Excellent leraarsgedrag is te leren! Krach2g Meesterschap 2
VELOV conferen2e 6 februari 2012
Sui Lin Goei – Onderwijscentrum VU Henjo de Looper – Hogeschool Windesheim Marike Snippe -‐ Hogeschool Windesheim Madeleine Vreeburg – PA2 (VU) MarFjn Willemse – Hogeschool Windesheim www.excellenteleraar.nl
• • • •
Korte intro en aanleiding Opvattingen Notulanten rapporteren Resultaten interviews
Aanleiding project • • • •
• •
Leraren ervaren stress, onzekerheid en gevoelens van incompeten2e in de omgang met leerlingen met gedragsproblemen (Goei & Kleijnen, 2009; Onderwijsraad 2010) Huidige aanpak van gedragsproblemen door leraren weinig geschakeerd, gevarieerd en flexibel (Van der Wolf & Beukering, 2009) Het vergroten van het handelingsrepertoire van de docent levert de grootste bijdrage aan leerling(resultaten) (Scheerens, 2008; Slavin & Lake 2007, Houtveen, 2007; HaUe, 2009): Leraren zien zichzelf als primair verantwoordelijk voor het op gang brengen van leerprocessen. Als gedragsproblemen om aandacht vragen raakt dat de leraar in wat hij als de kern van zijn professionaliteit ziet. Hun gevoel van self-‐efficacy kan vergroot worden door kennis en inzicht in deleerling met gedragsproblemen en effec2ef klassenmanagement (Goei & Kleijnen, 2009) Leraren met een hoge self-‐efficacy en een hoge differen2a2egraad (Van de Gri\, 2010) zijn effec2ever. Gedrag is te leren! (Golly & Sprague, 2009)
Educators cannot “make” students learn or behave
Educators can create environments to increase the likelihood students learn and behave
Uitgangspunten van het project
•
Gedragsvraagstukken
•
Expliciete aandacht voor verwacht leraarsgedrag bij omgaan met gedragsvraagstukken
•
Handelingsverlegenheid van de leraar
•
Leraren systematisch van elkaar laten leren in hun eigen praktijk draagt bij aan eigen professionaliteit (Zeichner, 2003; Geijsel & Krüger, 2005.
•
Gebruik maken van video-opnames.
Opzet
• • •
Twee scholen voor primair onderwijs (Amsterdam regio) Twee scholen voor voortgezet onderwijs (Midden van het land) 4 lerarenopleidingen (ULO, LVO, PABO, PA2)
ü ü ü ü
Leren van elkaar in kleine teams (focusgroep en consensus methode) Gebruik maken van de handelingsverlegenheid van de leraren. Doorlopen van een aantal stappen. Gebruik maken van video-opnames.
Dataverzameling
• • • • • •
Teachers Self Efficacy Vragenlijst competenties gedragsproblemen Logboeken Learner reports Semigestructureerde interviews Documentanalyse (notulen, verslagen bijeenkomsten, materialen)
OpvaUngenonderzoek § Drietallen: interviewer, geinterviewde, notulant § Tijdbewaken § Interviewleidraad § Notulant rapporteert
Interviewleidraad 1. Waar denk je aan als je de term ‘handelingsbekwaamheid’ hoort? 2. Wat is handelingsbekwaam zijn in het omgaan met gedragsvraagstukken/problemen volgens jou? 3. Wat zie je de leraar doen als hij/zij handelingsbekwaam is in het omgaan met gedragsvraagstukken/problemen? 4. Kan je een voorbeeld kort beschrijven? 5. Moet ‘het omgaan met gedragsvraagstukken/ problemen een vast onderdeel van het curriculum van de lerarenopleiding zijn?
