Golfmetingen en golfgegevens: inventarisatie, beheer en onderhoud

Golfmetingen en golfgegevens: inventarisatie, beheer en onderhoud

Project :

HR-B&O

Werkdocument :

RIKZ/OS/2003.152x

Datum :

November 2003

Auteur :

A.C. Radder

INHOUD 1.

2.

Inleiding. Probleemstelling en doel

2

1.1.

Probleemstelling

2

1.2.

Doel

3

Belang van golfmetingen

4

2.1.

Beoordeling kwaliteit van Hydraulische Randvoorwaarden

4

2.2.

Validatie en kwaliteitsverbetering van golfmodellen

4

2.2.1. Effecten van golf-golf en golf-stroom wisselwerking

5

2.2.2. Effecten van temperatuurverschillen lucht-zee

7

2.2.3. Effecten van golven op de morfologie

8

Golfklimatologie: slibtransport; scheepvaart

9

3.

Literatuuroverzicht van golfmetingen, verwerking en analyse

10

4.

Inventarisatie van golfmetingen

14

5.

Opslag van data in DONAR / WADI

16

6.

Opzet van een documentatiesysteem / archiefsysteem voor (golf)gegevens

17

7.

Nieuwe meetcampagne Waddenzee / Westerschelde

18

8.

Conclusies en aanbevelingen

20

2.3.

Literatuur

21

Bijlagen 1 t/m 5

30

Tabellen 1 t/m 7

37

1

1. Inleiding. Probleemstelling en doel In het verleden zijn op veel plaatsen in de Nederlandse kustwateren, grote meren en rivieren golfmetingen uitgevoerd, met als doel: bepaling van de golfaanval op dijken en duinen, validatie van golfmodellen, bepaling van scheepsbewegingen op zee, e.d. Deze natuurmetingen kunnen, mits van voldoende kwaliteit, in principe worden aangewend voor de vaststelling van de Hydraulische Randvoorwaarden (i.e. waterstanden en golven onder extreme condities), die worden gebruikt voor het toetsen van de Nederlandse waterkeringen op veiligheid. Gezien de huidige veranderingen in klimaat en morfologie, en de onzekerheid over de fysische processen van windgolven die een rol spelen in complexe gebieden als de Waddenzee en de Westerschelde, moet de vraag worden gesteld in hoeverre de beschikbare meetgegevens nog bruikbaar zijn voor het gestelde doel. Modelberekeningen laten zien dat de golfcondities op een aantal plaatsen aanzienlijk zwaarder kunnen zijn dan aangenomen in het thans vigerende Randvoorwaardenboek. Een verdere uitbreiding van de lopende meetcampagnes is gewenst, teneinde meer zekerheid te verkrijgen over de betrouwbaarheid van golfrandvoorwaarden door toetsing en verbetering van de golfmodellering (Brolsma e.a. 2002).

1.1. Probleemstelling In het verleden zijn op meer dan 500 locaties golven gemeten, vgl. Andorka Gal (2002). De bruikbaarheid en kwaliteit van deze metingen en de verwerkte golfgegevens lopen nogal uiteen, vgl. Roskam (2002), ‘Inventarisatie golfmetingen 1950-2002’. Onderzocht moet worden in hoeverre deze gegevens nog bruikbaar zijn voor het hier gestelde doel; tevens is van belang de verzameling en opslag van de verwerkte gegevens (inclusief documentatie) in een centraal archiefsysteem. Op grond hiervan is het nodig een catalogus op te zetten voor alle golfgegevens met bijbehorende aanvullende gegevens, die beschikbaar zijn voor het RIKZ, in de vorm van meetverslagen, nota’s, werkdocumenten, en digitale bestanden (vgl. bijlage 1, vragenlijst). Ten behoeve van de toegankelijkheid van de gegevens is opslag van procesmetingen in een centrale database (bijv. DONAR) gewenst, bij voorkeur volgens een standaard classificatie voor data bestanden (veldmetingen voor de statistiek en golfklimatologie worden reeds via RMI

standaard ingewonnen, verwerkt en in DONAR opgeslagen). Opmerking. Een inventarisatie van dieptegegevens 1965-2000 voor de hele Nederlandse kust is gepresenteerd door De Kruif (2001); een inventarisatie van extreme wind- en golfomstandigheden over de gehele wereld is verricht door Van Vledder, Westra and Onderwater (2000).

2

1.2. Doel Het waarborgen van de beschikbaarheid / bruikbaarheid van de geïnventariseerde golfgegevens (met inbegrip van aanvullende gegevens) ten behoeve van -

advisering (op het gebied van: Hydraulische Randvoorwaarden; kustmorfologie; slibtransport; scheepvaart) en

-

modelbouw (validatie / toepassing van golfmodellen).

Een efficiënte opslag, documentatie en archivering van de gevalideerde meetgegevens is daartoe noodzakelijk. De verdere paragraafindeling is als volgt. In §2 wordt het belang van golfmetingen voor de geschetste toepassingen verduidelijkt en geïllustreerd aan de hand van de verschijnselen / fysische processen, die daarbij een rol kunnen spelen. Een literatuuroverzicht van golfmetingen, verwerking en analyse wordt gepresenteerd in §3, waarbij een indeling is gemaakt volgens geografisch meetgebied. §4 geeft een inventarisatie van de beschikbare golfmetingen / golfgegevens aan de hand van tabellen, eveneens volgens meetgebied; de wenselijkheid van opslag in DONAR van deze gegevens wordt behandeld in §5, en de opzet van een documentatiec.q. archiefsysteem in §6. Het plan voor een nieuwe meetcampagne wordt geschetst in §7, en conclusies en aanbevelingen volgen in §8.

3

2. Belang van golfmetingen Ter verduidelijking van het belang van golfmetingen wordt er hier wat uitvoeriger op ingegaan, en wel op de volgende aspecten: -

beoordeling kwaliteit van Hydraulische Randvoorwaarden;

-

validatie en kwaliteitsverbetering van golfmodellen;

-

golfklimatologie: slibtransport; scheepvaart. 2.1. Beoordeling kwaliteit van Hydraulische Randvoorwaarden

Uit het Randvoorwaardenboek (zie Hydraulische Randvoorwaarden 2001 voor het toetsen van primaire waterkeringen): ‘Nederland wordt tegen overstromingen door de Noordzee, de grote rivieren, het IJsselmeer en het Markermeer beschermd door de zogenaamde primaire waterkeringen. De Wet op de Waterkering (1996) regelt dat deze waterkeringen iedere vijf jaar worden getoetst of zij het, volgens deze wet, vereiste beschermingsniveau bieden. Voor deze toetsing zijn de bovengenoemde hydraulische randvoorwaarden nodig. De hydraulische randvoorwaarden zijn de waterstanden en golven die de waterkeringen nog veilig moeten kunnen keren. Door veranderingen in klimaat en morfologie hebben deze randvoorwaarden een beperkte geldigheidsduur. Daarom is in de Wet op de Waterkering aangegeven dat, in aansluiting op de periodieke toetsing, de hydraulische randvoorwaarden elke vijf jaar opnieuw worden vastgesteld.’ Naast variaties in de waterstanden (zeespiegelstijging; getij; seiches) spelen windgolven een belangrijke rol bij deze vaststelling. Hierbij zijn verdelingen van extreme waarden nodig van combinaties van parameters van golven, waterstand en wind (zgn. multivariabele statistiek). De kwaliteit c.q. betrouwbaarheid van de extreme-waarden statistiek, zowel op relatief diep water (NAP –20m) als bij de waterkeringen zelf, is in sterke mate afhankelijk van de kwaliteit van de beschikbare meerjarige meetreeksen (vgl. ook de forumdiscussie in: Brolsma e.a. 2002, en het project Sterkte en Belasting van Waterkeringen, SBW: cf. Israël 2003). In het IJsselmeergebied zijn met name de windstatistiek en de windmodellering van groot belang om de golfaanval op de dijken te bepalen (De Waal 2003). Voor het beheer en onderhoud van duinwaterkeringen, zie het TAW-rapport Leidraad Zandige Kust (2002); verdere achtergrondinformatie over belastingen van zeedijken en duinwaterkeringen wordt gegeven door Den Heijer, Roelse en Van Marle (2003). Voor het overbrengen van de berekende statistiek op diep water naar de overeenkomstige statistiek op ondiep water worden golfvoortplantingsmodellen toegepast (zie e.g. Dekker 2000; Jacobse, Kieftenburg en Den Heijer 2002). 2.2. Validatie en kwaliteitsverbetering van golfmodellen Door Komen et al. (1994, §I.4) wordt benadrukt, dat wind- en golfmetingen essentieel zijn voor de toepassing en validatie van golfmodellen, zowel voor meteorologische als oceanografische

4

doeleinden; daarbij kan de vraag worden gesteld: moeten de ‘ruwe data’ van een meetcampagne bewaard blijven, of zijn spectrale parameters voldoende? Ter illustratie van deze vraag volgt hier een overzicht van de effecten die zeegolven op hun omgeving (en vice versa) kunnen uitoefenen. We onderscheiden daarbij: -

effecten van golf-golf en golf-stroom wisselwerking;

-

effecten van temperatuurverschillen lucht-zee;

-

effecten van golven op de morfologie.

Opmerking. Toepassing van golfmodellen voor operationele doeleinden kan aanmerkelijk worden verbeterd door data-assimilatie, d.w.z. het integreren van waarnemingsgegevens in een numeriek model met als doel verbeteren van voorspellingen voor wind en/of golven. Zie voor gedetailleerde analyse en toepassingen bijv. Komen et al. (1994, Ch.VI: Wave data assimilation and inverse modelling); Van der Vooren (1994); Voorrips (1998); Bouws (2001); Vos (2002). Een vrij nieuwe methode is het gebruik van operationele meetdata voor datagebaseerde modelleringstechnieken zoals kunstmatige neurale netwerken, met als toepassing stormvloedvoorspelling, cf. Zijderveld (2003). 2.2.1. Effecten van golf-golf en golf-stroom wisselwerking Op relatief diep water (kh >1) kunnen windgolven ook bij de bodem invloed uitoefenen, door: -

het genereren van lange golven door golfgroepen;

-

het ontstaan van Langmuir circulaties.

Ten gevolge van niet-lineaire golf-golf wisselwerking kunnen bij golfgroepen in kustgebieden lange golven (met perioden van de orde van minuten) worden gegenereerd; over een horizontale bodem ontstaan zo gewoonlijk gebonden lange golven, terwijl variatie in diepte tot gevolg heeft dat ook vrije lange golven zich kunnen ontwikkelen, die zich verder voortplanten overeenkomstig de lineaire dispersierelatie. Het verschijnsel kan havenoscillaties veroorzaken en het sediment transport bij de bodem beïnvloeden. Voor een overzicht van de theorie en modelvorming, zie Dingemans (1997, Ch. 8); Dingemans and Otta (2001). In een serie experimenten op de Atlantische Oceaan ontdekte Langmuir (1938) dat de waargenomen windstrepen op het zeeoppervlak (‘windrows’) de weergave zijn van een onderliggend gecompliceerd drie-dimensionaal stromingspatroon, in de vorm van wervels (‘vortices’); deze Langmuir circulaties zijn het resultaat van de wisselwerking tussen windgedreven oppervlaktestromingen en golven. Het verschijnsel werd door Van Straaten (1950) waargenomen in de Waddenzee, zie fig. 1. Een overzicht van verdere ontwikkelingen op het gebied van waarnemingen en theorie kan men vinden in Leibovich (1983: CL-theorie).

5

fig. 1. ‘Windrows’, waargenomen bij de kust van Ameland (Van Straaten 1950) Recentelijk is onderzoek verricht naar de invloed van Langmuir circulaties (LC) op de verspreiding van olievlekken op zee: McWilliams and Sullivan (2000) tonen met behulp van modelberekeningen (‘large-eddy simulation’) dat het effect van LC bestaat uit een significante toename van de verticale menging, zowel wat betreft materiaaleigenschappen als impuls. Thorpe (2000) beschrijft het effect van LC op de dispersie van drijvend materiaal, in het bijzonder olie. Voor meer informatie, bijv. over veldmetingen, zie ‘Spill Science & Technology Bulletin’, vol. 6. Opmerking. Soortgelijke coherente LC-structuren, in de grootte-orde van 1 km, heeft men waargenomen in de atmosferische grenslaag boven het zeeoppervlak (‘atmospheric roll vortices’, cf. Jones and Toba 2001); deze ontstaan op analoge wijze door wisselwerking tussen de wind en de golven, en kunnen daardoor een belangrijke invloed uitoefenen op de golfgroei en de windschuifspanning (‘CL-theorie’, cf. Radder 2001). Op ondiep water spelen vooral de volgende effecten en verschijnselen een rol: -

het genereren van hogere harmonische golfcomponenten;

-

het genereren van lange golven door golfgroepen / golfbreking;

-

het ontstaan van golfgedreven langsstromen bij de kust;

-

golfoploop en golfoverslag bij dijken.

