correct en continu te kunnen handhaven, wordt er op de dienst gebruik gemaakt van enkele ‘instrumenten’ en principes. Op deze manier kan een continue dienstverlening worden gegarandeerd. Dat adoptanten dit waarderen vinden we terug in de resultaten van de tevredenheidmeting. Voor elk kanaal wordt er een ‘back up’ voorzien. Deze persoon kan inspringen indien de kanaalverantwoordelijke (on)verwacht niet aanwezig zou zijn. Daartoe worden lijsten, waarop de details per dossier zijn genoteerd, bijgehouden door de kanaalverantwoordelijke en bestaan er procedurehandboeken per kanaal. Deze draaiboeken geven de procedurestappen volledig weer waardoor de vervanger wordt geholpen om geen stappen in de procedures over te slaan wanneer deze een kanaal moet overnemen. Deze handboeken zijn ‘levende’ instrumenten die bij elke wijziging worden aangepast. Het kwaliteitshandboek is een instrument dat alle informatie omtrent kwaliteit en werking op de dienst bundelt, waarin afgesproken regels worden opgenomen en veranderingen ook steeds worden aangepast. In 2014 zal het kwaliteitsdecreet wijzigen. Onze dienst zal zich engageren om het kwaliteitshandboek meer te integreren in de werking door deze samen te voegen met de procedurehandboeken. Daarnaast is er de database. Hierin worden alle dossiergebonden gegevens aangevuld. Het is dus een ‘levend’ instrument waarin ook regelmatig aanpassingen kunnen gebeuren. Dankzij de database kan elkeen op een snelle en adequate manier op de hoogte zijn van de stand van zaken van een dossier en van de communicatie die daaromtrent met de betrokken (kandidaat-) adoptanten werd gevoerd.

2.2.5 VERGADERINGEN BINNEN DE ADOPTIESECTOR Naast de interne vergaderingen op de dienst bestaat er ook een netwerk binnen de adoptiesector. De coördinator vertegenwoordigt Ray of Hope op de vergaderingen georganiseerd door VCA (groot adoptieoverleg en coördinatorenoverleg) en op EVA, de federatie van Erkende Vlaamse Adoptiediensten. Met de komst van het nieuwe decreet is er ook een Raadgevend Comité van VCA opgericht. Erika Van Beek is lid en vertegenwoordigt de buitenlandse adoptiediensten in dit comité. Ray of Hope werkt mee aan de Leuvense Adoptiestudie, een eerste grootschalig onderzoek van de KU Leuven naar adoptiekinderen. De nazorgverantwoordelijke neemt hierin de communicatie op. In 2013 werd eveneens de GIGA studie opgericht. Ook hieraan heeft Ray of Hope zijn medewerking verleend.


2.3

VORMING VAN DE PERSONEELSLEDEN

In 2013 volgden alle personeelsleden vorming buitenshuis. Naast deze externe vormingen werd er ook tijd gemaakt om intern het personeel te vormen. Hiertoe werd de nodige literatuur voorzien die aan de teamleden werd aangeboden. Tijdens teamvergaderingen werd ook steeds tijd voorzien om een toelichting van de teamarts te vragen in functie van de nazorg of medische toestand van kinderen. Alle personeelsleden volgden ook de themadagen die door Ray of Hope werden georganiseerd. Externe opleiding gebeurde door het volgen van studiedagen en –momenten: 25 januari namen Annelies en Kim deel aan het symposium van Solentra. In juni 2013 werd er een vorming georganiseerd rond Hep B en HIV door VCA. Deze werd gevolgd door Kim, Annelies. Charlotte en Erika namen deel aan de Magenta studie op 20 september, een vorming rond Special Needs. Annelies en Erika namen deel aan een heel bijzondere Roadshow, de lancering van Steunpunt Adoptie op 4 oktober. Kim en Erika volgden de voorstelling van de voorbereidingssessie van Steunpunt Adoptie op 10 oktober 2013. Op 17 oktober organiseerde VCA, onder vorm van het groot adoptieoverleg, een vorming over de rol van adoptieprofessionals. Deze vorming werd gegeven door Isabel Tilmant. Annelies en Erika waren aanwezig op deze dag. En 10 december 2013 volgden Kim en Charlotte het 6e Vlaams Congres opvoedingsondersteuning van Expoo. Linda volgt bijscholing Frans gedurende het schooljaar 2013 – 2014. Van de gevolgde vormingen werd steeds verslag uitgebracht op de teamvergadering en de nota’s of cursussen werden ter beschikking gesteld van alle teamleden. Daarnaast waren alle teamleden ook altijd aanwezig op de thema momenten die voor de adoptanten werden georganiseerd. De inhoud daarvan wordt weergegeven onder 3.2.6 voorbereiding van kandidaat-adoptanten.


Hieronder een globaal overzicht van de gevolgde vormingen Datum 25/01/2013 24/06/2013 20/09/2013

4/10/2013 10/10/2013 17/10/2013 10/12/2013 2013-2014

Inhoud

Georganiseerd door Symposium Solentra: Solentra en paika cultuur, migratie en gezin Hepatitis B en HIV VCA ism UZA Magenta studie: KULeuven timemanagement in een gezin met een kind met een beperking Een bijzondere roadshow: Steunpunt Adoptie voorstelling werking Voorbereidingssessie voor Steunpunt Adoptie KA Rol van de VCA adoptieprofessional Opvoedingsondersteuning Expoo Frans

Aantal personeelsleden 2 2 2

2 2 2 2 1


3 WERKING IN BELGIË 3.1

ALGEMEEN

Als erkende adoptiedienst willen we kandidaat-adoptanten op een kwaliteitsvolle manier begeleiden in de soms moeilijke weg naar de adoptie van een kind. De activiteiten die Ray of Hope onderneemt, staan steeds in het belang van het kind. Ray of Hope is immers van mening dat het opgroeien in een liefdevol en respectvol gezin een fundamenteel recht is van elk kind. Ray of Hope wil vanuit deze overtuiging verantwoordelijkheid nemen voor een kwalitatieve dienstverlening, correcte prijs en transparante werking naar kandidaten en kinderen toe. We brengen dit tot uiting via o.a. de website. In 2013 werd er gestart met de hervorming van de website en huisstijl. In 2014 zullen deze vernieuwingen gelanceerd worden. Dit alles met het oog op een betere, snellere en meer up to date communicatie naar wachtende adoptanten toe. Momenteel trachten we dit te realiseren door minimaal eenmaal per maand een nieuwsbericht online te plaatsen. De wachtlijsten onder controle houden is een blijvende opdracht die ook in 2013 strikt werd gehandhaafd. Intakes gebeuren slechts als er kinderen zijn thuisgekomen. Het is zeer belangrijk om deze manier van werken toe te passen. De kandidaten die niet meteen terecht kunnen op een wachtlijst, kunnen zich wel geheel vrijblijvend op een pre-wachtlijst aanmelden. In 2013 werd het instroombeheer ingevoerd met het nieuwe Vlaamse adoptiedecreet. Onderstaande grafiek geeft een overzicht van de verhouding tussen het aantal inschrijvingen bij Ray of Hope en het aantal aangekomen kinderen. Deze leert ons dat we actief hebben meegewerkt aan het onder controle houden van de wachttijden.

Inschrijving versus aankomsten inschrijvingen

aankomsten: aantal kinderen

115 91 68 53 53

52

61

60

66

50

66

61

54

49

34

30

38 26 25

17

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013


Per herkomstland maken we ook een aparte berekening om zo na te kunnen gaan wat de stand van zaken van de wachtlijst per herkomstland is. De toelichting hiervan vindt u onder deel 4. Adoptiebemiddeling. Ook in 2013 is hard gewerkt aan de uitbreiding van de kanalen. Er werden 3 nieuwe samenwerkingen voorbereid waarvan we in 2014 zullen weten of we deze effectief mogen opstarten. En we dienden in Haïti een aanvraagd in voor accreditatie, nu zij het Verdrag van Den Haag inzake adoptie hebben getekend. Ook daarvoor hopen we in 2014 nieuwe dossiers te mogen starten van VCA. Tabel 2 geeft een overzicht van het aantal inschrijvingen per land van 2004-2013. De toelichting van het aantal geplaatste kinderen per land wordt gegeven in het volgende hoofdstuk. Aantal inschrijvingen bij Ray of Hope

Ethiopië

China Special Needs

2004

27

0

7

2005

48

0

2006

85

2007

Nazorg overeenkomst voor zelfst adoptanten TOTAAL

Haïti

Burkina Faso

Togo

India

0

0

0

0

0

0

34

5

0

0

0

0

0

0

53

0

6

0

0

0

0

0

1

92

111

0

1

0

3

0

0

0

2

117

2008

66

0

1

0

1

0

0

0

0

68

2009

46

0

5

0

6

3

0

0

3

63

2010

57

0

4

0

0

0

0

0

2

63

2011

13

15

2

0

0

0

0

0

2

32

2012

26

3

0

3

0

2

3

0

5

42

2013

11

4

0

0

0

1

0

8

2

26

Sri Lanka Marokko


3.2

PROCEDURE BINNEN RAY OF HOPE 3.2.1 INSTRUMENTEN

Om een kwalitatieve dienstverlening te kunnen garanderen, hanteren we binnen Ray of Hope een aantal instrumenten die ervoor zorgen dat elk personeelslid elk moment op de hoogte kan zijn van het verloop van de procedures en de werking. Hiertoe wordt er gebruik gemaakt van een kwaliteitshandboek en een procedurehandboek per kanaal. Daarnaast bestaan voor de kandidaat-adoptanten een aantal instrumenten voor informatieoverdracht. Voor elk herkomstland bestaat een informatiebrochure, voorbereidingsbundel en een reisvoorbereidingsbundel en een boekje in het kader van de eerste nazorg. Daarnaast heeft Ray of Hope een website met een deel waarop kandidaat-adoptanten kunnen inloggen om het verloop van de wachttijd te volgen. Hier worden ook regelmatig nieuwsberichten gepost.

3.2.2 VERLOOP VAN DE PROCEDURE Met het nieuwe decreet werd er in 2013 een stapje toegevoegd aan de procedure die kandidaatadoptanten moeten volgen. Steunpunt Adoptie organiseert een informatiemoment waarop de erkende buitenlandse adoptiediensten aanwezig zijn. De inhoud van deze informatiesessie is bepaald in art 7 van het BVR betreffende voorbereiding en nazorg inzake interlandelijke adoptie. De adoptiediensten dienen informatie te geven over:

-

de voorwaarden die gesteld worden aan de kandidaat-adoptant door de herkomstlanden waarmee de erkende adoptiediensten samenwerken;

-

de wachttijden;

-

de kindprofielen van de verschillende herkomstlanden waarmee de erkende adoptiediensten samenwerken. Het kindprofiel bevat informatie over de kenmerken en noden van kinderen die adopteerbaar zijn.

Op deze manier worden kandidaat-adoptanten, nog voor ze wensen te starten met de adoptieprocedure, geïnformeerd over adoptierealiteiten en -opportuniteiten. De sessie maakt deel uit van het instroombeheer. In 2013 werden de eerste gevolgen reeds duidelijk. VCA zal de cijfers kenbaar maken in hun jaarverslag.


In grote lijnen bestaat de adoptieprocedure bij Ray of Hope uit volgende stappen Informatiesessie bij Steunpunt Adoptie

Informeren over visie Ray of Hope, werking Ray of Hope en herkomstlanden

(Eventueel) aanmelding op pre-wachtlijst

Intake: landkeuze en bespreking kindprofiel

Wachttijd : verwerking dossier – gericht informeren kandidaten door voorbereidings- en themaavonden

Kindvoorstel: teambespreking - matching – goedkeuring VCA - Toewijzing

Reisvoorbereiding – begeleiden bij praktische en emotionele aspecten ivm adoptie

Afreis – ophalen kindje onder begeleiding contactpersoon

Thuiskomst – Aankomstgesprek – definitieve erkenning adoptie

Nazorg – begeleiden ouders na thuiskomst


3.2.3 INFORMEREN VAN KANDIDAAT-ADOPTANTEN In eerste instantie vinden kandidaat-adoptanten basisinformatie over de werking van Ray of Hope via de website. Via de website kunnen geïnteresseerde kandidaten informatie over de werking van de dienst overzichtelijk opzoeken. Er staat een melding op wanneer de informatieavonden worden georganiseerd en er is een luik voor nieuwsberichten. Hierop wordt nieuws betreffende kanalen meegedeeld. Families die op de wachtlijst bij Ray of Hope staan, kunnen via een paswoord in het afgeschermd gedeelte de anonieme wachtlijst raadplegen. In 2013 werd gewerkt aan het vernieuwen van de website. Dit zal in 2014 worden gerealiseerd. Viermaal per jaar wordt er een informatieavond georganiseerd in het cultureel centrum in Lokeren. Daarnaast vinden er ook individuele informatiegesprekken plaats. Onderstaande tabel 3 geeft weer hoeveel kandidaten in 2013 werden geïnformeerd en in welke maand zij op een informatieavond of op een individueel informatiegesprek aanwezig waren. Op elk van die avonden trachten we een duidelijk beeld te schetsen voor de aanwezige kandidaten aangaande de visie van onze dienst, de werking in binnen- en buitenland en krijgen zij het totale kostenplaatje mee. De volledige inhoud van deze informatieavond krijgen de kandidaten mee in een duidelijke informatiebundel. Deze wordt regelmatig herzien. De verwerking gebeurt o.a. op basis van verrichtte kanaalcontroles, verslagen en informatie van verandering in procedures. Op de avond zelf wordt de informatie gebracht door middel van een powerpointpresentatie..


Tabel 3: aantal kandidaat-adoptanten dat werd geïnformeerd door Ray of Hope in 2013 infosessie Steunpunt Adoptie

Aantal KA op info-avond

Aantal KA op individueel infogesprek

2006

137

43

180

2007

127

61

188

Aantal Infoavonden

Info dossier of overstap

TOTAAL KA

2008

20

147

28

175

2009

15

186

15

201

2010

8

118

31

157

2011

5

96

14

115

2012

6

72

8

7

101

jan/13

0

0

0

2

10

12

feb/13

0

0

0

3

0

3

mrt/13

53

1

12

0

0

66

apr/13

0

0

0

0

0

0

mei/13

0

0

0

0

0

0

jun/13

35

1

17

0

0

53

jul/13

0

0

0

0

1

1

aug/13

0

0

0

1

1

2

sep/13

63

1

8

1

0

73

okt/13

0

0

0

1

1

2

nov/13

0

0

0

0

1

1

dec/13

50

2

16

2

0

70

TOTAAL

201

5

53

10

14

283

201 adoptie-entiteiten (koppels of alleenstaanden die samen een kindje wensen te adopteren) werden geïnformeerd op de informatiesessie van Steunpunt Adoptie. Ray of Hope informeerde 53 kandidaat-adoptanten in groep en 10 entiteiten kwamen op individueel gesprek. Aan 14 families werd een informatiemoment gegeven om na te gaan of zij hun dossier konden omschakelen naar een ander herkomstland. Het betreft hier vnl. informatie rond China Special Needs en India. We kregen ook regelmatig vragen van studenten, waar kon trachten we hen steeds te woord te staan. In 2013 stelden we vast dat er steeds minder kandidaten waren die in de procedure waren tot het behalen van een geschiktheidvonnis of er één hadden behaald. Hierdoor zagen we het aantal kandidaten dat een vraag had voor informatie sterk dalen. We hebben dan in december ook besloten om de algemene informatiesessie die ROH viermaal per


jaar in het cultureel centrum organiseert opnieuw in huis te laten doorgaan. Ook in 2014 zal dit zo gebeuren. De data van deze informatieavonden worden op de website meegegeven. Op zo’n informatiemoment krijgen mensen toelichting over de algemene werking, taak en visie van Ray of Hope, de procedure bij Ray of Hope, alsook informatie over de eigenheden van de herkomstlanden m.b.t. de contactpersonen, het gevoerde adoptiebeleid, bepaling van adoptabiliteit, de procedure in het land, de cultuur en de kostprijs van de adoptie. De kandidaat-adoptanten die aanwezig zijn op een informatieavond hebben minimaal de voorbereidingscursus gevolgd bij één van de erkende voorbereidingscentra alvorens zij kunnen deelnemen. Indien kandidaten niet op een informatieavond aanwezig kunnen zijn of specifieke vragen hebben, kunnen zij ook op een individueel informatiegesprek komen.

