Inhoudsopgave schoolgids

Inhoudsopgave schoolgids Voorwoord

Blz.2

1

De school

Schoolbestuur Directie Situering van de school Schoolgrootte Strategisch Beleidsplan

Blz.3 Blz.3 Blz.3 Blz.3 Blz.3

2

Waar de school voor staat

3

Organisatie

Schoolorganisatie Activiteiten voor de kinderen Verschillende vakgebieden Speciale voorzieningen ICT School-tv Veiligheid

Blz.5 Blz.5 Blz.5 Blz.7 Blz.7 Blz.7 Blz.8

4

De zorg voor kinderen

Nieuwe leerlingen Het volgen van de ontwikkeling Zorgverbreding Wat is een IB-er? Huiswerk Verwijzing speciaal onderwijs Rugzak leerlingen Passend Onderwijs Plusklas Verwijzing voortgezet onderwijs Leerlinggegevens Zorg- en Advies Team

5

Het onderwijzend personeel

Blz.8 Blz.8 Blz.10 Blz.10 Blz.10 Blz.10 Blz.11 Blz.11 Blz.12 Blz.12 Blz.12 Blz.13 Blz.13

6

De ouders

Contacten Informatievoorziening Inspraak en ouderparticipatie / MR Klachtenprocedure Ouderraad Ouderbijdrage Sponsoring Ouderhulp Foto- en filmmopnames

Blz.14 Blz.14 Blz.14 Blz.15 Blz.15 Blz.15 Blz.16 Blz.16 Blz.16

7 8 9 10 11

Ontwikkeling van het onderwijs in de school De resultaten van het onderwijs Algemene praktische informatie Belangrijke adressen Belangrijke data Bijlage 1; organigram Bijlage 2; criteria verlof Bijlage 3; regels en afspraken

Blz.4

Blz.16 Blz.18 Blz.18 Blz.22 Blz.23 Blz.24 Blz.25 Blz.26

1

Voorwoord

Geachte ouders/verzorgers, Voor u ligt de schoolgids 2015 - 2016. Deze gids is bedoeld voor ouders die nu kinderen op onze school hebben én voor ouders van toekomstige leerlingen. Waarom een schoolgids voor ouders? Scholen verschillen steeds meer, in werkwijzen, sfeer enzovoort. Daarom vraagt de overheid aan de basisscholen een schoolgids te maken. In de schoolgids schrijft een school over de werkwijzen, de sfeer, de omgang met kinderen; kortom deze gids geeft al die dingen weer die betrekking hebben op de dagelijkse gang van zaken op school. Deze gids is geschreven in nauwe samenwerking met de oudergeleding van de MR en de ouderraad. Ouders hebben aangegeven welke informatie ze graag terug wilden zien in de schoolgids, en hoe zaken zijjn neergeschreven . Daarom zult u in deze schoolgids veel praktische informatie vinden. Aan ouders die nog een basisschool voor hun kind(eren) moeten kiezen, leggen wij uit wat zij mogen verwachten van onze school. Wij hopen dat u onze schoolgids met plezier zult lezen. Vanzelfsprekend bent u altijd van harte welkom op school als u niet hebt gevonden wat u juist zo graag wilde weten. Het team van obs Oosterschelde “je voelen als een vis in het (oosterschelde)water”

2

1.

DE SCHOOL.

Schoolbestuur. Obs Oosterschelde is een openbare school. Samen met de overige openbare scholen op het eiland valt de school onder het schoolbestuur OCTHO. Het schoolbestuur is bereikbaar op Postbus 23, 4690 AA in Tholen. Verdere gegevens zie onder Bovenschools directeur. De directie. Sinds 1 januari 2009 maakt de school deel uit van OCTHO, stichting openbaar primair onderwijs Tholen. Alle directeuren vormen samen het directieoverleg. Dit overleg wordt geleid door de bovenschoolse directeur. De rechten en plichten van dagelijks- en algemeen bestuur, van de bovenschoolse directeur en van de directeuren is vastgelegd in een directiestatuut. Bovenschools directeur: Dhr. J.Berends Postbus 23 4690 AA Tholen telefoon 0166 - 667028 e-mail: [email protected] internet: www.octho.nl

fax0166 - 667029

Directeur obs Oosterschelde: P.M.M. Tange (privé 0164-685837) Watertorenstraat 6 4694 AZ Scherpenisse tel.0166 - 667110 e-mail [email protected] website www.obsoosterschelde.nl Dhr. Tange is op maandag en donderdag aanwezig voor directietaken. Op dinsdag en vrijdag heeft hij een lesgevende taak De situering van de school. Het schoolgebouw (uit 2001) bestaat uit vier leslokalen en een centrale ruimte. Voor de lessen bewegingsonderwijs wordt gebruik gemaakt van de sportzaal in het Sassengrave. De jongste leerlingen beschikken over een inpandige speelzaal voor het bewegingsonderwijs. De schoolgrootte. Obs Oosterschelde wordt bezocht door 55 tot 60 kinderen. Aan de school zijn vier leerkrachten verbonden. De IB-er is twee dagdelen per week beschikbaar voor de school. Strategisch beleidsplan In 2015 is door het Bestuur in samenwerking met het personeel en de medezeggenschapsraden een strategisch beleidsplan opgesteld. Dit plan geeft aan hoe het Bestuur wil werken aan een sterke organisatie, die goed openbaar onderwijs kan garanderen. Het strategisch beleidsplan en het daarbij horend “plan van aanpak” is in te zien op de website van OcTHO.

3

2.

WAAR DE SCHOOL VOOR STAAT.

Obs Oosterschelde is een openbare basisschool. Openbaar onderwijs gaat uit van een gelijkwaardigheid van alle levensbeschouwingen en maatschappelijke stromingen. Respect en begrip zijn uitgangspunten voor de levens- en maatschappelijke beschouwing van anderen. Een openbare basisschool is dus, in het klein, een mogelijke afspiegeling van de maatschappij waarin de kinderen later, als volwassenen, terecht zullen komen. De leerkracht van elke groep houdt daar in de dagelijkse lessen en omgang met de leerlingen bewust rekening mee. Onze school geeft, zoals iedere openbare school, gelegenheid om kinderen 30 min. per week godsdienstonderwijs te laten volgen. De lessen gaan uit van het dienstencentrum GVO & HVO. Kinderen kunnen deze lessen alleen volgen als ouders hiervoor schriftelijk toestemming hebben verleend. Alle andere leerlingen volgen in de groep lessen maatschappijleer. Het team gaat er vóór alles vanuit dat de kinderen zich thuis moeten voelen op school. Zij trachten dan ook een, in alle opzichten, veilige schoolomgeving te scheppen. Het team gaat er ook vanuit dat kinderen zich moeten kunnen ontplooien binnen gestructureerde situaties (orde en regelmaat). Door middel van spel en het leren in zo'n situatie kunnen zij zich ontwikkelen tot zelfstandige mensen. Belangrijk is ook dat kinderen, bij alles wat zij ontmoeten of aangeboden krijgen, zichzelf kunnen blijven en zich bewust zijn van samenleven en samenwerken met anderen. Natuurlijk, de kinderen komen naar school om te "leren" lezen, schrijven, taal, rekenen, enzovoort.. Het Ministerie van Onderwijs heeft de kerndoelen in het onderwijs omschreven. Het zou veel te ver voeren al deze doelen in deze schoolgids te omschrijven. In het Schoolplan zijn de kerndoelen precies beschreven. Als u daarvoor speciale belangstelling hebt, kunt u dit document inzien. Al met al streven wij er naar dat de kinderen zich op school thuis voelen als een vis in het (oosterschelde) water. In bijzondere omstandigheden kan, op grond van b.v. geloofsovertuiging, de directeur toestemming geven bepaalde lessen niet te volgen. Ouders dienen hiervoor een verzoek in bij de directeur van de school. Voor de betreffende leerling zal gedurende deze tijd opvang geregeld worden in een andere groep. De leerling krijgt dan van de eigen groepsleerkracht een gepaste taak opgedragen.

4

3.

ORGANISATIE.

Schoolorganisatie. De Oosterscheldeschool is een traditionele school. Dat houdt in dat de kinderen de leerstof gestructureerd groepsgewijs aangeboden krijgen (zie ook: uitgangspunten). Gezien het aantal leerlingen en de beschikbare personeelsuren kunnen er dit schooljaar drie groepen gevormd worden. Dit houdt in dat we met combinatiegroepen werken: groep 1-2 groep 3-4-5 groep 6-7-8 Iedere combinatiegroep heeft een eigen groepsleerkracht met eindverantwoording. De groepsindeling is dit schooljaar als volgt geregeld: groep 1-2 groep 3-4-5 groep 6-7-8

Groepsleerkracht: Mw. J.vd Graaf/juf Jeanet (eindverantwoordelijk) en Mw.D de Rooij/jf Diana Groepsleerkracht: Mw. W. Stumpel /juf Wendy(eindverantwoordelijk), Mw. M.Bakx/juf Marjet en Dhr. P.Tange/meester Peter Groepsleerkracht: Mw.A.de Jong /juf Annika

Voor kinderen met speciale zorg of voor onderzoek bij kinderen op diverse gebieden, wordt de school regelmatig bezocht door:  de schoolarts  jeugdverpleegkundige  logopediste  ambulante begeleiders i.z. rugzakleerlingen  leerlingbegeleiding RPCZ wordt geregeld via: relatiebeheerder RPCZ

Activiteiten voor kinderen. In de kleutergroep wordt gewerkt volgens het principe van de basisontwikkeling. We volgen de ontwikkeling van de kinderen waarbij de leerkrachten stimulerend en activerend sturen. Kleuters leren al doende, tijdens hun spel. De leerkrachten spelen daarop in door te zorgen dat er voldoende materiaal aanwezig is waar de kinderen ervaringen mee kunnen opdoen. Er wordt veel met de kinderen gepraat, gewerkt, gespeeld, gelezen en gezongen over allerlei onderwerpen. Wij werken regelmatig thematisch, wij hopen zo een totale ontwikkeling te bevorderen en de kinderen voor te bereiden op het latere lees-, taal- en rekenonderwijs. Lezen. Het eerste leesonderwijs gebeurt al in groep 2. Kinderen laten snel merken geïnteresseerd te zijn in het lezen en schrijven van hun eigen naam, het herkennen van letters. Het lezen blijft tot en met groep 8 een zeer belangrijke rol spelen. Om de leesvaardigheid te trainen en te verbeteren gebruiken we de methode “Timboektoe”. Regelmatig worden de kinderen getoetst op hun leesvaardigheid. Dat doen we met behulp van de lettertoetsen vanaf groep 2 en de DMT/AVI - toets. Deze toets wordt ook gebruikt voor de indeling van de groepen bij niveaulezen.

