Rechten van kinderen, jongeren en hun ouders
Rechten van kinderen, jongeren en hun ouders
Minderjarigheid en gezag
De rechten van kinderen en jongeren die vrijwillig in
onder gezag, meestal van hun ouders. De ouders
behandeling zijn bij Accare, zijn vastgelegd in de Wet op
zijn de wettelijk vertegenwoordigers van hun kind.
de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO).
Zij oefenen de rechten van hun kind uit, zij nemen beslissingen of geven toestemming voor bepaalde handelingen.
In deze brochure staan de belangrijkste rechten genoemd, zoals het recht op informatie, het geven van
In de gezondheidszorg gelden uitzonderingen op deze algemene regels. Voor een medische behandeling zoals bij Accare is - bij een kind vanaf
toestemming voor onderzoek en behandeling, het recht
12 jaar - behalve toestemming van de ouders ook
op inzage, het recht op privacy en het klachtrecht.
toestemming van het kind vereist. Vanaf 16 jaar mogen jongeren zelfstandig beslissen over hun medische behandeling, zonder toestemming van hun ouders. Niet alle kinderen leven samen met hun beide ouders. Wel is altijd het gezag over het kind geregeld. Meestal hebben beide ouders het gezag, ook wanneer zij gescheiden zijn. Soms is het
ouders zijn de wettelijk vertegenwoordigers van hun kind
gezag toegewezen aan één van de ouders of is een voogd benoemd. In deze folder wordt voor het gemak gesproken over ouders. Een ouder is degene die het gezag over het kind heeft. Wanneer een voogd het gezag heeft dan kan deze ‘voogd’ in plaats van ‘ouder’ lezen.*
2
* Er bestaat vaak verwarring over het onderscheid tussen een voogd en een gezinsvoogd. Een gezinsvoogd heeft geen gezag, in tegenstelling tot een voogd.
Kinderen onder de 18 jaar zijn minderjarig. Zij staan
3
informatie en toestemming Om goede beslissingen te kunnen nemen over onderzoek en behandeling bij Accare is het belangrijk dat jij en je ouders goede informatie krijgen. Afhankelijk van je leeftijd bepaalt de behandelaar wie (volgens de wet) recht heeft op informatie en wie toestemming moet geven voor onderzoek of behandeling. Verderop in de brochure zijn de verschillende regels weergegeven per leeftijdscategorie. De behandelaar moet de informatie zo geven dat zowel jij als je ouders dit kunnen begrijpen. De informatie gaat over: • de ziekte, het probleem of de stoornis (wat is er aan de hand?) • de voorgestelde behandeling en de eventuele risico’s daarvan (wat gaat er gebeuren?) • andere behandelingsmogelijkheden • medicijnen en eventuele bijwerkingen • de behandelaar en de werkwijze van Accare • de rechten van een kind en de ouders (bijvoorbeeld door het uitreiken van deze folder).
jij en je ouders moeten goede informatie krijgen
4
5
Kinderen tot 12 jaar De ouders krijgen volledige informatie. Op basis daarvan kunnen zij beslissingen nemen over onderzoek en behandeling van hun kind. Ook krijgt het kind altijd op een duidelijke en begrijpelijke manier uitleg. Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ). Hiervoor is een aparte folder beschikbaar.
stoornis van de geestvermogens. De rechten van de jongere zijn vastgelegd in de Wet Bijzondere Opnemingen
* Soms is het nodig een jongere gedwongen op te nemen wanneer er sprake is van gevaar als gevolg van een
Jij en/of je ouders kunnen de toestemming voor onderzoek of behandeling altijd weer intrekken. Er kan dan worden gekeken naar een alternatief voor de behandeling. Wanneer er geen andere mogelijkheid is, dan zal een weigering ertoe kunnen leiden dat behandeling bij Accare niet mogelijk is. Er zijn situaties denkbaar dat het niet in het belang is van een kind om (één van beide) ouders te informeren of om vooraf om toestemming te vragen. In de wet is geregeld dat de hulpverlener dit in uitzonderingsgevallen achterwege kan laten in het belang van het kind.
Kinderen van 12 tot 16 jaar Kinderen tussen 12 en 16 jaar weten vaak goed wat ze willen. Hun mening wordt serieus genomen. Zowel het kind als de ouders hebben recht op volledige informatie. Beiden moeten toestemming geven voor onderzoek en behandeling. Als het kind graag een behandeling wil aangaan en deze wens blijft volhouden, terwijl de ouders geen toestemming geven, dan kan de hulpverlener toch besluiten om de behandeling door te laten gaan. Als de jongere behandeling weigert, kan de behandeling niet plaatsvinden.*
Wetenschappelijk onderzoek Accare doet ook wetenschappelijk onderzoek, bijvoorbeeld om nieuwe behandelmethoden te ontwikkelen of bestaande methoden te verbeteren. Jij en/of je ouders kunnen worden gevraagd om deel te nemen aan zo’n onderzoek. Accare stelt medewerking op prijs, maar je bent nooit verplicht om mee te doen. Voor deelname zal altijd om toestemming worden gevraagd, nadat je uitgebreide informatie hebt ontvangen over het onderzoek. Als je besluit om niet mee te doen dan heeft dat geen enkele invloed op je behandeling.
