Graded exposure behandeling van jongeren met pijn en hun ouders Emmelien Spek & Marielle Goossens
MUMC+
Adelante
MUMC+
Adelante
Inleiding Graded exposure in vivo; achtergrond
Graded exposure in vivo; in de praktijk Ouderprogramma
MUMC+
Adelante
Wat is graded exposure in vivo? Geleidelijke blootstelling aan situaties die als angstig worden ervaren…
MUMC+
Adelante
Graded exposure in vivo Achtergrond
Exposure in vivo is effectief bij diverse volwassen pijnpopulaties CRPS (de Jong et al., 2005; Den Hollander et al., in preparation) LRP (de Jong et al., 2005; Leeuw et al., 2008; Woods & Asmundson, 2008) WAD (de Jong et al., 2008) KANS (de Jong et al., 2012; de Jong et al., in preparation)
Uitgangspunt bij het exposure in vivo programma is het vrees-vermijdingsmodel MUMC+
Adelante
Vrees-vermijdingsmodel Disuse Depressie Beperkingen
Ontstaan pijnklachten
Normaal functioneren
Vermijding Hypervigilantie
Blootstelling Pijnervaring Pijngerelateerde angst Catastroferen
weinig angst Vlaeyen and Linton, 2000; Simons et al, 2012
MUMC+
Adelante
Graded exposure in vivo Achtergrond
Vrees-vermijdingsmodel voor kinderen en jongeren (Simons & Kaczynski, 2012) Pijngerelateerde angst verminderd functioneren 2007; Wilson et al., 2011)
(Martin et al.,
Catastroferen verminderd functioneren thuis, op school en sociaal (Vervoort et al., 2008) Catastroferen pijngerelateerde angst vermijding verminderd functioneren (Simons & Kaczynski, 2012) Aanpakken angstgerelateerde cognities dmv activatie gedrag belangrijk in interventie!
Interpersoonlijk vrees-vermijdingsmodel (Goubert & Simons, 2013)
• Invloed kind-ouder factoren
MUMC+
Adelante
Graded exposure in vivo In de praktijk
Behandelteam
Revalidatiearts Gedragstherapeut en ergo- of fysiotherapeut
Behandeltraject 14 sessies 2x per week
Tussentijds behandelteamoverleg Voor
Week 1
Week 2
Week 3
Week 4
Week 5
Week 6
Week 7
Na
Medische educatie
Intake Educatie
Exposure Sessie 1 en 2
Exposure Sessie 3 en 4
Exposure Sessie 5 en 6
Exposure Sessie 7 en 8
Exposure sessie 9 en 10
TerugvalPreventie
Terugkomdag
MUMC+
Adelante
Graded exposure in vivo Screening
Belemmerende factoren Hulpvraag Motivatie Gedragsverandering mogelijk?
MUMC+
Adelante
Medische educatie Revalidatiearts
Bespreken diagnostiek Duidelijkheid tav mogelijkheden Doel van de behandeling Weer leren functioneren en uitvoeren van activiteiten, ondanks de pijn. Géén pijnafname
Voor Medische educatie
MUMC+
Week 1 Intake Educatie
Week 2 Exposure Sessie 1 en 2
Week 3 Exposure Sessie 3 en 4
Week 4 Exposure Sessie 5 en 6
Week 5 Exposure Sessie 7 en 8
Week 6 Exposure Sessie 9 en 10
Week 7 Terugvalpreventie
Na Terugkomdag
Adelante
Intake
Semi-gestructureerd interview
Pijnklachten Gevolgen Lichamelijke-, cognitieve-,emotionele-, gedragsmatige- en sociale gevolgen
Rol van het systeem Doelen stellen Voor Medische educatie
MUMC+
Week 1 Intake educatie
Week 2 Exposure Sessie 1 en 2
Week 3 Exposure Sessie 3 en 4
Week 4 Exposure Sessie 5 en 6
Week 5 Exposure Sessie 7 en 8
Week 6 Exposure Sessie 9 en 10
Week 7 Terugvalpreventie
Na Terugkomdag
Adelante
Intake Opstellen angsthiërarchie
PHODA-Youth; Photograph series of daily activities voor adolescenten
(Verbunt et al., submitted)
Activiteiten/situaties die belangrijk zijn voor jongeren Activiteiten/situaties die door pijn zijn beïnvloed
Voor Medische educatie
MUMC+
Week 1 Intake Educatie
Week 2 Exposure Sessie 1 en 2
Week 3 Exposure Sessie 3 en 4
Week 4 Exposure Sessie 5 en 6
Week 5 Exposure Sessie 7 en 8
Week 6 Exposure Sessie 9 en 10
Week 7 Terugvalpreventie
Na Terugkomdag
Adelante
PHODA-Youth 52 items
Dagelijkse activiteiten (14)
MUMC+
Intensieve lichamelijke activiteiten (27)
Sociale activiteiten (11)
Adelante
PHODA-Youth
Opstellen angsthiërarchie 100
“Stel je voor dat je deze activiteit nu zou moeten uitvoeren. In welke mate ben je bezorgd dat deze activiteit schadelijk is of zal zorgen voor een pijntoename?”
