Aambeeldstraat 26 9000 Gent
[email protected] www.aksante.be 0485/96.77.91
Jaarverslag Vzw Aksanté
2010
2
Inhoud Algemene doelstelling Aksanté vzw ....................................................................................................... 5 Doelstelling 1. Aksanté vzw doet aan fondsenwerving en sensibilisering in het noorden, meerbepaald België................................................................................................................................ 6 A. HOOFDACTIVITEITEN ...................................................................................................................... 7 1.1. Aksanté-feest (12 juni 2010) ...................................................................................................... 7 1.2 Missie (27 oktober 2010) ......................................................................................................... 8 B. NEVENACTIVEITEN ....................................................................................................................... 10 1.3. Festival Chacha (21 augustus 2010) .......................................................................................... 10 1.4 Tshukudurace (11 september 2010) .......................................................................................... 11 1.5 Wachtnacht (11 september 2010) ............................................................................................. 11 1.6 Lezing ex-kindsoldaten (19 november 2010) ............................................................................. 12 Doelstelling 2. Aksanté vzw ondersteunt lokale NGO’s in het zuiden aan de hand van een startkapitaal met als einddoel zelfbedruipend te worden. ................................................................. 13 2.1 Terre des Enfants (TDE) .............................................................................................................. 13 Investering projecten TDE ................................................................................................................ 17 2.2 Association Féminin pour la défense des Droits de l’ Homme (AFDDHO) ................................. 18 2.3 Asosacion La Restinga ................................................................................................................ 19 Doelstelling 3. Aksanté vzw reikt de hand naar gelijkgestemde organisaties. .................................... 21 Doelstelling 4: Aksanté vzw zorgt voor visualisering in België en buitenland. .................................... 21 4.1. Publicaties ................................................................................................................................. 21 4.2. Bekendmaking van de activiteiten ............................................................................................ 21 4.3. Eigen informatiekanalen ........................................................................................................... 22 4.4. Externe informatiekanalen ........................................................................................................ 22 Bijlagen ................................................................................................................................................. 23 Bijlage 1 ............................................................................................................................................ 23 Bijlage 2 – Artikel MO*Magazine ..................................................................................................... 28 Bijlage 3 - Metro - Congoforum........................................................................................................ 32 Bijlage 4 - Werking Aksanté - TDE .................................................................................................... 33 Bijlage 5 - Evaluatierapport AFDDHO ............................................................................................... 34
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
3
Algemene gegevens Aksanté vzw Contactgegevens van de organisatie: Aksanté vzw Aambeeldstraat 26 9000 Gent 0485 96 77 91
[email protected] www.aksante.be Neerlegging van de akte ter griffie: 18 november 2009 Contactpersonen: Hélène Flaam, Voorzitter Raad van Bestuur
[email protected] Ruth Cheyns, Secretaris
[email protected] Annelies D’Hulster, Ondervoorzitter
[email protected] Ondernemingsnummer: BE082.656.424 Bank: KBC Kouter 175 9000 Gent Rekeningnummer: 737-0295380-58 IBAN-code B E 9 5 7 3 7 0 2 9 5 3 8 0 5 8
BIC-code
G E B A B E B B
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
4
De samenstelling van de Algemene Vergadering - FLAAM Hélène - CHEYNS Ruth - VANDORMAEL Jozef - D’HULSTER Annelies - FLAAM Emmanuel - VERLINDEN Peter - D’HULSTER Ludo - D’HULSTER Fabienne - MATTHEEUWS Hilde - DEBEUF Mia - MATTHEEUWS Bernard - VOSSEN Charlotte - NGANGA Thierry - LAALILIS Salem - SEYE Stephanie - DHOOGHE Thomas - VERHEYDEN Bart
Raad van Bestuur De raad van bestuur na de AV van 21 maart 2010:
NAAM FLAAM Hélène RUTH Cheyns VANDORMAEL Jozef D’HULSTER Annelies FLAAM Emmanuel
vzw Aksanté
WOONPLAATS Gent Gent Gent Gent Leuven
PROVINCIE Oost-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant
www.aksante.be
GEB. DATUM 06/08/1984 29/06/1985 15/02/1981 26/06/1984 19/01/1988
[email protected]
5
Algemene doelstelling Aksanté vzw Aksanté vzw creëert mogelijkheden voor haar partners in het Zuiden door voornamelijk financiële middelen ter beschikking te stellen en dit volledig in samenspraak met de partners. Dit doet ze onder meer door het steunen van inkomens genererende activiteiten die de autonomie van de partners versterkt. Aksanté vzw kijkt vooral in de richting van het Zuiden, respectievelijk Afrika, Zuid-Amerika en Azië. Ze bouwt wederzijdse relaties op en gaat verschillende vormen van samenwerking aan. Haar partners zijn o.a. vzw’s en NGO’s, collectieven of gemeenschappen, maar ook ondernemende individuen… Ze realiseert nieuwe projecten, maar vervoegt ook bestaande, dit zowel op korte als op lange termijn. Ze heeft als doel een grotere zelfstandigheid voor de partners te realiseren, een contextueel goede levensstandaard te creëren en getalenteerde partners te bieden en middelen aan te reiken om zichzelf te kunnen ontplooien ten dienste van hun gemeenschap.
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
6
Doelstelling 1. Aksanté vzw doet aan fondsenwerving en sensibilisering in het noorden, meerbepaald België. Aksanté vzw organiseerde in het jaar 2010 verschillende activiteiten die aan deze doelstelling beantwoordden. Aan de hand van culturele en educatieve activiteiten in het noorden deden we zowel aan fondsenwerving als aan informatieverstrekking in België omtrent de sociale problematiek in landen waar vzw Aksanté actief is. Onder ‘fondsenwerving’ vielen zowat alle activiteiten die vzw Aksanté organiseerde, enkel ‘Een avond onder de mangoboom’ verwachtten we niet zo winstgevend te zijn. Zo leerden wij dat niet noodzakelijk de grootste activiteiten het meest opbrengen, vreemd genoeg ook niet de activiteiten waar het meest werk in sloop. Dit is een leerpunt die wij in 2011 zullen meenemen. Zodat we leuke, kwaliteitsvolle activiteiten kunnen bieden die verhoudingsgewijs een voldoende duit in ons Aksanté-zakje brengen. We blijven echter wel even gemotiveerd om ook in 2011 er het beste van te maken.
1. Advocaatverkoop Als aperitiefje, als dessertje, puur of met wat ijs… De advocaatverkoop voor het goede doel dateert reeds van vòòr het ontstaan van vzw Aksanté. Ambachtelijk gemaakt, mét liefde. En dat de advocaat echt lekker is, dat bewijst de goede verkoop. Tot op de dag van vandaag enkel lof en eer over zijn pure smaak. Niet alleen lekker, maar dus ook winstgevend voor de Aksanté-kas. 2. T-shirts en zakjes De t-shirts en zakjes gaan iets minder vlot de deur uit dan de advocaat maar zijn daarom niet minder ‘vzw Aksanté’ en ze verhogen de visibiliteit van Aksanté.
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
7
A. HOOFDACTIVITEITEN 1.1. Aksanté-feest (12 juni 2010) Waar? Ontmoetingscentrum Oostakker Pijphoekstraat 30 9041 Oostakker Wanneer? Zaterdag 12 juni 2010 vanaf 18u
Doel: Dit was de eerste activiteit van Aksanté, met als hoofddoel de voorstelling van vzw Aksanté zelf. Het is ook een geboortefeest, de voorstelling van een pasgeboren vzw Aksanté, alsook een historische lancering voor de verdere werking van de vzw. Programma: 18u: Uitgebreid Congolees buffet 20u: Optreden van Julio Nzau en Dikwan 21:30: Afrikaanse Dansinitiatie met djembé-begeleiding door Simeon Banka en Souleyman Dankambary 22u30: Afrikaanse DJ Roland vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
8 Opbrengst: 1300 euro Getuigenis van Enata, aanwezig op ‘Ons feest’: “Toen ik een uitnodiging kreeg van Peter Verlinden voor een deelnam aan "Ons feest" , had ik nog nooit van Aksanté gehoord. Na het lezen van de doelstelling en de visie van vzw Aksanté dacht ik, dat dit een feest zoals alle andere feesten zou zijn. Omdat ik in jullie initiatief geloof wou ik mijn steentje bijdragen , maar nooit gedacht ik, dat 't zo'n leuke, gezellige feest zou zijn. De kinderen en ik werden onthaald door jonge, lieve, levenslustige mensen . Bij 't plaatsnemen wist ik van 't eerste ogenblik dat dit een zeer gezellig avond zou worden. Wat voor mij "Ons feest" zo bijzonder maakte is die familiale sfeer die er was.' t eten ,muziek, spelletjes op de binnentuin voor jong en oud ...etc”.
Evaluatie: En of er eten genoeg was? Thierry Nganga, onze chef van dienst zorgde voor een waar culinair genot. Onder leiding van hem was een gans team de hele dag in de weer met het verwerken van verse waren. Groenten snijden, achter de afwas, aan de bar en het buffet; overal stonden er vrijwilligers klaar die hun beste beentje voorzetten. Er was echter niet enkel voorzien in een heerlijke maaltijd. Een intiem optreden van Julio Nzau, dj’s die voor een streepje muziek zorgden, toffe volksspelen in de tuin, kinderanimatie, een Afrikaanse dansinitiatie die zowat de hele zaal aan het dansen kreeg… Dit alles in een mooie ruime zaal op een zachte zomeravond. Wat wilden we nog meer voor ons allereerste feest?