Fasegemiddelde golfmodellen, zoals het spectrale golfmodel SWAN, zijn gebaseerd op de zgn. ‘random phase approximation’ (cf. Komen et al. 1994; Dingemans 1998); in ondiep water is deze benadering twijfelachtig: (i) golfgroepen worden niet gereproduceerd, (ii) golfasymmetrie wordt niet gedetecteerd, en (iii) resonantie- en diffractiepatronen gaan verloren. Voor een nauwkeurige beschrijving van de harmonische generatie door triad (i.e. drie-golf) wisselwerking, is naast het amplitudespectrum ook het fasespectrum van belang: het complexe bispectrum is een hogere orde

6

benadering en geeft een maat voor de asymmetrie en scheefheid van het golfveld (cf. Elgar and Guza 1985; Doering and Bowen 1995; Young and Eldeberky 1998). Opmerking. Deze overwegingen zijn van belang bij de reeds aan het begin van §2.2 gestelde vraag: moeten ‘ruwe data’ (en dus: afwijkingen in het golfprofiel) van een meetcampagne bewaard blijven, of zijn (bi-)spectrale parameters voldoende? Reniers (1999) geeft een gedetailleerde analyse van de dynamica van golfgedreven langsstromen, volgens lineaire en niet-lineaire stabiliteitsanalyses (‘shear instabilities’); door een combinatie van laboratorium- en veldmetingen met numerieke modellering is het effect van deze instabiliteiten op de golfgedreven langsstroming onderzocht. Het resultaat is significant en van belang voor het transport van sediment (‘littoral drift’). Golfoploop en golfoverslag bij dijken worden behandeld door Van der Meer (1997, 2002); het TAW-rapport dd. mei 2002 levert nieuwe rekenregels waarmee de golfoploop en golfoverslag voor ontwerp of toetsing zijn te bepalen, rekening houdend met (zeer) ondiepe voorlanden. Uitgaande van een dijkprofiel en de hydraulische randvoorwaarden (i.e. spectrale golfparameters) aan de teen van de dijk, geeft het rekenprogramma een indicatie van de vereiste kruinhoogte. Van Gent, De Kruif and Murphy (2002) vergelijken resultaten van veldmetingen bij Petten onder stormcondities met overeenkomstige laboratoriummetingen; de resultaten kunnen worden gebruikt ter toetsing van voorspellingsmethoden voor de golfoploop bij dijken met ondiep voorland. Laboratoriummetingen van golfoploop op een steil talud (±10º) zijn recentelijk verricht door Jensen, Pedersen and Wood (2003); de metingen worden vergeleken met oplossingen van Boussinesq-type vergelijkingen en analytische ondiep-water resultaten uit de literatuur. 2.2.2. Effecten van temperatuurverschillen lucht-zee Het gaat hier om de volgende verschijnselen: -

de opwekking van seiches (met perioden van de orde 4 tot 100 minuten);

-

de invloed van de thermische opbouw van de atmosfeer op de golfgroei en de windschuifspanning. Seiches of havenslingeringen ontstaan veelvuldig gedurende het stormseizoen, bijvoorbeeld in

de haven van Rotterdam (De Looff and Veldman 1994), naar vermoed werd als gevolg van de atmosferische omstandigheden buitengaats. Recent onderzoek door De Jong and Battjes (2003) heeft aangetoond dat de gemeten seiches in Rotterdam hun oorsprong vinden in atmosferische convectiecellen die worden gevormd tijdens een koufront passage over de zuidelijke Noordzee (zgn. ‘polar low’, zie Floor 2003a); deze convectiecellen ontstaan door het instabiel worden van de luchtstroming boven het relatief warme zeewater (‘Rayleigh-Bénard convectie’). De hiermee gepaard gaande fluctuaties in windsnelheid leiden dan tot de opwekking van seiches. Op kleinere schaal kunnen temperatuurverschillen tussen lucht en water een significante invloed uitoefenen op de stabiliteit van de atmosferische grenslaag, en daarmee op de golfgroei door wind

7

en de windschuifspanning (in extreme gevallen kan het effect 50 % op het totaal bedragen, zie Young 1998; Van Vledder 1999; Radder 2002). In dit verband zijn recente metingen van windsnelheden in tropische cyclonen (‘hurricanes’) zeer interessant, cf. Wright et al. (2001); Powell, Vickery and Reinhold (2003): sedert 1997 zijn met behulp van GPS-sondes verticale profielen gemeten van hoge windsnelheden in tropische cyclonen; uit analyse van de data (Powell et al. 2003) blijkt dat voor U10 > 40 m/s de windschuifspanning (en dus de drag-coëfficiënt Cd ) niet toeneemt maar juist afneemt met toenemende windsnelheid! Eén van de noodzakelijke voorwaarden voor het ontstaan van tropische cyclonen is een zeewatertemperatuur van tenminste 26 graden: de atmosfeer boven de tropische oceaan moet namelijk voldoende instabiel zijn (cf. Floor 2003b; Van der Ham e.a. 2003). De oorzaak van de gemeten afname van de windschuifspanning is niet bekend; echter, als dit verschijnsel ook kan optreden onder superstormcondities op de Noordzee, voor het geval dat thermische stabiliteitseffecten een ondergeschikte rol spelen, dan heeft dit uiteraard consequenties voor de numerieke modellen die worden gebruikt ter bepaling van de maximale opwaaiing in een bepaald gebied (bijv. het IJsselmeer, cf. De Waal 2003): de gebruikelijke parametrizatie van de wind input is dan niet meer geldig. 2.2.3. Effecten van golven op de morfologie Veranderingen in golfpatronen op de bodem van rivieren en zeeën, zoals alternerende banken en zandgolven, kunnen worden voorspeld door een niet-lineaire stabiliteitsanalyse: dit resulteert in een amplitude-evolutiemodel van het Ginzburg-Landau type, met parameters die worden bepaald aan de hand van metingen, cf. Knaapen and Hulscher (2002); Knaapen (2003); Németh (2003). Het model kan dienen als hulpmiddel bij het onderhoud van vaargeulen in een gebied met zandgolven. Op kleinere schaal vormen zich patronen van zandribbels onder invloed van oppervlaktegolven, door soortgelijke instabiliteitsmechanismen; een zeer eenvoudig model dat in staat is de evolutie van deze ribbelpatronen te beschrijven is gegeven in Andersen et al. (2002). Eén van de verstoringen in de stroming van water over los zand komt voort uit de asymmetrie van het golfveld, in combinatie met de geïnduceerde gemiddelde stromingen: Hoefel and Elgar (2003) introduceren een nieuw mechanisme voor het dwarstransport, gebaseerd op de asymmetrie van de orbitaal versnellingen; hiermee kan de migratie van zandbanken naar de kust nauwkeuriger worden gemodelleerd en voorspeld (zie ook het overzicht van Stive and Reniers 2003). Het effect van golfwerking op de stabiliteit van doorstroomprofielen in zeegaten en estuaria is nader onderzocht door Gerritsen, Dunsbergen and Israël (2003); de aanwezigheid van golven in combinatie met stroming geeft namelijk een toename van de bodemschuifspanning, waardoor het evenwichtsprofiel wordt beïnvloed. De analyse wordt toegepast op twee locaties: het zeegat van Texel en de mond van het Haringvliet; de invloed van golfwerking op het morfologisch evenwicht

8

en daarmee op het doorstroomprofiel blijkt significant te zijn (in het geval van Texel alleen tijdens het stormseizoen). 2.3. Golfklimatologie: slibtransport; scheepvaart Een mechanisme dat het vóórkomen van grote hoeveelheden slib in het Maasmondgebied onder stormcondities kan verklaren, werd voorgesteld door Verlaan and Spanhoff (1994; 2000); verticale dichtheidsverschillen in combinatie met golven en stroom spelen een rol, en het integreren van waarnemingen en model resultaten laat een positieve correlatie zien tussen de vanuit zee aangevoerde hoeveelheid sediment en het golfklimaat in de kustzone (en in mindere mate, de zoetwater-uitstroom van de Rijn/Maas). Een uitgebreid onderzoek van de aanslibbing in dit gebied met metingen en modellen (SILTMAN) werd gerapporteerd door Winterwerp and Uittenbogaard (1997), Winterwerp (1998), en De Kok (2000). Kennis van het golfklimaat op zee is van belang voor inzicht in het gedrag van (bagger)slib en ander zwevend materiaal: een klimatologische studie van zwevend-stof concentraties in de Noordzee is verricht door Suijlen and Duin (2001, 2002); een duidelijke correlatie met het golfklimaat (winter- en zomerseizoen) werd vastgesteld, zie ook Rutgers van der Loeff et al. (2003). Bij Meetpost Noordwijk werd een meetcampagne met boeien uitgevoerd (eindrapport RIKZ / CEFAS 2003), ter bepaling van o.a. troebelheid, temperatuur en zoutgehalte; uit deze metingen blijkt dat hoge golven vrijwel zonder vertraging leiden tot een verhoogde troebelheid, door toename van het slibgehalte. Tenslotte is golfklimatologie van groot belang voor -

bepaling van scheepsbewegingen op zee, zoals: Veiligheid van de Selected Route (1990); Euro- en Maasgeul: Roskam en Hoekema (1997); IJ-geul: Roskam (1991); Westerschelde;

-

scheepsroutering, zie Van der Ham e.a. (2003).

9

3. Literatuuroverzicht van golfmetingen, verwerking en analyse De literatuur (zoals: meetverslagen, nota’s, werk-documenten) op dit gebied is begrijpelijkerwijs zeer uitgebreid; in het volgende overzicht wordt een indeling gemaakt volgens meetgebied. Literatuur over bepaalde projecten (zoals TCRAND, ISOS, HEXOS) kan verder worden verkregen door de Catalogus V&W-lis te raadplegen, met de projectnaam als trefwoord. - Noordzee: ten behoeve van de toetsing van primaire waterkeringen op veiligheid is binnen het HYDRA project een enkelvoudige extreme-waardenstatistiek berekend voor golven op de MWTL meetlocaties (5 hoofdstations: SON, ELD, K13, YM6, EUR; en 3 substations: MPN, LEG, SWB). Voor de significante golfhoogte Hm0 is dit uitgevoerd door De Ronde e.a. (1995), en voor de golfperioden Tp en Tm02 door Roskam en Hoekema (1996a), in de vorm van overschrijdingskrommen met betrouwbaarheidsbanden. Extreme waarden per windrichting (richtingsafhankelijke statistiek) zijn afgeleid door Roskam, Hoekema en Seijffert (2000), binnen het project TCRAND. Als vervolg op de North European Storm Study (NESS) is door Van Vledder and Van Meerendonk (1991) een statistische analyse uitgevoerd van tijdreeksen van wind, golven, stroom en opzet in de Zuidelijke Noordzee, gedurende het winterstormseizoen. Door Roskam (1991) is de invloed onderzocht van laagfrequente golven op de scheepsbeweging bij de IJ-geul. Ten behoeve van de toelatingsregeling scheepvaart met bestemming in het havengebied van Rotterdam, is een voorstudie verricht naar de veranderingen in het golfklimaat langs de Eurogeul en Maasgeul (Roskam en Hoekema 1997); zie ook: Veiligheid van de Selected Route (1990). Bijl e.a. (1999) onderzochten de invloed van zeespiegelvariaties op het windklimaat, aan de hand van meetgegevens over de laatste 100 jaar; een significante toename in stormactiviteit werd niet gevonden (zie ook: project WASA, Waves and Storms in the North Atlantic). - Waddenzee: in het kader van het project ISOS (Impact of Sea level rise On Society) is een overzicht van hydraulische en morfologische meetgegevens gepresenteerd door Van Kleef (1991), in de vorm van kaarten en tabellen. Louters and Gerritsen (1994) beschrijven de verwachte effecten van een versnelde zeespiegelstijging op de morfologie van de Waddenzee; hierbij worden ISOS studies gebruikt als achtergrond informatie. In het project INVENT (doel: het berekenen van golfrandvoorwaarden voor de zeedijken in de Waddenzee, met het golfmodel SWAN) is een inventarisatie van bestaande golfmetingen uitgevoerd door Van Maren (1999); vergelijkende berekeningen voor het oostelijk gedeelte van de Waddenzee zijn uitgevoerd door Jacobse (2000a). Per locatie en per storm worden relevante golfparameters / spectra vermeld, en gerelateerd aan SON- en ELD- registraties. De golfmetingen in het zeegat van Texel zijn o.a. gebruikt ter verificatie van de golfmodellen CREDIZ en HISWA, zie Vogel, Radder and De Reus (1988); Andorka Gal (1993).

10

In het kader van het TAW-project ‘Belastingen’ zijn golfoploopmetingen verricht te Breezanddijk op de Afsluitdijk (Van der Meer 1989). In het EU-project NEPTUNE (doel: ‘an integrated approach for determining NW European coastal extremes’) wordt een verificatie bestand gegeven van veldmetingen in het Friesche Zeegat door Dunsbergen (1995) en Van Endt (1996), ter calibratie / verificatie van numerieke golf- en stromingsmodellen (project KUSTGENESE). Rapportage van het project NOURTEC (1993 - 1996): zie eindrapport NOURTEC (1997), Groenewoud et al. (1997) en Hoekstra et al. (1997) voor de beschrijving van gemeten hydrodynamische condities (golven en stromingen), ter bepaling van het gedrag van kustsuppleties, uitgevoerd o.a. bij Terschelling. Een statistische analyse van het golfklimaat is gegeven door Van Beek (1995); idem van het windklimaat door Kruyt (1995). De metingen zijn gebruikt door Houwman (2000) voor de modellering van wind- en golfgedreven stromings processen in de kustzone. Een overzicht en evaluatie van overige kustsuppleties, uitgevoerd in Europa, wordt gegeven in Hamm and Stive (2002). - Petten: een ‘Case Studie Petten’ is uitgevoerd door De Ronde e.a. (1994, project HYDRA), met als doel te komen tot een betere afstemming van verschillende waterstaatsdiensten en een betere koppeling tussen modellen / ontwerpmethoden van zeedijken, voor wat betreft hydraulische randvoorwaarden, belastingen, kruinhoogtebepaling, stabiliteit, etc. (voor de verwerking van de meetgegevens, zie Hakkert 1995). In het HYDRA project werd vervolgens een uitgebreide meetcampagne verricht in het stormseizoen 1994/1995, ter toetsing en verbetering van numerieke golfmodellen; een verificatie bestand van deze campagne is gegeven door Andorka Gal (1996); een validatie van het golfmodel SWAN is uitgevoerd door Jacobse (2000b). Vogelzang, Jordans en Boogaard (2001) geven een analyse van de golfmetingen verricht met de mobiele radarcombinatie (WaMoS) van de Meetkundige Dienst van Rijkswaterstaat, in het najaar 1999 aan de kust bij Petten; de metingen worden vergeleken met die van een Directional Waverider en een stappenbaak, met redelijk goede resultaten voor de globale golfparameters. Rapportages van recente veldmetingen vindt men in De Kruif (2000) en Hordijk (2003a,b); een projectplan voor de golfmetingen in 2003 en daarna, als onderdeel van het RIKZ-project HRMEET, is opgesteld door Jacobse (2003a); vgl. verder het SBW-deelproject ‘Veldmetingen’ (Israël 2003). - Egmond aan Zee: de verwerking van de meetcampagne Egmond 1982, meting EG2320, is gerapporteerd door Roskam (1993) t.b.v. het project HYDRA, en door Roskam en Hoekema (1996b) t.b.v. (i) de validatie van golfmodellen in zeer ondiep water, en (ii) de bepaling van golfparameters in zeer ondiep water i.v.m. berekeningsmethoden voor de sterkte / veiligheid van dijken. De resultaten van het Europese COAST3D-EGMOND project worden uitgebreid gedocumenteerd en besproken in Van Rijn, Ruessink en Mulder (2002); een beschrijving van de database van de Egmond veldmetingen (op het gebied van hydro-, sediment- en morfo-dynamica;

