Fact sheet nummer 1 | januari 2006
Herstel toerisme in Amsterdam (2)1 Sinds maart 2004 komen er weer meer toeristen naar Amsterdam en neemt ook het
Deze Fact Sheet is tot stand gekomen in samenwerking met
aantal overnachtingen in de Amsterdamse hotels toe. Meer dan 4 miljoen toeristen
Economische Zaken Amsterdam.
logeerden in 2004 in Amsterdam (+5%). Het aantal overnachtingen is met 4% gestegen ten opzichte van 2003 tot bijna 8 miljoen. Vooral de luxere accommodaties zagen in 2004 hun omzet stijgen. De negatieve gevolgen van het lage aantal toeristen in 2003 zijn echter nog steeds voelbaar in de branche. Zo is de werkgelegenheid in het toerisme opnieuw gedaald in 2004 en is de verblijfsduur van de hotelgasten nog niet terug op het oude peil.
Werkgelegenheid toerisme verder afgenomen
toeristensector. Sinds 1 januari 2002, toen de
Net als de drie voorgaande jaren, nam de werk-
te, heeft de sector 3.000 banen verloren (-8,1%).
werkgelegenheid in het toerisme zijn piek bereik-
gelegenheid in 2004 af in de Amsterdamse Op 1 januari 2005 werken in Amsterdam 34.400 Werkzame personen (> _ 12 uur per week) in Amsterdam naar toeristische bedrijfstakken,
mensen in het toerisme. Dit zijn er 800 minder
1995-2005
(2,4%) dan het jaar daarvoor. Bij deze cijfers is
16
alleen rekening gehouden met de zogenaamde
x 1.000
fulltime banen van minstens 12 uur per week. De branche kent echter ook relatief veel kleine
14
banen van minder dan 12 uur per week. Dit zijn
12
met name banen in de horeca. Het aantal kleine
10
banen stijgt elk jaar en bedraagt nu bijna 10.900.
8
In bijna alle toeristische bedrijfstakken is het
6
aantal fulltime banen gedaald. Alleen in de sector cultuur, recreatie en sport nam het aantal banen
4
toe (+3%). Het herstel dat de horeca in 2004 leek
2 0
te maken is begin 2005 weer tenietgedaan door 1995
1996
horeca*
1997
1998
logies
1999
2000
recreatie
2001
2002
vervoer
2003
2004
2005
overig**
*) Horeca exclusief logies. **) Reisorganisaties en toeristische goederen.
een daling van 3% in het aantal fulltime banen. Van alle deelsectoren liet het vervoerspersoneel de sterkste daling zien met een afname in de
bron : O+S
werkgelegenheid van 9%.
Werkzame personen naar toeristische bedrijfstakken en hotelovernachtingen in
Hoewel recente werkgelegenheidsontwikkelingen
Amsterdam, 1995-2005
in het toerisme iets achterblijven bij het gemiddelde in Amsterdam, heeft de werkgelegenheid
90
in het toerisme zich het afgelopen decennium 80
Fact sheet – pagina
gunstig ontwikkeld. Het aantal toeristische banen in Amsterdam is sinds 1995 met 44% toegeno-
70
men (tegen gemiddeld 27%). De groei is met name te danken aan de horeca2 (+60%) en logies-
60
bedrijven (+48%). Het aandeel van het toerisme in de totale werkgelegenheid van Amsterdam
50
steeg van 7% tot 8%. De groei vond met name 40
plaats in de eerste helft van het decennium.3
30
Toerisme in Europa Het toerisme in Amsterdam groeit iets sneller
20
dan gemiddeld in Europa. Het aantal gasten in Amsterdam nam 5% toe, terwijl in het heel
10
Europa om 4% ging.4 De Europese hoofdsteden laten bijna allemaal dezelfde trend zien: hoewel
0 1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
het aantal gasten weer toeneemt blijven deze minder lang in de hotels dan voorheen. Dat
overnachtingen van toeristen in Amsterdamse hotels (x 100.000)
Amsterdamse toeristen gemiddeld minder dan
werkzame personen >12 uur per week (x 1.000)
twee nachten in de stad blijven, is typerend voor
werkzame personen <12 uur per week (x 1.000)
bron: O+S
de hoofdsteden in West- en Noord-Europa zoals Brussel, Stockholm en Helsinki. Ook in sommige