1.2
Missie (27 oktober 2010)
Waar? Film Plateau Paddenhoek 3 9000 Gent Wanneer? Woensdag 27 oktober 2010 om 19u30
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
9
Doel: Sensibiliserende culturele activiteit in het kader van Belmundo 2010 in samenwerking met Conflict Research Group/Universiteit Gent. Programma: 19u30 Marcel Thijs kruipt in de huid van Witte Pater André Vervecke en vertelt hoe hij jarenlang zijn missie volbracht in ‘onze’ Congo. Hij heeft het over God en oorlog, over de essentie van het leven en de zin en onzin van de dood. Congo krijgt met zijn verhaal een nieuw gezicht. David Van Reybrouck baseerde het stuk Missie op een tiental interviews met missionarissen. De verhalen van Jo Deneckere en André Thijs zijn hierbij zeer belangrijk geweest. Het stuk wordt gespeeld door Marcel Thijs, broer van André Thijs. 22u Na het stuk praat VRT-journalist Peter Verlinden met Witte Pater Jo Deneckere die ons met zijn verhaal nog iets dichter bij Congo brengt. Opbrengst: 552 euro Evaluatie: Het toneelstuk werd enorm gesmaakt. Vooral na de pauze kwam het stuk in een stroomversnelling die het publiek tot het einde in de greep hield. We hadden geluk met de overtuigende neerzetting van Marcel in deze zaal die naast de zachte zeteltjes ook voor een goede belichting zorgde. Na het toneelstuk wist Jo Deneckere het publiek te boeien met aanvullende missie-verhalen uit eigen ervaring. Herneming wegens succes in 2011!
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
10
B. NEVENACTIVEITEN
1.3. Festival Chacha (21 augustus 2010) Waar? Ladeuzeplein Leuven Wanneer? Zaterdag 21 augustus 2010 Georganiseerd door: Bana Leuven
Wat? Festival ChaCha werd georganiseerd door Bana Leuven. Bana Leuven is een vereniging die personen, met een affiniteit voor de Democratische Republiek Congo (DRC), samenbrengt. Sinds 2005 is de vereniging actief op socio-cultureel vlak in de stad Leuven. Festival Cha Cha heeft als doel de geïnteresseerden een ontdekkingstocht door de Congolese cultuur te schenken. Op het programma staan culturele activiteiten met Congolese tinten zoals muziek, dans, zang, keuken, drank, literatuur, mode, ontwikkelingsprojecten, etc. Evaluatie: Het was één van die zeldzaam zonnige dagen in augustus. Bana Leuven had het Ladeuzeplein afgehuurd en gebarricadeerd met dranghekkens. Onze vzw blonk op de hoek van de markt met haar t-shirts, advocaat, … en een enthousiast team (waaronder een veelal dansende Ivonne). Dat we er waren hebben ze geweten. We bereikten op dit evenement de écht geïnteresseerden met foto’s, uitleg, folders, advocaat, … Het was een goede network-locatie.
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
11
1.4 Tshukudurace (11 september 2010)
Wat? Vzw Amuka is een initiatief van Congolese vrouwen die in België wonen. Zij bieden hulp aan kinderen en vrouwen uit Noord-Kivu die slachtoffer zijn van een humanitaire ramp of daar dreigen in aanmerking voor te komen. Ten voordele van deze vzw werd deze race gehouden. Aan het Antwerpse Conincksplein konden we Axel Daeseleire, Jeroen Olyslaeghers en andere bekende Vlamingen/Antwerpenaren aan het werk zien in een spannende tchukudu-race. Evaluatie Een zomerse dag, standjes op het Conincksplein van verschillende kleine vzw’s met prularia van vreemd origine, promotiemateriaal, hapjes en drankjes. Ook vzw Aksanté stond dapper achter een standje. In het begin was de opkomst van bezoekers schraal, echter, de opkomende zon bracht het volk mee. Geïnteresseerde mensen én kopers.
1.5 Wachtnacht (11 september 2010) Waar: Sint-Pietersplein te Gent Wanneer: 11 september 2010 Doel: Op wachtnacht wachten we samen met duizenden anderen op de realisatie van de Millenniumdoelstellingen. Evaluatie Te midden van vzw’s en NGO’s allerhande op de infomarkt van Wachtnacht was ook Aksanté vzw aanwezig. Aksanté deelde op Wachtnacht brochures uit om haar werking aan het geïnteresseerde doelpubliek bekend te maken. Vijf vriend/sympathisanten hadden een T-shirt aan van Aksanté, Annelies stond in voor het geven van uitleg over de werking. Aksanté haalde hiermee het journaal!
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
12
1.6 Lezing ex-kindsoldaten (19 november 2010)
Wat? Deze lezing werd georganiseerd door het Lokaal Dienstencentrum Zonneheem in Eeklo, in samenwerking met het Vlaams Internationaal Centrum (VIC) en vzw Aksanté. De lezing zou een schets geven over de problematiek van kindsoldaten in de Democratische Republiek Congo. Aan de hand van een uitgebreide uiteenzetting kunnen de ouderen een helder beeld vormen over dit thema. Waar? Lokaal dienstencentrum Zonneheem in Eeklo. Wanneer? 29 november 2010 Doel: sensibiliseren en informeren omtrent het thema ‘Kindsoldaten in de Democratische Republiek Congo’. Doelgroep: Ouderen van de regio Eeklo. Evaluatie: 12 geïnteresseerde ouderlingen. Ze zitten reeds geruime tijd klaar wachtend op deze lezing. Gewapend met… een bol wol en een breinaald. Ze breien de laatste steken aan hun mutsje voor het VIC (steunt ex-kindsoldaten in Butembo). Een enkeling moet nog een halve muts breien maar dat belet haar niet gedurende de lezing te breien én goed op te letten. Vrouwen kunnen meerdere dingen tegelijkertijd, het werd opnieuw bewezen. Het was een ontspannen lezing, gebracht aan de hand van een heldere powerpointpresentatie. Vanaf begin af aan waren de vrouwen volledig in het verhaal en niet vermaard om vragen te stellen. Heel veel wilden ze weten. En we leerden zelf bij. Want de vragen van een “leek” leren ons opnieuw nadenken over de fundamentele grondslagen va, onze visie. Het werd een mooie dinsdag, een leerrijke vrouwenmiddag voor herhaling vatbaar.
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
13
Doelstelling 2. Aksanté vzw ondersteunt lokale NGO’s in het zuiden aan de hand van een startkapitaal met als einddoel zelfbedruipend te worden. In het jaar 2010 kon vzw Aksanté haar partners een startkapitaal geven om inkomens genererende activiteiten op te starten of uit te breiden. In juli 2010 ging Hélène Flaam op evaluatiebezoek in Oost-Congo.
2.1 Terre des Enfants (TDE) ‘Terre des Enfants’ is een vzw in Bunia die hulp trachtte te verschaffen aan kinderen die in ongunstige levenssituatie verkeren en aan weeskinderen in het bijzonder. Dit deed ze met het oog op het verdedigen en bevorderen van de rechten van het kind. TDE trachtte dan ook hun levensomstandigheden en levenskwaliteit te verbeteren op duurzame wijze. Dit doet ze nog steeds aan de hand van re-integratie van de kinderen in familie van herkomst. Ook het heropnemen van socio-economische en professionele activiteiten zijn hierbij belangrijk. Niet onbelangrijk is ook het helpen van de gemeenschappen en de samenleving bij het creëren van een beschermende, veilige en gezonde omgeving. Dergelijke omgeving is primordiaal voor de ontwikkeling van het kind en voor kinderen in moeilijke omstandigheden (Enfants en situation particulièrement difficile of ESPD) in het bijzonder. Tot het najaar 2009 deed ze dit in samenwerking met Save the Children. Sindsdien is de samenwerking stop gezet en heeft ze geen financiële inkomsten meer. Vzw Aksanté biedt hen daarom de mogelijkheid om de draad terug op te nemen door het verschaffen van een startkapitaal om verschillende activiteiten op te starten die hun financiële autonomie garanderen. Budget in 2009 (persoonlijk initiatief): 1100 $ Budget in 2010 (door vzw Aksanté): 700 $
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
14
2.1.1 Koffie
Inleiding Voor de oorlog was de regio van Bayhana zeer gedreven in het kweken van koffie. Met de komst van de oorlog was het niet meer mogelijk om koffie te kweken. Nu de regio quasi gestabiliseerd is, hebben verschillende personen in Bayhana de moed teruggevonden om de productie van koffie te hernemen. Met een financiële input van vzw Aksanté waren ze hiertoe in staat. Omvang van het project De ‘chef de localité’ stond 2,5 hectare af om te verbouwen tot koffieplantage. Op deze oppervlakte zullen 3000 koffieplanten gekweekt worden, waarvan 50% Arabica en 50% Robista. Eén plant kan tot drie kilo koffiebonen produceren. Daarnaast kreeg ieder lid dit meewerkt op de koffieplantage 64 plantjes, ter motivatie. Dat zou hen zo’n 1000 $ per jaar kunnen opleveren. De koffieplantjes werden in het voorjaar 2010 op het veld geplant. De productie van de koffiebonen zouden dus in het najaar 2012 kunnen beginnen. Aantal plantjes per werkend lid: Aantal leden: Aantal plantjes leden in totaal: Aantal plantjes collectief:
64 30 1920 3000
Totaal aantal plantjes:
4920
Opbrengst per lid per jaar: Opbrengst voor de gemeenschap per jaar: Opbrengst voor TDE per jaar Opbrengst per jaar in totaal:
1000 $ 22.500 $ 22.500 $ 76.000 $
Opbrengst: de inkomsten zullen slecht verworven kunnen worden in 2012.