Jongeren vanaf 16 jaar Vanaf 16 jaar mogen jongeren zelfstandig beslissen over onderzoek en behandeling. De jongere heeft daarom recht op volledige informatie en geeft zelf toestemming. De toestemming van de ouders is niet meer nodig, op één uitzondering na: voor opname in de kliniek is toestemming van de ouders nodig tot 18 jaar.
6
7
Het dossier
Inzage in het dossier
Van het onderzoek en het verloop van de behandeling worden aantekeningen
Jij en/of je ouders hebben recht op inzage in het dossier.
gemaakt, die in het Elektronisch PatiëntenDossier (EPD) worden bewaard. Ook
Ook is het mogelijk om kopieën te krijgen van (onderdelen van)
bevinden zich in het dossier bijvoorbeeld vragenlijsten, of brieven van en aan
het dossier. Afhankelijk van je leeftijd bepaalt de behandelaar
de huisarts of andere specialisten. Stukken die niet in het EPD kunnen worden
wie (volgens de wet) recht heeft op inzage.
opgeslagen worden in een papieren dossiermap bewaard.
Je hebt geen inzage in de gegevens over je ouders
Een groot aantal basisgegevens wordt nu bewaard in het zogenaamde
zonder hun toestemming. Ook hebben ouders
XMcaresysteem. Deze administratieve basisgegevens zijn nodig voor een goed
onderling geen inzage in elkaars gegevens zonder
verloop van de behandeling binnen Accare. Je moet dan denken aan adressen,
toestemming van de ander.
geboortedatum, Burger Service Nummer (BSN) en verzekeringsnummers. De gegevens worden bijvoorbeeld gebruikt voor de financiële afhandeling naar je zorgverzekeraar. Het dossier is eigendom van Accare. Alleen de medewerkers die direct bij jouw behandeling zijn betrokken, hebben toegang tot het dossier en de gegevens in de computer. Dit zijn bijvoorbeeld de arts of psychiater, de vervanger, eventuele andere behandelaars zoals een psycholoog of een ouderbegeleider, maar ook de
Kinderen onder 12 jaar De ouders hebben recht op inzage in het dossier van hun kind. Zij kunnen ook een kopie vragen van het dossier of een deel daarvan. De behandelaar mag inzage weigeren, als dit niet in het belang van het kind is.
secretaresse. Al deze medewerkers hebben geheimhoudingsplicht. Anderen hebben, zonder toestemming van jou of je ouders, geen toegang tot het dossier.
Kinderen tussen 12 en 16 jaar
Wanneer de behandeling wordt overgenomen door een andere afdeling binnen
Zowel de ouders als het kind kunnen inzage krijgen in het dossier.
Accare dan gaat het dossier mee naar de nieuwe afdeling, zodat alle medewerkers die
Een kind kan bezwaar maken tegen inzage door de ouders. Als de
bij de behandeling zijn betrokken goed op de hoogte zijn. Wanneer je hier bezwaar
behandelaar het kind in staat acht hierover te beslissen, dan zal hij
tegen hebt, dan kun je dit aangeven.
de ouders geen inzage geven als dit in het belang is van het kind.
Als jij en/of je ouders het niet eens zijn met wat er over jou in het dossier staat, kan je mening worden toegevoegd. Als er een fout in het dossier staat, dan kan het dossier worden gecorrigeerd. Het dossier wordt tenminste 15 jaar bewaard na je 18e verjaardag. Je kunt binnen die 15 jaar vragen om je dossier te vernietigen. De behandelaar mag dit onder bepaalde voorwaarden weigeren.
8
Jongeren boven de 16 jaar Een jongere kan zelf inzage in zijn dossier vragen. De ouders hebben alleen recht op inzage als hun kind hiervoor toestemming geeft.
9
Kinderen onder de 12 jaar De ouders moeten toestemming geven om informatie over het kind te verstrekken aan anderen.
Privacy Accare gaat zorgvuldig om met de gegevens van patiënten. Accare geeft zonder toestemming geen informatie over patiënten en hun familie aan mensen die niet bij de behandeling zijn betrokken. Als je bent aangemeld door de huisarts of door
Kinderen van 12 jaar en ouder Het kind moet zelf toestemming geven om informatie over hem/haarzelf te verstrekken aan anderen.
Bureau Jeugdzorg, dan worden zij geïnformeerd over je behandeling. In sommige regio’s wordt deze informatie elektronisch uitgewisseld via een beveiligde verbinding. Als je hier bezwaar tegen hebt dan kun je dat aangeven bij de behandelaar. Accare zal ook niet zonder je toestemming informatie opvragen bij anderen.
