Finland 15 sept -21 sept 2013
Hans Tromp, Eke Loven en Femke Verhaaren hebben samen de kans gekregen om het Finse onderwijs te gaan bekijken. Een onvergetelijke studiereis waarbij we alle lagen van het onderwijs bekeken hebben. We zijn naar verschillende scholen geweest. We hebben met leerkrachten, kinderen en directies gesproken. We zijn naar de lerarenopleiding, de gemeente en het ministerie van onderwijs geweest. Een zeer gedifferentieerd en indrukwekkend programma! Daarnaast hebben wij Pasi Sahlberg twee keer mogen ontmoeten. Aan het begin van de week en de laatste dag, daar hebben wij onze bevindingen van de reis met hem mogen delen. Ook heeft hij hierop gereageerd. Om jullie alvast een klein beetje mee te nemen hieronder wat impressies. Naast dit verslag houden wij in de ADV van december een presentatie voor alle directeuren en deze zal ik ook aan jullie laten zien. Wij zullen ook samen met Sjaak verder brainstormen over het Finse onderwijs en het Nederlandse onderwijs. Wat kunnen we nu concreet meenemen is natuurlijk de vraag die ons bezig houdt… Van de website van onderwijs maak je samen: Finn-ished! Geplaatst op maandag, 23 september 2013 | door Onderwijs Maak Je Samen Afgelopen week zijn 44 schoolleiders en bestuurders uit het Nederlandse onderwijs op studiereis naar Finland gewees (+4 begeleiders). Deze studiereis werd georganiseerd door Stichting De Brink en Onderwijs Maak Je Samen, in samenwerking met Pasi Sahlberg, de auteur van het boek ‘Finnish Lessons’. De groep is op zoek gegaan naar de geheimen van de hoge Finse onderwijsresultaten. Vanuit het hotel, in hartje Helsinki, zijn verschillende scholen, universiteiten en onderwijs-laboratoriums bezocht in Helsinki, Espoo en Turku. Naast de enorme hoeveelheid informatie die werd gegeven is veel gesproken met de mensen uit het veld. Voldoende stof tot nadenken voor iedere deelnemer. Er zijn deze week veel geheimen prijsgegeven, mede dankzij de inhoud en de variëteit van het programma en de deskundige input vanuit de groep. De ervaringen,
dilemma’s en aanbevelingen zijn op vrijdagmiddag, tijdens de slotsessie teruggekoppeld aan Pasi Sahlberg die deze heeft voorzien van zijn deskundige input. In alle facetten kunnen we spreken van een zeer geslaagde studiereis! Een kennismaking met Pasi Sahlberg: In het kader van de ambitie om in de wereld een toonaangevende kenniseconomie te blijven, is de uitdaging voor het Nederlandse onderwijs: Hoe transformeren we ons goed onderwijssysteem tot een steengoed onderwijssysteem? Kunnen we hierbij leren van de successen van het Finse onderwijs? Pasi Sahlberg schreef hier een boek over dat ons hierbij kan helpen: “Finnish Lessons”. ‘Finnish Lessons’ laat zich op twee manieren vertalen: ‘Lessen uit Finland’ of ‘maak je lessen eens af’. Beide vertalingen illustreren treffend de paradox voor Nederland. Aan de ene kant hebben we een open samenleving, zijn we internationaal georiënteerd en leren we graag van andere landen, waaronder Finland. Aan de andere kant is Nederland kampioen initiatief nemen, maar hebben voornemens om te veranderen zelden een levensduur langer dan een kabinets- of beleidsplanperiode. In Finnish Lessons analyseert Sahlberg vlijmscherp wat de geheimen van en de uitdagingen voor het Finse onderwijs zijn. Hij beschrijft vijf redenen waarom Finland een voorbeeld voor de rest van de wereld kan zijn: 1. Het land heeft een uniek onderwijssysteem, dat zich in amper drie decennia heeft ontwikkeld tot een ‘sterke speler’ met eigentijds onderwijs, uitstekende leerprestaties en gelijke kansen voor alle kinderen. 2. Finland kan omgaan met de paradoxen van deze tijd en laat zien dat voor een succesvol systeem andere zaken dan een markt gedreven onderwijsbeleid nodig zijn. De Finse aanpak is gebaseerd op vertrouwen, professionaliteit en gedeelde verantwoordelijkheid. 3. Finland biedt ook alternatieven voor hardnekkige onderwijsproblemen als hoge uitval, groot verloop onder leraren en niet functionerend speciaal onderwijs. Het land slaagt erin om de betrokkenheid van leerlingen te verhogen, jong talent te interesseren voor het leraarsvak en ontkokerd jeugdbeleid te realiseren tegen aanvaardbare kosten. 4. Ook op andere terreinen als handel, technologie, duurzame ontwikkeling, goed bestuur en welvaart doet Finland het goed. Sahlberg laat zien dat gezondheid, werkgelegenheid, sociale mobiliteit en maatschappelijk vertrouwen ook een rol spelen bij lange-termijn onderwijsontwikkelingen. 5. Ten slotte is Finnish Lessons een boek van hoop, perspectief en nieuw elan voor het onderwijs. (Ik ben in het bezit van dit boek dus mocht je dit willen lezen dan loop maar even binnen).
