VOORWOORD Geachte lezer, Het lokaal sociaal beleidsplan geeft een inzicht in de welzijnsplanning binnen onze gemeente voor de eerstvolgende jaren. Het geeft aan waar de bestuurders van het OCMW en het gemeentebestuur hun sociale beleidsaccenten wensen te leggen in de toekomst. Er zijn alvast twee domeinen die aan de top staan van dit prioriteitenlijstje. Voor het gemeentebestuur is dat alvast de uitbouw van een degelijke kinderopvang. Hieraan zal de eerstkomende jaren ruime aandacht worden besteed. Het OCMW op zijn beurt zal zich vooral focussen op de ouderenzorg. De uitbouw van de bejaardeninfrastructuur en de indienstneming van een seniorenconsulent zijn alvast twee beleidsintenties die de voortzetting van een gedegen seniorenbeleid kracht dienen bij te zetten. Om overlappingen te voorkomen en teneinde goede afspraken te maken werden de sociale taken van beide besturen netjes opgedeeld, uitgaande van een sterkte/zwakte analyse. Voor verduidelijkingen omtrent deze nota kan u contact nemen met Liliane Nicolaes, de gemeentelijke welzijnsverantwoordelijke of met Jean Geelen, secretaris bij het OCMW. Guido Vrijens gemeentesecretaris Jean Geelen secretaris OCMW
Marina Pauly Mark Vos schepen van o.a. sociale burgemeester aangelegenheden Hubert Cleuren voorzitter OCMW
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 1
1. OMGEVINGSANALYSE BEVOLKING EN LOOP VAN DE BEVOLKING CIJFERS Geboorten – 169 = 10,71 ‰ (5de plaats in Limburg 9,52 ‰) - Vlaanderen : 10,00 ‰ Inwijkingen – 721 = 45,71 ‰ (5de plaats) in Limburg 37,73 ‰) - Vlaanderen : 43,71 ‰ Uitwijkingen – 706 = 44,75 ‰ (4de plaats) in Limburg 35,23 ‰) - Vlaanderen 41,08 ‰ INTERPRETATIE Het aantal geboorten in Riemst is groter dan het Vlaamse gemiddeld en méér dan 1 ‰ boven het Limburgse gemiddelde. Riemst kent een vrij groot verloop aan in- en uitwijkingen binnen de gemeente. Zoals later blijkt betreft het hier relatief veel Nederlanders. Dit heeft uiteraard ook zijn repercuties naar de huisvestingsmarkt. Ook administratief betekenen deze geregelde mutaties heel wat meer werk voor de gemeentelijke administratie.
NATIONALITEITEN CIJFERS Niet-Belgen – 2.411 (waarvan 2.071 Nederlanders) = 15,2 % (5de plaats) in Limburg - 8,0 % in Vlaanderen 4,8 % Nieuwkomers (uit het buitenland)– 312 = 20,35 ‰ (4de plaats) in Limburg - 7,61 ‰ in Vlaanderen 5,77 ‰ INTERPRETATIE Het aantal Niet-Belgen is in Riemst aanzienlijk. Het feit dat de gemeente een grensgemeente is, is hieraan uiteraard niet vreemd.
LEEFTIJDSOPBOUW CIJFERS Kinderen op voorschoolse leeftijd (= het aandeel kinderen op voorschoolse leeftijd (0 – 2 jaar) onder de minderjarigen (0 – 17 jaar) – 485 = 16,7 ‰ (2 de plaats) - Limburg 14,6 ‰ Vlaanderen 15,1 ‰ Bevolking op actieve leeftijd = het aandeel van de bevolking op actieve leeftijd (20 – 59 jaar) onder de totale bevolking – 57,3 % (25ste plaats) - Limburg 57,3 % - Vlaanderen 55,1 %
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 2
Ouderen (60 +) - 3.486 = 22,0 % (10 de plaats) - Limburg 20,2 % - Vlaanderen 22,5 % Hoogbejaarden (80 +) – 558 = 3,53 % (10de plaats) Limburg 2,90 % - Vlaanderen 4,04 % INTERPRETATIE Riemst heeft relatief veel kinderen op voorschoolse leeftijd in vergelijking met Limburg en Vlaanderen. Dit betekent dat er méér aandacht dient te worden besteed aan deze groep.