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
15 Evaluatie 2010 Tijdens het bezoek in juli 2010 werd vastgesteld dat er nog te weinig schaduw was voorzien voor de koffieplanten. Daarom kon vzw Aksanté het nodige voorzien voor de aankoop van papajabomen. Deze zouden zorgen voor voldoende schaduw en de bladeren geven meststofvoeding. Daarnaast werd ook vastgesteld dat de motivatie van de leden verhoogd kon worden door het toevoegen van een kortetermijnproject, zoals het kweken van groenten. Zo wordt afgesproken met TDE dat zij hierin zullen investeren en dit ook verder opvolgen. In samenwerking met Green House gebeurt de opvolging van het hele project. Green House is een organisatie met veel expertise wat betreft allerlei landbouw en veeteelt. Ze verkopen ook allerlei producten voor het onderhouden van de planten. Zo werd in juli anti-termietenproduct gekocht om te vermijden dat de termieten de koffieplanten zouden aantasten.
2.1.2. Geitenkwekerij in Kunda
In Kunda werden 2 geiten aangekocht die ondertussen reeds 16 kleintjes kregen. In totaal heeft Kunda nu 18 geiten. Verschillende geiten waren gestorven wegens ziekte. Ze nu opnieuw hun activiteiten, waardoor Kunda hier binnenkort ook hun inkomsten van zullen hebben.
2.1.3 Viskwekerij
In Mwanga werd ervoor gekozen om in 2008 te beginnen met de reconstructie van hun visvijver. Reeds voor de oorlog hadden ze alles klaar gemaakt om de viskwekerij te beginnen. De komst van de oorlog heeft de uitwerking ervan onmogelijk gemaakt. Met een bescheiden budget, afkomstig van een inzamelingsactie in België kon dit project toch gerealiseerd worden. vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
16 De vis die hier zou gekweekt worden is tilapia. Hiervoor zijn verschillende redenen. Eerst en vooral hebben ze een hoge voedingswaarde. Een visvijver met tilapia’s biedt daarom goede mogelijkheden om gezond, eiwitrijk voedsel te produceren. Daarnaast zijn ze zeer gemakkelijk in onderhoud en kan een vijver van 20 op 10 meter bij een goed management heel wat vissen per jaar bedragen. De leden zijn daarom zeer tevreden met de komst van de visvijver. Na het bezoek in juli 2010 krijgt Mwanga er een groentekwekerij bij, hierna verder beschreven. Budget in 2008 (persoonlijk initiatief): 600 $ Budget in 2010 (Aksanté): 175 $
2.1.4 Groentekwekerij in Mwanga
Het waterkanaal dat de watertoevoer voor de viskwekerij verzorgt, wilden de leden van de gemeenschap niet verloren laten gaan en deze gebruiken als irrigatie voor groenten. Sinds juli 2010 is er in Mwanga dus een groentekwekerij bij gekomen. Daarvoor werd het nodige materiaal aangekocht door Aksanté en heeft dit tot vandaag al heel wat inkomsten voor de gemeenschap opgeleverd. Wegens het succes plannen ze de omvang uit te breiden en het te bewerken veld te vergroten tot een lengte van 800 meter. Een agronoom zou het project verder ondersteunen en opvolgen om dit in goede banen te kunnen leiden. Deze plannen zouden in 2011-2012 geconcretiseerd worden. Vooral de kolen vinden goed hun weg naar de markt.
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
17 Een kleine investering voor een mooie winst…. Materiaal: - 4 gieters - 2 harken - 1 sproeier - 1 kg Insecticide - 1 kg Fongicide - 1 snoeischaar - zaden: tomaten, aubergines, wortelen en kolen Budget: 213 $ Mogelijke opbrengst: na 8 maanden: 3.260 $ of 2.250 euro.
Investering projecten TDE Terre des Enfants heeft vandaag de dag weinig activiteiten in het kader van bescherming van kwetsbare kinderen wegens het wegvallen van een belangrijke financiële sponsor, namelijk Save the Children. Daarom zal de steun van Aksanté hen de mogelijkheid bieden hun activiteiten verder te zetten en te hernemen. De coördinator, David Alicama, van TDE houdt zich nu vooral bezig met het opvolgen van de economische activiteiten. Deze zou hij eerst op punt zetten en uitbreiden, in samenwerking met de gemeenschappen. Indien de inkomensgenerende activiteiten lopende zijn, zal TDE zich opnieuw kunnen concentreren op kwetsbare kinderen. In 2011 plannen ze daarom het opstarten van leerateliers in Bunia, waar straatkinderen een technisch beroep aangeleerd krijgen.
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
18
2.2 Association Féminin pour la défense des Droits de l’ Homme (AFDDHO)
Actions féminine pour la défence des droits de l’Homme (AFDDHO) in Mahagi is een vrouwenorganisatie die kwetsbare vrouwen opvangt, waaronder weduwen, tienermoeders en meisjes-ex-kindsoldaten. AFDDHO zorgt voor een ontmoetingsplaats voor deze vrouwen en psychologische begeleiding. Met de steun van vzw Aksanté kan zij een startkapitaal lenen aan deze vrouwen om een eigen handeltje te beginnen en dit biedt eveneens een extra inkomen voor AFDDHO. Mahagi verkeert in een post-conflictsituatie met alle gevolgen van dien. Door het jarenlange conflict kende Mahagi een toename van tienermoeders, meisjes-ex-kindsoldaten, weduwen en weeskinderen. AFDDHO voedt de hoop van deze vrouwen op een betere toekomst en biedt hen de kans om een eervol en waardig leven her op te bouwen. AFDDHO is ervan overtuigd dat met de ondersteuning van inkomens genererende activiteiten, de aan- en verkoop van levensmiddelen op de markt, het leven kan verbeteren. Dit biedt deze vrouwen de mogelijkheid om hun leven in handen te nemen.