Tijdens onze studiereis zijn wij verdeeld in 4 studiegroepen. Iedere groep kon zich gedurende de hele reis oriënteren op zijn / haar eigen thema.
Tijdens de laatste sessie met Pasi Sahlberg zijn alle thema’s aan bod gekomen. We hebben per thema vragen gesteld aan Pasi (zie foto) over datgene wat wij wel / niet gezien hebben. Ook hebben wij aanbevelingen geformuleerd voor Nederland.
De opdracht voor de afsluitende sessie:
De opzet van de bijeenkomsten met onze eigen studiegroep per thema. Fase 1 is ontdekken, fase twee is reflecteren, fase drie is evalueren en fase vier is wat nemen we mee?
Thema groep: Empowerment
Antwoord Pasi: Jullie hebben aan iedereen gevraagd hoe zij de toekomst zien, wat zeiden zij hierop? (Niks). Je merkt dat de mensen niet bezig zijn met de toekomst. Dat is tevens een zorg. We maken de overheid steeds weer alert op de toekomst. We spreken te weinig met leerkrachten en directeuren over de toekomst. Het is niet genoeg om up to date te blijven. We moeten willen verbeteren als leerkracht en professionele gemeenschap. De grootste uitdaging is en zal zijn: Onze school moet meer een diversiteit worden aan werkvormen, de helft mag bestaan uit instructie, formele instructie, de rest zouden leerkrachten groepen studenten moeten begeleiden. Stap af van volledige leerkracht gestuurde, klassikale aanpak. Onze leerkrachtenopleiding is ouderwets, wel hoog niveau, maar niet gericht op het nieuwe denken en leren. We moeten dus veranderen naar een nieuwe generatie van onderwijzen en leren. Wat we hebben is goed, maar niet voor de toekomst. Veel directeuren zijn goed in administratie. De directeur moet netwerken in de school organiseren om de nieuwe ideeën te delen en te verspreiden. Directeur is vooral faciliterend bezig en zou meer onderwijskundig leider moeten worden.
De aanbevelingen van de groep Empowerment:
Pasi ziet zelf 1 Principe: Be the Germ stopper !!!!!! Germ = GLOBAL EDUCATIONAL REFORM MOVEMENT ‘Global educational reform movement is here’ (GERM), Finland. “GERM has emerged since the 1980s and has increasingly become adopted as a educational reform orthodoxy within many education systems throughout the world, including in the U.S., England, Australia and some transition countries. Tellingly, GERM is often promoted through the interests of international development agencies and private enterprises through their interventions in national education reforms and policy formulation.” “Since the 1980s, at least five globally common features of education policies and reform principles have been employed to try to improve the quality of education and fix the apparent problems in public education systems. -First is STANDARDIZATION of education.” -“A second common feature of GERM is FOCUS ON CORE SUBJECTS in school, in other words, on literacy and numeracy, and in same case science.” -“The third characteristic that is easily identifiable in global education reforms is THE SEARCH FOR LOW-RISK WAYS TO REACH LEARNING GOALS.” -“The fourth globally observable trend in educational reform is USE OF CORPORATE MANAGEMENT MODELS as a main driver of improvement.” -“The fifth global trend is adoption of TEST-BASED ACCOUNTABILITY POLICIES for schools.”
Thema groep: Professionalism
Antwoord Pasi: Dit is een interessant punt, dit horen we van meer bezoekers. Niemand heeft het over innovatie of verschillende werkvormen. Wij zijn pedagogisch consercatief. De leerkracht mag de meest effectieve manier kiezen. Onze opleiding was gericht op koning en object onderwijzen (Leerkracht voor de klas en kinderen zitten in rijtjes). Nu zul je in de universiteit meer horen dat het gaat om ontwikkeling, afwisseling, etc. We hebben echter geen nationaal programma ervoor. Het leren is en wordt beïnvloed door de school als omgeving., niet alleen de klas. De cultuur en sfeer spelen een belangrijke rol. We moeten goede voorwaarden scheppen. Mikko geeft een aanvulling: Het is het hele systeem. Vier belangrijke elementen: Emoties/Rationele gedachte/Organisatie en organisatievormen/ Vertrouwen. Daar draait het om in het Finse onderwijs.
