Jaarverslag CPG 2011
WOORD VOORAF
Het jaar 2011 was andermaal een goed jaar voor het Nijmeegse Centrum. Vier boeken rolden van de pers. In de zomer verscheen Parlementaire geschiedenis van Nederland van Jac Bosmans en Alexander van Kessel en in november verschenen achtereenvolgens het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011, met als ondertitel ‘Waar visie ontbreekt, komt het volk om’, de tweede (herziene) druk van de biografie van P.J.S. de Jong, getiteld Van buitengaats naar Binnenhof, en de Engelse vertaling van de biografie van Mansholt, getiteld Mansholt, a biography. Laatstgenoemd boek verscheen vanwege het Montesquieu Instituut. De medewerkers werkten in het verslagjaar verder met name aan de volgende projecten: deel 9 van de serie Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945, over het kabinet-De Jong (1967-1971); Kabinetsformaties in Nederland, 1977-2010; aftredende bewindspersonen; de procedure van het formeren van Nederlandse kabinetten en ten slotte een aantal door het Montesquieu Instituut gefinancierde projecten betreffende Europa. Het CPG was in het verslagjaar wederom internationaal actief. Twee internationale bijeenkomsten werden georganiseerd – een ‘working conference’ te Londen en een auteursconferentie te Ravenstein – en verschillende medewerkers spraken op internationale conferenties, zowel in Nederland (Groningen en Ravenstein) als elders in Europa (Londen, Louvain-la-Neuve en Praag). Ook over de vele andere activiteiten die CPG-medewerkers verrichtten, waaronder het verzorgen van onderwijs, bestuurlijke activiteiten en het te woord staan van ‘de media’, bericht dit jaarverslag. Graag wil ik iedereen bedanken die zich in 2011 voor het Centrum heeft ingezet: de leden van het bestuur van de Stichting Parlementaire Geschiedenis, de leden van het College van Bestuur van de Radboud Universiteit, de leden van het bestuur van de Faculteit der Letteren, de onderwijsdirecteur van de Faculteit alsmede vele andere medewerkers van de Universiteit en de Faculteit, de leden van de Wetenschappelijke Raad en natuurlijk alle medewerkers van het Centrum. Carla van Baalen Nijmegen, april 2012
1
1. ALGEMEEN
Het kernproject: de parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945 Het kabinet-De Jong (1967-1971) In het verslagjaar is de uitvoering van het project-kabinet-De Jong, deel 9 van de serie Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945, voortgezet. Er werd gewerkt aan acht van de in totaal vijftien geplande hoofdstukken. Enkele conceptteksten kwamen gereed.
Overige onderzoeksprojecten Nederlandse parlementaire geschiedenis Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011 De redactie bestond dit jaar uit Van Baalen, Van Kessel, Van Merriënboer en Ramakers (allen verbonden aan het CPG), drs. H. Goslinga (politiek columnist van het dagblad Trouw) en dr. J. Turpijn (universitair docent, Universiteit van Amsterdam). De redactie koos dit jaar voor het thema ‘Waar visie ontbreekt, komt het volk om’. Op 15 november, de derde dinsdag in november, vond onder grote belangstelling de presentatie plaats. De voorzitter van het bestuur van de Stichting Parlementaire Geschiedenis, mr. Th.C. de Graaf, presenteerde het eerste exemplaar aan de voorzitter van de Tweede Kamer, G.A. Verbeet. Ter gelegenheid van deze presentatie spraken achtereenvolgens CPG-directeur Van Baalen, hoogleraar Nederlands en Europees constitutioneel recht en oud-minister van Justitie prof. dr. E.M.H. Hirsch Ballin, voorzitter van het Stichtingsbestuur De Graaf en Kamervoorzitter Verbeet. Proefschriften In 2011 werkten Bos en Brand een groot deel van het jaar, mede dankzij een half jaar extra financiering van de faculteit (HLCS), verder aan hun promotieonderzoek met de werktitel ‘Opstappen of aanblijven? Een onderzoek naar Nederlandse bewindspersonen die vanwege een politiek conflict onder vuur kwamen te liggen (19182002)’. Brand onderzoekt de periode 1918-1967, Bos de periode 1967-2002. In het verslagjaar werden dossiers aangelegd van alle aftredende bewindspersonen en de eerste conceptteksten kwamen gereed. Kabinetsformaties 1977-2010 In het verslagjaar werd verder gewerkt aan het project ‘Kabinetsformaties in Nederland in de periode 19772010’. Van de veertien hoofdstukken zijn er inmiddels acht in concept gereed: de formaties van 1981, 1982 (2 x), 1986, 1989, 1999, 2002 en 2006 (juli). De redacteuren Van Baalen en Van Kessel hebben alle hoofdstukken gelezen en van commentaar voorzien. De procedure van de Nederlandse kabinetsformatie (opdracht van de Raad van State en het ministerie AZ) In maart 2011 zijn Van Baalen en Van Kessel gestart met het onderzoek naar de procedurele kanten van de kabinetsformatie in Nederland. Het onderzoek betreft een opdracht van de Raad van State en het ministerie van AZ. De begeleidingscommissie bestaat uit mr. H.D. Tjeenk Willink (in het verslagjaar vicepresident van de Raad van State), mr. R.J. Hoekstra (tot 1 december lid van de Raad van State), drs. R. van Zwol (secretaris-generaal van Algemene Zaken tot 15 augustus) en mr. dr. L. van Poelgeest (plaatsvervangend secretaris-generaal van Algemene Zaken; vanaf 15 augustus 2011). In het verslagjaar verrichtten Van Baalen en Van Kessel literatuuren archiefonderzoek, hielden zij vele interviews en schreven zij de concepttekst. Parlementaire geschiedenis van Nederland In het verslagjaar verscheen Parlementaire geschiedenis van Nederland, geschreven door Jac Bosmans en Van Kessel. Het boek is een bewerking van deel II van (het uit twee delen bestaande werk) Staatkundige vormgeving in Nederland. Deel I betreft de periode 1840-1940 (geschreven door P.J. Oud en bewerkt door J. Bosmans), deel II betreft de periode na 1940 en is geschreven door J. Bosmans. Het nu verschenen boek, onder de nieuwe titel Parlementaire geschiedenis van Nederland, is behalve een bewerking van deel II ook een voortzetting ervan (tot en met 2010) en tevens is het voorzien van een inleiding over de periode 1840-1940. Bosmans was in de periode 1970-1976 werkzaam bij het CPG.
2
Herdruk biografie P.J.S. de Jong Op verzoek van Uitgeverij Boom is de eerste uitgave van Van buitengaats naar Binnenhof. P.J.S. de Jong, een biografie – in 2001 uitgegeven door de Sdu – geactualiseerd. Het belangrijkste argument daarvoor was dat het boek al jaren was uitverkocht, terwijl er nog steeds vraag naar was. De Jong was inmiddels 96 jaar oud. Vooral als hij weer eens in het nieuws is, neemt de belangstelling toe. Deze tweede druk bevat naast kleine correcties ook aanvullingen op de oorspronkelijke tekst. Er is nieuw archiefmateriaal en recente literatuur verwerkt, en een aantal anekdotes toegevoegd. Verder wordt kort ingegaan op de ontwikkelingen in De Jongs leven sinds 2001.
Onderzoeksprojecten betreffende ‘Europa’ 1. 2. 3. 4.
Europa in de Nederlandse politiek, 1945-2010. Vertaling in het Engels van Mansholt. Een biografie. Erich Salomon, parlementair fotojournalist in Berlijn en Den Haag. Brusselse Verhalen. De dagelijkse praktijk van het Europees Parlement.
Voor een beschrijving van deze projecten: zie bladzijde 6.
3
2. HET BESTUUR VAN HET CPG
Algemeen Het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis is een onderzoeksinstituut binnen de Radboud Universiteit Nijmegen dat wordt gefinancierd door de Stichting Katholieke Universiteit (gevestigd te Nijmegen) en de Stichting Parlementaire Geschiedenis (gevestigd te ’s-Gravenhage). Een en ander is vastgelegd in de samenwerkingsovereenkomst van beide stichtingen; deze is gesloten op 20 december 1985 en herzien in december 1996. In de herziene samenwerkingsovereenkomst is bepaald dat het Centrum per 1 januari 1997 deel uitmaakt van de Faculteit der Letteren.
