Onderzoek koppeling beheer en onderhoud aan BIM

Onderzoek koppeling beheer en onderhoud aan BIM Inleiding DWA is een adviesbureau dat zich bezighoudt met advisering rond installaties en (duurzame) energietechnieken. Onderdeel van DWA is de Group Building waaronder beheer en onderhoud valt. DWA werkt tijdens het ontwerpproces met BIM en willen deze methodiek in de toekomst gaan toepassen bij het beheer en onderhoud van installaties. BIM is een samenwerkmethodiek die als doel heeft dat alle partijen die betrokken zijn bij de realisatie van een gebouw hun gegevens efficiënt met elkaar kunnen delen en gebruiken. Hierdoor hoeven gegevens van een onderdeel één keer ingevoerd te worden en hebben de andere partijen deze gegevens ook tot hun beschikking. De gegevens worden met elkaar gedeeld bij voorkeur door middel van IFC (open BIM bestand) bestanden. Dit zorgt dat de partijen alle gegevens bij elkaar hebben en niet eerst naar de gegevens moeten zoeken, voordat ze aan het werk kunnen. Hierdoor zullen de gemaakte faalkosten afnemen. De samenwerkende partijen zijn met open BIM niet gebonden aan een specifiek softwarepakket. Belangrijk is wel dat er duidelijke werkafspraken worden gemaakt over de opbouw van het originele bestand en het exportbestand. Het nadeel van IFC is dat er regelmatig sprake is van dataverlies. Dit komt doordat verschillende programma’s een IFC op een andere manier opbouwen. Hierdoor is het van belang dat de export van IFC bestanden met de juiste instellingen gebeurt en dat hier duidelijke afspraken over gemaakt worden. Uit het centrale model opgebouwd met IFC kunnen niet zomaar werktekeningen worden gegenereerd. Dit wordt gedaan in de originele programma’s. Op dit moment wordt er nog weinig tot geen gebruik gemaakt van BIM in combinatie met beheer en onderhoud. DWA is geïnteresseerd in de mogelijkheden voor het koppelen van het beheer en onderhoud aan BIM. Randy de Jong, student HBO Werktuigbouwkunde, heeft in het kader van een stage, onderzocht wat er komt kijken bij het beheer en onderhoud van een gebouw. Op basis daarvan zijn eisen opgesteld voor de koppeling met BIM. Vervolgens is er onderzoek gedaan naar beheer en onderhoud in combinatie met BIM en welke bedrijven zich hiermee bezighouden. Deze bedrijven zijn gecontacteerd en hen is gevraagd naar diverse productspecifieke toepassingen. De volgende pakketten en bedrijven zijn onderzocht tijdens dit onderzoek. • Planon • Cad&Company • De Revit server • Autodesk BIM 360 • Stabiplan • BIMserver van de TNO • ArtrA

14216JONG918093

Op al onze diensten en mededelingen is DNR 2011 van toepassing. DNR 2011 is gepubliceerd op onze website onder http://www.dwa.nl/dnr

1

1

Autodesk Revit

Autodesk Revit is een 3D-modelleerprogramma dat wordt gebruikt in de bouwsector voor het ontwerpen, analyseren en tekenen van gebouwsystemen en technische leidingen. De verschillende Revit-pakketten zijn zo ontwikkeld dat er volledige integratie mogelijk is tussen de modellen van ingenieurs en architecten. Hierdoor zijn conflicten tussen modellen van projectleden direct zichtbaar. De volgende pakketten hebben een koppeling gemaakt tussen Revit en B&O.

1.1

Planon

Planon is samen met Cadac Group aan het werken aan een bi-directionele plug-in tussen Revit en de MJOP-software van Planon. Deze koppeling is nog in een zeer vroeg stadium, waardoor er moeilijk te zeggen is hoe deze zal gaan werken. Het is de bedoeling dat alle gegevens die beschikbaar zijn uit het model worden gehaald en dat de klant zelf bepaalt welke gegevens worden meegenomen naar Planon. Het overdragen van gegevens wordt met een COBieLite-bestand gedaan. COBieLite is een lichtgewicht xml-bestand voor COBie-data, niet geometrische informatie uit een gebouwmodel. In Planon worden vervolgens operationele wijzigingen aangebracht. Hierna kunnen de gegevens weer geëxporteerd worden en geïmporteerd in het model. Dit initiatief zal komen te liggen aan de Revit- of NavisWorks-kant. Nadelen • De koppeling bevindt zich in een zeer vroeg stadium; er is dus niet veel over te zeggen.