Ontwikkeling van het aantal hotelgasten en gemiddelde verblijfsduur in Europese hoofdsteden, 2004
Helsinki c 1,4 g 1,8
c toename t.o.v. 2003 g afname t.o.v. 2003
Stockholm
* gegevens voor 2003
c 2,4 g 1,9
Het aantal hotelgasten (x 1.000.000)
c 27,0 c 4,4
Berlijn
Amsterdam
Londen
De gemiddelde verblijfsduur van gasten in hotels (aantal hotelnachten)
Brussel g 2,5 g 1,9
Parijs c 15,2 g 2,1
c 6,2 g 2,3
c 4,2 g 1,9 Luxemburg c 0,4 g 2,9
Praag
c 3,9 g 2,8
Wenen c 3,9 g 2,3
5,7* 2,1*
c 2,3 g 2,6 Boedapest
g 0,4 g 1,9
c 0,3 g 1,9
Madrid
c 0,6 g 1,9 Bratislava Zagreb
Ljubljana
c 2,3 g 2,2
c 1,1 g 1,6
Dublin c 4,8 c 4,2
Lissabon
Tallin
Rome 5,9* 2,4*
bron: Tourmis
komen naar Nederland voor zaken.8 Ze verblijven
Zagreb, blijven de toeristen niet lang. In het nabij
meestal in Noord-Holland (65%) of Zuid-Holland
gelegen, maar voor toeristen meer bekende
(21%). Amsterdam is de meest populaire
Praag en Boedapest blijven ze echter wel langer.
bestemming: 46% van de Chinese bezoekers in
Ook hotelgasten in Londen en Dublin blijven
Nederland verblijft minstens één nacht in een
meer dan twee keer zo lang als in Amsterdam.
Amsterdams hotel.9
Waarschijnlijk heeft het te maken met de meer geïsoleerde ligging van Groot-Brittannië en
Chinese toeristen in Amsterdam
Ierland.
Van de in totaal vier miljoen hotelgasten die in 2004 Amsterdam hebben bezocht, komt bijna 1%
Chinese toeristenmarkt in de wereld
uit China. Dit komt neer op 38.200 gasten. De gehele Aziatische toeristenmarkt, waar ook gas-
Vóór 2004 konden alleen zakenreizigers, studen-
ten uit China toe behoren, komt in Amsterdam op
ten en familieleden uit China naar Europa reizen.
8% van het totaal. De meeste Aziatische toeristen
Sinds de invoering van de ADS-status (Approved
(30%) komen uit Japan.
Destination Status) in 2004 werd het voor alle Chinezen mogelijk via een door de Chinese over-
De verblijfduur van Chinese toeristen in
heid geautoriseerde touroperator een visum voor
Amsterdam is het kortst van alle buitenlandse
Europese landen te verkrijgen. Deze regeling geldt
toeristen (1,45 nachten tegen gemiddeld 1,89).
voor groepsreizen met minimaal vijf personen.
Ook is dit iets korter dan de gemiddelde verblijfsduur van Chinezen in Nederland (1,6 nachten). Dit korte verblijf heeft onder andere te maken met het feit dat Chinese groepsreizigers niet
Hotelgasten uit Azië in Amsterdam, 2004
30% 39%
uitsluitend naar Amsterdam komen, maar een reis
Japan
India
China
Zuid-Korea
Israël
Taiwan
Indonesië
overig Azië
over een aantal Europese steden maken met een kort verblijf in elke stad. Chinese gasten verblijven meestal in viersterrenhotels (51%) en iets minder vaak in driesterren hotels (35%). Het feit dat bezoekers uit China relatief weinig gebruik maken van budgetac-
11% 1% 2% 3%
4%
10%
commodaties (12% tegen gemiddeld 26%) is bron: CBS/O+S
deels toe te schrijven aan het feit dat ze vaak voor zakelijke doelen in Amsterdam zijn. Over het algemeen overnachten zakenreizigers in wat luxere accommodaties dan toeristen. Het feit dat
Europa (exclusief Rusland) is na Azië de tweede
op dit moment alleen relatief welvarende bewo-
bestemming voor Chinese toeristen. Daarbij
ners een reis uit China naar Europa kunnen beta-
vormen Duitsland, Frankrijk, Italië, Nederland en
len speelt daar ook een rol bij. Een relatief kort
België de top vijf van favoriete landen. Een reis
verblijf en de voorkeur voor wat luxere accommo-
naar Nederland maakt vaak een deel uit van een
daties is overigens ook kenmerkend voor andere
vakantie naar Europa met stops in vele steden.5
gasten uit Azië, zoals Japanners en toeristen uit Taiwan en Indonesië.