Het bestuur van de Stichting Parlementaire Geschiedenis Het bestuur van de Stichting Parlementaire Geschiedenis was in het verslagjaar als volgt samengesteld: Mr. Th.C. de Graaf, burgemeester van Nijmegen, voorzitter; Dr. G.A.M. Beekelaar, historicus, oud-medewerker van de Radboud Universiteit Nijmegen, secretarispenningmeester; W.I.I. van Beek, lid van de fractie van de VVD in de Tweede Kamer, lid (m.i.v. 11 mei 2011); Drs. A.M.C. Eijsink, lid van de fractie van de PvdA in de Tweede Kamer, lid (m.i.v. 11 mei 2011); Mr. S. van Haersma Buma, voorzitter van de fractie van het CDA, lid; Drs. A. Slob, voorzitter van de fractie van de ChristenUnie in de Tweede Kamer, lid. De secretaris-penningmeester kon voor zaken van financiële aard gebruikmaken van de diensten van M. Cools (medewerkster Grootboek van de Dienst Control, Informatie en Financiën (CIF) van het Cluster Ondersteuning van de Universiteit) en voor alle overige administratieve zaken van de diensten van H.F.M.J. Helsen, secretaresse van het CPG. Het bestuur kwam in 2011 twee maal in vergadering bijeen, op 11 mei en op 1 november te Den Haag.
Het bestuur van de Faculteit der Letteren Het bestuur van de Faculteit der Letteren was in 2011 als volgt samengesteld: Prof. dr. P.L.M. Sars, hoogleraar Duitse taal en cultuur, inzonderheid Duitslandstudies, decaan; Prof. dr. T.L.M. Engelen, hoogleraar economische, sociale en demografische geschiedenis, vice-decaan; Dr. M.M. Jagtman, directeur bedrijfsvoering; Dr. H.J.C. Termeer, toegevoegd secretaris.
4
3. DE WETENSCHAPPELIJKE RAAD
De Wetenschappelijke Raad ten behoeve van het CPG is ingesteld door de Stichting Katholieke Universiteit en de Stichting Parlementaire Geschiedenis en heeft, aldus de samenwerkingsovereenkomst, tot taak ‘bij te dragen aan de vormgeving van het wetenschappelijk beleid’. Voorts behoeft ‘het beleidsplan inzake het onderzoek’ de instemming van de Raad en beoordeelt de Raad het onderzoeksverslag. De Wetenschappelijke Raad bestaat uit vier leden. Twee van hen worden benoemd door de Stichting Parlementaire Geschiedenis, de overige twee door de Stichting Katholieke Universiteit. De Wetenschappelijke Raad was in 2011 als volgt samengesteld: Prof. dr. R.A.M. Aerts, hoogleraar politieke geschiedenis, Radboud Universiteit Nijmegen, voorzitter; Prof. dr. J.Th.J. van den Berg, hoogleraar parlementair stelsel: rechtsnormen en machtsverhoudingen, Universiteit Maastricht en emeritus-hoogleraar parlementaire geschiedenis, Universiteit Leiden, lid; Prof. mr. C.A.J.M. Kortmann, emeritus hoogleraar staatsrecht, bestuursrecht en algemene staatsleer, lid; Prof. dr. G. Voerman, directeur Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen, Rijksuniversiteit Groningen, lid. In 2011 kwam de raad in vergadering bijeen op 18 april, te Nijmegen. De belangrijkste agendapunten waren: het jaarverslag 2010, de voortgang van het kernproject en de overige CPG-projecten. Gedurende de rest van het jaar verliep de communicatie tussen de leden van de raad en de directeur van het CPG hoofdzakelijk via telefoon en email.
5
4. NATIONALE EN EUROPESE SAMENWERKING
Het CPG en zijn medewerkers onderhouden contacten met een groot aantal personen en instellingen in binnenen buitenland. Iedere medewerker heeft zijn eigen netwerk, waarvan ook het CPG profiteert. Uitvloeisel van deze externe contacten vormen de verschillende artikelen, lezingen en gastcolleges die de CPG-medewerkers in 2011 voor hun rekening namen.
Samenwerking met Nederlandse instellingen Het CPG onderhoudt contacten met vele Nederlandse instellingen, waaronder met name genoemd moeten worden: het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (DNPP) te Groningen, het Parlementair Documentatiecentrum (PDC) te Den Haag, het Huygens ING te Den Haag, de Onderzoekschool Politieke Geschiedenis (opgericht in het verslagjaar), het Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme (HDC), verbonden aan de VU te Amsterdam, het NIOD, instituut voor oorlogs-, holocaust- en genocidestudies te Amsterdam, het Katholiek Documentatie Centrum (KDC) te Nijmegen, het Duitsland Instituut Amsterdam (DIA), de ‘Eenheid Kennis’ van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de Prof. mr. B.M. Teldersstichting te Den Haag en vele archieven, zoals het Nationaal Archief in Den Haag en het Brabants Historisch Informatie Centrum in Den Bosch.
Het CPG als partner van het Montesquieu Instituut Het Montesquieu Instituut (MI), Centrum voor Europese parlementaire geschiedenis en constitutionele ontwikkeling, werd in 2007 opgericht door vijf instituten, afkomstig uit vier universiteiten: het CPG (Radboud Universiteit Nijmegen), het DNPP (Rijksuniversiteit Groningen), het PDC en de Campus Den Haag (Universiteit Leiden) en de capaciteitsgroep Publiekrecht van de Universiteit Maastricht. De vier eerstgenoemde instituten zijn zogeheten partners van het Montesquieu Instituut; Maastricht heeft een eigen vestiging: Montesquieu Institute Maastricht. Vanuit het CPG zijn de volgende (mede) door het MI gefinancierde projecten voltooid dan wel in uitvoering: 1. Europa in de Nederlandse politiek, 1945-2010, gezamenlijk project van DNPP en CPG. Gestart in 2008, gefinancierd door het MI en het Europafonds van het ministerie van Buitenlandse Zaken vanaf augustus 2011. Het project wordt uitgevoerd door dr. J. van der Harst, dr. A.G. Harryvan (Faculteit der Letteren, Groningen) en Brouwer (CPG) en, sinds augustus 2011, Reiding (CPG) In het verslagjaar heeft Brouwer hoofdstuk 2 in concept geschreven. Reiding verrichtte onderzoek en schreef de eerste paragrafen van hoofdstuk 3. Meike Lucas heeft het gehele jaar assistentie verleend bij dit project. De hoofdstukken 1 tot en met 3 (periode 1945-1986) komen voor rekening van het CPG, de hoofdstukken 4 tot en met 7 (periode 1987-2010) voor rekening van het DNPP. Van der Harst en Harryvan zullen, zo wordt tijdens het verslagjaar besloten, de eindredactie voeren. 2. Vertaling van het proefschrift Mansholt. Een biografie in het Engels. De auteur van het proefschrift, Van Merriënboer, heeft het project in 2008 aangevraagd. In 2009 is met de vertaling begonnen die in 2011 werd voltooid. Het boek verscheen eind 2011 bij P.I.E. Peter Lang in Brussel. Uitvoerder: Taalcentrum VU. 3. Het naakte gezag. Erich Salomon, de baanbrekende parlementair fotojournalist in Berlijn en Den Haag 1928-1940, gezamenlijk project van het CPG en de Kommission für Geschichte des Parlamentarismus und der politischen Parteien. Vanuit het CPG is de aanvrager Leenders, vanuit de Kommission dr. A. Biefang. Het project werd in oktober 2009 aangevraagd; op 1 maart 2010 werd de aanvraag gehonoreerd. Op 1 september 2010 is het project gestart. Gefinancierd door het MI en SNS Reaal. De doelstelling van het project is om te laten zien hoe Salomon in het Interbellum op geheel eigen wijze in Berlijn en daarna in Den Haag parlementariërs/politici in beeld bracht. Het beoogde resultaat is een wetenschappelijke publicatie, die zowel in het Duits als in het Nederlands verschijnt. Van 14 tot 16 december 2011 heeft een inspirerende auteursconferentie plaatsgevonden in het studiecentrum Soeterbeeck te Ravenstein. Dertien auteurs hebben een korte lezing gegeven en drie voorzitters hebben elk een algemene introductie op het onderwerp verzorgd. De voorafgestelde doelen om meer samenhang tussen de bijdragen te krijgen, theoretische uitgangspunten naast elkaar te leggen en bronnenmateriaal te vergelijken, zijn zeker gehaald. Na afloop zijn zowel richtlijnen voor de inhoud als voor de vorm naar de auteurs verstuurd. De deadline voor de bijdragen is april 2012. 4. Brusselse verhalen: De dagelijkse praktijk van het Europees Parlement. Het project is aangevraagd in de zomer van 2010 en gehonoreerd op 17 november 2010. In december 2010 startten Van Damme en Reiding dit CPG-project. Het is de bedoeling om meer inzicht te verkrijgen in de werking en dagelijkse praktijk van het Europees Parlement en licht te werpen op de overeenkomsten met en verschillen tussen het Nederlandse
6
en het Europese parlementaire stelsel. In 2011 zijn de interviews afgenomen en is begonnen met de (eind)redactie van de bundel. De bundel zal naar verwachting eind 2012 worden gepubliceerd. In 2011 bouwde Van Baalen het netwerk van Europese instellingen die gericht zijn op de (nationale) parlementaire geschiedschrijving verder uit. Zie hieronder.
