Gezondheid en participatie in arbeid en samenleving Lex Burdorf, hoogleraar Determinanten van Volksgezondheid
Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Academische Werkplaats Publieke Gezondheid CEPHIR Erasmus MC Rotterdam
Gezondheid en participatie in arbeid en samenleving Deze lezing gaat over: 1.
Het belang van werk voor gezondheid
2.
arbeid als medicijn !
De invloed van participatie op gezondheid
sterk overspannen verwachtingen !
Verschillen in ervaren gezondheid naar arbeidstatus
Schuring et al 2009 (Gezondheidsenquete 2003, Rotterdam)
Werkloosheid en gezondheidsverschillen
Özcan Erdem, 2014 in voorbereiding, Gezondheidsenquete 2012
Verschillen in sterfte naar arbeidstatus
Meta-analyse over invloed van werkloosheid op sterfte op latere leeftijd
Roelfs et al. Soc Sci Med 2011;72:840-54
Wisselwerking gezondheid en arbeidsparticipatie
Gezondheid
selectie
Betaald werk
causatie Mechanismen:
*
Gezondheid beïnvloedt betaalde arbeid (toetreding, behoud)
*
Betaalde arbeid beïnvloedt gezondheid (negatief, positief)
Wisselwerking gezondheid en arbeidsparticipatie
Wisselwerking gezondheid en arbeidsparticipatie
Studie-opzet (Rotterdam)
Meting 1 (maand 1) N = 1829
RB werk
Meting 2 (maand 7) N = 965
Doelgroep: Uitkeringsgerechtigden direct verwezen naar re-integratiebedrijf (RB)
Wisselwerking gezondheid en arbeidsparticipatie
Deelname Start (n=1829, 66%): 70% schriftelijke vragenlijst en 30% interviews Follow-up (n=965, 53%): 79% schriftelijke vragenlijst en 21% interviews Kenmerken Leeftijd
39 jaar (sd 9.6)
Man
49%
Lage opleiding
57%
Niet-Nederlandse afkomst
75%
> 5 jaar bijstandsuitkering
43%
Gestart met re-integratie activiteit
30%
Gestart in betaalde baan
5%
(binnen 6 maanden !)
Wisselwerking: selectie
een betere gezondheid verhoogt de kans op starten met betaalde arbeid
Gezondheid en werk zoeken en vinden
Een slechte gezondheid: - vermindert actief zoek-gedrag voor een betaalde baan - verlaagt de kans op een betaalde baan
Carlier et al. J Occup Rehabil 2014;24:670-9.
Wisselwerking: causatie
Het starten met betaalde arbeid verbetert alle dimensies van ervaren gezondheid binnen zes maanden
Wisselwerking: causatie
Arbeid als medicijn: Afhaalboodschappen
* starten in betaalde arbeid verbetert direct de mentale en fysieke gezondheid
* review: betaalde arbeid heeft vooral invloed op mentale gezondheid
Arbeid als medicijn !
Arbeid als medicijn
Wat zeggen de wetenschappers er over ?
Arbeid als medicijn Waarom heeft betaald werk zo’n positieve invloed ? *
*
*
Medici en gezondheidswetenschappers: fysieke en geestelijke stimulatie (fysiologie) gezonder gedrag (biologie) psychologen: vitamine theorie: ontplooiing, ontwikkeling, contact minder stress sociologen: verhoogde sociale status inkomen en bijbehorende materiële omstandigheden
Bartley, JECH 1994 !
Gezondheid en participatie Heeft sociale participatie eenzelfde effect op gezondheid als betaalde arbeid? Piliavin et al. J Health Soc Behav 2007;48:450-64 *
Vrijwilligerswerk in verenigingen heeft positief effect op ervaren gezondheid en welzijn
MAAR: -
observationele studie
-
geen correctie voor causatie (slechtere gezondheid minder vrijwilligerswerk)
-
zeer kleine effecten
Gezondheid en participatie Heeft sociale participatie eenzelfde effect op gezondheid als betaalde arbeid? Thoits et al. J Health Soc Behav 2001;42:115-31 *
Vrijwilligerswerk heeft positief effect op ervaren gezondheid, depressie, welzijn, geluk, zelf-waardering en controle over eigen leven
*
Personen in betere gezondheid en met meer persoonlijke capaciteiten verrichten vaker vrijwilligerswerk
Conclusie: selectie- en causatieprocessen beide aanwezig en moeilijk uit elkaar te halen
Participatie onder langdurig werklozen Nooit (%)
< 2 x per maand
≥ 2 x per maand
Contact met buren
25
59
17
Contacten in de wijk
30
56
14
Een dagje/avondje uit
50
42
8
Culturele activiteit
55
41
4
Sport
61
32
8
Groepsactiviteit
85
11
4
Informele zorg
57
36
7
Vrijwilligerswerk
69
26
4
Betaalde arbeid
87
6 (<12 uur / week)
7 (>12uur / week)
Sociale contacten
Recreatieve participatie
Participatie
Gezondheid en participatie Betere ervaren gezondheid
Angst- en depressieve klachten
Contact met buren
2.01 (1.25-3.25)
0.46 (0.26-0.80)
Contacten in de wijk
1.68 (1.08-2.62)
0.53 (0.31-0.89)
Een dagje/avondje uit
1.39 (0.94-2.07)
0.39 (0.23-0.65)
Culturele activiteit
1.84 (1.22-2.78)
0.27 (0.15-0.48)
Sport
1.89 (1.26-2.85)
0.42 (0.24-0.72)
Groepsactiviteit
0.80 (0.46-1.41)
0.75 (0.35-1.60)
Informele zorg
1.61 (1.08-2.41)
0.58 (0.35-0.96)
Vrijwilligerswerk
1.05 (0.69-1.61)
0.58 (0.33-1.03)
Betaalde arbeid (<12 u/wk)
1.74 (0.76-3.99)
0.27 (0.06-1.19)
Betaalde arbeid (>12 u/wk)
2.41 (1.07-5.45)
0.25 (0.40-1.46)
Sociale contacten
Recreatieve participatie
Participatie
Gezondheid en participatie: Afhaalboodschappen
*
een slechtere gezondheid hangt sterk samen met geringere sociale participatie (selectie-mechanisme)
*
beperkte bewijskracht dat het vergroten van sociale participatie positieve effecten heeft op de gezondheid
*
sociale participatie is in specifieke groepen met veel gezondheidsproblemen erg laag
sterk overspannen verwachtingen in beleid !
Gezondheid en participatie
a.burdorf @ erasmusmc.nl
All sculptures can be seen in city of Rotterdam
