faces Faces is a magazine published by Asset | Accounting & Finance for student members, alumni, relations of Asset | Accounting & Finance, and other persons interested
Y. 1 5 | # . 0 1 |september 2013
adapt to survive The accountancy profession is subject to change Both technological developments and changing needs of clients and society put pressure on the traditional business model of the accounting firm
belastingparadijs NL is nederland nu wel of geen belastingparadijs? Joost van Kleef schreef een boek over belastingparadijzen, en speciaal voor Faces een bijdrage over hetzelfde onderwerp
In addition: Interview with Fred Paling, Director at UWV Werkbedrijf voorzitter NVM over de oplevende huizenmarkt
ADD 1
Dear reader,
As of this year, Alumni Association Financials has officially been founded. Financials already existed for over five year within our association. However, to serve our alumni in the best way possible, there has been decided to proceed as a separate association. Alumni Association Financials will organize all alumni activities to create a better bond between our former members. The official opening of the academic year by Tilburg University took place on September 2, and was accompanied with the Tilburg University Cantus (TUC) later on that evening. Furthermore, this year’s Asset Kick-off Party was held on September 18 to prelude the new academic year. Like always, Asset | Accounting & Finance itself also offers a diverse and challenging activities package, as listed on the last pages of this magazine. First, there was the ‘College Kick-Off Hockey Tournament’ in co-operation with T.F.V. ‘De Smeetskring’. On Friday September 13, various teams competed for the title of its second edition. Furthermore, on Friday September 20 the VIP Lecture will take place. On this evening Jan Hommen, CEO ING, will elaborate about his interesting career at one of the biggest banks in the Netherlands. Our next event takes place a couple of days later, namelythe Financial Business Dinner on September 24. The fourteenth edition of this evening provides an excellent
On October 10, Accounting Insight is scheduled, the theme being ‘Adapt to Survive’. This symposium on the field of Accounting is not only interesting for accounting students, but also for other students interested in controlling and finance. The week after Accounting Insight, a group of 28 participants of the Studytour will depart on October 14 for their twoweek trip to Hong Kong. This group will discover the world of accounting and finance in Hong Kong, and will visit all the beautiful cultural things Macau and Shenzhen has to offer. The visit to this pearl in Asia will be the guarantee of a wonderful trip. Simultaneously with Accounting Insight and the Studytour, Asset | Accounting & Finance will participate in the Asset-In-House days. During these three weeks one can subscribe to an enterprise of his or her interest. You will be welcomed at the company’s office and participate in an exciting program composed by the company itself. Moreover, the Finance Expedition will take place in cooperation with Asset | Econometrics. From November 20 until November 22, the Finance Expedition will kickoff in Amsterdam. During this three-day stay, participants
will visit renowned companies at their offices and participate in different cases. The goal is to let students gain a real insight in the daily activities of different financial institutions. As can been seen in the list of activities, Asset | Accounting & Finance not merely provides students interested in accountancy, finance, controlling and investment theory with numerous possibilities to develop themselves beyond their studies, we also offer them the chance to build and expand an elaborated network. Asset | Accounting & Finance gives you as student the opportunity to experience the ‘student life’ in an ambitious and fun way.
3 Introduction
The start of the new academic year is traditionally accompanied by a brand new edition of Faces. The one that lies in front of you is the first issue of volume 15. The editorial board has been working all summer long to provide you with yet another fantastic version of Faces. Hereby, I would like to thank all the contributors for his or her dedication to this new edition of Faces.
opportunity for students in the last phase of their studies to get acquainted with different fields of business in an informal way.
Lastly, I would like to introduce the new board members of Asset | Accounting and Finance. Lars Smits (Treasurer), Inge Maas (External Affairs), and I have started as from September. Together with Kim Claassen (Vice-Chairman), Ruben Tax (Secretary) and Lieke Jessen (External Affairs) we will devote ourselves to getting us as study association through the promising upcoming year, and work on a thriving future. I would like to wish you an energetic academic year. Maximize your personal benefits! On behalf of the board, Coen Tomesen Chairman Asset | Accounting & Finance
INTRODUCTION words from the chairman
FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 3
ADD 2
INDEX
Collaborators: Drs. F. Paling MBA, M. Kerkmeijer & J. Wennekes, Prof. dr. J.G.A. van Mierlo, Dhr. J. van Kleef, Dr. M. Van Tuijl, Dhr. C. Smit, Dhr. T. Nierop, Dr. G. de Zwart CFA & Dr. R. van Dijk, Dhr. G. Hukker, Prof. dr. G. Drosterij, Dhr. M. van Wijgerden, Dhr. T. Groot, Mw. J. van Diessen, Dhr. D. Snellen, Mw. E. Saka, Dhr. R.H.A.M. van den Meijdenberg, Dhr. M. van Gemert, Dhr. S. van Zomeren, Dhr. J. Barkema, Dhr. C.J.H.M. Tomesen BSc, Dhr. R.C.A. Tax Advertisements: EY, Tilburg University RA Program, ABAB, Alumni Association Financials, PWC, Asset Accounting & Finance Career Portal, Wesselman, Deloitte, NIBC Contact details: Tilburg University, Room E106 P.O. Box 90153, 5000 LE Tilburg Telephone: 013 - 466 2662
[email protected] About Faces: Faces is a magazine published by Asset | Accounting & Finance for student members, alumni, relations of Asset | Accounting & Finance, and other persons interested. Nothing from this edition of Faces may be copied and/or made public using press, microfilm, photocopy, or whatever other means, without authorization from the board of Asset | Accounting & Finance.
FACES #. 01 september 2013
Editorial
ARTICLES
Adapt to survive Nederland paradijs Toezicht in beweging
Interviews Fred Paling
COLUMNS
Column Finance C. Smit Column Accountancy T. Nierop Column Van Tuijl
CONTRIBUTIONS Facts Opinion Verhuisdoos Message from abroad Business for dummies Working at... Stock exchange Student entrepreneur Face 2 face Overview activities Campus life
5 Summary
Chief Editor Martin Pott Copy Editor Mark van Wijgerden Editors Luc Hoffmans, Richard van den Meijdenberg, Paul Piters, Tessa van Rijn Layout Mark Koevoets Printing Orangebook almanakken&verenigingsbladen, www.orangebook.nl,
[email protected] ISSN 1566-225X Circulation 1250
7
8 14 30
19
12 28 40
11 23 24 27 34 36 39 42 44 46
On the internet: www.Asset-AccountingFinance.nl And on the main social network: www.facebook.com/AssetAF
FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 5
ADD 3
14
EDITORIAL
pag.
NEDERLAND PARADIJS
Is Nederland wel of geen belastingparadijs? Door Joost van Kleef Article
Article
Nederland paradijs Joost van Kleef schreef een boek over belastingparadijzen, en speciaal voor Faces een bijdrage over hetzelfde onderwerp. P14 Article
Toezicht in beweging Hans van Mierlo, professor of Public Finance at Maastricht University, expresses his thoughts about supervision, ethics, and business at the boardroom. P30 Interview
Fred Paling Fred Paling, member of the board of the Dutch social security and employment agency ‘UWV’, tells us how to manage such an agency in times of crisis. P19 Column
Finance Cees Smit takes a look at financial regulation and notices that some peculiar things are happening concerning the provision of financial intermediaries. P12 Column
Accounting Tom Nierop challenges us to ask ourselves the question: “Am I suitable for the accounting profession?” Forcing us to think about the accounting profession and the ethics concerned. P28
Column
Van Tuijl Martin van Tuijl analyzes various soccer strikers, and what their price/quality ratio is like. P40 Opinie
Verhuisdoos After all the bad news concerning the real estate market from the last couple of years, Ger Hukker, director at the NVM, gives us a look at the bright side of this market and tells us why we should show some careful optimism. P23
Stock Exchange
Dat kan zeker slimmer Gerben de Zwart and Ronald van Dijk explain how companies should use benchmarks efficiently and how to treat risks. P36
7 Yet another year at Tilburg University has started, and, as this is the first edition of Faces of the academic year 2013-2014, I would like to welcome everyone (back) in Tilburg. I hope everyone has had a good vacation, and has taken his or her time to get some rest in order to get ready for another year full of lectures and assignments, as well as parties and fun activities. For the people who are starting their studies in Tilburg, I would like to invite you to enjoy all the fun aspects the student life has to offer, and, if you are interested in giving your Tilburg social life a boost, to become an active member of Asset | Accounting & Finance. Of course I do not want to discriminate against Tilburg University veterans, so I would also like to invite them to become active.
Contents
Adapt to survive As part of the commission that organizes the upcoming event Accounting Insight on October 8, Marloes Kerkmeijer and Jordie Wennekes give an introduction about how the accounting profession is subject to change. P8
This year, our great study association will celebrate her third lustrum, which I know the Lustrum Committee will make sure to be a great success. Of course, a lot of other great activities will be organized this year, such as iFinance, Accounting Insight, the Financial Business Dinner, the Studytour with destination Hong Kong and the Investment Night. As is the case with every new start, some changes have taken place. For instance, the board has had its semi-annual shuffle. Where Sander, Roel, and Laura have left the board, three new people have been found willing to replace them; Coen will be the new leader as our Chairman, Lars will manage the funds as Treasurer and Inge will be our new PR-machine as External Affairs. I would like to thank everyone from the ‘old’ board and welcome the new people and wish them good luck on their exiting new positions at Asset | Accounting & Finance. On the other hand, I would like to wish the old board good luck integrating back in the regular student life, including lectures, studying, and long-awaited free time to revive their social life. Furthermore, I would like to thank the great people from the editorial board that have helped make this magazine possible this year, and who have recently said goodbye in order to explore foreign countries, or start a Master’s program in a different city. So, hereby: thanks Richard, Luc, Tessa, and Paul for making Faces such a great magazine this year! As I am nearing a year of participation in the Editorial Board, this will be the last edition of Faces that will be published with me as editor-in-chief. I would like to thank everyone for a great time at the committee, and I want to wish my successor the best of luck with continuing making Faces a great magazine. For all of you: good luck on your studies this year, and enjoy your time at Tilburg University! Martin Pott Editor-in-Chief Faces
FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 7
Adapt to survive
8 Article
The accountancy profession is subject to change by Marloes Kerkmeijer and Jordie Wennekes
The changing profession of the accountant is subject of the event Accounting Insight 2013. The event is titled ‘Adapt to survive’ and will take place in October. The topics discussed below will be the guideline for the discussion during the event in October.
Accounting Insight 2013 ‘Adapt to survive’ will take place in October. If you want to discuss with people from the field or you want to know more about the subject, scan the QRcode, visit the website of Accounting Insight and subscribe for the event
Various developments put pressure on the traditional business model of the accounting firm. Both technological developments and changing needs of clients and society, require a cultural change within the accounting firms. Technology is changing the world around us. Accounting firms should anticipate on these developments to be competitive. Where financial records become more digitized, automated and standardized, the work of the accountant will dramatically change. Accountants sifting through boxes full of clients’ physical receipts was a known phenomenon, however these days of manual labor will be gone. From the perspective of the client, the developments make it possible for businesses to perform standardized bookkeeping services themselves. Because clients can do more themselves, they want more from their accountant. A sparring-partner
with a proactive attitude is asked for. Also the needs from society have an impact on the role of the accountant. We expect the accountant to be more transparent, where they should give a more extensive opinion about the firm they audit. Finally, with respect to these aspects, the consequences for the education of accountants will be discussed. But first, the three most prevalent technological developments will be discussed in detail.
Jordie Wennekes is masterstudent Accounting and Marloes Kerkmeijer is bachelorstudent Business Economics
Technological developments XBRL XBRL (eXtensible Business Reporting Language) is an open standard for automatically collecting, publishing and exchanging financial information via the internet. With this standard, different computer systems can communicate with each other in a uniform language. Numbers and text are tagged, which makes these data unequivocally interpretable and workable for different users. So, XBRL standardizes the definition of business data. In this way, data do not have to be transformed first, in order to be used for different purposes. The users of the financial statements can distill the necessary information itself from the datasets underlying the financial statements. XBRL is a development that causes the work of the accountant to change. The accountant should give a different type of assurance than merely the “true and fair view” of the financial statements. In the future, accountants should give an opinion about the quality of the underlying processes of the firm which have led to the digital XBRL statements or they should give an opinion about the underlying data.
Continuous auditing The purpose of an audit is to give assurance about the information in the financial statements of the client. For information to be useful for users of the financial statements, it should be timely and free from material misstatements, omissions, and fraud. The development of Enterprise Resource Planning systems have enabled the timely generation of financial information. Although the timeliness of financial reports increases, the level of assurance decreases. Monthly and daily reports are not audited, which causes inappropriate decisions by stakeholders who increasingly depend on real-time information. In this perspective, it is more relevant to have reliable up to date information than reliable information from the previous year. And this causes continuous auditing to be more prevalent in the future. Nowadays the audit consists of an interim audit and a year-end audit. The traditional audit is both labor and time intensive because of manual audit procedures. However, the automation within firms causes accountants to rely on internal controls. Which makes it possible to have manual audit procedures to be replaced by
automated audit procedures. With continuous auditing, the accountant can perform an automated audit several times a year or on a real-time basis. Enclosed with this form of auditing is the accountants’ opinion about the automated internal controls within the firm and the exceptions that will be detected by the software. At the end, the accountant will be the external supervisor of the internal system of the client. However a possible danger for the independence of the accountant with this development, is the risk of self-assessment because the accountant will be too much involved with the client. Cloud Computing Cloud computing is another important technological development that will have implications for the future of the accountancy profession. Cloud computing is a network of computers that makes software, hardware and data available on request via the internet. Cloud computing is a radical form of outsourcing. In this way, the user has been no longer the owner of the hard- and software used and is not responsible for maintenance. Because of cost savings, cloud computing will be used more and FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 9
more by firms. In the future, more financial systems of firms will go to the cloud. With this development of outsourcing systems to the cloud, the traditional audit of the firm should be focused on guarantees and certifications from the products and services in the cloud. This is a so-called one-to-many principle: one audit should be performed with respect to one service provider with many clients. Instead of one audit for every client, one general audit of the service provider is needed which automatically encompasses all the different clients. In the end, the work of the audit is more complicated and an ITexpert will be necessary. This has a decreasing effect in the workload of the accountant. Increased expectations Besides the changes in technology, there are other changes to be made in the profession of the accountant. After the financial crisis the confidence in the financial institutions is gone and so is the confidence in the profession of the accountant. It is not obvious anymore that what the accountant does is right. Because of this decreasing confidence, the accountant nowadays has to convince and satisfy his customers and outreach their expectations. Especially now, due to the changes in society, there is an opportunity for the accountants to strengthen their relevance. More advice? Because of the extensive automation, the administrative- and compiling services of accountants are under pressure. Clients can perform these services themselves or other players in the market can perform these services less costly. As a result, the automation will ease the accountants’ burden. However, FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 10
the automation provides a new opportunity for accountants to prove their value. The automation increases the real-time availability of financial numbers. This allows accountants to present themselves as an advisor for the entrepreneur. Advice will be more important in the future for these accountants that heavily rely on administrativeand compiling services. This development coincides with the changed expectations of the clients. Clients are expecting more from their accountant. Accountants are expected to be more proactive instead of the traditional reactive attitude. They will be the sparring partner of the entrepreneur and they have to think along with the entrepreneur about issues like strategic opportunities.