3.2.4 GESCHIKTHEID VAN KANDIDAAT-ADOPTANTEN Om de geschiktheid van de kandidaat-adoptanten te bepalen, vraagt de jeugdrechter advies aan een Dienst voor Maatschappelijk Onderzoek (DMO). Na het onderzoek oordeelt de rechter of de kandidaten al dan niet geschikt worden bevonden voor het adopteren van één of meerdere kinderen. Wanneer de jeugdrechter de kandidaten een positief vonnis geeft, kunnen zij starten bij een adoptiedienst. Indien een verslag van een DMO negatief was en de rechter velt toch een positief vonnis is het de taak van het Openbaar Ministerie om dit verslag te herschrijven zodanig dat er geen problemen met de inhoud van het ouderdossier kunnen ontstaan in het herkomstland. Door de aanvaardingsplicht moeten de diensten elke kandidaat met een positief vonnis aanvaarden, ongeacht het advies van de DMO. Het verslag van de DMO wordt niet altijd voldoende herschreven door het Openbaar Ministerie. Hierdoor stelt zich soms het probleem dat het ouderdossier voor het herkomstland een positief vonnis met een negatief verslag bevat, wat vreemd overkomt in het herkomstland en dus bemiddelingsmoeilijkheden met zich meebrengt. Ook in 2013 heeft Ray of Hope dossiers ontvangen waar het advies van de dienst voor maatschappelijk onderzoek negatief was en de rechter toch een positief vonnis uitsprak. Het probleem stelt zich dat voor deze adoptanten het positief vonnis geen garantie geeft op de goede afloop van de adoptieprocedure. Het is immers de rechtbank of de overheid in het herkomstland die uiteindelijk beslist of kandidaten geschikt zijn voor de adoptie van een kind. Zij baseren zich hiertoe op het verslag van het openbaar ministerie. In 2013 moesten heel wat families hun geschiktheidvonnis verlengen. Sommige families besloten om deze stap niet meer te nemen en beëindigden hun procedure. Andere families deden de verlenging en kregen allemaal een positief vonnis. Tabel 4 geeft een overzicht van deze aantallen.


Tabel 4: Stand van zaken verlengingen vonnissen voor lopende dossiers bij Ray of Hope einde 2013.

verlenging positief vonnis

verlenging negatief vonnis

gestopt zonder verlenging

verlenging in aanvraag

2010 2011 2012 2013 2010 2011 2012 2013 2010 2011 2012 2013 2010 2011 2012 2013 China

33

11

7

2

2

3

1

0

nvt

9

21

0

14

11

0

4

Ethiopië

1

5

4

7

0

0

0

0

nvt

1

0

0

0

2

17

0

India

nvt

nvt

0

6

nvt

nvt

0

0

nvt

nvt

0

1

nvt

nvt

4

2

Marokko

nvt

nvt

1

0

nvt

nvt

0

0

nvt

nvt

0

0

nvt

nvt

0

0

Haitï

nvt

nvt

nvt

1

nvt

nvt

nvt

0

nvt

nvt

nvt

0

nvt

nvt

nvt

0

Sri Lanka

nvt

nvt

nvt

0

nvt

nvt

nvt

0

nvt

nvt

nvt

0

nvt

nvt

nvt

2

TOTAAL

34

16

12

16

2

3

1

0

10

21

1

14

13

21

9

In 2013 daalde het aantal families dat een verlenging moest starten voor het eerst sinds 2010. Veel heeft te maken met de daling van het lopende aantal dossiers, maar het cijfer geeft ook weer dat er opnieuw een beter evenwicht bestaat tussen wachttijd en geldigheidsduur van het vonnis. Dit is te danken aan het onder controle houden van de wachtlijsten. In onderstaande tabel worden de verleningen en de aanvragen tot verlenging samengeteld per jaar. Aantal dossiers die een verlenging startten of afronden 2010 50 2011 42 2012 58 2013 25

3.2.5 INTAKE Sinds 2011 werken we voor alle landen waar voldoende kandidaten op de wachtlijst staan met een prewachtlijst. Het gaat om Ethiopië, Sri Lanka, India. Voor China Special Needs, India Special Needs en Marokko is er voldoende ruimte op de wachtlijst zodat kandidaten zich meteen kunnen aanmelden. Kandidaten kunnen een plaats op de prewachtlijst krijgen of op intake komen wanneer zij over een positief geschiktheidvonnis beschikken. Om zich te kunnen aanmelden moeten zij een kopie van het vonnis en verslag van het maatschappelijk onderzoek aan de dienst bezorgen.


De dossiers worden steeds uitgebreid doorgenomen voor de kandidaten werden uitgenodigd om op intake te komen. De dienst vraagt hiervoor een inschrijvingsbijdrage van 150€. Voor de intake wordt aan de kandidaten gevraagd dat zij de Vlaamse Centrale Autoriteit Adoptie vragen om hun vonnis en verslag door te sturen naar Ray of Hope. Na intake staan mensen meteen op de wachtlijst en zijn ze op de hoogte van de vermoedelijke wachttijd tot aan de toewijzing van een kind. Op een intakegesprek worden, na de kennismaking, de verwachtingen van de herkomstlanden aangaande leeftijd, gezondheid en eventueel andere kinderen in het gezin besproken. Er wordt een kindprofiel opgesteld dat de kandidaten ondertekenen voor akkoord. Daarnaast wordt er toelichting gegeven over de voorbereidingsmomenten voor de ouders en de adoptieprocedure in het gekozen land van herkomst. De wachttijden worden toegelicht alsook de informatiedoorstroming naar de ouders tijdens de wachttijd. De procedure wordt overlopen en ook de verplichte nazorg en follow up wordt besproken. De kandidaten ontvangen een voorbeeldafrekening waardoor zij de maximumprijs van een adoptie uit het gekozen herkomstland kennen, evenals de precieze kostenverdeling (zie onderstaand schema voor een globaal overzicht). In 2013 werden deze kosten aangepast aan de vereisten van het nieuwe BVR. Er vond een stijging plaats van de kosten voor de werking en de nazorg. Hieronder vindt u een overzicht van de huidige kostprijzen. De kandidaten krijgen toelichting bij de anonieme wachtlijst die zij tijdens hun wachttijd via het beveiligde deel op de website kunnen raadplegen. Tot slot wordt de lijst van de documenten die zij dienen te verzamelen om het dossier voor het herkomstland te kunnen samenstellen, toegelicht en wordt de bemiddelingsovereenkomst ondertekend. Onderstaande schema’s geven een zicht op de kostprijs van een adoptie uit Ethiopië, Sri Lanka en Marokko en China. Let op! Alle kosten werden berekend voor het maximum aantal jaren nazorg. Het BVR inzake bemiddeling bepaalde welke bedragen er worden aangerekend voor nazorg en follow up. Bij intake worden deze bedragen bekeken naargelang het vooropgestelde kindprofiel door de KA.


Procedurekosten voor de adoptie van een of twee kindjes uit Ethiopië

Kosten voor de procedure in Ethiopië

1 kindje

Sibling (2 kdn)

4 400€

8 800€

5 569€

9 439€

9 969€

18 329€

Opvangkosten voor het kind Projectsteun Kosten contactpersoon Administratieve en dossier kosten procedurekosten medische kosten overhead Kosten voor de procedure in België Werkingskost Legalisaties Vertaalkosten Nazorg TOTAAL

Procedurekosten voor de adoptie van één kindje uit Sri Lanka Kosten voor de procedure in Sri Lanka

5 450 USD + 1 950€

Opvangkosten voor het kind Projectsteun Kosten contactpersoon Administratieve en dossier kosten procedurekosten medische kosten begeleidingskosten overhead Kosten voor de procedure in België

5 395€

Werkingskost Legalisaties Vertaalkosten Nazorg TOTAAL

7345€ + 5450 USD


Procedurekosten voor de adoptie van één kindje uit China (Special Needs) Kosten voor de procedure in China

1 476€ +ca 42 628 CNY

Donatie aan het weeshuis (verzorging en opvang van het kind) Administratieve en dossier kosten procedurekosten vertaalkosten begeleidingskosten Kosten voor de procedure in België

5 526€


7002€ + 42 628 CNY

Procedurekosten voor de adoptie van één kindje uit India Kosten voor de procedure in India

100 € + 5000 USD

Procedurekosten Begeleiding ter plaatse Bijdrage aan het weeshuis Administratieve en dossier kosten Kosten voor de procedure in België

5 175€


5275€ + 5000 USD


Procedurekosten voor de adoptie van één kindje uit Marokko Kosten voor de procedure in Marokko

Ca 2 503€

Procedurekosten Begeleiding ter plaatse Bijdrage aan het weeshuis Administratieve en dossier kosten Kosten voor de procedure in België

4 528€


7 031€

3.2.6 VOORBEREIDING VAN DE KANDIDAAT-ADOPTANTEN Wanneer kandidaat-adoptanten een bemiddelingsovereenkomst hebben ondertekend en hun dossier is verstuurd dan volgt er voor hen een voorbereidingsavond (voorbereiding II) op de dienst. De kandidaat-adoptanten zijn verplicht deze voorbereidingsavond te volgen. Op deze avond wordt, in groepen van een zes tot maximaal negen adoptie-units, toelichting gegeven over de achtergrond van het herkomstland. De verschillende stappen van de adoptieprocedure worden in detail overlopen. Er wordt uitgebreid ingegaan op de verwachtingen en realiteiten in het herkomstland. De medische aspecten zoals HIVbesmetting van moeder op kind, tuberculose, hepatitis B e.d. worden belicht. Er worden ook tips gegeven in verband met specifieke opvoedingsthema’s die betrekking hebben op adoptie. De kandidaten krijgen een uitgebreide voorbereidingsbundel. Deze wordt jaarlijks aangepast op basis van nieuwe informatie die verkregen wordt bij kanaalcontroles. Onderstaande tabel 5 geeft een zicht op het aantal KA die op een voorbereidingsavond werden gevormd.


VoorbereidingII TOTAAL 2006

51

TOTAAL 2007

92

TOTAAL 2008

75

TOTAAL 2009

36

TOTAAL 2010

40

TOTAAL 2011

46

TOTAAL 2012

42

2013

Ethiopië

China

Marokko

Sri Lanka

India

Togo

TOTAAL

jan/13

0

0

0

0

0

0

0

feb/13

0

3

0

0

0

0

3

mrt/13

0

0

0

0

0

0

0

apr/13

8

0

0

0

0

0

8

mei/13

0

1

0

0

0

0

1

jun/13

0

0

1

0

0

0

1

jul/13

0

0

0

0

0

0

0

aug/13

0

0

0

0

1

3

4

sep/13

0

1

0

0

0

0

1

okt/13

0

0

0

0

1

0

1

nov/13

6

1

0

0

0

0

7

dec/13

0

1

0

0

0

0

1

Totaal

14

7

1

0

2

3

27

Voor Sri Lanka werd in 2013 geen aparte voorbereiding gegeven. De reden is dat de adoptieprocedures stil liggen en alle adoptanten op de wachtlijst reeds één of meerdere voorbereidingsmomenten hebben gekregen. Naast de verplichte voorbereidingsmomenten voorzien we ook meer algemeen themamomenten. Dit zijn avonden waarop een specifiek thema dat betrokken is op adoptie, opvoeding, het herkomstland,… wordt aangebracht en uitgediept. We startten in 2013 deze avonden met een avond ‘Road to roots’, een avond die we met de drie buitenlandse adoptiediensten samen organiseerden. Alle mensen op de wachtlijst en alle families die in het verleden een kindje hadden geadopteerd via onze diensten werden uitgenodigd. Het gaat in totaal om 523 families die werden aangeschreven. De aantallen weergegeven in tabel betreffen enkel deze die door ROH werden uitgenodigd. Het overwicht van hen waren families die uit Ethiopië hebben geadopteerd. In mei organiseerden we een avond rond gehechtheid. Hierop kwam Sara Casalin, medewerker van de Leuvense Adoptie Studie, spreken. In december organiseerden we een thema-avond voor de wachtende adoptanten van Ethiopië. Deze avond werd


georganiseerd naar aanleiding van de wijzigingen die werden doorgevoerd ten gevolge van de invoer van nieuwe erkenningsvoorwaarden. Wilfried Verniest die als lid van de raad van bestuur van Ray of Hope een kanaalbezoek aan Ethiopië bracht, kwam spreken op deze avond. Na de pauze werd er afgesloten met drie families die een toelichting kwamen geven over hun adoptie ervaringen. Onderstaande tabel 6 geeft weer hoeveel Adoptie-Units1 telkens werden uitgenodigd en hoeveel effectief aanwezig waren. Aantal uitgenodigde AU

Aantal aanwezige AU

Thema avond Road to Roots mrt 2013

/

16

Thema avond LAS hechting mei 2013

97

31

Thema avond Ethiopië dec 2013

57

30

TOTAAL

154

74

De doelstelling die we stelden voor 2013, meer thema-avonden organiseren, hebben we gerealiseerd. De opkomst bleek steeds erg beperkt, niettegenstaande de aanwezige adoptanten op de algemene thema avonden over het algemeen positief waren over de gegeven inhoud.. Daarnaast nodigen we kandidaat-adoptanten steeds uit op de vele feesten die door de Ethiopische gemeenschap of vzw’s in België worden georganiseerd. Ook voor India, China, Togo en Haïti vonden er dergelijke activiteiten plaats. We trachten ervoor te zorgen dat er steeds iemand van de dienst aanwezig is op deze bijeenkomsten. Dit maakt geen deel uit van de verplichte voorbereiding maar geeft aan de kandidaten wel de mogelijkheid zich te verdiepen in de cultuur van het land van herkomst.

3.2.7 TOEWIJZING Een toewijzing kan op twee manieren gebeuren: 1. Het herkomstland doet de matching en stelt aan ROH (al dan niet met tussenkomst van VCA) een kindje aan een bepaalde familie voor. Deze toewijzing wordt dan al dan niet bekrachtigd door het multidisciplinaire team van ROH. 2. Het multidisciplinaire team van ROH ontvangt een of meerdere kindvoorstellen en bespreekt aan welke familie het betrokken kind kan worden toegewezen. Dit gebeurt op basis van het met de KA afgesproken kindprofiel. Hierna wordt het verslag van de matching opgesteld. Dit wordt met de nodige documenten overgemaakt aan het Vlaams Centrum Adoptie. Wanneer ook zij hun akkoord hebben gegeven voor

1

Adopti-Unit is een koppel of alleenstaande kandidaat-adoptante(n)


de ‘matching’ worden de kandidaat-adoptanten op de hoogte gebracht van de toewijzing en uitgenodigd op de dienst om hun kindje te aanvaarden. In het aanvaardingsgesprek worden alle gekende kindgegevens overlopen en besproken. Wanneer de kandidaten het kindje aanvaarden, ondertekenen zij de akkoordverklaring met de toewijzing. Tot slot wordt het herkomstland op de hoogte gebracht van de aanvaarding door de kandidaatadoptanten van het voorgestelde kind. In 2013 werden in totaal 25 kinderen toegewezen uit de herkomstlanden. Dit aantal gaat in dalende lijn sinds 2007. Dat de daling in 2013 zo groot was heeft veel te maken met de veranderingen in Ethiopië, waar de toewijzingen gedurende bijna een half jaar volledig hebben stilgelegen door gewijzigde erkenningsvoorwaarden. De heropstart heeft enige tijd gevraagd waardoor in 2013 sinds de aanpassingen aan de erkenningsvoorwaarden slechts twee kinderen effectief konden worden toegewezen. De andere kindvoorstellen die er werden gedaan konden niet doorgaan, vnl. omwille van medische gegevens. Ook voor Sri Lanka lag de procedure in 2013 volledig stil. De verdere toelichting kan u lezen in het hoofdstuk adoptiebemiddeling. Voor Marokko konden geenverdere toewijzingen gebeuren na dat het parket in Dendermonde de omzetting van Kefala naar een adoptieprocedure weigerde. Hopelijk volgt er een positieve uitspraak door het Hof van Cassatie in 2014 zodat er opnieuw adopties gerealiseerd kunnen worden uit Marokko maar ook hierover meer onder het hoofdstuk adoptiebemiddeling. Tabel 7: overzicht van het aantal toewijzingen per land sinds 2006

Ethiopië Sri lanka

Haïti

Burkina Faso

China regulier China SN Marokko

India

TOTAAL

2006

45

3

0

0

0

0

48

2007

68

3

0

0

0

0

71

2008

63

4

3

0

0

0

70

2009

62

4

3

0

0

0

69

2010

43

2

0

1

7

13

66

2011

34

2

0

1

10

9

56

2012

40

0

1

0

0

8

0

3

52

2013

15

0

0

2

0

4

1

3

25

In 2014 verwachten we opnieuw toewijzingen uit Sri Lanka, hopelijk een nieuwe opstart in Haïti, drie proefdossiers uit Togo, de opening van de wachtlijst Burkina Faso, en start van proefdossiers in Congo, Vietnam en mogelijks ook Kazachstan. We verwachten dat we in 2014 opnieuw een stijging in aantal adopties zullen waarnemen: niet per land, maar wel in totaliteit binnen de dienst.