1.2

Cad&Company

Cad&Company heeft een briefcasekoppeling van Revit naar O-prognose. Dit wil zeggen dat de gegevens uit Revit gehaald worden en via een bestand worden doorgegeven aan O-prognose. De koppeling werkt met een xml-bestand. In Revit kan bij het exporteren worden aangegeven welke componenten en gegevens er meegenomen moeten worden. In het basispakket zitten de NL-SfB-codering, locatie en omschrijving inbegrepen. Extra informatie zal bijgeprogrammeerd moeten worden. Als de gegevens in O-prognose gebruikt zijn, kunnen deze niet nog eens teruggekoppeld worden naar Revit. Dit kon voorheen wel, maar hier hebben ze vanaf gezien, omdat de Revit-gebruiker de werking van O-prognose niet begrijpt en vice versa.

14216JONG918093

2

Als er vervolgens aanpassingen in Revit worden gemaakt, kan dit niet met de koppeling naar O-prognose gestuurd worden. Dit zal met de koppeling in zijn geheel opnieuw gedaan moeten worden, omdat het de oude gegevens overschrijft. Cad&Company is bezig met een oplossing voor dit probleem. Daarnaast is er ook een tweede koppeling naar NavisWorks. Hiermee kunnen het Revit-model en het O-prognosedocument aan elkaar gekoppeld en gevisualiseerd worden. Hierbij wordt het Oprognosebestand over het 3D-model gelegd. Het is hierin mogelijk aan te geven welke componenten eenzelfde handeling moeten ondergaan. Ook is het mogelijk een jaar te kiezen en dat het model vervolgens aangeeft waaraan er in het gekozen jaar onderhoud gepleegd moet worden. De koppeling van Revit met O-prognose kost € 495,- met een dag training voor het gebruik. De koppeling naar NavisWorks kost nog een keer € 495,- met een dag training. Als de koppeling is aangeschaft voor Revit 2014, werkt de koppeling niet met Revit 2015. Daarvoor moet een nieuwe koppeling worden aangeschaft. Voordelen • Lijst van onderdelen importeren vanuit Revit naar O-prognose. • O-prognosegegevens over het Revit-model leggen in NavisWorks. Met NavisWorks kan men het benodigde onderhoud beeld geven. Nadelen • Nadat er gegevens uit Revit naar O-prognose zijn overgebracht, ontbreken nog veel gegevens die nodig zijn voor het maken van een MJOP. • Geen terugkoppeling van O-prognose naar Revit. • Aanpassingen in Revit kunnen niet met de koppeling in O-prognose geüpdatet worden. • Bij nieuwe versie van Revit, O-prognose of NavisWorks moet er een nieuwe koppeling worden aangeschaft.

1.3

Revit-server

De Revit-server is een gratis applicatie die gebruikt wordt voor het beheren en delen van een Revit-model en zorgt dat medewerkers op meerdere locaties via de server aan het model kunnen werken. De server is een apart programma dat op een computer geïnstalleerd wordt en deze computer is dan de server. De server werkt door middel van drie rollen. Revit Server Host De Host is te vergelijken met de centrale server van de Revit-server voor 2013. Deze rol zorgt dat een server instance een centraal model kan opslaan voor een server-basedproject. De Host rol wordt meestal gegeven aan de server instance die geografisch of organisatorisch zich op een centrale plek ten opzichte van het projectteam bevindt. Revit Server Accelerator De Accelerator kan vergeleken worden met een lokale server van de Revit-server voor 2013. De server instance met deze rol wordt gebruikt voor het verzamelen van data die op meerdere Host server instances is te vinden. Projectleden die zich in hetzelfde LAN (local area network) bevinden als de Accelerator hebben een betere prestatie als ze via de Accelerator verbinding maken met de Host server. Het is echter ook mogelijk om zonder de Accelerator verbinding te maken met de Host server, mocht de Accelerator niet beschikbaar zijn. Revit Administrator Deze rol bestaat uit een webbased management tool die op elke Revit server instance geactiveerd kan worden en gebruikt wordt voor het managen van de servers. Het server netwerk is ontworpen om meerdere centrale modellen over een WAN (wide area network) te kunnen delen. Het netwerk bestaat uit server instances die de rol van Host hebben of de rol van Accelerator. Beide rollen inclusief de Administrator rol kunnen op dezelfde instance gebruikt worden.