Samenwerking met Europese instellingen in het netwerk <EuParl.net> In 2007 nam de in Athene gevestigde Hellenic Foundation for Parliamentarism and Democracy het initiatief om tot samenwerking met Europese zusterorganisaties te komen. Dit initiatief leidde tot een bijeenkomst, op 1 oktober 2007 te Berlijn, van instituten uit vier landen: de Hellenic Foundation uit Griekenland, de Kommission uit Duitsland, het Institute for Contemporary History uit Slovenië en het CPG/het MI uit Nederland. Te Berlijn werd de Initiativgruppe ‘Historische Parlamentarismus-Forschung in Europa’ opgericht alsmede haar communicatiemiddel: <EuParl.net>, de website van de groep. Het MI nam alle praktische werkzaamheden op zich, onder leiding van Van Baalen. In het verslagjaar werkte Van Baalen verder aan de opbouw van het Europese netwerk. Bij haar werk werd ze ondersteund door Lotte Wendt (tot 1 februari) en Jurgen Broeders, beiden aan het MI verbonden. Op 24 en 25 augustus vond te Londen de zesde bijeenkomst plaats van de Initiativgruppe ‘Historische Parlamentarismus-Forschung in Europa’, inmiddels omgedoopt tot Board of Directors of EuParl.net: European Information and Research Network on Parliamentary History. De deelnemende landen aan deze – zeer inspirerende – bijeenkomst (Duitsland, Frankrijk, Finland, Groot-Brittanië en Nederland) meenden dat de tijd was gekomen om naast het traditionele nationale perspectief op de parlementaire geschiedschrijving in de toekomst ook zoveel mogelijk het internationale (intra-Europese en transnationale) perspectief te hanteren. Besloten werd tot het schrijven van een gezamenlijk manifest, dat, onder meer, de basis zou moeten vormen voor het vinden van extra financiële middelen voor onderzoeksprogramma’s. ‘Londen’ nam het voortouw en schreef in september een eerste versie van het concept, getiteld ‘A new parliamentary history: a statement of EuParl’s vision and ambition’. Op het einde van het verslagjaar waren de volgende veertien instituten (uit dertien landen) aangesloten bij het netwerk: • het CPG; • de Kommission für Geschichte des Parlamentarismus und der politischen Parteien te Berlijn; • Hellenic Foundation for Parliamentarism and Democracy te Athene; • Institute for Parliamentarism and Democracy Questions te Wenen; • het Montesquieu Instituut te Den Haag; • Institute for Contemporary History te Ljubljana; • Facultatea de Ştiinţe Politice - Universitatea din Bucureşti (de faculteit der Politieke Wetenschap van de Universiteit Boekarest) te Boekarest, Roemenië; • History of Parliament te Londen; • Politikatörténeti Intézet (Instituut Politieke Geschiedenis) te Boedapest; • Inštitut za novejšo zgodovino - Slovenská Akadémia Vied (Instituut voor contemporaine geschiedenis van de Slowaakse Academie der Wetenschappen) te Bratislava; • University of Jyväskylä, including the Academy of Finland Centre of Excellence in Political Thought and Conceptual Change te Jyväskylä, Finland; • Comité d'histoire parlementaire et politique te Orléans/Parijs, Frankrijk; • European Governance Programme (University of Luxembourg) te Walferdange; • de onderzoeksgroep Biografía y Parlamentos van de University of the Basque Country (UPV-EHU), Department of Contemporary History (Baskische Universiteit, afdeling contemporaine geschiedenis) te Leioa, Spanje.
7
5. HET PERSONEEL
Algemeen Volgens de samenwerkingsovereenkomst tussen de Stichting Parlementaire Geschiedenis en de Stichting Katholieke Universiteit verplicht de eerstgenoemde zich om aan de universiteit gelden ter beschikking te stellen voor het handhaven van ten minste vier formatieplaatsen voor wetenschappelijk personeel. De universiteit verplicht zich van haar kant om ten behoeve van het CPG daarnaast drie formatieplaatsen voor wetenschappelijk personeel te handhaven en daarenboven een capaciteit aan overig (administratief) personeel met een omvang van 1,5 formatieplaatsen ten dienste van het Centrum te stellen. De feitelijke situatie is als volgt: - De universiteit/faculteit financierde in 2011 3 fte wetenschappelijk personeel (Van Baalen 1,0 fte, Van Griensven 0,5fte, Van der Heiden 1,0 fte en Ramakers 0,5 fte). - De Stichting Parlementaire Geschiedenis financierde in het verslagjaar 6,5 fte wetenschappelijk personeel (Bos 0,25 fte, Brand 0,25 fte, Brouwer 1,0 fte, Van Damme 0,4 fte, Van Griensven 0,5 fte, Van Kessel 1,0 fte, Leenders 0,8 fte, Van Merriënboer 1,0 fte, Ramakers 0,5 fte en Reiding 0,8 fte). - De faculteit financierde Van Zuthem (0,4 fte) en, gezamenlijk met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Bos (0,75 fte) en Brand (0,75 fte). - Het Montesquieu Instituut (MI) financierde de aanstelling van Meike Lucas en Leon van Damme (0,35 fte). Van de 1,5 formatieplaatsen ‘overig (administratief) personeel’ is 1,0 fte feitelijk aangesteld bij het CPG (1,0 fte secretaresse); de overige fte’s stelt de faculteit aan het CPG ter beschikking ‘vanuit de ondersteunende diensten’, zoals het bureau, het beheer, de financiële administratie, de afdeling personeelszaken en de computerondersteuningsgroep; voor deze 0,5 fte vindt dus geen aanstelling plaats bij het Centrum. Wetenschappelijk personeel: Prof. dr. C.C. van Baalen (1998) 1,0 fte Drs. A.S. Bos (2001) 1,0 fte Drs. C.J.M. Brand (2006) 1,0 fte Dr. J.W.L. Brouwer (1987) 1,0 fte Drs. L.J. van Damme (1-12-2010) 0,7 fte (t/m 30-6 t.l.v. het MI) en 0,8 (vanaf 1-7 t.l.v. de Stichting) Drs. P.G.T.W. van Griensven (1990) 1,0 fte Dr. P.B. van der Heiden (1991) 1,0 fte Dr. A. van Kessel (2003) 1,0 fte Dr. M.H.C.H. Leenders (2002) 0,8 fte M. Lucas MA (2011) 0,4 (van 1-1 t/m 31-5) 0,6 (van 1-6 t/m 30-9) 0,8 (van 1-10 t/m 31-12) t.l.v. het MI Mr. dr. J.C.F.J. van Merriënboer (1990) 1,0 fte Drs. J.J.M. Ramakers (1986) 1,0 fte Dr. H. Reiding (2006) 0,8 fte Dr. J. van Zuthem (2011) 0,4 fte (15 maart tot en met 14 september 2011) Administratief personeel: H.F.M.J. Helsen (1995) 1,0 fte Jubileum Op 1 december 2011 was Ramakers 25 jaar in dienst bij het CPG. Op de avond van 8 december is dit jubileum met alle collega’s gevierd. Detachering * In het verslagjaar was Leenders gedetacheerd bij de afdeling Geschiedenis voor 0,2 fte. * Van Griensven is voor de periode 2011-2013 verkozen tot lid van de Onderdeelcommissie Letteren en tot vice-voorzitter van de Ondernemingsraad. Op basis van de regeling Compensatie deelneming medezeggenschap van de Radboud Universiteit Nijmegen verkrijgt het CPG voor deze werkzaamheden een vergoeding ter grootte van 0,35 fte. Sabbatsverlof Van Baalen had een sabbatical leave van1 december 2010 tot en met 15 maart 2011.
