ERFGOEDSPECIALIST
jAN-WILLEM
ANDRIESSEN
HEEFT IETS MET BIJZONDERE PANDEN
n: Jan- Willem Andriessen bij een van zijn 'objecten': de Dudok-brugwachterswoning ·eeland. De brug over de Vecht waar hij op staat is van Dudok's hand.
,: Een watertoren en eventueel omringende gebouwen bieden fantastische woon- en cht ook werkmogelijkheden. Maar je moet het wel zién!
J
aliseerde zich aan de TU in Delft in bouwmanagement en vastgoedbeheer. Z'n succesvol afgeronde opleiding geeft an-Willem Andriessen van is bouwkundig special aan dat Jan-Willem jongs af aan ingenieur niet zoveelenaffiniteit
met de cultuur van hangjongeren en de sfeer van disco en coffeeshop had. Het zijn zeker niet allemaal brave Hendrikken, daar in Delft, maar de prioriteiten liggen er doorgaans toch wat anders dan op de eerder genoemde stekken. Architectuur, bouwkunde, bouwmanagement. .. zaken waarvoor een stevige basis gelegd moet worden. Toevalligheden zijn doorgaans geen solide pijlers in de bouwen zeker niet in de historische bouwwereld. Toch kwam het toeval er wel aan te pas in de loopbaan van de nog jonge (36) Andriessen, namelijk toen hij ging samenwerken met een vriend, die economie had gestudeerd. Economie en bouwkunde, dat zou goed samen kunnen gaan.
FASCINATIE Heel toevallig liepen zij ook nog eens tegen een persoon aan, die een pand in Amsterdam, een gebouw uit 1870, wilde restaureren en herinrichten voor modern gebruik. 'Kunnen jullie dat niet een
beetje voor mij organiseren?' informeerde hij. Dat werd hun eerste lucratieve klus. En daar ontstond ook de fascinatie bij Jan-Willem voor historisch erfgoed, voor waardevolle bouwwerken en vooral voor de herinrichting ervan. Voor kantoorhuisvesting bijvoorbeeld of wonen, met behoud van alle oude waarden. Zo'n eisenpakket vergt vakmanschap, bouwkundig inzicht, feiten- en regelkennis en behoorlijk wat creativiteit. Bouwmanagement en vastgoedbeheer. De Amerikanen hebben er zo'n mooie uitdrukking voor: 'Real estate and housing'. JanWillem: 'Vroeger was alles eenvoudiger. Ook in de bouw. Een opdrachtgever wilde een project uitvoeren en engageerde een architect. Deze ontwierp, zette de esthetische en bouwkundige basis neer en vervolgens verscheen er een aannemer op de piste die na de aanbesteding aan het bouwen sloeg. De architect begeleidde het project tot het was opgeleverd. Soms ontstonden er misverstanden, begon er prestige mee te spelen en kwam er onenigheid. Ik heb er nog een mooi voorbeeld van in mijn bestanden. Onder supervisie van de beroemde architect Gerrit Rietveld zou er, naar diens ontwerp, een fraaie villa worden gebouwd bij Amersfoort. ' MONUMENTAAL
17
op
zoek naar een kasteel? Dan is dit prachtige optrekje in het Limburgse Nieuwstad
om die werkelijkheid kan worden.
