internet.recht.book Page i Friday, December 21, 2012 11:50 AM
i
Inhoudstafel INLEIDING TOT HET MATERIEEL EN STRAFPROCEDUREEL CYBERSTRAFRECHT: UITDAGINGEN VOOR DE ADVOCATUUR . . . . . .
1
Philippe Van Linthout & Jan Kerkhofs I.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
II. A.
Het materieel ICT-strafrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ICT als crimineel middel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Valsheid in informatica (art. 210bis, § 1 van het Strafwetboek) 2. Gebruik van valse informaticagegevens (art. 210bis, § 2 van het Strafwetboek) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Informaticabedrog (art. 504quater van het Strafwetboek) . . . . . ICT als crimineel doel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Hacking. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Informaticasabotage (art. 550ter van het Strafwetboek) . . . . . .
4
B.
III. A. B. C.
5 5 9 11 14 14 21 24
D. E. F.
Het opsporingsinstrumentarium van het Wetboek van Strafvordering Artikel 39bis van het Wetboek van Strafvordering – digitaal databeslag Artikel 46bis van het Wetboek van Strafvordering – identificatie . . . Artikel 88bis van het Wetboek van Strafvordering – opsporen en lokaliseren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Artikel 88quater Sv. – Medewerkingsverplichting . . . . . . . . . . . . . . . Artikel 90ter van het Wetboek van Strafvordering – Informaticatap . Artikel 88ter van het Wetboek van Strafvordering – Netwerkzoeking
IV.
Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
43
IS ER PLAATS VOOR SOCIALE MEDIA OP DE WERKVLOER?. . . . . . . . .
45
25 26 28 29 30 38
Tine Strubbe I.
Sociale media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
46
II. A. B.
Voor het sluiten van de arbeidsovereenkomst: werving en selectie . . Werving en selectie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Arbeidsbemiddeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
47
III.
De invloed van sociale media op de uitvoering en de schorsing van de arbeidsovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
larcier
47 50
51
internet.recht.book Page ii Friday, December 21, 2012 11:50 AM
ii
Internet &/@ Recht
IV. Einde van de arbeidsovereenkomst? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Slotbeschouwing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
57
FAQ @ IE-OP.NET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
65
64
Stephane Criel (met medewerking van Mr Reinhard Dhondt) Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. A. B. C. D. II. A. B. C.
III. A. B. C. D.
De ‘.be’-domeinnaam met mijn merk/handelsnaam blijkt reeds bezet. Wat kan ik doen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat is een domeinnaam? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Op welke wijze kan ik een ‘.be’-domeinnaam registreren? . . . . . . . . . Is de ‘.be’-domeinnaam mijn eigendom? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Op welke wijze wordt mijn domeinnaam beschermd en hoe kan ik optreden tegen de registratie van een domeinnaam? . . . . . . . . . . . . .
65
66 66 67 68 69
Parasieten op het internet: verdelgen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kopie op het internet: mag dat zomaar? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Het beginsel? De vrijheid van kopie! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe het speelveld van de vrijheid van kopie beperken? . . . . . . . . . . . 1. Bescherming door intellectuele eigendomsrechten . . . . . . . . . . . 2. Bescherming door de Wet Marktpraktijken. . . . . . . . . . . . . . . . 3. Bescherming door contractuele afspraken . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Bescherming door diverse wetgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. De praktijk bewijst de noodzaak tot het treffen van beschermingsmaatregelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
73
Conflicten met werknemers of leveranciers en hun creaties . . . . . . . Creaties en het internet: de praktijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Benadering vanuit het auteursrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Benadering vanuit de Softwarewet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aandachtspunten en verwijzing naar rechtsleer . . . . . . . . . . . . . . . . .
81
DE BESCHERMING VAN DE CONSUMENT BIJ OVEREENKOMSTEN VIA INTERNET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
73 74 75 75 76 77 79 80
81 83 86 86
89
Reinhard Steennot Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
89
I.
90
Toepassingsgebied relevante wetgeving. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
larcier
internet.recht.book Page iii Friday, December 21, 2012 11:50 AM
Inhoudstafel
iii
A.