3.2.8 REISVOORBEREIDING De reisvoorbereiding volgt na toewijzing van een kindje. Het tijdstip is afhankelijk van de te volgen procedure in het herkomstland. Soms gaat deze in groep door, soms individueel. Dit is eveneens afhankelijk van land tot land. Voor alle herkomstlanden vindt deze voorbereiding plaats kort voor afreis naar het herkomstland. In dit gesprek worden de volgende onderwerpen overlopen: • • • • •

praktische voorbereiding van de reis o.a. vliegschema’s, visumaanvraag en reisbenodigdheden, tips voor de eerste periode na aankomst in het kader van opvang van het kind, administratie na aankomst van het kind in België, juridische procedures en rechten en plichten van de toekomstige ouders, nazorg.

Tot slot worden er een film en/of foto’s getoond over het herkomstland. Op deze manier krijgen de families een beeld van het land waar ze naartoe zullen reizen.


Tabel 8 overzicht van het aantal kandidaten dat een reisvoorbereiding volgde sinds 2006 Reisvoorbereiding

TOTAAL

TOTAAL 2006

48

TOTAAL 2007 TOTAAL 2008

51 45

TOTAAL 2009

67

TOTAAL 2010

76

TOTAAL 2011

46

TOTAAL 2012

47

2013

Ethiopië

China

Sri Lanka

Marokko

Burkina Faso

India

jan/13

2

0

0

0

0

0

2

feb/13

2

3

0

0

0

0

5

mrt/13

0

0

0

0

0

0

0

apr/13

3

0

0

0

0

0

3

mei/13

5

1

0

0

0

0

6

jun/13

0

0

0

1

0

0

1

jul/13

1

0

0

0

0

0

1

aug/13

0

0

0

0

0

1

4

sep/13

0

1

0

0

0

0

1

okt/13

0

0

0

0

0

1

1

nov/13

1

1

0

0

0

0

2

dec/13

0

1

0

0

0

0

1

totaal

14

7

0

1

0

2

24

Het aantal families dat deelneemt aan een reisvoorbereiding, is recht evenredig met het aantal toewijzingen.

3.2.9 AANKOMSTGESPREK Ook het opvolgen van de kindjes na aankomst vormt een belangrijk deel van de werking. Alle landen vragen een bepaalde vorm van nazorg en deze start reeds bij het aankomstgesprek. Dit gesprek vindt plaats kort na aankomst van het kind in België. Meestal gaat dit gepaard met het binnenbrengen of afhalen van het kinddossier. Het aankomstgesprek is een belangrijk moment om na te gaan hoe families de procedure hebben ervaren, hun tevredenheid te kennen en eventueel ongenoegen op te vangen maar ook als start van de nazorg. Ook tips voor de toekomst, voor andere ouders en voor Ray of Hope, kunnen op dat moment ter sprake komen. Deze informatie helpt om de werking van de dienst bij te sturen. Indien kandidaten niet in staat zijn om naar het kantoor te komen, vindt dit gesprek telefonisch plaats of gebeurt het tijdens het eerste


huisbezoek. In 2013 werd op deze manier voor alle thuisgekomen families een aankomstgesprek gerealiseerd.

De resultaten van deze tevredenheidanalyse kan u vinden in het hoofdstuk Evaluatie. Tijdens het aankomstgesprek worden volgende zaken besproken: • • • • • • •

evaluatie van de procedure bij Ray of Hope, evaluatie van de afreis, evaluatie van de contactpersoon, de begeleiding ter plaatse, eventuele onduidelijkheden in verband met administratie na aankomst, juridische procedures eindafrekening, nazorgprocedure.

3.2.10 NAZORG In 2013 nam Kim Six de nazorg onder haar verantwoordelijkheid. Als psychologe gaf ze een nieuwe invulling aan de werking. Het werd ook duidelijk dat roots en nazorgvragen een steeds groter pakket van de werking van de dienst uitmaken. Het nazorgpakket is bepaald door het BVR en kan als volgt worden opgesplitst: 1. 2. 3. 4. 5.

primaire nazorg jaarlijkse nazorg of Follow up rapportage nazorgvragen roots nazorg van adoptiekinderen van adoptanten die zelfstandig een adoptieprocedure realiseren maar de nazorg via een adoptiedienst moeten volbrengen

De invulling hiervan wordt hieronder weergegeven.

PRIMAIRE NAZORG De nazorg begint reeds vóór een kind in het gezin wordt opgenomen. Op de verschillende voorbereidingsmomenten, maar ook tijdens het aanvaardingsgesprek en aankomstgesprek, wordt aandacht besteed aan de specifieke aspecten in zorg en opvoeding van een adoptiekind. Het standaardpakket voor de primaire nazorg bestaat uit één of twee huisbezoeken in het eerste jaar na aankomst. Naast de huisbezoeken ontvangen de gezinnen ook op bepaalde tijdstippen een vragenlijst. Op basis van deze vragenlijst dienen ouders een verslag te schrijven over de ontwikkeling


van hun kind. Het aantal huisbezoeken en de tijdstippen waarop een verslag opgevraagd wordt, hangt af van de vereisten van het herkomstland. Ten gevolge van het nieuwe BVR in 2013 zullen er standaard twee huisbezoeken gepland worden voor de kandidaat-adoptanten die na de uitvoering van dit BVR een contract ondertekend hebben bij Ray of Hope.

Tabel 9 geeft een overzicht van de door het herkomstland gestelde vereisten voor de primaire nazorg. Rapport

Huisbezoek 1

Rapport

Huisbezoek 2

3 mnd na AK2

6 mnd na AK

12 mnd na AK

1 mnd na AK

6 mnd na AK

12 mnd na AK

3 maand na AK

6 mnd na AK

9, 12, 18, 24, 30 en 36 mnd na AK

3 mnd na AK

6 mnd en 18 mnd na AK

Marokko

6 mnd na AK

12 mnd na AK

Haiti

3 mnd na AK

6 mnd na AK

12 mnd na AK

Burkina Faso

3 mnd na AK

9 mnd en 21 mnd na AK

15 mnd na AK

Togo

6 mnd na AK

12 mnd na AK

Ethiopië China India

Sri Lanka

12 mnd na AK

Op de huisbezoeken en in de vragenlijsten wordt over volgende thema’s gesproken: -

2

gezondheid ontwikkeling van het kind (motorisch, cognitief, emotioneel en psychologisch) hechting van het kind aanpassing van het kind gevoelens/ beleving van de ouders en andere familieleden impact van de adoptie op het gezinsgebeuren.

AK = aankomst van het kind in het adoptiegezin


Tabel 10 geeft een overzicht van het aantal huisbezoeken in het kader van de nazorg van 2005 tot 2013. Hieruit blijkt dat het aantal huisbezoeken in 2013 gedaald is ten opzichte van 2012. Het verschil zien we vooral in het aantal eerste huisbezoeken wat te maken heeft met feit dat er in 2013 minder kinderen zijn thuisgekomen. 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Eerste huisbezoek

34

62

46

67

58

87

56

62

38

Tweede huisbezoek

22

52

55

44

70

73

52

42

48

Extra huisbezoeken

3

2

1

0

0

1

2

1

1

Totaal

59

116

102

111

128

161

110

105

86

+57

-14

+9

+17

+33

-51

-5

-19

Stijging/daling t.a.v. voorgaand jaar

JAARLIJKSE NAZORG Naast de primaire nazorg stellen alle herkomstlanden ook voorwaarden met betrekking tot jaarlijkse nazorg of Follow up rapportage. Ouders worden op vaste momenten door de dienst uitgenodigd om een verslag te schrijven en kunnen zich hiervoor opnieuw op een vragenlijst baseren die wij hen bezorgen. De jaarlijkse nazorgrapporten worden doorgenomen door de nazorgverantwoordelijke. Indien zij hierbij vragen heeft, neemt ze contact op met de adoptanten. Vervolgens dienen deze rapporten op een correcte manier en volgens wens van het herkomstland te worden samengesteld en opgestuurd. Alle documenten worden eveneens bewaard in het archief bij Ray of Hope en wanneer de vereiste procedure voor nazorg is afgerond, dient het hele dossier in kopij naar VCA te worden verstuurd.


Tabel 11 licht per herkomstland de vereisten naar de duurtijd van de nazorg toe. Aantal jaren nazorg Vietnam

tot leeftijd van 18 jaar

Ethiopië


China

5 jaar na aankomst

India

3 jaar na aankomst

Sri Lanka


Marokko


Haïti

5 jaar na aankomst

Burkina Faso


Togo


Ray of Hope voert een strikt beleid om alle nazorg tijdig en zo volledig mogelijk te ontvangen. Dit vraagt echter een hele inspanning. In februari wordt iedereen aangeschreven en wordt er een deadline vermeld in de brief. De families die ons in mei het jaarlijks nazorgrapport nog niet bezorgd hebben, ontvangen begin juni een herinneringsmail. Families die hun rapport eind juli nog niet in orde hebben gebracht, krijgen een schriftelijke herinnering. Families die aan het einde van het jaar nog steeds geen nazorgrapport geschreven hebben, zullen nogmaals een verzoek tot het schrijven van een rapport ontvangen. Indien families twee jaar op rij geen nazorg indienen, geven wij hun gegevens door aan VCA met de boodschap dat zij de nazorg niet meer uitvoeren, alsook het herkomstland wordt dan verwittigd.


In 2013 ontvingen we 440 rapporten van de 523 die we moesten ontvangen. Het percentage van de ontvangen rapporten ligt nog hoger dan in 2012. Tabel 12 geeft hiervan een overzicht. 2009

2010

2011

2012

2013

Te ontvangen

358

416

469

505

548

516

508

523

Ontvangen

s.d.

240

323

370

436

425

414

440

57,70% 68,90% 73,27% 79,56% 82.36% 81,49% 84,13% Jaarlijkse nazorg afgerond

0

1

2

1

5

38

27

9

Uit lijst verwijderd *

0

0

0

25

52

62

16

11

* Redenen verwijderen uit lijst: - ROH beschikt niet meer over de juiste contactgegevens - Familie heeft al minstens 2 jaar geen nazorg meer gedaan

Ook in 2013 kregen de families die de volledige nazorg hebben afgerond een kaartje van Ray of Hope. Op die manier wilden we hen bedanken voor het meewerken aan de nazorg en konden we hen laten weten dat de nazorg voor hun zoon of dochter was afgerond voor het herkomstland.

EXTRA NAZORG De nazorg beperkt zich niet tot huisbezoeken en het opvolgen van rapporten. Adoptanten kunnen steeds op de dienst terecht wanneer er vragen zijn rond de opvoeding van hun kind. Indien er problemen of aandachtspunten zijn, wordt individueel bekeken hoe intensief begeleiding nodig is. Deze begeleiding kan gaan van telefonische ondersteuning tot een gesprek op de dienst of een extra huisbezoek. Indien intensievere hulp nodig is, wordt er doorverwezen naar externe diensten of hulpverleners. In dit geval zal de nazorgverantwoordelijke van op afstand de situatie opvolgen.


Tabel 13 geeft een overzicht van het aantal families dat in 2013 contact met ons opnam naar aanleiding van een vraag om extra ondersteuning of doorverwijzing. Opvoedingsondersteuning (telefoon of mail) n.a.v. hulpvraag

16

Extra gesprek op de dienst

2

Extra huisbezoek

1

Vraag om doorverwijzing naar een externe hulpverlener

15

Totaal

34

Algemeen stellen we vast dat families die ons contacteren met een specifieke vraag rond de opvoeding van hun kind of de vraag om een extra gesprek/huisbezoek, in de meeste gevallen families zijn met kinderen die nog geen jaar thuis zijn. Families die ons contacteren met een vraag om doorverwijzing naar een externe hulpverlener, zijn vaak families die al één of meerdere jaren geleden geadopteerd hebben of die in de loop van het eerste jaar na aankomst merken dat intensievere begeleiding nodig is.

ROOTS Regelmatig vinden (jong)volwassen geadopteerden of ouders de weg naar ons wanneer zij vragen hebben met betrekking tot hun roots of de roots van hun kind. Hierbij kunnen we een onderscheid maken tussen drie soorten vragen: 1. Vraag om achtergrondinformatie Een vraag om achtergrondinformatie heeft meestal tot doel iets te weten te komen over de biologische familie van de geadopteerde. Soms wil men enkel weten hoe het met de biologische familie (moeder, vader,…) gaat. Soms wordt ons gevraagd om (al dan niet tegen betaling van een contactpersoon ter plaatse) een zoektocht te starten met als doel (iemand van) de biologische familie terug te vinden, hen een aantal vragen te stellen en foto’s te nemen. Wanneer geadopteerden of ouders zich met een vraag om achtergrondinformatie tot ons richten, wordt vaak ook rond verwachtingen gewerkt. In sommige landen is het heel moeilijk om meer informatie over de achtergrond van een kind te weten te komen wat dan voornamelijk te maken heeft met cultuurgebonden factoren. In dit geval kan het zeer moeilijk zijn om nog bijkomende zaken te weten te komen en proberen we mensen voor te bereiden op de reële mogelijkheid dat we vanuit het herkomstland geen antwoord zullen krijgen op onze vraag. In andere landen is het gemakkelijker om bepaalde zaken te weten te komen omdat het land en de weeshuizen er meer voor open staan en soms zelfs actief meewerken aan een zoektocht. Het al dan niet bekomen van meer informatie hangt natuurlijk ook af van de status van het kind en is in het geval van vondelingen vaak heel moeilijk.


Algemeen stellen we vast dat ouders die de laatste jaren geadopteerd hebben veel sneller vragen hebben met betrekking tot de achtergrond van hun kind en meer willen weten dan wat in het dossier voorhanden is. Wij zijn ons heel erg bewust van het belang van het hebben van een zo volledig mogelijk achtergronddossier en trachten dit ook te bekomen van de herkomstlanden waarmee we samenwerken. In praktijk is dit jammer genoeg niet altijd mogelijk. Deze realiteiten worden meegegeven op de informatiemomenten, zodat een familie deze kent alvorens ze een overeenkomst aangaan met de adoptiedienst. 2. Vraag met betrekking tot dossier / bespreking dossier Soms komen (jong)volwassen geadopteerden bij ons langs omdat zij één of meerdere vragen hebben met betrekking tot hun dossier. Ze willen meer weten over bepaalde documenten of willen verifiëren of ze alle documenten die bij ons in het dossier zitten ook zelf in handen hebben. Hieruit groeit heel vaak de nood aan meer informatie en wordt ons ook vaak de vraag gesteld om met het herkomstland contact op te nemen om bepaalde zaken na te vragen. 3. Vraag in het kader van een (eventuele) rootsreis Af en toe nemen mensen ook contact met ons op omdat ze erover denken om een rootsreis te maken of al concreet een reis gepland hebben. Vaak komen ze dan eerst bij ons langs om hun dossier te bespreken of stellen ze ons eerst de vraag om meer achtergrondinformatie op te vragen. Soms willen ze ook hulp bij het plannen van hun rootsreis en raden wij hen aan contact op te nemen met een reisorganisatie. Waar het vroeger zo was dat voornamelijk (volwassen) geadopteerden hiervoor contact met ons opnamen, zien we nu ook meer en meer adoptieouders van jonge kinderen die een rootsreis willen maken. Deze families willen niet wachten tot wanneer hun kind oud genoeg is omdat ze dan denken dat het moeilijker zal zijn om nog iets terug te vinden. Tabel 14 geeft een overzicht van het aantal families dat in 2013 in het kader van een rootsvraag contact heeft opgenomen met ons. Vraag door geadopteerden

Vraag door ouders

Achtergrondinformatie

4

18

Bespreking dossier

9

1

Rootsreis

4

9

Achtergrondinformatie + dossier

8

1

Achtergrondinformatie + rootsreis

1

1

Bespreking dossier + rootsreis

3

0

Totaal

29

31

Soort rootsvraag


NAZORG VOOR ZELFSTANDIG ADOPTANTEN Sinds het nieuwe decreet van 1 september 2005 zijn adoptanten die zelfstandig een adoptie realiseren, verplicht de nazorg door een erkende adoptiedienst te laten uitvoeren. VCA verdeelt deze nazorgpakketten onder de diensten op basis van geografische bereikbaarheid. In samenspraak met de andere adoptiediensten en VCA werd een standaard nazorgpakket opgesteld. Dit pakket houdt één huisbezoek in en het schrijven van een rapport. Hiervoor werd een vaste kostprijs bepaald. Wanneer het land van herkomst extra rapporten opvraagt, is hier marge voor voorzien. Ten gevolge van het nieuwe BVR in 2013 zullen ook in het kader van zelfstandige nazorg twee huisbezoeken gepland worden voor de kandidaat-adoptanten die na de uitvoering van dit BVR een contract voor nazorg ondertekenen bij Ray of Hope. De legalisatie en de vertaling van de nazorgverslaggeving gebeurt door de adoptanten zelf. De verzending van de documenten dient via Ray of Hope te verlopen. Ray of Hope heeft reeds met 17 families een contract afgesloten. Voor 4 families is de nazorg intussen afgerond. Eén familie weigerde medewerking en 1 familie kreeg geen goedkeuring voor hun project. Na het samengaan met de Vreugdezaaiers kwamen 5 kandidaten voor zelfstandige adoptie over naar Ray of Hope. In 2013 werd met 2 families een nieuw contract afgesloten en werd voor 2 families de nazorg afgerond. Het opvolgen van deze nazorg is moeilijk omdat de kandidaten hun overeenkomst tot betaling niet altijd nakomen. Dan wordt VCA ingeschakeld en het herkomstland verwittigd dat de betreffende familie de nazorg weigert te doen.