2.2.1 Marktactiviteiten
In Mahagi werd ervoor gekozen om vis en palmolie aan te kopen en deze te verkopen op de markt. De vis wordt aangekocht aan het meer; in Mahagi Port. Deze vis wordt dan verkocht op de markt in Mahagi en in Amée, op 48km van Mahagi. De palmolie wordt aangekocht in Makambo, op 78 km van Mahagi en wordt verkocht op de markt in Mahagi. Materiaal: Gedroogde vis en palmolie vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
19 Budget: 1.500 $ Opbrengst: ca. 1.000 $
2.3 Asosacion La Restinga
Sinds juni 2010 heeft Aksanté vzw een samenwerkingsverband met La Restinga. La Restinga in een plaatselijke organisatie in Iquitos, Perú. Door samenwerking met Aksanté vzw heeft La Restinga een project kunnen indienen bij de Koning Boudewijnstichting waarvoor ze een fonds ontving en begin 2011 van start kon gaan. Doel van de organisatie: La Restinga is een organisatie die als doel heeft om de rechten van kinderen en adolescenten die blootgesteld zijn aan het risico van sociale uitsluiting te beschermen en bevorderen. Activiteiten van de organisatie: *Opvoedkundige activiteiten. Deze zijn gericht op de preventie van uiteenlopende vormen van geweld bij kinderen en adolescenten uit arme gebieden zoals: seksueel misbruik, seksuele uitbuiting en mishandeling, niet-gewenste aanrakingen en blootstelling aan HIV/AIDS. *Sensibiliseren. La Restinga poogt de persoonlijke capaciteiten van personen uit de doelgroep te ontdekken en te stimuleren. Ook engageren ze zich voor het promoten van hun rechten op het niveau van de gemeenschap en het district met als doel de maatschappij en de publieke opinie te sensibiliseren. *Politieke activiteiten. Zij maken deel uit van diverse coalities en netwerken die de verschillende problemen waaraan de jeugd wordt blootgesteld proberen aan te kaarten bij de lokale en regionale overheden. Beschrijving van het project “Entre Nos”: Het project heeft tot doel slachtoffers van seksuele uitbuiting bij te staan door middel van een omkadering met integrale hulpverlening. Daarna worden deze toepassingen overgedragen aan private en overheidsinstellingen. Het project zal 40 adolescenten ondersteunen die slachtoffer werden van seksuele uitbuiting. Het ondersteuningsmodel zal op persoonlijk- , familiaal- en gemeenschapsniveau in werking treden. De interventie op persoonlijk vlak beoogt de bevrijding uit de seksuele uitbuiting door middel van het implementeren van een programma dat leidt tot een therapeutisch herstel, alsook tot het bevorderen van vaardigheden en initiatieven. Het zal kunnen rekenen op de ondersteuning van exadolescenten(1) die zelf slachtoffer geweest zijn van seksuele uitbuiting. vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
20 De interventie op familiaal vlak heeft tot doel om de familiale netwerken (ter beteugeling van de misbruiken) te versterken om zo de re-integratie in de families te bevorderen. De interventie op het vlak van de gemeenschap zal het uitwerken van competenties ondersteunen, om aldus het interventiemodel te implementeren bij hulpverleners van de overheidsinstellingen en bij private hulpverleners die verantwoordelijkheid hebben bij dit onderwerp. (1) Het betreft jongeren tussen 21 en 23 jaar, ex-leden van het programma ter ondersteuning van slachtoffers van seksuele uitbuiting dat La Restinga in 2005 geïmplementeerd heeft, die op dit ogenblik niet meer blootgesteld zijn aan seksuele uitbuiting. Samenwerking tussen La Restinga en Aksanté vzw: La Restinga heeft voldoende ervaring in het voorgestelde project. Zij hebben reeds meer dan 13 jaar ervaring in het gebied van het project. Zij stellen zich als doel het bevorderen en verbeteren van de levenskwaliteit van meisjes en adolescenten die slachtoffer zijn van gevaarlijke levensomstandigheden en sociale uitsluiting. La Restinga en haar projecten overleven volledig op basis van giften. De idee tot samenwerken kwam tot stand wanneer vice-voorzitter Annelies D’Hulster La Restinga leerde kennen tijdens haar verblijf in Iquitos. Twee maanden zal ze er werken als onderwijzer in Engelse les aan de adolescenten-vrijwilligers. Tijdens deze periode leert ze de verschillende projecten van La Restinga kennen. Aangezien La Restinga over alle nodige lokale expertise beschikt en VZW Aksanté vanuit België aan fondsenwerving kan doen is er een meerwaarde in zicht. Aksanté is te klein om uit eigen zak te sponsoren, maar zal wel pogen enkele buitenstaande fondsen mee te helpen werven met La Restinga. Ook kan Aksanté vrijwilligers met bepaalde skills enthousiast maken in België om hun expertise te gaan delen in verschillende projecten van La Restinga en contact te zoeken met deze organisatie. ONG La Restinga neemt de volledige werking van het project op zich. Zij beschikken reeds 14 jaar over de expertise. Ze beheersen de taal, kennen de buurt, de targetgroepen en hebben zich al bewezen effectief te kunnen optreden tegen de beschreven problemen. VZW Aksanté zal zich vanuit België als partnerorganisatie opstellen. Als VZW hebben zij reeds ervaring bij fondsenwerving, bekendmaken van de problemen in hun partnerlanden via allerhande activiteiten in België, contacten leggen, … VZW Aksanté bleek reeds effectief in deze aanpak in partnerland Congo, district Bunia. Zij willen zich echter verder exploiteren in het zuiden en met La Restinga biedt zich een prima partner aan in Peru. Zij zullen als tussenfiguur fungeren met La Restinga om deze laatsten de kans te bieden aan fondsenwerving te kunnen doen buiten Peru. Duidelijk is echter dat Aksanté niet in staat zal zijn rechtstreeks uit eigen kas te sponsoren aangezien ze momenteel niet over de middelen beschikken dergelijke uiterst professionele projecten te ondersteunen. Wel zal Aksanté uitpakken met het project en reclame maken voor La Restinga in België. Geïnteresseerde vrijwilligers of sponsors zullen bij Aksanté terecht kunnen voor alle nodige informatie.
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
21
Doelstelling 3. Aksanté vzw reikt de hand naar gelijkgestemde organisaties. Ook al is vzw Aksanté nog jong, toch weet ze dat het goed is om een hand te reiken naar anderen, helpen, en geholpen worden, maar ook samenwerken hoort hierbij. Zo werden we lid van het Afrikaanse platform, waar we in dialoog kunnen gaan met andere verenigingen die werken rond Afrikaanse landen. Bana Leuven nodigde ons uit op het evenement in Leuven maar hielp ons al evengoed met materiaal voor ‘Ons Feest’. Ook Amuka vzw bood ons de kans om een gratis standje te hebben op het Conincksplein. Het VIC vroeg dan weer een presentatie van de projecten van vzw Aksanté.
Doelstelling 4: Aksanté vzw zorgt voor visualisering in België en buitenland. 4.1. Publicaties Aksanté vzw zorgt door publicatie van artikels en/of vermelding van haar naam in Belgische nieuwsbladen en tijdschriften voor nationale bekendheid. “Danku Congo, dank u thesis” in Metro en op … “vzw Aksanté richt zich op in Oost-Congo” op Congoforum op 30 augustus 2010. “Laat het Internationaal Strafhof ex-kindsoldaten in de steek?” In Mo* op 29 september 2010 “Niets doen is voor mijn geen optie.” Op Congoforum (link) op 22 september 2010
4.2. Bekendmaking van de activiteiten Aksanté vzw zorgt voor bekendmaking van haar activiteiten via Website: www.aksante.be Facebook: http://www.facebook.com/group.php?gid=375026667218 Contactlijst emailadressen vrienden/kennissen Verdelen van affiches en flyers Externe informatiekanalen (zie verder)
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
22
4.3. Eigen informatiekanalen 4.3.1. Eigen website Aksanté vzw zorgde voor een eigen website. Op www.aksante.be vindt u alle belangrijke informatie over onze vzw terug; Wie zijn we? Wat doen we? Welk nieuws? Aksanté ondervond wat problemen in 2010 met de opvolging en aanvulling van haar website maar verbindt zich ertoe in 2011 deze problemen van de baan te ruimen en een heldere en actuele website aan haar bezoekers voor te schotelen. 4.3.2. Facebookpagina Aksanté vzw beschikt over een eigen webpagina waar eenieder lid kan van worden. Op deze manier worden de leden van de pagina op de hoogte gehouden van het reilen en zeilen van deze vzw. Elke activiteit wordt er aangekondigd en opengesteld voor alle geïnteresseerden. Na één jaar zijn er reeds 273 facebookleden aangesloten.
4.4. Externe informatiekanalen en samenwerkingsverbanden Naast de eigen informatiekanalen is Aksanté vzw ook terug te vinden op de websites van verschillende bevriende organisaties. U ziet ons op Bana Leuven: http://www.banaleuven.be/nl/ 4e pijler: http://www.4depijler.be/4de_pijlers_stellen_zich_voor?s_organisatie=686 Congoforum: http://www.congoforum.be/ndl/links.asp?subitem=7&links=selected Afrikaans Platform? : http://www.afrikaansplatform.be/ Durf ondernemen? : http://durfondernemen.ugent.be/studentenondernemingen Koning Boudewijnstichting: http://www.kbsfrb.be/supportedproject.aspx?id=272428&LangType=2067&CallID=260068 Altitude Solutions: http://www.altitude-solutions.be/pagina66.html 11.be : http://www.11.be/themas/elf_user/detail/1568