In China zijn het meestal mannen (55%) en rela-
gemiddeld $ 1.800 aan een Europese reis kwijt
Chinese toeristenmarkt in Amsterdam over vijf jaar vijf keer zo groot
is, kunnen alleen Chinezen met een hoog- of
De economische groei in China en de vereen
middeninkomen zich een verre reis veroorloven.
voudiging in het verkrijgen van een visum zorgen
De bezoekers komen meestal uit de grootste
ervoor dat de Chinese toeristenmarkt in
Chinese steden: Beijing, Sjanghai en Guangzhou.6
Amsterdam zich mogelijk snel zal uitbreiden. Naar
tief jonge mensen (de helft is tussen de 25 en 44 jaar) die naar het buitenland reizen. Omdat men
Chinese toeristen in Nederland7
verwachting zal het aandeel Chinese gasten in de komende jaren stijgen van minder dan 1% in
Gedurende 2004 hebben ongeveer 82.000
2004 naar meer dan 5% in 2009. Hotels met drie
Chinezen Nederland bezocht. Dit is 0,5% van alle
sterren, relatief lage prijzen (lager dan € 69 per
hotelgasten in Nederland. De meeste Chinezen
nacht) en een groot aantal kamers (meer dan 250)
Fact sheet – pagina
Oost-Europese steden, zoals Bratislava en
Spreiding van hotels naar grootteklassen in Amsterdam, medio 2005
Fact sheet – pagina
minder dan 100 bedden 100 – 300 bedden meer dan 300 bedden
bron: O+S
maken daarbij de meeste kans om de Chinese toerist naar zich toe te
trekken.10
en -bedden in de stad aan. Gemiddeld gaat het om 19 kamers en 51 bedden per hotel.
Aantal drie- en viersterrenhotels toegenomen
Bijna eenderde van alle kamers en bedden komt
Medio 2005 telt Amsterdam 340 hotels die geza-
veertig procent is verdeeld over de luxe vier- en
menlijk over 17.954 kamers en 38.253 bedden
vijfsterrenhotels. De capaciteit van een hotel stijgt
beschikken. Dit zijn per saldo twee hotels, 226
naarmate deze tot een hogere sterrenclassificatie
kamers en 490 bedden meer dan het jaar daar-
behoort. Een driesterrenhotel heeft gemiddeld
voor. De toename van het aantal hotels is volledig
70 kamers en 140 bedden, terwijl het bij vijfster-
toe te schrijven aan de toename van het aantal
renhotels om 240 kamers met daarin 450 bedden
drie- en viersterrenhotels in de stad (+9). Het aan-
gaat.
tal budgetaccommodaties (0-2 sterren) nam af (-7)
op het conto van de driesterrenhotels en ruim
en het aantal vijfsterrenhotels bleef gelijk.
Omzettoename bij de luxe hotels
De meeste Amsterdamse hotels staan in
De totaalomzet van de Amsterdamse hotels is
Amsterdam-Centrum (226), Amsterdam Oud Zuid
in 2004 min of meer gelijk gebleven aan die in
(65) en Oud-West (23). Budgetaccommodaties
2003. Binnen de sector zijn echter wel een paar
en vijfsterrenhotels zijn bijna altijd in of rond het
verschuivingen zichtbaar. De luxere hotels hebben
stadscentrum gevestigd, terwijl drie- en vierster-
naar eigen zeggen in 2004 beter gepresteerd dan
renhotels meer over de stad verspreid zitten.
de overige accommodaties.11 Vier- en vijfsterren hotels zagen hun omzet met 2% toenemen. Bij
Hoewel 59% van de Amsterdamse hotels tot de
de driesterrenhotels was de toename 1% en de
budgetaccommodaties gerekend kan worden,
budgetaccommodaties zagen hun omzet met 1%
bieden zij slechts een kwart van alle hotelkamers
teruglopen.