00
MUMC+
Adelante
Verbunt et al, submitted
Educatie Acute versus chronische pijn Biopsychosociaal model Vreesvermijdingsmodel
Voor Medische educatie
MUMC+
Week 1 Intake Educatie
Week 2 Exposure Sessie 1 en 2
Week 3 Exposure Sessie 3 en 4
Week 4 Exposure Sessie 5 en 6
Week 5 Exposure Sessie 7 en 8
Week 6 Exposure Sessie 9 en 10
Week 7 Terugvalpreventie
Na Terugkomdag
Adelante
Voorbeeld vrees-vermijding Yana
Vermijding: Sporten Drukke ruimtes Fietsen
Verminderde lichamelijke conditie minder energie Minder plezier Boos Frustratie Aanpassen: Lopen School Slapen Afspreken
Aandacht!
Bang voor de pijn!
MUMC+
1
13 april 2012 Hoogspringen
Héél veel beperkingen! “alles wordt beïnvloed door pijn!”
Aanpassen: Lopen School Slapen Afspreken
Pijn aan de voet
“stop!” “verkeerd” “het gaat niet” “dat had ik niet moeten doen” Adelante
Exposure in vivo Exposure in vivo (met gedragsexperimenten) Samen Succeservaring Plezier Verantwoordelijkheid Veiligheidsgedrag Generalisatie Voor Medische educatie
MUMC+
Week 1 Intake Educatie
Week 2 Exposure Sessie 1 en 2
Week 3 Exposure Sessie 3 en 4
Week 4 Exposure Sessie 5 en 6
Week 5 Exposure Sessie 7 en 8
Week 6 Exposure Sessie 9 en 10
Week 7 Terugvalpreventie
Na Terugkomdag
Adelante
Ervaring met exposure in vivo
MUMC+
Adelante
Terugvalpreventie
Tips voor dips PHODA-Youth Evaluatie behandeltraject doelen
Nazorg
Voor Medische educatie
MUMC+
Week 1 Intake Educatie
Week 2 Exposure Sessie 1 en 2
Week 3 Exposure Sessie 3 en 4
Week 4 Exposure Sessie 5 en 6
Week 5 Exposure Sessie 7 en 8
Week 6 Exposure sessie 9 en 10
Week 7 TerugvalPreventie
Na Terugkomdag
Adelante
Terugkomdag Evaluatie Tips voor dips Generalisatie Doelen
Nazorg
Voor Medische educatie
MUMC+
Week 1 Intake Educatie
Week 2 Exposure Sessie 1 en 2
Week 3 Exposure Sessie 3 en 4
Week 4 Exposure Sessie 5 en 6
Week 5 Exposure Sessie 7 en 8
Week 6 Exposure Sessie 9 en 10
Week 7 Terugvalpreventie
Na Terugkomdag
Adelante
Na de behandeling
MUMC+
Adelante
Ouderprogramma Samen naar de T.O.P.
Tips voor Omgaan met Pijn
MUMC+
Adelante
Doelstellingen
Samen naar de T.O.P.
Ouders inzicht geven in: Bio-psychosociale model en het VV-model Interactie kind en ouders en invloed op pijn en functioneren Nieuwe strategieën om met pijn om te gaan
Ouders en kind samen op 1 lijn! Uitwisselen ervaringen en leren van elkaar MUMC+
Adelante
In de praktijk
Samen naar de T.O.P Week 1 Ouderbijeenkomst 1 Intake Educatie
Week 2
Week 3
Exposure Sessie 1 en 2
Exposure Sessie 3 en 4
Week 4 Ouderbijeenkomst 2 Exposure Sessie 5 en 6
Week 5
Week 6
Exposure Sessie 7 en 8
Exposure Sessie 9 en 10
Week 7 Ouderbijeenkomst 3 Terugvalpreventie
Beide ouders ; 5/6 ouderparen Wie aanwezig: Behandelteam (GT + FT/ET) RA alleen bij eerste bijeenkomst
Vragenlijsten pre en post PCS-P en FDI
Evaluatie Tussentijds bijstellen MUMC+
Adelante
Bijeenkomst 1
Samen naar de T.O.P. Week 1 Ouderbijeenkomst 1 Intake Educatie
Week 2
Week 3
Exposure Sessie 1 en 2
Exposure Sessie 3 en 4
Week 4 Ouderbijeenkomst 2 Exposure Sessie 5 en 6
Week 5
Week 6
Exposure Sessie 7 en 8
Exposure Sessie 9 en 10
Week 7 Ouderbijeenkomst 3 Terugvalpreventie
Doelstellingen Inzicht in pijn Inzicht in factoren die van invloed zijn op pijn Inzicht in de behandeling
MUMC+
Adelante
Bijeenkomst 1
Samen naar de T.O.P.