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
23
Bijlagen Bijlage 1 Interview op Congoforum (22/09/2010) http://www.congoforum.be/ndl/interviewsdetail.asp?id=170734&interviews=selected
22.09.10 Hélène Flaam: "Niets doen is voor mijn geen optie" (CongoForum) Interview met Hélène Flaam van Aksanté vzw over een nieuw partnerschap in Congo. Onder een zeldzame nazomerzon op een terrasje in de Antwerpse binnenstad ontmoet ik Hélène Flaam. Ze komt juist van een conferentie over de regio van de Grote Meren georganiseerd door het Instituut voor Ontwikkelingsbeleid en –Beheer (IOB) van de Universiteit Antwerpen (UA). Flaam is voorzitster en stichter van Aksanté, een jonge vzw die financiële ondersteuning biedt aan projecten in Ituri in Oost-Congo. In 2008 trok ze als studente orthopedagogiek aan de universiteit van Gent naar Congo voor haar thesisonderzoek. Ze interviewde er tientallen ex-kindsoldaten die ingezet werden in het gruwelijke conflict in Ituri en nu proberen hun leven terug op de rails te krijgen. De kinderen zijn door hun ervaringen erg getraumatiseerd en hebben bijzondere begeleiding nodig om opnieuw in de samenleving te functioneren. Tijdens haar verblijf kwam Flaam in contact met lokale ngo’s die zich inzetten om slachtoffers van de burgeroorlog, zoals ook deze kindsoldaten, terug in het economische leven te betrekken. Eén van deze organisaties was Terre des Enfants (TDE) dat kwetsbare kinderen een veilige omgeving aanbiedt waarin ze aan een eigen professionele toekomst kunnen werken. Deze ngo bleek echter zowel voor haar financiering als voor haar werking heel erg afhankelijk van ‘samenwerking’ met een internationale ngo. Projecten werden door deze laatste uitgedacht en moesten door TDE enkel worden uitgevoerd, zonder dat deze of de plaatselijke bevolking hierin hun zeg hadden. Deze ‘ongelijkheid’ kenmerkt volgens Flaam de relaties tussen veel internationale en plaatselijke organisaties in Congo. Een bijkomende zwakte is dat deze externe steun vaak op een kortetermijnvisie steunt. Projecten krijgen slechts gedurende korte tijd aandacht, geld en middelen en worden nadien aan hun lot over gelaten zonder dat dit door een eigen basis kan worden opgevangen. In 2009 werd inderdaad de samenwerking tussen Terre des Enfants en haar internationale ‘partner’ vzw Aksanté www.aksante.be
[email protected]
24 opgezegd. Gelukkig kon het wegvallen van deze fondsen worden opgevangen door geld dat Hélène Flaam en haar vzw Aksanté vanuit België opstuurde. Veel andere projecten in de regio – en bij uitbreiding in de rest van de derde wereld – hebben geen dergelijk vangnet. Een nieuw partnerschap Toch wil Flaam niet hetzelfde pad bewandelen als haar voorganger. Aksanté moet een nieuwe en vooral gelijkwaardige invulling geven aan het partnerschap tussen lokale ngo’s als TDE en hun internationale geldbronnen. Diep onder de indruk van haar ervaringen in Ituri keerde Hélène terug naar België. Met de verkoop van huisgemaakte advocaat zamelde ze 600 euro in waarmee TDE in Congo een kleinschalige viskwekerij op poten zette. “Zo ging de bal aan het rollen. Uit dit persoonlijk project groeide in 2009 de vzw Aksanté. De naam betekent ‘dank u’ in Swahili, de lingua franca in Centraal- en Oost-Afrika”, aldus Flaam. De vzw zamelt in België de fondsen in maar laat het aan de Congolese partners om op basis van hun expertise en noden projecten uit te denken en op poten te zetten. Ook de lokale gemeenschappen worden hier rechtstreeks bij betrokken. Het zogenaamde ‘ownership’ van de initiatieven ligt dus uitdrukkelijk in Congo. Een andere belangrijke doelstelling is het nastreven van financiële onafhankelijkheid van de projecten. Door het opzetten van marktactiviteiten, de aan- en verkoop van producten, moeten eigen inkomsten gegenereerd worden. Zo kunnen deze projecten een financiële zelfstandigheid uitbouwen en moet Aksanté op termijn haar betrokkenheid afbouwen en nieuwe werkterreinen opzoeken. Met de omvorming tot een vzw werd de werking van in België versterkt. Voor Flaam is het essentieel dat de werkingskosten worden beperkt zodat zoveel mogelijk geld naar de projecten in Congo kan vloeien. In België wordt enkel met vrijwilligers gewerkt. Geld wordt ingezameld door de verkoop van advocaat, T-shirts en zakken maar ook door het organiseren van een reeks activiteiten. “Zo hadden we in juni ons openingsfeest en op 27 oktober organiseren we de theatervoorstelling Missie in Gent met een nabespreking. Op 19 oktober willen we met een groot Congodebat getiteld ‘Onder de mangoboom’ onze eigen bijdrage leveren aan de vieringen van vijftig jaar Congolese onafhankelijkheid. Bedoeling is hierbij vooral Congolese sprekers aan het woord te laten, iets wat naar mijn mening veel te weinig gebeurd is tijdens dit jubileumjaar”, verklaart Flaam. Vrouwen en kinderen eerst In Congo groeide de werking van Aksanté doordat een tweede partner werd gevonden in het Action Féminine pour la Défense des Droits de l’Homme (AFDDHO). Deze organisatie zet zich in voor de opvang van weduwen, weeskinderen, tienermoeders en vrouwelijke ex-kindsoldaten in Mahagi, eveneens in Ituri. Ook AFDDHO wil haar doelpubliek in staat stellen om eigen inkomensgenererende activiteiten op touw te zetten. vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
25
Ondertussen bracht de samenwerking tussen Aksanté en Terre des Enfants in 2010 na de viskwekerij ook een koffieplantage voort, ditmaal in Bayhana. De opbrengsten van koffieoogst zullen deels vloeien naar TDE maar deels ook te goed komen aan de lokale gemeenschap. Daarnaast is er ook een ‘individueel’ luik waarbij families 64 koffieplantjes krijgen om hen te motiveren om in het project te stappen. Voor het resultaat van deze constructie is het wel wachten tot de planten opbrengen. Dit is pas voorzien voor binnen twee en een half jaar. De Organisation Nationale du Café (ONC) heeft wel al toegezegd om de productie op te kopen. In juni 2010 reisde Hélène Flaam voor een tweede keer naar Congo om de voortgang van de projecten te evalueren. Ze keerde in elk geval zeer tevreden terug, ook al werden er wel enkele problemen ter sprake gebracht. Tijdens haar bezoek kreeg ze onder andere de vraag naar geld voor de aankoop van andere producten zoals zeep waarmee de boeren zich kunnen wassen na het werk op het land. Zolang de koffieplantage niet opbrengt is er immers ook geen geld bij de gemeenschap zelf om deze aankopen te financieren. De kwestie stelde Flaam voor een dilemma: “De verleiding om aan dit verzoek toe te geven was zeer groot. Ik kon het geld wel voorzien maar dit zou afbreuk doen aan het principe van financiële autonomie waarop onze samenwerking gebaseerd is.” Er werd besloten dat niet Aksanté het geld zou voorzien maar wel TDE. Een deel van de opbrengsten van de visserij zou namelijk worden geïnvesteerd in marktactiviteiten zodat de nood aan andere goederen met de inkomsten hiervan gefinancierd kan worden. Op die manier heeft Aksanté wel onrechtstreeks bijgedragen. Belangrijker was echter dat basis van de samenwerking gerespecteerd was en de uitwerking ervan steeds bepaald wordt door een proces van voortdurend onderhandelen. Het feit de lokale ngo hierin een zeg krijgt en zelf de oplossing kan aanbieden is een teken van respect. Een stok achter de deur Hélène Flaam geeft toe dat het zeer moeilijk is om een evenwicht te vinden tussen een volledig ‘ownership’ van de lokale ngo’s en gemeenschap enerzijds en controle door Aksanté anderzijds. Aksanté moet er op toezien dat het geld dat het richting Congo stuurt terechtkomt waar het bedoeld is. Tegelijk mag het niet vervallen in de betutteling waartegen het juist in actie is gekomen. Daarom is steeds dat onderhandelingsproces van belang. Het initiatief moet uitgaan vanuit de lokale expertise van TDE en AFDDHO. Zij moeten een gedetailleerd en gemotiveerd projectvoorstel indienen dat Aksanté vervolgens onderzoekt. Bij goedkeuring krijgen de ngo’s 50 % van het gevraagde budget. Na drie maanden moeten zij zelf een evaluatie voorleggen dat opnieuw wordt gecontroleerd door Aksanté. Daarna kan ook die andere helft van het geld worden vrijgegeven. “Natuurlijk heb je hierdoor geen volledige gelijkheid tussen sponsor en lokale organisatie”, vervolgt Flaam, “wel proberen we onze ‘inmenging’ zoveel mogelijk te beperken en deze bovendien ook af vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