“
Technological developments will change the work of the accountant dramatically: Understanding the internal controls of the client and a system-based audit will be more important
“
A profession with more content As a matter of social responsibility, the accountant should not bound his proceedings only to controlling. The auditors’ statement does not include risks detected and handled in a company, so the profession of the accountant should include more than just controlling. The accountant should not only ask the audit committee what they are worried about, but the accountant should be part of that discussion. More than ever, the accountant has to give his opinion on the behavior of the management, the business risks and the financial stability of a company. This is also what external stakeholders expect from the accountant. The International Auditing and Assurance Standards Board (IAASB) recently proposed to give more content to the profession of the accountant, but the question will be if the accountant has to change their profession like this. Against what is said before, there are still many people
saying the accountant should stick to his job and restrict his work to the core business, monitor and assess the figures. The accountant itself thinks the responsibility of reporting to the external stakeholders belongs to the management and supervisory. This year, the core of the policy of the board of the association of Dutch professional accountants (NBA) focuses on the relevance of the profession of the accountant. The quality of controlling is highly dependent on the environment in which the accountant operates and that is why the accountant should issue clear signals if there is any defect in governance control. The training package consists of improving professional skepticism and particularly focuses on improving oral and written communication. Changing the study of the accountant Due to the developments, a change in the study and training of the accountant is necessary. The current educational model matches not sufficiently to the needs of the market and society. Accountants have to focus more on risks and the way they communicate the risks. Therefore, the traditional accountancy subjects should contain more technological insights, governance and social responsibility. Soft skills should become hard skills and ethics will be of greater value. Technological developments are changing the assurance work of the accountant. Within the assurance engagements, more IT knowledge is required. There is a widespread consensus that the study of accountants should contain more IT. However, does the accountant have to be an IT-auditor next to
facts Did you know that: Drinking alcohol pays off! People who drink now and then earn on average ten percent more salary than people who never drink. Furthermore, men that go at least once a month to a bar earn up to 17 percent more. You are often drunk? You can not blame yourself. Research turns out that people who where more smart at young age are getting drunk more often than others. Ninety percent of paper money circulating in US cities contains traces of cocaine. From this paper money, $5, $10, $20 and $50 bills are more likely to be positive for cocaine than $1 bills. The amount of cocaine on the bills will not cause any health risks. However, bank tellers, who are surrounded the whole day by these small amounts of cocaine, have a chance for testing positive on cocaine without conscious use. With only a 1 in 100 chance of having a non-fatal injury or illness, the financial sector is the safest job area. While Barack Obama has been president, the U.S. government has spent about 11 dollars for every 7 dollars of revenue that it has actually brought in. In 1983, Apple entered the Fortune 500 at #411 after being in existence for only five years, making it the fastest growing company in history. The chances of you dying on the way to get your lottery tickets is greater than your chances of winning.
being a financial accountant? The other option is to let the IT-auditor and the accountant work together, to get the best of the two competitive worlds. “Take hold of the future or the future will take hold of you” In conclusion, the services of accountants are changing due to the technological developments and the increasing expectations of clients and the society in general. Technological developments
will change the work of the accountant dramatically. Understanding the internal controls of the client and a system-based audit will be more important. Therefore a change in the study of the accountant is necessary. In addition, traditional administrative- and compiling services will disappear thanks to the automation. However, this automation paves the way for accountants to strengthen their advisory services. Which in turn, satisfies the needs of the client. On the other side of the relation, to strengthen
their social role, the accountant should overcome the information gap between the accountant and the stakeholders. More content should be given to the opinion of the accountant to satisfy the users. So, the demand for traditional services decreases because of the various developments. However, to have their relevance, there are opportunities for the accountancy profession to provide new services. In the end, it is important to take hold of the future or the future will take hold of you.
Women on average earn 63 cents for every dollar that a man earns. For that reason, women (should) need to be extra careful about investing. A pop star whose song “Gangnam Style” became the first Korean hit to top Apple’s music download charts has also worked his magic on his father’s software firm, helping it double in value since singer and dancer Psy burst onto the global scene in July.
FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 11
COLUMN finance
beleggers hebben goed advies nodig hebben om hun kapitaal te beschermen en rendementen te maken in moeilijke markten: advies moet voor iedereen beschikbaar zijn en niet alleen voor grotere vermogens door cees smit De normale wereld en daarmee ook de financiële wereld wordt gekenmerkt door het actie-reactie principe; een partij of persoon doet iets en een ander reageert. Een bedrijf komt bijvoorbeeld met cijfers waarop de markt reageert. Aangezien markten door overheden en centrale bankiers gemanipuleerd worden met enorme bedragen (QE maatregelen) zijn de reacties soms wat vreemd of is er geen reactie zoals je die zou verwachten. Het is dan ook niet vreemd dat de markt reageert op het feit dat de bemoeienis in de toekomst minder gaat worden (het
temperen), de mogelijke exit strategie FED. Voordat ik het ga hebben over de rente effecten van de mogelijke exit, sta ik stil bij de wet- en regelgeving waarmee de overheid grote invloed heeft op de markt. Denk maar aan de hypotheekaftrek op de huizenmarkt. Een ander voorbeeld zijn de nieuwe regels voor tussenpersonen in de verzekeringsbranche. Vroeger mocht de tussenpersoon een doorlopende fee krijgen (kickback) op bijvoorbeeld een beleggingsverzekering. Tegenwoordig moet de klant vooraf de uren van de adviseur betalen, zonder
“
Het laag houden van rentes lijkt onschuldig en goed voor iedereen, maar los van de effecten op pensioenen is er het effect op de risicobereidheid van mensen: men gaat meer risico aan
“
Cees Smit is algemeen directeur van de hedendaagse vennootschap Today’s Beheer en schrijft deze column op persoonlijke titel
FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 12
te weten wat het advies gaat worden. Voor grotere vermogens (boven de honderdduizend euro) is het commercieel gezien rendabel om de adviesfee te betalen, maar voor een klein vermogen van bijvoorbeeld 15.000 euro (wat nog steeds een groot bedrag is voor veel mensen om bijeen te sparen) is het adviesbedrag procentueel al snel een enorm bedrag. Het is in mijn idee vergelijkbaar met een klant die een BMW-garage inloopt, nog niet weet welke auto hij wil en voor de offerte al 3.000 euro moet betalen. U zegt dat het heel bizar en ondenkbaar is,
Actie en reactie Cees Smit beschouwt enkele misstanden en vreemde zaken in de financiele wereld
13 Column
want dan zou u niet meer in de garage komen, maar wat is het verschil tussen een reëel en een financieel product? Ik denk dat er economisch gezien geen grote verschillen zijn. Maar waarom zou het wel met een doorlopende fee mogen of met een winst voor de adviseur, terwijl het andere niet mag en als pervers bestempeld wordt? Dat dit soort veranderingen grote effecten hebben op de maatschappij en de financiële wereld wordt onderschat. Vermoedelijk komen we niet uit deze discussie en is het sowieso een achterhoedegevecht, aangezien de regels reeds zijn gewijzigd en veel tussenpersonen al huizenhoge problemen hebben. Iets waar ik het eerder ook al over gehad heb in columns zijn de effecten die we volgend jaar gaan zien met vermogensbeheerders. Om niet zuur over te komen wil ik het graag hebben over iets waar we nog wel invloed op kunnen hebben, namelijk de lage rentes. Een lage rente geeft een impuls aan de aandelenmarkt. Er wordt bijvoorbeeld met geleend geld gespeculeerd, maar “geld lenen kost ook weer geld” hebben we geleerd van de AFM. Het laag houden van rentes lijkt onschuldig en goed voor iedereen, maar los van de effecten op pensioenen is er het effect op de risicobereidheid van mensen (men gaat meer risico aan om toch rendement te maken). Daarnaast ontstaan er grote effecten als je stopt met de lage rentes. De procentuele effecten zijn enorm en dus krijg je juist een extra groot effect. Het effect gaat niet alleen op voor mensen met schulden die ineens veel meer moeten betalen, maar ook mensen die schuldenpapieren van anderen hebben (obligaties), krijgen te maken met grote effecten. Een obligatiekoers is namelijk een gevolg van de opbrengst. Als de rente stijgt, wordt de opbrengst relatief gezien minder en daalt de koers. Defensieve portefeuilles met veel obligaties zijn bij de huidige lage rentes helemaal niet zo ongevaarlijk als sommige beleggers denken. Vooral obligaties met een langere looptijd (meer dan 10 jaar) geven grote koersdalingen bij rentestijgingen. Er is historisch gezien een grote correlatie tussen Amerika en Europa en momenteel zien we in Amerika de lange rente flink oplopen. Het leuke van de financiële wereld is dat er ook producten zijn die profiteren van oplopende rentes. In Amerika bestaat de mogelijkheid om een Tracker (TBT) te kopen die op het moment dat de rente stijgt zelfs met een hefboom stijgt. Je kunt daardoor jezelf als belegger (lees: je portefeuille) beschermen tegen een rentestijging. Dat dit werkt kunt u zien als u naar het koersverloop van de TBT over de afgelopen weken (maand mei /juni – red.) kijkt. Dit kan via bijvoorbeeld Yahoo-finance. Als u een nog betere belegger bent, zou u ook opties op de TBT kunnen gebruiken als bescherming. U kunt dan profiteren van opmerkingen zoals Ben Bernanke die deed over het afbouwen van het aankoopprogramma. Uiteindelijk ben ik van mening dat veel beleggers een goed advies nodig hebben om hun kapitaal te beschermen en rendementen te maken in moeilijke markten. Ik hoop daarom dat de spreekwoordelijke wal het schip kan keren, waardoor advies voor iedereen weer beschikbaar komt en niet alleen voor grotere vermogens.
nederland paradijs
door joost van kleef
is nederland nu wel of geen belastingparadijs?
Joost van Kleef is onderzoeksjournalist en auteur. Onlangs verscheen van zijn hand, in samenwerking met economisch journalisten Martin van Geest (Het Financieele Dagblad), Henk Willem Smits (Quote) en Jort Kelder het boek Het Belastingparadijs, waarom niemand hier belasting betaalt behalve u
FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 14
In de media en in de politiek laaide onlangs de felle en enigszins verhitte discussie op: is Nederland een belastingparadijs – of niet? ‘Nee, nee, nee!’, zegt Den Haag dat in één moeite door voor het gemak meteen maar besloot dat het woord ‘belastingparadijs’ in de Tweede Kamer voortaan taboe is. ‘Ja’, zeggen veel financieel-economisch journalisten, met professor doctor Ewald Engelen als vaandeldrager voorop. ‘De polder is een belastingpara-
dijs, een roversnest, een fiscale vrijhaven zonder God of gebod.’ Wat is de waarheid? Politicus Roland van Vliet van de Partij voor de Vrijheid was de eerste politicus – nog vóór minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem en zijn olijke staatssecretaris Frans Weekers – die de bui al zag hangen rondom de beladen term ‘belastingparadijs’. Want als Nederland bekend staat als zodanig, is dat eerste slecht voor ons imago in de
wereldpolitiek – en u weet hoe belangrijk imago anno 2013 is… – en ten tweede slecht voor het belastingbetalingsmoraal van de Nederlandse burgers, die toch al morren, onder Rutte II. Want als Nederland al fungeert als een belastingparadijs, dan uitsluitend voor buitenlandse bedrijven en buitenlanders. Hollande Nederlanders worden redelijk stief aangeslagen in Nederland. Wie meer verdient dan
55.991 euro per jaar mag, pardon, moet meer dan de helft van zijn inkomen boven dat bedrag doorgireren naar Den Haag: 52 procent om precies te zijn. In vergelijking met de rest van Europa is dat iets boven gemiddeld. De Fransen zijn onder François Hollande (what’s in a name) slechter af, evenals de Denen en de Zweden. Kijken we naar het belastingregime voor het nationale bedrijfsleven, dan loopt Nederland keurig in de Europese pas. Boven
FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 15
de 200.000 euro bruto winst betalen bedrijven 25 procent vennootschapsbelasting (winstbelasting). Daaronder 20 procent. Dus wat betreft ‘Nederland is een belastingparadijs voor Nederlanders’ heeft PVV’er Roland van Vliet groot gelijk. De blauwe enveloppe die de belastingplichtigen in Nederland jaarlijks chagrijnig op de mat vinden is verre van paradijselijk. Vandaar misschien dat de politieke partijen VVD, SGP, CDA, 50Plus, D66 en de PvdA de motie van Van Vliet, om het woord ‘belastingparadijs’ de Tweede Kamer uit te bannen, steunden. Frans Weekers (in Nederland is opmerkelijk de staatssecretaris verantwoordelijk voor belastingzaken, de minister heeft er zelf kennelijk geen zin in) ging in, hem kenmerkend, kinderlijk enthousiasme nog een stapje verder. Volgens Weekers zijn Nederlanders die het woord ‘belastingparadijs’ in de mond nemen ‘landverraders’. Ja, ’t is wat. De PPV-woorden ‘kopvodden’ en ‘polder-taliban’ mogen overigens nog wel vrijelijk in Den Haag worden uitgesproken, maar dat is volkomen logisch, uiteraard. Er zijn echter drie feiten die de motie aannemende Haagse politici even over het hoofd zagen. De eerste: Van Vliet kwam met een wel heel nauwe definitie van de term ‘belastingparadijs’: ‘Een belastingparadijs is een land waar niet of nauwelijks belasting wordt betaald’. Tsja, die blauwe vlieger gaat inderdaad niet op, tenminste, voor wat betreft de inwoners van Nederland. Maar, en hier komt feit twee, een beetje slimme buitenlandse miljonair (de rijkste Griek van Griekenland, Spiro Latsis, bijvoorbeeld, goed voor een girorekening van 4,8 miljard dollar), een beetje zanger of artiest (Mick Jagger, Bobo, Angus Young van de rockende herrieformatie AC DC) of een beetje redelijk renderend internationaal bedrijf (Ikea, Google, General Motors, WalMart) betalen in de polder aan de fiscus weinig tot niets. Niets? Niets! FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 16
“
Nederland stelt zich in belastingverdragen doorgaans uiterst soepel op: Liever pakt Den Haag een paar procent van een bepaalde fiscale geldstroom dan helemaal niets
“
En ten derde: de cencurist Roland van Vliet was voor zijn Haagse bestaan belastingadviseur in dienst van accountantsbureau Ernst & Young, een onderneming die zich specialiseert in legale, fiscale sluiproutes. En als er één partij, buiten de BV Binnenhof, eet uit de ruif van belastingontwijkers, dan zijn het de Ernst & Youngs van deze wereld. En Van Vliet wilde zijn
voormalige collega’s best een handje helpen in de strijd om hun bestaan. Leuker kan hij het niet maken. ABC’tje Maar laten we Van Vliet een beetje tegemoet komen. Helemaal ongelijk heeft hij namelijk niet. Nederland is géén authentiek belastingparadijs, met zachtjes wiegende palmbomen en een zwoel zandstrand. Nederland is geen Cyprus, geen Maagdeneiland en geen Bermuda. Authentieke belastingparadijzen herkennen is een ABC’tje. A is het ontbreken van een daadwerkelijke economie, daadwerkelijke economische bedrijvigheid. Die is er in die dergelijke oorden niet of nauwelijks, met als uitzondering belastingparadijsenclaves als Delaware (VS) en landen die van hun bankgeheim hun core-business hebben gemaakt zoals Zwitserland. B is de kwestie dat een belastingparadijs pas een Echt Belastingparadijs is, als ook de inwoners zelf profiteren van de fiscaal gunstige wind. Monaco is een belastingparadijs, want de Monegasken zelf betalen (ook) geen inkomstenbelasting. Dat dit in de Hollandse polder helaas net even wat anders ligt, hoeven we u niet uit te leggen. C een belastingparadijs is een belastingparadijs als het geld dat er fiscaal vriendelijk heen stroomt, ook werkelijk in het paradijs zélf blijft. En daar hebben we het belangrijkste argument te pakken om Nederland geen belastingparadijs te vinden. Het geld dat fiscaal vriendelijk door Nederland wordt gepompt, blijft hier niet. Het geld is hier veelal maar (heel) even, soms zelfs maar letterlijk een seconde, maar het blijft hier niet. Dat zou ook gigantisch stom zijn, want als, zeg Google, hier in dit drassige land dividend gaat uitkeren, moet er gewoon tegen stief tarief met de Hollandse fiscus worden afgerekend. Geldstromen Dus Nederland is geen belastingparadijs? Mwah. Als je naar de geldstromen kijkt,
duikt er een iets ander beeld op. Vorig jaar stroomde er, berekende De Nederlandsche Bank dus de bron is redelijk onbetwist, 4.000 miljard euro fiscaal gedreven geld door Nederland. 4.000 miljard. Dat is acht procent van de omvang van de wereldeconomie. Acht procent. Dat u een idee heeft. Het is een bizar groot bedrag. Dat geld is voor het grootste gedeelte afkomstig van ‘buitenlandse’ multinationals. Waarom laten zij hun fiscale geldstromen via de polder lopen? Omdat dat voor hen voordelig is. Dat voordeel bestaat bijna uitsluitend uit de gigantische hoeveelheid belastingverdragen die Nederland heeft gesloten met andere landen. Er is geen enkel ander land ter wereld dat er zoveel belastingverdragen op na houdt als Nederland. In dergelijke overeenkomsten wordt, kort door de bocht, geregeld welk bedrijf in welk land belasting betaalt. Nederland stelt zich in die verdragen uiterst soepel op. Liever pakt Den Haag een paar procent van een bepaalde fiscale geldstroom dan helemaal niets. Helemaal niets krijgt Den Haag als een bepaald bedrijf Nederland totaal links laat liggen. Een beetje krijgt Den Haag als ze een internationaal bedrijf zo gek krijgt om zich hier te vestigen, al was het alleen maar op papier. In ruil daarvoor bieden Dijsselbloem, Weekers en hun voorgangers kortingen aan op de belastingaanslag. Hoe hoog die korting is, blijkt uit de volgende cijfers: over de 4.000 miljard euro die door ons land werd gepompt, droegen de multinationals – en Bono en Jagger – in totaal 500 miljoen euro af. Een belastingdruk van 0,0125 procent. Tel uit je winst. Dat doet Den Haag ook. 500 miljoen is altijd beter dan geen 500 miljoen. Ja toch? Nou dan. Bovendien levert het belastingontwijkcircus Nederland banen op. 3.700 om precies te zijn. Op een Hollands arbeidspotentieel van acht miljoen mensen is dat een werkgelegenheid van 0,04 procent.