DEMOGRAFISCHE COEFFICIENTEN Vervangingscijfer = de verhouding van de jonge actieven (20-39 jaar) t.o.v. de oudere actieven (40-59 jaar). De vraag is hier of er binnen de bevolking op actieve leeftijd voldoende jonge actieven zijn om de oudere actieven op te volgen op de arbeidsmarkt. Als het vervangingscijfer gelijk is aan 100, zijn er net genoeg jonge werkkrachten om alle oudere werkkrachten te vervangen; is het vervangingscijfer kleiner dan 100, dan zijn er onvoldoende jonge werkkrachten om alle oudere werkkrachten te vervangen. Riemst 94,8 - Limburg 94,0 - Vlaanderen 94,0. Onze gemeente sluit hier aan bij het Limburgse en het Vlaamse gemiddelde. Depedentiecoëfficiënt = de verhouding van de nog-niet-actieven (0 – 19 jaar) en de nietmeer-actieven (vanaf 60 jaar) t.o.v. de bevolking op actieve leeftijd (20-59 jaar). Dit is een indicator voor de afhankelijkheid van de niet-actieven t.ov. de actieven. Hier wordt het maatschappelijk draagvlak gemeten van het economisch productieve deel van de bevolking t.o.v. het economisch niet-productieve deel van de bevolking. Riemst 74,5 % - Limburg 74,5 % - Vlaanderen 81,3 % (hoe lager, hoe beter). In deze onafhankelijksindex scoren Riemst en Limburg beter dan het Vlaamse gemiddelde. Verouderingscoëfficiciënt =de verhouding van de ouderen (vanaf 60 jaar) t.o.v. de jongeren (0 – 19 jaar) = 106,8 (9de plaats) in Limburg 89,5 % - Vlaanderen 101,1 %. Hier scoort de gemeente beduidend hoger dan de provincie Limburg en zelfs hoger dan het Vlaamse gemiddelde. Grijze druk = de verhouding van de ouderen (vanaf 60 jaar) t.o.v. de bevolking op actieve leeftijd (20-59 jaar). Is een indicator voor de mate waarin de niet-meer-actieve bevolking weegt op de bevolking op actieve leeftijd. Riemst 38,5 % (12 de plaats) - Limburg 35,2 % - Vlaanderen 40,9 % (hoe lager, hoe beter) Onze gemeente situeert zich hier tussen het Limburgse en het Vlaamse gemiddelde. Familiale zorgindex = de verhouding van de hoogbejaarden (vanaf 80 jaar) t.o.v. de oudste actieven (50-59 jaar). Dit is een indicator voor de mate waarin de oudste actieven kunnen instaan voor de zorg voor hun hoogbejaarde ouders. Riemst 25,5 (10de plaats) - Limburg 22,1 - Vlaanderen 31,2 Ook hier situeert Riemst zich hier tussen het Limburgse en het Vlaamse gemiddelde.
PROGRAMMATIE OUDERENVOORZIENINGEN
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 3
In de meeste recente programmatiecijfers zijn er voor de gemeente Riemst 185 rusthuisbedden voorzien. Hiervan zijn er op dit ogenblik 58 gebouwd. Tegen begin 2009 worden er wellicht nog 100 bedden bijgebouwd (40 Elckerlyc en 60 Grauwzusters). In de programmatie is er ruimte voor 83 serviceflats. Hieromtrent bestaan er voor de toekomst geen concrete projecten. De gemeente Riemst zal de komende jaren een flinke inhaalbeweging doen inzake rusthuisbedden.
SOCIAAL-ECONOMISCHE CONTEXT Werkloosheidsgraad = het aandeel niet-werkende werkzoekenden (NWWZ) onder de beroepsbevolking (d.i. vanaf 15 jaar). Dit is een indicator voor de mate van werkloosheid onder de beroepsbevolking. Riemst 5,8 (43ste plaats) - Limburg 9,0 - Vlaanderen 7,5 Dit is uiteraard een zeer goede score voor onze gemeente. Wij kennen een lage werkloosheidsgraad. Werkzaamsheidsgraad= het aandeel van de werkenden onder de bevolking op beroepsactieve leeftijd (18-54 jaar). Dit is de mate waarin de bevolking op beroepsactieve leeftijd effectief werkzaam is. Riemst 60,8 (35ste plaats) - Limburg 63,0 - Vlaanderen 67,2 Ook hier komt onze gemeente vrij goed uit de verf. Werkgelegenheidsgraad = de verhouding van het aantal beschikbare jobs op het grondgebied van de gemeente t.o.v. het aantal inwoners op beroepsactieve leeftijd (18-64 jaar). Dit cijfer geeft de mate weer waarin op het grondgebied van de gemeente werkgelegenheid is voor de inwoners van 18 tot 64 jaar. Riemst 28,6 (40ste plaats) - Limburg 58,6 - Vlaanderen 64,0 Riemst heeft een uitermate lage werkgelegenheidsgraad. Er is weinig tewerkstelling in de eigen gemeente. Ondanks deze beperkte werkgelegenheid zijn er toch nog 2.970 jobs in Riemst zelf. Gemiddeld NETTO belastbaar inkomen per inwoner Riemst 11.137 € (36ste plaats) - Limburg 11.933 € - Vlaanderen 13.002 € Het gemiddelde NETTO belastbaar inkomen is vrij laag in Riemst.
WONEN Huurwoningen Riemst 12,4 % (758) (36ste plaats) - Limburg 19,1 % - Vlaanderen 23,9 %. Het aantal huurwoningen in de gemeente is relatief laag. Dit betekent dat de meeste inwoners eigenaar zijn van hun woning. Sociale huisvesting Riemst 0,33 % (20) (42ste plaats) - Limburg 5,35 % - Vlaanderen 5,14 %
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 4
De sociale huisvesting in Riemst is pas tijdens het laatste decennium uit zijn startblokken geschoten. Voorheen was er helemaal geen sprake van sociale woningen. Woningen zonder comfort = aantal huishoudens dat geen badkamer en WC heeft t.o.v. het totaal aantal woningen. Riemst 4,21 % (257) (12de plaats) - Limburg 3,34 % - Vlaanderen 4,54 %. Wij scoren hier hoger dan het Limburge gemiddelde maar situeren ons nog beneden het Vlaamse niveau. Leegstand en verkrotting = het aantal dat voorkomt op de inventaris leegstand, verwaarloosd, onbewoonbaar/ongeschikt Riemst 0,18 % (11) (32ste plaats) - Limburg 0,42 % - Vlaanderen 0,82 % Het aantal leegstaande en verkrotte woningen is vrij laag. Het zijn er nochtans 11 teveel.