14216JONG918093

3

Bij het openen van een server-based project zal het projectlid in een lokale kopie van het centrale model gaan werken. Deze kopie is het lokale model en wordt op de computer van het projectlid opgeslagen. Als dit projectlid aan het werk is vraagt de Accelerator waar dit lid aan gekoppeld is informatie op van de Host waar het centraal model op staat. De gewijzigde versie van het model is opgeslagen op een Accelerator en is dus direct beschikbaar als een ander projectlid deze opvraagt. Reload latest Als Reload latest wordt gestart, haalt het lokale model alle meest recente informatie binnen die op dat moment beschikbaar is op de lokale Accelerator. Daarbij vraagt de Accelerator eerst bij de Host alle aanwezige updates op. Doordat veel van de updates al in het lokale model op de Accelerator staat, zullen de updates niet via een WAN gedownload hoeven worden. Synchronize with Central Bij synchronize with Central wordt er een reload latest uitgevoerd om het lokale model te updaten met de wijzigingen van andere projectleden. Vervolgens wordt het centrale model op de Host geüpdatet met de wijzigingen die in het lokale model op de Accelerator zijn gemaakt. De workflows van een bestandgebaseerd of modelgebaseerd gedeeld project zijn bijna identiek. Het grootste verschil hierin is de locatie van het centraal model. Bij een bestandgebaseerd project staat het centrale model op een netwerklocatie waar alle projectleden toegang toe hebben. Terwijl bij servergebaseerd project het model zich op een of meerdere Revit servers bevind. Projectleden hebben toegang tot het model via het lokale gebruik van een Accelerator die de communicatie over een WAN verbeteren. Voordelen Het is een gratis applicatie. Nadelen • Het is ontwikkeld voor het ontwerpen en het bouwen van een model en niet voor het beheren en onderhouden.

14216JONG918093

4

2

Autodesk BIM 360 Glue

De BIM 360 producten werken door middel van een Cloud en ze hebben een geïntegreerde plug-in naar Autodesk producten als Revit. BIM 360 Glue ondersteunt circa 50 bestandsformaten inclusief IFC. Glue biedt een manier van samenwerken waarmee gecontroleerd kan worden of de modellen op elkaar aansluiten en voor het uitvoeren van een clash detectie. De voortgang van het project kan door de opdrachtgever via iPad, iPhone of browser gevolgd worden.

2.1

Itannex

Itannex is een adviesbureau voor 3D tekenen en BIM oplossingen voor in de bouw, installatie- en civiele techniek. Uit contact met Itannex is gebleken dat BIM 360 Glue niet geschikt is voor B&O. BIM 360 Glue wordt gebruikt voor clash detectie tijdens het ontwerpproces. Vervolgens gaf Itannex aan dat BIM 360 Field beter zou aansluiten op B&O, maar nog steeds niet geschikt is om B&O aan het Revit model te koppelen. Het is vooral geschikt voor het verbeteren van de informatiestroom van en naar de werkplaats. BIM Field heeft de mogelijkheid om foto’s te maken op de bouwplaats en deze aan locaties te koppelen, navigeren en annoteren van modellen met gegevens op de bouwplaats. Er is beschikking over een interactieve projectwebsite waar documenten en taaklijsten op kunnen worden geplaatst. Er kan ook gewerkt worden met een checklist en problemen kunnen direct vastgelegd worden in een online database om trends en risico’s te kunnen identificeren. Pins kunnen worden geplaatst om projectproblemen, statussen en beschrijvingen in 2D en 3D vast te leggen. Ook is er de mogelijkheid om BIM modellen te updaten met gegevens voor overdracht, ingebruikname en onderhoudsdocumenten.