Taallessen In groep 3 worden de eerste taal/leeslessen aangeboden uit de methode Veilig Leren Lezen. Vanaf groep 4 krijgen de leerlingen taal en spelling aangeboden uit de methode “Taalactief”. Vanaf het schooljaar 2009-2010 gebruiken we de nieuwste versie van deze methode. De methode is uitermate geschikt om tijdens de lessen Zelfstandig werken te gebruiken.De leerlingenadministratie voor de leerkrachten is goed te hanteren en de methode is voor de kinderen zeer overzichtelijk. 5

Begrijpend lezen “Grip op lezen” is een moderne methode die kinderen leert om niet alleen teksten te begrijpen, maar ook om “tussen de regels door” te lezen. Ook wordt de kinderen geleerd om steeds na te denken over de manier waarop teksten ontstaan , de achtergronden van verhalen en de bedoelingen ervan. Spreekvaardigheid Kinderen vertellen graag; kleuters doen dat al in de kring. Al vroeg brengen we structuur aan in het vertellen. Kinderen houden –zelfs al in groep 3- spreekbeurten. Dit kan gaan over een gelezen boek (boekenbeurt) maar ook over een onderwerp waar het kind graag iets over wil vertellen. Kinderen zoeken zelf de nodige informatie in boeken (bibliotheek) en/of op internet. Vanaf groep 5 stimuleren we ook het gebruik van powerpoint bij het houden van spreekbeurten.

Rekenen: Per dag zijn de kinderen ongeveer één uur met rekenen bezig. In groep 1-2 beginnen we al snel met het aanleren van rekenkundige begrippen. In groep 3 wordt de basis gelegd. Als de kinderen doorstromen naar groep 4 kunnen zij optellen en aftrekken onder de twintig. In groep 4 leren zij de traditionele "tafels". In groep 5 wordt o.a. een begin gemaakt met cijferen; het "onder-elkaar-rekenen”. Als de kinderen dan na groep 8 de school verlaten, kunnen zij ook problemen met breuken, procenten en verhoudingen oplossen. Wij gebruiken voor groep 1 t/m 8 als rekenmethode "Pluspunt", een methode die rekenproblemen op en inzichtelijke manier uitlegt. Vanf schooljaar 2014-2015 wordt de nieuwste versie van deze methode gebruikt.

Wereldoriëntatie: In groep 1-2 werken we rond thema’s en wordt “Pyramide” gebruikt. De wereldoriënterende vakken worden op onze school vanaf groep 3 gescheiden gegeven. Tijdens de aardrijkskundelessen leren de kinderen achtereenvolgens Nederland, Europa en de werelddelen kennen. We gebruiken hiervoor de methode “Geobas”. Vanaf groep 5 wordt de geschiedenis van ons land behandeld. De methode die we hiervoor gebruiken heet “Wijzer door de Tijd”. Natuurkunde en techniek leert de kinderen hoe mensen, planten en dieren zich ontwikkelen, in leven houden en hoe mensen ingrijpen in deze natuur. Voor deze vakken maken we gebruik van de methode Daarnaast wordt de tv-serie “Nieuws uit de Natuur” gevolgd door de groepen 3 t/m 6 en bekijken de groepen 1 t/m 4 de serie “Huisje, Boompje, Beestje”. Voor de groepen 1 en 2 komt daarbij ook nog het programma “Koekeloere”. Het verkeersonderwijs wordt gegeven aan de hand van de methode “Klaar over.” Met de afdeling 3VO is een afspraak gemaakt voor fietskeuring en de mogelijkheden geschapen om voor de kinderen een verkeersdiploma te halen. In de groepen 7 en 8 worden de kinderen voorbereid op het behalen van het Diploma JeugdE.H.B.O. Behalen van verkeers- en E.H.B.O.-diploma wordt om de twee jaar afwisselend mogelijk gemaakt.

6

Schrijven Methodisch schrijven wordt aangeleerd met de methode Pennenstreken. Via school kunnen kinderen een stabilo potlood en later een stabilo pen kopen. Ouders krijgen hierover tijdig informatie.

Techniek Naast de methodelessen techniek worden er technieklessen geïntegreerd in de overige lessen. Aardrijkskunde, biologie/natuurkunde, rekenen en zelfs geschiedenis hebben raakvlakken met techniek. Engels Vanaf schooljaar 2014-2015 wordt er Engels gegeven in de groepen 6-7-8 met een neiuwe methode, “our discovery island”. Bewegingsonderwijs Voor alle kinderen streven we naar anderhalf uur gymnastiek per week. In die lessen wordt aandacht besteed aan diverse bewegingsvormen. Tijdens de spellessen ligt het accent op samenspel en sociaal gedrag. Creativiteitsontwikkeling Voor muziek maken we gebruik van de methode “moet je doen”, Handvaardigheid en tekenen worden aangestuurd met de methode “uit de kunst”. Sociaal emotionele ontwikkeling De methode “Klets” helpt kinderen zich te ontwikkelen in hun sociaal-emaotionele vaardigheden. In groep 1 en 2 wordt dit nog aangevuld met “de doos vol gevoelens”. Speciale voorzieningen. De school is met het computernetwerk aangesloten op Kennisnet. Elke klas heeft werkstations waarmee kinderen en leerkrachten zich op de digitale snelweg kunnen begeven. Voor elke groep is een digibord beschikbaar. De computers worden ingezet in alle groepen. Er wordt gewerkt met educatieve programma’s. De kinderen leren informatie op te zoeken voor hun werkstukken en maken kennis met e-mail (elektronische post). ICT. ICT wil zeggen Informatie Communicatie Technologie. Op school betekent dit dat er in alle groepen met computers wordt gewerkt, waarbij de educatieve waarde van het medium voorop staat. Dit is een eis van de minister, die per leerling een aanzienlijk bedrag voor ICT beschikbaar stelt.. Het netwerkproject waarbij ook onze school is betrokken is een federatief initiatief. Alle scholen van Octho hebben een dergelijk netwerk zodat communicatie tussen al die scholen mogelijk is. Alle scholen zijn aangesloten op Kennisnet. Kennisnet is de internetprovider voor het onderwijs, in het leven geroepen door het ministerie. Ook voor ouders en kinderen thuis is Kennisnet te bekijken (http://www.kennisnet.nl) Het protocol computergebruik (regels en afspraken gebruik internet enz.) is opgenomen in het veiligheidsplan. In het schooljaar 2015-2016 wordt een ICT-beleidsplan ontwikkeld. Hierin wordt de visie van de school neergeschreven m.b.t. computergebruik en mediawijsheid van onze kinderen. .

7

School TV. Regelmatig volgen verschillende groepen educatieve school - tv programma’s. In dit schooljaar zijn dat o.a. : groep 1-2 Koekeloere Huisje boompje beestje groep 3-4-5 Rekenverhalen Huisje boompje beestje Buitendienst Leestas lettervos groep 6-7-8 Buitendienst Jeugdjournaal en ZAPP weekjournaal Van tijd tot tijd gebruiken we ook educatieve dvd’s die in een project zijn opgenomen. Bij een feestelijke gelegenheid wordt soms naar een verantwoorde film gekeken. Veiligheid Op school is een veiligheidsplan en een arbo-beleidsplan aanwezig. Hierin is omschreven wie welke taken uitvoert en controleert of aan alle veiligheidseisen wordt voldaan. Ook de eisen waaraan mensen binnen de school werkzaam, de eisen aan gebouw en omgeving, de eisen aan leiding en bestuur, zijn in de map terug te vinden. De map is vanzelfsprekend altijd in te zien. Vrijstelling van bepaalde activiteiten op levensbeschouwelijke gronden. Kinderen nemen in principe aan alle activiteiten deel die in het schoolplan en de schoolgids staan beschreven. Op dringend verzoek van de ouders bestaat de mogelijkheid dat een kind wordt vrijgesteld van deelname aan bepaalde activiteiten. Vanwege hun levensovertuiging mogen kinderen soms niet deelnemen aan bepaalde vieringen (Sinterklaas, Kerstmis) en aan sommige buitenschoolse activiteiten zoals schoolreis en schoolkamp. In het kader van de onderwijsplicht moeten deze kinderen op die momenten gewoon op school zijn en krijgen dan bijvoorbeeld verrijkingsstof aangeboden uit vakgebieden van het gewone onderwijsprogramma. Vrijstelling van bepaalde activiteiten op medische gronden. Voor kinderen die om medische redenen structureel of langdurig niet deel kunnen nemen aan bepaalde activiteiten, vragen wij een schriftelijke verklaring van een behandelend arts. Vrijstelling van bepaalde activiteiten voor kinderen met een aangepast arrangement.. Het kan voorkomen dat kinderen met een aangepast onderwijs arrangement aan bepaalde activiteiten niet deel kunnen nemen. In het handelingsplan dat tijdens de HGPD-gesprekken met leraar, IB’er en ouders is opgesteld, worden dan specifieke afspraken beschreven.