De aanbevelingen van de groep Professiomalism:
Pasi: niet Stop de externe controle, maar zoek een helpende, ondersteunende, aanmoedigende controle. Denk hierbij aan empowerment.
Thema groep: Collaboration
Pasi: Dit willen we al lang meer zien. We zouden graag meer coöperatief leren zien. De meeste leerkrachten kennen het en zullen zeggen dat ze het gebruiken. Het is erg populair, veel trainingen in gegeven. Finland zal blij zijn als we dit meer zien. Het is erg gecompliceerd zegt hij. Je kunt pas coöperatief werken als het team en de directeur dat ook doen. De directeur is hierin dus erg bepalend. Onze opleiding besteedt hier ook niet voldoende aandacht aan. Coöperatief werken zal voor elk land steeds belangrijker worden. De scholen waar ik geweest ben heb ik weinig andere werkvormen gezien dan rijtjes.
En als je in zo'n klas vraagt, werk je coöperatief? Dan zeggen ze ja. We hebben het wel, jullie hebben het alleen niet gezien!(geeft Pasi aan)
De aanbevelingen van de groep Collaboration:
Reactie Pasi: Mensen werken samen als ze het idee hebben dat het zichzelf helpt. ipv het de ander helpt. Zo werkt dat in het leven. Het moet mezelf wat opleveren. De meeste zijn bang iets te verliezen, te delen of op te geven.
Thema groep: Innovation
Antwoord Pasi:. Hij vraagt verduidelijking over creativiteit Hij vindt de 21 century een mythe, iemand die er geld aan wil verdienen. 20 jaar geleden praatte we hier ook over. Innovatie is een verkeerd woord voor het onderwijs, er wordt iets anders mee bedoeld maar het klinkt mooi als we praten over creativiteit en innovatie. Creativiteit: je komt met een nieuw waardevol idee, daar moeten we meer aandacht voor hebben in ons huidige onderwijs. Maar hier moeten we wel een omgeving voor hebben waar we fouten mogen maken en waar we veilig uit kunnen proberen. Creativiteit vraagt risico's nemen. Savety - Risk taking - creativity - innovatie (voorwaarden voor). Veel autonomie, veel vrijheid nu, weinig standaardisatie. Zij hebben een systeem dat zich laat lenen voor creativiteit. We moeten niet blijven kijken naar innovatie.
De aanbevelingen van de groep Innovatie:
In een notendop wat mij nu nog bezig houdt: Vrijheid, eigenaarschap, vertrouwen, leren in het team, verantwoordelijkheid krijgen en nemen zijn woorden die je veel terug hoort in het Finse onderwijs en de Finse cultuur. Hoog opgeleid in observeren en analyseren, het wat en het hoe (bepalen ze zelf), lkr vinden hun vak geweldig door vrijheid binnen de klas, proces van het kind is belangrijk. Het kind is leidend niet de methode. Directeur facilitair en financieel, weinig prof. Cultuur(zoals wij ermee bezig zijn): individueel gericht, directeur kan de klas in komen, weinig papierwerk, soort functioneringsgesprek, 18 uur deskundigheidsontwikkeling. Weinig verandering zichtbaar, volgzaam / acceptatie, directeur geeft ruimte verantwoordelijkheid - vertrouwen - meer dienend leiderschap, ieder verantwoordelijk voor eigen groep, ruimte voor initiatief, evalueren zelf met ouders en kinderen - directie staat hier ver van af. Hoe maak je leerkracht beter? Gaat het om contact ouders dan zal directie hier een tip voor geven. Leerkracht volgt de kinderen een aantal jaar. Leerkrachten krijgen de kaders: wat moet je bereiken, resultaten zijn goed en hoe je dat doe is aan jou. Wil de directeur ook niet weten, heeft vertrouwen en kijkt naar de basis vaardigheden. Curriculum is leidend in heel Finland.
21 century skills niet zichtbaar, proberen ze voorzichtig maar niet zichtbaar in de praktijk. Zetten ze alleen in als het een bijdrage levert aan de kwaliteit van het onderwijs. Kortom…mijn hoofd zit vol, en ik ben geïnspireerd teruggekomen. Ik ben trots op ons, hoe ver wij al zijn en wat wij allemaal al doen!!! Willen wij iets van het Finse onderwijs meenemen? Of is het ook de Finse cultuur? En hoe gaan we dat dan doen? Doen we misschien te veel? Met deze vragen ga ik de komende maanden verder aan de slag… Terveisiä Femke