BIM 360 heeft een add-in naar Revit en naar Revit server 2015. Aan de add-in naar Revit server 2015 zijn abonnementskosten verbonden. Voordelen • Verbeteren van de informatiestroom van en naar de werkplaats • Het aflopen van een checklist • Model op locatie inzien • Aantekeningen maken op onderdelen van het model • Foto’s op locatie maken en deze aan het model koppelen • Een interactieve website voor documenten en takenlijsten

14216JONG918093

5

Nadelen • Itannex gaf aan dat BIM Field niet de juiste oplossing was voor het koppelen van B&O aan een Revit model.

14216JONG918093

6

3

Stabiplan

Stabiplan werkt niet specifiek met hun software om B&O aan BIM te koppelen. Ze geven advies om dit procesmatig aan te pakken en om hier in een zo vroeg mogelijk stadium aan te beginnen. Dit kan gedaan worden door bij het ontwerp al informatie in het model te verwerken die later gebruikt kan gaan worden voor B&O. Dit wil zeggen dat er bij het ontwerpen al nagedacht moet worden over de gegevens die nodig zijn om het MJOP op te stellen en nodig zijn voor het plegen van onderhoud. Voordelen Eenvoudig advies Nadelen • Niet de oplossing waar naar gezocht wordt.

14216JONG918093

7

4

TNO BIMserver

De BIMserver is software die gedownload kan worden van http://bimserver.org/. De computer waar deze software op wordt geïnstalleerd wordt dan de BIMserver. De BIMserver kan omgaan met de structuur van diverse open BIM bestanden o.a. IFC. De server leest de IFC bestanden in en verzamelt deze data in een onderliggende database. De BIMserver is ontwikkeld om als een stabiel platform te dienen voor ontwikkelaars en niet voor eindgebruikers. Het is ook niet mogelijk om de server te gebruiken voor het leveren van producten voor eindgebruikers. Het is bijv. niet mogelijk om 2D tekeningen weer te geven. Er zijn veel mogelijkheden met de server. De mogelijkheden die worden toegepast zijn afhankelijk van de eisen van de gebruiker. Bijna alle features van de server zijn aan te passen plug-ins. De server werkt op basis van een Cloud. De server kan worden ingericht met een hoofdproject en meerdere subprojecten. De bestanden van de subprojecten worden door de server samengevoegd in het hoofdproject. Aan elk van de subprojecten kunnen gebruikers worden toegevoegd. Elk van deze gebruikers kunnen rechten krijgen, waardoor ze alleen de rechten hebben om hun eigen onderdelen kunnen bewerken of inzien. Na elke wijziging wordt het model direct geüpdatet. Het revisiebeheer houdt bij wie wat aanpast en geeft meldingen als mensen tegelijk in hetzelfde bestand aan het werken zijn. Dit is mogelijk tot op elementenniveau. Met het revisiebeheer kunnen twee versies vergeleken worden om te achterhalen wat er veranderd is. Het is mogelijk om je als gebruiker te abonneren op wijzigingen die op delen van het model worden uitgevoerd. De server heeft een ingebouwde mogelijkheid om een clash detectie op het model uit te voeren en geeft de server automatisch een KML link. Hiermee kan de voortgang van het model bekeken worden in Google Earth. Naast een KML link is er ook de mogelijkheid om exports te maken naar soortgelijke programma’s als CityGML. Ook heeft de server een filteroptie voor het zoeken naar specifieke elementen in het model of in delen van het model. Er is geen structurele methode van financiering voor de BIMserver. Hierdoor is de server voor ontwikkeling vooral afhankelijk van de gemeenschap die de server gebruikt en hier plug-ins voor maakt. Desondanks is er wel een visie voor de server die niet bepaald wordt door de sponsoren. Er is een forum waarop gebruikers en ontwikkelaars van de server zitten die elkaar helpen. NavisWorks en de BIMserver hebben een aantal gedeelde features, maar hebben een verschillende achtergrond en doelstelling. Het verschil tussen de twee is dat NavisWorks dient voor modelanalyse en de BIMserver wordt gebruikt voor modelbeheer. Voordelen • Gratis server • Meeste functies zijn plug-ins: je kunt zelf beslissen welke functies wel en niet gebruikt worden • Werkt met open BIM bestanden • Werkt met een Cloud • Hoofdprojecten en subprojecten • Gebruikers met beperkte rechten • Abonneren op wijzigingen in het model • Melding dat meerdere gebruikers in hetzelfde model werken • Revisiebeheer waarbij 2 versies met elkaar kunnen worden vergeleken