ONDERWIJS EN SCHOLING Schoolse vertraging in het gewoon lager onderwijs Riemst 7,9 % (74 op 934 leerlingen) (37ste plaats) - Limburg 12,1 % Leerlingen in buitengewoon lager onderwijs Riemst 4,39 % (41) (41ste plaats) - Limburg 7,53 % Schoolse vertraging in het gewoon secundair onderwijs Riemst 17,0 % (157 van 924 leerlingen) (44ste plaats) L. 27,1 % Leerlingen in buitengewoon secundair onderwijs Riemst 1,73 % (16) (42ste plaats) Limburg 4,10 % Uit voormelde cijfers blijkt dat het zeer goed gesteld is met het onderwijs in Riemst. Er is sprake van relatief weinig schoolse vertraging zowel in het lager als in het secundair onderwijs. Er zitten daarenboven weinig leerlingen in het buitengewoon lager en het buitengewoon secundair onderwijs.
LAGERE SCHOLING Jongeren (18-24), werkzoekend en zonder diploma HSO Riemst 2 % (28) (42ste plaats) - Limburg 5,49 % - Vlaanderen 4,96 % Werkzoekenden zonder diploma HSO Riemst 2,38 % (44ste plaats) - Limburg 4,02 % V. 3,28 % Er zijn opvallend weinig laaggeschoolde werkzoekenden in onze gemeente.
BESTAANSONZEKEREN Leefloners Riemst 0,06 % (6) (43ste plaats) Limburg 0,30 % Vlaanderen 0,63 %
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 5
Er zijn weinig leefloners in onze gemeente. Dit kan onmiddellijk gerelateerd worden naar de beperkte sociale huisvesting in de gemeente. Het is immers opvallend dat er meestal een concentratie van leefloners valt waar te nemen in sociale woonwijken. De leefloners die Riemst heeft zijn daarenboven overwegend mensen van buitenaf die in Riemst zijn komen wonen.
PERSONEN MET EEN HANDICAP Personen met een handicap met recht op een inkomensvervangende tegemoetkoming Riemst 0,87 % (89) ((17de plaats) - Limburg 0,85 % - Vlaanderen 0,91 % Ouderen met een inkomensgarantie voor ouderen Riemst 6,17 % (163) (11de plaats) - Limburg 4,72 % - Vlaanderen 8,93 %
Het OCMW heeft in het verleden steeds aandacht besteed aan deze groep mensen waarbij eveneens systematische werd onderzocht of deze mensen recht konden openen op een tegemoetkoming als minder-valide of in aanmerking kwamen voor allerhande sociale voordelen. Het verstrekken van een mantelzorgtoelage heeft er eveneens toe bijgedragen dat heel wat mensen een aanvraag indienden voor een inkomenservangende- en/of integratietegemoetkoming.
GEZINNNEN Eenoudergezinnen met minderjarige kinderen Riemst 7,4 % (334) (36ste plaats) - Limburg 8,5 % - Vlaanderen 10,9 % Riemst huisvest relatief weinig eenoudergezinnen. Ook hier is een gebrekkige sociale huisvesting meestal de oorzaak dat eenoudergezinnen emigreren naar andere gemeenten. BESLUIT Riemst is een gemeente met de hiernavolgende accenten: Relatief hoog geboortecijfer Veel in- en uitwijkingen Veel Nederlanders en dus ook behoorlijk wat nieuwkomers Een erg lage werkloosheidsgraad Een lage werkgelegenheidsgraad (weinig tewerkstelling in eigen gemeente) Een laag netto belastbaar inkomen Weinig sociale huisvesting Weinig leegstand en verkrotting Weinig schoolse vertraging en weinig leerlingen in het buitengewoon onderwijs. Weinig leefloners en eenoudergezinnen. Mogelijke aandachtspunten in het lokaal sociaal beleid:
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 6
Aandacht voor nieuwkomers. Kinderopvang. Zorgcampus voor ouderen : Door de bouw van een bejaardentehuis in de BPA Riemst centrum met de onmiddellijke nabijheid ouderenwoning en bijkomend de optie tot het bouwen van serviceflats ontstaat een zorgregio voor zorgbehoevende ouderen. Aandacht voor toegankelijkheid en integratie van personen met een handicap
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 7
2. STRATEGISCHE NOTA 1.1. MISSIE Elke persoon heeft recht op maatschappelijke dienstverlening. Deze heeft tot doel eenieder in de mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid. Het OCMW streeft een beleid na dat tot doel heeft elke burger de toegang te garanderen tot de rechten, vastgelegd in artikel 23 en artikel 24, § 1 van de Grondwet. Artikel 23 van de Grondwet stelt: “Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. Daartoe waarborgen de wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden voor de uitoefening bepalen. Die rechten omvatten inzonderheid: • het recht op arbeid en op de vrije keuze van beroepsarbeid in het raam van een algemeen werkgelegenheidsbeleid dat ondermeer gericht is op het waarborgen van een zo hoog en stabiel mogelijk werkgelegenheidspeil, het recht op billijke arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning, alsmede het recht op informatie, overleg en collectief onderhandelen; • het recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale, geneeskundige en juridische bijstand; • het recht op een behoorlijke huisvesting; • het recht op de bescherming van een gezond leefmilieu; • het recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing; Artikel 24, § 3 van de Grondwet stelt: “Ieder heeft recht op onderwijs, met eerbiediging van de fundamentele rechten en vrijheden. De toegang tot het onderwijs is kosteloos tot het einde van de leerplicht. Alle leerlingen die leerplichtig zijn, hebben ten laste van de gemeenschap recht op een morele of religieuze opvoeding”. Zowel het OCMW als het gemeentebestuur willen daarenboven een maatschappelijk en lokaal draagvlak bieden waarbij het de betrachting moet zijn om mensen bij middel van sociale en juridische begeleiding of materiële en/of financiële ondersteuning te helpen om te komen tot een optimale zelfontplooiing. Het OCMW wil hierbij vooral de opvang van en de dienstverlening aan zorgenbehoevende bejaarden accentueren. Het stimuleren van de zelfredzaamheid en de mantelzorg dienen hierbij centraal te staan. Het OCMW wenst de buitenschoolse kinderopvang uitbouwen. Het OCMW wil de spil zijn van het sociale weefsel binnen de gemeente.
