Pagina INLEIDING
A. B. C. D. E. F.
Relevantie van het studieobject Situering van het onderzoek Opzet van het onderzoek Afbakening in de ruimte Afbakening in de tijd Methode en bronnen
HOOFDSTUK I: DE STEDELIJKE OPSTARTFASE TIJDENS DE VIJF-TIENDE EEUW: CONTEXT EN POSITIONERING
A. De context van de Bourgondische welvaart B. Depositie van de Oudenaardse tapijtweverij a. Een stedelijk fenomeen b. De plaats van Oudenaarde tegenover de andere centra c. De positie van de beginnende tapijtweverij in de Oudenaardse textielnijverheid 1. De draperie 2. De linnennijverheid 3. De Sint-Michielsnering 4. De ververij d. Het ontstaan van het ambacht 1. De oprichtingskeure van 1441 2. Strubbelingen bij de aanvang 3. Sint-Genoveva
HOOFDSTUK II: MARKTFACTOREN IN DE VIJFTIENDE EEUW
A. De aanbodzijde: de beperkingen van een secundaire stad a. Grondstoffen b. Patronen c. Arbeid 1. Terminologie 2. Opleiding 3. Bedrijfsgegevens 4. Sociale stratificatie d. Invloed van de aanbodfactoren op het product
2!
21 22 27 30 32 35
43
43 46 46 47 49 49 51 52 53 56 56 62 62
67
67 67 70 71 71 72 73 75 81
B. De vraagzijde: op zoek naar een eigen identiteit ........................................ a. De kunstmarkt b. De lokale markt c. De internationale markt 1. De rol van Doornik 2. Verkooppunten 3. Ontbrekende naambekendheid
82 83 84 86 86 87 88
HOOFDSTUK III: HET HOOGTIJ VAN EEN KORTE ZESTIENDE EEUW: CONTEXT EN POSITIONERING
91
A. De zestiende-eeuwse Oudenaardse tapijtweverij in ruimer perspectief a. Het belang van Antwerpen b. De rol van de centrale overheid 1. De Habsburgse voorliefde voor tapijten 2. Ontstaansgeschiedenis van de generale ordonnantie van 1544 3. Betekenis van de generale ordonnantie van 1544 B. De plaats van Oudenaarde tegenover andere centra a. Een kwantitatieve vergelijking b. Migratie 1. Immigratie 2. Emigratie c. Vormen van samenwerking d. Conflicten met andere centra 1. Geraardsbergen 2. Gent
91 91 93 93 95 96 98 98 102 102 105 107 108 108 110
HOOFDSTUK IV: DE ORGANISATIE VAN HET PRODUCTIECENTRUM IN DE ZESTIENDE EEUW
113
A. Minuten van staten van goed: de bron en haar benadering B. Ambacht tussen theorie en werkelijkheid a. Het institutioneel kader 1. Corporatieve structuren 2. Putting-out en Kaufsystem 3. Proto-industrialisatie b. Corporatieve structuren te Oudenaarde 1. Leerjongens 2. Gezellen 3. Winkelmeesters 4. De vele gezichten van het meesterschap c. De rol van het ambacht 1. Probleemstelling 2. Ambacht en onvrijheid 3. Ambacht en poorterschap
113 116 116 116 119 121 123 123 129 137 139 142 142 146 148
A
Meesterzonen en erfelijkheid 5. De rechterlijke bevoegdheid van het ambacht d. De reiaties tussen corporatie en externe factoren 1. De aanwezigheid van de handelaar-ondernemer 2. De verhouding met de lokale en centrale overheid C. Bedrijfsstructuren a. Voorraden b. Tegoeden c. Schulden d. Balansresultaten D. Een nieuwe generatie a. Het profiel b. De herkomst
,
HOOFDSTUK V: HET PRODUCTIEPROCES EN DE VRAAG IN DE ZESTIENDE EEUW