11

voorjaar en najaar 1998) wordt gepresenteerd in deel IIA van dit boek; deze meetgegevens zijn gebruikt door Grasmeijer (2002) voor de toetsing van een ‘kustdwars profielmodel’. - Noordwijk aan Zee: Van Enckevort (2001) gebruikt beelden van het ARGUS video systeem om de morfologie van kustnabije banken te kwantificeren; deze beelden bevatten witte banen waar golven breken en waaruit de kustlangse vorm en de kustdwarse locatie van deze banken afgeleid kunnen worden. - Haringvliet: in het project HYDRA wordt een verificatie bestand gegeven van veldmetingen, uitgevoerd in het najaar van 1982 in de mond van het Haringvliet, door Andorka Gal (1995); tevens geeft dit rapport een beschrijving van de standaard classificatie voor data bestanden, beschikbaar bij RIKZ (op ASCII files). De metingen zijn o.a. gebruikt ter verificatie van het golfmodel CREDIZ, zie Dingemans (1983); Dingemans et al. (1984). De effecten van de sluiting van het Haringvliet (periode: 1970-2000) worden beschreven door Stam, Groen en Walburg (2002). - Grevelingen: de veranderingen in hydraulische condities en geomorfologie van de Voordelta ten gevolge van de afsluiting van het Haringvliet en de Grevelingen zijn geanalyseerd door Louters et al. (1991). - Oosterschelde: de resultaten van het project GEOMOR staan beschreven in Kohsiek et al. (1987), inclusief een uitgebreid literatuuroverzicht; voor een overzicht en evaluatie van het Oosterschelde Project (de bouw van de stormvloedkering) en verdere hydrodynamische en geomorfologische ontwikkelingen in dit getijgebied, zie artikelen in Nienhuis and Smaal (1994). Ten behoeve van het project NAUTILUS is door Walhout (1999b) een inventarisatie uitgevoerd van meetgegevens over waterhoogte, stroomsnelheid, temperatuur / geleidendheid, golven en wind. - Westerschelde: in het project DIJKBEKL worden aan het Projectbureau Zeeweringen nieuwe golfrandvoorwaarden geleverd voor de Westerschelde, ten behoeve van het toetsen en eventueel ontwerpen van dijkbekledingen voor een ontwerpfrequentie van gemiddeld éénmaal per 4000 jaar, zie Andorka Gal e.a. (1997) en Kamsteeg e.a. (1998); de golfrandvoorwaarden zijn bepaald met het spectrale golfmodel SWAN, waarbij in afwachting van verdere afregeling de modeluitkomsten zijn aangepast aan de hand van toetsingen in de Westerschelde (de piekperiode werd verhoogd met één seconde). In de rapportage door Dam (1998) is bekeken hoe het 2DH waterbewegingsmodel SCALWEST (dat waterstanden en stroomsnelheden kan leveren t.b.v. golfberekeningen) moet worden afgeregeld onder stormvloedomstandigheden (in casu de Crocus - stormvloedperiode van 26 februari tot 2 maart 1990); het blijkt dat het model gevoelig is voor een variabel windveld, de bodemruwheid en de windschuifspannings-coëfficient. Walhout (1999a) heeft voor het project NAUTILUS een inventarisatie uitgevoerd van meetgegevens over waterhoogte, stroomsnelheid, temperatuur / geleidendheid, golven en wind; rapportage van recente veldmetingen vindt men in Gautier (2003b). De kalibrering c.q. verificatie van het 1D-netwerkmodel ESTMORF is

12

beschreven door Wang, Langerak and Fokkink (1999); het morfologisch gedrag van getij-geulen in het estuarium is verder onderzocht door Jeuken (2000). In de studie door Van Vledder (1999) worden de brontermen van het spectrale golfmodel SWAN onderzocht door vergelijking van model resultaten met veldmetingen; het blijkt o.a. dat de invloed van land-zee overgangen op het windprofiel belangrijk kan zijn: verschillen in oppervlakteruwheid en atmosferische instabiliteit ten gevolge van temperatuurverschillen spelen een essentiële rol. Voor de verdere ontwikkeling van het spectrale golfmodel SWAN, zie Dingemans (1998); Groeneweg et al. (2002); Groeneweg and Dingemans (2003). - IJsselmeergebied: de rapportage van recente veldmetingen vindt men in Bottema (2002a,b); Jacobs en Van Vledder (2003). Dit levert het jaarlijkse product van het in opdracht van de Regionale Directie IJsselmeergebied (RDIJ) uitgevoerde project ‘Golfmetingen IJsselmeergebied’. Doel van dit project is: het verzamelen en uitwerken van kwalitatief goede en goed gedocumenteerde golf- en windmetingen onder diverse (storm)omstandigheden, zowel op diverse locaties in het IJsselmeer als in het Slotermeer. De rapportage beoogt het leveren van (i) documentatie van de metingen, (ii) validatie resultaten van de wind- en golfgegevens, (iii) een overzicht en beschrijving van stormperiodes, en (iv) een beschrijving van de locale golfklimatologie op de meetlocaties. De metingen zijn o.a. gebruikt voor de validatie van het golfmodel SWAN, zie Bottema and Beyer (2002). Een studie van de golfgroeilimiet in ondiep water is uitgevoerd door De Waal (2002), en Groeneweg and Dingemans (2003).

13

4. Inventarisatie van golfmetingen De inventarisatie is verricht aan de hand van de vragenlijst (bijlage 1). De tabellen zijn (deels) samengesteld door gebruik te maken van de meer uitgebreide inventarisatie, uitgevoerd door Roskam (2002): gegevens zoals de volledige naam en plaats van de meetlocaties, en de bruikbaarheidcode (schaal 0 t/m 9), zijn in het onderhavige overzicht niet vermeld. Toelichting op de tabellen: Tabel 1: meetgebied Noordzee (via J. Rozema, DNZ). De meetdienst van de directie Noordzee verricht vrijwel alle (golf)metingen met alleen een operationele doelstelling (langjarige opslag is dus niet nodig); een uitzondering hierop vormen de zgn. MWTL - locaties, met gegevensopslag in DONAR (vgl. de golfklimaat site van het RIKZ: www.golfklimaat.nl ). Tabel 2: meetgebied Zeeland (via A.S. Bouwense, DZL). In het kader van de Deltawerken zijn golfmetingen uitgevoerd door de meetdiensten Zierikzee en Vlissingen (zie ook het overzicht van Roelse 1974), later voortgezet door de directie Zeeland (Hydro Meteo Centrum Zeeland: HMCZ). De (golf)gegevens worden vanaf 1980 ingewonnen m.b.v. het meetnet ZEGE , en opgeslagen in de WTZ – database, volgens RMI standaard; de gegevens zijn toegankelijk op: www.hmcz.nl . Tabel 3: meetgebied Noord-Holland (via H.D. Rakhorst, DNH). Naast de meetlocaties Petten en Egmond zijn in het verleden door de meetdienst Hoorn op vele andere locaties golfmetingen verricht; de bijbehorende documentatie is apart vermeld in bijlage 2: vgl. ook de overzichten van Schalkers (1980, 1987) en Van Maren (1999). Tabel 4: meetgebied Noord-Nederland (via J. Briek, H.J. Hut, DNN). De beschikbare informatie en documentatie over golfgegevens is indertijd door de meetdienst Delfzijl overgedragen aan RIKZ, Haren (J.P. Molegraaf); een inventarisatie van de bestaande golfmetingen is daarna uitgevoerd door Van Maren (1999). Verdere relevante informatie over het waddengebied is te vinden op: www.waddenzee.nl ; KNAG − publicaties over het gedrag van zandbanken voor de Nederlandse kust zijn vermeld op: www.knag.nl (Netherlands Geographical Studies).

14

Opmerking. De Meetdienst AMD van de directie Noord-Nederland werkt thans met een Kwaliteits Management Systeem (KMS), beschreven in het Kwaliteitshandboek van de meetdienst, versie 01-06-2003 (ed. F. Stumpe, Kwaliteitszorg); dit systeem wordt beschreven in de vorm van processen, zoals: het realiseren van een meetopdracht, beheer en onderhoud instrumenten, documentbeheer, en andere ondersteunende processen. Tabel 5: meetgebied Zuid-Holland (via A.P. Roskam, RIKZ). Door de meetdienst Hellevoetsluis zijn in de periode 1957-1985 vele metingen verricht, veelal in het kader van de Deltawerken (Haringvliet, Grevelingen, Volkerak e.d.). Daarna zijn de metingen op enkele plaatsen nog enige tijd voortgezet door de directie Zuid-Holland. Tabel 6: meetgebied Noordzee / N.Atlantic / Noorse Zee / Markermeer (via E. Bouws, KNMI). De belangrijkste en meest recente meetgegevens zijn opgenomen in het Massa Opslag Systeem van het KNMI (M.O.S.); oudere tijdreeksen zijn op CD-ROM geplaatst. (Voor verdere details, zie: www.knmi.nl/onderzk/applied/mm/nl/mm_NODC.html , voor een overzicht van gearchiveerde oceanografische en maritiem meteorologische data bij het KNMI, en voor contactpersonen). Projecten als MARSEN (Maritime Remote Sensing experiment) en HEXOS (Humidity Exchange over the Sea) worden beknopt beschreven in Jones and Toba (2001, §2.2). Op basis van meetgegevens uit drie datasets (TEXEL storm , MARSEN, ARSLOE) is het zgn. TMA-spectrum ontwikkeld, als uitbreiding van het JONSWAP-spectrum voor ondiep water (Bouws et al. 1985). Tabel 7: meetgebied IJsselmeer / Slotermeer (via M. Bottema, RIZA). Op zes locaties in het IJsselmeer: bij Rotterdamse Hoek (2), Gaasterland (2) en Enkhuizen (2), worden routinematig golfmetingen uitgevoerd; op drie van de meetpalen wordt de windsnelheid gemeten met een cupanemometer, en de windrichting met een windvaan. De meetlocatie in het Slotermeer is specifiek bedoeld voor het meten van de zgn. golfgroeilimiet op (zeer) ondiep water. Tevens worden op een aantal plaatsen metingen verricht van waterstand en temperatuur; zie voor verdere bijzonderheden en toepassingen Bottema (2002a,b), en Bottema, De Waal and Regeling (2003).

15

5. Opslag van data in DONAR / WADI Bij de vraag welke gegevens uit de tabellen alsnog in DONAR zouden moeten worden opgenomen, worden de volgende criteria gehanteerd: - alleen digitaal beschikbare data; - data voldoende gevalideerd; - voldoende aanvullende gegevens, zoals bodemligging, wind en waterstand. Dit komt neer op gegevens met bruikbaarheidcode ≥ 7 (vgl. Roskam 2002): code 7: golfspectra over korte periode, geen zware stormen; code 8: golfspectra en ruwe data over langere periode, enkele stormen; code 9: golfspectra en ruwe data over langere periode, enkele zware stormen. De volgende meetlocaties komen dan in aanmerking voor opslag van gegevens: - Petten (code 8): lopende procesmetingen, relevant voor validatie golfmodellen; deze meetcampagne wordt integraal meegenomen in het SBW-deelproject ‘Veldmetingen’ (Israël 2003). - Egmond: EG1-8 / COAST3D (code 7): goed gedocumenteerde meetcampagnes, 1982 / 1998; - Friesche Zeegat (code 7): goed gedocumenteerde meetcampagne, 1992; - Westerschelde / Oosterschelde: deze metingen (code 8) zijn opgenomen in de database ZEGE; - IJsselmeer / Slotermeer: Bottema (2002a,b) doet aanbeveling de relevante golf- en windmetingen in DONAR op te nemen. Het KNMI heeft een eigen opslagsysteem (M.O.S.), zie de KNMI-NODC pagina. Informatie over DONAR (Data Opslag en Omgang Natte Rijkswaterstaat) is te vinden op: www.donarweb.nl ; het dataopslagsysteem voor de toekomst is: WADI (WAter Data Infrastructuur); dit systeem, bedoeld als de volgende generatie na DONAR, is reeds in ontwikkeling sinds 2001, en wordt gepresenteerd als de oplossing voor de opslag en ontsluiting van natte Rijkswaterstaat meetgegevens (zie: www.wadi.nl ). (Voor een overzicht van internationale initiatieven op het vlak van marien databeheer, zie de nieuwsbrief december 2002 van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ): www.vliz.be .)

16

6. Opzet van een documentatiesysteem / archiefsysteem voor (golf)gegevens Strikt genomen moet onderscheid gemaakt worden tussen een documentatiesysteem, waar het gaat om een collectie van documenten, en een archiefsysteem, dat projectarchieven beheert. De eerste categorie is openbaar (bibliotheek), terwijl de tweede categorie niet openbare projecten inhoudt. In het vervolg zal de term archief als verzamelnaam van beide categorieën worden gebruikt. De volgende bestaande collecties / archieven zijn van belang: - archief RIKZ - Den Haag; dit archief bevat o.a.: a) de literatuur vermeld in de bijlagen 2, 3 en 4; b) documenten en CD’s van de afdelingen OSV, OSK en OSA: OSV: jaarboeken; statistische gegevens; getijonderzoek; basispeilen; zeespiegelstijging; projecten NAUTILUS, NESS, NURWEC, HYDRA, TCRAND, HR2001; modellen CREDIZ, HISWA, SWAN, WAM, PHIDIAS, SKYLLA; OSK: kaartmateriaal; strandlijnen; duinafslag; zandwinning; kustsuppleties; projecten GEOMOR, ISOS, EGMOND, KUSTGENESE, KUST2005; modellen SCALWEST, ESTMORF; OSA: modellen WAQUA, TRIWAQ; modelsystemen SIMONA en OMS; - archief RIKZ - Haren / archief directie Noord-Holland (ANV); de (deels) beschikbare literatuur is vermeld in de bijlagen 2 en 5; - archief KNMI / archief WL; deze collecties / archieven zijn toegankelijk via de desbetreffende bibliotheken. Teneinde te komen tot een (centrale) collectievorming / archivering van bovengenoemd materiaal, is het zinvol dit te combineren met het plan RAK (ReddingsActie Kaarten), zie Biegel (2002); dit plan beoogt het behoud, beheer en onderhoud van historisch kaartmateriaal, dat onontbeerlijk is voor het op peil houden van onze kennis van de kust. Door De Kruif (2001) is daartoe reeds een inventarisatie van dieptegegevens 1965-2000 voor de hele Nederlandse kust uitgevoerd. Aangaande het archief RIKZ - Den Haag worden de volgende werkzaamheden voorzien: - een meer gedetailleerde inventarisatie van genoemd materiaal; - het toegankelijk maken door etikettering; - het (eventueel) digitaliseren via een internet interface; - het regelen van opslag, beheer en onderhoud. Hierbij moet een keuze gemaakt worden tussen centrale opslag (in bibliotheek) dan wel decentrale opslag (in aparte archiefruimte).