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 8
1.2. STRATEGISCHE DOELEN 1.2.1. Primaire doelen •
Riemst wil een efficiënte sociale dienstverlening uitbouwen (= één aanspreekpunt) voor alle inwoners van de gemeente Riemst die hierdoor op al hun welzijnsvragen via directe hulp of via doorverwijzing een antwoord vinden. Dit aanspreekpunt bevindt zich in het nog op te richten Sociaal Huis.
•
Het gemeentebestuur wil Riemst uitbouwen tot een toegankelijke gemeente waarin iedereen op een gelijkwaardige wijze kan deelnemen aan het maatschappelijk leven.
•
Het gemeentebestuur stelt zich tot doel om aandacht te besteden aan de nieuwkomers in de gemeente.
•
De uitbouw van een ‘huisvestingsbeleid op maat’ waarbij zowel aandacht wordt besteed aan het creëren van bouwkavels, alsook de verdere uitbreiding van een geïntegreerde sociale huisvesting is een taak van het gemeentebestuur.
•
Het gemeentebestuur wil een degelijk kinderopvangbeleid uitbouwen.
•
De financiële ondersteuning van ouderen, personen met een handicap en jeugd blijft ook in de toekomst een prerogatief van het OCMW.
•
De uitbouw van de werkwinkel en alle initiatieven rond werkgelegenheid worden in de toekomst gecoördineerd door het gemeentebestuur.
•
Preventieve acties rond alcohol en andere toxicomaniën worden in de toekomst gestuurd door het gemeentebestuur.
•
Het OCMW verzorgt vanaf 2007 de intakes en de verdere opvolging van de aanvragen omtrent pensioenen en tegemoetkomingen aan personen met een handicap.
•
Het OCMW van Riemst engageert zich om de thuisdiensten en de mantelzorg zodanig te organiseren dat de bejaarden en personen met een handicap zolang mogelijk in hun thuissituatie kunnen blijven.
•
Het OCMW wenst de contacten tussen de bejaarden onderling te bevorderen.
•
Het OCMW wil het eten van één warme maaltijd per week bevorderen bij senioren.
•
Het OCMW en het gemeentebestuur willen de resultaten van de seniorenenquête analyseren en als basis aanwenden voor de organisatie van een gericht seniorenbeleid in de gemeente.
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 9
•
Het OCMW wenst een brug te slaan tussen de extra- en de intramurale zorg zodanig dat een vlotte overgang kan worden gewaarborgd tussen beide zorgconcepten.
•
Het OCMW streeft ernaar een open huis te zijn waar iedereen terecht kan met om het even welke vraag omtrent sociale voordelen en bijstand.
•
Samen met de wettelijk omschreven taken moet het OCMW kunnen inspelen op lokale behoeften, met bijzondere aandacht voor: • De niet meer beroepsaktieven • De bejaarden • De kansarmen (financieel behoeftigen, mensen met verslaving, zwak begaafden, mensen zonder tewerkstellingskansen, sociaal verwaarloosden)
•
Het OCMW engageert zich om in te staan voor de verdere uitbouw en ontwikkeling van : • De seniorenraad. • De gezondheidszorg ( SIT, LOGO’s en thuiszorgplatform). • De adviesraad voor personen met een handicap.
•
De kosteloze juridische bijstand en schuldbemiddeling dient verder uitgebouwd en gepromoot te worden
1.2.2. Secundaire doelen •
Het gemeentebestuur en het OCMW verbinden zich er toe middels een strategische planning de continuïteit van het lokaal sociaal beleid te garanderen. In onderling overleg engageert het gemeentebestuur zich ertoe de nodige financiële middelen vast te leggen voor de uitvoering van dit meerjarenplan.
•
Zowel het gemeentebestuur als het OCMW zullen voor de nodige ondersteuning zorgen om het personeel zo effectief en efficiënt mogelijk te laten functioneren.