A. Doorheen de verschillende fasen van het productieproces a. Grondstoffen en materiaal 1. Wol 2. De handel in wol 3. Zijde 4. Getouwen b. De ververs c. De patroonschilders d. De afzetters e. Het eindproduct 1. Meer dan groen 2. Merken 3. Het ambacht als beschermer van de kwaliteit B. De vraagzijde a. De lokale markt b. Bestellingen op de binnenlandse markt c. De internationale handel via Antwerpen 1. Makelaars 2. Het familiaal netwerk 3. De internationale markt
HOOFDSTUK VI: OPSTAND EN EMIGRATIE, DE OUDENAARDSE TAPIJTWEVERIJ EN DE GODSDIENSTTROEBELEN
A. De opstand, de tapijtnijverheid in de hoofdrol a. De feiten b. Verklaringen en motieven 1. Een bloeiend intellectueel en cultureel leven 2. Politieke aspiraties
148 149 15 I 152 156 160 161 162 166 167 370 170 173
175
175 175 175 178 179 180 182 184 189 190 190 195 196 201 201 203 204 204 205 207
215
215 215 222 224 225
3. Tussen wet en werkelijkheid 4. Sociaal-economische motieven B. De uittocht a. De belangrijkste emigratieroutes , 1. Engeland 2. Duitsland 3. De Noordelijke Nederlanden b. De beweegredenen
................................................
HOOFDSTUK VII: DE ZEVENTIENDE EEUW, EEN BLOEI IN MINEUR
A. Kunst en conjunctuur na 1585 a. De Spaanse Nederlanden na 1585 b. Een nieuwe rol voor Antwerpen c. De dynamiek van de vraag in de kunsthandel B. Nationale en internationale positionering a. Oudenaarde tussen de andere tapijtcentra b. Emigratie en buitenlandse concurrentie 1. Oorzaken van de emigratie 2. De aantrekkingskracht van de naburige steden 3. De Noordelijke Nederlanden 4. Oudenaardse wevers in het Engelse Mortlake 5. De lokroep van Frankrijk c. De strijd tegen de emigratie 1. De buitenlandse concurrentie 2. Oudenaarde versus Gent d. Oudenaarde in Franse handen
HOOFDSTUK
VIII: MARKTFACTOREN IN DE ZEVENTIENDE EEUW
A. De organisatie van het productiecentrum a. De bronnen 1. Enquesten als aanvullende bron 2. Bedrijfsarchieven 3. Staten van goed b. Het beeld 1. De handelaar-ondernemer 2. Kleine meesters en gezellen 3. Thuiswevers op het platteland 4. Productiecapaciteit en lonen c. Het ambacht bestendigde de structuur 1. Samenstelling en werking 2. Verhouding met de magistraat B. Een productie in functie van de vraag a. Aankoop en verwerking van grondstoffen
226 227 231 234 234 235 236 237
239
241 241 243 244 248 248 255 256 257 259 261 262 264 264 265 267
271 271 271 271 275 280 282 282 291 294 297 305 305 310 311 311
b. De patroon schilders ................................................................................ c. Het eindproduct d. De vraagzijde 1. Leveringen op bestelling 2. De lokale markt 3. Contacten tussen Oudenaardse tapijtsiers 4. Antwerpen 5. Andere binnenlandse centra 6. Frankrijk
316 318 319 319 320 321 323 326 327
BESLUIT
331
GLOSSARIUM
339
BRONNEN EN LITERATUUR
343
I. Geraadpleegde bronnen A. Onuitgegeven bronnen B. Uitgegeven bronnen en klappers II. Geraadpleegde literatuur BIJLAGEN EN GRAFIEKEN
343 343 349 351 387
PPN: 276447980 Titel: Productie van wandtapijten in de regio Oudenaarde : een symbiose tussen stad en platteland (15de tot 17de eeuw)$dMartine Vanwelden / . - Leuven : Universitaire Pers, 2006 ISBN: 978-90-5867-573-6ca. 90,00 EUR; 90-5867-573-4 Bibliographischer Datensatz im SWB-Verbund