8
Student-assistenten In het gehele jaar 2011 waren twee student-assistenten werkzaam bij het CPG: * G. Kets, student geschiedenis, Radboud Universiteit. Kets heeft zich vooral beziggehouden met een update van de website en met de digitalisering van de CPG-publicaties; * M. Verhulst, student rechten, Radboud Universiteit. Verhulst heeft onderzoeksondersteuning verleend aan Van Baalen en Van Kessel ten behoeve van het project kabinetsformaties, aan Leenders ten behoeve van het project Salomon en aan Brand ten behoeve van haar proefschrift. Minorstages Van 15 februari 2011 tot en met 20 mei 2011 was M. van de Kolk, student geschiedenis aan de Radboud Universiteit, als stagiair werkzaam bij het CPG. Zij verrichtte tijdens de stage onderzoek ten behoeve van het boek over het kabinet-De Jong (bezetting Maagdenhuis) en schreef (samen met Van Griensven) een artikel in De Gelderlander over de Provinciale Statenverkiezingen. (Stagebegeleider: Van Griensven.) Van 1 september 2011 tot en met 31 december 2011was S. de Lijser, student geschiedenis aan de Radboud Universiteit, als stagiair werkzaam bij het CPG. Zij schreef een concepttekst over de parlementaire waardering van het optreden van de Nederlandse gezaghebbers tijdens de opstand op Curaçao in mei 1969 ten behoeve van het boek over het kabinet-De Jong en zij bestudeerde het debat over de regeringsverklaring van het tweede kabinet-Van Agt in november 1981 in de Tweede Kamer ten behoeve van de studie over kabinetsformaties. Ook verrichtte zij ad hoc enig archiefonderzoek voor dit boek. Verder schreef zij enkele biogrammen over vrouwelijke Nederlandse politici voor een tentoonstelling in het kader van 400 jaar Nederlands-Turkse betrekkingen. (Stagebegeleider: Ramakers)
9
6. PUBLICATIES
Wetenschappelijke publicaties Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011 Baalen, C. van, H. Goslinga, A. van Kessel, J. van Merriënboer, J. Ramakers en J. Turpijn, redactie van: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011. Waar visie ontbreekt, komt het volk om (Amsterdam 2011). Overige wetenschappelijke publicaties: Bosmans, J. en A. van Kessel, Parlementaire geschiedenis van Nederland (Amsterdam 2011). Brouwer, J.W. en J.C.F.J. van Merriënboer, Van buitengaats naar Binnenhof. P.J.S. de Jong, een biografie (tweede gewijzigde druk; Amsterdam 2011). Brouwer, J.W., ‘De belofte van nauwe samenwerking. De Belgische en Nederlandse regeringen in ballingschap in Londen, 1940-1945’ in: Rik Coolsaet, Duco Hellema en Bart Stol (red.), Nederland-België. Broederliefde en broedertwist sinds 1940 (Amsterdam 2011) p. 15-39. Heiden, P. van der en J. van Zuthem, 'Een modelboerderij voor de rest van Nederland? Nijmegen als "linkse stad" in de jaren zeventig, Jaarboek Numaga 2011, p. 96-111. Kessel, A. van, ‘Vier kabinetten-Balkenende in parlementair-historisch perspectief’, Christen Democratische Verkenningen, winter 2010, p. 35-43. Merriënboer, J. van: - Mansholt, a biography (Brussel 2011). - Verpest door een partijdige grondwetgever. De werdegang van het ontwerp-hoofdstuk 7 in het parlement (1966-1982)’ in: P.P.T. Bovend’Eert e.a., Constitutionele normen en decentralisatie. Een evaluatie van Hoofdstuk 7 Grondwet (Deventer 2011) p. 7-27. - ‘Appèl voor een christelijk geïnspireerde volkspartij. De getuigenis van Piet Steenkamp van 8 juni 1968’ in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011 (Amsterdam 2011) p. 113-120.
Vakpublicaties Baalen, C. van, ‘De kabinetsformatie en de instituties: 1. De Tweede Kamer.’ Preadvies voor de Parlementaire Conferentie over de kabinetsformatie en de instituties, Den Haag 20 april 2011. Bijlage bij: Tweede Kamer der Staten-Generaal, vergaderjaar 2010–2011, 32 500 IIA, nr. 5. Damme, L. van, ‘Civiele diplomatie in de Golfregio. Een vraaggesprek met Farah Karimi', in: Beatrice de Graaf en Duco Hellema (red.), Civic diplomacy. Diplomatie tussen macht en mensenrechten (Utrecht 2011) p. 154166. Heiden, P. van der, ‘De persoonlijke garantie van de premier aan de fractieleider van GroenLinks. Het Kunduzdebat in de Tweede Kamer, 27 januari 2011’, Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011 (Amsterdam 2011) p. 101-109. Heiden, P. van der, ‘Ien Dales. Een Arnhemse held in Nijmegen, Ex Tempore 30 (2001) 1, p.87-90. Kessel, A. van, ‘Acht Jahre Balkenende: Versuch einer historischen Ortsbestimmung’, Jahrbuch Zentrum für Niederlande-Studien 2011 (Münster 2011) p. 9-22. Leenders, M., ‘Die Niederlande’, in: Jahrbuch Europäischen Integration (2011) p. 435-438. Ramakers, J.: - ‘Het parlementaire jaar 2010-2011’, Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011 (Amsterdam 2011) p. 157183. - met Alexander van Kessel, ‘Gesignaleerd’, ibidem, p. 231-233. Reiding, H., ‘Ontspanning en mensenrechten. Pax Christi’s omgang met een klassiek dilemma in Koude Oorlogstijd’, in: Beatrice de Graaf en Duco Hellema (red.), Civic diplomacy. Diplomatie tussen macht en mensenrechten. SIM Special nr. 33 (Utrecht 2011) p. 45-63.
Boekbesprekingen Bos, A., ‘Peper in perspectief’, boekbespreking van Henk van Osch, Bram Peper. Man van contrasten (Amsterdam 2010) in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011 (Amsterdam 2011) p. 208-210. Brand, C. ‘Kabinetsformaties in Nederland: een mysterieus pokerspel’, boekbespreking van Jos Heymans, Over rechts: de formatie. Met een politieke analyse van Frits Wester (Amsterdam 2010) en Theo Korthals Altes, Het verpulverde tafereel. Bloggen tijdens de kabinetsformatie 2010 (Amsterdam 2010) in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011 (Amsterdam 2011) p. 226-228.
10
Brouwer, J.W., boekbespreking van Duco Hellema, Nederland in de Wereld. De buitenlandse politiek van Nederland (Houten 2010) in: Marineblad, 121 (2011) nr. 1, p. 18. Brouwer, J.W., boekbespreking van Sebastian Reyn, Atlantis Lost. The American experience with De Gaulle, 1958-1969 (Amsterdam 2010) in: Internationale Spectator 65 (2011) nr. 5, p. 294-295. Griensven, P. van, boekbespreking van Rudy Andeweg en Jacques Thomassen (red.), Democratie doorgelicht. Het functioneren van de Nederlandse democratie (Leiden 2011) en Rudy Andeweg en Jacques Thomassen, Van afspiegelen naar afrekenen? De toekomst van de Nederlandse democratie (Leiden 2011) in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011 (Amsterdam 2011) p. 217-219. Leenders, M., boekbespreking van F. Caestecker en B. Moore (red.), Refugees from Nazi Germany and the Liberal European States (New York /Oxford 2010) in: Belgisch Tijdschrift voor Nieuwe Geschiedenis 2011, 4. Leenders, M., boekbespreking van Hinke Piersma, Bevochten recht. Politieke besluitvorming rond de wetten voor oorlogsslachtoffers (Amsterdam 2010) in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011. Waar visie ontbreekt, komt het volk om (Amsterdam 2011) p. 203-205. Reiding, H.: - ‘Functioneren aan het einde van de fuik’, boekbespreking van Christ Klep, Uruzgan. Nederlandse militairen op missie, 2005-2010 (Amsterdam 2011) in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011 (Amsterdam 2011) p. 215-217. - ‘Een platoonse democratie’ , boekbespreking van Mark Bovens en Archrit Wille, Diplomademocratie. Over de spanning tussen meritocratie en democratie (Amsterdam 2011) in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011 (Amsterdam 2011) p. 222-223.