•
Het gemeentebestuur en het OCMW willen een wisselwerking tussen raad en personeel en de onderlinge verstandhouding bevorderen met het oog op de creatie van een open klimaat waarin éénieder zich goed voelt en waardoor de organisaties beter functioneren.
•
Zowel het gemeentebestuur als het OCMW spelen in op geëigende probleemsituaties.
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 10
1.3. TACTISCHE DOELSTELLINGEN 1.3.1. Primair doel 1 Het gemeente wenst jaarlijks de nieuwkomers uitdrukkelijk te informeren over de gemeente en de gemeentelijke dienstverlening.
1.3.2. Primair doel 2 Het gemeentebestuur wenst samen te werken met de openbare actoren die begaan zijn met het huisvestingbeleid in de regio.
1.3.3. Primair doel 3 Teneinde de bejaarde en de personen met een handicap zolang mogelijk in de thuissituatie te laten, engageert het OCMW zich de inwonende mantelzorgers verder financieel aan te moedigen.
1.3.4. Primair doel 4 Om een zicht te krijgen op de behoeften bij de senioren worden de resultaten van de seniorenenquête geanalyseerd. Teneinde de bejaarde en personen met een handicap zolang mogelijk in de thuissituatie te laten, engageert het OCMW zich om een financiële tussenkomst te voorzien bij aanpassingswerken aan de woning. Teneinde de bejaarde en de personen met een handicap zolang mogelijk in de thuissituatie te laten, engageert het OCMW zich alle mantelzorgers (al dan niet inwonend) zonodig op een niet-materiële manier te ondersteunen. Teneinde de bejaarde en de personen met een handicap zolang mogelijk in de thuissituatie te laten, engageert het OCMW zich de volgende diensten en/of ondersteuning te verzekeren en op te richten: poetsdienst, klusjesdienst, SIT, oppasdiensten. Voor de bejaarden die zich niet meer in hun thuissituatie kunnen handhaven, moet er een tijdelijke of permanente residentiële opvang worden voorzien De contacten tussen de bejaarden onderling dienen te worden bevorderd. Ook de contacten tussen de thuisverblijvende en de residentiële bejaarden dienen te worden aangemoedigd. Het gebruiken van minstens één warme maaltijd per week door senioren wordt aanbevolen.
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 11
1.3.5. Primair doel 5 Het gemeentebestuur wenst zich uitdrukkelijk te engageren binnen het regionaal initiatief “Werkwinkel”, zorggebied Tongeren-Riemst-Voeren.
1.3.6. Primair doel 6 Om een preventiebeleid uit te bouwen rondom alcohol en andere toxicomaniën wenst het gemeentebestuur in de toekomst verder samen te werken met het CAD. Deze preventieacties moeten vertrekken vanuit een geïntegreerde aanpak.
1.3.7. Primair doel 7 Het OCMW van Riemst dient, als open huis, te worden uitgebouwd tot de sociale draaischijf waar alle inwoners van de gemeente Riemst met hun vragen terecht kunnen. Dit dient te gebeuren via juiste informatieverstrekking en het opbouwen van een positief imago aan de hand van een tijdschrift, gerichte activiteiten, onthaal en interne en externe bewegwijzering. Om te evalueren of en hoe de cliënten met hun vraag bij de juiste persoon zijn terecht gekomen wordt gewerkt met een voortdurende registratie.
1.3.8. Primair doel 8 •
•
• • • •
Via de wettelijke voorziene en eventuele bijkomende financiële hulpverlening zal het OCMW blijven inspelen op individuele noden en behoeften. Extra aandacht gaat hierbij uit naar het tewerkstellen van de volledige leefloners waarbij prioriteit wordt gegeven aan gerechtigden op een leefloon, jonger dan 25 jaar. Het OCMW wenst jaarlijks drie leefloners tewerk te stellen overeenkomstig art. 60 § 7 van de organieke wet in de eigen diensten en/of bij het gemeentebestuur. Bijkomend worden er drie leefloners tewerkgesteld in het kader van de sociale economie via Aksi of Team Alken. Deze laatste diensten staan tevens in voor de trajectbegeleiding. Via de wettelijk voorziene en eventuele bijkomende psycho-sociale hulpverlening zal het OCMW blijven inspelen op individuele noden en behoeften, met bijzondere aandacht voor het onderkennen van het psycho-sociale aspect van alle hulpvragen bij het OCMW. Via de vorming en informatiebladen houden de maatschappelijk werkers zichzelf en elkaar op de hoogte van de nieuwe wettelijke bepalingen in verband met alle administratieve hulp die zij bieden. Het OCMW wenst een eerstelijnsdienstverleningsfunctie te hebben en besteedt extra aandacht aan een kwalitatief goede doorverwijzing naar gespecialiseerde hulpverleners en hulpverleningsdiensten. Via de wettelijk voorziene en bijkomende budgetbegeleiding zal het OCMW blijven inspelen op individuele noden en behoeften.
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 12
Bij de ondersteuning vanuit het OCMW wordt steeds rekening gehouden met het stimuleren van een vorm van zelfredzaamheid bij de hulpvragers. Het mag geenszins de bedoeling zijn om gemakkelijkheidoplossingen aan te reiken.
1.3.9. Primair doel 9 • •
De juridische dienst van het OCMW staat borg voor het kosteloos juridisch advies voor alle inwoners van de gemeente Riemst De juridische dienst van het OCMW staat borg voor kosteloze schuldbemiddeling om mensen met zware financiële problemen er terug bovenop te helpen.