4. DE ZORG VOOR KINDEREN. Nieuwe leerlingen U kunt nieuwe leerlingen altijd aanmelden op een tijdstip na overleg. Aanmelding moet tenminste 6 weken voor de 4de verjaardag gebeuren; eerder mag natuurlijk altijd. Kinderen worden toegelaten tot obs Oosterschelde als zij de leeftijd van vier jaar hebben bereikt, zindelijk zijn en er verder geen argumenten zijn kinderen te weigeren. Enige tijd voordat de kinderen 4 jaar worden, mogen zij een aantal dagdelen komen wennen. Ze kunnen dan alvast vertrouwd raken met de school. Na overleg tussen de ouders en de leerkrachten worden hierover afspraken gemaakt. De eerste maand komen deze kinderen halve dagen naar school. Kinderen die wegens omstandigheden, bijvoorbeeld verhuizing, van een andere basisschool op onze school komen, kunnen pas worden toegelaten als een bewijs van uitschrijving van de laatst bezochte school is ontvangen. 8

Deze kinderen worden in principe geplaatst in dezelfde groep als op de laatst bezochte basisschool. Leerlingen met een handicap worden op school toegelaten indien de school in staat is voor deze leerling m.b.v. de door het rijk beschikbaar gestelde subsidie een goede leerweg te ontwikkelen. Bij de aannameprocedure is het gehele team betrokken en wordt overleg gehouden met en ondersteuning gegeven door een ambulant begeleider van de betreffende discipline.

Het volgen van de ontwikkeling van de kinderen in de school In groep 1-2 wordt a.d.h. van observaties de ontwikkeling van het kind gevolgd en vastgelegd. Deze zgn. “Kijkwijzer” is ontwikkeld door het RPCZ. Ook de Kijk-registratie van de peuterspeelzaal wordt in het leerlingendossier opgenomen. M.b.v. Cito-toetsen : Taal voor kleuters en Ordenen worden de vorderingen van de kinderen gemeten op het gebied van de voorwaarden taal/lezen en rekenen . Rond het 5de jaar worden alle kinderen aan de hand van door ouders en leerkracht ingevulde lijsten gescreend door de logopediste en eventueel nader bekeken. We werken vanaf groep 3 voornamelijk met groepsinstructie; voor sommige leerlingen wordt een verlengde instructie gegeven. Het werk van de kinderen wordt dagelijks door de leerkracht beoordeeld. Elk leerblok wordt afgesloten met een methode gebonden toets. Wanneer blijkt dat sommige kinderen de behandelde leerstof niet voldoende beheersen krijgen zij extra hulp. Enkele leerlingen volgen een gehele of gedeeltelijke eigen leerlijn en worden dan ook los van de groep geïnstrueerd. Al deze verschillen zijn terug te vinden in het groepsoverzicht.. Ook kunnen leerlingen zich sneller ontwikkelen. Aan de hand van het opgestelde protocol ‘Meer-hoogbegaafdheid’ wordt gekeken of de leerling tussentijds kan doorstromen of dat er gewerkt wordt met een extra leerstofaanbod (verbreding)voor deze leerling Toetsen van het Cito-leerlingenvolgsysteem zijn landelijk genormeerde toetsen en vinden plaats in het midden (M) en einde (E)) van een schooljaar, De kinderen worden voor lezen AVI (technisch lezen) en D.M.T.(tempo) 3x in een jaar getoetst. Cito-toetsen voor Taal, Begrijpend lezen, Woordenschat en Rekenen worden 2x per schooljaar afgenomen. Voor spelling wordt het PI dictee afgenomen. Ook neemt de school regelmatig deel aan pilot-toetsen voor b.v. Engels, Spelling of Techniek. De resultaten worden in een leerlingvolgsysteem opgeslagen. Ouders krijgen de gegevens via overzichtslijsten in de rapporten aangeboden. Ook kunnen ze hierover tijdens de contactmiddag /-avond individueel geïnformeerd worden door de IB-er. De vorderingen van alle kinderen worden regelmatig doorgesproken tijdens teamvergaderingen. Een speciale leerling-bespreking vindt 3x per jaar plaats in november, maart en juni vlak voor de rapportenuitreiking. Kinderen met extra problematiek worden uitgebreid besproken in het groepsoverzicht. Als team bekijken we hoe we deze problemen kunnen oplossen. We leggen dit vast in een HGPD (Handelings Gerichte Proces Diagnostiek). De leerkracht, IB-er en schoolbegeleider van het RPCZ bespreken samen deze leerling en stellen kortere- en langere termijn doelen op voor dit kind. Het bovenstaande kan betekenen dat het kind extra ondersteuning krijgt van de IB-er en/of bij ernstige problemen de schoolbegeleidingsdienst en/of andere externe hulp kan worden ingeschakeld. Sinds schooljaar 2011 zijn we binnen Passend Onderwijs begonnen met het opstellen van groepsoverzichten. Deze geven een nauwkeurig overzicht van iedere leerling in de groep. Ook deze overzichten worden 3x per jaar geevalueerd. In 2012 is een start gemaakt met het opstellen van groepsplannen voor het leergebied rekenen. Inmiddels gebeurt dit ook voor taal en spelling. Deze zijn gekoppeld aan de groepsoverzichten van iedere groep en worden drie maal per jaar geëvalueerd en aangevuld. U, als ouder, wordt altijd uitgebreid geïnformeerd als uw zoon of dochter deze extra hulp nodig heeft en uw tekent een goedkeuring voor verder onderzoek 9

Aan het eind van het schooljaar maken de leerlingen van groep 7 de CITO-Entreetoets. Aan de uitslag van deze toets kan geen schooladvies voor het voortgezet onderwijs worden ontleend. Het geeft een richting aan de verkenning van de mogelijkheden hiervan. N.a.v. de entreetoets wordt door de leerkracht en de IB-er een verbeterplan voor de groep en/of voor het individuele kind opgesteld. Deze toets wordt met de ouders besproken.

Op basis vsan bovenstaande gegevens wordt door de school een advies gegeven betreffende het te volgen traject Voortgezet Onderwijs. Vernieuwde wetgeving in Nederland heeft bepaald dat een eindtoets voortaan in april/mei wordt afgenomen. Scholen kunnen hiervoor kiezen uit een aantal door de overheid goedgekeurde toetsen. Aanmeldingen bij het VO hebben dan inmiddels al plaats gevonden.. Gegevens van de leerlingen worden digitaal doorgegeven aan de gekozen school binnen het Voortgezet Onderwijs. Indien nodig wordt bij kinderen onderzocht waarom zich bepaalde problemen voordoen. Vaak kan dit binnen school worden bekeken, maar zodra hierbij externe hulp nodig is, wordt u als ouder/verzorger, eerst gevraagd hiervoor toestemming te geven. Zorgverbreding Onder zorgverbreding verstaan we de uitbreiding van maatregelen en activiteiten om kinderen een zo goed mogelijke zorg te garanderen. Anders gezegd: Zorgverbreding is dus alle extra hulp die we op school aan kinderen kunnen geven om het ontwikkeling- en leerproces van het individuele kind zo soepel mogelijk te laten verlopen. De coördinatie van deze zorg ligt bij de IB-er. Deze afkorting staat voor Intern Begeleider. Onze IB-er is Marjet Bakx.

Wat is een IB – er ? Een IB - er begeleidt als het ware alle extra zorg omtrent de leerlingen. Wat houdt dat in ? 1. Het begeleiden van handelingsplannen. De IB-er houdt contact met elke groepsleerkracht over de kinderen , die extra aandacht nodig hebben. Hiervoor moet een handelingsplan gemaakt worden. De leerkracht maakt dat plan in overleg met de IB -er. Dit plan wordt middels een formulier op schrift gesteld , het wordt regelmatig geëvalueerd , en zo nodig bijgesteld. 2. De Ib -er bezoekt per jaar vijf netwerkbijeenkomsten/studiedagen met alle IB - ers van het eiland Tholen om samen het niveau van hun werk te verhogen. 3. De IB-er houdt consultatiegesprekken met een medewerker van de schoolbegeleidingsdienst ter ondersteuning van het IB - werk. 4. Toetsen afnemen n.a.v. de geconstateerde leermoeilijkheden. 5. Het bewaken van het Cito-Leerlingvolgsysteem . Indien de toetsresultaten daar aanleiding toe geven, zal de IB-er de groepsleerkracht waarschuwen. 6. Tijdens zelfstandig werken in de groep heeft de groepsleerkracht extra ruimte om extra aandacht te geven aan individuele leerlingen of aan kleine groepjes van leerlingen. De IB- er bewaakt dit proces. 7. Verzorgen van de zorgparagraaf in het schoolplan en berichtgeving in de schoolgids. 8. Overleg met deskundigen, instanties en ouders bij doorverwijzing van kinderen naar een ander soort onderwijs.