TRUST ME (NOT) Een (van origine ‘buitenlandse’) multinational dat gebruik wil maken van het zwoele Nederlandse belastingklimaat, moet ‘officieel’ in Nederland gevestigd zijn. Logisch. U zou ook wel willen genieten van het nul procent vrolijke inkomstenbelastingklimaat van Monaco, maar u woont in een onder water staande doorzonwoning in Leidsche Rijn. Dus helaas, dat gaat niet. Hetzelfde geldt in principe voor buitenlandse bedrijven die willen profiteren van de fiscale voordelen van de polder. De Nederlandse Belastingdienst hanteert een aantal criteria om te bepalen of een bepaalde multinational ‘Nederlands’ is: 1. Minimaal de helft van de bestuurders van de multinational woont in Nederland 2. De belangrijkste on-going-concern besluiten worden in Nederland genomen 3. De belangrijkste zakelijke bankrekeningen zijn Nederlandse bankrekeningen 4. De boekhouding van de betreffende multinational wordt grotendeels in de polder gevoerd, gecontroleerd en bij de fiscus aangegeven 5. De multinational heeft en communiceert met een Nederlands adres 6. Het bedrijf houdt er een bepaald minimaal eigen vermogen in Nederland op na Al deze criteria samen noemt de Belastingdienst met een onvertaalbaar Engels woord ‘substance’. Maar in die Hollandse substance heeft menige buitenlandse multinational helemaal geen zin; het is gedoe, het is kostbaar en veelal praktisch volstrekt onhaalbaar. Stel je voor, moet ineens de halve board van Starbucks, Google en Ikea in Hoofddorp gaan wonen – of nog erger. Ze kijken wel uit. Geeft niet, want de substance-regels zijn dodelijk eenvoudig te realiseren, namelijk met behulp van een Nederlands trustkantoor. Trustkantoren kunnen, tegen een stevige vergoeding (menig aandeelhouder van een trustkantoor staat in de Quote 500 of is op z’n minst miljonair) de vereiste substance verzorgen. Een trustkantoor ritselt in Nederland wonende ‘directieleden’ (veelal werknemers die al op de loonlijst van de trust staan, bijvoorbeeld de receptioniste, de schoonmaker, de man van de postkamer), een inschrijving in het Handelsregister, een (schaduw) boekhouding, een kantooradres (namelijk het kantooradres van het trustkantoor) en een Nederlands bankrekeningnummer. Het trustkantoor speelt voor directeur, voor secretaresse, voor boekhouder, regelt de ‘aandeelhoudersvergaderingen’ en alles wat verder nodig is om de Nederlandse vestiging op papier te laten lijken op een écht ‘Nederlands’ bedrijf. Mag dat allemaal zo maar, horen wij u denken? Ja hoor, dat mag. De Nederlandsche Bank houdt toezicht op de circa 180 Nederlandse trustbedrijven en weet exact wat daar gebeurt. Niets. Ja, de belasting ontwijken, dat wel ja. Maar dat vinden de Nederlandse overheidsinstanties geen enkel probleem. Zolang uw bedrijf maar het toptarief aftikt.
Blauwe Ellende Wat staat daar tegenover? Wat ‘krijgt’ Nederland voor die 500 miljoen euro en die 3.700 banen? Nou, een hoop ellende. Landen die gewoon ‘normale’ belastingtarieven hanteren zien multinationals wegtrekken naar landen als Nederland – ook bedrijven uit de Europese Unie. Die zijn daar niet bepaald gelukkig mee. En hé, Europa is toch één? Als het om geld gaat, kennelijk toch niet helemaal. Daarnaast discrimeert Den Haag haar eigen, autochtone MKB. Het MKB betaalt aan Den Haag de volle mep aan belasting, terwijl buitenlandse concurrenten hier via Den Haag juist de belasting ontwijken. Je zou maar een Nederlandse koffieketen hebben, als Bagels & Beans, De Brandmeesters, of Coffee Company. Dan moet je in de polder opboksen tegen Starbucks, dat veel minder belasting betaalt. Met dank aan Dijsselbloem. Of je hebt een winkel in meubelen. Dan moet je opboksen tegen de dumpprijzen van Ikea dat tegen dumpprijzen in Holland met de fiscus afrekent. Over oneerlijke concurrentie gesproken. Er blijft geen level playing field meer over. En een en ander levert bizarre situaties op die de Nederlandse belastingbetaler juist geld kosten. Neem Griekenland. Griekse bedrijven fiscaliseren massaal via zogenaamde brievenbusmaatschappijen in Nederland. Hellenic Plastic betaalt in Nederland (een fooi aan) belasting, de Griekse mijnbouwer European Goldfields ‘zit’ in Nederland, de omvangrijke Griekse hotelketen Abela ‘zit’ hier, sterker nog, van de 20 grootste Griekse multinationals rekenen er 18 ‘goedkoop’ af met Den Haag, waardoor de Griekse fiscus in eigen land puissant veel minder belasting ophaalt. Maar: aan de andere kant, voor de tekorten in Griekenland staat Nederland, en dus wij als keurige ‘volle mep’-belastingbetalers met zijn allen weer garant. Op dit moment voor 17,7 miljard euro. Wie zei ooit ook weer, penny wise, pound
foolish? En dan zijn we er nog niet. Want door middel van de onvolprezen Nederlandse belastingverdragen schudt Den Haag menige belastingdienst in ontwikkelingslanden leeg. Daar staat tegenover dat wij weer miljarden terug moeten gireren als ontwikkelingshulp. In ruil voor 500 miljoen euro en 3.700 baantjes. Den Haag hanteert nog een ander argument om ‘belastingparadijs’ Nederland te laten fungeren als een veredeld belastingparadijs. Als multinationals eenmaal ‘geroken’ hebben aan Nederland, beginnen ze hier wellicht een écht hoofdkantoor. Maar dat doen ze niet. Slechts één op de tien multinationals die Nederland gebruiken om goedkoop geld weg te sluizen heeft in Nederland werknemers op de loonlijst. De rest bedient zich van de diensten van trustkantoren – zie kader Trust me (not). Tot slot wijzen Dijsselbloem, Weekers en Van Vliet graag op het feit dat Nederland geen belastingparadijs is, omdat het fiscale goedkope geld niet in Nederland blijft. Nederland fungeert slechts als tussenstation om geld snel en goedkoop op Bermuda, de Kaaimaneilanden of Curaçao te krijgen. Stel, u heeft een Amerikaans bedrijf. En dat bedrijf wil graag zijn geld stallen op een fiscaal goedkoop tropisch eiland. Gireer je vanuit de VS je geld direct naar Cyprus, dan moet je afrekenen met de Amerikaanse belastingdienst. Gireer je de boel eerst naar Nederland (belastingverdrag VS-NL), dan betaal je een fooi aan Den Haag waarnaar je het geld bijkans gratis doorpompt naar Cyprus. Kind kan de was doen. Maar dat ligt, zegt Den Haag, dus niet aan Den Haag, maar aan de lakse fiscus op Cyprus. Die gaat maar achter de belastbare pot met goud aan. Dat doet ze echter niet, want Cyprus is een écht belastingparadijs. En Nederland niet. Zegt Van vliet. Maar dat zou ook kunnen liggen aan het feit dat de PVV niet graag nog meer ‘buitenlanders’ naar de polder ziet komen… FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 17
ADD 4
INTERVIEW Martin Pott is masterstudent Finance en Paul Piters is bachelorstudent Bedrijfseconomie
fred paling Het UWV WERKbedrijf is een onderdeel van UWV en het registreert werkzoekenden, koppelt werkzoekenden aan vacatures en werkgevers aan cv’s via de “beursvloer” in de vestigingen, www.werk.nl en werkcoaches
FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 19
20 Interview FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 20
Zou u een korte introductie over uzelf kunnen geven, wat u gestudeerd heeft en hoe uw loopbaan er tot nu toe uitziet? Ik ben geboren in 1962. Na het VWO ben ik economie gaan studeren. Op een gegeven moment ben ikwerken en studeren gaan combineren, aangezien mijn vriendin en ik samen een huishouding wilden stichten. Ik ben toen gaan werken bij de rijkpsychologische dienst. Het ging in de jaren 80 slecht met de economie en er moest bezuinigd worden bij de overheid. Hierdoor werden er heel veel ambtenaren ontslagen. Ik ben gaan werken op de afdeling die verantwoordelijk was de re-integratie van ambtenaren. Op een gegeven moment heb ik een nieuwe functie als directie-adviseur gekregen. Hierdoor nam het werk in zo’n stroomversnelling toe, dat ik in het laatste jaar van mijn doctoraal gestopt ben met studeren. Mijn werkzaamheden gedurende deze periode bij de rijkpsychologische dienst bestonden voornamelijk uit het schrijven van een ondernemingsplan en het opnieuw inrichten van deze overheidsafdeling op een bedrijfseconomisch verantwoorde leest. Vlak voordat ik bij de rijkpsychologische dienst ben weggegaan vond ikhet toch wel zonde dat ik mijn studie niet had afgerond en zo heb ik toen een MBA cum laude afgerond. Vervolgens ben ik bij een ander onderdeel van het ministerie van Binnenlandse Zaken gaan werken, waar ik plaatsvervangend directeur werd. Dit was de dienst informatievoorziening overheidspersoneel en hield zich bezig met het automatiseren van salarisbetalingen. Daarna werd ik gevraagd als beleidsdirecteur maar ik dacht dat deze functie mij niet zou passen. Ik ben een echte doener en had het gevoel niet zo goed te zijn in alleen maar denken en schrijven zonder daarvan de concrete gevolgen te zien. Toen ben ik naar het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gegaan. Hier heb ik me beziggehouden met de bedrijfsvoering van het ministerie, alles wat te
maken heeft met personeel en financiën. Vervolgens ben ik bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) gaan werken. Dit was een spannende uitdaging aangezien de sociale zekerheid voorheen privaat geregeld was en dit werd veranderd in eenlandelijk geregeld uitvoeringsorgaan. Vanaf 2004 ben ik baas geworden van de arbeidsgeschiktheidsdivisie waar de WAO, WIA en ziektewet onderdeel van uitmaken. Ten slotte ben ik nu bijna drie jaar geleden in de raad van bestuur gevraagd. Wat is concreet voor u de drijfveer om in de publieke sector te werken? Geld vind ik niet het belangrijkst en ik doe graag werk wat betekenis heeft.Ik heb altijd het gevoel gehad dat dit voor mij beter tot stand komt in het publieke domein dan in het private domein. Dat is dan ook in eerste instantie de reden geweest om in de publieke sector te gaan werken. Toen ik daar eenmaal werkte, ben ik gefascineerd geraakt (en dat ben ik nog steeds). De uitvoering, de dienstverlening en het politiek bestuurlijke domein geeft enorm veel complexiteit en ook enorm veel verwonderpunten de hele tijd. Er zijn mensen die in de publieke sector terecht komen en na drie maanden zeggen: “dat is niks voor mij”. Ik vind het leuk. Wat zijn de precieze doeleinden voor het UWV en op wat voor manier voegen zij waarde toe aan de samenleving? Het UWV heeft een aantal doelen maar ik vat het kort samen tot: “wij zijn van werk boven uitkering”. Ons primaire doel is om te voorkomen dat mensen onnodig hun werk kwijtraken en als ze dit werk toch kwijtgeraakt zijn, om ze zo snel mogelijk weer aan het werk te helpen (eventueel gedeeltelijk). Daarnaast zorgen we in een periode waarin mensen tijdelijk geen werk hebben voor plaatsvervangend inkomen, een uitkering. Een andere taak is om op een goede manier te beoordelen of mensen ziek zijn en in welke mate ze taken
wel of niet kunnen uitvoerenIn de volksmond heet dit ‘keuren’. Verloopt het keuren steekproefsgewijs of systematisch? Geen van beide Iedereen die arbeidsongeschikt geboren is of arbeidsongeschikt wordt en voor zijn 18e beperkingen heeft opgelopen kan een beroep doen op een regeling voor een aangepaste werkplek en op een uitkering. Het zogenaamde keuren gebeurt van tevoren. Voordat er een beslissing wordt genomen wordt de persoon gekeurd door een verzekeringsarts die beoordeeld wat je niet kan en wat je nog wel kan ondanks je beperking. Hier maakt hij een functionele beoordelingslijst van. Iedereen wordt van tevoren gekeurd, er is geen sprake van steekproeven of iets dergelijks. Hoe komt het UWV aan haar geld en hoe wordt dit uitgegeven? Het UWV wordt gefinancierd vanuit de overheid, de financiering van het UWV maakt deel uit van de rijksbegroting. Er zijn wel regelingen als de WW en de WIA die de vorm van premiestelling nog kennen. Voor 2002 was het nog zo dat de uitgaven aan uitkeringen volledig moesten worden gedekt door premies die in fondsen werden gestort. De premies gaan in de rijksbegroting en de uitkeringen eruit. Het kan dus zijn dat de premie opbrengsten lager zijn dan de uitgaven aan uitkeringen maar omdat dit over de rijksbegroting loopt kan dat. Het UWV geeft geld uit aan uitkeringen maar ook aan allerlei vormen van voorzieningen om mensen aan het werk te houden en mensen aan het werk te helpen. Daarnaast wordt er natuurlijk ook geld uitgegeven aan het UWV zelf, salaris voor 19.000 man personeel, computersystemen, gebouwen et cetera. Houdt het UWV zich ook bezig met Corporate Governance kaders zoals de Code Frijns? De Code Frijns is niet van toepassing op ons. Echter, de overheid houdt zich erg bezig met governance vraagstukken en dus tevens vraagstukken die betrekking hebben op
zelfstandige bestuursorganen (ZBO’s) als het UWV. Voor ZBO’s is er een wet waarin onder andere beschreven staat dat het UWV bestaat, wat haar takenpakket is en waarin de structuur van het ZBO naar voren komt. Hierin staat ook vermeld dat de minister verantwoordelijk is. De politieke sturing mag niet op casusniveau plaatsvinden. De minister mag zich niet bemoeien met individuele gevallen, dit is dus ook van toepassing op het UWV. Houdt het UWV zich verder ook bezig met Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen? Veel bedrijven betrekken dit in hun bedrijfsvoering om
“
Er zijn mensen die in de publieke sector terecht komen en er na drie maanden achterkomen dat het niks voor hen is. Ik vind het leuk, ik doe graag werk wat betekenis heeft
“
naast hun primaire doelen iets bij te dragen aan de maatschappij. Bij het UWV is dit echter anders; het UWV bestaat omwille van een maatschappelijk doel, namelijk een nieuwe baan of vervangend inkomen verzorgen voor mensen die hun baan kwijt zijn. Dit wil niet zeggen dat wij ons verder niet met MVO bezighouden. Zo heeft ook het UWV thema’s als milieuverantwoord handelen hoog in het vaandel staan en zorgt het UWV ook dat mensen in minder kansrijke posities intern meer emplooi krijgen. Hier hebben wij binnen het UWV een aparte afdeling voor. Je merkt hierbij wel dat het van belang is goed onderscheid te maken
in de taken die binnen ons takenpakket vallen en het handelen vanuit het perspectief van MVO. Wat houden uw taken als lid van de raad van bestuur in? Als je kijkt waar het werk uit bestaat is dat heel uiteenlopend, het heeft betrekking op heel veel zaken. Daarbij valt te denken aan het bestuur van het bedrijf zelf, maar ook het bezighouden met de maatschappelijke impact van onze beslissingen. Dit levert een permanente noodzaak op om goed geïnformeerde besluiten te nemen. Om dit te waarborgen bestaat een groot deel van mijn tijdsbesteding uit het lezen van rapporten. FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 21
’s Ochtends vertrek ik rond zeven uur van huis, waarbij ik in de auto direct begin met lezen. Rond acht uur, half negen beginnen de eerste afspraken, wat ongeveer tot half zeven duurt. Hierna ga ik weer in de auto naar huis, waar ik verder ga met het lezen van de papieren die ik nodig heb voor de afspraken van de volgende dag. Wanneer ik thuis kom probeer ik het eerste uur niks aan mijn werk te doen, waarna ik om half tien weer begin aan nog een laatste uurtje werken. Zo gaat het vijf dagen per week en in het weekend werk ik nog een halve dag. De Raad van Bestuur van het UWV bestaat uit drie mensen. Vindt er nog een concrete splitsing plaats tussen de taken van de RvB? Er is hier sprake van een collegiaal bestuur wat inhoudt dat wij met ons drieën verantwoordelijk zijn voor alles, maar dit betekent niet dat we alles driedubbel doen. De voorzitter (Bruno Bruins) houdt zich vooral bezig met de strategie, beleidsportefeuille en alles wat met de politiek te maken heeft. Mijn collega Jose Lazeroms beheert vooral de digitale dienstverlening, ICT en financiën. We verstrekken elke maand ongeveer 1,3 miljoen uitkeringen, dus de automatiseringsgraad ligt zeer hoog en we zijn ook een belangrijke speler in de overheidsautomatisering. Vandaar dat zij veel contact heeft met andere instanties, zoals de belastingdienst en DUO om te kijken of we op het gebied van automatiserings en automatiseringsveiligheid zaken samen kunnen regelen. Mijn eigen portefeuille bestaat uit het operationele gedeelte. Dit heeft betrekking op het verstrekken van de uitkeringen, de taken van het werkbedrijf, en dergelijke. Op wat voor manier verschilt het bekleden van een bestuursfunctie bij een bedrijf als het UWV van die van een multinational of een andere grote private onderneming? Het allergrootste verschil is dat wat wij doen niet bepaald wordt binnen deze organisatie, maar bepaald wordt in FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 22