1.3.10. Primair doel 10 •
Het gemeentebestuur wenst de kinderopvang op een kwalitatieve wijze verder uit te bouwen.
1.3.11. Primair doel 11 •
Om het toegankelijkheidsbeleid in de gemeente en het OCMW op een deskundige wijze uit te bouwen wordt er een samenwerkingsconvenant afgesloten met de VZW Toegankelijkheidsbureau.
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 13
1.4. OPERATIONELE DOELSTELLINGEN 1.4.1. Primair doel 1 •
•
Het gemeentebestuur werkt aan een informatieve videofilm over de gemeente en de werking van de gemeentelijke diensten. Deze videofilm zal gebruikt worden tijdens educatieve bezoeken aan het gemeentehuis en tijdens een jaarlijks evenement voor nieuwkomers. Het gemeentebestuur streeft ernaar om haar inwoners zo goed, kwalitatief en eigentijds te informeren via gemeentelijke publicaties en de website.
1.4.2. Primair doel 2 • • • •
Het gemeentebestuur wil i.s.m. de sociale bouwmaatschappijen, actief in Riemst, nieuwe bouwgronden en sociale woningbouw te realiseren. Indien er woonuitbreidingsgebieden aangesneden worden, dan worden deze hoofdzakelijk voorbehouden voor sociale woningbouw. Het gemeentebestuur wil samen met het OCMW-bestuur en STEBO een visie uitwerken rond wonen in Riemst m.b.t. sociale huisvesting, senioren, gehandicapten. Het gemeentebestuur wenst de samenwerking met STEBO, infocentrum Wonen in Haspengouw, te continueren en te verbeteren.
1.4.3. Primair doel 3 1. De voorziene 2 categorieën worden verder gehandhaafd: • Categorie 2: Aan bejaarden met een arbeidsongeschiktheid van ten minste 80 % wordt een maandelijkse tegemoetkoming verstrekt ten bedrage van € 50. • Categorie 3: Aan personen met een handicap met een arbeidsongeschiktheid van ten minste 80 % wordt een jaarlijkse tegemoetkoming verstrekt ten bedrage van € 250.
1.4.4. Primair doel 4 1. 2.
3.
Het OCMW zal tegen 2008 de seniorenenquête analyseren, de resultaten bespreken met de diverse belangengroepen en terzake de nodige beleidsvoorstellen doen. Tot 2012 blijft het OCMW een financiële tussenkomst ter beschikking stellen van de bejaarden en de personen met een handicap die hun woning aanpassen om de toegankelijkheid ervan te verhogen. Deze premie zal toegekend worden op basis van de toekenning van een premie door de Vlaamse gemeenschap en rekening houdend met de graad van handicap en/of de leeftijd van de aanvrager. Het OCMW en het gemeentebestuur zullen tezamen met andere mogelijke partners een preventief beleid voeren en architecten, bouwondernemingen en projectontwikkelaars sensibiliseren om het concept van levenslang wonen toe te passen en hierbij meer aandacht te besteden aan toegankelijkheid van de woningen (bijv. minder trappen, groter toilet, enz…)
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 14
4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. • • • •
Het OCMW zal tegen 2010 tezamen met de VZW De Grauwzusters en mogelijke andere partners initiatieven nemen voor de uitbouw van een woonzorgkern in RiemstCentrum. Het OCMW zal tegen 2010 een dienstencentrum uitbouwen in Riemst-Centrum. Het OCMW zal tegen 2008 in samenwerking met het gemeentebestuur en RIMO Limburg een pilootproject starten waarbij senioren de mogelijkheid krijgen om wekelijks en gezamenlijk een warme maaltijd te gebruiken. Tegen 2009 wordt een strategie en planning uitgewerkt om te komen tot een meer gestroomlijnde samenwerking tussen de extra- en de intramurale ouderenzorg. Hierin dienen zowel het SIT, als de LOGO’s een coördinerende rol te spelen. Bij het opnamebeleid in het rustoord van de VZW De Grauwzusters Limburg wordt het OCMW actief betrokken. Tegen 2009 wordt er een regelmatig campusoverleg georganiseerd tussen een afvaardiging van het rustoord en een afvaardiging van het OCMW. Eén maatschappelijk assistent(e) neemt de coördinatie waar over alle thuisdiensten. Poetsdienst: Het personeel van de poetsdienst staat in voor het onderhoud van de woning van de zorgbehoevende. Tegen 2012 engageert het OCMW zich om in te staan voor het onderhoud van de woning van 100 zorgbehoevende bejaarden. Klusjesdienst: De overeenkomst met de VZW Econet blijft alvast gehandhaafd tot 2012. Samenwerkingsinitiatief Thuiszorg: Het OCMW engageert zich om tegen 2012 tien zorgenplannen op te volgen. Strijkatelier : Tegen 2010 wordt vooropgesteld om een strijkatelier op poten te zetten, bij voorkeur in overleg en in samenwerking met een organisatie die ter zake de nodige ervaring heeft.
1.4.5. Primair doel 5 Binnen het zorggebied Tongeren-Riemst-Voeren zullen we, naast de reguliere werking van de werkwinkel, een aantal acties uitwerken om de moeilijke doelgroepen binnen de werkloosheidspopulatie aan een job te helpen.