Bijzondere bescherming inzake overeenkomsten op afstand. . . . . . . . 1. Verschillende categorieën regelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. De algemene regeling uit de Wet Marktpraktijken. . . . . . . . . . . Bijzondere bescherming bij diensten van de informatiemaatschappij .
90
96
B. C.
Informatieverplichtingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wet Marktpraktijken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Informatie bij het aanbod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Informatiebevestigingsplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wet Informatiemaatschappij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wet Consumentenkrediet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. A. B. C. D.
Herroepingsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Herroepingstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wijze waarop het herroepingsrecht moet worden uitgeoefend . . . . . . Gevolgen van de uitoefening van het herroepingsrecht . . . . . . . . . . . In bepaalde gevallen is er geen herroepingsrecht . . . . . . . . . . . . . . . .
107
IV. A. B.
Levering en betaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Levering(stermijn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Betaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Tijdstip waarop betaling gevraagd kan worden . . . . . . . . . . . . . 2. Risicoverdeling bij niet-toegestane betalingstransacties . . . . . . .
117
Bewijslast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
120
VI. Grensoverschrijdende contracten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
120
B. II. A.
V.
BEWIJS IN HET BURGERLIJK RECHT EN NIEUWE TECHNOLOGIEËN – NIEUWE WIJN EN OUDE ZAKKEN? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
90 91 95
96 97 100 104 106
107 109 109 115
117 118 118 118
123
125
Benoit Samyn I. A. B. C.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Het gereglementeerd bewijssysteem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hiërarchie tussen de bewijsmiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Probleemstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
125
II.
Geschrift . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
128
III. A.
Handtekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
132
larcier
125 127 127
132
internet.recht.book Page iv Friday, December 21, 2012 11:50 AM
iv B. C.
Internet &/@ Recht
132
D.
Handgeschreven handtekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Elektronische handtekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Wettelijke grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Definities . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. De elektronische handtekening als techniek. . . . . . . . . . . . . . . . 4. Bewijswaarde van de elektronische handtekening . . . . . . . . . . . Voorlopig besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. A. B.
Akten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Authentieke akte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Onderhandse akte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
140
V. A. B. C.
143
D.
Begin van bewijs door geschrift. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Definitie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorwaarden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Het bestaan van een geschrift . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Uitgaande van de persoon tegen wie het geschrift wordt aangevoerd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Een geschrift dat het beweerde feit waarschijnlijk maakt. . . . . . Voorbeelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI.
Vermoedens. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
147
VII.
Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
149
ONLINE KANSSPELEN – WEDDEN DAT U ERMEE IN AANRAKING KOMT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
151
133 134 134 135 139 139
140 141
143 144 145 145 145 146 147
Antoon Dierick I. A. B. C. D.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De online kansspelen sensu stricto… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …en de spelen sensu lato . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Toepasselijke regelgeving. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Loterij, kansspel, weddenschap, behendigheidsspel . . . . . . . . . . . . . .
151
II. A. B. C. D.
Loterij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Definitie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorbeelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Juridisch kader . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Praktijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
153
larcier
151 152 153 153
153 155 155 158
internet.recht.book Page v Friday, December 21, 2012 11:50 AM
v
Inhoudstafel
III. A. B. C.
Kansspel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Definitie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorbeelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Juridisch kader . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Het aanbieden van kansspelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. … en het spelen van onvergunde spelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Enkele bijkomende bedenkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
158
IV. A. B. C.
Weddenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Definitie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorbeelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Juridisch kader . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
170
V. A. B. C.
Behendigheidsspel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Definitie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorbeelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Belang van de behendigheidsspelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
171
VI.
Schematisch overzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
173
VII. A. B. C.
En wat zegt Europa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Primair Verdragsrecht toegepast op de kansspelsector . . . . . . . . . . . . Case study: de Belgische regeling inzake gratis loterijen en het Europees recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Richtlijn 2005/29 inzake oneerlijke handelspraktijken . . . . . . . 2. De Europese regels inzake vrij verkeer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
173
VIII. Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
181
larcier
158 161 162 162 165 168
170 170 170
171 172 172
173 174 177 177 180