10

Huiswerk De kinderen vanaf groep 3 krijgen soms huiswerk mee. De bedoeling van het huiswerk is om de behandelde leerstof vóór een proefwerkje nog eens door te nemen. Wij vinden het ook erg belangrijk om de kinderen al vroegtijdig een juiste huiswerkhouding aan te leren. Het is begrijpelijk dat de kinderen zeer regelmatig een beroep op ouders doen om hen te helpen of te "overhoren". Tafels, woordpakketten, topografie zijn hiervan een goed voorbeeld. Ook kan het voorkomen dat een leerkracht kinderen extra oefenstof mee geeft omdat de reguliere oefenstof niet voldoende blijkt te zijn om de leerstof eigen te maken. Vanaf groep 4 worden er op maandag en donderdag van 15.00 tot 15.30 extra lessen gegeven aan kinderen die meer instructie en meer oefenstof nodig hebben. Van tevoren tekent u hiervoor een toestemmingsformulier.

Verwijzing naar een speciale school voor basisonderwijs Het kan gebeuren dat, ondanks allerlei maatregelen, een kind op onze school echt niet geholpen kan worden. Door de wet is voorgeschreven dat een kind niet zo maar naar het speciaal onderwijs verwezen kan worden. Onze school zal eerst moeten aantonen wat er allemaal al aan het probleem gedaan is. Een onafhankelijke commissie bepaalt dan aan de hand van een door de school samengesteld dossier of een leerling naar een speciale school kan. Parttime plaatsing behoort ook tot de mogelijkheden. De openbare basisscholen werken in het samenwerkingsverband op het eiland samen met “de Veste” . Deze school voor speciaal basisonderwijs vangt kinderen op uit alle gezindten die in het reguliere basisonderwijs problemen hebben met het volgen van onderwijs.

Passend Onderwijs, ondersteuning aan kinderen met specifieke onderwijs behoeften. Het idee achter Passend Onderwijs Sinds juli 2014 is de Wet op het Passend Onderwijs van kracht. In deze wet is geregeld op welke wijze de scholen omgaan met kinderen die extra ondersteuning nodig hebben om zo succesvol mogelijke hun onderwijsloopbaan te doorlopen. Scholen hebben vanaf nu de zorgplicht voor leerlingen die zijn aangenomen op school. Een van de belangrijkste doelen van de wet is dat er voor elk kind een zo passend mogelijk onderwijsaanbod wordt gerealiseerd. Als het kan zo dicht mogelijk bij huis en bij voorkeur in de setting van de reguliere basisschool. Uitgangspunten hierbij zijn: uitgaan van de mogelijkheden van de leerling en de school, samenwerking tussen basisscholen en scholen voor speciaal onderwijs en onderwijs op maat. Hierbij is goede samenwerking tussen ouders, school en overige instellingen van belang. Samenwerkingsverband o3 Onze school staat niet alleen in het realiseren van Passend Onderwijs. Dit doen we samen met de andere scholen van het OcTHO-bestuur en de andere scholen binnen het Samenwerkingsverband O3. Dit Samenwerkingsverband bestaat uit ongeveer 110 scholen van 20 besturen uit de Oosterschelde Regio. Hieronder ressorteren ook scholen voor speciaal onderwijs. De gezamenlijke onderwijskundige expertise in de regio moet er voor zorgen dat er qua onderwijs geen kind meer tussen wal en schip valt. Van alle scholen binnen dit samenwerkingsverband wordt verwacht dat zij een basisarrangement bieden en dat er een schoolspecifiek zorgprofiel is. Hieraan is “af te lezen” wat de school kan bieden en wat ouders mogen verwachten omtrent de onderwijsondersteuning.

11

Passend Onderwijs op onze school. In het regulier basisonderwijs verzorgen wij onderwijs aan kinderen tussen 4 en 12 jaar. Ook voor kinderen die meer ondersteuning nodig hebben dan het “gemiddelde kind” proberen wij passend onderwijs te verzorgen. Hierbij moet men denken aan kinderen met beperkte leerof opvoedingsproblemen en aan kinderen met beperkte lichamelijke of verstandelijke beperkingen. Kernvraag hierbij is: kan de school, al dan niet met extra “hulp van buiten” goed onderwijs verzorgen aan dit kind? De mogelijkheden van het kind, de leraar, de school, het schoolgebouw, de ouders en de externe partijen worden in kaart gebracht en er worden afspraken gemaakt tussen school en ouders over het ondersteuningsaanbod. Als onze school geen mogelijkheid ziet om goed en gepast onderwijs te bieden, wordt een plaats gezocht op een van de andere scholen binnen het samenwerkingsverband. School levert in deze in samenspraak met ouders de nodige gegevens aan over de ontwikkewling van het kind. Het samenwerkingsverband o3 beoordeelt vervolgens alle aangeleverde informatie en geeft vervolgens in een arrangement aan welke extra mogelijkheden er voor de betreffende leerling zijn. Dit kan zijn dat er extra gweld gegeven wordt voor materiaal, voor extra tijd, voor extra begeleiding of voor een plaats in het speciaal onderwijs.

Plusklas Octho, het samenwerkingsverband van de openbare scholen op Tholen, biedt leerlingen die niet voldoende uitdaging vinden in de reguliere groepen van onze school, de kans om één maal in de veertien dagen een dagdeel te gaan werken in de plusklas. In deze klas worden kinderen door een daartoe opgeleide leerkracht gestimuleerd om verder te denken en te werken dan in de “eigen” klas. Als school denkt dat uw kind hiervoor in aanmerking komt, dan zal de leerkracht en/of IB-er contact met u opnemen. U kunt het natuurlijk ook zelf ter sprake brengen. Op school is over de plusklas uitgebreide informatie op te vragen en u kunt altijd een mail met uw vraag sturen naar [email protected]

De rol van de Meerscholen-Intern Begeleider De meerscholen-intern begeleider (MIB) is de spil van de ondersteuning. Hij heeft de contacten met leraar, ouders en experts in het samenwerkingsverband. De MIB bewaakt de procedures, kent de wegen binnen de zorgstructuur van het samenwerkingsverband en zorgt voor ondersteuning op maat.

De zorgplicht - zorgplicht als een leerling nog niet op school zit: de inschrijfprocedure (Beknopte beschrijving) 1) Alle leerlingen worden tenminste 6 weken voor de eerste schooldag aangemeld. De school heeft een periode van 6 weken nodig om een passende plek te vinden. Deze periode kan eventueel worden verlengd met nogmaals vier weken. Kinderen die aangemeld worden in een periode korter dan 6 weken voor de eerste schooldag worden “onder voorbehoud” aangenomen en geplaatst. 2) Aan de hand van de verkregen informatie van ouders, Kinderdagverblijf of Peuterspeelzaal bepaalt de school of het kind extra ondersteuning nodig heeft . Indien nodig doet de school dit aan de hand van een onderzoek. 3) Als blijkt dat de school de benodigde ondersteuning niet kan bieden, gaat de school in overleg met ouders over de mogelijkheden van plaatsing op een andere school.

12

- zorgplicht als een leerling al op school zit (Beknopte beschrijving)) Bij leerlingen die al op school zitten en waarbij wordt geconstateerd dat er extra ondersteuning nodig is, wordt in overleg met ouders gezocht naar een passende oplossing. Dit kan, na gevolgde trajecten, resulteren in bijvoorbeeld externe ondersteuning, plaatsing op een andere reguliere basisschool of plaatsing op een school voor speciaal onderwijs. Naast bovengenoemde ondersteuningsmogelijkheden beschikt onze school over de volgende expertise: -deskundigheid beteffende kinderen met autisme, dyslexie, hoogbegaafdheid -deskundigheid betreffende kinderen met ADHD, ASS, angst- en gedragsstoornissen, hoge Sensitiviteit, problematische werkhouding. Hierdoor kan onze school voldoen aan het basisarrangement. In alle gevallen telt mee of er voldoende ruimte en aandacht kan worden geschapen binnen de op dat moment geldende samenstelling van groepen. Het aantal kinderen vallend onder “extra zorg” is beperkt per leerjaar/groep. De school behoudt zich het recht voor om op grond van getallen een kind te verwijzen naar een andere school binnen het samenwerkingsverband. Op de website van de school zijn de genoemde bijlagen in te zien.

Verwijzing en begeleiding naar het voortgezet onderwijs Na acht jaar zullen de kinderen onze school verlaten om zich verder te ontwikkelen op een school voor voortgezet onderwijs. Ze hebben de keuze uit vele soorten scholen. Wij proberen de kinderen en hun ouders bij die keuze te helpen. In groepsverband wordt in januari een school voor voortgezet onderwijs bezocht tijdens een "open dag". In diezelfde maand wordt voor de ouders een voorlichtingsavond georganiseerd. Tijdens deze avond worden de diverse vormen van voortgezet onderwijs besproken. In een oudergesprek in maart wordt de uitslag van de Cito-toets besproken. Dan wordt ook het schooladvies doorgenomen. Rond die tijd worden er ook in de diverse scholen informatieavonden verzorgd. De verantwoordelijkheid voor aanmelding bij het voortgezet onderwijs ligt geheel bij de ouders. De school adviseert alleen welke vorm het beste bij het kind past. Als de kinderen eenmaal in de brugklas zitten, wordt onze school bezocht door de brugklascoördinatoren van het voortgezet onderwijs. De resultaten van onze oud-leerlingen worden besproken en we proberen bij eventuele problemen het voortgezet onderwijs met onze ervaring te helpen. Gegevens Van leerlingen die onze school verlaten wordt altijd een onderwijskundig rapport gemaakt. Dit rapport wordt toegezonden aan de school waarop het kind verder onderwijs gaat volgen. Een overzicht van het Cito-leerlingenvolgsysteem, een overzicht van de gebruikte methodes en het eventuele HGPD (handelingsplan) van de leerling wordt meegestuurd Ouders ontvangen een kopie van dit onderwijskundig rapport. STAPPENPLAN ZORGSTRUCTUUR SCHOLEN, JEUGDGEZONDHEIDSZORG, GEMEENTELIJKE TOEGANG.