Ouders
Accare heeft een kwaliteitskeurmerk (HKZ). Regelmatig wordt getoetst of de
De ouder moet zelf toestemming geven om informatie
kwaliteit van onze zorg in orde is. Onderdeel van deze toetsing is de screening van
over hem/haarzelf te verstrekken aan anderen.
het dossier om te kijken of dit aan de eisen voldoet. Dit gebeurt steekproefsgewijs door een externe certificatie-instelling. De medewerker van deze instelling ziet de naam van degene van wie het dossier is, maar maakt op geen enkele manier gebruik van de gegevens. Deze medewerker heeft bovendien een beroepsgeheim. De behandelaar is altijd aanwezig bij het inzien van het dossier. Wij gaan ervan uit dat jij of je ouders hier geen bezwaar tegen hebben. Heb je wel bezwaar dan kun je dit bekend maken bij de behandelaar. Het dossier wordt dan uitgezonderd van de steekproef. Soms is Accare wettelijk verplicht om informatie te verstrekken, bijvoorbeeld als er een indicatiebesluit is van Bureau Jeugdzorg. In dat geval is Accare verplicht om Bureau Jeugdzorg te informeren over de voortgang van je behandeling. In uitzonderlijke gevallen zal Accare zonder toestemming informatie verstrekken aan bijvoorbeeld het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) of de Raad voor de Kinderbescherming of een melding doen in de Verwijsindex Risicojongeren. Dit gebeurt alleen in situaties waarin een kind gevaar loopt en met betrokkenen alles geprobeerd is om de situatie op een andere manier op te lossen. Soms worden video-opnamen gemaakt tijdens het onderzoek en de behandeling. Hiervoor wordt altijd vooraf schriftelijk toestemming gevraagd.
10
11
Klachten Bij Accare komen elk jaar veel nieuwe kinderen en jongeren met hun ouders voor onderzoek en behandeling. In elke samenwerking kunnen zaken gebeuren waar mensen niet tevreden over zijn. Zo kan dat ook gebeuren tussen jou en de hulpverlener van Accare. In de meeste gevallen wordt dat door deze mensen zelf opgelost. Accare heeft een klachtenregeling voor het geval iemand niet tevreden is over zijn of haar behandeling. Het beste is om klachten of vragen over de hulpverlening eerst met de hulpverlener zelf te bespreken. Een klacht indienen kan met het klachtenformulier op www.accare.nl. Ook bestaat de mogelijkheid om een klacht voor te leggen aan de clusterleiding, de divisiedirectie of de Raad van Bestuur. Als dit niet lukt of je geeft de voorkeur aan behandeling van een klacht door een onafhankelijke klachtencommissie, dan is dit mogelijk. De klachtencommissie onderzoekt de klacht en doet daarover een uitspraak. De klachtencommissie kan ook bemiddelen om tot een oplossing te komen. De klachtenprocedure is vastgelegd in een klachtenreglement. Dit reglement is bij Accare op te vragen of te vinden op onze website.
BSN Accare is verplicht om het Burger Service Nummer (BSN) in de administratie op te nemen. Ook wordt het BSN gebruikt bij het uitwisselen van gegevens met de zorgverzekeraar of de huisarts. De wettelijke verplichting heeft als doel om fouten bij het uitwisselen van gegevens te voorkomen. Om er zeker van te zijn dat jij en je BSN bij elkaar horen wordt je gevraagd om je bij het eerste bezoek te legitimeren. Dat kan met een eigen paspoort of ID-kaart of via een bijschrijving op het paspoort van één van je ouders. Ook geldt een vreemdelingendocument als geldig legitimatiebewijs.
12
13
Kinderen en jongeren Kinderen en jongeren kunnen zelfstandig een klacht indienen over hun eigen behandeling. Zij hebben hiervoor geen toestemming nodig van hun ouders.
Ouders Ouders van kinderen onder de 16 jaar kunnen een klacht indienen over de behandeling zonder toestemming van hun kind. De ouders van jongeren van 16 jaar of ouder kunnen niet zelfstandig een klacht indienen over de behandeling; zij hebben toestemming nodig van hun kind. Ouders kunnen wel zelfstandig een klacht indienen als deze betrekking heeft op de behandeling van henzelf.
Patiëntenvertrouwenspersoon Voor in de kliniek opgenomen kinderen is er een patiëntenvertrouwenspersoon (PVP). De PVP is een onafhankelijk persoon (niet in dienst bij Accare) waar je als patiënt met je klachten terecht kunt. De PVP verleent advies en bijstand met betrekking tot problemen en klachten die voortvloeien uit opname, verpleging, behandeling of bejegening in de instelling Accare. De PVP heeft een eigen spreekuur. Het secretariaat kan je hierover meer informatie geven. Kinderen die niet zijn opgenomen kunnen bellen of mailen met de helpdesk van de Stichting PVP (0900-444 88 88, € 0,10/minuut of
[email protected]). Voor meer informatie over patiëntenvertrouwenspersonen zie www.pvp.nl.
Cliëntenraad Kinderen en jongeren kunnen ook meepraten over wat er binnen Accare gebeurt via de diverse cliëntenraden van Accare.
14
15
Adresgegevens en telefoonnummers Klachtencommissie Patiëntenzorg Kinder- en Jeugdpsychiatrie Noord-Nederland t.a.v. secretaris klachtencommissie Postbus 39 9400 AA Assen
Meer informatie over Accare en de adresgegevens kunt u vinden op onze website:
www.accare.nl
2012-12/II.001