14216JONG918093

8

Nadelen • Functies waarvoor geen plug-in aanwezig is moeten zelf geprogrammeerd worden • Niet ontwikkeld om producten voor eindgebruikers te leveren • De BIMserver heeft als doel modelbeheer • Kan geen 2D tekeningen weergeven • Er is geen structurele financiering

14216JONG918093

9

5

ArtrA

ArtrA is ontwikkeld van 2003 tot 2006 voor asset management in de olie, gas en energie industrieën. In 2013 is ArtrA overgenomen door de Britse software uitgever Amtech. Amtech specialiseert zich in de installatietechniek. ArtrA is een SQL database programma dat in staat is om een IFC model in te laden en vervolgens een database op te zetten aan de hand van dit 3D model. Dat ArtrA met een IFC model werkt maakt het in theorie mogelijk om hiervoor een BIMserver van TNO te gebruiken. Door de overname bevindt ArtrA zich opnieuw in een transitiefase en zal ArtrA de komende 12 maanden doorontwikkeld worden om ook de gehele beheerfase af te dekken. Naast de server database bestaat ArtrA uit vier modulen. ArtrA administrator: Hierin worden projecten aangemaakt, geïmporteerd of geëxporteerd en worden toegangsrechten aan gebruikers toegekend. Librarian: een volledig documentmanagementsystem(DMS) waarin verwijzingen aangebracht kunnen worden naar andere DMS. Ook kan er in het model naar objecten gezocht worden en worden op basis van de resultaten documenten aan de objecten gelinkt. Archiver: Deze wordt gebruikt voor het beheren en definiëren van tags, een digitaal invulformulier. De uitvoerder kan hiermee de voortgang van werkonderdelen registreren. Dit kan online of offline gedaan worden. Tracker: Deze is voor tablets die mee worden genomen naar de bouwplaats of het gebouw. Het is een methode om informatie die up to date is te presenteren. Het trainen voor het gebruik met tracker duurt minder dan 3 uur. Het is mogelijk om documenten aan onderdelen van het model te koppelen. Ook heeft ArtrA een aansluiting naar SharePoint. ArtrA zal altijd de laatste revisies van de documenten bovenaan de selectielijst zetten, ongeacht het bestandstype. Het versiebeheer van bestanden gebeurt met Librarian of eigen DMS. Als er een conflict ontstaat, zal deit worden opgenomen in een error rapport en kan er via document management actie ondernomen worden. De database heeft een geavanceerde zoekfunctie met uitgebreide filtermogelijkheden. Er kan een standaard tag aangemaakt worden voor onderdelen. Bij het aanmaken van een tag kan gekozen worden wat er tijdens het onderhoud in de tag moet worden ingevuld en eventueel kan er een bedrijfslay-out aan de tag toegekend worden. Deze tag wordt vervolgens aan een onderdeel gekoppeld en vervangt het formulier dat de installateur bij onderhoud moet invullen. ArtrA gebruikt het IFC bestand alleen als 2D/3D referentie. Het bestand staat op een server en wordt vanaf de server ArtrA ingeladen. In 8 tot 12 maanden zal ArtrA op een eigen IFC modelserver draaien en wel direct data in de IFC manipuleren. Het wordt aangeraden om voor het maken van de IFC bestanden ook gebruik te maken van SimpleBIM, omdat verschillende programma’s IFC op een andere manier verwerken en dit kan leiden tot informatieverlies. SimpleBIM is een programma dat het IFC model verbetert. De modelserver maakt gebruik van object locking, waardoor een object dat bewerkt wordt niet voor bewerking toegankelijk is voor anderen. Het is wel mogelijk om het te bekijken. Origineel is ArtrA ontwikkeld om te werken met NavisWorks bestanden. Dit omdat NavisWorks bestanden minder zwaar zijn ten opzichte van het originele IFC bestand. Autodesk heeft wegens eigen ontwikkelingen Amtech verboden gebruik te maken van NavisWorks bestanden. De eerstvolgende ontwikkeling van ArtrA staat gepland voor vrijgave in januari 2015 die gebaseerd is op een eigen IFC viewer. De kwestie van het datagewicht is opgelost door het gebruik van een segmentatie engine die door middel van GPS alleen dat deel van het model inleest wat voor onmiddellijke referentie nodig is. Verder loopt er ontwikkeling voor ArtrA SAAS, een web-based versie die tracker functionaliteit verzorgt voor mobiele apparaten en kan de viewer HTML data doorgeven aan een dashboard toepassing. Daarnaast kunnen barcodes aan ruimten toegekend worden. Deze barcodes kunnen gescand worden met tablet of smartphone en dan wordt het model op het toestel geladen