LAS (LEUVENSE ADOPTIESTUDIE) Ray of Hope heeft zich geëngageerd om mee te werken aan de Leuvense AdoptieStudie en maakt dit onderzoek bekend bij kandidaat-adoptanten die bij ons op de wachtlijst staan. De Leuvense AdoptieStudie (LAS) is het eerste grootschalige langetermijnonderzoek naar adoptiegezinnen, ouders én kinderen, in Vlaanderen. Centrale thema’s in dit onderzoek zijn verwachtingen en gevoelens bij adoptieouders, de sociaal-emotionele ontwikkeling van adoptiekinderen, en de interactie tussen adoptieouders en hun adoptiekind. De LAS start voor de aankomst van het kindje. Voor het onderzoek spitsen zij zich toe op volgende gezinnen: (a) koppels die een overeenkomst getekend hebben met en op de wachtlijst staan van een Vlaamse dienst voor interlandelijke adoptie


(b) wanneer het gaat om een eerste kindje met een leeftijd tussen 0 en 2,5 jaar (c) wanneer er geen biologische kinderen zijn. De LAS maakt gebruik van multipele methoden – zowel vragenlijsten als interviews en observaties – om de ervaring en het verhaal van de deelnemende adoptiegezinnen zoveel mogelijk tot hun recht te laten komen. Begin 2013 besloten we ook mee te werken aan een nieuwe studie van de KU Leuven en Universiteit Gent: de GiGA-studie. GiGA staat voor de “Gen-omgevingsinteracties in Gezinnen met Adolescenten”. Het is een vernieuwende studie die de ontwikkelingstrajecten van jongeren tracht te verklaren vanuit een interactie tussen genetische factoren en omgevingsfactoren. Ouders die een buitenlands kind tussen 0 en 1 jaar geadopteerd hebben en wiens kind nu tussen de 12 en 18 jaar is, kunnen hieraan deelnemen. Ray of Hope zal zich engageren om deze studie bij iedereen die hiervoor in aanmerking komt, bekend te maken.


4 ADOPTIEBEMIDDELING


4.1 ALGEMEEN Ray of Hope kende in 2013 een dieptepunt in aantal toewijzingen maar heeft intensief gewerkt aan het uitbreiden van het aantal kanalen waarmee een samenwerking kan aangegaan worden. Samengevat kunnen we stellen dat: 1. Het aantal adopties uit Ethiopië sterk daalde owv een gewijzigde regelgeving. We verwachten in 2014 opnieuw een lichte stijging, 2. Sri Lanka was in 2013 niet werkzaam, echter na Singalees Nieuwjaar 2014 wordt opnieuw een opstart van de werking ter plaatse verwacht, 3. China SN kende een daling in het aantal adoptabele kinderen. In 2014 zullen echter normaalgezien nog 3 kinderen worden toegewezen vanop de reguliere lijst, 4. India: door de lange wachttijd na toewijzing zullen de kinderen die in 2012 werden toegewezen in 2014 aankomen. Daarnaast wordt verwacht dat het systeem om dossiers in te loggen opnieuw zal openen waardoor nieuwe dossiers kunnen starten, 5. Marokko: door het tegenhouden van de omzetting van kefala naar adoptie lag de werking van dit kanaal stil. Er zijn echter veel kinderen die nood hebben aan een thuis. We hopen en verwachten een positieve uitspraak van het Hof van Cassatie te verkrijgen in 2014 zodat de adoptieprocedures daar opnieuw van start kunnen gaan, 6. Burkina Faso: in 2014 zal de proeffase worden afgerond. Na evaluatie door VCA zal dan de wachtlijst kunnen opgestart worden, 7. Togo: voor de drie lopende proefdossiers worden toewijzingen verwacht, 8. Haïti: het laatste lopende proefdossier zal afronden in 2014. We hopen een akkoord te krijgen van VCA om het kanaal op te starten. Er deden zich wijzigingen voor in de procedure, maar gezien het Haagse Verdrag werd ondertekend door Haïti en in voege werd gebracht door samenwerking met o.a. Unicef en ISS, is de vernieuwde procedure er een die het Verdrag van Den Haag volledig onderkend, 9. In 2013 werden de samenwerking voorbereid met Vietnam en DR Congo. Voor beide landen kon begin 2014 het volledige inlichtingendossier worden overgemaakt aan VCA, waarna een goedkeuring tot opstart van de proeffase wordt verwacht halverwege 2014, 10. Er zijn nog heel wat landen in onderzoek, voor opstart tot samenwerking. U vindt deze in dit hoofdstuk, Hieronder wordt een toelichting gegeven gespecificeerd per kanaal. De situering van de landen is aangeduid op voorgaande pagina.


4.2 ETHIOPIË 4.2.1 PROCEDURE In 2013 werd het duidelijk dat men in Ethiopië steeds meer naar het Haagse Verdrag inzake interlandelijke Adoptie wil toeleven. • Werkzaam in Ethiopië sinds 1996 • Contactpersoon: Bruk Beyene Ayano • Weeshuizen: Mothers of Charity, Almaz Ashene, Africa Orphan Village Association en Brothers and Sisters Children Center • Geen verdragsland

Hiertoe werden er in 2013 enkele veranderingen doorgevoerd in de verkenningsvereisten. Jaarlijks moet Ray of Hope een dossier indienen om de erkenning te verlengen. Ook in 2013 werd dit gedaan, maar werden er een aantal nieuwe erkenningsvoorwaarden meegedeeld: - Het opvangen van kinderen in een transithuis (het Ray of Hope home) werd niet meer toegelaten voor kinderen waarvoor nog geen adoptie uitspraak was gebeurd.

- Verplichting tot het ondersteunen van lokale sociale initiatieven waardoor meer kinderen in eigen land geholpen kunnen worden.

Dit laatste deed Ray of Hope reeds in het verleden door bv. goederen te schenken, maar nooit eerder in contanten. Omdat Ray of Hope steeds heeft voorgehouden om zo transparant mogelijk te werken, werd deze vraag grondig bekeken. Er gingen 2 leden van de Raad van Bestuur naar Ethiopië om de projecten ter plaatse te bezoeken en te evalueren. Omdat het duidelijk was dat er zonder projectsponsoring geen erkenning in Ethiopië mogelijk was, werd na veel overleg en controle beslist dat Ray of Hope 2 projecten zou steunen: 1 van Brothers en Sisters Children’s Center en 1 van Africa Orphan Village Association. Een gevolg hiervan was dat Ray of Hope niet anders kon dan aan de wachtende kandidaat adoptanten 1600€ per (kind)dossier bij te vragen. Deze prijsstijging was de eerste sinds Ray of Hope in Ethiopië werkt.

Gaby Jennes en Will Verniest met directeur Africa Orphans


4.2.2

WACHTTIJD EN WACHTLIJST

Tijdens het onderzoek naar hoe en of de dienst op een verantwoorde manier antwoord kon bieden op de nieuwe vereisten vond er slechts één toewijzing plaats. In september waren alle afspraken rond en kon de werking zich hervatten. Uiteindelijk bleek einde 2013 dat het lange stilliggen van de werking met zich meebracht dat weeshuizen intussen ook nieuwe samenwerkingen hebben afgesloten. Hierdoor duurt het langer alvorens er effectief nieuwe toewijzingen kunnen gerealiseerd worden. Daarnaast duurt de procedure tussen het ontvangen van het eerste kindvoorstel door onze contactpersoon en het effectief verkrijgen van de nodige documenten om een toewijzing te kunnen realiseren soms enkele maanden. Ray of Hope kon uiteindelijk maar 2 kinderen effectief toewijzen sinds september. Andere kindvoorstellen konden niet aanvaard worden door het multidisciplinaire team vnl. omwille van medische redenen. Omdat Ray of Hope in 2013 minder toewijzingen kon realiseren heeft de dienst ook minder contracten afgesloten. Tabel 15 geeft een overzicht van het aantal inschrijvingen van kandidaat-adoptanten, het aantal toewijzingen van kinderen, het aantal aankomsten van kinderen en het aantal aankomsten van dossiers, alsook het aantal ouders op de wachtlijst voor de adoptie van een kind uit Ethiopië in de periode van 2004-2013. Deze tabel is een duidelijk hulpmiddel voor de dienst om een inschatting te kunnen maken m.b.t. de wachttijd. Men staat op de wachtlijst vanaf de intake tot aan de thuiskomst met het kind. Ethiopië Inschrijving toewijzing en en


aankomsten: Stopzettinge aantal dossiers n

aantal op wachtlijst

2004

27

s.d.

17

s.d.

s.d.

Nvt

2005

48

s.d.

53

44

s.d.

Nvt

2006

85

45

52

44

s.d.

Nvt

2007

113

68

50

41

s.d.

126

2008

66

63

61

53

s.d.

138

2009

51

62

66

55

s.d.

132

2010

57

43

49

42

s.d.

139

2011

13

34

39

35

9

105

2012

26

40

47

42

13

79

2013

11

15

17

14

11

65

Bovenstaande tabel bevestigt de situatie die hierboven beschreven werd. Er gebeurden minder intakes en er waren beduidend minder aankomsten. Dit resulteerde in een daling van het aantal mensen op de wachtlijst. Gezien de wereldwijde daling van adopties uit Ethiopië, probeert Ray of Hope ernaar te


streven de wachttijd onder controle te houden door het aantal kandidaten op de wachtlijst te beperken. Om een goede inschatting van wachttijd en het aantal mensen op de wachtlijst te kunnen maken, is het belangrijk na te gaan hoeveel van de aangekomen kinderen deel uitmaken van een sibling (broers en/of zussen die samen worden geplaatst). Een plaatsing van een sibling betekent immers dat twee kinderen werden toegewezen maar slechts aan één familie. Om een indicatie te geven wordt er in tabel 16 een opsplitsing gemaakt tussen het aantal kinderen dat is aangekomen en het aantal dossiers dat is aangekomen. Beiden zijn verbonden. Maar een siblingdossier gaat over twee kinderen die door hun bloedband samen horen en dus samen worden verbonden aan één ouderdossier. Tabel 16: Aantal kinderen die alleen worden geplaatst vs het aantal kinderen dat met broer(s) en of zus(sen) worden geplaatst. Ethiopië siblings vs kinderen alleen aankomsten: aantal kinderen

Waarvan kinderen alleen

Waarvan Siblings van 2

Waarvan Siblings van 3

2005

53

35

9

0

2006

52

36

8

0

2007

50

29

9

1

2008

61

45

8

0

2009

67

43

10

1

2010

49

35

7

0

2011

39

31

4

0

2012

47

37

5

0

2013 17 9 4 0 Er werden in 2013 4 siblings toegewezen en deze kwamen allen in hetzelfde jaar thuis. Ondanks het feit dat er globaal gezien minder toewijzingen waren in 2013, is het aantal geplaatste siblings ongeveer hetzelfde gebleven in vergelijking met 2011 en 2012. Voor de adopties van 1 kindje is er een ernstige daling waarneembaar die te wijten is aan de wijzigingen in Ethiopië, zoals hierboven werd toegelicht. Onderstaande tabel 17 geeft een zicht op het aantal geplaatste kinderen per leeftijdscategorie sinds 2008. Het gemiddelde cijfer per leeftijdscategorie is de basis om na te gaan hoe lang mensen ongeveer zullen moeten wachten alvorens een kindje binnen deze leeftijdscategorie kan worden geplaatst. Zo kunnen we nagaan of de wachttijden voldoende zijn gedaald om binnen redelijke termijn (momenteel wordt getracht dit binnen 2-3 jaar te houden) een kind te kunnen voorstellen. Indien dit zo is kunnen we stellen dat het gerechtvaardigd is om nieuwe kandidaten toe te laten op de wachtlijst.


Tabel 17: aantal plaatsingen per leeftijd Totaal/

Leeftijd aankom st

2008

2009

2010

2011

2012

2013

leeftijd

1 Sibli 1 sibli 1 sibli 1 sibli 1 sibli 1 sibli 1 Sibli kin ng kind ng kind ng kind ng kind ng kind ng kind ng d 37 1 24 4 20 1 18 1 20 2 4 0 123 9

0-2

Gemiddeld aantal plaatsingen per jaar 1 kind

sibling

20

2-4

5

3

8

2

4

4

3

2

4

0

2

1

26

12

4

4-6

0

4

5

7

8

5

3

1

7

2

1

4

24

23

4

6+

3

8

7

8

3

4

7

4

6

6

2

3

28

33

4

TOTAAL

45

16

44

21

35

14

31

8

37

10

9

8

201

77

33

4.2.3 WERKING IN ETHIOPIË In 2013 is er veel gebeurd wat de werking in Ethiopië betreft. Door de veranderingen die doorgevoerd werden, gebeurden er minder toewijzingen. We zien een daling van het aantal adopties uit Ethiopië. (In 2011 gingen er 288 kinderen naar Frankrijk, in 2013 nog 140 kinderen – IN 2011 werden er in Amerika 1732 Ethiopische kinderen geadopteerd, in 2012 nog 1567 en in 2013 nog 993). Ook voor België zagen we het aantal adopties dalen, maar vanuit Ethiopië meldt men nog steeds dat er nood is aan adoptieouders en dat men de adoptiewerking niet wil stopzetten. Sinds januari 2012 werkt Ray of Hope samen met Africa Orphan Village Association, een weeshuis dat voornamelijk actief is in de Afar Region (noordoost Ethiopië). Dit is opgericht en wordt geleid door Mr. Emeru. Naast het opvangen van adoptabele kinderen, realiseert dit weeshuis ook ondersteuning voor HIV positieve vrouwen en sponsorprogramma’s die zowel kinderen als moeders helpen. Ze werken ook met micro financieringen om alleenstaande moeders bij te staan een zelfstandig leven te kunnen leiden. Ray of Hope steunt naast deze projecten ook nog een educatieproject. Er wordt een grotere school gebouwd waar de kinderen uit de omgeving terecht kunnen voor onderwijs. In april 2012 werd een nieuwe samenwerking aangegaan met Brothers and Sisters Children Center dat gelegen is in Gambella nabij de grens met Zuid-Sudan. Dit weeshuis is voornamelijk actief in de Gambella regio. Het wordt geleid door Mr. Yilma. Naast de adoptiewerking ondersteunt het weeshuis alleenstaande moeders. Ze hebben ook een water- en visserijproject om de regio van water te voorzien en de visserij te doen slagen in Gambella. Ook hier ondersteunt Ray of Hope de projecten. In januari 2014 kwam een delegatie van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Ethiopië naar België. De delegatie bestond uit 2 afgevaardigden: -

Mevr. Desta W/Yohannes, directeur generaal van de afdeling vrouwenzaken binnen het ministerie van Buitenlandse Zaken, Mr. Melkamu is haar assistent.


6

Zij werden begeleid door Mr. Bantihun, eerste secretaris van de Ethiopische Ambassade in Brussel. De motivatie van hun bezoek was nagaan hoe het met de adoptiekinderen in België gaat. Het bezoek werd gepland naar aanleiding van een incident met een Ethiopisch adoptiekindje in Amerika. Er worden ook zorgen geuit over de jonge Ethiopische meisjes die naar het midden- Oosten worden “verhandeld”. Daarom zijn ze gestart om in alle landen na te gaan of de kinderen, die destijds uit Ethiopië zijn vertrokken, goed worden opgevangen. Het bezoek werd als positief ervaren en Mrs. Desta was blij te zien dat de kinderen hier goed opgevangen worden. Hun verblijf was erg kort dag aangekondigd maar desondanks werden er veel bezoeken gepland: -

-

-

-

Vrijdag 17/01/14 werd een bezoek gebracht aan VCA (Vlaams Centrum Adoptie- Kind en Gezin) waar de adoptie werking van Vlaanderen uitgelegd werd. In de namiddag werd er een bezoek gebracht aan FCA waar de Federale materie toegelicht werd. Hierna bracht de delegatie nog een bezoek aan de Waalse autoriteit. Zaterdag 18/01/2014 vonden er 2 huisbezoeken plaats bij 2 families die een kindje uit Ethiopië adopteerden. Hierna ging de delegatie naar het Ethiopisch Timkatfeest van Finado. Hier waren veel families aanwezig en zo had de delegatie de mogelijkheid om met veel mensen te spreken en de kinderen te zien. Zondag was een rustdag. Maandag zijn ze naar Nederland gegaan waar ze de adoptieorganisatie Wereldkinderen bezochten. Hier werden ook een aantal ontmoetingen met Ethiopisch geadopteerden georganiseerd. Op dinsdag werden er nog huisbezoeken bij families van FIAC gedaan.