26 te bouwen. De bedoeling is immers dat de projecten de eigen inkomsten creëren om op termijn volledig zelfbedruipend te worden.” Addertjes onder het gras Er zijn ook andere punten waarop de aanpak van Aksanté kritiek kan verwachten. Met name de vraag in welk mate het ingrijpen in lokale gemeenschappen de plaatselijke verhoudingen wijzigt en hierdoor afgunst en tegenwerking opwerpt. “Inderdaad”, stelt Flaam, “worden bepaalde groepen en gemeenschappen ‘bevoordeeld’ doordat zij wel en andere niet op een financiële injectie kunnen rekenen. Dat dit bij sommigen jaloezie opwekt is haast onvermijdelijk. Wel proberen onze partners de inkomsten van hun projecten zoveel mogelijk te spreiden over de hele lokale bevolking en hen te laten meegenieten. Voorlopig gebeurt dit al met de opbrengsten van de viskwekerij. Wat de impact zal zijn van de koffieoogst kunnen we enkel afwachten.” Bij elk initiatief in Congo moet er rekening gehouden worden met de plaatselijke autoriteiten. In de dorpen waar Aksanté projecten ondersteunt, is de Congolese staat haast volledig afwezig. Toch is ook hier een vorm van overheid, de ‘chef de localité’. Hij bepaalt binnen zijn gebied de verdeling van landbouwgronden en heeft het laatste woord over hun economische bestemming. Hij heeft dus ook toestemming gegeven voor de viskwekerij en de koffieplantage. De samenwerking met de betrokken chefs heeft volgens Flaam nog geen problemen opgeleverd. Een belangrijke factor hierbij is dat de lokale ngo’s als TDE en AFDDHO al lang actief zijn en hier dus veel ervaring mee hebben. Ook op het vlak van veiligheid in de regio – en dus ook het voortbestaan van de projecten die Aksanté steunt – is Flaam niet erg ongerust. “De regio is de laatste jaren redelijk stabiel. Het gevaar schuilt in georganiseerd banditisme maar onze projecten zijn zo kleinschalig dat er weinig buit te rapen valt. Het risico van plundering bestaat wel, maar daar kunnen we ons engagement niet voor laten.” Wat de verhoudingen binnen gemeenschappen betreft, wil Hélène Flaam duidelijk stellen dat Aksanté niet de bedoeling heeft om bepaalde groepen voor te trekken. “Ex-kindsoldaten en vrouwen zijn in deze regio bijzonder kwetsbare groepen. Dat we samenwerken met organisaties als TDE en AFDDHO en dus vooral deze doelgroepen bereiken komt omdat zij de vraag stelden naar een samenwerking.” Bovendien meent Flaam dat de activiteiten die Aksanté ondersteunt niet ingaan tegen de economische en sociale rolverdeling tussen bijvoorbeeld mannen en vrouwen in Ituri. Aksanté sluit in geen enkel geval uit dat het ook andere projecten zal ondersteunen die niet specifiek op vrouwen en/of kindsoldaten gericht zijn. Integendeel, eenmaal de huidige projecten een volledig zelfstandig bestaan kunnen leiden, zal de vzw haar pijlen elders moeten richten. Hierbij wordt ook buiten Congo gekeken. De regio van de Grote Meren blijft wel de voorkeur genieten. Deze houding kenmerkt het enthousiasme van Hélène Flaam voor het project van Aksanté. Ze beseft dat niet iedereen even optimistisch is over de toekomst van Congo maar fatalisme is duidelijk niet aan haar besteed. “We krijgen regelmatig de vraag of ons werk geen druppel op een hete plaat vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
27 is. Niets doen is het alternatief en dat is voor mij geen optie. Ik begrijp de mensen die jaren in Centraal-Afrika gewerkt hebben en de resultaten van hun werk door de oorlogen verloren hebben zien gaan. Toch moeten we ergens opnieuw beginnen en ik geloof uiteraard dat ons project een verschil kan maken.” © CongoForum – Okke Bogaerts, 21.09.10
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
28
Bijlage 2 – Artikel MO*Magazine Laat het Internationaal Strafhof ex-kindsoldaten in de steek? 27 september 2010 ( MO* )
Hélène Flaam sprak afgelopen zomer in Mahagi (Noordoost-Congo) met tientallen voormalige kindsoldaten van Thomas Lubanga, net op het moment dat het nieuws over zijn mogelijke vrijlating bekend werd. De meeste jongeren komen voor het eerst naar buiten met hun verhaal over de wreedheden die ze destijds meemaakten, over hun hoop en nieuwe angst. Voor het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag loopt sinds 26 januari 2009 het proces tegen Thomas Lubanga, de voormalige leider van de Union des Patriottes Congolais (UPC). Die rebellengroep zette in de periode 2002-2003 massaal kindsoldaten in bij het politiek-etnisch conflict tussen de Hema en de Lendu. De UPC zou verantwoordelijk zijn voor etnische slachtpartijen, verkrachtingen en martelingen. Thomas Lubanga wordt beschuldigd van de rekrutering van kindsoldaten. Hij is de eerste persoon die voor het Internationaal Strafhof is gebracht. Toch is Lubanga niet de meest gevreesde oorlogsmisdadiger in het conflict in Oost-Congo, en dus niet meteen de beste start voor het ICC. Maar het proces-Lubanga moest hoe dan ook hét voorbeeld worden van hoe de internationale gemeenschap voortaan de straffeloosheid zou aanpakken. Anderhalf jaar na de start hebben de rechters van het ICC beslist dat Lubanga vrijgelaten moet worden, omdat zijn recht op een eerlijk proces in het gedrang kwam. In afwachting van een uitspraak in beroep blijft Lubanga voorlopig in de cel. Volgens critici krijgt de prille reputatie van het ICC in ieder geval een zware klap. Maman immaculee ‘Als Lubanga wordt vrijgelaten, komt een nieuwe rebellie op gang. Dat kan ik je verzekeren. Nu al zijn er die wachten op zijn terugkomst. Ze schuilen in de brousse en er is niet veel voor nodig of ze nemen de wapens opnieuw op. De spanningen tussen Hema en Lendu zijn nog niet helemaal verdwenen. De Lendu zijn gevaarlijk, voor hen moet je oppassen, ze doden zonder nadenken.’ Marie zegt het zonder omwegen. Ik ken haar sinds 2008, toen ik in Ituri (Oost-Congo) een onderzoek deed naar meisjes die kindsoldaat zijn geweest. Marie is een van de zestig meisjes die ik toen interviewde. Sindsdien staat haar getuigenis in mijn geheugen gegrift. Nu ben ik terug in Mahagi, in het noordoosten van Congo, waar zovele voormalige kindsoldaten heen zijn gevlucht toen de strijd stilviel. Ik wilde hen opnieuw ontmoeten, ook de jongens ditmaal, hun verhalen horen om hen een stem te geven in het Noorden. En toen liep het bericht binnen dat voormalig UPC-leider Lubanga vrij zou komen. Plots kregen de gesprekken met de voormalige kindsoldaten van Lubanga een andere dimensie. Ik ontmoet de jongeren in een oud huis aan de rand van de stad waar een lokale mensenrechtenorganisatie haar intrek genomen heeft. Sinds een aantal jaar biedt Maman Immaculee er tienermoeders en meisjes-ex-kindsoldaten een veilige plek om elkaar te ontmoeten. Ze koken samen rond het houtskoolvuurtje, wassen af onder het betonnen afdak, en wachten vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
29 ongeduldig hun beurt af om hun verhaal te vertellen. De meisjes blijven maar komen. Ze willen zo graag hun verhaal doen, de kinderen van Lubanga. Zweepslagen Marie (23) vluchtte thuis weg toen ze amper twaalf was. Ze werd er mishandeld. Uit eigen beweging sloot ze zich aan bij de UPC. Marie: ‘Aangekomen in het rebellenkamp moest ik een militaire opleiding volgen. Alle nieuwelingen kregen zware lijfstraffen, veel zweepslagen ook. Kurutu, zo noemden ze de nieuwelingen. We werden geslagen en mishandeld om fysiek sterker te worden. We moesten ons wentelen in koud water en kregen tegelijk zweepslagen. Die komen harder aan als je nat bent. Je huid zwelt op en begint te bloeden. De dagen erna slaan ze je op dezelfde plek. Elke dag opnieuw, tot er eelt gevormd wordt. Overal deed mijn lichaam pijn. Niemand kon eraan ontsnappen. Mannen, vrouwen, kinderen, Hema of Alur (een andere grote etnie in de regio, hf). Iedereen gelijk voor “de wet”. We kregen ook voortdurend vernederingen en beledigingen te verduren. Om ons moreel sterker te maken. Elke dag kregen we mbilibo, bonen met maïs. Borden om uit te eten waren er niet, dus maakten we kommetjes met onze handen.’ Marie werd snel uitgehuwelijkt aan een militair die zelf kindsoldaat was. Ze vocht mee aan het front. Uiteindelijk zou ze vier jaar bij de UPC van Lubanga blijven. vier donkere muren Sinds 1997 is de Unicef-definitie van kindsoldaat internationaal aanvaard. Een kindsoldaat is‘iedere persoon onder achttien jaar die deel uitmaakt van een gewapende groepering, onafhankelijk van de taak die de persoon uitvoert’. Ook meisjes die gerekruteerd worden voor seksuele doeleinden behoren dus tot de groep van kindsoldaten. Toch beschouwde de openbare aanklager bij het begin van het ICC-proces tegen Lubanga de meisjes niet als echte kindsoldaten, al stelt hij wel dat hun lot een belangrijk aandachtspunt is. Volgens de openbare aanklager is het belangrijk om de onzichtbaarheid van meisjes in demobilisering- en ontwikkelingsprogramma’s ongedaan te maken. Advocaat Luc Walleyn verdedigt voor het ICC de belangen van een aantal van hen. Walleyn: ‘De situatie van de meisjes zal hoe dan ook in het proces een rol spelen. Hun verhalen zijn zeer gelijklopend. Ze werden bijna allemaal gebruikt als seksslavin en velen vochten mee aan het front.’ Zoals Rachel. Het is al laat en donker wanneer zij in het oude huis in Mahagi haar verhaal vertelt. Haar hart bonst in haar keel, de tranen rollen over haar wangen. Rachel: ‘Toen de oorlog uitbrak in Nioka, waar ik met mijn familie woonde, zijn we allemaal samen naar Oeganda gevlucht. Om eten te vinden, staken we af en toe de grens over naar Mahagi. We waren met drie meisjes. Toen we op een dag terugkwamen van de markt, hielden drie militairen van de UPC ons tegen op de weg. Nog voor ze ons meenamen naar het militair kamp, hadden ze ons al verkracht. Het was afschuwelijk. Verkracht en verminkt kwam ik in het kamp aan. Toen besefte ik dat dit nog maar het begin was. Twee maanden lang zag ik alleen vier donkere muren. En de militair die me elke dag kwam verkrachten alsof ik een beest was. Ik was dertien en werd gebruikt als “militairenvrouwtje”.’ Faustin zonder vrees ‘We kregen allerlei militaire tactieken aangeleerd’, zegt Faustin (21), die als vijftienjarige in de UPC zat. ‘We moesten een wapen leren manipuleren en het “op tempo” laden. Iedereen zat o‘We vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