Review Leenders, M., review van onderzoek op 11 mei 2011 voor Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek België, Over onderzoek van PhD project Bart de Sutter project, getiteld ‘Universalism vs particularism in the transnational civil society of human rights organizations. Amnesty International USA and Human Rights Watch between cooperation and competition (1978-2008)’. Merriënboer, J. van, reactie ‘Kieskringen afschaffen?’ op interne notitie Bastian Michel, ‘Kieskringen. Ontwikkeling - werkwijze - alternatief’, Wetenschappelijke Raad van Advies van de Kiesraad, 26 april 2011.
Populariserende publicaties Baalen, C. van, 24 september 2011, opinieartikel in de Volkskrant, ‘Exit koningin geen panacee formatie’. Griensven, P. van en M. van de Kolk, 25 februari 2011, artikel in De Gelderlander, ‘Provinciale Statenverkiezingen in huidige vorm diabolisch en frustrerend’. Heiden, P. van der: - 7 januari 2011, opinieartikel in Trouw, ‘PVV wekt politiek weer tot leven’. - 15 januari 2011, opinieartikel in het Reformatorisch Dagblad, ‘Demonstratie PvdA is kansloos’. - 28 januari 2011, opinieartikel in Trouw, ‘Marginalisering dreigt voor PvdA’. - 11 maart 2011, opinieartikel in Trouw, ‘Rutte moet door het stof voor verbale uitglijder’. - 11 juni 2011, opinieartikel in Trouw, ‘Het proces-Wilders had nooit gevoerd mogen worden’. - 30 juli 2011, opinieartikel in Trouw, ‘Wilders moet zich verantwoorden’. - 8 oktober 2011, opinieartikel in Trouw, ‘Cohen heeft het lef van Den Uyl nodig’. - 22 december 2011, opinieartikel in Trouw, ‘Nederlandse politici zijn tandeloze, gecastreerde politici: ze spelen een rol, maar drukken geen stempel’. Kessel, A. van, - 6 september 2011, opinieartikel in het Nederlands Dagblad, ‘Kleinere rol koning stimuleert politiek theater’. - 7 september 2011, opinieartikel in het Brabants Dagblad, ‘Kleinere rol Beatrix stimuleert het politieke theater. Tweede Kamer zet zichzelf onder druk met voorstellen’. - 8 september 2011, opinieartikel in het Eindhovens Dagblad, ‘Zonder koningin wordt formatie lastig voor Kamer’. . Digitale nieuwsbrief van het Montesquieu Instituut De Hofvijver - politiek van Den Haag tot Brussel Brouwer, J.W., ‘”Europa” in de troonrede, 1945-2010’, in: DeHofvijver, jrg 1 nr. 6, 29 augustus 2011. Leenders, M., ‘Visa uitdelen, grenzen bewaken en toekijken. Nationalistisch beleid zet Schengenakkoord onder druk bij de opvang van Noord-Afrikaanse immigranten/vluchtelingen’, in: De Hofvijver, jrg 1 nr. 5, 27 juni 2011.
11
Merriënboer, J. van: - ‘De historische betekenis van Mansholt voor Europa’, in: De Hofvijver, jrg. 1, nr. 4, 30 mei 2011. - ‘”Dat geldt met name lucht en water.” Lubbers liet de koningin iets te veel pr bedrijven voor zijn kabinet’, in: De Hofvijver, jrg. 1, nr. 6, 29 augustus 2011.
12
7. OVERIGE ACTIVITEITEN EN DE MEDIA
Overige activiteiten Begeleiding van promovendi Baalen, C. van: - tweede promotor van drs. C. Hoetink (eerste promotor: Aerts). Werktitel proefschrift: ‘De werking van het parlement (1945-1988). Een studie naar de invloed van geschreven en ongeschreven regels op de Nederlandse parlementaire praktijk.’ Begonnen: januari 2005. - tweede promotor van drs. E. Tanja (eerste promotor: Aerts). Titel proefschrift: ‘Goede politiek. De cultuur van de Tweede Kamer, 1866-1940.’ Begonnen: januari 2005. Promotie 20 januari 2011. - tweede promotor van drs. C.W. van Leeuwen (eerste promotor: Aerts). Werktitel proefschrift: ‘Bedrijven uit een drama. Een onderzoek naar staatscommissies en grondwetsherziening in Nederland 1945-1983.’ Begonnen: maart 2006. - tweede promotor van drs. W.P.T. de Jong (eerste promotor: Aerts). Werktitel proefschrift: ‘Democratisering van de democratie (1965-1983).’ Begonnen: januari 2008. - promotor van drs. G. Mostert (co-promotor: dr. J.C.A.P. Ribberink, VU Amsterdam). Werktitel proefschrift: ‘Marga Klompé. Een biografie.’ Onderzoek begonnen januari 2004; proefschriftbegeleiding gestart mei 2008. Promotie: 28 oktober 2011. - promotor van drs. C. Meijer. Werktitel proefschrift: ‘Jan de Quay. Een biografie.’ Onderzoek begonnen 2002; stilgelegd 2006-2008; proefschriftbegeleiding gestart december 2008. - promotor van Bos en Brand (tweede promotor: Aerts). Werktitel proefschrift: ‘Opstappen of aanblijven? Een onderzoek naar Nederlandse bewindspersonen die vanwege een politiek conflict onder vuur kwamen te liggen (1918-2002).’ Begonnen: Brand: januari 2009, Bos: mei 2009. - tweede promotor van drs. W. Kuijlman (eerste promotor: prof. dr. H. Alma, Universiteit voor Humanistiek, Utrecht). Werktitel proefschrift: ‘Oorsprong, grondslagen en ontwikkeling van humanistisch geestelijk raadswerk.’ Begonnen: september 2009. Congres- en symposiumbijdragen Bos, A. en C. Brand, 26 tot 28 oktober 2011, lezing op het congres ‘Lebenswelten von Abgeordneten in Europa’ getiteld ‘Private lives on public display. The resignation of Dutch politicians in the 20th century’. De conferentie vond plaats in het Wallensteinpaleis, de senaat van het parlement van de Tsjechische Republiek in Praag, en was georganiseerd door de Kommission für Geschichte des Parlementarismus und der politischen Parteien en de Karelsuniversiteit van Praag. Heiden, P. van der, The Berlin Wall in Dutch parliament, t.g.v. symposium 50 jaar Berlijnse muur, 30 september 2011 in Berlijn op verzoek van Die Bundesbeauftragte für die Stasi-Unterlagen & Institut für Zeitgeschichte München – Berlin. Leenders, M., 14-16 december 2011, organisatie en lezing op auteursconferentie met Duitse en Nederlandse historici van het project Het naakte gezag. Erich Salomon, de baanbrekende parlementair fotojournalist in Berlijn en Den Haag 1928-194, getiteld ‘Picturing conventions of Parliament. Erich Salomon in The Hague 1936-1940’. De conferentie vond plaats in studiecentrum Soeterbeeck Ravenstein. Merriënboer, J. van, ‘Mansholt’s radical challenge, 1972-1973’, lezing op het congres ‘Presidents of the European Commission’, Groningen, 18 en 19 november 2011. Referent Leenders, M., 17 januari 2011, referent op studiemiddag onderzoeksschool Netwerk Politiek te Den Haag bij onderzoek van PhD project Bart de Sutter 11 mei 2011 FWO getiteld ‘Universalism vs particularism in the transnational civil society of human rights organizations. Amnesty International USA and Human Rights Watch between cooperation and competition (1978-2008)’. Overige lezingen en bijdragen aan debatten Baalen, C.C. van, Vervolgconferentie ‘Staatsrecht en formatie’ met als thema de rol van de Koning, de Eerste Kamer en de Tweede Kamer der Staten-Generaal, debatbijdrage naar aanleiding van het voor deze conferentie geschreven pre-advies, Den Haag, 20 april 2011. Bos, A., ‘Opstappen of aanblijven? Een historisch onderzoek naar Nederlandse bewindspersonen die vanwege een politiek conflict onder vuur kwamen te liggen (1967-2002). Het aftreden van staatssecretaris Jan Glastra van Loon (1975)’, lezing tijdens een bijeenkomst van het Netwerk Politieke Geschiedenis voor promovendi, Groningen, 18 april 2011.