17

7. Nieuwe meetcampagne Waddenzee / Westerschelde Aanleiding voor de opzet van een nieuwe meetcampagne is de ontwikkeling van nieuwe kennis op het gebied van golfvoorspelling (vgl. §2); hieruit blijkt namelijk dat de maatgevende golfbelasting op sommige plaatsen langs de kust mogelijk hoger is dan tot nu toe werd aangenomen (vgl. het Randvoorwaardenboek 2001). Weliswaar is in het verleden op veel plaatsen veel gemeten, zoals de huidige inventarisatie laat zien, maar voor het gestelde doel lijkt het zinvol om het criterium in §5 toe te passen: alleen metingen met bruikbaarheidcode ≥ 7 komen in aanmerking. Dan blijkt dat voor de Waddenzee geen relevante meetgegevens beschikbaar zijn (uitgezonderd de kortdurende meetcampagne in het Friesche Zeegat, 1992). Een interessant meetgebied is het Amelander Zeegat (fig. 2), dat wordt gekenmerkt door een grote natuurlijke dynamiek: het aanlandingsproces van het Bornrif op de noordwestkust van Ameland. Uit onderzoek is gebleken, dat dit proces een periodiciteit heeft in de orde van grootte van 50 jaar (cf. Israël, Dunsbergen en Noordstra 1999). De voorgestelde meetcampagne (zie: Hordijk en Israël 2003) moet derhalve minimaal tien jaar operationeel zijn, teneinde: - meerdere (zware) stormen uit noordwestelijke richting te kunnen registreren, - het effect van de geschetste morfologische cyclus op de golfbelasting te kunnen waarnemen.

fig. 2. Voorstel meetnet Amelander Zeegat (Hordijk en Israël 2003)

18

De Westerschelde is een complex gebied, dat gekenmerkt wordt door vele ondiepten, een onregelmatige kustlijn, en sterke getijstromingen; de grootste verticale getijverschillen in Nederland treden op bij Bath (gemiddeld bijna 5 meter tussen hoog- en laagwater). De numerieke modellering van stromingen en golven in dit gebied is derhalve zeer moeilijk, en het blijkt dat het huidige SWAN model niet in staat is de golfgroei in de Westerschelde goed te reproduceren: de (piek)periode wordt stelselmatig onderschat. Voor verdere bijzonderheden en literatuurverwijzingen, zie Gautier (2003a), en Jacobse (2003b). Met het oog op toetsing en verbetering van de golfmodellering is met name de invloed van deining (doordringing in zeegaten en estuaria bij stormomstandigheden) van belang; voorts valt te denken aan de volgende fysische processen: - triad wisselwerking: door te werken met (bi-)spectrale parameters is een directe vergelijking van dit proces mogelijk tussen meet- en modelresultaten ; - golfbreking: meting van door breken geïnduceerde lange golven in de brandingszone geeft inzicht in het effect van deze golven op golfoploop en golfoverslag, bijv. bij Petten; - impuls- en warmteflux: in combinatie met meting van temperatuurverschillen lucht-zee in de atmosferische grenslaag boven het zeeoppervlak kan de invloed hiervan op golfgroei en windschuifspanning worden bepaald. De definitieve meetlocaties in Waddenzee c.q. Westerschelde zullen worden bepaald door een nog uit te voeren kwantitatieve studie; hoofddoel van de onderhavige meetcampagne is het verkrijgen van die meetinformatie die nodig is ter verbetering van de golfmodellering, voor de vaststelling van betrouwbare golfrandvoorwaarden langs de Nederlandse kust (Israël 2003).

19

8. Conclusies en aanbevelingen Uit het voorafgaande kan geconcludeerd worden dat de vele golfmetingen en meetgegevens uit het verleden, zoals vermeld in de tabellen, nog bruikbare informatie bevatten voor de bepaling van golfrandvoorwaarden nabij de te toetsen waterkering, en voor de validatie van de daartoe te gebruiken golfmodellen. Tevens vormt het geïnventariseerde historisch materiaal een bron van kennis die van groot belang is als ondersteuning van het beleid en het beheer van de kust. Opslag van gevalideerde meetdata in DONAR/WADI (op grond van bruikbaarheidcode ≥ 7 ) wordt aanbevolen voor: - de meetcampagnes te Egmond aan Zee, 1982 / 1998; - de meetcampagne in het Friesche Zeegat, 1992. De personele inzet hierbij voor 2004 wordt geschat op 1 fte. Wat betreft de procesmetingen te Petten, zie het SBW-deelproject ‘Veldmetingen’. Archivering van historisch (kaart)materiaal behelst de volgende werkzaamheden: - gedetailleerde inventarisatie en etikettering van genoemd materiaal (±1 fte voor 2004); - digitaliseren en regelen van opslag, beheer en onderhoud (±1 fte voor 2005 en verder). Hierbij moet een keuze gemaakt worden tussen centrale opslag (in bibliotheek) dan wel decentrale opslag (in aparte archiefruimte). Voor het op peil houden c.q. vernieuwen van de huidige kennis zijn nieuwe metingen nodig, vanwege veranderingen in klimaat en morfologie, en met het oog op toetsen en verbeteren van golfmodellen en golftheorieën. De samenhang tussen de vele in §2 genoemde fysische processen en verschijnselen is namelijk weinig doorzichtig: met name in ondiepe wateren als Waddenzee, Westerschelde en IJsselmeer is de overheersende, dan wel ondergeschikte rol van de diverse effecten afhankelijk van de specifieke situatie. Goede veldmetingen zijn onontbeerlijk voor de verdere theorie- en modelontwikkeling.

20

Literatuur Andersen, K.H., Abel, M., Krug, J., Ellegaard, C., Søndergaard, L.R. and Udesen, J. 2002 Pattern dynamics of vortex ripples in sand: nonlinear modeling and experimental validation. Physical Review Letters 88(23), 234302 (10 June 2002). Andorka Gal, J.H. 1995 Verification set Haringvliet. October 14, 1982 - October 15, 1982. Project HYDRA, Report RIKZ/OS-95.112x, September 1995, 49 pp. Andorka Gal, J.H. 1996 Verification set Petten. January 1, 1995 - January 10, 1995. Project HYDRA, Report RIKZ/OS-96.137x, July 1996, 44 pp. Andorka Gal, J.H. 2002 De natuur heeft gelijk. In: Brolsma e.a. (2002), Golfrandvoorwaarden met veldkennis. Verslag Workshop 29 jan. 2002. Rapport RIKZ/2002.015, maart 2002, pp. 39-50. Andorka Gal, J.H., De Jong, J.C.M., Kamsteeg, A.T. en De Ronde, J.G. 1997 Golfrandvoorwaarden op de Westerschelde gegeven een 1/4000 windsnelheid (deel I). Project DIJKBEKL, Rapport RIKZ-97.046, september 1997, 42pp. Biegel, E.J. 2002 Projectplan KUST2005: §9.4.2 Plan RAK (ReddingsActie Kaarten). Bijl, W., Flather, R., De Ronde, J.G. and Schmith, T. 1999 Changing storminess? An analysis of long-term sea level data sets. Climate Research 11, 161-172. Bottema, M. 2002a Rapportage golfmetingen IJsselmeergebied 2000-2001. Werkdocument 2002.063x, RWS/RIZA, maart 2002, 94pp.+6bijl. Bottema, M. 2002b Rapportage golfmetingen IJsselmeergebied 2001-2002. Werkdocument 2002.191x, RWS/RIZA, december 2002, 134pp.+7bijl. Bottema, M. and Beyer, D. 2002 Evaluation of the SWAN wave model for the Dutch IJsselmeer area. Proc. 4 th Int. Symposium on Ocean Wave Measurement and Analysis (WAVES 2001), B.L. Edge and J.M. Hemsley, eds., San Francisco, pp. 580-589. Bottema, M., De Waal, J.P. and Regeling, H.J. 2003 Some applications of the Lake IJssel / Lake Sloten wave data set. Proc. 28 th Int. Conf. on Coastal Engng., Cardiff, pp. 413-425. Bouws, E. 1986 Provisional results of a wind-wave experiment in a shallow lake (Lake Marken, The Netherlands). KNMI Afdeling Oceanografisch Onderzoek, De Bilt, memo OO-86-21, 15pp. Bouws, E. 2001 Impact van assimilatie van golfspectra in NEDWAM. Memorandum WM-01-04, KNMI, De Bilt (unpublished manuscript). Bouws, E., Günther, H., Rosenthal, W. and Vincent, C.L. 1985 Similarity of the wind wave spectrum in finite depth water, part 1: Spectral form. J. Geophys. Res. C 90, 975-986. Brolsma, P., Van der Sande, J.T.M., Vrijling, J.K., Andorka Gal, J.H., Van der Meer, J.W. en Stive, M.J.F. (vz.) 2002 Golfrandvoorwaarden met veldkennis. Verslag Workshop 29 jan. 2002. Rapport RIKZ/2002.015, maart 2002, 70pp.

21

Dam, G. 1998 De afregelprocedure van het SCALWEST - model onder stormvloed omstandigheden. Werkdocument RIKZ/OS-98.894x, afstudeerrapport Universiteit Twente, december 1998, 113pp. De Jong, M.P.C. and Battjes, J.A. 2003 Generation of seiches by meso-scale wind speed fluctuations. Manuscript, TUDelft, March 2003, 12pp. Dekker, J. 2000 Inzicht in extreme golfcondities. Stormmetingen en SWAN berekeningen. WL | delft hydraulics, Verslag H3761, december 2000, 53pp. De Kok, J.M. 2000 Slibtransport rond de Maasmond. Resultaten van het SILTMAN onderzoek. Rapport RIKZ/2000.027, mei 2000, 51pp. De Kruif, A.C. 2000 Stormdata of the Petten Field Site 1995 - 2000. Werkdocument RIKZ/OS/2000.34x, september 2000, pp. De Kruif, A.C. 2001 Bodemdieptegegevens van het Nederlandse Kustsysteem. Beschikbare digitale data en een overzicht van aanvullende analoge data. Rapport RIKZ/2001.041, oktober 2001, 114pp. De Looff, H. and Veldman, J.J. 1994 Seiches in the Port of Rotterdam during storm surges. In: Proc. of the International Symposium: Waves – Physical and Numerical Modelling, Vancouver 1994, eds. M. Isaacson and M. Quick, pp. 287-296. Den Heijer, F., Roelse, P. en Van Marle, J. 2003 Consequenties nieuwe golfbelastingen voor de kust: achtergrondrapport belastingen en duinwaterkeringen. Rapport RWS/DWW-2003-040, red. A. Wolters en M. Ritzen, maart 2003, 35pp. De Ronde, J.G. (projectleider) 1994 Projectplan Case Studie Petten. Werkdocument RIKZ/OS-94.128x, DNH, DWW, RIKZ, Hogeschool Enschede, juni 1994, 18 pp. De Ronde, J.G., Van Marle, J.G.A., Roskam, A.P. en Andorka Gal, J.H. 1995 Golfrandvoorwaarden langs de Nederlandse kust op relatief diep water. Rapport RIKZ-95.024, december 1995, 76 pp. tekst + 80 bijlagen. De Waal, J.P. 2002 Wave growth limit in shallow water. Proc. 4 th Int. Symposium on Ocean Wave Measurement and Analysis (WAVES 2001), B.L. Edge and J.M. Hemsley, eds., San Francisco, pp. 560-569. De Waal, J.P. 2003 Windmodellering voor bepaling waterstanden en golven - Een analyse van de bouwstenen. RIZA werkdocument 2003.118x, afdeling WSH, juli 2003, 125pp.+8 bijl. Dingemans, M.W. 1983 Verification of numerical wave propagation models with field measurements; CREDIZ verification Haringvliet. Delft Hydraulics, Report W488 part 1, 206pp. Dingemans, M.W. 1997 Water Wave Propagation over Uneven Bottoms. World Scientific, 967pp.

22

Dingemans, M.W. 1998 A review of the physical formulations in SWAN. Evaluation of the chosen formulations for the modelling of physical processes.