30 moesten ons wentelen in koud water en kregen tegelijk zweepslagen. Die komen harder aan als je nat bent.’ p een rij terwijl de wapens werden doorgegeven. Ik was daar heel goed in.’ Faustin vertelt hoe de kinderen “gehard” werden om het leven van militair aan te kunnen: ‘We kregen veel zweepslagen, er was geen water om ons te wassen en we mochten nauwelijks slapen. De militaire hutten waren alleen bestemd voor de officieren. Wij moesten buiten slapen, ook als het regende of koud was. Als we rilden van de kou, kregen we zweepslagen. Want “een militair rilt niet”. Na een tijdje moest ik zelf ook de kurutu commanderen, de nieuwelingen. Ik behandelde hen op net dezelfde manier. Ik zou het opnieuw zo doen. Het maakte me sterk. Niets kon me bang maken. Er bestond geen drempel voor me. Ik kende geen vrees.’ Voor het Internationaal Strafhof getuigden tot nu toe 93 slachtoffers, meisjes en jongens zoals Marie, Rachel en Faustin. Ze willen gerechtigheid. Dat maakt deel uit van hun zoektocht naar een nieuw leven. De woede waarmee zij vandaag door het leven gaan, heeft niet zozeer te maken met de harde tijden die ze meemaakten tijdens hun rebellenleven. Het gaat hen om hun dagelijkse problemen vandaag. Hun leven is kapotgemaakt, net als dat van hun familie en leefgemeenschap. Voor hen is dat de fout van wie het toen voor het zeggen had, waaronder Thomas Lubanga. Marie herinnert zich de ontmoeting met Lubanga nog levendig. Marie: ‘Ik was doodsbang van hem. Hij werd als een koning ontvangen. Hij stond op een verhoog, begon te zingen en iedereen deed mee. Hij zong dat de wereld slecht was en dat we Jezus moesten volgen.’ Tegenstrijdigheden De verdediging van Thomas Lubanga stelt de geloofwaardigheid van de getuigenissen van de voormalige kindsoldaten voortdurend in vraag. De jongeren zouden liegen over hun leeftijd, naam en schoolverloop. Advocaat Luc Walleyn, die de slachtoffers verdedigt, geeft toe dat er tegenstrijdigheden zijn. ‘Niet te verwonderen. De kinderen waren amper twaalf of dertien jaar toen ze ontvoerd werden uit hun, vaak rurale, omgeving. Daarna brachten ze maanden, soms jaren, door bij de UPC. Hun tijdsbegrip werd op die manier helemaal in de war gebracht, ook al door de traumatische gebeurtenissen bij de rebellen. Komt daarbij dat het in een Afrikaanse traditie gangbaar is dat een kind verschillende namen draagt, naargelang de omgeving. Zo hebben zij op school een andere naam dan thuis. Dat is geen kwestie van leugens. Maar de verdediging van Lubanga gebruikt het als een argument om de geloofwaardigheid van de kinderen te betwisten.’ Ook bij de tientallen kinderen met wie ik in 2008 en nu sprak, werd ik geconfronteerd met tegenstrijdigheden over hun leeftijd, het jaar dat ze in de rebellenbeweging terechtkwamen, hoelang ze er gebleven zijn en nog vele andere feiten en feitjes. De verdediging van Lubanga is er nog op een andere manier in geslaagd om het ICC-proces naar haar hand te zetten. Ze stelt dat tussenpersonen de getuigenissen van de jongeren hebben beïnvloed, personen uit het middenveld die samenwerken met het parket om de onderzoekers in contact te brengen met getuigen. Ze zouden aangedrongen hebben om mee te werken en hebben beloofd dat getuigenissen financieel wat zouden opleveren. De namen van die tussenpersonen zijn op bevel van de rechtbank meegedeeld aan de verdediging van Lubanga. Van één persoon wilde de aanklager de identiteit nog niet vrijgeven aangezien die nog niet onder bescherming stond. Maar de rechters oordeelden dat uitstel overbodig was aangezien de persoon toch al bekend was bij de verdediging. De oorspronkelijke discussie over het al dan niet vrijgeven van gegevens ontaardde vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
31 algauw in een machtsstrijd tussen de openbare aanklager en de rechters. Die eerste zegt dat hij het gezag van de rechters niet wilde ondermijnen maar enkel de veiligheid van de betrokken personen wilde verzekeren. Kaakslag De rechters oordeelden dat Lubanga geen eerlijk proces kon krijgen aangezien de rechten van de verdediging geschonden waren. Het proces werd opgeschort. Op 15 juli 2010 besliste de rechtbank dat Lubanga vrijgelaten moest worden, anderhalf jaar na het begin van het proces en na meer dan drie jaar voorhechtenis. De openbare aanklager ging meteen in beroep, in afwachting blijft Lubanga opgesloten in Den Haag. De medewerkers van de openbare aanklager leggen uit dat de rechters handelen volgens het Statuut van Rome, dat de basis vormt van het ICC. ‘Ze zullen steeds het recht van de beschuldigde op een eerlijk proces bewaken, ook als dat zijn vrijlating betekent.’ De openbare aanklager blijft herhalen dat ‘gerechtigheid zal geschieden’ en dat ‘het proces van Thomas Lubanga in het teken zal staan van respect. Respect voor de slachtoffers en de beschuldigde, voor de waarheid en de wet’. Hoe dan ook is de hele gang van zaken volgens critici een kaakslag voor de internationale justitie én voor de voormalige kindsoldaten van Oost-Congo. Wanneer ik de jongeren in het oude huis in Mahagi vertel wat in Den Haag met hun vroegere leider dreigt te gebeuren, komt telkens hetzelfde smalende antwoord: ‘Justitie? In Congo? Pfff.’ Voor de jongeren gaat de dagelijkse strijd om te overleven gewoon verder. ‘On se débrouille’, ‘Men trekke zijn plan’, volgens het fameuze onbestaande 15de artikel van de Congolese grondwet ten tijde van Mobutu. Het is wonderbaarlijk hoe sommigen van hen toch weer de energie vinden om te blijven hopen op een beter leven. Ondanks de gruwelijke ervaringen die ze als kind hebben doorgemaakt. Tegelijk zijn er zovele anderen die zwaar getekend zijn door die trauma’s in hun jonge jeugd. Volgens mijn onderzoek van 2008 hebben drie kwart van de meisjes-ex-kindsoldaten in Ituri helemaal geen hoop meer voor hun eigen toekomst. Hélène Flaam startte een vzw na haar Congo-ervaringen. Die steunt zorgt voor het startkapitaal waarmee om inkomens genererende activiteiten opgezet worden, om uiteindelijk financiële autonomie op te bouwen. www.aksante.be
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
32
Bijlage 3 - Metro - Congoforum 30.08.10 Vereniging Aksanté richt zich op Oost-Congo (CongoForum)
Hélène Flaam richtte de vzw Aksanté op, die zich richt op Oost-Congo. "Kindsoldaten hebben me altijd al geboeid. Toen ik voor mijn studie orthopedagogiek een masterproef mocht schrijven, kon over dat thema onderzoek doen. Ik wilde op zoek gaan naar de motivaties en toekomstperspectieven van meisjes die ex-kindsoldaten zijn", zei Flaam onlangs in de krant Metro. In 2008 interviewde Hélène Flaam in het oosten van Congo 60 meisjes. Haar scriptie werd uiteindelijk genomineerd voor de Vlaamse Scriptieprijs. Uiteindelijk besloot Flaam de vereniging Aksanté op te richten (het Swahili-woord voor ‘dank u’). Aksanté steunt lokale initiatieven die de economie versterken. © CongoForum, 30.08.10 Meer info over deze vereniging:
[email protected]
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
33
Bijlage 4 - Werking Aksanté - TDE Vzw Aksanté Startkapitaal aan partner in het Zuiden voor inkomens genererende activiteiten Terre des Enfants (TDE) Koffieplantage – Bayhana en Kunda
Individueel
Gemeenschap
Aankoop Onderwijs-
Collectief
TDE
Viskwekerij - Mwanga
Individueel
Collectief
Gemeenschap
TDE
materiaal voor de ontwikkeling materiaal, medicatie, aankoop inkomens genererende activiteiten…
Geitenkwekerij in Kunda
Individueel Collectief
Gemeenschap
TDE
van de gemeenschap, zoals: materiaal voor andere
Werkingsmiddelen Terre des Enfants (projecten straatkinderen, ex-kindsoldaten, vluchtelingenkinderen, sensibiliseringsactiviteiten omtrent de Rechten van het kind…)
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
34
Bijlage 5 - Evaluatierapport AFDDHO RAPPORT D’EVALUATION INTERMEDIAIRE 1er TRIMESTRE
I.
IDENTIFICATION
-
Numéro du projet :
-
Date de démarrage : 03/03/2010
-
Titre du projet : « Projet d’Appui AGR pour l’autonomie de l’ONGD AFDDHO »
-
Nom du récipiendaire : Immaculée USUMANGE JUKITE et contact : 0811884140. E-mail :
[email protected]
-
Nom de l’agence d’exécution : AFDDHO (Actions Féminines pour la Défense de Droits de l’Homme)
-
Durée du projet : 6 mois
-
Montant de la première tranche livrée : 900 dollars américains.
-
Date de la signature du contrat : 03/03/2010
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
35
II.