13
Brand, C., ‘Opstappen of aanblijven? Een historisch onderzoek naar Nederlandse bewindspersonen die vanwege een politiek conflict onder vuur kwamen te liggen (1918-1967). Minister van Marine Hendrik Bijleveld als casus, 1919’, lezing tijdens een bijeenkomst van het Netwerk Politieke Geschiedenis voor promovendi, Groningen, 18 april 2011. Brouwer, J.W., ‘Studeren in Parijs’, lezing voor de Geschiedenis Studenten Vereniging, Nijmegen, 2 november 2011. Damme, L. van, ‘De dagelijkse praktijk van het Europees Parlement’, lezing op de jaarlijkse Montesquieu Instituut-dag, in 2011 georganiseerd door het DNPP, Groningen, 9 september 2011. Merriënboer, J. van, ‘Piet de Jong. Van buitengaats naar Binnenhof’, lezing voor het genootschap Orde van den Prince, Rotterdam, 11 oktober 2011. Reiding, H., 'Human rights and the foreign policy of the Netherlands: the development of international human rights instruments' , lezing bij een conferentie met de titel: 'Peter Baehr’s legacy in the field of foreign policy and human rights: policy-analysis, history and prospective for future research', Utrecht, 15 september 2011. Gastcolleges Brouwer, J.W.: - ‘Dynamics of European integration’, hoorcollege gehouden in het kader van de dertiende ‘International Master in European Studies’ georganiseerd door de Belgisch-Italiaanse Kamer van Koophandel i.s.m. de Université catholique de Louvain (UCL), Louvain-la-Neuve, Brussel, 2 mei 2011. - ‘Le plus grand Français de tous les temps. Charles de Gaulle et la France’, hoorcollege studenten Frans, Vakgroep Romaanse talen, Radboud Universiteit Nijmegen, 26 mei 2011 - ‘History of European integration’, hoorcollege gehouden in het kader van de veertiende ‘International Master in European Studies’ georganiseerd door de Belgisch-Italiaanse Kamer van Koophandel i.s.m. de Université catholique de Louvain (UCL), Louvain-la-Neuve, Brussel, 19 september 2011. - ‘Are the Benelux-countries at the origins of the European Union?’ hoorcollege Institut Catholique de Hautes Etudes Commerciales (ICHEC) - Brussels Management School, 7 oktober 2011 - ‘Histoire de la construction européenne de 1973 à nos jours’, hoorcolleges gegeven in het eerste en tweede jaar van de masterfase aan het Institut d’Etudes européennes, Université catholique de Louvain (UCL), Louvain-la-Neuve, Brussel, 22 en 29 november 2011. Bestuurlijke functies Baalen, C. van: - Lid van het bestuur (penningmeester) van het Montesquieu Instituut. Centrum voor Europese Parlementaire Geschiedenis en Constitutionele Ontwikkeling, gevestigd te Den Haag, opgericht op 9 mei 2007. Deelnemende universiteiten: Groningen, Leiden, Maastricht en Nijmegen. - Lid van de Board of Directors of EuParl.net: European Information and Research Network on Parliamentary History (voorheen: Initiativgruppe ‘Historische Parlamentarismus-Forschung in Europa’). Opgericht in oktober 2007 te Berlijn door onderzoeksinstituten uit Duitsland, Griekenland, Slovenië en Nederland. - Lid van het bestuur van de Kommission für die Geschichte des Parlamentarismus und der politischen Parteien, Berlijn (sinds mei 2010). - Lid van het bestuur van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Nationaal-Socialistische Misdrijven, gevestigd te Amsterdam (sinds 2011). Brand, C.: - lid van het bestuur van het Stedelijk 4 & 5 mei Comité Nijmegen. - (duo)voorzitter Promovendiraad Onderzoekschool Politieke Geschiedenis. In die functie ook lid van het Algemeen Bestuur van de Onderzoekschool Politieke Geschiedenis. De onderzoeksschool werd opgericht te Den Haag, op 30 juni 2011. Griensven, P. van: - Lid van de Onderdeel Commissie Letteren; - Vice-voorzitter van de Ondernemingsraad. Overige nevenactiviteiten Baalen, C. van: - Voorzitter van de redactie Historische Publicaties Gelderland, een adviesorgaan van de Gedeputeerde Staten van de provincie Gelderland (tot 3 november 2011). - Voorzitter van de commissie ‘een standbeeld voor Thorbecke’, ingesteld door het College van Burgemeester en Wethouders, Den Haag (tot 1 oktober 2011) - Lid van de Redactieraad van het Biografisch Portaal van Nederland (sedert 2009). - Lid van de Kennissenaat van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) (tot 4 april 2011).
14
-
Lid van de jury van de Anne Vondelingprijs, jaarlijkse prijs voor een parlementair journalist. Lid van de Advisory Board van het Niod-project ‘Mobilizing emotions in Parliament. The Second World War as a benchmark of political morality in post-war political discourse in the Netherlands, the United Kingdom, and the Federal Republic Germany’, een NWO-aanvraag voor de zogeheten ‘vrije competitie’ (december 2011). Brouwer, J.W.: - Lid van het redactiecomité Studies on the History of European Integration, Franz Steiner Verlag, Stuttgart. Damme, L. van: - Lid redactie Transparant. Tijdschrift van de vereniging van christen-historici. Kessel, A. van: - Lid ad hoc commissie Archieven, Raad voor Cultuur, april-juli 2011. - Lid Algemene Commissie Archieven, Raad voor Cultuur, vanaf september 2011. - Lid redactiecommissie historische canon CDA, vanaf september 2011. Merriënboer, J. van: - Lid van de Wetenschappelijke Raad van de Kiesraad, Den Haag. Werving externe onderzoeksmiddelen voor de volgende projecten: - Baalen, C. van en A. van Kessel, ‘De kabinetsformatie in 50 stappen’. Dit project is gestart in maart 2011. Financiën beschikbaar gesteld door het ministerie van Algemene Zaken en de Raad van State. - Baalen, C. van, ondersteuning bij het voorbereiden van de werkconferentie van EuParl.net te Londen (zie p. 8 van dit verslag), uitgevoerd door Heleen Smits in de periode juli-augustus 2011. Financiën beschikbaar gesteld door het Montesquieu Instituut.
Het CPG in de media
Kranten en tijdschriften Journalisten van kranten en tijdschriften deden ook in 2010 vele malen een beroep op het CPG, doorgaans om vanuit parlementair-historisch oogpunt een reactie te vernemen op een actuele kwestie. In het verslagjaar stonden Van Baalen, Brand, Brouwer, Van der Heiden en Van Merriënboer journalisten te woord van onder andere de volgende kranten: Nederlands Dagblad, Leeuwarder Courant, NRC Handelsblad, Reformatorisch Dagblad, De Gelderlander, Brabants Dagblad, Metro, Boerderij Vandaag, Agrarisch Dagblad.
Radio en tv Ook redacties van radio en televisie raadpleegden het CPG dikwijls; zij wilden informatie over historische achtergronden bij actuele politieke kwesties of wilden CPG-medewerkers interviewen over een zojuist verschenen publicatie. De volgende CPG’ers verleenden hun medewerking aan radio- en/of tv-programma’s: Van Baalen, Bos, Brand, Brouwer, Van der Heiden, Van Merriënboer en Ramakers. Programma’s waaraan onder andere medewerking werd verleend: Radio: NOS Radio1 journaal, NCRV radio 1, Lunch Radio 1, BNN Today, BNR, Radio Gelderland, Radio Stad FM Roosendaal Televisie: EditieNL (RTL4), Profiel (KRO, Ned. 2).