RUZIE MET RIE1VELD 'Nee,' riep de opdrachtgever, 'dat balkon hek wil ik niet en die open trap in de kamer moet ook weg!' 'Geen sprake van', besliste Rietveld. Maar ja, wie betaalt, die bepaalt! Ook al heette je dan Gerrit Thomas Rietveld en had je hoge Amerikaanse architectuuronderscheidingen te pakken. Er ontstond een vervelende bouwkundige patstelling. 'Nou, dan bouwen jullie dat huis maar verder naar jullie eigen idee, maar mijn naam komt er zeker niet bij en ik wil het ook niet als zodanig in de registers!' besliste Gerrit Rietveld tenslotte. Het huis kwam er dus. Het is overduidelijk een Rietveldwoning, maar de handtekening van de beroemde Gerrit ontbreekt. Desondanks zijn de stijlkenmerken zo evident dat de villa inmiddels toch wel als Rietveld-villa wordt erkend. 'Dat gebeurde dus in de tijden van Dudok en Rietveld', vertelt Andriessen. 'Tegenwoordig is de organisatorische situatie anders. Je hebt de projectontwikkelaar, de architect en de aannemer. Daarboven werkt nu meestal een projectmanager. Een soort overkoepelende "mister-know-it-all". Want er komt bij bouwen iets meer kijken dan alleen het ontwerp en de uitvoering. De wetten, de
regelgeving, alles is gecompliceerder geworden. Denk maar aan ruimtelijke ordening, aan structuurplannen en bestemmingsplannen, provinciale en gemeentelijke voorschriften. Dat geldt zeker ook voor historische panden. Doorgaans worden er eisen gesteld aan de restauratie en aan de herindeling en het hergebruik. Daarin heb ik me dus ook gespecialiseerd. Wetend dat er mensen zijn die heel bijzonder en afwijkend willen wonen; dat er bedrijven en instanties zijn die willen opereren vanuit een markant gebouw met dito uitstraling. Er is vraag en er is aanbod. Nou, dat is dan in het kort gezegd 'Redres', mijn bedrijf. Redresseren betekent in feite 'weer in orde brengen, herstellen'
Bu
DE WERELDOMROEP
'Redres' is gevestigd in het gebouw van de Wereldomroep, aan de Witte Kruislaan in Hilversum. Jan-Willems' Redres zetelt in een geriefelijke kamer, met een prachtig lederen bankstel van Le Corbusier en de bijna bijbehorende 'adjustable table' van de Amerikaanse Eileen Gray. Uit een oud fabriekspand haalde JanWillem zo'n degelijk stalen bureau, waarin nog zo'n ouderwetse, inklapbare Triumph-typemachine huist. Een mooie combinatie: een MONUMENTAAL
19
Voor de kerk van Wijdenes wordt een nieuwe eigenaar gezocht. In de bijbehorende tuin is het
Een sfeervol oud stationnetje in België voor een prijs waarvoor je in het westen van Nedl
behoorlijk vol, maar er dreigt geen geluidsoverlast.
niet eens een aardige twee-onder-f!en-kap woning vindt.
ultramodern keyboard met zo'n hamerende Triumph eronder. Jan-Willem houdt trouwens van oude dingen, want hij mag zich dagelijks dan in zijn Landrover Discovery verplaatsen, voor de hobby stuurt hij rond in een opmerkelijke (rechts gestuurde) Citroën DS20 Pallas van Zuid-Afrikaanse afkomst. Verder is het allemaal modern en eigentijds om hem heen. Z'n activiteiten spelen zich grotendeels af via het internet. Op z'n website (www.redres.nl) kan iedereen ademloos kennis nemen van zijn activiteiten. Er staan nu al een dikke vijftig 'erfgoedobjecten' op. Jan-Willem streeft naar een bestand van rond de honderd. 'Dan heb je als intermediair en als speCialistisch adviseur je handen aardig vol', zegt hij lachend. Klanten die een object bij hem aanbieden en die in zijn bestanden worden geaccepteerd en opgenomen, besteden 450 euro voor de vaste opstart. Komt er een gedegen deal tot stand, dan bedraagt de courtage 1,25%.