Hierbij een overzicht van de afspraken, zoals die gelden voor de contacten tussen de scholen, de jeugdverpleegkundige en de gemeentelijke toegang. Als er problemen zijn bij kinderen, wordt als eerste gekeken of deze opgelost kunnen worden in de interne zorgstructuur van school.  Als de interne zorgstructuur de problemen niet oplost, dan komen de zorgstructuren buiten school in beeld. Bij onderwijsgerelateerde problematiek wordt aanvullend de externe 13

   

onderwijsstructuren ingezet; Bij overige/sociaal emotionele problematiek die ook buiten de school speelt is de aan de school verbonden Jeugdverpleegkundige de contactpersoon voor de toegang tot de zorg. In de contacten tussen de school en de jeugdverpleegkundige wordt de problematiek besproken en wordt een aanpak vastgesteld. Een gesprek met de MIB-er, de jeugdverpleegkundige en de ouders behoort daarbij tot de mogelijkheden. Indien inzet van gemeentelijke jeugdhulp nodig is, heeft het de voorkeur dat de Jeugdverpleegkundige de casus meldt aan de frontoffice van de gemeente Tholen. Om preventiever sneller samen signalen te delen en te bespreken met ouders, is onderstaand stroomschema ontworpen voor vragen/zorgen die ook buiten de school spelen. Wanneer in een vroeg stadium bekend is dat er vragen/zorgen zijn bij een kind in school en in de thuissituatie dan kan meteen het externe traject gevolgd worden!

Mocht u meer informatie willen, dan kunt u terecht bij de IB-er.

5. HET ONDERWIJZEND PERSONEEL Aan obs Oosterschelde zijn vijf leerkrachten verbonden en deze zijn verdeeld over de drie groepen. Gezien de grootte van de school zijn alle leerkrachten bekend bij de kinderen en andersom. Soms kan het gebeuren dat er door afwezigheid van een leerkracht een invaller voor de groep komt. Binnen het team zijn een aantal specifieke taken aan personen toegewezen. Dit kan elk jaar wisselen. Het kan dus zijn dat u door de groepsleerkracht van uw kind wordt verwezen naar een collega. Nascholing van het team gebeurt voornamelijk buiten de schooltijden. Mocht nascholing in de “onderwijstijd” van kinderen vallen, dan proberen we dit zo op te lossen, dat de kinderen er geen hinder van ondervinden. Regelmatig wordt een beroep op onze school gedaan om stageplaatsen beschikbaar te stellen voor studenten van de lerarenopleiding en de SPW-opleiding van het Kellebeekcollege Bergen op Zoom. Een LIO-er (4de jaars PABO student) kan een bepaalde groep overnemen.

6. DE OUDERS. Contacten tussen de school en ouders. De opvoeding van kinderen is een zaak van de ouders en de school samen. Daarom worden gedurende het schooljaar een aantal contact- en voorlichtingsavonden gehouden. Er worden per schooljaar minimaal twee contactavonden gehouden. Deze contactavonden zijn gekoppeld aan het eerste, tweede en derde rapport van uw kind(eren). Het derde rapport is een overgangsrapport. Tijdens deze avonden worden ouders gedurende een tien-minuten-gesprek op de hoogte gehouden van de leerprestaties en ontwikkeling van hun kind(eren). Wilt u iets bespreken over uw kind en/of over ons onderwijs, dan is het raadzaam om een afspraak te maken met de groepsleerkracht. Natuurlijk kunt u korte mededelingen altijd voor of na schooltijd doen. In het begin van het schooljaar is er en inloopochtend voor (groot)ouders en andere belangstellenden. Bezoekers krijgen zo de kans om de school “in bedrijf” te kunnen zien. Mocht er aanleiding zijn voor u, als ouder, of voor de groepsleerkracht dan is eerder of frequenter overleg dan de contact- en voorlichtingsavonden altijd mogelijk. Van leerlingen die de school verlaten, wordt altijd een onderwijskundig rapport gemaakt t.b.v. de nieuwe school. Ouders kunnen van dit rapport een kopie opvragen. 14

Informatievoorziening Het gebeurt regelmatig dat wij vinden dat u op de hoogte gebracht moet worden van een of andere actuele gebeurtenis. In dat geval krijgt u een mailtje toegestuurd. Ouders die geen mailbox hebben of deze zelden gebruiken ontvangen via hun kind een geprinte versie. Ook op onze website (www.obsoosterschelde.nl) vindt u recente informatie. Uw antwoord zien wij natuurlijk graag per e-mail of antwoordstrookje terugkomen. Verder wordt u geïnformeerd via de schoolinfo (algemeen nieuws) en de klasseninfo.(specifiek nieuws uit en over de groep van uw kind).

Inspraak en ouderparticipatie Aan obs Oosterschelde is een wettelijk verplichte Medezeggenschapsraad verbonden. Deze, uit ouders en leerkrachten bestaande raad, dient haar instemming en/of advies te geven aan bepaalde zaken, die door het bestuur worden voorgelegd. Momenteel bestaat de Medezeggenschapsraad uit de volgende leden:

Ouders:

Mw.M.Elenbaas Dhr. W. Boon

Leerkrachten:

Mevr. M.Bakx Mevr. W. Stumpel Dhr. P. Tange

0166 - 662252 0166 - 664384 secretaris adviserend

0166 - 604201 0166 - 663392 0164 - 685837

Uit de Medezeggenschapsraad worden twee personen afgevaardigd naar de eilandelijke Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR). Dit zijn : Mw. Elenbaas namens de ouders Mevr. v.d. Graaf, namens personeel. De gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad is samengesteld uit afgevaardigden van alle basisscholen uit de federatie. Tijdens de G.M.R.-vergaderingen worden bestuurlijke en financiele zaken besproken waarbij voorstelllen van het bestuur van een positief of negatief advies worden voorzien. Tijdens de M.R.-vergaderingen komen er op de eerste plaats zaken aan de orde van onze school. Ook wordt de G.M.R.-agenda doorgenomen en een standpunt gevormd, die tijdens de G.M.R.-vergadering wordt uitgedragen. De vergaderingen zijn openbaar. Klachtenprocedure Het kan natuurlijk altijd voorkomen dat u het met een of ander, met betrekking tot uw kinderen, oneens bent. U zult merken dat een goed gesprek met de leerkracht heel veel kan oplossen. Echter, mocht u niet tevreden zijn met de geboden oplossing, dan kunt u met uw probleem altijd terecht bij de directeur. Deze kan u eventueel verwijzen naar de bovenschools directeur. Als u vindt dat uw klacht nog niet naar behoren is behandeld, dan kunt u zich in verbinding stellen met de vertrouwenspersoon van het bestuur. In het uiterste geval dient u schriftelijk een klacht in bij het bestuur of zelfs rechtstreeks bij de landelijke klachtencommissie. Uw klacht wordt dan officieel behandeld. Per 1 augustus 1998 is dit alles vastgelegd in een zgn. Klachtenregeling. De klachtenregeling is op school in te zien. De naam van de vertrouwenspersoon van het bestuur, alsmede het adres van het bestuur en de landelijke klachtencommissie vindt u elders in deze schoolgids. Ouderraad Er is aan school ook een niet-verplichte, maar wel ontzettend noodzakelijke, ouderraad verbonden. Deze raad bestaat geheel uit ouders en helpt bij de organisatie van vieringen en vele andere activiteiten. Regelmatig zal de ouderraad een beroep doen op de bereidwilligheid van ouders. Aan het begin van het schooljaar worden commissies gevormd, die activiteiten gedurende het schooljaar voorbereiden en uitvoeren. 15

Momenteel bestaat de Ouderraad uit de volgende leden: Machna Koese voorzitter vacature secretaris Sylvia van der Jagt Penningmeester Cora Uyl Sheryl vd Heuvel Leander Blanker vacature