Publiciteit over CPG-boeken Het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011 Naar aanleiding van het Jaarboek verschenen berichten in onder meer: de Volkskrant, Trouw, Reformatorisch Dagblad, De Twentse Courant Tubantia, Nederlands Dagblad. Herdruk biografie P.J.S. de Jong Naar aanleiding van de herdruk van de biografie van P.J.S. de Jong verschenen berichten in onder meer: de Volkskrant, Het Parool, Nederlands Dagblad, Reformatorisch Dagblad, Boerderij Vandaag, Algemeen Dagblad, Utrechts Nieuwsblad, Rotterdams Dagblad, Haagse Courant, Groene Hart, Amersfoortse Courant, AD/Rivierenland, De Dordtenaar. Het boek eindigde op de tweede plaats in de top 3 van de ‘Mediatop 2011: Publieksboeken die de aandacht trokken’ van de Radboud Universiteit.
15
8. ONDERWIJS
De minor Politieke geschiedenis De minor ‘Politieke geschiedenis’ is ontwikkeld voor Bachelor-studenten geschiedenis aan de Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit, maar ook studenten van andere studierichtingen kunnen de minor, of delen daarvan, volgen. De in 2010/2011 gegeven minor bestond uit drie modulen: 1) Aspecten van de politieke geschiedenis (docenten: Kaal, Van Meurs en Leenders), 2) Nederlandse parlementaire geschiedenis sinds 1945 (docenten Van der Heiden en Van Zuthem) en 3) De geschiedenis van de Europese integratie (docenten: Hoetink, De Jong, Van Meurs en Van Leeuwen). Module 2, ‘Nederlandse parlementaire geschiedenis sinds 1945’, wordt geheel verzorgd door het CPG. De cursus in het verslagjaar 2011 viel uiteen in hoorcolleges (van februari tot half april) verzorgd door Van der Heiden, en werkcolleges (periode 4, van half april tot en met juni) verzorgd door Van der Heiden en Van Zuthem. Aan de hoorcolleges namen 51 studenten deel, afkomstig uit drie verschillende faculteiten (negen verschillende studierichtingen: Geschiedenis, Politicologie, Duitse taal en cultuur, Griekse en Latijnse taal en cultuur, Amerikanistiek, Nederlandse taal en cultuur, Bestuurskunde, Bedrijfscommunicatie en Rechten). De deelnemers aan de werkcolleges, 30 in totaal, werden verdeeld in 3 groepen; twee groepen werden begeleid door Van der Heiden en een groep door Van Zuthem. Daarnaast was er nog een gastcollege, verzorgd door drs. F.W. Weisglas. Er waren twee toetsmomenten: een schriftelijk tentamen na afloop van de hoorcolleges, waarbij 47 studenten het vak succesvol afsloten, en een werkstuk na afloop van de werkgroepen, waarbij alle deelnemers het vak succesvol afrondden. Voor elk onderdeel konden 5 ECTS worden behaald. De masterspecialisatie Politiek en Parlement Sinds september 2007 biedt de Radboud Universiteit Nijmegen de masterspecialisatie ‘Politiek en Parlement’ aan. Deze master beoogt een Nijmeegs specialisme te worden en is daarom nadrukkelijk niet alleen voor de Nijmeegse studenten bedoeld maar ook voor studenten van andere (Nederlandse) universiteiten. De master wordt aangeboden door de opleiding Geschiedenis en is ontwikkeld door de afdeling Politieke geschiedenis (Aerts, Loots en Hoetink) en het CPG (Van Baalen). De masterspecialisatie is bedoeld voor studenten Geschiedenis, Politicologie, Bestuurswetenschappen, Rechten alsmede voor studenten uit andere disciplines die zich verder willen verdiepen in het functioneren van parlementaire democratieën in heden en verleden in het bijzonder, en in politieke stelsels en politiek in het algemeen. Historici, politicologen en staatsrechtgeleerden verzorgen het onderwijs. De studenten lopen minimaal twee maanden stage in Den Haag, bijvoorbeeld bij een fractie in de Tweede Kamer, bij de griffie van de Eerste of de Tweede Kamer of bij het wetenschappelijk bureau van een politieke partij. Het studieprogramma duurt een jaar en omvat zestig studiepunten (60 ECTS). Er zijn in totaal zes modulen; deze bieden een combinatie van kennisoverdracht, wetenschappelijk onderzoek en praktijkervaring. In het eerste semester van de master (september 2011 tot en met januari 2012) werden de volgende vijf cursussen verzorgd: Het krachtenveld van Politiek en Parlement; Onderzoekscollege Parlementaire en buitenparlementaire actie; Staatsrecht en Parlementen in vergelijkend politicologisch perspectief. De in 2009 benoemde bijzonder hoogleraar Klaas de Vries, alsmede Carla Van Baalen leverden bijdragen aan de module Het krachtenveld van Politiek en Parlement. De module werd gevolgd door 26 studenten en liep van november 2011 tot en met januari 2012. De bedoeling van deze module was om studenten meer inzicht te laten verwerven in het krachtenveld van instellingen en organisaties die de besluitvorming van het parlement in adviserende of opiniërende zin beïnvloeden. Tijdens de module hebben de studenten werkstukken gemaakt waarin de rol en invloed van deze instellingen en organisaties werden onderzocht. Hierbij werd ook aandacht besteed aan de groeiende betekenis van Europese instellingen voor het werk van de Tweede Kamer. De openingsbijeenkomst van de module vond plaats in de vergaderzaal van de Eerste Kamer, waar de studenten met de griffiers van de Eerste en Tweede Kamer en PvdA-Tweede Kamerlid Frans Timmermans van gedachten wisselden over de veranderende positie van de nationale volksvertegenwoordiging als gevolg van de Europese samenwerking. Begeleiding scripties Baalen, C. van, eerste lezer masterscriptie Ole Heil, ‘De vergeten geschiedenis van de inhoudelijke novelle (1881-1974). Een analyse van de historische onderbouwing van het advies van de Raad van State inzake staatsrechtelijke toelaatbaarheid van inhoudelijke novelles’.
16
Bos, A.: - eerste lezer masterscriptie Merijn Cobben, 'Parlementaire controle en parlementaire enquête. Het handelen van minister-president Lubbers met betrekking tot de paspoortenquête (1984-1988)’. - tweede lezer masterscriptie Bas Knoop, 'Een stille machtsfactor in onzekere tijden. Een onderzoek naar de opkomst van de politiek adviseur in de Nederlandse politiek tegen de achtergrond van veranderende opvattingen over democratie'. Brand, C.: - eerste lezer masterscriptie Willem Frelih, ‘Een valse start. Sociaaldemocratische vernieuwing tussen pretenties en praktijk’. - Master Actuele Geschiedenis Historisch Atelier 'Afgetreden ministers en staatssecretarissen' en Historisch Atelier 'Politieke dagboeken'. Studenten schreven hier een werkstuk voor. Per atelier vier studenten.