Veranderingen in de overnachtingen, kamerprijzen, kosten en omzet in de Amsterdamse
De omzetdaling bij de budgetaccommodaties is
hotels, 2004 t.o.v. 2003 % 10
opmerkelijk, omdat juist in deze sector het aantal overnachtingen sterk is toegenomen. Met 10% meer overnachtingen dan in 2003 zijn de bud-
8
gethotels verantwoordelijk voor de helft van de
7 6
totale toename van het aantal hotelovernachtin-
gen in 2004. Als verklaring voor de omzetdaling
Fact sheet – pagina
9
noemen de budgethotels dat hun prijzen met een
5
half procent omlaag zijn gegaan, terwijl de kosten
4
juist zijn toegenomen.
3 2
Amsterdam congresstad
1
Amsterdam behoort tot de tien Europese steden
0
met de meeste internationale congressen en
-1
budgethotels
middenklassehotels
luxe hotels
neemt plaats 9 in tussen Boedapest en Madrid.
totaal
In 2004 zijn er 58 internationale congressen12 in kosten
kamerprijzen
overnachtingen
omzet
Amsterdam georganiseerd, bijna eenderde meer bron: O+S
dan in 2003.13 De meeste internationale congressen in Amsterdam vinden plaats in de RAI. In
Internationale congressen in Europese steden, 2004
2004 werden daar 39 internationale congressen
110
gehouden, 8% meer dan het jaar daarvoor. Het
100
aantal internationale congresbezoekers in de RAI
90
nam bijna eenderde toe en steeg van 50.000 in
80
2003 tot 65.000 in 2004. Het aantal nationale
70
congressen, symposia en vergaderingen neemt daarentegen sinds 2003 af en bedroeg in 2004
60
35 (-15%).
50 40
Recreatie in Amsterdam
30
In 2004 hebben Amsterdamse musea, evenemen-
20
ten en festivals 17 miljoen bezoekers geteld.14
10
Het aantal bezoekers is hiermee 3% gestegen in rid
m
ad
rondvaarten daalde echter met 9%. Desondanks
Am
st
vergelijking met 2003. Het aantal deelnemers aan
M
ap ed
er da
es
t
m Bo
oc
kh
ol
on St
ss
ab
s Li
rij
ag nh
Ko
pe
Pa
en
jn rli Be
W en
Ba
rc e
lo
na
en
0
blijft deze attractie de populairste in de stad en bron: ICCA
trok in 2004 2,5 miljoen mensen. Behalve Amsterdammers en hotelgasten trek-
Bezoekers aan attracties in Amsterdam (x 1.000)
ken de attracties in de stad ook dagbezoekers
afname/toename
die speciaal naar de stad komen voor bepaalde
2004
t.a.v. 2003 (%)
bezoekers aan musea en archieven
7.253
3
stad van Nederland wat betreft attracties. In
bezoekers aan attractiepunten en evenementen
9.157
2
de top-20 van populaire Nederlandse attracties
bezoekers aan festivals
2.443
7
staat Amsterdam zes keer vermeld. De rondvaar-
evenementen. Amsterdam is de populairste
ten door de Amsterdamse grachten zijn na De
waaronder top-10 – 9
Efteling de populairste attractie van het land. Ook
2.000
10
hebben het Van Gogh museum, Artis en het Anne
1.338
0
1.082
8
rondvaarten
2.500 *
Amsterdam ArenA Van Goghmuseum Artis en Aquarium
Frankhuis een plaatsje in de landelijke top-10.