WL | delft hydraulics, Report H3306, August 1998, 69pp. Dingemans, M.W. and Otta, A.K. 2001 Nonlinear modulation of water waves. Advances in Coastal and Ocean Engineering 7, pp.1-75. Dingemans, M.W., Stive, M.J.F., Kuik, A.J., Radder, A.C. and Booij, N. 1984 Field and laboratory verification of the wave propagation model CREDIZ. Proc. 19 th Int. Conf. on Coastal Engng., Houston, pp. 1178-1191. Doering, J.C. and Bowen, A.J. 1995 Parametrization of orbital velocity asymmetries of shoaling and breaking waves using bispectral analysis. Coastal Engineering 26, 15-33. Dunsbergen, D.W. 1995 Verification set Friesche Zeegat. October 1, 1992 - November 17, 1992. EU-project NEPTUNE, Report RIKZ-95.035, March 1995, 67 pp. Elgar, S. and Guza, R.T. 1985 Observations of bispectra of shoaling surface gravity waves. J. Fluid Mech. 161, 425-448. Floor, C. 2003a ‘Polar low’ boven zuidelijke Noordzee. Zenit 30 (4), 160-161. Floor, C. 2003b Hurricanes in aantocht! Zenit 30 (7/8), 343-348. Gautier, C. 2003a Betrouwbaarheid SWAN in de Westerschelde. Vergelijking golfberekeningen en metingen. Royal Haskoning, Eindrapport 9M5697/1246, juni 2003, 123pp. Gautier, C. 2003b Rapportage veldmetingen Westerschelde: september 1997 tot december 2002. Svašek b.v. rapport, december 2003 (in voorbereiding). Gerritsen, F., Dunsbergen, D.W. and Israël, C.G. 2003 A rational stability approach for tidal inlets, including analysis of the effect of wave action. J. Coastal Res. 19 (4), to appear. Grasmeijer, B.T. 2002 Process-based cross-shore modelling of barred beaches. KNAG / Netherlands Geographical Studies 302, Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Universiteit Utrecht, 251pp. Groeneweg, J. and Dingemans, M.W. 2003 Wave growth limit in shallow water. Analytical study of wave growth curves and SWAN source terms. WL | delft hydraulics, Report H4173, July 2003, 133pp. Groeneweg, J., Bonekamp, J.G., Van Vledder, G. Ph. en Hurdle, D. 2002 SWAN fysica plus. Project HR-ontwikkeling, Samenwerkingsverband WL | delft hydraulics – ALKYON,

Rapport H3937 / A832, September 2002, 103pp. tekst + appendix. Groenewoud, M.D., Bakker, W.T., Van de Graaff, J., Spanhoff, R. and Laustrup, Chr. 1997 Evaluation of shoreface nourishments by line modelling. Proc. 25 th Int. Conf. on Coastal Engng. 1996, Orlando, pp. 2857-2870. Hakkert, H. 1995 Metingen en Meetgegevensverwerking. Verslag RIKZ / Hogeschool Enschede, 1 februari 1995, 44 pp.

23

Hamm, L. and Stive, M.J.F. (eds.) 2002 Special Issue: Shore Nourishment in Europe. Coastal Engineering 47(2), 79-264. Hasselmann, K., Barnett, T.P., Bouws, E., Carlson, H., Cartwright, D.E., Enke, K., Ewing, J.A., Gienapp, H., Hasselmann, D.E., Kruseman, P., Meerburg, A., Müller, P., Olbers, D.J., Richter, K., Sell, W. and Walden, H. 1973 Measurements of Wind-Wave Growth and Swell Decay during the Joint North Sea Wave Project (JONSWAP). Ergänzungsheft zur Deutschen Hydrographischen Zeitschrift, Reihe A(8º), Nr. 12, pp. 1-95. Hoefel, F. and Elgar, S. 2003 Wave-induced sediment transport and sandbar migration. Science 299, 1885-1887 (21 March 2003). Hoekstra, P., Houwman, K.T., Kroon, A., Ruessink, B.G., Roelvink, J.A. and Spanhoff, R. 1997 Morphological development of the Terschelling shoreface nourishment in response to hydrodynamic and sediment transport processes. Proc. 25 th Int. Conf. on Coastal Engng. 1996, Orlando, pp. 2897-2910. Hordijk, D. 2003a Rapportage veldmetingen Pettemer Zeewering. Stormseizoen 2001-2002. Werkdocument RIKZ/OS/2003.101x, februari 2003, 49pp. Hordijk, D. 2003b Rapportage veldmetingen Pettemer Zeewering. Stormseizoen 2002-2003. Rapport RIKZ/2003.034, juli 2003, 53pp. Hordijk, D. en Israël, C. 2003 Grootschalige meetcampagne Waddenzee. De Zoutkrant, juli 2003 | nummer 2 , pp. 1-2. Houwman, K.T. 2000 Tide-, wind- and wave-driven flow processes in the nearshore zone. Field measurements Terschelling and modelling. KNAG / Netherlands Geographical Studies 280, Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Universiteit Utrecht, 235pp. Hydraulische Randvoorwaarden 2001 voor het toetsen van primaire waterkeringen. Rijkswaterstaat, DWW/RIKZ/RIZA, december 2001, 261 pp. Israël, C., Dunsbergen, D. en Noordstra, P. 1999 Kustdynamiek West-Ameland. De Zoutkrant, juni 1999 | nummer 2 , p. 8. Israël, C.G. 2003 Projectplan Sterkte en Belasting Waterkeringen. Deelproject ‘Veldmetingen’. RIKZ/OS, Afdeling Veiligheid en Hydrodynamica, versie 11-09-2003, 23pp. Jacobs, C.E.J. en Van Vledder, G. Ph. 2003 Rapportage golfmetingen IJsselmeergebied 1999-2000. Werkdocument 2002.190X, RWS/RIZA, mei 2003, 94pp. + 7 bijl. Jacobse, J.J. 2000a Validatie toepassing van SWAN in de Waddenzee. Simulatie storm 14 Februari 1989 in de Eems-Dollard met SWAN. Werkdocument RIKZ/OS-99.167x, augustus 2000, 31pp. Jacobse, J.J. 2000b Validatie van het SWAN-model voor de Pettemer Zeewering. Simulatie van de stormen op 1,2 en 10 januari 1995 en het testen van de gevoeligheid van de model-schematisatie. Werkdocument RIKZ/OS/2000.150x, december 2000, 42pp.

24

Jacobse, J.J. 2003a Projectplan veldmetingen Pettemer Zeewering 2003. Werkdocument RIKZ/OS/2002.148x, februari 2003, 49pp. Jacobse, J.J. 2003b Evaluatie van de ontwerpwaarden voor golfcondities in de Westerschelde. Een evaluatie van de mate van robuustheid op basis van het narekenen van de stormen van 28 mei 2000, 28 dec. 2001 en 27 okt. 2002. Rapport RIKZ/2003.044, oktober 2003, 76pp. Jacobse, J.J., Kieftenburg, A.T.M.M. en Den Heijer, F. 2002 Betrouwbaarheid golfcondities met SWAN. Een verkenning naar de betrouwbaarheid van de golfcondities uit RAND2001, berekend met SWAN. Werkdocument RIKZ/OS/2002.116x, november 2002, 40pp. Janssen-Stelder, B.M. 2000 A system analysis of salt marsh development along the mainland coast of the Dutch Wadden Sea. KNAG / Netherlands Geographical Studies 275, Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Universiteit Utrecht, 127pp. Jensen, A., Pedersen, G.K. and Wood, D.J. 2003 An experimental study of wave run-up at a steep beach. J. Fluid Mech. 486, 161-188. Jeuken, M.C.J.L. 2000 On the morphologic behaviour of tidal channels in the Westerschelde estuary. KNAG / Netherlands Geographical Studies 279, Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Universiteit Utrecht, 378pp. Jones, I.S.F. and Toba, Y., eds. 2001 Wind Stress over the Ocean. Cambridge UP, 336 pp. Kamsteeg, A.T., Andorka Gal, J.H., De Ronde, J.G. en De Jong, J.C.M. 1998 Golfrandvoorwaarden op de Westerschelde gegeven een 1/4000 windsnelheid (deel II). Project DIJKBEKL, Rapport RIKZ-98.018, juli 1998, 59pp. Kik, P. 1987a Golf-wind relaties en golffrequentie tabellen over het jaar 1985. Nota GWWS 87.403, mei 1987, 4pp., bijlage met tabellen. Kik, P. 1987b Golfklimaatgegevens Deltagebied, berekend uit metingen over de jaren 1985 t/m 1986. Nota GWWS 87.406, juli 1987, 4pp., bijlage met tabellen. Knaapen, M.A.F. 2003 Voorspellen van grote bodemgolven in ondiepe wateren. Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde 69(8), 252-255. Knaapen, M.A.F. and Hulscher, S.J.M.H. 2002 Regeneration of sand waves after dredging. Coastal Engineering 46(4), 277-289. Kohsiek, L.H.M., Mulder, J.P.M., Louters, T. en Berben, F. 1987 De Oosterschelde naar een nieuw onderwaterlandschap. Eindrapport Project GEOMOR. Nota DGW.AO 87.029, 48pp. Komen, G.J., Cavaleri, L., Donelan, M., Hasselmann, K., Hasselmann, S. and Janssen, P.A.E.M. 1994 Dynamics and Modelling of Ocean Waves. Cambridge University Press, 532pp. Kruyt, N.M. 1995 NOURTEC: Wind Climate of Terschelling. A Statistical Analysis for the NOURTEC project. Report R95-19, IMAU, Summer 1995, 57pp. + 4 tables. Kwaliteitshandboek Meetdienst Noord-Nederland, 2003. Rijkswaterstaat, Meetdienst Noord-Nederland AMD, Delfzijl ,versie 01-06-2003.

25

Langmuir, I. 1938 Surface motion of water induced by wind. Science 87 (2250), 119-123 (February 1938). Leibovich, S. 1983 The form and dynamics of Langmuir circulations. Ann. Rev. Fluid Mech. 15, 391-427. Leidraad Zandige Kust, 2002 Technische Adviescommissie voor de Waterkeringen (TAW), Delft, Rapport DWW-2003-046, december 2002, 170pp. + 5bijl. Louters, T. and Gerritsen, F. 1994 The Riddle of the Sands. A Tidal System’s Answer to a Rising Sea Level. Translation of: Het mysterie van de wadden. Hoe een getijdesysteem inspeelt op de zeespiegelstijging. Report RIKZ-94.040, October 1994, 69pp. Louters, T., Mulder, J.P.M., Postma, R. and Hallie, F.P. 1991 Changes in coastal morphological processes due to the closure of tidal inlets in the SW Netherlands. J. Coastal Res. 7(3), 635-652. McWilliams, J.C. and Sullivan, P.P. 2000 Vertical mixing by Langmuir circulations. Spill Science & Technology Bulletin 6(3-4), 225-237. Németh, A.A. 2003 Modelling offshore sand waves. Proefschrift UT, June 2003, 140pp. Nienhuis, P.H. and Smaal, A.C. (eds.) 1994 The Oosterschelde Estuary (The Netherlands): A Case-Study of a Changing Ecosystem. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, 597pp. NOURTEC, 1997 Innovative nourishment techniques evaluation. Final report, Coord. RWS/RIKZ, The Hague, The Netherlands, 105pp. with figures. Powell, M.D., Vickery, P.J. and Reinhold, T.A. 2003 Reduced drag coefficient for high wind speeds in tropical cyclones. Nature 422, 279-283 (20 March 2003). Radder, A.C. 2001 Wind stress induced by sea waves. Part 1. Werkdocument RIKZ/OS/2001.133x, October 2001, 33pp. Radder, A.C. 2002 Wind stress induced by sea waves. Part 2: Effect of thermal stratification on wave growth by wind. Werkdocument RIKZ/OS/2002.125x, December 2002, 33pp. Reniers, A.J.H.M. 1999 Longshore current dynamics. Proefschrift TUD, 133pp. RIKZ / CEFAS: Minipod deployments at Noordwijk 2 and 5. Final report, May 2003, 60pp. Roelse, P. 1974 Incidentele golfwaarnemingen langs de Westerschelde en de Zeeuwse kust, deel 1: Meetgegevens in de periode 1954 tm 1969. Nota 74-5, Studiedienst Vlissingen, 12pp. Roskam, A.P. 1991 Relaties tussen laagfrequente golfparameters en scheepsbeweging bij de IJ-geul. Notitie GWAO-91.10100, juli 1991, 9pp.+ 8bijl. Roskam, A.P. 1993 Verwerking Egmond 1982, meting EG2320, t.b.v. project HYDRA. Werkdocument GWAO-93.112x, maart 1993, 7pp. + 27 bijlagen. Roskam, A.P. 2002 Inventarisatie golfmetingen 1950-2000. Werkdocument RIKZ/OS/2002.130x, november 2002, 27pp. Roskam, A.P. en Hoekema, J. 1996a Randvoorwaarden voor golfperioden langs de Nederlandse kust. Rapport RIKZ-96.019, juli 1996, 50 pp. tekst + 42 bijlagen.

26

Roskam, A.P. en Hoekema, J. 1996b Verwerking van Egmond 1982, meting EG2320. Werkdocument RIKZ/OS-95.136x, januari 1996, 43pp. + 20 bijlagen. Roskam, A.P. en Hoekema, J. 1997 Golfklimaat langs de Euro- en Maasgeul. Werkdocument RIKZ/OS-97.109x, april 1997, 17pp. + 8 bijlagen. Roskam, A.P., Hoekema, J. en Seijffert, J.J.W. 2000 Richtingsafhankelijke extreme waarden voor HW-standen, golfhoogten en golfperioden. Rapport RIKZ / 2000.040, december 2000, 68pp. + 21 bijlagen. Rutgers van der Loeff, M., Suijlen, J., Laane, R., Ridderinkhof, H. en Hakvoort, H. 2003 Slib in het licht. De Zoutkrant, juli 2003 | nummer 2 , pp. 8-9. Stam, J.M.T., Groen, M. en Walburg, L. 2002 Haringvlietmonding: reconstructie van een afsluiting. Rapport RIKZ / 2002.028, november 2002, 46pp. + 4 bijlagen. Stive, M.J.F. and Reniers, A.J.H.M. 2003 Sandbars in Motion. Science 299 (5614), 1855-1858 (21 March 2003). Suijlen, J.M. and Duin, R.N.M. 2001 Variability of near-surface total suspended matter concentrations in the Dutch coastal zone of the North Sea. Report RIKZ/OS/2001.150X, December 2001, 33pp. + 36 fig., 8 tab. Suijlen, J.M. and Duin, R.N.M. 2002 Atlas of near-surface total suspended matter concentrations in the Dutch coastal zone of the North Sea. Report RIKZ/2002.059, 10 December 2002, 46pp. Thorpe, S.A. 2000 Langmuir circulation and the dispersion of oil spills in shallow seas. Spill Science & Technology Bulletin 6(3-4), 213-223. Van Beek, L.P.H. 1995 NOURTEC: Wave Climate of Terschelling. A Statistical Analysis for the NOURTEC project. Report R95-10, IMAU, April 1995, 48pp. + 6 annexes. Van der Ham, C.J., Korevaar, C.G., Moens, W.D. en Stijnman, P.C. 2003 Meteorologie en oceanografie voor de zeevaart. Hollandia, Haarlem, 327pp. Van der Lee, W.T.B. 2000 The settling of mud flocs in the Dollard estuary, The Netherlands. KNAG / Netherlands Geographical Studies 274, Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Universiteit Utrecht, 133pp. Van der Meer, J.W. 1989 Oploopmetingen op de Afsluitdijk. Metingen november 1988 tot april 1989. WL rapport H638, december 1989, 21pp.+ 5 tab., 14 fig., 1app. Van der Meer, J.W. 1997 Golfoploop en golfoverslag bij dijken. WL | delft hydraulics, Rapport H2458 | H3051, juni 1997, 43 pp. Van der Meer, J.W. 2002 Technisch Rapport Golfoploop en Golfoverslag bij Dijken. Technische Adviescommissie voor de Waterkeringen (TAW), Delft, mei 2002, 44pp. Van der Vooren, M.A. 1994 Application of hierarchical control theory to wave-data assimilation. Proefschrift Universiteit Twente, 133pp.