1.4.6. Primair doel 6 •
•
Het OCMW publiceert tweemaandelijks een bijdrage in het gemeentelijk infoblad waarin gerichte informatie wordt geplaatst over de eigen dienstverlening en waar tevens aandacht dient te worden besteed aan nieuwe wetgeving en regelgeving. De klantvriendelijkheid van deze bijdrage dient te worden gewaarborgd door een eenvoudig taalgebruik. Het OCMW treedt minstens tweemaal per jaar naar buiten om mensen te informeren omtrent de hulpverlening en de diensten die het OCMW ter beschikking stelt. Hierbij wordt vooral gedacht aan de gepensioneerdenbonden en de verenigingen voor personen met een handicap. Zij krijgen de keuze tussen een bezoek aan het OCMW, of een uiteenzetting door een ambtenaar op hun plaatselijke bijeenkomst.
1.4.7. Primair doel 7 Het OCMW zorgt tegen eind 2009 voor de definitieve uitbouw van een transparant sociaal huis.
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 15
1.4.3. Primair doel 8 1. • Binnen de drie maanden en rekening houdend met de individuele mogelijkheden dient de leefloner na een opleiding daadwerkelijk ingeschakeld te worden in het arbeidscircuit. • Het OCMW biedt constant 3 arbeidsplaatsen aan leefloontrekkers in het kader van artikel 60 § 7 van de Organieke Wet van 8 juli 1976. • Het OCMW stelt 3 personen tewerk binnen de sociale economie, in samenwerking met de VZW Team uit Alken en met de VZW Aksi uit Wellen. • Tegen 2012 dienen minstens twee artikels te verschijnen in het gemeentelijk infoblad over de rechten en de plichten van de leefloners. • Tegen 2012 wordt een strategie uitgewerkt om de kansarmen in de toekomst beter te kunnen bereiken met het financieel hulpverleningsaanbod. 2. • De medewerkers van het OCMW onderkennen in elke hulpvraag een psychosociaal aspect. De begrenzing van de aandacht die hieraan wordt besteed, wordt besproken in een daarvoor georganiseerd teamoverleg tussen de maatschappelijk assistenten. 3. • Het OCMW blijft tot 2012 ingaan op het aanbod van het BIRB, zoals het nu is en levert de pakketten aan de klanten binnen de vooropgestelde termijnen. • De samenwerking met het Rode Kruis op het vlak van de bedeling van voedselpakketten moet worden in stand gehouden en tegen 2012 kwalitatief worden verbeterd. • Het OCMW houdt minstens 1 huis ter beschikking voor eventuele noodopvang. • Het OCMW blijft alvast tot 2012 aandeelhouder bij de gewestelijke bouwmaatschappijen CV Tongershuis en CV Kleine Landeigendom, beiden met zetel te Tongeren. 4. • Alle inkomende informatie wordt door de verschillende maatschappelijk werkers per email verspreid naar de secretaris en de collega’s. 5. • Tegen 2009 wordt een strategie en planning uitgewerkt om te komen tot een meer gestroomlijnde samenwerking tussen de extra- en de intramurale ouderenzorg. Hierin dienen zowel het SIT, als de LOGO’s een coördinerende rol te spelen. • Bij het opnamebeleid in het rustoord van de VZW De Grauwzusters Limburg wordt het OCMW actief betrokken. • Tegen 2009 wordt er een regelmatig campusoverleg georganiseerd tussen een afvaardiging van het rustoord en een afvaardiging van het OCMW. 6. • Bij elke vraag naar financiële ondersteuning wordt budgetbegeleiding als een mogelijkheid aangeboden.
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 16
•
Elke budgetbegeleidingsaanvraag wordt gekoppeld aan een goedkeuring van het vast bureau. Dit blijft behouden tot 2012.
7. • In elke uitgave van het gemeentelijk infoblad wordt de bereikbaarheid van de juridische dienst vermeld. • De werkgroep bestaande uit de juriste van de intercommunale juridische dienst en alle verantwoordelijke schuldbemiddelaars die samenwerken met de juriste blijft alvast tot 2012 operationeel. Deze werkgroep dient een permanente overlegstructuur te worden waarin ideeën dienen te worden uitgewisseld en werkafspraken worden gemaakt. 8. • Elk jaar in het vierde kwartaal wordt de budgetwerkgroep (afvaardiging gemeente en OCMW) samen geroepen om de beleidsplannen te evalueren en zo nodig bij te sturen.
1.4.9. Primair doel 9 •
Het gratis aanbod inzake juridische dienst en schuldbemiddeling blijft alvast gegarandeerd tot 2012.
1.4.10. Primair doel 10 • • • • • • •
Het aantal plaatsen en de openingstijden in de kinderopvang worden verruimd. Er wordt gewerkt aan een gedeeltelijk gecentraliseerde voor- en naschoolse opvang. Er wordt een exclusieve infrastructuur voor de kinderopvang gebouwd op het sport- en speelplein in Herderen. De kinderopvang wordt geïntegreerd in andere vrijetijdsdiensten waaronder speelpleinwerking, sportkampen. Er wordt gestreefd naar uniformiteit tussen de verschillende voor- en naschoolse opvanginitiatieven. Het gemeentebestuur stelt een kamptoelage ter beschikking van jongeren met een beperking. Het gemeentebestuur wenst ook in de toekomst verder samen te werken met Oostheuvel.
