handleiding
Hoofdstuk 1
onderzoek
d o e n o p internet
pagina 1
Een probleemstelling formuleren
Het opstellen van een goede probleemstelling bij een onderwerp is leuk werk, maar ook lastig. Het kan veel tijd kosten. Aan de andere kant heeft een ondoordachte probleemstelling vaak tot gevolg dat een onderzoek vastloopt. Het is dus de moeite waard om goed stil te staan bij het opstellen van je probleemstelling. Door deze stappen te doorlopen kom je makkelijker tot een goede probleemstelling.
1 Waarnemen, constateren Beschrijf het onderwerp dat je wilt gaan onderzoeken, Geef aan op welke manier je door het onderwerp geraakt bent. Je kunt door het onderwerp geraakt zijn. Omdat je iets opgemerkt, gezien of gehoord hebt. Of misschien was het een nauwkeurig omschreven opdracht van je docent en valt er niets te kiezen. Op weke manier ben je in aanraking gekomen met het onderwerp?
2 Beslissen waarover je meer wilt weten Als je het onderwerp hebt gekozen, heb je nog geen probleemstelling. Vaak is een gekozen onderwerp nog te algemeen. Vandaar dat je preciezer na moet gaan waarover je meer te weten wilt komen. Zoek eerst informatie over het onderwerp in een encyclopedie. Op deze wijze oriënteer je je snel op je onderwerp. Noteer over welke details je onderzoek zou willen doen.
handleiding
onderzoek
d o e n o p internet
pagina 2
3 Probleemstelling formuleren Teken een cirkel op een blanco papier. Geef in woorden rondom de cirkel aan waar je aan denkt bij dit onderwerp. Je noteert dus je associaties. Je kunt daarbij gebruik maken van de volgende vragen: • • •
Wat heb je er mee te maken? Wat weet je al van het onderwerp? Wat vind je er zelf van?
Welke van de door jou genoteerd associatie spreekt je het meest aan voor verder onderzoek: Noteer er twee of drie. …………………………………… ……………………………………. ……………………………………. Zet in aparte cirkels zoals hieronder drie zoekwoorden die samenhangen met je associaties. Maak van elk van de door jou uitgekozen nieuwe zoekwoorden hieronder een nieuw web gebaseerd op je resultaten van het zoeken op internet.
Welke onderdelen spreken je het meest aan voor verder onderzoek? Noteer er tenminste twee en hoogstens vier. ………………………………………. ………………………………………. ……………………………………….. ………………………………………. Formuleer nu je voorlopige probleemstelling.
handleiding
onderzoek
d o e n o p internet
pagina 3
4 Je probleemstelling toetsen op internet Je probleemstelling omvat een onderwerp en enkele trefwoorden. Het is nu de bedoeling dat je op internet gaat kijken of er informatie te vinden is waarmee je antwoord krijgt op je probleemstelling. Het kan ook dat je bronnenonderzoek ertoe leidt dat je je voorlopige probleemstelling moet bijstellen. Zet in het volgende schema de trefwoorden neer en bedenk welke zoekwoorden je gaat gebruiken. Al zoekend kok je misschien ook op nieuwe trefwoorden.
Trefwoorden
Zoekwoorden
Formuleer je een nieuwe ‘voorlopige’ probleemstelling?
5 Beslissen welk type onderzoek je het beste kunt gebruiken Er zijn verschillende soorten onderzoeksvragen, die ieder bij een eigen type onderzoek horen. Een combinatie van verschillende soorten onderzoeksvragen is heel goed mogelijk. Hieronder staan enige soorten onderzoeksvragen kort beschreven. Als je je beperkt tot het Internet en je wilt een verscheidenheid aan sites gebruiken, dan lenen de bovenste vet gedrukte onderzoekstypen zich het beste voor het doen van onderzoek. Onderzoeksvragen
Onderzoekstype
Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen ….. en ….. wat betreft …. ? Welke factoren/oorzaken/variabelen zijn …. Welke factoren/oorzaken/variabelen hebben …. Welke factoren/oorzaken/variabelen maken, dat …. Wanneer noemen we iets ….? Welke beargumenteerd standpunt neem ik in bij…..? Wat zou ik moeten doen als ….? Is het zo dat …..? Op grond van welke argumenten ondersteun ik de stelling dat …. Waarom is ….? Wat is het verband tussen .... en …..? Hoe verklaar ik het verband tussen …. en ....? Wat gaat er gebeuren als ….?