27

Van Enckevort, I.M.J. 2001 Daily to yearly nearshore bar behaviour. KNAG / Netherlands Geographical Studies 288, Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Universiteit Utrecht, 174pp. Van Endt, M.J. 1996 Verification set Friesche Zeegat, the data on disk. October 1, 1992 – November 17, 1992. EU-project NEPTUNE, Report RIKZ-96.128x, June1996, 9 pp. Van Gent, M.R.A., De Kruif, A.C. and Murphy, J. 2002 Field measurements and laboratory investigations on wave propagation and wave run-up. Proc. 4 th Int. Symposium on Ocean Wave Measurement and Analysis (WAVES 2001), B.L. Edge and J.M. Hemsley, eds., San Francisco, pp. 734-743. Van Kleef, A.W. 1991 Inventarisatie meetgegevens Waddenzee. Instituut voor Ruimtelijk Onderzoek (IRO) / Dienst Getijdewateren (DGW), Rapport GEOPRO 1991.04 / Notitie AOFM-91.10.010, kaarten en tabellen. Van Maren, D.S. 1999 INVENT: Inventarisatie bestaande golfmetingen Waddenzee. Rapport R 99-10, Institute for Marine and Atmospheric Research Utrecht, mei 1999, 88pp. Van Rijn, L.C., Ruessink, B.G. and Mulder, J.P.M. (eds.) 2002 COAST3D - EGMOND. The behaviour of a straight sandy coast on the time scale of storms and seasons. Process knowledge and guidelines for coastal management. EC MAST - END DOCUMENT March 2002.

Van Straaten, L.M.J.U. 1950 Periodic patterns of rippled and smooth area’s on water surfaces, induced by wind action. Proc. Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Vol. LIII, No. 8, 1217-1227, with 2 photo’s. Van Vledder, G. Ph. 1999 Source term investigation SWAN. ALKYON - report A162, July 1999, 83pp. Van Vledder, G. Ph. and Van Meerendonk, E. 1991 Southern North Sea Group (SNSG). Extreme Condition Statistics Production. WL | delft hydraulics, Report H1203, November 1991,

29pp. Annex I: Print output grid point 20; Annex II: Modification of Glukhovskiy distribution. Van Vledder, G. Ph., Westra, M. and Onderwater, M. 2000 Inventory of world-wide extreme wind and wave events. ALKYON - report A632, October 2000, 13pp. + 9app. Veiligheid van de Selected Route. Probabilistische berekening van de kans op bodemberoering voor 75 voets schepen. Rapporten RWS / DGSM / GHR / WL , Rijswijk, maart 1990. Verlaan, P.A.J. and Spanhoff, R. 1994 Sedimentatie in de Maasmond. Inventarisatie en heranalyse. Rapport Oceanographic Company of the Netherlands, juli 1994, 74pp. Verlaan, P.A.J. and Spanhoff, R. 2000 Massive sedimentation events at the mouth of the Rotterdam Waterway. J. Coastal Res. 16(2), 458-469. Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ): Marien databeheer: een stil water met diepe gronden. Nieuwsbrief december 2002 (Focus), pp.3-9. Vogel, J.A., Radder, A.C. and De Reus, J.H. 1988 Verification of numerical wave propagation models in tidal inlets. Proc. 21st Int. Conf. on Coastal Engng., Malaga, pp. 433-447.

28

Vogelzang, J., Jordans, R. en Boogaard, C. 2001 Golfmeting met de mobiele radarcombinatie. Rijkswaterstaat, Meetkundige Dienst, Rapport MD-GAR-2001-14, februari 2001, 31pp. Voorrips, A.C. 1998 Sequential data assimilation methods for ocean wave models. Proefschrift TUD, 175pp. Vos, S.E. 2002 Variational wave data-assimilation for operational wave forecasting. Proefschrift TUD, 126pp. Walhout, T. 1999a Meetgegevens Westerschelde 1990-1998. Werkdocument RIKZ/AB-99.814x, april 1999, 12pp. Walhout, T. 1999b Meetgegevens Oosterschelde 1987-1998. Werkdocument RIKZ/AB-99.839x, augustus 1999, 12pp. Wang, Z.B., Langerak, A. and Fokkink, R.J. 1999 Simulation of long-term morphological development in the Western Scheldt. Proc. IAHR - symposium on River, Coastal and Estuarine Morphodynamics, Genova, September 1999, pp. 367-376. Winterwerp, J.C. 1998 SILTMAN – Analysis of field measurements. Semi-permanent measuring stations Maasmond area. WL | delft hydraulics, Report Z2263, February 1998, 40pp.

Winterwerp, J.C. and Uittenbogaard, R.E. 1997 Sediment transport and fluid mud flow. Physical mud properties and parametrization of vertical transport processes SILTMAN; set-up of a point-mud model. WL | delft hydraulics, Report Z2005, January 1997, 56pp.

Wright, C.W., Walsh, E.J., Vandemark, D., Krabill, W.B., Garcia, A.W., Houston, S.H., Powell, M.D., Black, P.G. and Marks, F.D. 2001 Hurricane directional wave spectrum spatial variation in the open ocean. J. Phys. Oceanogr. 31(8), 2472-2488. Young, I.R. 1998 An experimental investigation of the role of atmospheric stability in wind wave growth. Coastal Engineering 34, 23-33. Young, I.R. and Eldeberky, Y. 1998 Observations of triad coupling of finite depth wind waves. Coastal Engineering 33, 137-154. Zijderveld, A. 2003 Neural network design strategies and modelling in hydroinformatics. Proefschrift TUD, 170pp.

29

Bijlage 1 Vragenlijst Beheer en Onderhoud van golfgegevens Meetgebied in regio / provincie: Metingen uitgevoerd door meetdienst: Beheerder verwerkte gegevens: A) In het algemeen: welke beschikbare (golf)gegevens uit het verleden in genoemd meetgebied moeten bewaard blijven, en voor welk doel zijn deze gegevens bruikbaar? 1) validatie en kwaliteitsverbetering golfmodellen; 2) beoordeling kwaliteit Hydraulische Randvoorwaarden; 3) golfklimatologie; 4) ander doel. B) In het bijzonder: 1) op welk medium (DONAR, CD, papier) en in welke vorm (ruwe data, spectra, parameters) dienen deze gegevens te worden opgeslagen? 2) is er goede documentatie beschikbaar (meetverslagen, nota’s, werkdocumenten)? 3) is opslag van deze gegevens / documentatie in een centraal te beheren archief mogelijk / wenselijk? 4) wie zijn de mogelijke toekomstige gebruikers van de gegevens in dit archief? Toelichting: Bovenstaande vragen hebben betrekking op een inventarisatie van golfmetingen in de Nederlandse (kust)wateren over de periode 1950 – 2000 (A.P. Roskam, Werkdocument RIKZ/OS/2002.130x, in voorbereiding).

30

Bijlage 2 Literatuur Meetdienst / Adviesdienst Hoorn (beschikbaar bij RIKZ) Beenker, H. en van der Molen, P. 1981 Vergelijkingsmeting golfmeetboeien “Wave rider” en “Wave crest”. Notitie WWKZ-81.H255, 11pp.+ 5bijl. Bleijendaal, J. en van der Molen, P. 1981 Vergelijking grote en kleine Datawell golfmeetboeien. Notitie WWKZ-81.H246, 11pp.+ 5bijl. Bruins, M.A. 1981 Golfoplooponderzoek aan de afsluitdijk. TAW-rapport, Oktober 1981, 45pp. + 34bijl. Gerner, J.W. 1979 Golfdoordringing Noordzee – Waddenzee. Notitie WWKZ-79.H243, 6pp. Idskes, R. 1983 Dijkhoogten rond N.I.O.Z.-vestiging. Nota WWKZ-83.H013, 30pp.+ 2bijl. Kos, Th. 1983 Natuurmetingen aan de kust te Egmond van september 1982 tot januari 1983. Overzicht algemene en morfologische gegevens. Notitie WWKZ-83.H228, 18pp.+ 26bijl. Kos, Th. 1984 Natuurmetingen aan de kust te Egmond van september 1982 tot januari 1983. Evaluatie werking Plessey - golfbaken. Notitie WWKZ-83.H241, 16pp.+ 10bijl. Midderham, H. e.a. 1981 Meettoren MEOBH – golfhoogten Marsdiep. Notitie WWKZ-81.H262, 6pp.+ 1bijl. Midderham, H. e.a. 1982 Enige randvoorwaarden voor de vestiging van een visteeltbedrijf nabij de Bollen (Texelstroom). Notitie WWKZ-82.H209, 10pp.+ 9bijl. Rakhorst, H.D. 1982 Golf- en stroommeting Bergen aan Zee. Deel 1: Golven. Nota WWKZ-82.H021, 74pp. Rakhorst, H.D. en van der Lem, C. 1983 Golf- en stroommeting Bergen aan Zee. Deel 1: Golven - supplement. Nota WWKZ-83.H017, 22pp. + 12bijl. Schalkers, K.M. 1980 Overzicht nota’s en notities van de Adviesdienst Hoorn vanaf 1930. Notitie WWKZ-80.H239, juni 1980, 72pp. Schalkers, K.M. 1987 Literatuur overzicht uit de ex-Hoorn bibliotheek over de Waddenzee. Directie Noord-Holland, Notitie ANP.87.207, juli 1987, 40pp. Van der Molen, P. 1982 Onderzoek naar de superstormvloedomstandigheden in de haven van IJmuiden en berekening kruinhoogten zeewering en hoogte van de sluisdeuren. Notitie WWKZ-81.H218, 28pp.+ 17bijl.

31

Bijlage 3 Literatuur meetdienst Hellevoetsluis (beschikbaar bij RIKZ) Abels, W.R. 1979 Overzicht registraties en gegevensverwerking Noordelijk Deltagebied: golfmeetpalen, golfamplitudeschrijver 1977-1983, Map IV. Nota WWKZ-79.S003(1), rapport nr. 165, augustus 1979. - idem - 1956-1962, Map I; 1963-1969, Map II; 1970-1976, Map III. Abels, W.R. 1980 Overschrijdingsfrequenties van de golfhoogte H1/3. Meetstations Ha-1 en Goeree. Onderlinge vergelijking 1963-1979. Nota WWKZ-80.S009, rapport nr. 186, mei 1980. Abels, W.R. 1981 Overschrijdingsfrequenties van de golfhoogte H1/3. Kustmeetstations en Ha-1. Onderlinge vergelijking 1963-1980. Nota WWKZ-81.S005, rapport nr. 197, juni 1981. Abels, W.R. 1982 Toetsing CREDIZ. Notitie WWKZ-82.S215, oktober 1982, 24pp. Auër, A.J. 1984 Overschrijdingsfrequenties van de golfhoogte H1/3. Binnenpalen en Ha-1. Onderlinge vergelijking 1963-1980. Nota WWKZ-84.S011, oktober 1984. Bruinsma, J. 1982 Golfhoogte-waterstand relatie t.p.v. de NAP –20 lijn nabij Hoek van Holland t.b.v. de Leidraad Duinafslag. Notitie WWKZ-82.G259. Roskam, A.P. 1975 Een nieuwe methode voor de bepaling van de golfhoogte H1/3 uit registraties van de golfamplitudeschrijver en de nauwkeurigheid hiervan. Nota H-386-H, rapport nr. 145, Rijkswaterstaat, Deltadienst, november 1975. Roskam, A.P. 1979 De berekening van de overschrijdingsfrequenties van de golfhoogte H1/3 uit de registraties van de golfamplitudeschrijver. Nota WWKZ-79.S002, rapport nr. 171, september 1979. Roskam, A.P. 1981 De invloed van de bemonsteringsdichtheid op de golfhoogteparameters die worden berekend uit golfponsbandregistraties. Nota WWKZ-81.S004, rapport nr. 196, februari 1981. Roskam, A.P. 1983 Inwinning en verwerking van golfgegevens voor het project ‘Toetsing CREDIZ’. Nota WWKZ-83.S006, rapport nr. 211, juli 1983, 63pp. + 14app. Roskam, A.P. 1984a Overzicht van overschrijdingsfrequenties van de golfhoogte H1/3, berekend uit registraties van de golfamplitudeschrijver in de jaren 1963 t/m 1982. Nota WWKZ-85.S001, rapport nr. 225, november 1984, 20pp.+ 5bijl. Roskam, A.P. 1984b Wavec measurements near Pembroke (SW-Wales); Nurwec campaign. Nota WWKZ-84.S008, rapport nr. 219. Roskam, A.P. 1985a Golfklimaat Lichteiland Goeree. Notitie WWKZ-85.G251. Roskam, A.P. 1985b Golfklimaat tijdens de meetcampagne voor het project ‘Toetsing CREDIZ’. Nota WWKZ-85.S003, rapport nr. 227, mei 1985, 38pp.+ 52bijl.