“
Vanuit het vorige kabinet is in januari een nieuwe fraudewet ingevoerd, waarin is vastgelegd dat overtredingen in de sociale zekerheid veel strenger bestraft worden
“
Den Haag. Dat geeft het werk echt een extra dimensie. De afgelopen jaren hebben we redelijk frequente kabinetswisselingen gehad, waarbij de politieke meningen over de sociale zekerheid nogal verschillen. Links is het vaak niet eens met rechts, dus op het moment dat het politieke gesternte wisselt, wisselen de opvattingen over wat we moeten doen en hoe we dat moeten doen. Je moet in een organisatie als deze een bovengemiddeld gevoel, inlevingsvermogen en belangstelling hebben voor dat politiek bestuurlijke systeem en niet alleen maar vanuit de ratio redeneren. Soms zijn er zaken die in de politieke logica heel normaal zijn, zoals het sluiten van een compromis, waarvan we, vanuit het perspectief van de uitvoeringsinstantie, zelf de voorkeur zouden geven aan een andere oplossing. Hebben er voor het UWV belangrijke veranderingen plaatsgevonden naar aanleiding van de financieel economische crisis, en zo ja, hoe gaat het UWV hier mee om? De consequenties van de financieel economische crisis zijn bepalend voor ons werk; als het slecht gaat met de economie hebben wij veel werk en omgekeerd geldt hetzelfde. Als je kijkt naar de consequenties van de huidige crisis raken die ons op twee manieren: door de crisis is er hoge werkeloosheid (en wordt er dus veel beroep gedaan op onze dienstverlening) en ten tweede heeft de overheid besloten om als
maatregel enorm te bezuinigen op de overheidsuitgaven, waardoor wij minder inkomsten hebben. Dat is eigenlijk een beetje de rode draad van 10 jaar UWV. Als je kijkt naar het takenpakket dat wij nu hebben (dat is het takenpakket van het oude UWV en het CWI samen), dan hadden we in 2002 ongeveer 28.000 mensen en dat zijn er nu 18.000, waar er op korte termijn helaas nog 5.000 van weg moeten. De crisis raakt ons dus in het hart. Heeft het huidige politieke klimaat invloed op de manier waarop uitkeringsfraude tegen worden gegaan? Je merkt dat in tijden dat het slecht gaatde gevoeligheid ten aanzien van mensen die onterecht geld krijgen maatschappelijk toeneemt. Maar we zien ook dat de politiek enorm veel aandacht vestigt of mensen zich wel aan de regels houden. Vanuit het vorige kabinet is afgelopen januari een nieuwe fraudewet ingevoerd, waarin staat vastgelegd dat overtredingen in de sociale zekerheid veel strenger bestraft worden dan voorheen. Tot vorig jaar was het zo dat als je fraude had gepleegd en je had daardoor onterecht een uitkering ontvangen, je dat geld moest terugbetalen met tien procent boete. Sinds januari is deze boete honder procent geworden. Tot slot: heeft u nog adviezen voor de studenten uit Tilburg? Wat belangrijk is: maak je studie af. Probeer tevens wat praktijkervaring op te doen. We merken dat in een periode van economische tegenslag mensen die zonder ervaring op de arbeidsmarkt komen het moeilijker hebben dan mensen die al iets van bedrijfservaring hebben opgedaan (al is het maar door een stage). Een laatste tip zou zijn: zorg ervoor dat je vindbaar bent, op een goede manier. Dus op bijvoorbeeld LinkedIn of werk.nl. We zien dat heel veel werkgevers niet meer wachten op sollicitatiebrieven, maar zelf zoeken in al de digitale bestanden die er zijn. Hoe eerder je daarmee aan de slag gaat, hoe beter het is.
verhuisdoos de woningmarkt raakt uit het slop, Verhuizen wordt weer leuk
23 Opinie
Ger Hukker is voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Makelaars, de brancheorganisatie voor makelaars
Het gaat weer langzaam de goede kant op met de woningmarkt. Ondanks alle sombere berichten zie ik in de nieuwe realiteit en de voortvarendheid waarmee minister Blok het woningmarktdossier ter hand heeft genomen vooral ook de lichtpuntjes. Natuurlijk, huizen brengen vaak minder op dan de wenswaarde. Maar daar staat tegenover dat je als doorstromer een redelijk goedkoop huis kunt terugkopen. Het nadeel van een lagere verkoopprijs kun je wegstrepen tegen het voordeel van een lagere aankoopprijs.
Bovendien is de verwachting dat de prijsdalingen van huizen verder afvlakken, waardoor het weer zin heeft om je huis te koop te zetten. Kopers happen weer toe en gaan niet meer op verdere prijsdalingen wachten. Ook ABN Amro, Elsevier, Vereniging Eigen Huis en minister Dijsselbloem van Financiën brachten onlangs positieve berichten over de woningmarkt. De huizenmarkt zal in de loop van dit jaar of anders volgend jaar zijn dieptepunt toch echt bereiken en gaan herstellen, zei Dijsselbloem bij RTLZ. Mijn optimisme geldt niet voor het komende jaar, 2013 zie ik meer als een tussenjaar. Het jaar waarin de omslag zal optreden. Daarna gaat de woningmarkt mijns inziens een opleving tegemoet. Voor starters is de woningmarkt natuurlijk helemaal aantrekkelijk. Zij hoeven zich geen zorgen te maken over een restschuld, hebben de keuze uit een groot aanbod en hebben relatief lage maandlasten. De hypotheekrente staat redelijk laag. Die kan nog lager worden, als ook pensioenfondsen en verzekeraars hypotheken gaan financieren. Voor starters wordt kopen in ieder geval
weer leuk. Doorstromers hebben mogelijk last van de gedaalde huizenprijzen, maar daar staat tegenover dat ze voor minder geld een ander huis kunnen kopen. De verhuislust is aanwezig, zo blijkt ook uit het belangrijke Woononderzoek 2013. Mensen stellen hun verhuizing uit, maar niet af. Slechts weinig mensen laten hun verhuiswensen verdampen en dat is op termijn erg goed nieuws voor de woningmarkt. Als NVM benadrukken wij ook altijd dat verkopers hun huis scherp moeten prijzen. Realistische prijzen vergroten de verkoopkansen fors, zo is ook uit onderzoek gebleken. De realisten die dit zien, blijken uiteindelijk ook dichter bij de marktwaarde uit te komen dan de dromers. De situatie op de woningmarkt biedt al met al perspectief. Als consumenten wat meer vertrouwen krijgen, hun wenswaarde loslaten en hun passiviteit laten varen, kan de doorstroming weer op gang komen. En als banken bovendien bereidwilliger worden om hypotheken te verstrekken, dan komt het met die woningmarkt de komende jaren weer helemaal goed. De verhuisdozen kunnen weer worden klaargezet! FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 23
MESSAGE FROM ABROAD 24 Mesage from Abroad
united states of america Jelle Barkema tells about his experiences abroad at the University of oregon
It’s been almost 4 full years since I landed at Portland International Airport in Oregon, the United States. The choice to continue my education in America was an impulsive one. Like a lot of my fellow VWO-graduates, I was clueless as to what my future held, and making the leap across the pond seemed like a fairly safe bet. That sounds odd, but the American education system offers a very broad selection of courses, allowing you to postpone your academic focus for a good amount of time. Not to mention, it had always been my dream to live in the United States. I ended up at the University of Oregon in Eugene, Oregon. Oregon is located in between California and Washington (state not city), on the West Coast of the United States. To be honest, my notions of the US were primarily based on stereotypes derived from movies, songs, or whatever the Internet has to offer these days. Funnily enough, the majority of my expectations didn’t stray away from the truth that much. Everything here IS bigger: cars, roads, buildings, and even people. Americans DO eat a lot of fast food. America IS heavily involved in any conFACES | Y. 15 | #. 01 | P. 24
flict, wherever in the world it’s going on. And everyone at parties DOES drink out of a red cup. Obviously, the United States has a lot more to offer than these ‘American Pie’-esque provisions, but I didn’t actually discover that until after some time. The first thing I noticed is how freakishly polite the Americans are. Fake polite, almost. Everyone is so curious about the Netherlands, and they’re all so impressed by my English proficiency. However, their curiosity is important, as the average American can be considered ignorant in regards to our tiny country. Some think the Netherlands is the capital of Amsterdam, others think ‘the Netherlands’ is a mountainous area in Pennsylvania, and the terms ‘Dutch’, ‘Danish’, and ‘Deutsch’ are used interchangeably. I was also often confronted with our lenient policies on alcohol, drugs, and prostitution, or as famous Republican TV-host Bill O’Reilly charmingly describes our country: “an anarchy and cesspool of corruption and crime”. As for campus life in Eugene, Oregon… Amazing. The campus is huge, and offers an array of high-tech facilities. The freshmen (first years) live
in dormitories on campus, and food, academic- and athletic facilities are provided. The sophomores, juniors, and seniors tend to live outside of campus (less restricted) but are all still free to utilize any on-campus services they require. Admittedly, it certainly helps that Phil Knight, the founder of Nike, is a University of Oregon alumnus, and has funded a number of large projects in Eugene and surroundings. The Knight library, along with our immense football stadium (capacity 65,000), and state-of-the-art basketball arena are some examples. I couldn’t study in the United States without exploring the fraternity/sorority scene. Thus, near the end of my first year, I joined a fraternity. Funnily enough, the image of Greek life depicted in movies like American Pie and Van Wilder are pretty close to reality. Because the drinking age is 21, the majority of students resorts to house parties when it comes to nightlife… and these parties tend to get crazy. Beer pong, red cups, toga themes; it’s all there. Though my decision to join a fraternity has probably affected my academic achievements a bit, it enabled me to meet so many people
“
near the end of my first year, I joined a fraternity. Funnily enough, the image of Greek life depicted in movies like American Pie and Van Wilder are pretty close to reality
“
that I do not regret it to the slightest. Academically, I didn’t really know what to expect. The University of Oregon is a state school, not nearly in the range of Ivy League powerhouses like Harvard or Yale. However, the level of education has impressed me. The introductory courses are nothing to write home about, but the more advanced classes have proven to be quite challenging. My major was Political Science, and after 4 years, I feel well-educated in the politics. The American education system allowed me to double minor in Business Administration and Psychology, which I believe has turned me into a more well-rounded individual. Now that I have finally at-
tained my undergraduate degree, I have plans to go to graduate school for International Relations. I will spend the upcoming year preparing grad school applications for a number of programs on the East Coast, as well as London and the Netherlands. My 4 years in Eugene, far, far away from Tilburg, have shaped me as a person. I’ve learned more than I ever thought I would, I’ve met amazing people, and I actually feel part American now. I’ve travelled all over the States, and got to celebrate American holidays like Thanksgiving, Christmas, and Independence Day. I’ve never regretted my decision to go here, and look forward to more great times in the US of A. FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 25
BUSINESS FOR DUMMIES
De meest gehoorde vraag tijdens de workshop onderhandelen is: “Heb je tips voor mij hoe ik meer salaris krijg?” Interessante vraag, het gaat uit van de gedachte dat je toekomstige werkgever jou bewust te weinig biedt. In de theorie noemen we dat ‘Positioneel onderhandelen’. Een tactiek die je prima kunt gebruiken als je een eenmalige onderhandeling moet voeren. Het gaat zo, ik vraag 10, jij biedt 6 en we komen na wat soebatten uit op 8. Helaas is het bij deze tactiek hoogstwaarschijnlijk dat je beiden niet tevreden wegloopt. In de meeste situaties moet je echter langer met elkaar door één deur. En dan is het belangrijk dat je meer kijkt naar de belangen van beide partijen dan naar de standpunten. De techniek die hier vaak voor wordt gebruikt is die van ‘Harvard Business methode’. In het kort bestaat die uit 4 onderdelen: 1 Over mensen: scheidt de mensen van het probleem; 2 Over belangen: concentreer je op belangen, niet op posities; 3 Over keuzes: creëer allerlei mogelijkheden voordat je een besluit neemt; 4 Over Criteria: sta erop dat het resultaat gebaseerd is op een objectieve norm. Met deze techniek gaat het erom dat het resultaat pas helemaal aan het einde concreet wordt. Dit vereist veel investering in het onderzoeken van de motivaties van de ander. In het voorbeeld betreffende het salaris of de stagevergoeding kun je bijvoorbeeld de vraag stellen “Hoe komt u aan deze
vergoeding? Waar is dit op gebaseerd?”. Het antwoord daarop kan weer leiden tot een nieuwe onderzoeksvraag en langzaam kun je daarna proberen om objectieve maatstaven toe te voegen, zoals “Wat is het profiel van de overige mensen die hier in vergelijkbare posities werken?” Hiermee kun je weer proberen om jezelf beter te positioneren om zo weer iets meer salaris te krijgen. Het blijft dus een zoektocht. Een die ook minder positief kan uitvallen. Want wat nou als blijkt dat al jouw argumenten en die van de tegenpartij leiden tot een lager salaris dan je in je hoofd had? Zorg er daarom altijd voor dat je je “BAZO” bij de hand hebt. BAZO staat voor “Beste Alternatief Zonder Oplossing”. Dit betekent dat je vóóraf hebt nagedacht wat je gaat doen als je geen overeenstemming bereikt. In dit voorbeeld kan dat zijn dat je afziet van de baan of stage en op zoek gaat naar iets anders. Het onderzoeken van die alternatieven vooraf versterkt je positie immens. Je weet namelijk je ondergrens en voorkomt hiermee dat je toch, ondanks bovenstaande technieken, akkoord gaat met een te lage, en voor jou dus onbevredigende, uitkomst. Salaris is, voor veel startende professionals, een hele belangrijke driver. Maar vergeet niet dat alleen salaris niet zaligmakend is. Opleidingsmogelijkheden, kansen op buitenlandse trips of projecten, vakantiedagen, cultuur, omvang van een bedrijf, gemiddelde leeftijd, branche, zijn bijna even belangrijke zaken als salaris. Zeker in de
In deze business for dummies vertelt Michiel van Gemert over onderhandelen en alles wat daarbij komt kijken
beginfase van je carrière. Zie deze zaken als investeringen in jezelf die een lager salaris ruimschoots compenseren. Per slot van rekening moet je als het tegenzit tot je zeventigste werken. Dan maakt dat eerste jaar minder salaris tegenover veel ontwikkeling ook niet uit. Zoals je leest is onderhandelen over salaris dus veel meer dan alleen maar over geld praten. Het gaat over wederzijdse belangen die je moet zien te ontdekken. En zodra je die hebt ontdekt, lijkt het vaak net een prettig gesprek. Probeer eens te genieten van zo’n gesprek, dat maakt de uitkomst misschien een stuk beter.