We vernamen van Mevrouw Desta dat ze tevreden was met het bezoek. We kregen intussen vanuit Ethiopië nogmaals de bevestiging dat men zeker niet de bedoeling heeft om de adopties uit Ethiopië stop te zetten. Ethiopië blijft het land van waaruit de meeste kinderen worden geadopteerd via Ray of Hope, alsook in Vlaanderen (in 2013 kwamen 48 van de 73 kinderen uit Ethiopië)3.

4.2.4 EVALUATIE DOOR ISS Het ISS is ‘International Reference Centre for the Rights of children deprived from their families’. Voor adoptie is ISS hét internationale referentiecentrum in het bewaken van het Haagse verdrag inzake interlandelijke adoptie. Op vraag van VCA deed het ISS een onderzoek naar de achtergronddossiers van Ethiopië. Het resultaat van het onderzoek bleek positief. Ze stelden een document voor om in de toekomst te gebruiken om zoveel mogelijk achtergrondinformatie van de kinderen te kunnen verzamelen om de adoptabiliteit van het kind te staven en voor het kind later. Ray of Hope zal trachten dit document zoveel mogelijk in de werking te implementeren.

3

Cijfers van VCA


4.3 SRI LANKA 4.3.1 EVOLUTIE VAN DE WACHTLIJST

• Werkzaam in Sri Lanka sinds 1996 • Contactpersoon: Sunil Ananda Wijewardena • Verdragsland • Centrale Autoriteit: Probation and Child Care Services

Ook in 2013 was er geen evolutie in de wachtlijst. Er konden geen kinderen worden toegewezen. Dit alles is een gevolg van een wijziging in procedure waar Probation and Child Care Services, de Centrale Autoriteit, in 2012 werk van heeft gemaakt. De aanloop hiervan vond plaats eind 2011. Toen werd het weeshuis Shanti Nivasa ervan beschuldigd niet in regel te zijn met de heersende regelgeving omtrent ongehuwde moeders. Moeder Overste werd in de gevangenis gehouden maar zowel de rechter als het hoofd van Probation and Child Care Services konden getuigen dat dit onterecht was. Haar naam werd gezuiverd. Het weeshuis is erkend en werkt correct.

Probation and Child Care Services heeft hierna verslagen van nazorgrapporten van alle kinderen geplaatst sinds 2001, alsook een bewijs van erkenning van de adoptiedienst en een activiteitenrapport opgevraagd, en dit aan alle adoptiediensten die in Sri Lanka werken. Ray of Hope bracht dit onmiddellijk in orde. Dit werd positief onthaald. Begin 2012 werden alle organisaties opnieuw erkend voor samenwerking en richtte Probation and Child Care Services een comité op, zodanig dat er duidelijke controle bestaat over de toewijzingen. Mevrouw Yamuna Perera werd het nieuwe hoofd van Probation and Child Care Services, de centrale autoriteit inzake adoptie. Het heeft zeer lang geduurd alvorens het comité was opgericht en eind 2012 had het nog geen enkele toewijzing gerealiseerd. Met uitzondering van enkele ‘special needs’ kinderen die dringend hulp nodig hadden. In 2013 vonden er internationaal gezien ook enkel toewijzingen van enkele kindjes met een beperking en twee van gezonde kindjes in Nederland plaats. Het ging om dossiers die al lopende waren op het moment dat de toewijzingen werden stilgelegd. Niettegenstaande wordt er verwacht dat na Singalees Nieuwjaar in april 2014 mogelijks opnieuw toewijzingen gerealiseerd kunnen worden. In 2013 stagneerde de wachtlijst en groeide de prewachtlijst enkel aan. De prewachtlijst is een vrijblijvend instrument dat toch de mogelijkheid biedt om op een eerlijke en open manier


iedereen de kans te geven zich kandidaat te stellen voor de adoptie van een kindje uit Sri Lanka. Wanneer er een kindje is thuisgekomen, wordt de eerste familie op de prewachtlijst gecontacteerd om op intake te komen voor de adoptie van een kindje uit Sri Lanka. Tot vorig jaar was de gemiddelde wachttijd tussen intake en thuiskomst 2,5 jaar. Ten gevolge van de sluiting zal hier een jaar bijgeteld moeten worden. Einde 2013 stonden er 15 families op de prewachtlijst en 6 op de wachtlijst, één familie beëindigde het contract. Kandidaten stellen regelmatig de vraag naar de mogelijkheid van adoptie van iets oudere kinderen of siblings. Dit zou mogelijk zijn maar blijkt niet eenvoudig. Tot op heden kregen we nog geen oudere kinderen of siblings voorgesteld. We zijn ook gestart met het nagaan van de mogelijkheden tot plaatsing van kinderen met een beperking. Onze contactpersoon heeft hiertoe in de tweede helft van 2013 de eerste stappen gezet. We zullen de kindvoorstellen moeten afwachten om na te gaan of dit haalbaar is in Sri Lanka. Tabel 18: Sri Lanka. Overzicht inschrijvingen en aankomsten. Deze tabel toont aan hoe de wachtlijst van Sri Lanka wordt opgevolgd en onder controle gehouden. Gezien er in 2013 geen toewijzingen waren toont dit vooral aan dat onze dienst in die periode zeker geen nieuwe bemiddelingsovereenkomsten afsloot voor Sri Lanka. We vinden het als dienst belangrijk om mensen niet zinloos te laten wachten. De prewachtlijst geeft mogelijkheid op een plaats op de wachtlijst maar is een vrijblijvend en kosteloos instrument voor de kandidaat-adoptanten. Sri Lanka inschrijvingen Toewijzingen

Aankomsten


2004

7

s.d.

3

Nvt

2005

5

s.d.

5

Nvt

2006

6

3

3

9

2007

1

3

2

8

2008

1

4

5

2

2009

5

4

3

5

2010

4

2

3

6

2011

2

2

2

6

2012

0

0

0

6

2013

0

0

0

5


8 7 7 6 6 5 5

5

5

5 4 4 3

3

3

3

3 2 2

2 2 1

1

1 0 0

0 0

2012

2013

0 2004

2005

2006

2007

2008

inschrijvingen

2009

2010

2011

aankomsten

Bovenstaande grafiek toont hoe er sinds 2011 een beleid wordt gevoerd om de wachtlijst op een correcte manier te beheren. Enkel wanneer er een familie thuis is gekomen kan er een nieuw koppel kandidaat-adoptanten op intake komen. Het uitblijven van toewijzingen in 2012 en 2013 tonen aan dat een dergelijke werking uiterst belangrijk is.

4.3.2 WERKING IN SRI LANKA Ten gevolge van het uitblijven van toewijzingen planden we een kanaalbezoek voor onze voorzitter aan Sri Lanka van 21 - 23 februari 2013. Het doel van dit korte bezoek was vnl. een contact te hebben met de nieuwe Commisionar van Department of Probation & Child Care Services (Probation Office), mevrouw Yamuna Perera. Dit om na te gaan of er nog een samenwerking kan blijven bestaan in de toekomst. Probation Office is de Centrale Autoriteit inzake adoptie. Hun taak is vnl. de opvolging van de plaatselijke adopties vanuit Colombo zowel lokaal als internationaal: gesprekken met de moeders, contacten met adoptanten, ... Lokale adoptie gebeurt ook in de provincies, maar internationale adoptie gaat altijd via mevrouw Nirmalee Perera (werknemer Adoptie van Probation Office). Het contact tussen de voorzitter en mevrouw Yamuna Perera was zeer goed. Zij beloofde tijdens het bezoek een officieel schrijven over de nieuwe werking. Tot op heden mochten we dit nog niet ontvangen. In elke provincie wordt probation office vertegenwoordigd in een Provincial Council. Elke council heeft een Provincial commisioner. De kinderen in de provincie waarvan geen ouders meer bekend of in leven zijn, staan onder toezicht van deze provincial commissioner. Zij trachten een thuis te vinden voor de kinderen bij lokale families. Wanneer zij geen familie kunnen vinden dan geven zij het kinddossier door aan het Centrale Probation Office zodat er een familie in het buitenland kan gezocht worden voor het kind. Gezien de procedure al een jaar stil ligt, is het mogelijk dat intussen ook iets oudere kinderen intussen adoptabel zijn. Dit werd echter niet bevestigd. In Colombo worden de adoptanten tijdens de procedure ook bijgestaan door het Belgische ereconsulaat. Zij reiken het voorlopige Belgische paspoort voor het kindje uit wanneer FCA de erkenning voor de adoptie heeft uitgeschreven. Hiertoe had onze voorzitter ook een goed onderhoud met de


ereconsul, dhr. Pringiers. Dit onderhoud was een goede aanvulling op het gesprek met Cecile Thoen van de Belgische Ambassade in India. Zij komen immers ook tussen in de adoptieprocedure in Sri Lanka als bevoegde ambassade. Er werd ook een bezoek gebracht aan de weeshuizen waaruit de laatste jaren kinderen werden geplaatst. Het gaat over 1. PREM NIVASA/SHANTI NIVASA, een tehuis van de zusters van Moeder Theresa (MOthers of Charity), 2. GOOD SHEPHERD CONVENT. Dit is een groot domein waar één deel specifiek is voorbehouden voor moeders met een kindje dat voor adoptie wordt afgestaan. Daarnaast vangen zij ook weeskinderen en kinderen en volwassenen met mentale problemen op.

Mr. Sunil is onze contactpersoon. Hij gaat momenteel regelmatig naar Probation Office en de weeshuizen om zo mogelijks meer nieuws te krijgen. Zijn dochter, Rushika, en haar man, Mashesh, zullen in de toekomst mee de adopties begeleiden. Beiden zijn advocaat dus ze zullen ook het werk van de advocaat geleidelijk aan overnemen. Tot 2010 kunnen we statistieken weervinden ivm het aantal internationaal geadopteerde kinderen, die duidelijk aantonen dat slechts een beperkt aantal kinderen buitenlands wordt geadopteerd. Onderstaande grafiek geeft de cijfers weer die Probation Office in Sri Lanka heeft verzameld over de adopties sinds 1991. Hieraan is duidelijk te zien dat het aantal binnenlandse adopties in stijgende lijn gaat sinds 1991 en het aantal buitenlandse adopties met 91% daalden. In 1991 werden 789 kinderen buitenlands geadopteerd en 407 binnenlands. In 2010 waren dat er 72 buitenlands en 1812 binnenlands. We kunnen vaststellen dat er steeds een klein aantal kinderen binnenlands geen thuis kan vinden. De sluiting van de werking in 2012 betekent dus vermoedelijk dat de kinderen die binnenlands niet geadopteerd konden worden nog in de weeshuizen verblijven. We hopen dan ook dat in 2014 Probation Office opnieuw werk kan maken van het vinden van een thuis voor deze kinderen.


Aantal binnenlandse en buitenlandse adopties in Sri Lanka 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0

Buitenlands

1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Binnenlands

Tabel 18: aantal plaatsingen van Sri Lankaanse adoptiekindjes per jaar en per leeftijd in de periode van 2000 tot 2013. Sri Lanka 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

0-1

0

0

2

3

2

2

7

2

4

3

2

4

2

3

2

TOTAAL

0

0

38 5

0-2

0

0

0

0

1

1

0

0

1

0

0

1

1

0

0

0

0

0-3

1

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

1

0

0

0

0

0

1

0

0

45

0-4 0-5

0 0

1

0 0

0

0 0

2

0 0

3

0 0

3

0 0

3

0 0

7

0 1

3

0 0

5

0 0

3

0 0

2

0 0

5

0 0

3

0 0

3

0 0

2


4.4 CHINA 4.4.1 EVOLUTIE VAN DE WACHTLIJST Het kanaal China werd in 2009 overgenomen van adoptiedienst Horizon. Er startten geen nieuwe dossiers op voor de reguliere wachtlijst. Enkel de bestaande dossiers worden afgewerkt.

• Beslissing VCA om het kanaal China aan Ray of Hope over te dragen: September 2008 • Erkenning door CCCWA 11 augustus 2009 • Akkoord VCA opstart Special Needs dossiers: december 2010, opstart eerste dossier april 2011 • Verdragsland

In de loop van 2011 startten we wel nieuwe dossiers op voor het Special Needs kanaal. Voor de reeds lopende dossiers was het van belang de wachtende kandidaat-adoptanten zo goed mogelijk op de hoogte te brengen van de wachttijd. Dit is echter een zeer moeilijk gegeven. In China worden alle dossiers van alle kandidaat-adoptanten wereldwijd bij de Centrale Autoriteit Adoptie (CCCWA) op een centrale wachtlijst ingelogd. Het inlognummer is de datum waarop het dossier werd ingelogd. Deze data zijn dus bepalend voor de volgorde van toewijzing. Er worden verschillende dossiers per dag ingelogd. Deze hebben dus eenzelfde inlogdatum. CCCWA geeft echter geen informatie over het aantal kandidaten dat wordt ingelogd. Het is bijgevolg niet mogelijk om een correcte berekening te maken van

de lopende wachttijd. Om toch enigszins een inschatting van de wachttijd te kunnen maken houden we bij Ray of Hope een overzicht bij van de toewijzingen door CCCWA. In 2013 werd een kindje toegewezen aan de dossiers die werden ingelogd tussen 10/10/2006 en 16/11/2006. Gedurende een volledig werkjaar kon men slechts dossiers behandelen die gedurende 1 maand en 6 dagen waren ingelogd in 2006. We kunnen uit dit overzicht (tabel 19) besluiten dat in 2013 de wachttijd op de reguliere wachtlijst opliep met nog eens 11 maanden tussen inlogdatum en toewijzing. De wachttijden tussen opstart en toewijzing van een kindje blijft dus oplopen. In Vlaanderen haakten hierdoor heel wat families af. Vermoedelijk vindt internationaal dezelfde tendens plaats.


Tabel 19: overzicht verloop van de reguliere wachtlijst China in 2013

Datum

Toegewezen Toegewezen van inlogdatum tot en met … inlogdatum …

Aantal inlogdagen (werkdagen in 2006)

aantal toewijzingen dossier ROH

aantal maanden tot toewijzing

2012

10/08/2006

10/10/2006

55

0

76

3/01/2013

10/10/2006

13/10/2006

3

0

77

30/01/2013

13/10/2006

17/10/2006

2

0

77

1/03/2013

17/10/2006

19/10/2006

2

0

79

12/04/2013

19/10/2006

24/10/2006

3

0

80

17/07/2013

24/10/2006

6/11/2006

9

0

83

2/09/2013

6/11/2006

10/11/2006

4

0

85

26/11/2013

10/11/2006

16/11/2006

4

0

87

27

0

TOTAAL GEMIDDELD aantal dagen toegewezen per maand

2.26

Stijging aantal maanden per toewijzing in 2013

11

Wanneer we de werkdagen volgens de Chinese kalender in 2006 nagaan, kunnen we vaststellen dat er in 2013 gemiddeld 2.26 dagen gematched werd per maand. In 2012 was dit nog 4.6 dagen per maand. Een reden van deze daling kan zijn dat de CCCWA van mei tot half juli bezig is geweest met het invoeren van een nieuw computersysteem. Het doel hiervan was om zoveel mogelijk te digitaliseren. De dossiers van ouders en nazorgrapporten dienen nu digitaal ingevoerd te worden. Het heeft enige tijd geduurd alvorens dit systeem operabel was en ook de CCCWA opnieuw werkzaam was. Gezien het oplopen van de wachttijden hebben ook in 2013 nog twee families besloten hun dossier stop te zetten. Daarnaast zijn er ook heel wat dossiers waarvan de geldigheidsduur van het geschiktheidsvonnis verlopen is en die de procedure voor het behalen van een nieuw geschiktheidsvonnis (intussen reeds meerdere keren) startten. Enkele dossiers maakten de overstap naar de ‘special needs’-lijst. Onderstaande tabel 20 geeft een overzicht van de evolutie van de gehele wachtlijst vanaf deze door Ray of Hope werd opgevolgd.