32

Bijlage 4

Literatuur dienst Getijdewateren (beschikbaar bij RIKZ) Andorka Gal, J.H. 1993 Golfdoordringing in het zeegat van Texel. Werkdocument GWAO-93.157x, november 1993, 21pp. + 10 bijlagen. Ardao, J. 1989 Verification of the HISWA-model in the Estuary of Haringvliet. Nota GWAO-89.007, maart 1989, 28pp., 2bijl. Bouwmeester, E.C. en Groos, J.C.G. 1988 Golfrandvoorwaarden Afsluitdijk. Nota GWWS-88.008, juli 1988, 30pp.+ 4bijl. De Jong, H. 1989 Resultaten BETO-analyse van de Noordzee golfverwachtingsmodellen over oktober 1988. Notitie GWAO-89.1245, maart 1989, 4pp.+ 20bijl. Den Adel, J.D. 1988 Verificatie van de numerieke golfvoortplantingsmodellen CREDIZ en HISWA bij het zeegat van Texel. Report GWAO-88.044, 1988. Doekes, J. en Dillingh, D. 1987 Onderzoek seiches Calandkanaal aan de hand van metingen bij Rozenburgsesluis en Hoek van Holland. Nota GWIO-87.210, 1987. Hokke, A.W. en Roskam, A.P. 1987 Gemeten Golfklimaat op ‘diep water’. Notitie GWAO-87.291. Hoozemans, F.M.J. 1987 Wind- en golfgegevens langs de gesloten Hollandse kust over de periode 1840 – heden: beschikbaarheid en bruikbaarheid. Nota GWAO-87.031, 30pp. Louters, T. en Hallie, F.P. 1989 Golfklimaat nabij de Haringvlietsluizen. Nota GWWS-88.009, augustus 1989, 27pp.+ 26bijl. Pwa, S.T. en Keijser, H. 1992 Modelonderzoek naar extreme golfcondities langs de dijk van Terschelling. Rapport DGW 92-047. Roskam, A.P. 1988 Golfklimaten voor de Nederlandse kust. Nota GWAO-88.046, november 1988, 21pp.+ 24bijl. Roskam, A.P. 1991 Relaties tussen laagfrequente golfparameters en scheepsbeweging bij de IJ-geul. Notitie GWAO-91.10100, juli 1991, 9pp.+ 8bijl. Roskam, A.P. 1992 Eerste resultaten van golfrichtingsmetingen in de Noordzee met de Wavec-boei; periode 1985-1989. Werkdocument GWAO-92.126x, april 1992, 62pp. + 8 bijlagen. Roskam, A.P. 1993 Verwerking Egmond 1982, meting EG2320, t.b.v. project HYDRA. Werkdocument GWAO-93.112x, maart 1993, 7pp. + 27 bijlagen.

33

Roskam, A.P. en Keijser, H. 1989 Randvoorwaarden van golven en scheepsbewegingen t.b.v. de berekening van de veiligheid van de Selected Route. Notitie GWAO-89.295, november 1989, 42pp.+ 23bijl. Van Heuvel, Tj. 1989 Seichesonderzoek voorhavens Den Oever en Kornwerderzand. Nota GWWS-89.008, september 1989, 30pp., 2bijl. Vogel, J.A. en Bouwmeester, E.C. 1987 Korte golven en seiches bij een kering. Nota GWAO-87.340. Vogel, J.A., Radder, A.C. and de Reus, J.H. 1988 Verification of numerical wave propagation models in tidal inlets. Nota GWAO-88.045, 1988.

34

Bijlage 5 Overige literatuur (zie ook: van Maren 1999; Hydraulische Randvoorwaarden 2001) a) golfmetingen: Bots, H.W.M. 1974 Golfoploopmetingen dijk Emmapolder. Memo 74-4, Delfzijl. Brilhuis, R.A. en Molegraaf, J.P. 1990 Hydraulische randvoorwaarden Groninger zeedijken. Nota GRAN 1990-2001 / GWWS-90.061, april 1990, 31pp. + 37bijl. De Boer, M. 1981 Enige randvoorwaarden ten behoeve van een visteeltbedrijf nabij de Noorderhaaks. Notitie WWKZ-81.H256, Hoorn. De Haan, R.H.E. 1980 Golfrandvoorwaarden voor de Oesterdam. Nota DDWT-80.014, mei 1980, 17pp. + 14bijl. De Reus, J., Veldhuyzen van Zanten, R. en Bakker, W.T. 1977 De nauwkeurigheid van golfvoorspellingsmethoden in Wadden en estuaria. Memo VI 77-3a, Hoorn. De Ronde, J.G. en Van Urk, A. 1994 Extreme windsnelheden langs de kust en in de estuaria. Werkdocument RIKZ/OS-94.101x, januari 1994, 12pp. + 8bijl. Gerner, J.W. 1978 De kruinhoogte van de Waddenzeedijk bij het Balgzand. Nota 78-H016, Hoorn. IJnsen, F., Koning, J.C.F.M. en Kreuk, J.J.N. 1974 De golfbeweging in het waddengebied nabij Wieringen. Nota 74-1, Hoorn. IJnsen, F. 1985 Verzwaring Waddenzeedijk van Ameland, gedeelte ZW-kust. Rapport ANW 85-4, RWS directie Friesland. IJnsen, F. 1987 Golfmetingen voor de dijk van Vlieland. Meetdienst ANM, Delfzijl. Janssen, J.P.M.G. 1976 De kruinhoogte van de havendijk te Den Helder. Nota 76-11, Hoorn. Koning en Kreuk, 1974a Over de kruinhoogte van de Waddenzeedijk van Texel. Nota 74-6, Hoorn. Koning en Kreuk, 1974b De golfbeweging nabij het Amelander Wantij. Nota 74-8, Hoorn. Koning en Kreuk, 1976 De golfbeweging in het waddengebied van Terschelling. Nota 76-5, Studiedienst Hoorn. Koning, IJnsen en Tutuarima 1970 Golfbeweging Waddenzee bij Ameland. Nota 72-2, Hoorn.

35

Leenman, R.A. 1980 Literatuuroverzicht golfparameters mond Oosterschelde. Nota DDWT-80.012, maart 1980, 75pp. + 3bijl. Nijboer, S.M., Koning, J.C.F.M. en Kreuk, J.J.N. 1975 Verhoging van de Waddenzeedijk van Texel. Nota 75-6, Hoorn. Van der Molen, 1981 Golfhoogten aan de noordpunt van Texel. Notitie 81.H205, Hoorn. Van Heteren, J. 1979 Snelheidsmetingen en golfrichtingsmetingen in het Grevelingenbekken nabij de Veermansplaat. Nota DDWT-79.027, augustus 1979, 45pp. + 19bijl. Van Urk, T.W. 1982 Golfklimatologie Schild. Nota 82-2, RWS directie Groningen. Van Urk, T.W. 1984 Ontwerp-golfhoogten voor de waddenzeedijk van Schiermonnikoog. Nota MAD 84-20, Delfzijl.

b) veekrand waarnemingen: Pijnacker Hordijk, J.A. 1959 Verhoging Helderse zeewering. Nota 59-8, Hoorn. Studiedienst Hoorn, 1962 Vereiste dijktafelhoogten zeedijken Texel. Nota 62-12, Hoorn. Bakker, W.T. en Roelse, P. 1981 Statistisch onderzoek naar de relatie tussen veekmerkhoogten en het bezwijken van dijken. Nota WWKZ-81.V007, Adviesdienst Vlissingen, december 1981, 84pp. c) visuele golfwaarnemingen: Roelse, P. 1974 Incidentele golfwaarnemingen langs de Westerschelde en de Zeeuwse kust, deel 1: Meetgegevens in de periode 1954 tm 1969. Nota 74-5, Studiedienst Vlissingen, 12pp.

36

Tabel 1 Meetgebied in regio / provincie:

Noordzee

HR = beoordeling kwaliteit Hydraulische Randvoorwaarden

Metingen uitgevoerd door meetdienst:

directie Noordzee

GM = validatie en kwaliteitsverbetering golfmodellen

Beheerder verwerkte gegevens:

DNZ / RIKZ

GK = golfklimatologie

Afkorting naam

Type meet

Mogelijke

locatie

instrument

toepassing

(→ inventarisatie)

Opslag huidig

gewenst

DONAR

DONAR

Documentatie

Mogelijke

(→ literatuurlijst)

gebruikers

MWTL – boeien

Diverse

HR, GM,

MPN , LEG

Diverse

GK

Roskam & Hoekema(1996a)

GK

GK

Euro / Maasgeul : Golfrichtingsboei

Sandettie

Waverider

Meet- en

Lopende routinematige

Adviesdiensten

metingen

bestanden bestanden Roskam & Hoekema (1997)

Meetdiensten

Metingen 1995 – 1996

DONAR

Scheepvaart

Metingen selected route

DONAR

De Ronde e.a.(1995)

Roskam & Keijser (1989)

Brits Kanaal PEN / LST / TEX

Bijzonderheden

Brits Kanaal, 1982-1986 Waverider

GK, GM

DONAR

DONAR

/ MDD / PET / SCH / B75 / YM5

37

WWKZ:

Adviesdiensten Metingen op oude WWKZ

literatuurlijst

locaties. Golfonderzoek

V&W-lis

Noordzee 1976-1989

Tabel 2a Meetgebied in regio / provincie:

Zeeland

HR = beoordeling kwaliteit Hydraulische Randvoorwaarden

Metingen uitgevoerd door meetdienst:

Zierikzee / Vlissingen / directie Zeeland

GM = validatie en kwaliteitsverbetering golfmodellen

Beheerder verwerkte gegevens:

VCZ (Verwerkings Centrum Zeeland)

GK = golfklimatologie

Afkorting naam

Type meet

Mogelijke

locatie

instrument

toepassing

(→ inventarisatie)

Opslag huidig

gewenst

WTZ -

WTZ -

Documentatie

Mogelijke

(→ literatuurlijst)

gebruikers

INTRANET – site;

Adviesdiensten,

Lopende routinematige

Walhout (1999a)

Scheepvaart

metingen

Bijzonderheden

Westerschelde: SCHB/BG2/OS4/MRG/DORA/

Waverider /

DELO/SCHW/SCHO/WIEL

stappenbaak

CADW/CAWI/HFPL/HFP1/

GM / GK

DONAR DONAR

Dir. waverider / HR / GM /

WTZ -

HAWI/HAN1/BAT2/BAT1

stappenbaak

GK

Westerschelde: PVT1/WTC1

Waverider

GK

WTZ

Westerschelde: SLOE/BAAL/

Waverider /

GM / GK

WTZ -

EDYK/ELLY/PERK/ZKAT

baak

Westerschelde: WOV1-6

Waverider

GK

WTZ

Westerschelde: NOLL

Dir. waverider

GM / GK

Oosterschelde mond:

WTZ -

DONAR DONAR

INTRANET – site;

Adviesdiensten, Lopende project metingen

Walhout (1999a)

Scheepvaart

WTZ

INTRANET – site

Scheepvaart

Lopende project metingen

WTZ -

INTRANET – site;

Adviesdiensten,

Metingen 1984-1997

Walhout (1999a)

Scheepvaart

WTZ

INTRANET – site

Scheepvaart

Vaste oeververbinding

WTZ

WTZ

INTRANET – site

Onderzoekers

Golfmetingen met radar

Waverider/baak GM / GK

WTZ

WTZ

INTRANET – site

Adviesdiensten

Bouw stormvloedkering

Oosterschelde:

Waverider/baak

GM

WTZ

WTZ

Kik (1987a,b)

Adviesdiensten

Toetsing HISWA *)

Oosterschelde:

Diverse

GM / GK

WTZ

WTZ

Kohsiek et al. (1987) Adviesdiensten

Project GEOMOR *)

database database

Walhout (1999b)

38

*) Metingen 1985-1986

Tabel 2b Meetgebied in regio / provincie:

Zeeland

HR = beoordeling kwaliteit Hydraulische Randvoorwaarden

Metingen uitgevoerd door meetdienst:

Zierikzee / Vlissingen / directie Zeeland

GM = validatie en kwaliteitsverbetering golfmodellen

Beheerder verwerkte gegevens:

VCZ (Verwerkings Centrum Zeeland)

GK = golfklimatologie

Afkorting naam

Type meet

Mogelijke

locatie

instrument

toepassing

(→ inventarisatie)

Noordzee:

Waverider

GK

Opslag huidig

gewenst

WTZ

WTZ

DOMB/KRGA/NOST/VD1/WEKA/ZOLA/ZWIN

Documentatie

Mogelijke

(→ literatuurlijst)

gebruikers

INTRANET – site; Adviesdiensten Walhout (1999a)

Bijzonderheden

Metingen 19841991

Grevelingen: GM4 / GM5

Baak

GK

WTZ

WTZ

Kik (1987a,b)

Adviesdiensten

Metingen 1986

Veerse Meer: VM1 / VM2

Baak

GK

WTZ

WTZ

Kik (1987a,b)

Adviesdiensten

DGW-project 1986

Krammer/Schelde Rijn/Volkerak:

Waverider /

GK

WTZ

WTZ

INTRANET – site

Adviesdiensten

Metingen 1980-

Baak

1990

39

Tabel 3 Meetgebied in regio / provincie:

Noord-Holland

HR = beoordeling kwaliteit Hydraulische Randvoorwaarden

Metingen uitgevoerd door meetdienst:

Hoorn / directie Noord-Holland

GM = validatie en kwaliteitsverbetering golfmodellen

Beheerder verwerkte gegevens:

DNH / RIKZ, Den Haag

GK = golfklimatologie

Afkorting naam

Type meet

Mogelijke

locatie

instrument

toepassing

Opslag

Documentatie

Mogelijke

(→ literatuurlijst)

gebruikers

Bijzonderheden

huidig gewenst

(→ inventarisatie)

Petten:

Diverse

HR / GM

CD

DONAR

Jacobse (2003)

Adviesdiensten

Project ‘meetsite Petten’

Egmond: EG1-8

Diverse

HR / GM

CD

DONAR

Roskam (1993);

Adviesdiensten

Metingen 1982-1983

Roskam & Hoekema (1996b)

t.b.v. het project HYDRA

COAST3D – Egmond:

Diverse

HR / GM

CD

DONAR

Van Rijn et al. (2002)

Morfologen

Project COAST3D

Noordzee: NHS/SGT/

Boei

GK

Papier

Papier

Van Maren (1999)

Adviesdiensten

Metingen 1973-1982

Waddenzee west /

Golfamplitude

GK

Papier

Papier

Van Maren (1999);

Adviesdiensten

Metingen 1967-1987

Waddenzee oost :

schrijver

Bergen aan zee

Waverider

Adviesdiensten

Metingen 1980-1981

ZHS/WGT/KDN/KTX

lit. lijst meetdienst Hoorn

GK

Papier

Papier

lit. lijst meetdienst Hoorn

40

Tabel 4a Meetgebied in regio / provincie:

Noord-Nederland

HR = beoordeling kwaliteit Hydraulische Randvoorwaarden

Metingen uitgevoerd door meetdienst:

Delfzijl / directie Noord-Nederland

GM = validatie en kwaliteitsverbetering golfmodellen

Beheerder verwerkte gegevens:

DNN / RIKZ-Haren

GK = golfklimatologie

Afkorting naam

Type meet

Mogelijke

locatie

instrument

toepassing

Documentatie

Mogelijke

(→ literatuurlijst)

gebruikers

Bijzonderheden

Huidig

gewenst

GK

Papier

Papier

Archief RIKZ-Haren

Adviesdiensten

Visuele waarnemingen 1952-1955

(→ inventarisatie)

Meetsteigers e.d.