0166 - 661112 0166 - 662149 0166 - 610155 0166 - 602314 0166 - 602314

Vanuit de oudergeleding van de Medezeggenschapsraad en Ouderraad wordt twee maal in het schooljaar, tijdens de contact-avond, de gelegenheid gegeven om leden van OR en/of MR te spreken. Op deze bijeenkomst wordt de mogelijkheid geboden om met alle ouders van gedachten te wisselen over het wel en wee van onze school, klachten en wensen kenbaar te maken, tevredenheid te uiten en te komen tot gezamenlijke voorstellen waarbij de school centraal staat. De OR en MR vergaderen apart.Vanuit het team wordt de OR-vergadering bijgewoond. Alle ouders kunnen de notulen van de ouderraad op school inzien. Ouderbijdrage De Ouderraad vraagt jaarlijks aan het begin van het schooljaar aan de ouders of verzorgers van de kinderen een bijdrage om de kosten te dekken van binnen- en buitenschoolse activiteiten die door de Ouderraad worden georganiseerd en gefinancierd. De ouderbijdrage is vastgesteld op €15. Als uw kind na 1 november op school komt vragen wij u een deel van het jaarbedrag, namelijk €12 en voor ieder kind dat start vanaf januari €7,50. Hoewel de bijdrage in principe vrijwillig is, is het essentieel om alle extra’s te kunnen bekostigen. Hiermee stelt u de Ouderraad in staat om allerlei activiteiten van de kinderen en de ouders te financieren. Voorbeelden zijn het Kerstfeest, de Paasviering, de avondvierdaagse, het afscheid van groep 8 en culturele en/of ludieke activiteiten. De ouderbijdrage, betalingen en eventuele giften ten behoeve van de Ouderraad kunt u storten op RABOBANK rekening NL89 RABO 034 02.07.620 t.n.v. Openbaar Onderwijs Scherpenisse. De ouderbijdrage graag onder vermelding van de naam van uw kind. Let op: Schoolreis en schoolkamp worden door de school georganiseerd en derhalve niet in de ouderbijdrage meegerekend. De school zal u tijdig bericht sturen omtrent de kosten/ betaling. Alvast bedankt voor uw steun en spoedige betaling. Sponsoring. Bij een aantal activiteiten worden sponsorgelden van bedrijven, middenstanders ingezet. Hiervoor wordt aan deze bedrijven geen enkele belofte gedaan. De school vermeldt wel de namen van de bedrijven en middenstandszeaken in het betreffende draaiboek en schoolkrant. De school onderschrijft het convenant van 1997. Dit is ondertekend door de besturenorganisaties en het VNG.

Ouderhulp. Voor verschillende zaken op school kunnen we uw hulp goed gebruiken. Enkele voorbeelden zijn: niveaulezen, reparaties, naaiwerk, hoofdluiscontrole, poetsen, knutselhulp, commissielid, enz. Wij hebben uw hulp echt hard nodig. U kunt zich opgeven voor de activiteiten m.b.t. de ouderhulp en de verschillende commissies via intekenlijsten op de eerste algemene info-avond. 16

Foto- en film opnames Opnames op school worden vooral gemaakt om ouders via de website te laten zien hoe hun kinderen op school werken of voor promotionele activiteiten. Soms kunnen er ook beelden gemaakt worden t.b.v. observaties. Aan betrokken ouders wordt dan vooraf toestemming gevraagd. Opnames voor scripties van bijv. studenten, mogen alleen gebruikt worden t.b.v. de scriptie en mogen niet in het openbaar worden gebracht. Bent u het niet eens met hierboven genoemde afspraken, maak dat dan kenbaar bij de directie. Voor leerlingen ingeschreven vanaf januari 2008 is op het inschrijfformulier wel/geen toestemming gegeven foto’s/film van kinderen te gebruiken op de schoolwebsite. 7. De ontwikkeling van het onderwijs in de school Activiteiten ter verbetering van het onderwijs Het team is alert op nieuwe ontwikkelingen in het onderwijs. Via vakbladen en bijscholingscursussen blijven ze allemaal goed op de hoogte van de recente ontwikkelingen. De afgelopen jaren zijn er voor diverse leergebieden nieuwe methodes aangeschaft. Ook hier blijven we alert. Nieuwe trends worden gevolgd en kritisch bekeken. Het team onderhoudt ook zeer nauw contact met allerlei "zorginstanties" om kinderen zo goed mogelijk op te kunnen vangen. Dit zijn:  Werkgroep zorgcoördinatoren  Directieoverleg Tholen  Maandelijkse stafvergadering van directeuren.  IB-overleg  schoolarts en schoolverpleegkundige (GGD)  maatschappelijk werk  St.Maatschappelijk Werk en Opvoeding (SMWO)  BuitenSchoolse Opvang (BSO)  ZAT (zorgteam) Meerjarenplanning: In het schoolplan is een meerjarenplanning opgenomen met aandachtspunten en beleidsvoornemens. Een aantal punten hieruit zijn:  Mediawijsheid en computervaardigheid  Verdere ontwikkeling van het zelfstandig werken.  Deskundigheidsontwikkling leerkrachten  Passend onderwijs; eigen leerlijnen voor kinderen die dit nodig hebben. Zelfstandig werken. Het zelfstandig werken heeft op school een vaste vorm gekregen. Afspraken liggen vast in het schoolplan en in teamvergaderingen worden regelmatig problemen en nieuwe ontwikkelingen op dit gebied besproken.

Wat zijn de opbrengsten : 1. De kinderen leren zelf te plannen , leren hun eigen werk belangrijk te vinden , leren zelf beslissingen te nemen , leren verantwoordelijkheid te dragen voor hun eigen werk ,leren zelf eerst oplossingen te zoeken en dan pas hulp te vragen , leren moeilijkheden voorlopig even los te laten en eerst ander werk te maken totdat ze geholpen worden enz.

17

2. De groepsleerkracht krijgt hierdoor meer ruimte extra aandacht te besteden aan de individuele leerling of aan een klein groepje leerlingen met dezelfde problemen. 3. De groepsleerkracht krijgt de gelegenheid kinderen wat intensiever te observeren. 4. Ieder kind kan meer op z’n eigen niveau en in zijn eigen tempo zijn werk doen. Dit betekent een groeiend zelfvertrouwen bij het kind . Bovendien kunnen goede en snelle leerlingen ook door met hun werk , ze hoeven niet te wachten op de rest van de klas. ( In onderwijstermen heet dat , dat kinderen meer adaptief gaan werken ). Wij laten de zelfstandig werken lessen zo veel mogelijk op elkaar aansluiten , zodat we een doorgaande lijn krijgen van groep 1 t/m 8. In de kleutergroep werken de kinderen met activiteitenkaarten die ze in een eigen tempo en zelfstandig doorwerken. In de andere groepen werken we een dagdeel ( morgen of middag ) volgens dit systeem. Alle activiteiten van de kinderen en leerkrachten staan in het schoolplan beschreven. Belangstellende ouders kunnen die aantekeningen altijd opvragen om door te nemen.

8. De resultaten van het onderwijs. De kinderen zitten gemiddeld duizend uur per jaar op school. De kinderen leren heel veel. Bij de één gaat het allemaal wat vlotter dan bij de ander. Sommige kinderen kunnen wij in ons onderwijsbestel niet opvangen en moeten verwezen worden naar het speciaal onderwijs. Na acht jaar gaan de kinderen naar het voortgezet onderwijs. Voor de scholen van voortgezet onderwijs in de buurt, zijn we aangewezen op de Steenspil in Halsteren, het Roncalli, Scholengemeenschap het Rijks, het Mollerlyceum, het Juvenaat, allen te Bergen op Zoom .

Uitstroom aantal leerlingen naar 2008 VWO VWO/HAVO 3 HAVO HAVO/VMBO 1 VMBO TL 3 VMBO GL VMBO KBL 2 VMBO BBL Gem.eindcito school 536.7 Gem.eindcito landelijk 535.4

2009

2010

2011

1

1

2 2

3 1 3 1 535.6 535.5

543 535.8

18

2012 1 2 1

2 1 1

1

534.8 535.9

539.2 534.9

2013 1 2

2014

2

1 2

535.2 534.7

4 1

2015 1 1

2

539.1 537.0 534.4 535.8

9. Algemene praktische informatie Bereikbaarheid. De school is altijd te bereiken.(0166-667110) Ook middels e-mail kunt u een boodschap achterlaten. Bewegingsonderwijs De lessen bewegingsonderwijs voor de groepen 3 t/m 8 worden gegeven in de sportzaal. Wij adviseren dat de kinderen voor deze lessen gymkleren dragen. We stellen het op prijs wanneer de kleding regelmatig wordt gewassen. Sportschoenen zijn niet verplicht maar wel aanbevolen, niemand mag met straatschoenen in de sportzaal. Bij goed weer zullen de lessen bewegingsonderwijs op het plein of grasveld plaats vinden. De gymlessen worden gegeven in de gymzaal van Scherpenisse. De lessen zijn als volgt verdeeld: groep 3-4-5 dinsdag 14.00 tot 15.00 uur vrijdag 8.45 tot 9.30 uur groep 6-7-8 dinsdag 13.00 tot 14.00 uur vrijdag 9.30 tot 10.30 uur De kinderen van de groepen 1 en 2 krijgen dagelijks bewegingsonderwijs. Bij goed weer spelen zij buiten op het plein bij minder gunstige weersomstandigheden spelen of gymen de kinderen binnen in de gymzaal. De kleuters hebben ook gymkleding nodig voor de lessen bewegingsonderwijs. Wij denken aan gemakkelijke kleding en schoenen liefst zonder veters. Als kinderen niet mee kunnen/mogen gymen, dan moeten ouders/verzorgers dit aan de leerkracht laten weten middels een briefje, mailtje of telefoontje. Fietsen De school wordt door ongeveer 60 kinderen bezocht. De fietsenstalling is niet berekend op een groot aantal fietsen. Zeer regelmatig constateren wij kleine en grote beschadigingen aan fietsen. Dit kan voorkomen worden door, wanneer het niet echt noodzakelijk is, uw kind(eren) zoveel mogelijk te voet naar school te laten gaan. In verband met de verkeersveiligheid, het schoolkamp en het verkeersexamen organiseren we om de twee jaar i.s.m. 3VO en de plaatselijke fietsenmaker(s) een fietsenkeuring. Gedragscode Omdat wij vinden dat de school een plaats is waar kinderen zich veilig moeten voelen, houden wij ons aan de gedragscode ter voorkoming van ongewenste intimiteiten. In geval van klachten kunt u contact opnemen met de vertrouwenspersoon binnen de school Mw. Marjet Bakx. De vertrouwenspersoon buiten de school voor alle openbare scholen op het eiland is Mw.A.KoningsMeeus. Computergebruik Er is een federatief covenant waarin omschreven wordt wat kinderen wel en niet mogen doen met de op internet angesloten computers. In de klassen worden vaste leerprogramma’s gebruikt ter ondersteuning. Denk daarbij aan Ambrasoft, Hoofdwerk, Werkwoordsoefeningen.