Tabel 20: zicht op de wachtlijst China wat betreft de dossiers die werden overgenomen van HORIZON China Reguliere lijst (dossiers overgenomen van HORIZON) reguliere lijst

Stopzettingen

overstap naar Special needslijst

toewijzingen Aankomsten

Overstap special needslijst


toewijzingen aankomsten

2009

Nvt

Nvt

12

nvt

Nvt

Nvt

97

2010

7*

6

18

16

13

12

57

2011

10

11

11

3

3

3

32

2012

0

3

19

1

1

0

9

2013

0

0

2

0

0

1

7

4.4.2 CHINA-SPECIAL NEEDS De gehanteerde definitie in Vlaanderen aangaande Special Needs Aangezien diverse landen eigen definiëringen en begrippen hanteren, over ‘adoptiekinderen met Special Needs‘, werd beslist om op basis van internationaal onderzoek en getoetst aan de ervaring in het Vlaamse werkveld, een werkgroep op te richten om het begrip ‘Special Needs’ te definiëren. Dit begrip werd opgesplitst in 5 deeldomeinen, met name: (1) (2) (3) (4) (5)

Siblings Kinderen met lichamelijke problemen Kinderen met extra belastende achtergrond en/of gedragsproblemen Kinderen met ontwikkelingsachterstand Oudere kinderen

Er dient daarbij rekening te worden gehouden met de mogelijkheid op een ‘cumulatief risico’, kinderen zijn soms een ‘Special Need’ kind in meerdere categorieën. Ray of Hope stelt meer en meer vast dat er niet enkel uit China ‘special needs’ kinderen worden voorgesteld gezien de brede definitie van het begrip ‘special needs’. Uit Ethiopië worden volgens bovenstaand begrip ook ‘special needs’ kinderen voorgesteld, m.n. oudere kinderen en siblings. Ook uit India stellen we vast dat de laatste jaren ook kinderen met een medische aandoening worden voorgesteld, alsook siblings en oudere gezonde kinderen. In heel Vlaanderen kwamen in 2013 27 kinderen met ‘special needs’ naar België.


Werking voor het China Special Needs kanaal Eind 2010 startte Ray of Hope dossiers op voor specifiek ‘special needs’ kinderen, of kinderen met bijzondere noden uit China. Het gaat hier vnl. over kinderen met een medische nood. Om kandidaten een weloverwogen keuze te kunnen laten maken en hen zo goed mogelijk te kunnen begeleiden in de procedure werkte de dienst een aparte procedure uit. Deze gaat als volgt; Elke kandidaat-adoptant die een kindje met special needs (uit China) wenst te adopteren, komt eerst bij Ray of Hope op infogesprek om de medische aandoeningen waarvoor de familie eventueel open staan te overlopen. Veelal worden er dan extra vragen gesteld die de familie dan opnieuw met een arts dient te bespreken. Hierna wordt een intake gepland. Tijdens het intakegesprek wordt de motivatie voor de adoptie van een kindje met special needs, de beschikbaarheid van de kandidaatadoptanten, de verwachtingen van de kandidaat-adoptanten en de reactie van hun naaste omgeving bevraagd. Het vooropgesteld kindprofiel wordt opnieuw uitgebreid en gedetailleerd besproken. Van dit gesprek wordt een verslag geschreven. Dit verslag wordt naar de kandidaat-adoptant gestuurd die het, mits eventuele aanpassingen, ondertekenen voor akkoord. Bij een eventueel kindvoorstel wordt de teamarts gecontacteerd. Daarnaast werd - om een zo goed mogelijke inschatting te kunnen maken van een bepaald medisch probleem- een netwerk uitgebouwd van arts specialisten die ons bijstaan om een (snel) advies te geven omtrent de specifiek medische situatie van het kind. Om tot een matching te komen heeft CCCWA heeft 1 grote lijst waarop zij aan de voor ‘special needs’ adopties erkende adoptiediensten kinderen met extra zorg voorstellen. De adoptiediensten kunnen dan nagaan of er kinderen op deze lijst staan die zij kunnen plaatsen bij één van de kandidaatadoptanten die bij hen op de wachtlijst staan. Daar de medische problemen zeer divers zijn, gingen we op zoek naar medische specialisten aan wie we advies kunnen vragen inzake de medische zorg en toekomst waarmee het kindje mogelijks zal worden geconfronteerd. Heel wat artsen die werden aangeschreven reageerden enthousiast waardoor we nu best trots mogen zijn op het hele netwerk waar we beroep op kunnen doen. Onze teamarts leidt de beslissing om een kindje al dan niet aan een familie toe te wijzen, in goede banen. Intussen realiseren we al drie jaar special needsadopties uit China. We kunnen besluiten dat deze adopties niet altijd eenvoudig zijn maar dat we een zeer grondige procedure hebben uitgewerkt. Op deze manier kunnen we in overleg met de kandidaten zeer duidelijk afbakenen welk kindprofiel zij kunnen opvangen en in samenwerking met de artsen bepalen welke kinderen eventueel in aanmerking komen binnen dat profiel. In tabel 21 is het duidelijk dat niet alleen het aantal intakes mindert, maar ook het aantal toewijzingen. De opstart van het nieuwe computersysteem heeft niet alleen op het reguliere systeem invloed gehad, ook bij de Special needs lijst heeft dit vertraging met zich meegebracht. Hoe het komt dat de lijsten zo sterk verminderd zijn, is niet helemaal duidelijk. Het is algemeen geweten dat het aantal adopties naar het buitenland fel gedaald zijn gezien men binnenlands meer kinderen plaatst. Dit komt doordat men de wetgeving rond de eenkindpolitiek in augustus 2013 heeft versoepeld. Mensen mogen 2 kinderen in hun gezin hebben, waardoor er ook meer kinderen binnenlands geadopteerd worden. Ook de kinderen met beperkingen krijgen binnenlands meer mogelijkheden,


waardoor de kinderen met een ernstigere problematiek voorgesteld worden voor buitenlandse adoptie. Er worden nog steeds kinderen met lichtere aandoeningen voorgesteld, maar het aantal kandidaten voor deze problematieken is groot. Hierdoor is het matchen van een kindje met een lichter medisch probleem niet meer zo evident als voordien. Desalniettemin blijft het matchen mogelijk en kan Ray of Hope op geregelde tijdstippen nog een kind toewijzing realiseren. Tabel 21 geeft een overzicht van het aantal dossiers dat kon worden opgestart en het aantal toewijzingen dat we reeds konden realiseren. Aantal opgestarte dossiers

Tijdelijke stopgezette dossiers

Stopzettingen

Aantal toewijzingen

Aantal thuisgekomen kinderen

2011

14

2

0

7

0

2012

6

2

0

8

13

2013

4

1

2

4

5

4.5 MAROKKO Marokko is een kanaal dat werd overgenomen van de Vreugdezaaiers. Zij realiseerden de proeffase voor dit herkomstland. Toen de overname van de adoptieactiviteiten van de Vreugdezaaiers rond was kregen we de melding van VCA dat de drie proefdossiers een positieve evaluatie kenden. We kregen akkoord van VCA om dit kanaal te openen. •

• • •

Samenwerking overgenomen van de VZ door Ray of Hope vanaf 01/04/2012 Contactpersoon: Souad Nour Alaoui Kefala procedure Geen verdragsland

De nazorg voor de 3 gerealiseerde adopties uit Marokko via de Vreugdezaaiers werd mee overgenomen. Ray of Hope heeft een samenwerkingsovereenkomst met volgende weeshuizen: - La crèche de Tanger, - Amal Al Atfal te Tétouan, - Association Dar al Atfal al Ouafae te Fès, - Fondation Rita Zniber te Meknès, - Centre Bab el Kheir te Beni-Mellal.

Daar Marokko een herkomstland is waar enkel Marokkaanse families terecht kunnen, is het aantal kandidaat adoptanten zeer beperkt. We konden in 2012 dan ook maar 3 bemiddelingsovereenkomsten voor dit land afsluiten. Sinds eind 2012 kunnen enkel nog MRE’s (Marocains résidents à l’étrangère) een Kafala krijgen in Marokko.


In de loop van 2012 bleek dat de opname van artikel 361-5 in het burgerlijk wetboek niet door alle rechtbanken wordt toegepast. Dit artikel laat nochtans toe dat een adoptie uitgesproken wordt in België voor kinderen afkomstig uit landen die noch adoptie, noch de plaatsing met het oog op adoptie kennen. Twee proefdossiers kregen probleemloos een omzetting. In één dossier ging het parket in beroep tegen de omzetting. In 2013 bevestigde het Hof van Beroep de bezwaren van het parket en verklaarden zij de omzetting naar adoptie nietig. De familie, ondersteund door VCA diende het dossier in bij het Hof van Cassatie. Het dossier werd ontvankelijk verklaard en zal behandeld worden in 2014. Wegens de lopende procedure in Cassatie, werd beslist om geen kindvoorstellen te laten doorgaan tot er duidelijkheid is. Indien de rechter van het Hof van Cassatie het vonnis van het Hof van Beroep bevestigt, kan geen enkele Kafala in België nog omgezet worden naar adoptie. Om te vermijden dat families in deze onzekere pleegsituatie terecht komen, werden de lopende aanvragen “on hold” gezet en werden geen nieuwe aanvragen opgestart. Tabel 22 geeft de evolutie van de wachtlijst weer MAROKKO

inschrijvingen

toewijzingen


aankomsten: aantal dossiers

stopzettingen


2012

3

0

0

0

0

3

2013

0

1

1

1

0

2

Er kon in 2013 één kindvoorstel doorgaan. Het kindje kwam eveneens in 2013 aan. De verdere samenwerking in Marokko zal in 2014 moeten geëvalueerd worden. We stoten op meerdere struikelblokken: - beperking tot MRE’s - nieuw decreet met instroombeheer waardoor de toegang tot deze beperkte selectie kandidaten zeer moeilijk is. - problemen bij het omzetten van de Kafala naar adoptie in Vlaanderen/België.


4.6 INDIA Vanaf 1 april 2012 werden de adoptie activiteiten van adoptiedienst Vreugdezaaiers VMKA overgenomen door Ray of Hope, inclusief het herkomstland India. Daarnaast werd ook de nazorg voor de reeds gerealiseerde adopties uit India via De Vreugdezaaiers overgenomen door Ray of Hope. De Central Adoption Resource Authority heeft sinds 2012 een online registratie systeem, CARINGS, waarin alle kandidaat adoptie families ingelogd worden.

Samenwerking overgenomen door Ray of Hope vanaf 01/04/2012 • •

Maandelijks kunnen er wereldwijd 100 aanvraagdossiers ingelogd worden in CARINGS.

Verdragsland Centrale Autoriteit: Central Adoption Resource Authority (CARA)

Cara voorziet ook om, indien er voldoende aanvragen zijn, het systeem tijdelijk te sluiten. In november 2012 meldden ze dat er geen aanvragen meer ingelogd kunnen worden tot minstens

februari 2013. In maart 2013 werd de opschorting van nieuwe aanvragen gedeeltelijk opgegeven. Het werd terug mogelijk om Special Needs aanvragen in te loggen in CARINGS. CARA heeft doorheen 2013 gewerkt aan hun systeem om Special Needs kinderen te plaatsen. Ze hebben een online lijst geïnstalleerd met hierop kindprofielen. Er hebben zich meermaals fouten in dit systeem voorgedaan en het staat nog steeds niet volledig op punt. Het biedt extra mogelijkheden om een thuis te vinden voor kinderen die in het gewone systeem niet kunnen voorgesteld worden. Hierdoor kon Ray of Hope twee kinderen voorstellen; één aan een familie die reeds ingelogd was in het gewone systeem maar waarvan het weeshuis aangaf geen kindvoorstel te kunnen doen binnen hun profiel en één aan een kandidaat adoptant die specifiek voor een special needs adoptie koos. Tabel 23 geeft de stand van zaken van de dossiers voor India weer INDIA

Inschrijvingen

toewijzingen


aankomsten: aantal dossiers

Stopzettingen


2012

Nvt

4

3

3

1

9

2013

8

3

2

2

2

13*

* dit zijn 8 families zonder toewijzing en 5 families met toewijzing


Onderstaande tabel 24 geeft de leeftijd bij toewijzing en bij aankomst weer van de toegewezen kinderen. 2013 Leeftijd aankomst

2014

Leeftijd toewijzing

Leeftijd aankomst

Leeftijd toewijzing

1 kind

Sibling

1 kind

sibling

1 kind

sibling

1 kind

sibling

0-2

0

0

2

0

0

0

2

0

2-4

1

0

0

0

0

0

1

0

4-6

2

0

1

0

1

0

0

0

6+

0

0

1

0

1

0

0

0

TOTAAL

3

0

4

0

2

0

3

0

De negen families die in 2012 werden ingelogd in het CARINGS systeem, werden allen goedgekeurd en doorgestuurd naar een erkend weeshuis. Ook door de weeshuizen werd hun aanvraag aanvaard. Vier families kregen nog in 2012 een kindvoorstel, twee families kregen een kindvoorstel in 2013. Er waren twee families die hun dossier stopzetten. Er staat van deze overgenomen dossiers dus nog één dossier op de wachtlijst bij het weeshuis. De erkenning van de Vreugdezaaiers moet in India ook worden overgezet naar Ray of Hope. In juni 2012 kon het volledige dossier hiervoor ingediend worden bij CARA. In 2013 nam de voorzitter van Ray of Hope deel aan de International Meeting van CARA. Na dit bezoek werden enkele onduidelijkheden uitgeklaard zodat de erkenning kon overgezet worden. In mei 2013 werd de accreditatie van De Vreugdezaaiers overgezet naar Ray of Hope. Er werden in 2013 acht intakes gepland, waarvan 7 staan te wachten om ingelogd te worden zodra het CARINGS systeem terug open gaat. Er kon 1 familie ingelogd worden voor een special needs adoptie en die aanvaardde in 2013 een kindvoorstel.


4.7 BURKINA FASO - PROEFFASE In juli 2009 konden drie proefdossiers starten voor dit kanaal. De dossiers werden zo snel mogelijk naar Burkina Faso verstuurd. In augustus 2010 ontvingen we de eerste toewijzing van een kindje uit Burkina Faso. Deze familie kwam thuis in augustus 2011. In Juli 2011 kwam er een tweede toewijzing uit Burkina Faso en dit kindje kwam toe in februari 2012. • Goedkeuring VCA start proefdossiers: 17/11/2008 • Ontvangen accreditatie van Burkina Faso: 28/05/2009 • 3 proefdossiers werden opgestuurd • In 2011 en 2012 werd telkens 1 proefdossier afgerond • Goedkeuring 4de en 5de proefdossier • Verdragsland

De aangekomen dossiers werden geëvalueerd door VCA, Ray of Hope, FCA, het Ministerie van Buitenlandse zaken en de aangekomen families. Gezien deze evaluatie positief was, kreeg Ray of Hope de goedkeuring om een vierde en vijfde proefdossier op te starten. Een nieuwe toewijzing gebeurde in maart 2013 voor het derde dossier. In augustus 2013 kwam een tweede toewijzing. Er wordt verwacht dat beide families thuis zullen zijn in 2014. We merken dat de procedures zeer nauwkeurig gevolgd worden en dat men zeker wil nagaan of de principes van het verdrag van Den Haag zijn gevolgd. De procedure tussen toewijzing en thuiskomst neemt toch 8-12 maanden in beslag, afhankelijk van een heel aantal

factoren. Ray of Hope hoopt om na de eerstvolgende aankomst een positieve evaluatie te kunnen doen opdat het kanaal kan opengesteld worden voor nieuwe kandidaten. We verwachten dat Burkina Faso een 2-tal kindjes per jaar zal voorstellen gezien zij zeer sterk volgens het subsidiariteitsprincipe werken en er lang geprobeerd wordt om de kinderen binnenlands te plaatsen.


4.8 HAÏTI – PROEFFASE Einde 2012 werd duidelijk dat adoptiediensten die nog in Haïti willen werken geaccrediteerd moeten worden. In maart 2013 ging Marc Claeys van de Raad van Bestuur naar Haïti om de nodige zaken in orde te brengen, alsook een kanaalcontrole te doen. • Werkzaam in Haïti van 1995 – 2003 (222 plaatsingen) • Goedkeuring heropstart met proefdossiers december 2006 • Contactpersoon Yolette Aupont • Verdrag van Den Haag wordt geratificeerd op 1 april 2014

Hij overhandigde het dossier voor accreditatie van Ray of Hope. Einde 2013 moest er opnieuw een dossier worden ingediend. Ray of Hope bracht dit onmiddellijk in orde en wacht momenteel nog af of zij al dan niet de werking mogen starten in het nieuwe systeem. Met de nieuwe regelgeving zullen alle adopties rechtstreeks via de Centrale Autoriteit, IBESR, lopen. Zij ontvangen ouderdossiers en wijzen kinderen toe. De veranderingen zijn zeer positief. Ray of Hope hoopt dan ook niet nog eens een proeffase te moeten realiseren maar van VCA akkoord te kunnen krijgen om de werking op te starten. De kindtoewijzing die lopende was werd in 2013 afgewerkt onder het oude systeem in Haiti. Het kindje zal in 2014 naar Belgie kunnen

komen.