ik wil meer... alles over onderhandelen FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 27
COLUMN accounting
Ik wil niet overdrijven en wil jonge mensen zeker niet belasten met een wellicht loodzwaar ogende verantwoordelijkheid, maar op het terrein van cultuur ligt een schone en belangrijke taak voor de accountants van straks, de studenten van nu DOOR tom nierop Iedereen bekruipt wel eens de vraag: ben ik wel geschikt voor wat ik doe? Ook accountancystudenten zal dit niet vreemd zijn. Zeker in de huidige tijd, met zijn vaak negatieve publiciteit rond het beroep, gebracht met ronkende krantenkoppen. En ook de beweging op het vlak van regelgeving op allerlei niveaus – Europees, nationaal en door het beroep zelf - zal menigeen zich wel eens doen afvragen: “Ben ik eigenlijk wel geschikt voor het beroep waar ik nu voor studeer? Heb ik wel zin om te functioneren in een dwangbuis van toezicht, checklijsten en
regels die tot op de vierkante millimeter voorschrijven wat ik wel en niet mag of moet doen?” Neem de nieuwe conceptberoepsregels die de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) begin juli publiceerde en ter consultatie aan de leden heeft voorgelegd: de Verordening gedrags- en beroepscode voor accountants (VGBA). Veel aandacht trokken daarbij het verbod op sponsoring van controlecliënten en het verplicht geven van ‘extra uitleg’ bij van persoonlijke giften en ‘uitingen van gastvrijheid’ boven een grens van vijftig
Tom Nierop is hoofdredacteur van Accountant.nl
FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 28
“
Cultuur wordt gemaakt door mensen; verandering ervan ligt goeddeels in de handen van de ‘nieuwelingen’ die een frisse wind kunnen brengen, een verantwoordelijke maar moeilijke taak
“
euro. Van diverse kanten is heftig gereageerd op de nieuwe voorstellen. Ten onrechte zou (weer) naar betuttelende regelgeving worden gegrepen om iets te repareren dat in feite veel dieper zit en is verankerd in de cultuur en het (commerciële) businessmodel van accountantsorganisaties. Daar zit ook best iets in. Anderzijds kun je zeggen dat als de interpretatie van sommige principieel geformuleerde regels in de praktijk blijkbaar moeilijkheden oplevert, dat gewoon een objectief feit is en het goed is dat de beroepsorganisatie in elk geval een paar duidelijke piketpa-
Regels, cultuur en jonge accountants Tom Nierop beschouwt de rol en het benodigde moreel besef van de toekomstige accountant, de huidige accountantstudent
29 Column
len slaat. De achterliggende vraag is echter waarom die regels eigenlijk nodig zijn. En het antwoord op die vraag is van groot belang voor een antwoord op de persoonlijke verzuchting ‘ben ik wel geschikt voor dit vak’. We hebben het dan namelijk over cultuur en vooral over de rol die met name jonge accountants kunnen spelen bij het vormen van die cultuur en het waar nodig veranderen daarvan. Ik wil niet overdrijven en wil jonge mensen zeker niet belasten met een wellicht loodzwaar ogende verantwoordelijkheid, maar op dit terrein ligt er een schone en belangrijke taak voor de accountants van straks, en dus de studenten van nu. Wat is er dan met die cultuur? Om dat duidelijk te maken is het het makkelijkst om het beroep eens te bekijken met de ogen van een buitenstaander. Ik kan garanderen dat de meeste buitenstaanders hoogst verbaasd zouden zijn als ze horen dat bijvoorbeeld sponsoring van controleklanten voorheen blijkbaar wél mocht. Zagen accountants(kantoren) echt geen been in die combinatie, zelfs niet bij beursgenoteerde ondernemingen met groot publiek belang? Net zoals ze nog maar kort geleden ook geen enkel probleem zagen in het combineren van de controle met allerhande adviesdiensten, tot aan interim management en grote ICTprojecten aan toe? Veel accountants die al een tijd meedraaien beseffen het niet, maar de gemiddelde buitenstaander zou versteld staan als ze wisten wat er binnen het beroep allemaal ‘gewoon’ was geworden. Wat is er gebeurd? Met het vak en vooral met de cultuur in de beroepspraktijk, waardoor die regels blijkbaar nodig zijn geworden? Geworden, want vroeger – en dan praat ik over meer dan twee decennia geleden, voordat de ongebreidelde commercialisering van de accountancy in volle omvang toesloeg – konden accountants het wel op eigen kracht en professionaliteit. En van maatschappelijke kritiek, laat staan een vertrouwenscrisis, was toen geen sprake. Wat zegt het feit dat gedrag formeel moet worden beteugeld over de gedachtewereld van accountants, over hun inschattingsvermogen en maatschappelijk gevoel? De kernvraag die elke student zich daarom zou moeten stellen is: ”Zou ik die regels nodig hebben om het gedrag te vertonen dat ze voorschrijven? Of zou ik zonder die expliciete regels de dingen die nu zijn verboden toch al niet hebben gedaan?” Wat scherp geformuleerd: wie op het eerste deel van die vraag ‘ja’ antwoordt, is misschien wel niet uit het juiste hout gesneden. Want als het goed is zijn regels slechts een achtervang. Ze zouden niet meer moeten zijn dan de ultieme vangrails die er in uiterste instantie voor zorgen dat in zeer uitzonderlijke, incidentele gevallen mensen houvast hebben en niet van het spoor raken. Het dagelijkse professionele gedrag wordt echter – als het goed is – bepaald door cultuur, niet door regels. En die cultuur wordt belichaamd door de professionals. Daarom heeft de jonge generatie beginnende accountants in deze voor het beroep turbulente tijden een sleutelrol. Cultuur wordt gemaakt door mensen. En verandering ervan ligt goeddeels in de handen van de ‘nieuwelingen’, die een frisse wind kunnen brengen. Dat is een verantwoordelijke taak, een moeilijke ook. Maar wel een mooie en spannende. Het is dat ik het tenenkrommende modewoord nooit gebruik, anders zou ik zeggen: hier ligt een mooie uitdaging. Voor jullie.
TOEZICHT IN BEWEGING door Hans van Mierlo
Het uitoefenen van toezicht, ofwel de toezichtfunctie, wordt in Nederland steeds belangrijker. Dit komt door de financiële crisis en de bankencrisis. In beide crises wordt van falend toezicht gesproken. Terecht of niet, leidt dit tot pogingen tot hervorming van het toezicht. Er zou meer toezicht moeten komen en dit moet vooral strakker zijn. Daarbij wordt er impliciet of expliciet van uitgegaan dat daarmee in de toekomst zulke crises niet meer zullen voorkomen, of sneller zullen worden bestreden. Ik geloof
Prof Dr J.G.A. van Mierlo is hoogleraar Openbare Financiën aan de Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde van de Universiteit Maastricht. Hij is coördinator van de Maastrichtse Bachelor- en Masteropleiding Fiscale Economie. Daarnaast is hij deskundige in onderwijs en praktijk van Beleids-evaluatieonderzoek
FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 30
Over hervorming van het toezicht
daar niets van. Institutionele hervorming is nodig, maar is geen wondermiddel.
het over ‘boardroom dynamics’, waarin de tafelschikking er zelfs toe doet!
Regels helpen niet? In het dossiergedeelte van FD Outlook, het driemaandelijkse magazine van het Financieel Dagblad, van juli 2013, schrijft Steven de Waal, bekend van ‘Maatschappelijk Ondernemerschap’, op bladzijde 31: “Als er één les te trekken is uit de reeks bestuursschandalen van de laatste jaren, dan is het: regels helpen niet.” Volgens hem moeten wij terug naar af. Ethiek en karaktervorming moeten weer hoog op het programma van de managementopleidingen komen te staan. Codes voor goed bestuur lijken een padvinderseed in de wereld van macht en hebzucht in de boardroom. Dan hebben wij
Twee vormen van toezicht Om te beginnen is er binnen de onderneming Intern Toezicht. Deze vorm van toezicht wordt uitgeoefend door de Raad van Commissarissen. Van buiten de onderneming wordt Extern Toezicht gehouden op hele bedrijfstakken van bedrijven. Van Externe Toezichthouders hebben wij er velen en lijken wij er steeds meer te krijgen. Dat levert ook steeds meer problemen op, waarover in de volgende paragraaf meer. In het Interne Toezicht zijn twee modellen mogelijk. Allereerst kennen wij in Europa het continentale ‘two tier’-model. Hierin is ener-
31 Aricle
“
de roep om professionalisering van de Raad van Commissarissen neemt toe: geen rekrutering uit het old boys-netwerk, maar op basis van deskundigheid, ervaring en track record
“
zijds sprake van de Raad van Bestuur die verantwoordelijk is voor de dagelijkse leiding van de onderneming en anderzijds de Raad van Commissarissen, die toeziet op de manier waarop de Raad van Bestuur die dagelijkse leiding voert. Dat zijn gescheiden verantwoordelijkheden die in dit model afzonderlijk zijn georganiseerd. Tot begin 2012 was dit de enige toegestane vorm van intern toezicht in Nederland. Daarnaast is er het ‘one tier’model dat voorheen vooral in Angelsaksische landen werd gehanteerd, maar sinds vorig jaar ook voor Nederlandse bedrijven mogelijk is. Beide verantwoordelijkheden zijn nog wel gescheiden, maar minder strikt en niet meer afzonderlijk georganiseerd. Ze maken deel uit van één gremium, ‘the Board’. Voor beide modellen is wat te zeggen, maar beide hebben elk hun voor- en nadelen. Het one tier-model lijkt de laatste jaren in opmars in Europa. Engeland kent al jaren een verplichte evaluatie van de Boardroom, waar het one tier-model praktijk is. Een belangrijke conclusie die hieruit getrokken wordt is dat zelfs de tafelschikking binnen de Board telt! Britse leden hebben liever wat meer discussie
en wat minder presentatie. In het bijzonder als het over de strategie gaat. Risicobeheersing bespreken zij het liefst in de hele Raad, in plaats van alleen in de Audit- of de Risicocommissie. De tafelschikking bij vergaderingen van de volledige Board kan beter. Vaak zitten executives en non-executives tegenover elkaar met in hun midden beide voorzitters (chairman en CEO). Men kan wel raden wat er dan snel kan gebeuren: beide posities zítten niet alleen tegenover elkaar, maar komen in meningsverschillen ook snel tegenover elkaar te staan. Het letterlijke wordt dan ook figuurlijk zichtbaar! Maar de vergadering is effectiever als zij niet meer recht tegenover elkaar zitten, maar door elkaar, zeggen de nonexecutives. Hoe je de Board ook organiseert, two tier of one tier, de roep om verdere professionalisering van de Raad van Commissarissen neemt toe. Niet langer rekrutering op amateuristische wijze uit het old boys-netwerk, maar steeds meer op basis van deskundigheid, ervaring en track record. Steeds meer gaat het om financiële en juridische expertise, maar straks ook op het vlak van beroepsFACES | Y. 15 | #. 01 | P. 31
en bedrijfsethiek. Kortom het toezicht komt in versnelde beweging. Onder Nederlandse commissarissen circuleerde na de ENRON-crisis begin deze eeuw enige tijd een artikeltje met de veelzeggende titel: ”Five red flags when you know your CFO is up to no good.” Geertjan Stoker (Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement) identificeert de volgende signalen van ‘big trouble’: (frequente) vervanging van het management, onderpresteren ten opzicht van de sector, vage wijziging in waarderingsgrondslagen, rechtszaken, gebrek aan strategie, oplopende betalingstermijnen en matige relatie met stakeholders en externe toezichtshouders. Hij schrijft dit naar aanleiding van zijn ervaring met de bestuurscrisis van de Amsterdamse scholengroep Amarantis. Aan de Rijksuniversiteit Groningen bevat de businessopleiding ook les in ethiek. Wie zo’n cursus heeft gevolgd is in staat om morele aspecten van managementbeslissingen te herkennen en de eigen verantwoordelijkheid hierin te zien, morele dilemma’s te hanteren in accounting, management en internationaal zakendoen en de morele rol van het individu in de organisatie te waarderen. En het extern toezicht dan? Hier is al langer sprake van toenemende dynamiek. Het aantal toezichthoudende organen neemt snel toe, maar daarmee ook hun taken en bevoegdheden. Wie kent niet voor de financiële wereld DNB en AFM, en in breder economisch perspectief de Autoriteit Consumenten en Markten (ACM), maar met specialistische focus de Voedsel en Warenauthoriteit, de afzonderlijke Inspecties voor Arbeid, Onderwijs en voor Gezondheid. Een schier oneindige reeks authoriteiten houdt toezicht. En dan vergeet ik ook nog het Europese verband, om te beginnen de ECB. DNB heeft veel kritiek ontvangen op zijn optreden in
“
Bij elk nieuw maatschappelijk probleem toont de politiek zijn spierballen met weer een wet, regeling of toezichtfunctie en/of – houder: Méér op, méér op, er kan nog mééhéér op!