vergelijkend onderzoek variabelen onderzoek
definitie onderzoek meningsvormend onderzoek beslissingsgericht onderzoek hypothese toetsend onderzoek stelling bewijzend onderzoek verklarend onderzoek relatie onderzoek relatie verklarend onderzoek voorspellend onderzoek
handleiding
onderzoek
d o e n o p internet
pagina 4
Welke twee typen onderzoeksvragen lijken het meest in aanmerking te komen voor je onderzoek? Schrijf hieronder twee soorten onderzoeksvragen die passen binnen je onderwerp en aansluiten bij je voorlopige probleemstelling. 1 2
Formuleren van je onderzoeksvraag Hierboven heb je aangegeven soorten welke onderzoeksvragen je mogelijk zou kunnen gebruiken. Formuleer nu je onderzoeksvraag.
handleiding
Hoofdstuk 2
onderzoek
d o e n o p internet
pagina 5
Zoeken op internet
Zoeken op internet kan op verschillende manieren. • • •
een voor jou bekend adres (URL) intypen op de adresbalk gebruik maken van verschillende zoekmachines gebruik maken van sites met rubrieken, die weer doorverwijzen naar andere sites: portals
1 Geavanceerd zoeken met een zoekmachine Enkele bekende zoekmachines zijn: www.google.com www.yahoo.com www.altavista.com www.vindex.nl www.ilse.nl www.infoseek.com www.maqellan.com www.lycos.com www.zoek.nl We hebben als voorbeeld de zoekmachine Google gekozen. Je kunt daar voor Geavanceerd zoeken kiezen.
handleiding
onderzoek
d o e n o p internet
pagina 6
Stel dat je meer te weten wilt komen over ‘zoeken op internet ’. Typ je de woorden ‘zoeken’, ‘op’ en ‘internet’ in de eerste regel, dan zoekt de zoekmachine alle pagina’s op met deze woorden. Dit zijn er 533.000. Typ je in de tweede regel ‘zoeken op het ‘internet’ in, dan zoekt Google naar pagina’s met die precieze woordcombinatie. Je ziet dat je minder pagina’s hebt dan bij de eerste keer, maar nog steeds zijn het er te veel. Om nog gerichter te zoeken, lees je de eerste beschrijving van de gevonden websites door en je gaat op zoek naar meer trefwoorden. In dit geval kan dat cursus zijn: je bent op zoek naar een ‘cursus zoeken op internet’ . Typ die in de tweede regel. Geef bij ‘taal’ aan dat je alleen ‘Nederlands’ wil. Je ziet dat je nu een lijst krijgt die niet te lang is. Je kunt deze ‘truc’ ook anders doen, door de zoekterm tussen dubbele aanhalingstekens te zetten: “zoeken op het internet”.
handleiding
Hoofdstuk 3
onderzoek
d o e n o p internet
pagina 7
Bronnen gebruiken en vermelden
Een onderzoek is betrouwbaar als het voldoet aan twee eisen: •
•
1
Het is herhaalbaar. Iemand anders moet precies jouw onderzoeksstappen kunnen volgen. Daarom moet je duidelijk beschrijven waar je je informatie vandaan hebt en hoe je alles hebt aangepakt. Het is verifieerbaar. Verifiëren betekent: checken of iets klopt. Iemand die jouw onderzoek opnieuw doet, komt – als het goed is – met dezelfde informatie op dezelfde conclusie.
Internet bronnen beoordelen op betrouwbaarheid
Op internet is van alles te vinden. Iedereen die dat wil, kan er informatie neerzetten. Dat is de reden dat je soms hele goede en betrouwbare informatie vindt, maar ook onzinnige of onbetrouwbare informatie. Maak je gebruik van informatie op internet, dan is het noodzakelijk om een inschatting te maken of de geboden informatie betrouwbaar is. Hieronder staan een aantal vragen. Loop bij elke internetsite die je wil gaan gebruiken de vragen langs. Op basis van die vragen maak je een inschatting over de betrouwbaarheid.
ALGEMENE GEGEVENS URL (adres) van de website:
Is de organisatie of zijn de makers van de website duidelijk herkenbaar, en wat is hun functie? Is de organisatie of zijn de makers eenvoudig per e-mail te bereiken? Op wat voor andere sites wordt naar deze site verwezen?