4.9 TOGO – PROEFFASE In oktober 2011 dienden we het inlichtingendossier in bij VCA. Vervolgens kwam een Togolese delegatie bestaande uit de president van CNAET, meneer Johnson en de “secretaire permanente” Mme Kama naar VCA. Dit bezoek maakte meteen veel duidelijk voor VCA. Ray of Hope kreeg einde januari 2012 de toestemming om met 3 proefdossiers te starten. • Goedkeuring opstart kanaalonderzoek VCA op 27 april 2009 • Verdragsland sinds 10/02/2010 • Centrale autoriteit adoptie: Comité National d’Adoption d’Enfants au Togo (CNAET) • Kanaalprospectie 30/0907/10 -2011 • Indienen dossier bij VCA 14/10/2011 • Bezoek CNAET aan VCA, onderhoud met Ray of Hope op 25/10/2011 • Akkoord VCA opstart proefdossiers 27/01/2012

Begin maart 2012 werden de proefdossiers gestart en in mei 2012 werden de drie dossiers verzonden. Om een dossier te kunnen indienen bij CNAET, de Centrale Autoriteit, moet men een opstartkost betalen. Deze opstartkost moet gestort worden in de staatskas en pas einde 2012 bleek dat men dit geld voor 2 dossiers niet terugvond. Hierdoor was er nog niets gedaan voor de dossiers. Begin 2013 besloten we het geld opnieuw over te maken via het Belgische ereconsulaat. Vanaf dat moment zijn de dossiers overgebracht naar het comité dat de dossiers onderzoekt. In 2013


moesten we nog afwachten. Begin 2014 volgde een eerste toewijzing. Uit een persoonlijk interview tussen de psycholoog van het Comité en één van de kandidaat adoptanten is gebleken dat Togo hun werk zeer ernstig opvat. Zij willen zeker nagaan of een kind in een gezin zal terecht komen dat goed voor het kind zal zorgen. De communicatie met de overheid en onze Belgische ereconsul ter plaatse loopt zeer vlot. Daarnaast zijn er organisaties als Togo Debout waar we terecht kunnen voor praktische ondersteuning. Zo heeft de voorzitter in België het voorbereidingsmoment voor de wachtende families georganiseerd. We hopen dan ook in de toekomst een goede samenwerking te kunnen uitbouwen.

4.10 KANALEN IN ONDERZOEK Heel wat kanalen zijn in onderzoek bij Ray of Hope of werden in 2012 – 2013 aangevraagd om te worden onderzocht. Hiermee wil Ray of Hope zijn verantwoordelijkheid opnemen om mee te werken aan het inkorten van de wachttijden. De internationale tendens toont aan dat het aantal internationaal adoptabele kinderen wereldwijd daalt4. Een grotere spreiding is dus eveneens een gezonde en nodige reflex om geen enkel land onder druk te zetten kinderen aan ons te blijven toewijzen. Op deze manier kunnen het aantal wachtende adoptanten meer gespreid worden. Hieronder wordt de stand van zaken van de landen in onderzoek weergegeven.

4.10.1 BURUNDI Burundi is een land dat veel belang hecht aan het Verdrag van Den Haag en dit ook correct wenst uit te voeren. Niettegenstaande is het wel zeer moeilijk gebleken om er erkend te worden als adoptiedienst.

• Aanvraag kanaalonderzoek 11/04/’07 • Indiening voorlopige kanaalcontrole 13/09/’07 • Akkoord VCA tot verderzetting kanaalonderzoek:17/10/’07 • kanaalonderzoek ingediend op 05/02/2009 • Verdragsland

VCA kon tot op heden nog geen akkoord geven om proefdossiers te starten. Om in Burundi te mogen starten met adopties dient Ray of Hope ook in Burundi erkend te worden. In 2011 werd duidelijk dat het dossier dat verstuurd werd voor de erkenning zoek was geraakt. Dit werd gemeld door de Centrale Autoriteit inzake adoptie in Burundi via Minister Van Ackere. De brief bleek echter zeer lang onderweg te zijn geweest.

Na ontvangst bracht Ray of Hope meteen de bijkomende vragen in orde en verstuurde de antwoorden aan de Centrale Autoriteit. Een van de vereisten was dat Ray of Hope een goed doel zou steunen. Hierdoor werd een contact gelegd met IPRED, een organisatie die o.a. straatkinderen ondersteunt en waarin twee Belgen actief zijn. Via hen werden er in de loop van 2011 een aantal zaken verder opgevolgd. In 2012 bleek ons originele erkenningdossier zoek te zijn

Zie ook de cijfers van Global Trends in Intercountry Adoption 2003-2011, dr. Peter Selman, Newcastle University, UK. 4


waarna we dit een aantal maal opnieuw opstuurden via de verantwoordelijke van IPRED, meneer Harushimana. In februari 2013 vernamen we dat het originele dossier is teruggevonden. Ray of Hope opende een bankrekening in Burundi, een voorwaarde om een accreditatie te kunnen krijgen. Mr. Harushimana volgt ter plaatse het verloop van het accreditatie aanvraag op. In januari 2014 kon Mr. Harushimana ons laten weten dat het dossier werd bestudeerd en momenteel op het kabinet van de Ministre de la Solidarité Nationale, du Droit de la personne Humaine et du Genre ter ondertekening ligt. Nadien zal het dossier bezorgd worden aan de Ministre des Relations Extérieures voor het ondertekenen van de overeenkomst van samenwerking met Ray of Hope. We voorzien dat een vertegenwoordiger van Ray of Hope in 2014 naar Burundi zal reizen om de overeenkomst te ondertekenen. Dit kan gecombineerd worden met een update van de vorige kanaalcontrole. Er zijn in tussentijd bijna vijf jaar verstreken sinds het opmaken en indienen van het kanaalonderzoek. Het zal nodig zijn om na te gaan of er wijzigingen zijn.

4.10.2 VIETNAM Op 1 februari 2012 ratificeerde Vietnam het Verdrag van Den Haag inzake Adoptie.

Werkzaam in Vietnam 1995 – 2003 (187 plaatsingen) 9/11/2011 ratificatie van het Haagse Adoptieverdrag, op 01/02/2012 zal dit in voege treden Inlichtingendossier ingediend op 07/02/2014

Na het bezoek van de Vietnamese adoptieambtenaar, meneer Nguyen Van Binh, die in december 2012 met een delegatie naar België kwam om het bilateraal akkoord met ACC te ondertekenen, bleek dat er nieuwe mogelijkheden bestonden voor samenwerking. Mr. Van Binh stelde de

nieuwe werking voor en meldde dat er in 2012 veel veranderingen hebben plaatsgevonden in de werking in Vietnam. De reden hiervan is dat zij hun wetgeving wijzigden naar aanleiding van de ratificatie van het Verdrag van Den Haag op 1 februari 2011. VCA ging na of we als adoptiedienst nog erkend zouden kunnen worden. Ray of Hope deed hetzelfde en zocht hiertoe een nieuwe contactpersoon ter plaatse.

Het werd duidelijk dat, vóór een dienst een accreditatie kan aanvragen, er een akkoord (protocol administratif) getekend moet worden tussen de autoriteiten. Daarna kan de dienst direct de aanvraag voor accreditatie doen. VCA ondertekende dit protocol tijdens hun missie naar Vietnam waarna Ray of Hope zijn aanvraag tot accreditatie kon indienen. In 2013 konden we de samenwerking starten met Ina Stas, een Belgische die in Vietnam woont en


werkt. Via Ina Stas kwamen we in contact met Le Thi Thu Hong, die reeds veel ervaring heeft met interlandelijke adoptie in Vietnam. Samen met Le Thi Thu Hong werd het inlichtingendossier voor Vietnam opgemaakt. Dit werd ingediend op 07/02/2014 bij de Vlaamse Centrale Autoriteit voor adoptie.

4.10.3 DEMOCRATISCHE REPUBLIEK CONGO

Prospectie aanvraag: 04/06/2013 Advies VCA: 05/07/2013 Geen verdragsland Inlichtingendossier is ingediend op 31/01/2014

In mei 2013 werden we gecontacteerd door Chris Philipsen, secretaris van een Belgische vzw genaamd Zaba-kina. Zij stelde ons de vraag of een eventuele samenwerking met het weeshuis dat ze steunen (CREROEA) mogelijk zou zijn. Zij hadden zelf reeds contact opgenomen met VCA en ook daar werden de mogelijkheden tot samenwerking met een dienst mogelijk geacht. In juni 2013 bezorgden we de wetgeving aan VCA waarna we advies van de VCA ontvingen voor het onderzoeken van de mogelijkheden van adoptie uit Congo. Chris Philipsen bracht ons in contact met père Antoine Phambu Lutete, directeur van CREROEA, die samen met ons het programma uitwerkte voor een kanaalonderzoek ter plaatse. Eind oktober 2013 vertrokken twee mensen uit de Raad van Bestuur van Ray of Hope naar DR Congo. Zij dienden een erkenningsdossier in bij de plaatselijke autoriteiten en legden de nodige contacten in functie van een eventuele samenwerking.

Uit de contacten bleek dat het niet evident werken zal zijn in Congo, maar dat een samenwerking met het weeshuis CREROEA mogelijk is. Er zou kunnen gewerkt worden met een contactpersoon in Kinshasa die ons zal vertegenwoordigen. Op 31/01/2014 werd een inlichtingendossier ingediend bij de Vlaamse Centrale Autoriteit van adoptie. Vanaf 10/03/2014 zal Ray of Hope erkend zijn in DR Congo om als organisatie te Vlnr: Mevr Adèle Mamay Mbata, Stefan Mund, Gaby Jennes, dhr Ambassadeur M. werken. Lastschenko , Wivina Demeester


4.10.4 BENIN

Prospectie aanvraag: september 2011 Toestemming om onderzoek te starten: september 2011

In februari 2012 stuurden we de wetgeving door naar VCA waarna we in maart 2012 negatief advies van de VCA ontvingen voor het verder zetten van het onderzoek naar de mogelijkheden van adoptie uit Benin. Ray of Hope besliste om het onderzoek niet stop te zetten en legde contact met de Ambassade van Benin en met een contactpersoon ter plaatse. In 2013 werd een goed contact gelegd bij de Ambassade van Benin. Mr. Adjovi, attaché, ging in Benin na of er een samenwerking kon worden gerealiseerd tussen Ray of Hope en het bevoegde Ministerie in Benin. Dit lukt echter niet.

Geen verdragsland

Er wordt aangeraden om een samenwerking op te starten met een ONG ter plaatse die eveneens als contactpersoon voor de adoptiedienst fungeert. Mr. Adjovi heeft Ray of Hope in contact gebracht met de ONG BETHESDA, werkzaam in Benin. We ontmoetten mevr. Esther Orou die zeer enthousiast is om met Ray of Hope een samenwerkingsproject uit te bouwen.

Mevr Orou, Mr Adjovi, Km Six en Annelies De Prest (ROH)

We voorzien om in 2014 dit project uit te werken.

4.10.5 GHANA Wetgeving doorgestuurd naar VCA: juni 2012 We ontvingen in juli 2012 positief advies van de VCA om het onderzoek naar de mogelijkheden van adoptie uit Ghana verder te zetten. Prospectie lopende sinds 2011 Toestemming om onderzoek te starten Geen verdragsland

Ray of Hope had contact met een medewerker van de bevoegde overheid in Ghana. Deze persoon reageerde echter niet meer en was plots niet meer bereikbaar. Via VCA kregen we een mailadres van een andere medewerker van de autoriteit in Ghana, waarmee zij contact hadden in het kader van een zelfstandige adoptie. Deze heeft echter nog niet gereageerd.


4.10.6 JAMAICA Wetgeving werd bezorgd aan VCA in maart 2012. We ontvingen positief advies van de VCA in april.

Prospectie aanvraag: 2011 Toestemming om prospectie te starten Geen verdragsland

Jamaica werkt samen met een beperkt aantal ontvangende landen. België diende in november 2012 de aanvraag in om erkend te worden. VCA heeft daarvoor, samen met het ministerie van justitie, het nodige gedaan. De aanvraag werd ingediend bij het Jamaicaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken. Zolang dit niet afgerond is, kan er geen samenwerking worden gerealiseerd. Ray of Hope ontving bericht op 29/01/2014 dat het erkenningsdossier bij de CDA (Child Development Agency) ligt ter behandeling.

4.10.7 KAZACHSTAN

Prospectie aanvraag: oktober 2012 Toestemming om prospectie te starten

Naar aanleiding van het ondertekenen van het Verdrag van Den Haag en de bijhorende nieuwe regelgeving kon het Kleine Mirakel zijn adoptieactiviteiten niet verder zetten in Kazachstan. De vraag naar samenwerking bleek groot en bijgevolg deed Ray of Hope in oktober 2012 aanvraag tot prospectie van het kanaal. Ray of Hope kreeg van VCA een neutraal advies voor het verder onderzoeken van dit kanaal. We hebben contacten gelegd ter plaatse om de mogelijkheden voor adoptie te onderzoeken.

Ook met Larisa, een Waalse adoptiedienst die er werkzaam is, werden de nodige contacten gelegd. De Kazachse autoriteit voorziet om per land één dienst te erkennen. Er is in februari 2014 een kanaalbezoek vanuit ACC, VCA en Larisa om ter plaatste met Mme. Sher, het hoofd van de Centrale Autoriteit, te onderhandelen over de mogelijke samenwerking tussen Larisa en Ray of Hope.


4.10.8 MALAWI De wetgeving werd bezorgd aan VCA in november 2012. Begin 2013 ontvingen we van VCA negatief advies voor het verder onderzoek van dit kanaal. Prospectie aanvraag: augustus 2012

Aangezien er in 2013 andere, meer hoopvolle kanalen in onderzoek waren, werd beslist om het kanaal Malawi voorlopig niet verder te onderzoeken.

4.10.9 SIERRA LEONE De wetgeving werd bezorgd aan VCA in november 2012 Begin 2013 ontvingen we van VCA negatief advies voor het verder onderzoek van dit kanaal.

Prospectie aanvraag: augustus 2012

4.10.10

Aangezien er in 2013 andere, meer hoopvolle kanalen in onderzoek waren, werd beslist om het kanaal Sierra Leone voorlopig niet verder te onderzoeken.

LAOS – OPGESCHORT Laos is bezig met het ontwikkelen van nieuwe richtlijnen betreffende interlandelijke adoptie. Het onderzoek kan pas verder gezet worden als deze wetgeving in voege is.


4.10.11

Voorlopig zijn er nog geen contacten gelegd.

BHUTAN - OPGESCHORT Sinds 1 januari 2012 zijn de adopties uit Bhutan opgeschort in afwachting van een nieuwe wetgeving. Ray of Hope kan het onderzoek starten als deze nieuwe wetgeving in voege is. Voorlopig zijn er nog geen contacten gelegd.



4.11LANDENOVERZICHT Uit bovenstaande gegevens blijkt dat het aantal adopties dat Ray of Hope in 2013 realiseerde enorm daalde t.a.v. de voorgaande jaren, dit ondanks het vele werk om nieuwe kanalen te openen. In 2013 is er ook veel aandacht gegaan naar Ethiopië, Sri Lanka en Marokko. We hopen dat met deze herkomstlanden een actieve werking kan blijven uitgebouwd worden. Onderstaande grafiek en bijhorende tabel 25 geven een overzicht doorheen de jaren van het aantal gerealiseerde adopties vanuit de verschillende kanalen waarmee Ray of Hope in het verleden werkte en nu samenwerkt.