Beleefdheidsoffensief: gedupeerde toeristen worden door vrijwilligers geholpen
Anne Frankhuis
936
3
Holland Casino Amsterdam
899
0
Rijksmuseum
810
– 3
Diamantslijperijen van DFA
764
Vrijmarkt Koninginnedag
610 *
Sexmuseum Amsterdam ‘Venustempel’
528
2
gedaan, wat 8% van het totaal aantal aangevers
*) schatting
bron: ATCB/organiserende instanties
is. Buitenlanders doen het meest vaak aangiften
8 74
In 2004 hebben meer dan 8.000 buitenlandse bezoekers in Amsterdam aangifte van een misdrijf
van zakkenrollerij (25%) en diefstal uit of vanaf
Veruit de meeste buitenlandse toeristen die naar
motorvoertuigen (18%). Toeristen die essentiële
ATAS werden doorverwezen waren slachtoffers
bezittingen als geld, hun paspoort, voertuig of
van eenvoudige diefstal (31%) en zakkenrollerij
tickets naar huis kwijt zijn geraakt worden in
(31%). Delicten als straatroof (7%) en diefstal uit
sommige gevallen verwezen naar de Amsterdam
het hotel (6%) kwamen minder vaak voor. Over
Tourist Assistance Service (ATAS). Deze vrijwil-
het algemeen wordt ruim een kwart van de aan-
Fact sheet – pagina
ligersorganisatie helpt buitenlandse toeristen naar
giften door toeristen bij het wijkteam Nieuwezijds
huis te komen als hun geld en tickets zijn gesto-
Voorburgwal gedaan. Volgens ATAS weten de
len. In totaal heeft ATAS 525 aangiften behandeld
meeste slachtoffers niet waar ze precies zijn
en 676 gedupeerde toeristen weer op weg
bestolen, maar in 15% van de gevallen gebeurde
geholpen.
dat op of nabij het Centraal Station, Stationsplein, Dam of Damrak. Het grootste aantal aangiften wordt in de maanden juli en augustus gedaan.
Noten
Dit wil zeggen dat er nog geen vergelijkingsmateriaal is met
1
de jaren daarvoor toen Chinese toeristen tot de groep toeris-
Dit is de tweede fact sheet over toerisme in 2004 in Amsterdam. In de eerste fact sheet gepubliceerd in juni 2005 werden de ontwikkelingen in het aantal gasten en overnach-
ten uit ‘overig Azië’ hoorden. 8
tingen in Amsterdam beschreven. In deze editie wordt meer
Volgens de International Tourism Consulting Group komt 55% van bezoekers uit China naar Nederland voor zaken, 25% op
aandacht besteed aan de toeristische branche zelf en aspec-
vakantie en de rest voor andere doelen.
ten als werkgelegenheid en het aantal Chinese toeristen in
9
Bron: CBS.
Amsterdam.
10 Bron: Horwath Consulting.
2
Horecabedrijven exclusief logiesbedrijven.
11 Bron: Hotelenquête O+S.
3
Wanneer de economie groeit, groeit het besteedbaar inkomen
12 Dit zijn congressen met minimaal 50 participanten georgani-
en het aandeel wat daarvan aan vakanties wordt besteed. Er
seerd op een reguliere basis (dus éénmalige bijeenkomsten
bestaat een duidelijke relatie tussen het aantal overnachtingen
worden niet meegeteld). Het congres moet tussen tenminste
in Amsterdam en de ontwikkeling van de werkgelegenheid in
drie landen bewegen.
het toerisme. Het aantal fulltime banen nam af, terwijl het aan-
13 Bron: International Congress & Convention Association (ICCA).
tal kleine banen juist toenam. In 2004 zette het herstel van het
14 Het gaat om bezoekers van 30 musea, 13 festivals en 16 eve-
toerisme weer in, maar het niveau van 2001 is nog niet bereikt.
nementen die in 2004 in Amsterdam toegankelijk voor publiek waren.
4
Bron: World Tourism Organisation.
5
Bron: Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen.
15 Bron: Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen.
6
Bron: Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen.
16 Bron: Politie Amsterdam-Amstelland. Tot buitenlandse bezoe-
7
2004 is het eerste jaar dat toeristen uit China als aparte groep
kers horen aangevers die niet in Nederland zijn geboren en
in de Nederlandse statistieken worden opgenomen.
ook niet in Nederland wonen.
Colofon
Weesperstraat 79
Weesperstraat 89
1018 VN Amsterdam
1018 VN Amsterdam
Telefoon 020 527 9527
Telefoon 020 552 3205
Fax 020 527 9595
Fax 020 552 2860
[email protected]
[email protected]
www.os.amsterdam.nl
www.ez.amsterdam.nl
Auteur: drs. T. Fedorova