Interviewleidraad KM2 § Algemene vragen: – persoonlijk en schoolbeleving – Projectevalua2e – Betrokkenheid bij project
§ Casus beschrijving en de term handelings-‐ bekwaamheid § Onderzoeksma2g werken: – Evalua2e aangereikte hulpmiddelen
§ Samenwerking interne en externe collega’s (in project) § Overige vragen/aanbevelingen
Eerste uitkomsten § mindmap handelingsbekwaamheid (vb.) § projectevalua2e: posi2ef? § opmerkingen over casuskeuze § leerervaringen § eerste aanbevelingen § implementa2e in lerarenopleiding
Handelingsbekwaamheid: mindmaps • tekst
Handelingsbekwaamheid: uitkomsten • Een handelingsbekwame leraar : – hee\ reflec2evermogen – is pedagogisch en didac2sch bekwaam – is oplossingsgericht – kan samenwerken (intern en extern)
Uitkomsten • Project evalua2e posi2eve punten 1. 2. 3. 4.
Het zien of kennisnemen van de prak2jken van collega’s Met elkaar ‘om tafel ‘ gaan om te praten over de prak2jk Jezelf aan het werk zien Werken met filmbeelden krach2g: 1. Helpt om eigen handelen bespreekbaar te maken 2. Helpt bij het bedenken van handelingssugges2es 3. Draagt bij aan collegiale ondersteuning 4. Gee\ zicht op andere prak2jken
Bevindingen casus keuze • Handelingsverlegenheid op gebied van: § leerlingproblema2ek § interac2eproblemen tussen groepen leerlingen § lesovergangen § start van een les
• Opvallend: • Leraren noemen nauwelijks concerns vooraf
Leerervaringen • mbt. aangeboden werkwijze • mbt. interven2es • vanuit leerlingen bezien
Leerervaringen: aangeboden werkwijze
• jezelf op video terug zien • • • • •
automa2smen bespreekbaar maken praten over beelden verhoogt zelfreflec2e samen leren werkt verbindend andere visies verrijken dialoog logboek bruikbaar hulpmiddel voor systema2sche observa2e en reflec2e op eigen ac2es
Leerervaringen: interven2es • inzemen stemintona2e – werken met 2me-‐2mer – consequent taalgebruik toepassen – duidelijke (gedrags)verwach2ngen – uitspreken en consequent naleven – aandacht verdelen tussen alle leerlingen
Leerervaringen: vanuit leerlingen • filmen richt de aandacht op de lln. • leidt tot evalua2e van zichzelf en elkaar • onduidelijk met welke interven2e de leraar ‘experimenteert’
Eerste aanbevelingen § Laat docenten eigen casus kiezen § Casus relateren aan handelingsverlegenheid § Wees duidelijk over wat je filmt (geen lesbeoordeling) § Wees duidelijk over de 2jdsinvestering § Videomaterialen ook evalueren met de leerlingen: § appél op reflec2evermogen en eigenaarschap § op gedrag
Implementa2e KM2 in lerarenopleiding
• PABO • Minor Passend Onderwijs, derde jaar (beroepsproduct)
• LVO • Bachelorvak OWK3, tweede jaar (leerwerktaak) • Minor Zorg, vierde jaar (Onderzoek en stageopdrachten)
• Universitaire PABO PA2 • Integra2e opdrachten • Bachelor thesis
Sint Jan school Voorbeeld van werkwijze 1. Kiezen casus. • Kim: kiest J. als casus, moeite met omgang. Voorbeelden: – Interac2e met medeleerlingen las2g – Spelontwikkeling niet op2maal – Gaat niet ac2ef in op uitnodiging van andere leerlingen – Betrokkenheid bij Kim ma2g – Agressief gedrag naar andere leerlingen
2. Keuze maken voor onderwerp • Na doorvragen kiezen we één speerpunt:
– Omgang met andere kinderen (sociaal gewenst gedrag) met daarin communica2e technieken en geen fysiek geweld meer. – Welk gedrag moet Kim ontwikkelen hiervoor?
. 3. Met team intervenFe bedenken • In dit geval: variant check in check out • Eerst uitproberen bij buiten spelen 4. Uitproberen en logboek bijhouden over eigen gedrag • Kim houdt logboek bij, dagelijks gedurende twee weken 5. Analyse resultaten • Gedrag juf verbetert: ‘het is eigenlijk een heel leuk kind’ • Gedrag leerling verbetert 6. Nieuwe casus/uitdiepen casus • Nu: interven2e uitbreiden naar de klas • Gebruik van lesplan voor gedrag leerkracht
Filmpje Kim en Joachim Via Youtube