“
de financiële crisis. Eerst hebben zij de crisis en de potentieel grote gevolgen daarvan voor financiële markten en voor financiële instellingen niet of veel te laat onderkend, daarna volgden lakse en onvoldoende reacties. De gevolgen van het faillissement van Lehmann Brothers werden onderschat, de situatie bij de DSB Bank is uit de hand gelopen, bij ABN AMRO is helemaal geen actie ondernomen, en ga zo maar door. Bankpresident Nout Wellink wordt aan het eind van zijn carrière daarvoor kop van Jut gemaakt. Wellink wordt niet meer herbenoemd en wordt voortijdig met pensioen gestuurd, terecht of niet. Beoogde opvolger Lex Hoogduin wordt door de politiek afgeserveerd, omdat hij als interne kandidaat ook besmet was geraakt. Nu mag financiële ex-topambtenaar Klaas Knot het beter proberen te doen. De AFM lijkt het beter te doen. In elk geval is zij niet besmet door haar crisisoptreden. Directeur Ronald Gerritse is recent benoemd en ook al oud-topambtenaar van Financiën. Ook de AFM timmert flink aan de weg. Het accountantsberoep ligt eveneens flink onder vuur in de financiële crisis. De accountant vervult immers ook een belangrijke externe toezichtfunctie. Het is immers zijn taak om de financiële jaarrekening te beoordelen op een waarheidsgetrouw beeld van de financiële situatie van de onderneming en zijn goedkeuring te geven. Ook hier zien wij de laatste jaren echter steeds meer affaires, waarbij de goedkeurende accountantsverklaring achteraf ten onrechte werd gegeven. Het Financieel Dagblad kopt op 12 juni: AFM ziet veel zwakke accountantskantoren die hun vergunning beter kunnen inleveren. Vier van de vijf van kleinere kantoren scoren onvoldoende bij beoordeling toezichthouder. De dag ervoor bracht de AFM voor de derde keer een rapport uit over de kwaliteit
van de accountantscontrole in Nederland. Met de nu onderzochte groep accountants, kleine kantoren met een vergunning voor de wettelijke controle, is het zelfs nog slechter gesteld dan met de grote kantoren die in de twee eerdere rapporten over de knie zijn gelegd. De AFM raadt een deel van de kleine kantoren aan te overwegen hun vergunning in te leveren en te stoppen, vier van de vijf kantoren scoren een onvoldoende. De AFM heeft nu drie keer en kwaliteitsonderzoek gedaan en drie keer was het niet goed. Wat is er toch mis met deze beroepsgroep? Het is een sector die lang buiten schot van een toezichthouder is gebleven. Natuurlijk zijn er veel accountants die hun werk prima doen, maar de AFM richt zich op wat niet goed gaat. Je kunt 99 dossiers op orde hebben, maar dat ene dossier dat niet op orde is breekt dan op. Kern van het probleem is dat de kantoren te lang gewacht hebben om de kwaliteitscontrole in de organisatie goed te verankeren. volgens AFM hebben zij te lang volstaan met een dunne kwaliteitsbewaking. Elke onderneming krijgt bovendien met steeds meer externe toezichthouders te maken, met steeds meer taken en bevoegdheden. Daardoor dreigt niet alleen het gevaar van overlap, maar neemt ook de kans op hiaten, inconsistenties, tegenstrijdigheden en tegenstellingen toe. Er lijkt niemand te zijn die daarop let. Bij elk nieuw maatschappelijk probleem toont de politiek zijn spierballen met weer een wet, regeling of toezichtfunctie en/ of –houder. Dat noemen wij beleidsaccumulatie. Méér op, méér op, er kan nog mééhéér op! Dat geldt ook voor toezicht. Zo maak je de ondernemer en de onderneming gegarandeerd gek. Vraag dat maar eens de eerste beste caféhouder in Nederland. Dan zijn wij terug bij het begin van dit artikel; meer regels alleen helpen niet, dat geldt zeker ook voor toezicht in beweging … FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 33
Working At ...
Wesselman Accountants|Belastingadviseurs
curriculum vitae Drs. Jeroen Roumen RA maakte eind 2011 na ruim acht jaar bij PwC in Eindhoven te hebben gewerkt de overstap naar Wesselman Accountants|Belastingadviseurs. Inmiddels is hij vennoot op de vestiging van Wesselman in Weert en werkt hij binnen de controle-, samenstel- en adviespraktijk. Dagelijks helpt hij MKB-ondernemers verder op gebieden als bedrijfsvoering, financiën en administratie. Daarnaast houdt hij zich bezig met het kantoormanagement in Weert. FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 34
Welke studie heb je gevolgd en wat heb je gedaan in je jonge jaren? Ik heb tussen 1997 en 2003 een prachtige tijd gehad in Tilburg, waar ik bedrijfseconomie met accentprogramma accountancy studeerde aan Tilburg University. Na verloop van tijd werd ik actief bij de Financiële Studievereniging Tilburg (FST, huidig Asset | Accounting & Finance), waar ik uiteindelijk een jaar vicevoorzitter was in het tweede bestuur van FST na de fusie tussen Isabest en Mercurius. Wellicht leuk om te vermelden is dat ik toen ook enkele bijdrages voor Faces heb geschreven. Na mijn bestuursjaar heb ik drie maanden stage gelopen bij Ernst & Young en mijn afstudeerscriptie geschreven bij PwC in Eindhoven. Daar ben ik per 1 september 2003 in dienst getreden. Daarnaast ben ik in mijn ‘jonge jaren’ ook actief geweest in de kroegen van Tilburg en in het sportcentrum (met name zaalvoetbal). De afgelopen twee jaren was ik namens Wesselman aanwezig op de AccountantsDay van Asset | Accounting & Finance. Erg leuk om dan weer even terug te zijn in Tilburg! Waarom heb je voor Wesselman gekozen? Ik wilde graag in het MKB gaan werken en van de marktspecialisten die ik toen sprak begreep ik dat Wesselman een goede reputatie had qua kwaliteit en klantrelaties. Wesselman is een echt MKB-kantoor, waarin ik mij verder kan ontwikkelen op het gebied van advisering van
de directeur-grootaandeelhouder en fiscaliteit. Onze klanten doen dagelijks een beroep op onze kennis; het is erg leuk hen samen met enthousiaste collega’s verder te helpen. Wat voor mij Wesselman onderscheidde van andere MKB-kantoren is onze relatief grote controlepraktijk. Door het grote aantal controleklanten kan ik de ervaring die ik bij PwC heb opgedaan blijven toepassen bij Wesselman. Door onze actieve samenwerking binnen het internationale netwerk CPAAI bedienen wij onze klanten ook over de grens. Al met al veel diversiteit en uitdaging; samen met enthousiaste en sympathieke collega’s voor mij de belangrijkste ingrediënten van een werkgever! Hoe omschrijf je de bedrijfscultuur en de mensen die je collega’s zijn? De geschiedenis van Wesselman voert terug tot het jaar 1980. Vanaf het eerste uur leefde bij de medewerkers het besef dat zij enkel bestaansrecht zouden hebben als zij het werk beter zouden doen dan de concurrentie en een enorme betrokkenheid bij hun cliënten aan de dag zouden leggen. Dat besef is er nog steeds en is kenmerkend voor Wesselman. In ruim dertig jaar tijd is Wesselman uitgegroeid tot een club bestaande uit 150 medewerkers, verdeeld over drie vestigingen (Eindhoven, Helmond en Weert). Kwaliteit en vertrouwen staan nog steeds erg hoog in het vaandel en dat zie je onder
andere terug in de langdurige, persoonlijke relaties met zowel medewerkers als klanten (sommige relaties gaan dan ook tot 1980 terug!). De sfeer wordt gekenmerkt door openheid, collegialiteit en humor. Plezier dat wij uitstralen naar onze klanten. We hebben elkaar nodig en dat is dagelijks voelbaar. Er is bij Wesselman een relatief groot aantal registeraccountants en universitair opgeleide fiscalisten werkzaam waardoor we beschikken over een hoog kennisniveau. Tel daarbij ons grote pakket aan aanvullende diensten op en wij stellen: Wesselman heeft de betrokkenheid van een klein kantoor en de deskundigheid van een groot kantoor. Wat zijn de primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden van het werken bij Wesselman? Werken bij Wesselman is een goede stap voor ambitieuze en gedreven professionals. We streven er binnen onze organisatie continu naar het talent en de kennis van onze collega’s verder te ontplooien. We motiveren iedere medewerker binnen de organisatie dan ook om zijn of haar competenties optimaal te benutten. Er wordt bij ons hard gewerkt, maar we houden de balans tussen werk en privé en eventuele studie goed in de gaten. Het is een fijne, open werkomgeving met deskundige collega’s die anderen graag vooruit helpen. We bevorderen de ontwikkeling van medewerkers bovendien door het aanbieden van een coachings-
traject, diverse vaktechnische cursussen of opleidingen en persoonlijke ontwikkelingstrajecten. Je raakt bij ons niet snel uitgeleerd! Momenteel worden van alle medewerkers de talenten in kaart gebracht met behulp van een assessment. Aan de hand hiervan kunnen zij op de voor hun juiste plaats terechtkomen en daardoor in hun kracht komen. En daar plukken zowel zij als wij de vruchten van. Wat zijn de mogelijkheden voor studenten en pas afgestudeerden? Gedurende het jaar zijn er binnen Wesselman stagiair(e)s actief op alle vestigingen. Studenten kunnen tijdens een meeloopstage een eerste ervaring opdoen in het accountantsvak en kennis maken met ons kantoor. Zeer regelmatig regelen wij ook meeloopdagen voor studenten. Studenten versterken dan onze controleteams en gaan met onze collega’s mee naar klanten. Daar kunnen ze in een dag ervaren hoe onze collega’s werken, met onze klanten omgaan en met elkaar omgaan. Je wordt altijd begeleid door een ervaren collega, zodat je je vragen kwijt kunt. Ik adviseer studenten altijd zoveel mogelijk mee te lopen met verschillende kantoren, waardoor het beeld dat je hebt bij een bepaald kantoor duidelijker wordt. Onze stageplaatsen voor 2013 zijn inmiddels ingevuld. Vanwege het feit dat er veel behoefte aan stageplaatsen is, hebben wij extra plaatsen gecreëerd en ook deze zijn ingevuld. Zodra bekend is wat de mogelijkheden voor 2014 zijn, zullen we deze op onze website plaatsen. Uiteraard
is het ook mogelijk zelf een voorstel te doen; waar mogelijk zullen wij proberen hier gehoor aan te geven. Creativiteit en initiatief in deze kunnen wij zeer waarderen! Jaarlijks starten er bij Wesselman ook een of meerdere collega’s die net zijn afgestudeerd. Zij combineren een uitdagende baan als assistent-accountant met het volgen van de postmaster opleiding tot Registeraccountant. Als nieuwe collega zorgen we ervoor dat je je snel thuis voelt binnen Wesselman. Vanaf dag één kun je rekenen op je eigen begeleider en staan de deuren voor je open. Welke levenslessen kan je iedereen meegeven? Levenslessen klinkt een beetje zwaar voor iemand van 34 jaar, maar ik heb in de loop der jaren wel geleerd dat je gevoel je niet snel in de steek laat. Vertrouw op je gevoel; meestal blijkt een eerste indruk maatgevend voor het uiteindelijke resultaat. De eerste klik met een gesprekspartner is voor mij dan ook erg belangrijk. Ben je bewust van het belang van een eerste indruk; die maak je maar één keer. Verder adviseer ik mijn collega’s altijd zelf in ‘the lead’ te zijn van hun eigen ontwikkeling. Probeer zo weinig mogelijk afhankelijk te zijn van externe omstandigheden of meningen van anderen; neem zelf initiatief, maak een plan voor de toekomst en probeer je doelen na te streven. Laat het je niet overkomen, maar ben zelf pro-actief. In een wervingscampagne kwam ik ooit het motto ‘Je bent je eigen tovenaar’ tegen; dat is me altijd bij gebleven. FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 35
door Gerben de Zwart en Ronald van Dijk Dit artikel is een update en samenvatting van het artikel ‘Actief omgaan met Risico’ gepubliceerd in het VBA Journaal
36 Stock Exchange Gerben de Zwart, PhD en Ronald van Dijk, PhD zijn bij pensioenbelegger APG respectievelijk Head of Quantitative Equity- Research en Managing Director Developed Market Equities FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 36
dat kan zeker slimmer
institutionele beleggers doen er goed aan om de samenstelling van hun benchmarks eens kritisch te bekijken Tot eind jaren zeventig werden aandelenbeleggingsportefeuilles voornamelijk beoordeeld op hun totale rendement. Hierna heeft de benchmark zijn intrede gedaan. Het doel van de benchmark is het meten van de prestaties van de fondsbeheerder ten opzichte van een representatieve index. Op basis van wetenschappelijke argumenten werd gekozen voor indices waarvan de gewichten evenredig zijn aan de marktwaarde van een onderneming. In deze korte bijdrage betogen wij dat institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen, er bij zijn gebaat om de samenstelling van hun benchmarks eens kritisch te bekijken en ter discussie te stellen. Wij stellen dat pensioenfondsen baat hebben bij het gebruik van ‘slimme’ benchmarks. Marktwaardegewogen Indices Marktwaardegewogen indices worden samengesteld door indexleveranciers. Zij beslissen welke beursgenoteerde ondernemingen opgenomen worden in de index. Vervolgens wordt het indexgewicht bepaald door de waarde van de onderneming op de beurs. Hiermee beïnvloeden beleggers dus indirect het gewicht van een onderneming in de index. Het indexgewicht van aandelen die sneller stijgen dan de markt zal toenemen en het gewicht van aandelen die achter blijven zal afnemen. Zo steeg de koers van het aandeel Apple van 95 dollar in 2008 naar zevenhonderd dollar in 2012. Tegelijkertijd groeide het indexgewicht in de wereldindex van 0,45 procent naar 2,45 procent! Het voordeel van indexgewichten die au-
tomatisch meebewegen met de prijsbewegingen is dat de gewichten zich automatisch aanpassen. Er zijn hierdoor geen transacties op de beurs noodzakelijk, zolang de index niet van samenstelling wijzigt. Meer recent zijn echter ook de nadelen van marktkapitalisatie gewogen indices onderkend: n Suboptimale diversificatie In het algemeen bieden marktkapitalisatie gewogen benchmarks niet noodzakelijk optimale diversificatie. Aandelen worden simpelweg vanwege hun marktwaarde door de indexleverancier geselecteerd. Verwachte rendementen, correlaties of risico’s spelen hierin geen rol. De potentiële voordelen van slimmer omgaan met correlaties en risico’s worden niet benut. n Risicoconcentratie De naam van de index blijft gelijk, maar het risico van de benchmark verandert iedere dag. De gewichten van aandelen, regio’s en sectoren fluctueren door de tijd vanwege de focus op de marktwaarden. In andere woorden, een belegger die een marktwaardegewogen index volgt neemt risico’s die hij niet actief beheert. Hij laat keuzes voor bepaalde risico’s over aan andere beleggers in de markt. Zowel wetenschappers als vermogensbeheerders hebben recent een flinke stap gemaakt in hun denken over de marktwaardegewogen benchmarks. Nieuwe inzichten hebben geleid tot het ontstaan van beleggings-