19

Hoofdluis Het komt af en toe nog wel eens voor dat kinderen geplaagd worden door hoofdluis. Dit kan iedereen overkomen. Wij zouden het bijzonder op prijs stellen als u ons inlicht wanneer u bij uw kind(eren) hoofdluis constateert. Wij kunnen dan, op discrete wijze, de overige ouders inlichten, zodat iedereen gepaste maatregelen kan nemen. We controleren de kinderen een paar keer per jaar. Melding besmettelijke ziekten Wij zouden het ook op prijs stellen als u ons direct informeert indien er bij één van uw kinderen een besmettelijke ziekte is geconstateerd. Wij denken hierbij aan roodvonk, geelzucht, kinkhoest, aarsmaden, krentenbaard, koortslip, enzovoort. In dergelijke voorkomende gevallen kunnen de ouders op discrete wijze ingelicht worden zodat de nodige maatregelen genomen kunnen worden. Ontruimingsplan Om de veiligheid van de kinderen te kunnen garanderen hebben wij een ontruimingsplan opgesteld. De ontruiming van het schoolgebouw zal met de kinderen geoefend worden. Binnen het team is een zgn. BHV (bedrijfs hulp verlener) volgens de Arbo-wet aangewezen. We oefenen het ontruimingsplan minimaal 1 maal per schooljaar. Openstelling schoolgebouw 10 minuten voor schooltijd gaat de deur van de school open. Bij slecht weer kunnen de kinderen dan binnen komen. ‘s Middags gaat de poort om 12.50 uur open. Wij verzoeken u vriendelijk uw kinderen tijdig, maar niet te vroeg naar school te sturen. Op vrijdagochtend kunnen de ouders van de leerlingen uit groep 1-2 mee naar binnen komen. Op de overige dagen worden de kinderen door de juf op het plein opgehaald. De kinderen worden door de leerkracht naar buiten gebracht. Overblijven De mogelijk bestaat om uw kind(eren) tussen de middag van 11.45 tot 13.00 uur over te laten blijven op school. Een team van ouders zal beurtelings uw kind(eren) opvangen. De kinderen dienen zelf eten en drinken mee te nemen. De overblijfouders hebben de verantwoordelijkheid en zullen er op toezien dat er daadwerkelijk gegeten en gedronken wordt, waarna er mogelijkheid is tot verschillende aktiviteiten zoals puzzelen, buitenspelen, ….. Dit alles onder toezicht en begeleiding van overblijfouders, waarbij iedereen zich aan het “reglement overblijven” dient te houden. Dit reglement wodt u op verzoek toegezonden. De kosten bedragen € 2,00 per keer per kind. Een stempelkaart (10 x overblijven) kost € 17,00 per kind. Per dag dient contant betaald te worden of wordt er een stempel gezet. U kunt ook geld overmaken op rekening NL97 RABO 034 02 17 952 t.n.v. obs Oosterschelde onder vermelding van “overblijf+naam kind”. Als u gebruik wilt maken van deze overblijfregeling –zowel structureel als incidenteel- dient u voor 8.30 uur melding te doen op [email protected] Overblijfouders kijken vooraf welke kinderen zullen overblijven. Er is op school ter inzage en beleidsplan overblijven. Voor- en naschoolse opvang Met Ria’s kinderdagverblijf (St. Maartensdijk),Toerdeloo/Zo (voorschools in Scherpenisse/Scapejaantjes; naschools in St.Maartensdijk) en Villa Vrolijk in St.Maartensdijk is en overeenkomst aangegaan. Deze instellingen verklaren in deze overeenkomst kinderen voor en na school op te vangen en indien nodig, er voor te zorgen dat de kinderen gebracht en gehaald worden. Beide bedrijven zijn een erkend instituut en voldoen aan alle wettelijke eisen. Op school is informatie over de kinderdagverblijven in te zien. Afspraken moeten door ouders zelf met de kinderdagverblijven worden gemaakt. 20

Rookverbod In en om het schoolgebouw geldt een algeheel rookverbod. Dit rookverbod geldt ook bij alle aktiviteiten in schoolverband. Mobiele telefoons Kinderen mogen geen mobiele telefoons mee naar school brengen. In sommige gevallen kan het nodig zijn; ouders/verzorgers kunnen dan contact opnemen met de directeur. Schoolreizen/schoolkamp Zoals gebruikelijk wordt op het einde van het schooljaar voor alle kinderen een uitstapje georganiseerd. Hoe en wat we dit jaar gaan doen is nog niet bekend. We zullen u op tijd op de hoogte stellen. De kosten hiervan worden apart in rekening gebracht Schooltijden groep 1 t/m 4 groep 5 t/m 8

8.30 uur - 11.45 uur en 13.00 uur - 15.00 uur 8.30 uur - 12.00 uur en 13.00 uur - 15.00 uur

Op woensdag geldt de hierna volgende schooltijd: groep 1 t/m 4 8.30 uur - 12.00 uur en 's middags vrij groep 5 t/m 8 8.30 uur - 12.15 uur en 's middags vrij Op vrijdag is groep 1 t/m 4 tot 12.00 uur op school; ’s middags zijn ze vrij. De pauze voor groep 3-4-5-6-7 en 8 is van 10.30 tot 10.45 u. Er wordt gebeld voor het naar binnengaan om 8.27 uur en om 12.57 uur. Regelmatig komen kinderen te laat op school, Wij willen ouders dringend verzoeken de kinderen op tijd naar school te laten gaan. Het is zowel voor de gang van zaken in de klas, als voor het betrokken kind, storend binnen te komen als de lessen al begonnen zijn. In groep 1-2 dragen de kinderen gymschoentjes of pantoffels, omdat ze nog veel op de grond spelen en werken. Ze worden opgeborgen in de daarvoor bestemde kastjes.

WA-verzekering Ouders/verzorgers die diensten t.b.v. de school verrichten zijn door het schoolbestuur WA-verzekerd. Vakanties en vrije dagen Het vakantierooster is samengesteld door OCTHO en goedgekeurd door de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad. Herfstvakantie 23 (vanaf 12.00 uur) t/m 30 oktober Kerstvakantie 18 dec. 2015 (vanaf 12.00 uur) t/m 1 jan. 2016 Voorjaarsvakantie 5 (vanaf 12.00 uur) t/m 12 februari Paasvakantie 25 t/m 28 maart Meivakantie 25 april t/m 6 mei (incl. Hemelvaart) Pinkstervakantie 16 en 17 mei Studiedag school 15 juli Zomervakantie 22 juli t/m 2 september . 21

Verlof buiten de schoolvakanties en schoolverzuim Aan een leerling mag per schooljaar extra verlof worden verleend. Verlof buiten de schoolvakanties is echter maar één keer in een schooljaar mogelijk. Het juiste aanvraagformulier is op school verkrijgbaar. Aanvragen dienen minstens 8 weken voor het verlof bij de directeur van de school ingediend te worden. Houdt u er rekening mee dat wij genoodzaakt zijn om de regelgeving strikt te volgen. Wanneer een kind niet naar school gaat zonder geldige reden, is er sprake van ongeoorloofd verzuim. Hierop worden de ouders door de directeur aangesproken. Wanneer resultaat uitblijft, is laatstgenoemde verplicht dit door te geven aan de leerplichtambtenaar. Achter in het boekje zijn de regels zoals die gelden als bijlage opgenomen. Ziektemelding Wilt u bij ziekte van uw kind(eren) dit zo spoedig mogelijk melden bij de directeur of de groepsleerkracht. Wij geven de voorkeur aan telefonische ziektemelding. Wij verzoeken u vóór schooltijd of in de pauze te bellen. U kunt uw bericht ook achterlaten op het antwoordapparaat. Het telefoonnummer van de school is 667110. Ook e-mail is natuurlijk mogelijk. Schrijven Een stabilo potlood heeft de voorkeur in groep 3. Wanneer de schrijfontwikkeling goed verloopt, kan worden overgeschakeld op een stabilopen. Via school kunnen kinderen stabilopennen aanschaffen. U wordt hierover door de groepsleerkracht geïnformeerd.