WAT KOST EEN KERK? 'Je krijgt vaak heel rare vragen', vertelt Andriessen. 'Soms word ik benaderd met het verzoek: "We zoeken eigenlijk een soort kerk, enneh ... wat kóst een kerk eigenlijk?" Nu weet ik toevallig wat een kerk kost. Of een watertoren, of een oude molen. En ik weet wat je ermee kunt doen en vooral wat je erin mág doen. Vanzelfsprekend kan ik ook locaties beoordelen. "Good old" Cor van Zadelhoff heeft
20
MONUMENTAAL
eens geroepen: "Er zijn drie dingen belangrijk bij een gebouw: locatie, locatie en locatie!" Soms word ik geconfronteerd met mensen die teveel dollartekens in hun ogen hebben. Dan krijg ik een oude kerk aangeboden, waarin hooguit drie appartementjes kunnen worden ingericht. Als men daar dan anderhalf miljoen voor vraagt, dan roep ik: winkelt u rustig verder! Ik laat de zaak dan gaan, want daarvoor kan ik nooit een gegadigde vinden. Wat ik verder doe? Nou, er zijn bijvoorbeeld rijksmonumenten die herbestemd moeten worden. Daar denk ik dan over mee. Neem het prachtige Radio Kootwijk op de Veluwe. Dat gebouwencomplex van de langegolfzenders, waarmee wij contact onderhielden met ons toenmalige Nederlandsch-Indië. Daarvoor moet nog steeds een passende bestemming worden gevonden. Vaak is het een Mozes-en-de-berg-verhaal: wat kûn je met een gebouw, wat mág je ermee en wie zou daar iets in zien? Een feit is dat mooie gebouwen doorgaans op de mooiste plekken staan. Het is een enorm boeiend vak. De ene dag zit je bij een particulier, die "een kasteeltje wil kopen" en een tijd later word je gebeld door een mevrouw die een mooi kasteel heeft en het nu kwijt wil omdat ze een dagje ouder wordt.' Na enige discussie zijn we er beiden achter: Andriessen is geen erfgoed makelaar, zoals hij wel eens wordt genoemd. Hij is gewoon 'erfgoedspecialist'.
~
. ~.
\ ~~~ -
uormalige mouterij en een molen, dat vind je niet in een gewone makelaarsvitrine.
BEWONDERING Jan-Willem Andriessen heeft grote bewondering voor Nederlandse architecten. Voor de oude Pierre Cuijpers (1827 - 1921) bijvoorbeeld, de ontwerper van het Centraal Station in Amsterdam en van het Rijksmuseum. Cu ijpers bouwde trouwens ook meer dan honderd kerken in ons land, zoals de markante Sint Vituskerk in Hilversum en de voormalige Antoniuskerk in het Gelderse Kranenburg, waar nu een tentoonstelling aan hem is gewijd. Op zijn beurt beïnvloedde hij weer bouwmeesters als de iets jongere Hendrik Berlage en de, weer iets jongere, Michel de Klerk, een van de grondleggers van de Amsterdamse school. Respect heeft Andriessen ook voor Gerrit Rietveld en Dudok. En vanzelfsprekend voor buitenlandse bouwmeesters als de Zwitser Le Corbusier of de Amerikaan Frank Lloyd Wright. Van Cees Dam (Stopera, Amsterdam) heeft hij zelfs nog les gehad. Het aardige is dat JanWillem nu enkele objecten van de grote Rietveld in zijn bestand heeft, waaronder de villa met dat 'foute balcon hek' en die 'foute trap'. En óók het Rietveldhuis van tsjakka-held Emiel Ratelband. Tja, en dan Willem Dudok. Die zette ook heel wat markante gebouwen neer. Zoals de stadsschouwburg in Utrecht, het Erasmusgebouw in Rotterdam, het havengebouw van Amsterdam en de Cité Universitaire in Parijs. Misschien werd Dudok nog wel het bekendst door de 112 witte benzinestations die hij bouwde
voor Esso, waarvan er nu nog eentje bij het automuseum in Raamsdonksveer te vinden is. Jan-Willem 'intermediairt' nu trouwens ook bij de verkoop van een Dudok-brugwachterswoning in Vreeland. De brug over de Vecht daar, in de drukke N201, is eveneens ontworpen door Willem Dudok.
NIEUWSGIERIG? 'Journalistiek leidt tot alles', heeft de goede Simon Carmiggelt mij eens voorgehouden, toen ik nog studeerde aan het toenmalige Instituut voor Perswetenschappen in Amsterdam (en dientengevolge voor één gulden en vijftien cent(!) kon eten in de Mensa Academica aan de Damstraat. En dat was toen mooi meegenomen. Inmiddels ben ik er wel achter dat een goede bouwkundige opleiding eveneens tot alles kan leiden. Van ontmoetingen met deftige kasteeldames, tot verzoeken tot herinrichting van een militair fort, het creëren van een nieuwe bestemming voor een watertoren of de restauratie en herinrichting van een oud station. Wie daar net zo nieuwsgierig naar is als ik, doet er goed aan om eens - heerlijk-verpozend - rond te gaan surfen op www.redres. nl. Boeiende, intrigerende, maar ook zeer hébberige gedachten maken zich dan gegarandeerd van u meester.
I
MONUMENTAAL
21