strategieën die zich minder aantrekken van de marktkapitalisatie van een aandeel. De belangrijkste ontwikkelingen zijn het ontstaan van themabenchmarks op basis van specifieke aandeelkenmerken anders dan de marktwaarde, evenals Minimum Risico benchmarks. Tevens geeft recent academisch onderzoek aanwijzingen dat er aantrekkelijke alternatieven zijn voor marktwaardegewogen benchmarks. Thema benchmark portefeuilles gebaseerd op aandeelkenmerken De eerste logische stap in het loslaten van ‘marktwaardegewogen index’-denken is een benchmarkweging op basis van andere ondernemingsof aandelenkenmerken dan de marktwaarde. Mogelijke ondernemingskenmerken die in aanmerking komen zijn de boekwaarde van het eigen vermogen, omzet en aandelenbeta. Het grote voordeel van deze wegingschema’s is dat beursemoties, die zich uiten in dagelijkse prijsbewegingen, een kleinere rol spelen bij de samenstelling van deze benchmarkportefeuilles. De beleggingsstrategieën achter deze benchmarks zijn systematisch van aard en vereisen geen rendementsvoorspellingen. Benchmarkportefeuilles waarin de gewichten gebaseerd zijn op de boekwaarde van een onderneming staan ook wel bekend als ‘Fundamental Indexation’. Evenals bij marktkapitalisatie gewogen benchmarks, wordt bij gebruik van boekwaardes nog altijd meer belegd in grotere ondernemingen dan in kleinere ondernemingen. De gerealiseerde rendementen op ‘Fundamental Indexation’-
benchmarks en marktkapitalisatie gewogen benchmarks kunnen aanzienlijk verschillen,oftewel een hoge tracking error. Historisch waren de rendementen beter voor ‘Fundamental Indexation’-strategieën. Een nadeel is dat naar onze mening een theoretische onderbouwing van een dergelijk wegingschema ontbreekt. Benchmark portefeuilles gebaseerd op Minimum Risico Minimum Risico benchmarkportefeuilles laten het gebruik van marktwaardegewogen benchmarks los. Een Minimum Risico portefeuille is een portefeuille die – op basis van één of meerdere risicomodellen – het laagst verwachte risico heeft van alle mogelijke aandelenportefeuilles. Dergelijke portefeuilles zijn al bekend sinds de baanbrekende studie van Markowitz uit 1959. In de laatste jaren zijn zij steeds populairder geworden. Het voordeel is dat rendementsvoorspellingen niet vereist zijn. De portefeuille kan samengesteld worden zonder een verwachting ten aanzien van de verwachte rendementen. Dit is een groot kenmerk wanneer er veel onzekerheid bestaat omtrent het verwachte rendement van individuele aandelen, terwijl er meer zekerheid is omtrent de risicopremie op een breed gespreide aandelenportefeuille. Minimum Risico portefeuilles zijn systematische strategieën en worden aan de hand van optimalisatie routines, risicomodellen en transactiekostenmodellen geconstrueerd. Naast het streven naar een zo laag mogelijk risico, FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 37
worden in de praktijk ook verdere eisen aan Minimum Risico portefeuilles gesteld. Het maximum gewicht van ieder aandeel is meestal begrensd, evenals sector en regio gewichten. Ook worden de omzet en stijlinvloeden begrensd. Deze extra eisen zijn bedoeld om een rendementsneutraal alternatief te bieden voor marktkapitalisatie gewogen beleggen. Minimum Risico portefeuilles hebben in de praktijk een twintig tot dertig procent lagere volatiliteit dan marktwaardegewogen indices. Empirische analyses op basis van historische data laten zien dat de Minimum Risico strategieën hogere rendementen opleveren dan marktwaardegewogen benchmarks. Door de lagere risico’s en gemiddeld hogere rendementen laten Minimum Risico strategieën aantrekkelijke Sharpe ratio’s zien voor FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 38
de meeste aandelenuniversa: wereld, Verenigde Staten, Europa en opkomende markten. Deze historische analyses laten zien dat Minimum Risico portefeuilles efficiënter zijn dan traditionele marktwaardegewogen benchmarks. Vanzelfsprekend geldt de risicoreductie op het moment dat de portefeuille gemaakt wordt (ex ante), maar dit blijkt ook te gelden voor de gerealiseerde risico’s (ex post). De volatiliteit van de portefeuille wordt doorgaans met twintig tot vijftig procent teruggebracht. De grootste verlagingen van het risico worden bereikt in periodes van hoge marktvolatiliteit zoals de kredietcrisis. Dit is precies het moment waarop pensioenfondsen de risicoreductie het meest verwelkomen. Slimme benchmarks en pensioenfondsen De belangrijkste ontwikkeling is misschien wel dat slimme
“
De gedachte achter het nieuwe benchmark denken is dat pensioenbeleggingen zonder het gebruik van complexe instrumenten en tegen lagere kosten efficiënter belegd kunnen worden
“
benchmarks geaccepteerd raken bij pensioenfondsbestuurders in Nederland. Feitelijk loopt Nederland, samen met de Scandinavische pensioenfondsen, voorop in het implementeren van het nieuwe benchmark denken. De gedachte is dat pensioenbeleggingen hiermee zonder het gebruik van complexe instrumenten en tegen lagere kosten efficiënter belegd kunnen worden. Verschillende Nederlandse pensioenfondsen beleggen inmiddels een – aanzienlijk – gedeelte van hun aandelenportefeuille middels deze slimme benchmarks. Nederlandse financiële instellingen doen actief mee in het ter discussie stellen van het benchmark paradigma door middel van empirisch onderzoek. De historisch sterke oriëntatie van Nederlandse universiteiten op het gebied van econometrie en statistiek draagt hieraan bij.
Pijpers & van Zomeren STUDENT ENTRePRENEUR
Algemene informatie Oprichter Stefan van Zomeren en Alex Pijpers Studie strategic Management Bedrijfsnaam Pijpers & van Zomeren Vestigingsplaats dordrecht Werknemers 2 Activiteiten Groothandel in food en wisselen van wielen op locatie Website www.mobiletyreservice.nl
Kun je in het kort omschrijven wat het bedrijf is en waar het zich mee bezig houdt? Pijpers & van Zomeren is een groothandel die supermarkten voorziet in moeilijk te verkrijgen levensmiddelen. Zo leveren wij onder andere Coca-Cola Vanilla aan supermarkten voornamelijk gevestigd in Noord-Brabant en in Zuid-Holland. Naast Pijpers & van Zomeren hebben we ook nog een bedrijf dat winter- en zomerbanden op locatie verwisselt, Mobile Tyre Service genaamd. Wij verwisselen winter- en zomerbanden eenvoudig en snel op kantoor of aan huis. Daarnaast verzorgen wij de opslag en de eventuele aankoop van banden. Wanneer is het idee ontstaan om een eigen bedrijf te beginnen? Drie jaar geleden ben ik, Stefan van Zomeren, samen met mijn compagnon Alex Pijpers begonnen met het opkopen van inboedels uit failliete bedrijven. Door middel van koude acquisitie verkochten we deze producten door aan derden. Zo hebben we ooit een keer een partij PiperHeidsieck flessen opgekocht en verkocht aan een makelaarskantoor. Eenvoudiger ondernemen dan dit kan bijna niet, de eenvoud en het snelle geld sprak ons erg aan. Hoe heeft de onderneming zich ontwikkeld sinds de oprichting? Onze focus binnen het ondernemen ligt voornamelijk bij de groothandel. Voor supermarkten is continuïteit het meest belangrijkst. Het op tijd en tegen dezelfde prijs kunnen leveren is daarom voor ons van cruciaal belang.
Door dit streven proberen wij onze klanten te behouden en nieuwe klanten aan te trekken. Anderhalf jaar geleden zijn we begonnen met leveren aan één Plus supermarkt in Tilburg en zo zijn we uitgegroeid naar andere grote steden als Dordrecht, Delft en Rotterdam. Is een eigen onderneming goed te combineren met een studie? Voornamelijk het sociale aspect, bijvoorbeeld het communiceren met groepsgenoten tijdens een project.
“
In de toekomst zullen we blijven groeien, meer klanten aanschrijven en meer producten adopteren: Zo zijn we momenteel bezig om Fanta Mango naar Nederland te halen
“
Netwerken is alles voor een ondernemer; het onderhouden van goed contact levert een vruchtbare samenwerking op. Welke vaardigheden die je tijdens je studie hebt opgedaan, komen ook terug bij je dagelijkse ondernemersactiviteiten? Voornamelijk mijn assertiviteit; als jij het niet doet dan doet een ander het wel. Je moet blijven vechten om te zorgen dat jouw producten in een goed schap komen te staan of vaker in de actie komen. Ook met betalingsachterstanden en de prijzen die leveranciers hanteren is het belangrijk om je mannetje te staan. Welke vaardigheden heb je pas opgedaan tijdens het ondernemen? Voornamelijk mijn assertiviteit; als jij het niet doet dan doet een ander het wel. Je moet blijven vechten om te zorgen dat jouw producten in een goed schap komen te staan of vaker in de actie komen. Ook met betalingsachterstanden en de prijzen die leveranciers hanteren is het belangrijk om je mannetje te staan. Hoe zie je de toekomst van de onderneming? In de toekomst zullen we blijven groeien, meer klanten aanschrijven en voornamelijk meer producten adopteren. Zo zijn we momenteel bezig om Fanta Mango naar Nederland te halen. Tot slot, wat zou je nog willen meegeven aan studenten die ook van plan zijn om een eigen onderneming te starten? Niet denken, maar doen! FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 39
COLUMN On August 31 PSV celebrates its centenary. Since 1913, the club had strikers from every category among its ranks
by Martin van Tuijl The literal Dutch translation of the title of the book by Szymanski and Kuper on ‘soccernomics’ and professional football reads “Expensive strikers do not score.” Obviously, this statement does not say anything at all about the efficacy of cheap strikers. For simplicity, we confine the scope of the transfer policy of a professional football club to buying and selling players. Thus, we ignore lending and borrowing players, which has become increasingly important in the last two decades. ‘Expensive’ refers to a relatively high transfer fee, while ‘cheap’ points at a relatively
low transfer fee. Thus, we may distinguish between four types of strikers. The first category includes cheap strikers who score many goals. They are every football manager’s dream. Alas, dreams seldom come true, although recent evidence at a certain club in Rotterdam seems to point in the opposite direction. Indeed, we are referring to the Swedish perpetuum mobile John Guidetti and the Italian surprise Graziano Pellè. Next, the second category consists of expensive strikers who are a big success. They offer value for money. Subsequently, cheap strikers who
“
Maybe you are interested in those strikers who failed to score in Eindhoven. if so, you will be disappointed: It is a centenary celebration for PSV, we do not discuss people who failed
Martin van Tuijl is an Associate professor of the Department of Economics at Tilburg University
FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 40
“
fail to score are in the third category. Before the entrance of Guidetti, Feyenoord hired Van Beukering and Larsen. They turned out to be textbook examples of such players. Finally, expensive strikers, who prove to be flops, are the nightmare of every manager. They are members of the fourth category. On August 31, PSV celebrates its centenary. Since 1913, the club had strikers from every category among its ranks. In the first decade of professional football in the Netherlands, the former amateur cracks Dillen en Fransen continued to score many
Expensive strikers do not score Martin van Tuijl analyzes various soccer strikers, and what their price/quality ratio is like
41 Column
goals. In the sixties and seventies, all goalkeepers feared Van der Kuijlen, just like they had been afraid of Dillen’s shots. In 1964, PSV only paid a negligible amount of money when they attracted Skiete Willy (Willy van der Kuijlen) from the amateurs of HVV in his birthplace Helmond. A few years later, Harry Lubse came to PSV from the amateurs of De Spechten (The Woodpeckers) in Eindhoven. Between 1973 and 1978, Lubse, a very energetic player, was complementary to the skills of the maestro from Helmond, also nicknamed mister PSV, and quite rightfully so. Swedish star-player Ralf Edström came to PSV for a considerable transfer fee in the summer of 1973. Edström played only three full seasons for PSV, since back troubles ruined his final appearances. Nevertheless, he is still considered as an icon. This is partly owing to his four goals in a 6–2 victory over Ajax in the fall of 1975. In 1981, Norwegian striker Hallvar Thoresen arrived in the Lighttown. He was a goal-scoring machine for the Philips club, too. The repatriation of Wim Kieft in the summer of 1987 was also a huge success. A few years later, PSV had two bargains in the Brazilian market, buying future world champions Romário and Ronaldo, both at a rather low price. In the summer of 1998, Ruud van Nistelrooy came from SC Heerenveen for a fee of 6.5 million euro. Three years later, PSV sold Van the Man to Manchester United for more than four times the initial sum. Of course, between 1998 and 2000, Van Nistelrooy had a partner in crime, Luc Nilis, who provided him with many assists. PSV bought this Belgian player, one of the most skillful players ever active in Eindhoven, in the summer of 1994 from Anderlecht. The Serbian striker Mateja Kezman was the successor to Van Nistelrooy. After four successful years in Eindhoven, he was transferred to Chelsea, together with winger Arjen Robben. The last group of relatively expensive strikers, who were quite adequate, consisted of Peruvian Jefferson Farfan, Ivorian Aruna Koné, Serbian Danko Lazovic and Dutchman Danny Koevermans. Maybe, you are very interested in those strikers who failed to score in Eindhoven. However, we are going to disappoint you. It is a centenary celebration for PSV, so we do not want to discuss people who failed. The previous season was already bad enough. In this respect, PSV shows close resemblance to Philips. The company was founded in 1891, but it faced difficult times in the beginning of the 1990s. PSV also exhibits similarities to its closest competitors, in this respect. Ajax celebrated their centenary in 2000. The 1999/2000 season was one of the worst in the history of the pride of the capital of the Netherlands. Eight years later, Feyenoord enjoyed its centenary celebration. Fortunately, they won the Dutch cup, but their league season was a failure, despite a number of expensive new hires. PSV did not even win the Dutch cup last season, while the second position in the league fell short of pre-season expectations. For those who are really interested in a complete survey, we will give some hints. Category 3 includes former cult heroes, such as Nick Deacy, Paul Postuma and Twan Scheepers. Finally, the fourth category consists of, amongst others, Teddy Maybank, Torbjörn Nilsson en Marcelo Silva Ramos.