Aantal adopties via Ray of Hope per land en per jaar 80 70 60 50

Vietnam Haïti Ethiopië

40

Sri Lanka

30

China Burkina Faso

20 10

Marokko India

0


Tabel 25: overzicht doorheen de jaren van het aantal kinderen dat via Ray of Hope een nieuwe thuis vond Uit het landenoverzicht blijkt dat 2013 dus een dieptepunt is in onze werking. Dit sterkt onze ijver om nieuwe samenwerkingen uit te werken. De keuzes voor bepaalde landen hebben soms ook te maken met welke kandidaten er terecht kunnen. Zo tracht Ray of Hope inspanningen te leveren opdat alle kandidaten met geschiktheidvonnis een reële kans krijgen op de plaatsing van een kind in hun gezin. Aantal aangekomen kinderen sinds de opstart van Ray of Hope Vietnam Haïti Ethiopië Sri Lanka

China

Burkina Faso

Marokko

India

totaal/jaar

1995

7

40

0

0

0

0

0

0

47

1996

24

40

3

0

0

0

0

0

67

1997

16

26

1

1

0

0

0

0

44

1998

36

21

25

0

0

0

0

0

82

1999

25

12

16

2

0

0

0

0

55

2000

27

23

31

3

0

0

0

0

84

2001

25

31

17

3

0

0

0

0

76

2002

23

24

25

7

0

0

0

0

79

2003

4

5

29

7

0

0

0

0

45

2004

0

0

17

3

0

0

0

0

20

2005

0

0

53

5

0

0

0

0

58

2006

0

0

52

3

0

0

0

0

55

2007

0

0

50

2

0

0

0

0

52

2008

0

0

61

5

0

0

0

0

66

2009

0

3

67

3

0

0

0

0

73

2010

0

3

49

3

18

0

0

0

73

2011

0

0

39

2

14

1

0

0

56

2012

0

0

47

0

15

1

0

3

66

2013

0

0

17

0

6

0

1

2

26

totaal/land

187

228

599

49

53

2

1

5

1124


Opmerkingen

Alleenstaanden

Gehuwde koppels met kinderen

Gehuwde koppels zonder kinderen

Verdragsland?

LAND

Volgende tabel geeft een overzicht van de voorwaarden gesteld door de herkomstlanden aan kandidaat-adoptanten

ACTIEVE KANALEN

CHINA

Ja

ETHIOPIË

Neen

SRI LANKA

Ja

MAROKKO

Neen

SPECIAL NEEDS ≥ 2 jaar (1e huwelijk) ≥ 5 jaar (2e huwelijk)

SIBLINGS MOGELIJK ≥ 2 jaar gehuwd bij toewijzing

≥ 2 jaar gehuwd bij Intake Max 1 kind in het gezin ENKEL VOOR MRE

JA

≥ 2 jaar gehuwd Kindprofiel afhankelijk van leeftijd KA

BURKINA FASO

Ja

≥ 5 jaar gehuwd

HAÏTI

JA

≥35 jaar (1 van beiden)

TOGO

JA

≥ 30 jaar (1 van beiden)

INDIA PROEFFASE


5 EVALUATIE Zowel de adoptiefouders als de medewerkers evalueren de dagelijkse werking van vzw Ray of Hope. Deze evaluaties gebeuren zowel op een informele als een formele manier. Voor adoptiefouders zijn er drie manieren om de werking formeel te evalueren: De eerste mogelijkheid is het aankomstgesprek. Dit gesprek vindt plaats na aankomst van het kind in België. Via deze methode kunnen de teamleden van Ray of Hope onmiddellijk detecteren waar eventuele problemen zijn ontstaan en waar eventuele misverstanden moeten worden uitgeklaard. Indien families het niet mogelijk achten kort na aankomst op gesprek te komen, worden de eerste zaken telefonisch behandeld. Het definitieve aankomstgesprek zal dan ook gebeuren op het eerste huisbezoek, drie maanden na aankomst. Dit gesprek blijkt de beste manier te zijn om de tevredenheid van de adoptanten te kunnen meten. Een tweede manier waarop de ouders Ray of Hope kunnen evalueren, is via een tevredenheidmeting. Na het aankomstgesprek krijgen de families dit document mee naar huis en wordt er gevraagd het ingevuld terug te sturen naar de dienst. De gegevens van deze meting worden geanalyseerd, wekelijks besproken op de briefing en de resultaten ervan komen in het jaarverslag waarna de RVB het geheel ook evalueert (zie tabel 26). Aan de hand hiervan kunnen doelstellingen worden geformuleerd voor de dagelijkse werking van Ray of Hope. Daar het niet eenvoudig is dit document te verkrijgen, werd er steeds op gelet om een aankomstgesprek te organiseren zodanig dat mogelijke grieven, aandachtspunten of suggesties naar de toekomst toe verwoord kunnen worden. In tabel 26 worden de resultaten weergegeven voor 2013. We ontvingen 16 tevredenheidmetingen van de 21 families die thuiskwamen met hun kindje. Dit staat voor 76% van de mensen die in 2013 een of twee adoptiekindjes in hun gezin verwelkomden. Dit betekent een stijging van 3% van het aantal ontvangen enquêtes t.a.v. 2013. In tabel 28 is de vergelijking met voorgaande jaren, vanaf 2009 te zien. Om tot een zo volledig mogelijk resultaat te komen, werden de families op 3 momenten gevraagd dit in orde te brengen: bij het aankomstgesprek kreeg men de tevredenheidmeting mee met een gefrankeerde enveloppe. Op het eerste huisbezoek werd hieraan herinnerd en op het einde van 2013 werden de families die de tevredenheidmeting nog niet hadden ingevuld, gevraagd dit alsnog te doen. Omdat de enquête 4 mogelijkheden geeft van tevredenheid werd in tabel 27 twee kolommen toegevoegd. Hierin werden de resultaten van goed en zeer goed samengeteld, alsook minder goed en slecht. Op deze manier kunnen we beter vatten op welke zaken de dienst zeer goed tot goed scoort en waaraan we nog moeten werken. Uit deze resultaten blijkt dat het merendeel van de adoptanten op alle gebieden goed tot zeer goed aanduidt. Slechts eenmaal (6%) duidde iemand slecht aan i.v.m. geografische bereikbaarheid. Minder goed werd maximaal in twee enquêtes aangeduid. Het gaat over de tevredenheid van de contactpersoon en de informatie over de kosten. Ook ondersteuning, behulpzaamheid en begeleiding contactpersoon kregen telkens eenmaal minder goed.


Aan de andere kant haalden 9 van de 22 bevraagde onderwerpen 100% op tevredenheid. Het gaat over volgende onderwerpen: -

-

naleven privacy – wetgeving, onthaal op de dienst, telefonische bereikbaarheid, voldoende informatie over procedure, informatie over administratie na aankomst, betrouwbaarheid ( stiptheid en nakomen afspraken), worden situaties behandeld met zorg en ernst, voldoende informatie over wachttijd, informatie conform de verwachting.

Dat voor al deze onderwerpen dit jaar goed en zeer goed samen 100% scoren kan ons doen besluiten dat de dienst een kwalitatieve dienstverlening kan realiseren ondanks het dalende aantal adopties in 2013. De cijfers tonen wel aan, dat in het jaar waarbinnen we minder adopties hebben kunnen realiseren, er meer tijd en mogelijkheden waren om kwaliteitsvol te werken. Gezien het feit dat we slechts van 75% van de adoptanten een tevredenheidmeting ontvingen, moeten we besluiten dat dit instrument niet volledig is. We kunnen wel stellen dat we, naast dit formele meetinstrument, uit mailings, telefoons en bedankingen aan de dienst kunnen vaststellen dat het merendeel van de adoptanten zeer tevreden is over de werking van de dienst.


1 telefonische bereikbaarheid 2 geografische bereikbaarheid 3 onthaal op de dienst betrouwbaarheid ( stiptheid en nakomen 4 afspraken) 5 kwaliteitsniveau gelijk voor alle medewerkers 6 Behulpzaamheid 7 naleven privacy - wetgeving 8 informatie conform de verwachting 9 voldoende informatie over wachttijd 10 voldoende informatie over procedure 11 voldoende informatie over adoptabiliteit 12 voldoende informatie over de kosten 13 voldoende informatie over de reis / escorte zelf afgereisd: tevredenheid begeleiding 14 contactpersoon 15 zelf afgereisd: tevredenheid van contactpersoon zelf afgereisd: werden afspraken te plaatse 16 nageleefd 17 indien escorte: tevreden over de begeleiding? 18 informatie over administratie na aankomst 19 worden situaties behandeld met zorg en ernst 20 werden specifieke afspraken opgevolgd? reageert de organisatie snel als er een probleem 21 is? heeft u het gevoel door de dienst ondersteund 22 te zijn? TOTAAL

TOTAAL

zeer goed

goed

minder goed

slecht

niet beantwoord

Tabel 26: resultaten tevredenheidmeting 2013

2 0

7 10 3

9 3 13

16 16 16

0

0

8

8

16

1 0 0 0 0 0 1 1 1

0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 1 0 0 0 0 0 2 0

9 7 6 11 10 7 8 7 8

6 8 10 5 6 9 7 6 7

16 16 16 16 16 16 16 16 16

1

0

1

7

7

16

0

0

2

10

4

16

0

0

2

9

5

16

16 0 0 1

0 0 0 0

0 0 0 0

7 9 9

9 7 6

16 16 16 16

1

0

2

8

5

16

0

0

1

6

9

16

23

1

13

166

149

352

0 0 0

1 0

0


Minder Goed4

Goed5

Zeer goed6

Minder goed + slecht

Goed + zeer goed

onthaal op de dienst naleven privacy - wetgeving telefonische bereikbaarheid voldoende informatie over procedure informatie over administratie na aankomst betrouwbaarheid ( stiptheid en nakomen afspraken) worden situaties behandeld met zorg en ernst voldoende informatie over wachttijd informatie conform de verwachting heeft u het gevoel door de dienst ondersteund te zijn? Behulpzaamheid voldoende informatie over adoptabiliteit voldoende informatie over de reis / escorte kwaliteitsniveau gelijk voor alle medewerkers werden specifieke afspraken opgevolgd? zelf afgereisd: tevredenheid begeleiding contactpersoon zelf afgereisd: werden afspraken te plaatse nageleefd zelf afgereisd: tevredenheid van contactpersoon voldoende informatie over de kosten reageert de organisatie snel als er een probleem is? geografische bereikbaarheid indien escorte: tevreden over de begeleiding?

Slecht3

3 7 1 10 18 4 19 9 8 22 6 11 13 5 20 14 16 15 12 21 2 17

Niet beantwoord2

Tabel 27: resultaten tevredenheidmeting 2013 gesorteerd van goed naar slecht

0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 6% 6% 6% 6% 6% 0% 0% 6% 6% 0% 100%

0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 6% 0%

0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 6% 6% 0% 0% 0% 0% 6% 13% 13% 13% 13% 13% 0%

19% 38% 44% 44% 44% 50% 56% 63% 69% 38% 44% 50% 50% 56% 56% 44% 56% 63% 44% 50% 63% 0%

81% 63% 56% 56% 56% 50% 44% 38% 31% 56% 50% 44% 44% 38% 38% 44% 31% 25% 38% 31% 19% 0%

0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 6% 6% 6% 6% 6% 0% 0% 6% 6% 6% 100%

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 94% 94% 94% 94% 94% 94% 88% 88% 88% 81% 81% 81% 0%


4%

2%

0%

0% 17% 0% 0% 0% 6%

onthaal op de dienst

2%

4%

0%

0%

0%

0% 0% 0% 0% 5%

0%

0%

betrouwbaarheid (stiptheid en nakomen afspraken)

0%

0%

2%

2%

0%

5%

8% 2% 0% 0%

12 %

8%

7%

44 %

kwaliteitsniveau gelijk van alle medewerkers

0%

8%

0%

0%

6%

0%

2% 0% 0% 0%

behulpzaamheid

0%

2%

2%

0%

0%

naleven privacywetgeving

2%

2%

0%

0%

0%

informatie conform de verwachting

0%

2%

2%

0%

0%

12 %

9%

2%

2% 2% 0% 0%

17 % 10 %

8%

5%

0%

0% 0% 0% 0% 0%

0%

0%

58 % 48 % 40 %

0% 2% 0% 0% 5%

20 %

12 %

54 %

2%

0%

59 % 65 % 45 %

51 % 58 % 37 %

46 % 48 % 30 %

44 % 63 % 19 %

0%

51 %

53 %

44 %

44 %

0%

59 % 44 % 44 %

55 % 47 % 59 %

60 % 49 % 58 %

0%

66 %

47 %

51 %

0% 6%

2013

0%

2012

geografische bereikbaarheid

71 % 44 % 34 %

0% 13 %

2011

0%

46 % 48 % 30 %

2010

2% 21 %

2009

6% 20 %

2013

12 % 32 %

0% 0% 0% 0%

2012

0%

2011

0%

2010

0%

zeer goed

2009

2011

4%

goed 2013

2010

0%

2012

2009

2013

2012

2013

telefonische bereikbaarheid

0%

2011

2012

2009

2011

Minder goed

2010

Slecht

2009

Niet beantwoord

2010

Tabel 28:

17 % 7% 59 %

31 % 10 % 51 %

47 % 19 % 63 %

51 % 33 % 70 %

56 % 19 % 81 %

50 %

32 %

31 %

44 %

47 %

50 %

58 % 48 % 40 %

56 % 44 % 38 %

24 % 44 % 54 %

22 % 41 % 39 %

30 % 42 % 42 %

29 % 41 % 60 %

38 % 50 % 63 %

54 %

69 %

27 %

31 %

33 %

31 %

31 %


2013

2012

2011

2010

2009

2013

Zeer Goed 2012

2011

2010

2009

Goed 2013

2012

2011

2010

2009

2013

Minder goed 2012

2011

2010

2009

Slecht 2013

2012

2011

2010

2009

Niet beantwoord

voldoende informatie over wachttijd

0% 6% 2% 0% 0% 0%

6% 2% 4% 0% 22% 22% 23% 19% 0% 51% 51% 56% 65% 63% 27% 14% 16% 14% 38%

voldoende informatie over procedure

0% 2% 0% 0% 0% 0%

0% 2% 6% 0% 2% 10% 5% 11% 0% 37% 53% 63% 50% 44% 61% 35% 30% 39% 56%

voldoende informatie over adoptabiliteit

5% 4% 5% 0% 6% 2%

2% 2% 0% 0% 2% 10% 7%

4%

voldoende informatie over de kosten

0% 2% 2% 0% 6% 2%

0% 0% 0% 0% 2% 10% 2%

8% 13% 34% 49% 56% 56% 44% 61% 39% 40% 33% 48%

voldoende informatie over de reis/escorte

2% 2% 0% 0% 6% 0%

2% 2% 0% 0% 5% 10% 12% 4%

0% 61% 61% 58% 65% 50% 29% 22% 27% 27% 44%

0% 41% 49% 53% 61% 50% 51% 37% 33% 35% 44%

zelf afgereisd: tevredenheid begeleiding contactpersoon 17% 6% 2% 0% 6% 10% 10% 0% 0% 0% 15% 18% 7% 11% 6% 44% 33% 58% 46% 44% 15% 33% 33% 43% 44% zelf afgereisd: tevredenheid informatie van 17% 8% 2% 0% contactpersoon

10% 6% 2% 0% 0% 15% 18% 12% 13% 13% 41% 35% 56% 48% 63% 17% 33% 28% 39% 25%


2012

2009

2010

2011

2012

2009

2010

2011

2012

4%

0%

0%

0% 7%

6%

0%

0%

0%

7 46 % 14% 12% 13% 13% %

43 %

62 %

54 %

56 %

24 %

33 %

28 %

33 %

31 %

indien escorte: tevreden over begeleiding?

88 %

90 %

95 %

96 %

100 % 0%

0%

0%

0%

0%

0 %

5%

6%

2%

2%

0%

7%

4%

2%

2%

0%

59 % 51 % 51 %

57 % 43 % 37 %

62 % 51 % 60 %

54 % 54 % 54 %

44 % 56 % 56 %

39 % 39 % 29 %

33 % 43 % 35 %

33 % 40 % 28 %

39 % 41 % 37 %

56 % 44 % 38 %

44 8% 11% 0% 13% %

33 %

48 %

52 %

50 %

27 %

41 %

34 %

39 %

31 %

33 %

47 %

52 %

38 %

37 %

45 %

40 %

39 %

56 %

0%

0%

2%

2%

2%

0% 0%

2%

2%

0%

0%

8% 14 %

2%

4%

0% 0%

4%

5%

0%

0%

specifieke afspraken opgevolgd?

5% 12 %

2%

4%

6% 0%

2%

2%

0%

0%

2 % 6% 2% 5 % 2% 2% 7 % 12% 7%

reageert de dienst snel bij een probleem?

20 %

14 %

5%

8%

6% 2%

4%

2%

0%

0%

7 %

Ondersteuning door de dienst?

7%

4%

2%

0%

0% 0%

6%

2%

0%

0%

7 % 12% 9%

situaties behandeld met zorg en ernst

2012

2011

15 %

0%

2011

2010

2010

2009

zelf afgereisd: afspraken ter plaatse nageleefd

informatie over administratie na aankomst

2009

2013

Zeer Goed

2012

Goed

2011

Minder goed

2010

Slecht

2009

Niet beantwoord

0%

0%

4%

0%

2%

0%

4%

0%

8%

6%

49 %



Jaarverslag RAY OF HOPE VZW Knaptandstraat Lokeren

Recommend Documents