10. Belangrijke adressen Het schoolteam: P.M.M. Tange meester Peter M. Bakx-Melkert juf Marjet J. v.d. Graaf-Bernoster juf Jeanet W.Stumpel juf Wendy A.de Jong-Reijenga Juf Annika Waarnemend bij afwezigheid Meester Peter D. de Rooij-Bijl Juf Diana

Halsterseweg 27 4661 KL Halsteren 0164-685837 Gemaalweg 8 4691 RK Tholen 0166-604201 Anjerstraat 22 4695 HJ St. Maartensdijk 0166-663392 Turfland 10 4614 JL Bergen op Zoom 06-16355314 Geuzenhof 21 4664 BX Lepelstraat 0164 - 850249

directeur /groepsleraar

Langeweg 60 4694 BN Scherpenisse 0166-663342

groepslerares

22

groepslerares/IB-er

groepslerares

groepslerares

groepslerares

Ondersteuning Mw.Annette Konings-Meeus

076-5245500 (edux) 06-10585367

Vertrouwens-persoon voor alle openbare basisscholen Tholen

Landelijke klachtencommissie voor Het onderwijs

Postbus 85191 3508 AD Utrecht

GMR

Secretariaat Mw. M.Bout 06-13600033

Voorzitter B. Mariën

Bovenschools directeur OcTHO

Postbus 23 4690 AA Tholen 0166-667028

Dhr. J. Berends

inspectie basisonderwijs

[email protected] www.onderwijsinspectie.nl Postbus 88 5000 AB Tilburg vragen over onderwijs 0800 – 8051 (gratis)

klachtmeldingen seksuele intimidatie, misbruik en ernstig psychisch en fysiek geweld 0900 – 111 3 111 (lokaal tarief)

R.P.C.Z.

Postbus 20 4430 AA 's Gravenpolder 0113 - 312881 Postbus 62 4330 AB Middelburg Tel 0118 677600 [email protected]

Schoolbegeleiding

Intervence Voorheen Stichting Jeugdzorg Zeeland

Landelijke Geschillencommissie voor het openbaar onderwijs

Postbus 30435 GK Den Haag

Publieksvoorlichting

Ministerie van Onderwijs 0800 - 5010

Ver.Openb. Onderwijs

0800 - 5010 toets 4

Opvoedbureau St.Maartensdijk

Markt 58 4695 CH St. Maartensdijk 0166-664687

Mijn kind in Beeld www.mkib.nl

Digitaal ouderportaal van jeugdgezondheidszorg Inloggen met uw eigen DigiD

23

11. Belangrijke data 2015-2016 zie hiervoor de kalender van obs Oosterschelde. Nog niet alle data zijn bekend. Ook kunnen in de loop van het schooljaar data gewijzigd worden. De school stelt u daarvan op de hoogte via de mail. Raadpleeg regelmatig onze website.

24

Bijlage 1: Organigram Openbaar Onderwijs Tholen

Bestuur

gemeenschappelijke medezeggenschapsraad

Directie Overleg

GMR

voorzitter is de bovenschoolse directeur

bovensch.directeur adviseur GMR

Medezeggenschaps teams van de scholen o.l.v. directeur

Raden

MR directeuren adviseur

bovenschoolsdirecteur

J.Berends

staf GMR

directeur obs Oosterschelde P.Tange voorzitter Dhr. B. Marien namens Oosterscheldeschool Mw. W. Stumpel Mw.M.Elenbaas

MR

personeel Mw. M.Bakx en Mw. W.Stumpel ouders Mw. M.Elenbaas en Dhr. W.Boon

Teamleden

zie blz. 20

Bijlage 2: Criteria voor verlof buiten de schoolvakantie.

Ouderraad (OR)

M

voorzitter Mw.M Koese secretariaat vacature

25

ouder raden

De leerplichtwet omschrijft duidelijk in welke gevallen de directeur van de school extra verlof buiten de schoolvakantie mag verlenen. De navolgende bepalingen zijn van kracht: 1.

2. 3. 4.

De directeur kan toestemming voor extra verlof buiten de schoolvakantie verlenen, indien het gaat om een gezinsvakantie, die het gezin niet in de schoolvakantie kan opnemen in verband met het beroep van één van de ouders. Als voorbeelden worden in de wet genoemd de agrarische sector en de horeca. De toestemming voor extra verlof buiten de schoolvakantie mag één maal per jaar gegeven worden voor ten hoogste tien schooldagen. Gedurende de eerste twee weken van een nieuw schooljaar mag geen extra verlof buiten de schoolvakantie worden gegeven. Extra verlof kan ook verleend worden onder de volgende omstandigheden: Voor het voldoen aan een wettelijke verplichting voor zover dit niet buiten de lesuren kan geschieden (bijv. paspoort/visum aanvragen). Bij huwelijk of overlijden van familieleden (maximaal 2 dagen). Bij huwelijks- of ambtsjubilea van ouders of grootouders (1 dag). Bij verhuizing (1 dag). Bij gezinsuitbreiding (1dag). Wegens medische of sociale redenen (maximaal 10 dagen). Voor meer dan 10 schooldagen wordt de leerplichtambtenaar ingeschakeld. In geval van medische redenen moet dit blijken uit een verklaring van de arts. In geval van sociale redenen moet dit blijken uit een verklaring van een sociale instantie. Wegens "kennelijke onredelijkheid". Dit betekent dat de directeur extra verlof kan verlenen indien dit nadrukkelijk in het belang van het kind is. De school- en gezinssituatie worden sterk betrokken bij de besluitvorming. Wegens andere, naar het oordeel van de directeur, belangrijke redenen. Als voorbeelden noemen we het bezoek aan een medicus of indien er besmettelijke ziekten in een gezin heersen. Voor meer dan tien dagen wordt de leerplichtambtenaar ingeschakeld.

Géén gewichtige redenen voor extra verlof buiten de schoolvakantie zijn: Geen andere boekingsmogelijkheid voor vakantie. Vakantie buiten het seizoen i.v.m. lagere prijzen. Uitnodiging van grootouders en/of familieleden om mee op vakantie te gaan. Uitnodiging van grootouders en/of familieleden om een uitstapje te maken. Eerder op vakantie gaan om verkeersdrukte te vermijden. andere kinderen uit het gezin zijn wel vrij. Pesterijen door andere kinderen. Het feit dat de kinderen toch niets zouden missen omdat de laatste dag voor de vakantie een feestelijke afsluiting is. Verzoeken voor verlof buiten de schoolvakantie om dienen schriftelijke aangevraagd te worden bij de directeur.. Wij adviseren u, vóór het boeken, eerst met de directeur te overleggen.

26

Regels en afspraken op de Oosterscheldeschool

1

Op het schoolplein wordt niet gefietst, gevoetbald of andere wilde spelletjes. Daarvoor kun je terecht op het veld tegenover en naast de school. Fietsen worden meteen in het rek gezet. Kleuterspeelgoed is ook alleen maar voor de kleuters. Wil je voor schooltijd naar binnen, vraag dat dan aan een juf of meester.

2.

Je speelt samen; iedereen mag meedoen. Regels kun je samen maken en iemand die zich niet aan de regels houdt, kun je daar op aanspreken. Kom je er samen niet aan uit, dan niet vechten en/of schelden, maar vraag dan aan een juf of meester of die je kan helpen. De juf of meester bepaalt of sommige “spelletjes” wel kunnen. Als die vindt dat een spelletje gevaarlijk kan zijn, zul je iets anders moeten verzinnen.

3.

Toon respect voor spulletjes van andere kinderen; niet op fietsen hangen, niet “lenen” zonder te vragen, niet aan kleding trekken of iets afpakken. Ga met respect om met andermans spullen, bomen en struiken.

4.

Tussendoortjes worden ’s morgens meteen op de afgesproken plaats gelegd. In school is het rustig; niet rennen, schreeuwen, duwen en je gebruikt normale taal. Als iemand iets wil zeggen, dan luister je.

5.

Werk altijd netjes. In de klas zijn afspraken gemaakt met je leerkracht of je met potlood of pen (vulpen of stabilo) schrijft. Lijntjes trek je met een liniaal, bladzijden in je schrift maak je altijd vol en versiersels, stickers ed. horen niet thuis in en op je schrift of op je laatje, tafeltje en stoeltje. Van school heb je naast een liniaal ook kleurpotloden, een potlood en een gum gekregen. Als je naar huis gaat, is je tafel helemaal leeg en je kastje netjes opgeruimd.

6.

Je brengt geen pennen, potloden, frutsels ed. mee van thuis. Wil je dat een keertje doen, vraag dat dan eerst aan je juf of meester. (bijv. voor tekenen; werkstuk)

7.

Kostbare “speeltjes” (MP3, portable cd-spelers, duur speelgoed) kun je het beste thuis laten. De school neemt geen enkele verantwoording voor vernieling en vermissing. We zullen een eventuele dader natuurlijk wel aanspreken.

8.

Mobieltjes mogen niet mee naar school worden genomen. Als je ouders/verzorgers het belangrijk vinden dat je in bepaalde omstandigheden wel een mobieltje bij je hebt, dan kunnen zij aan de juf of meester toestemming vragen.

9.

Spreek altijd op een fatsoenlijke manier met en over elkaar. Schelden, roddelen, leugentjes over iemand vertellen zijn allemaal zaken die op school niet kunnen.Gebruik geen schuttingtaal, wens niemand iets vervelends toe, maak geen gemene gebaren naar iemand. (tuffen, middelvinger, enz.) Weet ook, dat er op school andere regels kunnen zijn dan thuis.

10. Jassen horen aan de kapstok, gymkleding neem je telkens weer mee naar huis (kunnen ze gewassen worden). Briefjes van school laat je niet in je zak of tas zitten en spulletjes van school (leesboek, schrift, boek voor huiswerk) worden netjes gehouden en zo snel mogelijk weer mee terug gebracht.

11. Denk altijd na bij alles wat je doet. Doe nooit dingen bij kinderen, die je zelf ook niet leuk zou vinden. Grote mensen zijn er om je helpen, dus als je iets niet begrijpt, vraag het dan.

12 Voor gebruik internet is een protocol vastgelegd. Dit protocol is via de website in te zien. Ook voor het buiten spelen zijn regels opgesteld.

27

28