“
een zakenkabinet kan helemaal niet functioneren vanwege het simpele feit dat de, ongetwijfeld op papier zeer kundige, vakmensen nooit met de voeten in de modder hebben gestaan
tegen
Mark van Wijgerden is politiek actief en student aan Tilburg University en heeft verschillende standpunten geparafraseerd FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 42
“
Een technocratisch bestuur, bestuurders die kunnen leunen op wetenschappelijke vorming of praktische ervaring, is een brevet van onvermogen van politici: zij die geacht worden om het land te besturen geven te kennen dat ze het niet kunnen – om wat voor reden dan ook. Om te beginnen hebben de, ivoren toren-bewonende, wetenschappers en topmensen geen politieke voelsprieten om met alle ego’s en haantjes die het parlement bevolken om te gaan. Het vergt een enorme stuurmanskunst om met alle verschillende meningen, belangen en wensenlijstjes om te gaan. Zo zagen we in het verleden VVD en CDA eerst een verstandshuwelijk sluiten met de PVV, om vervolgens, na een desastreuze actie van laatstgenoemde, gelegenheidsmedestanders te vinden in D66, GL en CU. Iedere partij heeft zijn eigen speerpunten en meent te weten wat haar achterban nu echt belangrijk vindt. En dat kan alles zijn tussen autorijders en bakfietseigenaren, mensen met een eigen gekochte woning en huurders, ouders met kinderen en mensen zonder kinderen en ga zo maar door. Een ander probleem is dat er geen ‘gemiddelde man’ is, of een ‘algemeen belang’ of ‘gemene deler’, dat is immers wat een technocratie meent te bevoordelen. Er zijn altijd extremen op de schaal van eigenschappen van de mensen, precies zoals al eerder geïllustreerd. Inherent aan dit gegeven is dat er dus altijd
en overal mensen minder profiteren van het gevoerde beleid, of er zelfs op achteruit gaan. Dit vergt enorme retoricavaardigheden om het te verkopen. Daarnaast zijn de heren (merk op dat dit niet seksistisch bedoeld is, des te meer ter illustratie van de elitairiteit) bestuurders ook niet persoonlijk verantwoordelijk voor de aangerichte schade, waardoor het hart-voor-dezaak-gehalte al een heel stuk afneemt. Ook kunnen de intelligentsia zich niet inleven in de belevingswereld van de gewone man, vanwege het simpele feit dat ze die gewone man niet zijn. Het is met een reden dat ze die zeer vaak geciteerde wetenschapper, of die topman van een groot bedrijf zijn. Ze steken boven het maaiveld uit. En daarmee kan Jan Modaal zich niet identificeren. Verder zijn de bestuurders niet (prominent) lid van een politieke partij, waardoor ze niet de verantwoordelijk van het verantwoorden zullen voelen. Het parlement wordt daar de facto mee buitenspel gezet en dat is nu precies niet de
bedoeling van een representatieve politieke samenleving waar onze voorouders zich zo hard voor hebben gemaakt. Ook zal een zakenkabinet zich gewoon binnen de door het parlement aangewezen lijntjes moeten kleuren, hoe kundig ze zichzelf dan ook kunnen presenteren. Nog een probleem is dat er in het wetenschappelijke meestal geen eenduidige ‘waarheid’ is. Schoolvoorbeelden genoeg waarbij de eeuwige discussie op macro-economisch gebied tussen de klassieke school en de Keynesiaanse theorie natuurlijk de bekendste is; welk gedachtegoed moet gevolgd worden? Resumerend komt het er op neer dat een zakenkabinet helemaal niet kan functioneren, vanwege de simpele feiten dat de, ongetwijfeld op papier zeer kundige, vakmensen nooit met de voeten in de modder hebben gestaan, noch op enige vaardigheden van het politieke spel kunnen stoelen. Alleen al vanwege dat laatste is het een mislukte missie nog voordat er überhaupt aan begonnen is.
FACE 2 FACE
De voors en tegens van een technocratisch kabinet 43
voor
Gerard Drosterij is onderzoeker aan Tilburg University
“
“Wientjes zal ook wel tegen de regen zijn.” Zo pareerde minister Asscher de kritiek van VNO-NCW voorman Bernard Wientjes op 6 miljard aan nieuwe bezuinigingen. Wientjes had het gepresteerd om vraagtekens te zetten bij dat besluit; een houding die volstrekt irreëel was volgens Asscher. Het punt van de minister was: die bezuinigingen zijn onvermijdelijk en als je daarover gaat zeuren, dan heb je de feiten niet op een rijtje. Asscher ontpopte zich als een zakelijke politicus: het waren de onvermijdelijke, objectieve feiten waarnaar de politiek zich diende te schikken. Je kan praten als Brugman, maar als de cijfers voor zich spreken, dan dien je eigenlijk je mond te houden. Politiek voeren langs exacte lijnen is een oud en universeel verlangen. Socrates meende dat als je de waarheid op het spoor bent, je automatisch doet wat goed is. Kennis en ethiek gaan hand in hand, zij vormen het ideale huwelijk als basis voor perfect beleid – vrij van emotie en ideologie. De Europese drieprocentsregeling is hier-
Face 2 Face
“
wie het niet eens is met het kabinetsbeleid moet zich richten tot het publiek. in de politiek gaat het er niet om wie gelijk heeft maar wie gelijk krijgt: dat spel heet democratie
van een goed voorbeeld: een cijfer dat dient als uitgangspunt voor een alomvattende en strikte politiek. Het bestuursmodel van politieke zakelijkheid is de technocratie. Interessant is dat bij deze regeringsvorm niet zozeer de bestuurder centraal staat, als wel kennis zelf. Een democratie wordt bestuurd door het volk, een monarchie door een vorst, maar in een technocratie is het de inhoud die het volk bestuurt. En daar zit ook meteen het probleem: kennis kan je niet ter verantwoording roepen, alleen maar de mensen die haar verdedigen en op basis ervan handelen. Maar daaraan hebben technocraten nu juist geen boodschap: zij beroepen zich op de kennis die zij nu eenmaal bezitten. Geen speld tussen te krijgen. Ook de democratie kan niet ontsnappen aan die discussie. Na verkiezingen is een kabinet weliswaar gemandateerd om te regeren, maar dat is geen vrijbrief voor slecht beleid. Al zijn onze bestuurders gekozen (hetgeen in Nederland nauwelijks gezegd kan worden, maar dat terzijde), de politieke discussie gaat uiteindelijk over de inhoud van hun beleid. Dus als de econoom Bas Jacobs – en velen met hem – vindt dat premier Rutte geen kaas heeft gegeten van economie, dan zal onze premier daarop moeten ingaan. Waarom? Omdat Jacobs heeft doorgeleerd en zijn strepen in de wetenschap heeft verdiend. Wat Rutte doorgaans nalaat, namelijk inhoudelijk ingaan
op kritiek, dat doet zijn adjudant Samsom wel. Hij twittert met Jan en alleman over de koers van het kabinet, zonder dat zijn droom overigens werkelijkheid wordt: dat iedereen overtuigd raakt van zijn gelijk. En zo worden het manco van technocratie en de onvermijdelijkheid van democratie duidelijk: aangezien er nimmer overeenstemming over de inhoud van politiek beleid zal zijn, rest ons niets anders dan de publieke discussie aan te gaan. Met andere woorden: wie het niet eens is met het kabinetsbeleid, die zal zich moeten richten tot het publiek. Want in de politiek gaat het er niet om wie gelijk heeft, maar wie gelijk krijgt. En dat spel heet democratie. FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 43
Activities upcoming ACTIVITIES Monday September 30 until Friday November 1, 2013
Asset In-house Days During four weeks, Faculty Association Asset organizes the Asset In-house Days. These weeks provide an excellent opportunity to get to know different companies at their office. During this period, every association within Asset organizes several Inhouse days. This makes the Asset In-house Days the most important in-house cycle of Tilburg University. Thursday October 10, 2013
Accounting Insight This year’s title of Accounting Insight is ‘Adapt to survive’. During the evening the changing profession of accountants and the technological progression will be highlighted. Accounting Insight is not only interesting for accountancy students but also for controlling students and other students interested in finance. Three PE-points can be earned at this symposium. This year the activity will be linked to the course Auditing & Accounting Information Systems. October 14 until Friday October 28, 2013
Studytour Hong Kong, Shenzhen and Macau This year the Studytour Committee will organize a two week journey to Hong Kong from October 14 until October 28. A group of 28 students will discover all the wondrous things that Hong Kong has to offer. The main activities of the Studytour are visiting companies and getting to know business life in other countries. During these visits workshops and presentations will be given.
The other important parts of the Studytour are cultural activities, discovering local nature and wild life, and experiencing the nightlife of Hong Kong. Thursday November 7 and Friday November 8, 2013
BExcursion The BExcursion is a two-day trip organized for first- and second year students of the study program Business Economics. The goal of this trip is to get in touch with the different Master directions that Tilburg University has to offer. This year’s trip will go to Antwerp and is offered by Asset | Business Economics, which includes Asset | Accounting & Finance, Asset | Marketing, Asset | SBIT and Asset | Strategy & Logistics. Wednesday November 20 until Friday November 22, 2013
Finance Expedition From November 20 until November 22, Asset | Accounting & Finance organizes the Finance Expedition in cooperation with Asset | Econometrics. During the evening the selected students will stay in a hotel in Amsterdam. On Wednesday, Thursday and Friday Flow Traders, Kempen & Co, Zanders, NIBC and APG will be visited where the participants will have an interactive program with cases and presentations. Selection of students will be based on their Curriculum Vitae. Thursday November 21, 2013
Orientation Day The Orientation Day aims to give more information to students about the different Master tracks a student can follow at the Tilburg international School of Econom-
past ACTIVITIES
To be determined
Traders Trophy This year will be the sixth time that the Traders Trophy is organized. Asset | Accounting & Finance organizes this activity in cooperation with the Finance Association Netherlands (FAN). During the qualifying round in Tilburg, students from Tilburg will trade in stock options. The goal of the day is to find the best traders from Tilburg. These best traders will get the opportunity to go to the final of the Traders Trophy in Amsterdam. This final will be held at the Amsterdam Stock Exchange. The winner will be titled ‘Best Trader of The Netherlands’. To be determined
FAN Multinational Battle The Multinational Battle is a finance & controlling event of three days in which students will work on cases and get in contact with interesting multinationals. After the successful edition of last year, the new format of the Multinational Battle will be continued, where the first round of cases is held at companies. Previous year the participating companies were Ahold, Royal Dutch Shell, KPN and Unilever. During the year
Are you looking for an internship or traineeship? Have a look at our Career Portal! We offer a lot of interesting internships, traineeships and starters functions for
both accounting and finance students. If you are interested, send us an email or visit www.Asset-AccountingFinance.nl/Career-Portal. Become active
Are you interested in the fields Finance or Accountancy and do you want to develop yourself and be active next to your study? Do you want to get in contact with interesting companies? And do you want to meet a lot of new people at our active member drinks and other activities? Interested? We are always looking for new enthusiastic active members to strengthen one of our committees. Do not hesitate to email us for more information at
[email protected]. You can also go to our website or drop by at our room (E106). Address changes
Did you move? Let us know by sending an email to Info@ Asset-AccountingFinance.nl so we can make sure you will receive our mail.
Friday September 13, 2013
Hockey Tournament The Hockey Tournament was organized for all associations in the Esplanade building and the MAK in cooperation with T.F.V. “De Smeetskring”. During this tournament, all invited study associations played hockey against each other to find out which association is most talented when it comes to playing field hockey. The day was closed with a barbecue and of course an award ceremony for the best team of that day.
45 Overview of Activities
ics and Management, after finishing a bachelor program. The Orientation Day is a good opportunity to find out more about the master program(s) you are interested in.
Friday September 20, 2013
VIP Lecture The VIP lecture is a lecture organized for members of Alumni Association Financials and active members of Asset | Accounting & Finance. During this lecture Jan Hommen (CEO ING) was present as inspiring speaker and gave his view on topical issues in the financial world. Students and alumni had the possibility to ask questions and to discuss interesting subjects. Tuesday September 24, 2013
Financial Business Dinner During the Financial Business Dinner students were offered the possibility to orientate on career- and internship opportunities in accountancy, controlling, finance and investment theory. Throughout the evening, students were able to meet three companies of choice in an informal way during a delicious three course dinner. The event was closed with a short drink afterwards. This event offers a unique chance to ask questions to recruiters of different companies and to inform about internships, traineeships, and starterfunctions.
FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 45
We frequently interview students at the campus of Tilburg University about their opinion on trending topics
campus life
We asked four students whether textbook knowledge or professional network is more important for their future career
name Thomas Groot
name Josien van Diesen
name Daan Snellen
name Ebru Saka
age 22
age 22
age 22
age 27
field of study Bachelor Business Economics
field of study Bachelor Psychology
field of study Master Private law
field of study Pre-Master Law
Knowledge is the most important, but without a network it is more difficult to work yourself up to the top. You should invest as well in your knowledge as in your network. The most effective will be a combination of both. You need your knowledge to maintain yourself within your network and without knowledge your network adds little value. Imagine you have your degree, but not the knowledge (because of free-riding or cheating), then people will start to see you are not capable for certain positions, even though you have your degree. However, a network offers opportunities that you do not get offered with just knowledge.
When I look at my family, I would say that a network is more important than knowledge. My grandfather had a company and transferred this company to my aunt. She immediately sold it, and became rich. However, this was not due to her knowledge. If you finished vocational education, you will probably do not end up in the same network as someone who has earned a university degree. I think the importance of a network has changed over time It used to be easier to work yourself up with a network, but nowadays your degree is more important. Remember: you can always trust and build on your own knowledge, but your network may change over time.
I think the most important is your network, but I would never tackle it that way. I personally focus more on knowledge. I want to make it to the top, but regret that sometimes it seems networking is the only way to make it up there. You must have knowledge, however if you have the right network, I think it differs not much whether you really excel in something or whether you are just mediocre. Of course you unconsciously build your own network, but I do not purely focus on it. I would rather achieve something based on my own abilities than on the help of other people.
I think it is a combination of both networking and knowledge. You must have certain knowledge to construct your network. I think that your network can absolutely work to your advantage when you have the right people in the right places around you. The certain knowledge that you have determines the composition of your network. If I am not interested in Law, I would never go to a jurisprudence conference or master class where you gain a part of your network. A network is very important, you cannot always end up in a certain place with just knowledge, the so-called nepotism. Though, in the end you have to prove yourself using your knowledge to stay at the top.
FACES | Y. 15 | #. 01 | P. 46
ADD 7
ADD 8