PLANIFICATION : Période allant du 03/03 au 03/06/2010 1er mois 2è 3è 4è s s s
2ème mois 2è 3è s 4è s s
3ème mois 3è 2è s s
N°
ACTIVITES REALISEES
1
Signature du contrat entre ONGI AKSANTE (asbl) et ONGD AFDDHO
2
Réunion d'information et planification des azctivités aux membres AFDDHO
x
en date du11&/3/2010
3
Identification 4 animateurs de AFDDHO pour l'exécution du projet
x
En date 13/3/2010
du
4
Achat support de travail pour session de formation sur la gestion financière
x
En date 14/3/2010
du
5
6
7
Formation sur la gestion financière aux animateurs AFDDHO Choix de sites retenus 1er site: site de Mahant (vente) 2- site: site de AMEE (vente) 3è site: site de MOKAMBO (achat à 78 km) 4è site: site MAHANTPORT (55 km) Identification et contrat provisoire de location dépôt
vzw Aksanté
1e S
1e S
1e S
4è s
REMARQUE En date 3/3/2010
x
x
du
x
En date du 15 au 16/3/2010
x
En date 17/3/2010
du
x
En date 19/3/2010
du
www.aksante.be
[email protected]
36
8
Fixation afiche sur le dépôt : "projet AGR AFDDHO par l'appui ONGI AKSANTE (asbl)
9
Approvisionnement des produits (huile de palme et poisson)
x 20/23 mars
x 5 avr
x 19/04
x 3 mai
x 17/05
x 31 mai
10
Paiement frais transports produits et manutention
x 24/03
x
x
x
x
x
11
Vente des produits
x
x
x
vzw Aksanté
En date 20/3/2010
x
x
x
www.aksante.be
x
x
x
x
du
En date du 20 au 23/3/2010 (Début des activités achat) Aux dates indiquées à partir du 25/3 à ce jour.
[email protected]
37 III. SITUATION FINANCIERE : 1er TRIMESTRE Date
N° Pce
03/03/010
001
20/03/010
341
Transfert de fonds / ONGI AKSANTE Pamt facture loyer bureau
20/03/010
057
23/03/010
01/A
23/03/010
089
24/03/010
091
05/04/010
02/A
06/04/010
82A
06/04/010
144
07/04/010
9/01
09/04/010
B/1
12/04/010
B2
19/04/010
04/1
19/04/010
421
23/04/010
438
24/04/010
B3
03/05/010
05/A
03/05/010
612
07/05/010
700
08/05/010
B4
17/05/010
06A
17/05/010
815
21/05/010
890
22/05/010
17/5
31/05/010
08/A
31/05/010
1121
04/06/010
1136
vzw Aksanté
LIBELLE
E 900 $
S
SOLDE
OBSERVAT.
0$
900 $
1ère tranche
105 $
795 $
Achat emballage
32,5 $
762,5 $
Achat Huile de palme
182 $
580,5 $
6,5 $
574 $
35,5 $
538,5 $
200 $
338,5 $
20,1 $
318,4 $
Mahagii Bidons vides et sacs vides A Mokambo 78 km A Mokambo 78 km Mokambo Mgi A Mokambo 78 km Mokambo Mgi
6,5 $
311,9 $
8$
303,9 $
Pmt frais fac. Mant; chagt; mse huille Pmt frais fac. Transport Mant de; chagt; mse huille Achat 100 kg poissons Pmt frais fac. Transport et Manut; mse poissons Pmt frais fac. Manut et transport mse pour vente
208 $
511,9 $
Casseroles, entonoir et braisière Mgi
280 $
791,9 $
Mgi
Achat matériels pour vente huile Encaissement/vente huile Encaissement/vente poissons Achat 100 kg poissons Pmt frais fac. manut et transport poissons Pmt frais fac. Transport poissons pour vente Encaissement/vente poissons Achat 100 kg poissons Pmt frais fac. Manut et transp. Poissons Pmt frais fac. Transp. Poissons pour vente Encaissement/vente poissons Achat 100 kg poissons Pmt frais fact. Manut. + transport Pmt frais fact transp. Mse pr vente Encaissement:vente mse poisson Achat 100 kg poissons Pmt frais fact. Manut+transp. Mses Pmt frais fact. Transp. Mse pr vente
Mgi - Amee
200 $
591,91 $
Mgi-Port 55 km
20 $
571,9 $
Mgi/Port-Mgi
6,5 $
565,4 $
Mgi - Amee
840,4 $
A Mgi
200 $
640,4 $
Mgi-P0ort
20 $
620,4 $
Mgi/Port-Mgi
8$
612,4 $
Mgi - Amee
902,4 $
A Mgi
200 $
702,4 $
Mgi/Port-Mgi
20,1$
682,3 $
Mgi/Port-Mgi
6,5 $
675,8 $
Mg - Amee
275 $
290 $
290 $
385,41 $
Mgi
200 $
965,8$
Mgi/Port
20,1 $
742,7 $
Mgi/Port-Mgi
6,5 $
739,2$
Mgi - Amee
www.aksante.be
[email protected]
38 04/06/010
ORI
05/06/0010
b-6
Pmt frais fact. Autres taxes Encaissement sur vente mse poissons
3$ 290 $
736,2 $ 1.026,2 $
Amee Mahagii
COMMENTAIRES OU REMARQUES
-
Parmi les produits ciblés, deux priorités retenues : 1) Huile de palme 2) Poisson
-
Cette période d’essai était consacrée à l’étude de modalité du marché par rapport au frais de transport et bénéfice à réaliser.
1. Huile de palme
-
Pendant le temps qu’on achetait, 1 bidon d’huile revenait à 15,5 $USD et le taux de vente variait entre 19 à 21 $USD. Après le stockage, il y a eu abondance sur le marché de Mahagi en provenance d’ISIRO dans le HAUT-UELE, d’OICHA dans le Nord-Kivu. Par conséquent, il y a eu baisse sensible de prix de vente, ce qui nous a amené à réaliser un déficit de 1,8 $USD par bidon. : PV – PA = 16$ - 17,8 $ = - 1,8 $USD/
-
Total de 13 bidons : 1,8 x 13 = 23,4 $USD
N.N. : Nous avons stoppé avec les achats d’huile de palme pour entreprendre au mois d’août et septembre, mois pendant lesquels nous présumons que la production d’huile de palme sera meilleurs.
2. Poisson
*
1er achat, nous avons acheté à Mokambo (78 km de Mgi)
-
PA : 1 kg x 2 $ x 100 = 200 $USD
-
FAA : - Manutention et transport de Mokambo – Mgi : 20,1 $ - Manutention et transport pour vente site AMEE (48 km) : 6,1
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
39
→ PV = 1 kg x 2,8$ = 2,8$ x 100 kg = 280 $USD PV – CA = 280 – 226,6 = 53,4 $USD (de boni)
*
2ème achat à Mgi/Port (55 km de Mgi)
-
PA : 1 kg x 2 $ x 100 = 200 $USD
-
FAA : - Manutention et transport de Mgi/port – Mgi : 20,1 $ - Manutention et transport pour vente site AMEE (48 km) : 6,1 CA = 200 + 26,6 = 226,6 $US PV – PA = 275 $ - 226,6 $ = 48,4 $USD (de bonus)
*
3ème achat à Mgi/Port (55 km de Mgi)
-
PA : 1 kg x 2 $ x 100 = 200 $USD
-
FAA : - Manutention et transport de Mgi/port – Mgi : 20,1 $ - Manutention et transport pour vente site AMEE (48 km) : 6,1 CA = 200 + 26,6 = 226,6 $US PV – PA = 275 $ - 226,6 $ = 48,4 $USD (de bonus) → PV = 1 kg x 2,9$ = 2,9$ x 100 kg = 290 $USD PV – CA = 290 – 226,6 = 63,4 $USD (de bonus) → PA = 1 Kg x 2 $ x 100 = 200 $
*
4ème achat à Mgi/Port (55 km de Mgi)
-
PA : 1 kg x 2 $ x 100 = 200 $USD
-
FAA : - Manutention et transport de Mgi/port – Mgi : 20,1 $ - Manutention et transport pour vente site AMEE (48 km) : 6,1 - Autres taxes : 3 $US CA = 200 + 26,6 = 226,6 $US PV – PA = 275 $ - 226,6 $ = 48,4 $USD (de bonus) → PV = 1 kg x 2,9$ = 2,9$ x 100 kg = 290 $USD
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
40 PV – CA = 290 – 229,6 = 60,4 $USD (de bonus)
CONCLUSION Comme on peut le remarque, sur quatre achats effectués, il a réalisé 225,6 $ américains, ce qui nous permettra d’investir toute l’enveloppe dans les achats de poissons en attendant que le prix d’huile de palme se rétablisse sur le marché. EVALUATION DES ACTIVITES DE DIFFERENTS ACHATS ET VENTES AVANT LE 5ème ACHAT : 1. SITE MOKAMBO : 78 km
a) Points forts
b) Points faibles
1. Acheter à la fois les deux produits
1. Distance très éloignée
2. abondance poisson
2. le pont qui relie Mokambo et Mgi s’est effondré
3. huile de très bonne qualité.
3. la qualité de poisson n’est pas si appréciable sur les sites de vente
2. Site MGI/PORT : 55 km
a) Points forts
Points faibles
1. La qualité très appréciable de
3. Les achats prennent ± 3 jours 4. Ventes possons au marché de l’Ouganda
poisson 2. la circulation intense des véhicules
par les pécheurs locaux en quête des prix rémunération
Fait à Mahagii, le 05 juin 2010. Pour AFDDHO,
Immaculée USUMANGE Présidente
vzw Aksanté
www.aksante.be
[email protected]