1.4.11. Primair doel 11 • • •
De gemeentelijke- en OCMW-infrastructuur moet toegankelijk zijn voor iedereen. Bij renovatie of nieuwbouwprojecten eigendom van het gemeentebestuur wordt steeds het advies van het toegankelijkheidsbureau gevraagd en opgevolgd. Integratie van toegankelijkheid in andere beleidsdomeinen wordt nagestreefd (sport, middenstand, cultuur, toerisme,…). Het gemeentebestuur wil sensibiliseren en stimuleren dat alle publiek toegankelijke plaatsen toegankelijk zijn. Dit gebeurt door het uitwerken van subsidiereglementen die middenstanders en verenigingen stimuleren om hun infrastructuur aan te passen.
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 17
• • •
Het organiseren van inspraak, overleg en participatie rond het gemeentelijk toegankelijkheidsbeleid via de adviesraad voor personen met een handicap. Behouden van het aantal parkeerplaatsen voor gehandicapten. Jaarlijks uitwerken van een integratieproject waaraan zoveel mensen met als zonder handicap deelnemen.
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 18
3. AFSPRAKENPROTOCOL GEMEENTE/OCMW Het takenpakket met betrekking tot het lokaal sociaal beleid wordt als volgt verdeeld tussen de gemeente het OCMW:
1. GEMEENTE 1.1. Alchol en andere toxicomaniën Samenwerking met CAD MEGA-project 1.2. Betoelaging: Gehandicaptenverenigingen Toegankelijkheidsbureau Gemeentelijke gehandicaptenraad Gemeentelijke seniorenraad Kamptoelagen voor jongeren met beperking Limburg Leeft Rode Kruis Renteloze lening Oostheuvel Palliatieve zorg Zuid-Limburg 1.3. Zitdagen: Dienst studietoelagen Belastingen Kinderopvang Huurdersbond Infrax Stebo 1.4. Werkgelegenheid: Plaatselijk Werkgelegenheidsagentschap Werkwinkel 1.5. Vorming: Wegcode voor senioren Internetvorming senioren Senioren- en gehandicaptensport EHBO-cursussen 1.6. Sociale en fiscale voordelen: Huisvuilzakken voor onthaalmoeders Huisvuilzakken voor stoma- en incontinentiepatiënten
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 19
1.7. Sport: G-sporten Partnerwalk 1.8. Huisvesting: Aanvragen sanerings- en renovatiepremies Informatieloket STEBO
2. OCMW 2.1. Financiële dienstverlening : Leefloon/leefloon art. 60 §7 Financiële steunverlening Voorschotten op sociale uitkeringen Ondersteuning asielzoekers Tussenkomst in kosten opname in onthaaltehuizen Tussenkomst in kosten opname rusthuizen 2.2. Sociale dienstverlening: Aanvraag tegemoetkomingen minder-validen Aanvraag aanvullende sociale voordelen (telefoontarief, vermindering kabeltelevisie, vermindering onroerende voorheffing, enz…) Budgetbegeleiding en schuldbemiddeling Verwijzing naar tweede en derde lijnsdiensten. Psycho-sociale hulp (weliswaar beperkt) Bedeleling huisvuilzakken voor stoma- en incontinentiepatiënten. 2.3. Poetsdienst (18 poetsvrouwen) 2.4. Juridische dienst 2.5. Toelagen: Mantelzorgtoelagen Toelage voetverzorging Toelage huisvesting 2.6. Voedselbank 2.7. Dienst alarmsystemen 2.8. SIT - Samenwerkingsinitiatief Thuisverzorging Tongeren-Riemst-Voeren. 2.9. LOGO – Lokaal Overleg Gezondheidszorg met accenten op de hiernavolgende preventieve acties : Limburg rookvrij, preventieve diabetes, borstkanker, baarmoederhalskanker, vaccinatie.
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 20
2.10.
LOI – Lokaal Opvanginitiatief Asielzoekers
2.11.
Minder Mobielen Centrale
2.12.
Seniorenraad
2.13.
Raad voor Personen met een Handicap
2.14.
Meubelcentrale
2.15.
Klusjesdienst – samenwerking met Econet
2.16. Werkgelegenheid – Tewerkstelling art. 60 §7 en samenwerking rond maatgerichte trajectbegeleiding met vzw TEAM en AKSI. 2.17. Vorming – samenwerking met Actief omtrent vorming voor mensen met budgetteringsmoeilijkheden.
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
- 21
INHOUD
VOORWOORD
1
1. OMGEVINGSANALYSE
2–7
- Bevolking en loop van de bevolking - Nationaliteiten - Leeftijdsopbouw - Demografische coëfficiënten - Sociaal-economische context - Wonen - Onderwijs en scholing - Lagere scholing - Bestaansonzekeren - Personen met een handicap - Gezinnen 2. STRATEGISCHE NOTA
8 – 18
1.1. Missie 1.2. Strategische doelen 1.3. Tactische doelstellingen 1.4. Operationele doelstellingen 3. AFSPRAKENPROTOCOL GEMEENTE/OCMW
Lokaal Sociaal Beleidsplan Riemst
8 9 11 14 19 – 21
- 22