Kennis over pijn Stellingen over pijn (wat weet men over pijn) Wist u dat……..(epidemiologische gegevens, ouders met cp) 12
10
Pijn (VAS)
8 6
Acute pijn
Chronische pijn
4 2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Tijd (weken)
MUMC+
Adelante
Bijeenkomst 1
Samen naar de T.O.P.
Factoren die van invloed zijn op pijn: Bio-psychosociale model Vrees-vermijdingsmodel Invullen VV model eigen kind! “Het vrees-vermijdingsmodel was verrassend herkenbaar” MUMC+
Adelante
Inhoud : bijeenkomst 1 Samen naar de T.O.P.
De Behandeling Behandeldoelen Wat mag en kan uw kind met de pijnklachten?
100% “No go area” (bij begrepen chronische pijn)
Beperkingen: bewegingen en activiteiten die uw zoon/ dochter vermijdt. ANGST!!
Huidig niveau van functioneren: bewegingen en activiteiten die uw zoon/dochter wel uitvoert. Geen angst !! 0%
MUMC+
Adelante
Bijeenkomst 2
Samen naar de T.O.P.
Week 1 Ouderbijeenkomst 1 Intake Educatie
Week 2
Week 3
Exposure Sessie 1 en 2
Exposure Sessie 3 en 4
Week 4 Ouderbijeenkomst 2 Exposure Sessie 5 en 6
Week 5
Week 6
Exposure Sessie 7 en 8
Exposure Sessie 9 en 10
Week 7 Ouderbijeenkomst 3 Terugvalpreventie
Doelstelling: Inzicht in de rol van pijn binnen het gezin
MUMC+
Adelante
Bijeenkomst 2
Samen naar de T.O.P.
Rol van pijn in het gezin Wetenschappelijke modellen en feiten: O.a. sociale leertheorie, operante gedragsmodel, Interpersoonlijk model van pijngerelateerde angst
MUMC+
Adelante
Interpersoonlijk model van Interpersonal Fear Avoidance Model of Pain pijngerelateerde angst Child internal pain experience
Pain stimulus
Parent consequences (depression, interference of personal goals)
Parent (protective) behavior
Child consequences (disability, depression)
Child pain expression
Child pain catastrophizing
Parent interpretation
Parent pain catastrophizing
Child avoidant behaviors Child painrelated fears
Parent painrelated fears
Goubert & Simons, 2012
MUMC+
Adelante
Bijeenkomst 2
Samen naar de T.O.P.
Doelstellingen: Inzicht in de rol van pijn binnen het gezin
INTERACTIE tussen ouders Stellingen en eigen voorbeelden De bijeenkomst heeft ons nieuwe inzichten gegeven wat pijn is en de factoren die pijn beïnvloeden: onze goed bedoelde adviezen en aandacht kunnen dus juist averechts hebben”gewerkt” MUMC+
Adelante
Bijeenkomst 3
Samen naar de T.O.P. Week 1 Ouderbijeenkomst 1 Intake Educatie
Week 2
Week 3
Exposure Sessie 1 en 2
Exposure Sessie 3 en 4
Week 4 Ouderbijeenkomst 2 Exposure Sessie 5 en 6
Week 5
Week 6
Exposure Sessie 7 en 8
Exposure Sessie 9 en 10
Week 7 Ouderbijeenkomst 3 Terugvalpreventie
Doelstelling: voorbereiden op afsluiting terugval voorkomen 5-G model voor kind en ouder Herkennen en bewust worden
Gebeurtenis Gedachten Gevoelens Val met fiets
MUMC+
Gedrag
Gevolgen
Dit is echt mis!
Adelante
Voorlopige evaluatie ouderbijeenkomsten Samen naar de T.O.P. 3 groepen
(alleen dochters) : n=14 11 vader en moeder; 1 moeder; 1 vader; 1 moeder+zus
Rapportcijfer bijeenkomsten: 7,8; 8; 7,9 Doelstellingen behaald;
Bijeenkomsten tussentijds bijgesteld, meer interactief
Catastroferen over pijn PCS ouder
voor: 21,7 ; na: 12,7
(Inschatting) beperkingen FDI ouder
Voor: 22,3 ; na: 8,5
MUMC+
PCS kind
voor: 22,3 ; na: 8,5
FDI kind
Voor: 23,8 ; na: 9,7
Adelante
Disclosure slide sprekers: Onderzoeksgelden: Adelante Revalidatie Fonds Vooruit Nuts Ohra
Bedrijven: Geen relatie
MUMC+
Adelante
De Woh sprong…….
MUMC+
Adelante
Met dank aan: Yana van de Sande Jeanine Verbunt Debby van Menxel, Thijs van Meulenbroek, Ben Ummels Annedien Nijhuis Jeroen de Jong, Marlies den Hollander, Marluuke Jakobs Carolien Dekker Rob Smeets, Christoph Loo Hans Veders, Vera Lardinois MUMC+
Adelante