17
9. ALGEMENE INFORMATIE OVER HET CPG
Algemeen In 1970 richtte prof. mr. F.J.F.M. Duynstee het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis (CPG) op. Het Centrum werd ondergebracht bij de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Katholieke Universiteit Nijmegen, zoals de Radboud Universiteit toen nog heette. Duynstee was bij de universiteit werkzaam als hoogleraar staatsrecht. Vanaf 1986 werden de kosten van het Centrum gezamenlijk gedragen door de Nijmeegse universiteit en de kort daarvoor in het leven geroepen Stichting Parlementaire Geschiedenis. Sinds 1 januari 1997 maakt het CPG deel uit van de Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit. Publicaties Serie Parlementaire Geschiedenis van Nederland na 1945 Deel 1: F.J.F.M. Duynstee en J. Bosmans, Het kabinet-Schermerhorn-Drees (1945-1946) (Assen/Amsterdam 1977: Van Gorcum) Deel 2: M.D. Bogaarts, De periode van het kabinet-Beel (1946-1948), verschenen in zes banden plus register band A tot en met C (Diss. Nijmegen; Den Haag 1989: Sdu Uitgevers) band D, eerste helft a en b, Nederlands-Indië (Nijmegen 1995: Gerard Noodt Instituut) band D, tweede helft a, Wederopbouw en Volkshuisvesting, Verkeer en Waterstaat (Nijmegen 1996: Gerard Noodt Instituut) band D, tweede helft b, Register (Nijmegen 2004: Centrum voor Parlementaire Geschiedenis) Deel 3: Het kabinet-Drees-Van Schaik (1948-1951), verschenen in drie banden P.F. Maas (red.), band A, Liberalisatie en sociale ordening (Nijmegen 1991: Gerard Noodt Instituut) P.F. Maas (red.), band B, Anticommunisme, rechtsherstel en infrastructurele opbouw (Nijmegen 1992: Gerard Noodt Instituut) P.F. Maas en J.M.M.J. Clerx (red.), band C, Koude Oorlog, dekolonisatie en integratie (Nijmegen 1996: Centrum voor Parlementaire Geschiedenis) Deel 4: J.J.M. Ramakers (red.), Het kabinet-Drees II (1951-1952). In de schaduw van de Koreacrisis (Nijmegen 1997: Gerard Noodt Instituut) Deel 5: Carla van Baalen en Jan Ramakers (red.), Het kabinet-Drees III (1952-1956). Barsten in de brede basis (Den Haag 2001: Sdu Uitgevers) Deel 6: Jan Willem Brouwer en Peter van der Heiden (red.), Het kabinet-Drees IV en het kabinet-Beel II (1956-1959). Het einde van de rooms-rode coalitie (Den Haag 2004: Sdu Uitgevers) Deel 7: Jan Willem Brouwer en Jan Ramakers (red.), Het kabinet-De Quay (1959-1963). Regeren zonder rood (Amsterdam 2007: Boom) Deel 8: Peter van der Heiden en Alexander van Kessel (red.), Rondom de Nacht van Schmelzer. De kabinetten-Marijnen, -Cals en -Zijlstra (1963-1967) (Amsterdam 2010: Boom).
Jaarboeken Politieke Opstellen (Nijmegen 1981 t/m 1998: Centrum voor Parlementaire Geschiedenis) Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 1999 (Den Haag 1999: Sdu Uitgevers) Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2000 (Den Haag 2000: Sdu Uitgevers) Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2001 (Den Haag 2001: Sdu Uitgevers) Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2002. Nieuwkomers in de politiek (Den Haag 2002: Sdu Uitgevers) Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2003. Emotie in de politiek (Den Haag 2003: Sdu Uitgevers) Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2004. Het democratisch ideaal (Den Haag 2004: Sdu Uitgevers) Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2005. God in de Nederlandse politiek (Den Haag 2005: Sdu Uitgevers) Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2006. De waan van de dag (Amsterdam 2006: Boom) Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2007. De moeizame worsteling met de nationale identiteit (Amsterdam 2007: Boom) Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2008. Het feest van de democratie. Rituelen, symbolen en tradities (Amsterdam 2008: Boom) Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2009. In tijden van crisis (Amsterdam 2009: Boom) Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2010. Waarheid en waarheidsvinding (Amsterdam 2010: Boom) Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011. Waar visie ontbreekt, komt het volk om (Amsterdam 2011: Boom)
18
Biografieën L.J. Giebels, Beel. Van Vazal tot onderkoning. Biografie 1902-1977 (Diss. Nijmegen; Den Haag 1995: Sdu Uitgevers) Jan Willem Brouwer en Johan van Merriënboer, Van buitengaats naar Binnenhof. P.J.S. de Jong, een biografie (Den Haag 2001: Sdu Uitgevers) Johan van Merriënboer, Mansholt. Een biografie (Diss. Nijmegen; Amsterdam 2006: Boom) Johan van Merriënboer, Peter Bootsma en Peter van Griensven, Van Agt. Biografie. Tour de force (Amsterdam 2008: Boom) Casper Kirkels, Architect van onderwijsvernieuwing. Denken en daden van Gerrit Bolkestein, 1871-1956 (Amsterdam 2009) Jan Willem Brouwer en Johan van Merriënboer, Van buitengaats naar Binnenhof. P.J.S. de Jong, een biografie (tweede gewijzigde druk; Amsterdam 2011) Johan van Merriënboer, Mansholt, a biography (Brussel 2011)
Bundels P.F. Maas, F.L.M. Lafort en J.M.M.J. Clerx (red.), Illusie of monsterverbond. Mogelijkheden en grenzen van een PvdA-VVD coalitie (Dieren en Amsterdam 1984: Uitgeverij De Bataafsche Leeuw) Jan Ramakers, Gerrit Voerman en Rutger Zwart (red.), Illusies van Den Uyl? De spreiding van kennis, macht en inkomen (Amsterdam 1998: Het Spinhuis) Jan Willem Brouwer en Peter van der Heiden (red.), Drees, minister-president 1948-1958 (Den Haag 2005: Sdu Uitgevers) Jan Willem Brouwer, Peter van der Heiden en Jan Ramakers (red.), Politiek als passie. Twaalf opmerkelijke naoorlogse Kamerdebatten (Amsterdam 2007: Boom)
Publicaties kabinetsformaties P.F. Maas, Kabinetsformaties 1959-1973 (Den Haag 1982: Staatsuitgeverij) J.E.C.M. van Oerle, Kabinetsformatie onder hoogspanning. De formatiedagboeken van Beel, Drees, Van der Goes van Naters en Romme (Amsterdam 1989: Uitgeverij Van Soeren & Co) R.J.J. Stevens, L.J. Giebels en P.F. Maas (red.), De formatiedagboeken van Beel 1945-1973. Handboek voor formateurs (Nijmegen 1994: Centrum voor Parlementaire Geschiedenis) Carla van Baalen, Een rituele dans in de Tweede Kamer? Klagen over kabinetsformaties, 1946-2002 (Oratie Nijmegen; Den Haag 2003: Sdu Uitgevers)
Overige J.M.M.J. Clerx, Nederland en de liberalisatie van het handels- en betalingsverkeer (1945-1958) (Diss. Tilburg; Groningen 1986: Wolters-Noordhoff) P.P.T. Bovend'Eert, Regeerakkoorden en regeringsprograms (Diss. Nijmegen; Den Haag 1988: Sdu Uitgeverij) Prof. dr. G.M.J. Veldkamp (bewerkt door P.G.T.W. van Griensven en J.M.M.J. Clerx), Herinneringen 19521967. Le carnaval des animaux politiques (Den Haag 1993: Sdu Uitgevers) J.M.M.J. Clerx, P.G.T.W. van Griensven en R.J.J. Stevens (red.), De macht van ministers van Financiën. En hoe collega-ministers de schatkist ledigen (’s-Gravenhage 1993) J.W.L. Brouwer, Divergences d'intérêts et mauvaises humeurs. La France et les pays du Benelux devant la construction européenne, 1942-1950 (Diss. Leiden 1997) Peter van der Heiden, In de schaduw van de Mammoet. Het onderwijsbeleid van minister F.J.Th. Rutten (19481952) (Diss. Utrecht; Zutphen 2004: Walburg Pers) Anne Bos, Jasper Loots en Ron de Jong, Een sprong in het duister. De overgang van het absolute meerderheidsstelsel naar het stelsel van evenredige vertegenwoordiging in 1918 (Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Den Haag 2005) Carla van Baalen, Anne Bos, Jan Willem Brouwer, Peter van Griensven, Ron de Jong en Jan Ramakers (red.), Koningin Beatrix aan het woord. 25 jaar troonredes, officiële redevoeringen en kersttoespraken (Den Haag 2005: Sdu Uitgevers) Peter Bootsma en Carla Hoetink, Over lijken. Ontoelaatbaar taalgebruik in de Tweede Kamer (Amsterdam 2006: Boom) Miel Jacobs, Politiek in Schimmenland. De verhouding tussen Tweede Kamer en demissionair kabinet 19452002 (Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Den Haag 2008) Jac Bosmans en A. van Kessel, Parlementaire geschiedenis van Nederland (Amsterdam 2011)
19
Publicaties van het Montesquieu Instituut waaraan het CPG een (substantiële) bijdrage leverde Gerrit Voerman, Bert van den Braak en Carla van Baalen (red.), De Nederlandse eurocommissarissen (Amsterdam 2010: Boom)
20