KWALITEITEN VAN DE WEBSITE Maakt de site een betrouwbare indruk? (rustige opmaak, geen reclame, vermelding van de tekstschrijver en bronnen) Is de website langgeleden gemaakt, en is deze onlangs nog bijgewerkt? Bevat de site veel oorspronkelijk (origineel, zelfgeschreven) materiaal? Of is er veel geknipt en geplakt van andere sites? Is het taalgebruik populair of meer informatief/wetenschappelijk?
handleiding
2
onderzoek
d o e n o p internet
pagina 8
Bronvermelding
Het is prima om informatie uit boeken of van internet te gebruiken. Het schiet immers niet op als je alles zelf moet verzinnen. Maar iemand die jouw onderzoek kritisch leest, moet wel kunnen zien welke gegevens je van anderen hebt, en wat je er zelf aan hebt toegevoegd. Daarom is een bronvermelding verplicht voor als je tekst van internet of uit een boek gebruikt. Dat kan: • •
met een voetnoot (een nummertje dat verwijst naar de vermelding onderaan de bladzijde) door de bron er tussen haakjes achter te zetten
Hieronder zie je van allebei een voorbeeld.
Als je bruikbare informatie hebt gevonden, kun je er twee dingen mee doen: •
citeren = letterlijk overnemen van een stukje tekst van een ander. Een citaat moet je altijd tussen aanhalingstekens plaatsen.
“Het is niet waarschijnlijk dat een eventuele verdere uitbreiding van Schiphol met een zesde of zevende baan een positief effect zal hebben op de geluidoverlast en de risico’s van het vliegverkeer.” 1 1
Milieu- en Natuurplanbureau, Het milieu rond Schiphol, 1990-2010. Geraadpleegd op 20-02-09, http://www.mnp.nl/nl/publicaties/2005/Schipholvijfdebaan.html
•
parafraseren = ideeën van een ander in je eigen woorden weergeven
Het milieu- en Natuurplanbureau (Het milieu rond Schiphol, 1990-2010) twijfelde er in 2005 al aan of een zesde baan wel zou helpen om de geluidsoverlast rond Schiphol te beperken. In de literatuurlijst achterin je werkstuk staat vermeld: Milieu- en Natuurplanbureau, Het milieu rond Schiphol, 1990-2010. Geraadpleegd op 20-02-09, http://www.mnp.nl/nl/publicaties/2005/Schipholvijfdebaan.html
handleiding
onderzoek
d o e n o p internet
pagina 9
Er zijn vaste regels voor het vermelden van boeken, artikelen en internetbronnen. Het lijkt nogal omslachtig, maar als je er nu aan went, heb je er plezier van bij je profielwerkstuk en in je vervolgstudie. •
verwijzen naar boeken Achternaam schrijver, voorletters: Titel, ondertitel. Plaats en jaar van uitgave. Gebruikte bladzijden. Radzinsky E., Stalin, onthullingen uit geheime privé-archieven. Amsterdam, Uitgeverij Balans. Blz. 76-79.
•
verwijzen naar internetbronnen Achternaam schrijver, voorletters (publicatiejaar of update). Titel van de website. Geraadpleegd op dag-maand-jaar, adres website. Meijden, B. van der (1998). Schiphol als thema voor een geschiedenis-, internet- en/of profielwerkstuk. Geraadpleegd op 07-07-09, http://www.histopia.nl/schiphol.htm
•
verwijzen naar kranten- en tijdschriftartikelen Achternaam schrijver, voorletters (publicatiedatum). Titel artikel. In: naam van tijdschrift of krant nummer, paginanummers. Ouwerkerk, D. van en J. van der Grinten (2004). De kracht van zacht. Wat mannen over vrouwelijke vergaderstijlen kunnen leren. In: Interne communicatie 4, blz. 11-13.
3
Tot slot: tips
Wil je meer weten over slim zoeken op internet, kijk dan eens op de volgende sites: • • •
www.zoekenvindenenkiezen.nl, hoe moet je bronnen vermelden, indexen, startpagina’s www.webdetective.nl, cursus lezen internetadressen, veel aandacht voor betrouwbaarheid + oefening www.webkwestie.nl, per vak een onderwerp besproken, met lijst informatiebronnen etc.