Opslag

Dam 88

Golfboei

GK

-

-

Archief RIKZ-Haren

Adviesdiensten

Metingen O.W.Eems, 1969-1978

Dam 88

Golfboei

GK

DONAR

DONAR

Archief RIKZ-Haren

Adviesdiensten

Metingen 1984-1989

Dam 74

Golfboei

GK

-

-

Archief RIKZ-Haren

Adviesdiensten

Metingen 1975-1978

Termunten

Golfboei

GK

DONAR

DONAR

Archief RIKZ-Haren

Adviesdiensten

Metingen estuarium, 1988-1989

BWN / BWZ

Golfboei

GK

DONAR

DONAR

Archief RIKZ-Haren

Adviesdiensten

Metingen estuarium, 1988-1989

Doekegat

Golfboei

GK

-

-

Archief RIKZ-Haren

Adviesdiensten

Metingen monding Eems, 1978-1979

Doekegat

Golfboei

GK

DONAR

DONAR

Archief RIKZ-Haren

Adviesdiensten

Metingen monding Eems, 1988-1989

Schild

Golfboei

GK

-

-

Dir. Groningen nota 82-2

Adviesdiensten

Metingen 1976-1981

Huibertgat

Golfboei

GK

-

-

Archief RIKZ-Haren

Adviesdiensten

Metingen 1976-1979

Friesche Zeegat

Wavec /

GK, GM

CD

DONAR

Dunsbergen (1995);

Adviesdiensten,

Metingen 1992

Van Endt (1996)

Morfologen

Archief RIKZ-Haren

Morfologen

Waverider Bornrif / Borndiep

GK

Tape

Tape

(SAWAS) (SAWAS)

41

Metingen 1996

Tabel 4b Meetgebied in regio / provincie:

Noord-Nederland

HR = beoordeling kwaliteit Hydraulische Randvoorwaarden

Metingen uitgevoerd door meetdienst:

Delfzijl / directie Noord-Nederland

GM = validatie en kwaliteitsverbetering golfmodellen

Beheerder verwerkte gegevens:

DNN / RIKZ-Haren

GK = golfklimatologie

Afkorting naam

Type meet

Mogelijke

locatie

instrument

toepassing

Opslag

Documentatie

Mogelijke

(→ literatuurlijst)

gebruikers

Bijzonderheden

Huidig

gewenst

GK

Papier

Papier

Archief RIKZ-Haren

Adviesdiensten

Metingen 1971-1976

GK

-

-

Nota MAD 84.20

Adviesdiensten

Metingen 1982-1983

Capadraad

GK

-

-

Janssen-Stelder (2000)

Morfologen

Metingen Waddenzee 1998

Uithuizerwad

Golfboei

GK

-

-

Archief RIKZ-Haren

Adviesdiensten

Metingen 1975-1976

BOA meetbrug

Capadraad

GK

-

-

Van der Lee (2000)

Morfologen

Metingen estuarium, 1995-1997

Wavec

GK, GM

Van Beek (1995);

Morfologen

Terschelling / vlakte van Ameland,

(→ inventarisatie)

SON

Golfboei / Baak

Dijk Schierm.oog IMX (Extra Intermud Frame)

Dollard NOURTEC

DONAR DONAR

Kruyt (1995) WA1 / ST1 / ST2

Wavec /

/ STO

Stappenbaak

HR, GK, GM

-

-

Van der Meer (1989); Archief WL

42

metingen 1993-1996 Adviesdiensten

Golfoploop Afsluitdijk, metingen 1988-1989

Tabel 5 Meetgebied in regio / provincie:

Zuid-Holland

HR = beoordeling kwaliteit Hydraulische Randvoorwaarden

Metingen uitgevoerd door meetdienst:

Hellevoetsluis / directie Zuid-Holland

GM = validatie en kwaliteitsverbetering golfmodellen

Beheerder verwerkte gegevens:

RIKZ, Den Haag

GK = golfklimatologie

Afkorting naam locatie

Type meet

Mogelijke

(→ inventarisatie)

instrument

toepassing

Opslag huidig

Kat / Dk / Wa / Bw /

Golfamplitude

Ma / Ha / BG / A / B /

schrijver

GK

Papier

Mogelijke

(→ literatuurlijst)

gebruikers

Roskam (1984a)

Advies

Statistiek van golfhoogten:

Papier

lit. lijst meetdienst

diensten

Noordzee, monding Waterweg, Maasvlakte, Haringvliet, Volkerak

Hellevoetsluis Stappenbaak

GK

Ha / BG / C / E / G

WA 1-2

Wavec

WR 1-7

Waverider

NUR

Nurwec boei

GM

GK

Bijzonderheden

gewenst

C / E / F / G / H / Wi Tri / Dk / Wa / Ma /

Documentatie

lit. lijst meetdienst

Advies

Metingen stormperioden 1963-1990

bestanden bestanden

Hellevoetsluis

diensten

Tijdreeksen van golfparameters

DONAR

Roskam (1983)

Advies

Toetsing CREDIZ

Dingemans (1983)

diensten

monding Haringvliet

Roskam (1984b)

Advies

Meetcampagne Ierse Zee

Papier en

CD

Papier en

DONAR

CD

diensten

43

Tabel 6a Meetgebied in regio / provincie:

Noordzee

HR = beoordeling kwaliteit Hydraulische Randvoorwaarden

Metingen uitgevoerd door meetdienst:

directie Noordzee / oliemaatschappijen

GM = validatie en kwaliteitsverbetering golfmodellen

Beheerder verwerkte gegevens:

KNMI

GK = golfklimatologie

Afkorting naam

Type meet

Mogelijke

locatie

instrument

toepassing

Opslag huidig

(→ inventarisatie)

Documentatie

Mogelijke

(→ literatuurlijst)

gebruikers

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1968-1970

Bijzonderheden

gewenst

NORA

Waverider

GK

M.O.S./CD M.O.S.

Meetpost Noordwijk

Golfbaak

GK, GM

M.O.S.

M.O.S.

Archief KNMI

Adviesdiensten

Metingen 1984-1998, HEXOS

Scheveningen

Waverider

GK, GM

M.O.S.

M.O.S.

Archief KNMI

Adviesdiensten

Metingen 1968

IJmuiden mun.stort

Wavec/ Waverider

GK, GM

M.O.S./CD M.O.S.

Roskam (1991)

Scheepvaart

Metingen 1971-1994

Blok P-18

Waverider

GK

M.O.S./CD M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1972-1973

Petten

Waverider

GK, GM

M.O.S./CD M.O.S.

Archief KNMI

Adviesdiensten

Metingen 1976

Eurogeul

Waverider

GK

M.O.S./CD M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1976-1998

Europlat

Wavec / Golfbaak

GK

M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1984-1994

LS Goeree

Boersma-vlot

GK, GM

M.O.S./CD M.O.S.

Archief KNMI

Adviesdiensten

Metingen 1967-1971

LE Goeree

Golfbaak

GK, GM

M.O.S./CD M.O.S.

Archief KNMI

Adviesdiensten

Metingen 1973-2001

LS Texel / Euro-5

Waverider

GK, GM

M.O.S.

M.O.S. Bouws et al. (1985)

Adviesdiensten

Metingen 1976, Texel storm

LS Terschellingerbank

Waverider

GK, GM

M.O.S.

M.O.S.

Archief KNMI

Adviesdiensten

Metingen 1976, Texel storm

Eierland

Wavec/ Waverider

GK, GM

M.O.S.

M.O.S.

Archief KNMI

Adviesdiensten

Metingen 1981-1997

Schiermonnikoog-N

Wavec/ Waverider

GK, GM

M.O.S.

M.O.S.

Archief KNMI

Adviesdiensten

Metingen 1981-1994

Blokken N-7/P-11

Waverider

GK

M.O.S.

M.O.S.

Archief KNMI

Adviesdiensten

Metingen 1981/1971

M.O.S.

44

Tabel 6b Meetgebied in regio / provincie:

Noordzee

HR = beoordeling kwaliteit Hydraulische Randvoorwaarden

Metingen uitgevoerd door meetdienst:

directie Noordzee / oliemaatschappijen

GM = validatie en kwaliteitsverbetering golfmodellen

Beheerder verwerkte gegevens:

KNMI

GK = golfklimatologie

Afkorting naam locatie

Type meet

Mogelijke

(→ inventarisatie)

instrument

toepassing

Opslag huidig

Documentatie

Mogelijke

(→ literatuurlijst)

gebruikers

Bijzonderheden

gewenst

Blokken L-2/L-3

Waverider

GK

M.O.S./CD M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1970-1971

Blok F-3

Waverider

GK

M.O.S./CD M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1971

Blok F-3

Radar-hoogtem.

GK

M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1998-2001

Blokken K-15/17/8/11

Waverider

GK

M.O.S./CD M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1971-1972

Blok L-10

Waverider

GK

M.O.S./CD M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1973-1978

Blokken A-17/18,F-17

Waverider

GK

M.O.S./CD M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1974-1975

Blokken B-18,F-11,M-9

Waverider

GK

M.O.S./CD M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1976-1977

Blok K-13

Wavec/ Waverider

GK

M.O.S./CD M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1977-1994

Auk-A

Wavec/ Waverider

GK

M.O.S.

M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1983-1994

Ekofisk

?

GK

M.O.S

M.O.S.

Archief KNMI

Adviesdiensten

Metingen 1985-1986

N.Cormorant

Wavec/ Waverider

GK

M.O.S

M.O.S.

Archief KNMI

Adviesdiensten

Metingen 1988-1993

Anasuria

Wavec/ Waverider

GK

M.O.S.

M.O.S.

Archief KNMI

Adviesdiensten

Metingen 2001

IJmuiden-5(HW)

Waverider

GK

M.O.S.

M.O.S.

Archief KNMI

Adviesdiensten

Metingen 1987-1998

Eurogeul

Waverider

GK

M.O.S.

M.O.S.

Archief KNMI

Adviesdiensten

Metingen 1976-1984

JONSWAP

Waverider

GK, GM

M.O.S.

M.O.S.

Hasselmann et al.(1973)

Adviesdiensten

Metingen 1968-1973

M.O.S.

45

Tabel 6c Meetgebied in regio / provincie:

N.Atlantic / Noorse Zee / Markermeer

HR = beoordeling kwaliteit Hydraulische Randvoorwaarden

Metingen uitgevoerd door meetdienst:

directie Noordzee / oliemaatschappijen

GM = validatie en kwaliteitsverbetering golfmodellen

Beheerder verwerkte gegevens:

KNMI

GK = golfklimatologie

Afkorting naam locatie

Type meet

Mogelijke

(→ inventarisatie)

instrument

toepassing

Opslag huidig

Documentatie

Mogelijke

(→ literatuurlijst)

gebruikers

Bijzonderheden

gewenst

OWS-A

Sbwr

GK

M.O.S./CD M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1972-1974

OWS-I

Sbwr

GK

M.O.S./CD M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1973-1974

OWS-J

Sbwr

GK

M.O.S./CD M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1973

OWS-K

Sbwr

GK

M.O.S./CD M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1970-1973

OWS-M

Sbwr

GK

M.O.S./CD M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1972-1977

ARSLOE

Waverider /

GK, GM

Archief KNMI,

Adviesdiensten,

Metingen 1980-1982:

Bouws et al. (1985)

Onderzoekers

Duck, North Carolina

Archief KNMI,

Adviesdiensten,

Metingen 1979: Duitse Bocht,

Bouws et al. (1985)

Onderzoekers

Noordwijk, IJmuiden, K-13-A

M.O.S.

M.O.S.

Baylor-baak MARSEN

Waverider / -staff

GK, GM

M.O.S.

M.O.S.

Pitch-roll buoy Stevenson

?

GK

M.O.S.

M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1974-1976

Brent-B

?

GK

M.O.S.

M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1976-1977

Fitzroy

?

GK

M.O.S.

M.O.S.

Archief KNMI

Scheepvaart

Metingen 1975-1976

Markermeer

Waverider /

HR, GK,

M.O.S.

M.O.S.

Archief KNMI,

Adviesdiensten

Metingen 1983-1984

Golfbaak

GM

Bouws (1986)

46

Tabel 7 Meetgebied in regio / provincie:

IJsselmeer / Slotermeer

HR = beoordeling kwaliteit Hydraulische Randvoorwaarden

Metingen uitgevoerd door meetdienst:

RDIJ / RIZA

GM = validatie en kwaliteitsverbetering golfmodellen

Beheerder verwerkte gegevens:

RIZA

GK = golfklimatologie

Afkorting naam

Type meet

Mogelijke

locatie

instrument

toepassing

(→ inventarisatie)

Opslag huidig

Documentatie

Mogelijke

(→ literatuurlijst)

gebruikers

Bijzonderheden

gewenst Bottema (2002a,b);

IJsselmeer:

Jacobs & Van

Lopende routinematige metingen:

Vledder (2003) GOLMET: FL2

5m-capstaaf

GOLMET: RDH

Oploopbaak

FRIGOL: FL9

3m-capstaaf

HR, GK, GM HR, GK, GM

CD CD

DONAR DONAR

- idem -

Adviesdiensten,

Golven en wind (cup / vaan)

Scheepvaart

Golfoploop dijk

Adviesdiensten,

Golven

Scheepvaart

Golven

Adviesdiensten,

Golven

Scheepvaart

Golven en wind (cup / vaan)

De Waal (2002);

Adviesdiensten,

Golven en wind (cup / vaan)

Groeneweg &

Onderzoekers

(golfgroeilimiet)

- idem -

FRIGOL: FL5 Enkhuizen: FL25

3m-capstaaf

HR, GK, GM

CD

DONAR

- idem -

Enkhuizen: FL26 - idem Slotermeer:

3m-capstaaf

HR, GK, GM

CD

DONAR

SL29

Dingemans (2003)

47