14216JONG918093

10

Het is mogelijk om met ArtrA Excel-bestanden te importeren en exporteren. Er zijn ontwikkelingen gaande waardoor dit binnenkort gedeeltelijk via scripting stuurbaar zal zijn. Hierdoor is het mogelijk dat een meetinstrument een bestand met data in een map plaatst en dat deze gegevens automatisch aan de ArtrA database worden toegevoegd. Dit geeft een real time weergave van de prestaties van het gebouw. Een voorbeeld voor het gebruik van Excel. Er wordt begonnen met een zoekopdracht in ArtrA naar alle kozijnen van type 1 in het gebouw. De resultaten worden naar Excel geëxporteerd en deze worden vervolgens naar de leverancier gestuurd. De leverancier vult de gegevens in het Excel document aan en stuurt dit terug. Als bij het importeren naar de resultaten van de voorgaande zoekopdracht wordt gerefereerd zal de informatie correct gekoppeld worden aan de objecten in kwestie. Verdere ontwikkelingen die verwacht kunnen worden is de mogelijkheid om een MJOP te maken en een service management systeem. Op dit moment is het mogelijk om met een Excel bestand het MJOP van een gebouw in ArtrA aan een model te koppelen. Het service management systeem is tijdens een conference call met Engeland gedemonstreerd. Deze staat gepland om in januari op de markt verschijnen. Met deze service management kunnen per medewerker activiteiten ingepland worden. Er kunnen standaard facturen aangemaakt worden die automatisch opgestuurd kunnen worden. De medewerkers kunnen op hun telefoon zien voor welke activiteiten ze staan ingepland en eventueel reageren. De kosten voor het basispakket zijn op dit moment € 30.000,-. In januari gaat ArtrA over op een SAAS web-based systeem. Daarvoor zullen er andere kosten gelden, maar die zijn nog niet bekend. Als er gebruik gemaakt gaat worden van SimpleBIM komen daar ook nog is € 800,- bij. Voordelen • Werkt op basis van IFC bestanden • Alle documenten centraal in het model verwerkt • Legt focus op de beheerfase • Aansluitmogelijkheid voor Microsoft SharePoint • Eenvoudig informatie aan het model toevoegen • Geavanceerde zoekfunctie om te filteren op gespecificeerde objecten • Standaard tags aanmaken en koppelen aan objecten die ingevuld moeten worden bij inspecties • Het model en documenten zijn beschikbaar via tablet en smartphone • Barcodes geven aan ruimten waarmee alle gegevens van het model op tablet of smartphone worden geladen • Importeren en exporteren van Excel bestanden en de inhoud aan objecten koppelen Nadelen • IFC model moet goed opgebouwd zijn. Er wordt geadviseerd om hiervoor SimpleBIM te gebruiken • Hoge investeringskosten

14216JONG918093

11