Reflectietool Reflectietool Reflectietool Reflectietool Reflectietool Reflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen
Redactie: Marieke Haitsma en Corrie van Dam Eindredactie: afdeling communicatie MOVISIE Vormgeving: Ontwerpburo Suggestie en Illusie Drukwerk: Libertas Bestellen: www.movisie.nl De reflectietool is een product dat ontwikkeld is binnen het project Professionaliteit Verankerd. Dit MOVISIE-project is een onderdeel van het VWS-programma Beter in Meedoen en ontwikkelt kenmerken voor de kwaliteit van de dienstverlening in de Wmo. Het richt zich daarbij vooral op het vergroten en borgen van competenties van beroepskrachten. Overname van informatie uit deze publicatie is toegestaan onder voorwaarde van de bronvermelding: © MOVISIE, kennis en aanpak van sociale vraagstukken. Utrecht, 2013
Deze publicatie is tot stand gekomen dankzij financiering van het ministerie van VWS.
Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen
Inleiding Werk ik eigenlijk wel volgens de uitgangspunten van de
De tool is beslist geen beoordelingsinstrument. Het is
Wet maatschappelijke ondersteuning en Welzijn Nieuwe
alleen bedoeld als persoonlijk ontwikkelinstrument. Een
Stijl? Een vraag die veel welzijnsprofessionals zichzelf wel
overzicht van de beroepscompetenties voor sociaal werkers
eens stellen. Het is niet altijd eenvoudig om als professional
lees je in de brochure Competenties Maatschappelijke
stil te staan bij wat je doet, hoe je het doet en of dit het ge-
Ondersteuning. Te downloaden via www.movisie.nl/
wenste resultaat oplevert. Deze reflectietool is ontwikkeld
publicaties.
om hier achter te komen. In tien minuten tijd beantwoord je stellingen die te maken hebben met de vijf kwaliteits-
Het invullen van de reflectietool kan ook online
kenmerken binnen de maatschappelijke ondersteuning,
op www.wmoreflectietool.nl.
waaronder het versterken van de eigen kracht van burgers. Het brengt je krachten en uitdagingen in kaart en daagt je
De digitale versie biedt een extra mogelijkheid: 360°
uit om in actie te komen.
feedback. Collega’s vullen de reflectietool dan over jou in. Je krijgt vanuit verschillende kanten feedback op jouw
Deze reflectietool bouwt voort op de Handreiking
professioneel handelen. Ook kun je met collega’s het
Maatschappelijke Ondersteuning. Hierin staan de vijf
gesprek aangaan over je sterke punten en hoe je gaat
belangrijkste kwaliteitskenmerken voor professioneel
werken aan jouw uitdagingen.
handelen in de Wmo en WNS vastgelegd. Met deze reflectietool doorloop je deze vijf kenmerken en ontdek je waar je als professional staat in jouw ontwikkeling.
Reflectietool Professioneel Ondersteunen 3
Stap 1 Invullen van de reflectietool De reflectietool behandelt vijf kwaliteitskenmerken die
De stellingen beantwoord je met één van
elk vooraf worden toegelicht. Per kenmerk worden vijf
de volgende cijfers:
stellingen gegeven. De stellingen geven de kern weer
1 = Hierop scoor ik zwak
van het handelen binnen dat specifieke kenmerk. In de
2 = Hierop scoor ik matig
stellingen wordt gesproken over ‘burgers’; hier worden
3 = Hierop scoor ik voldoende
uiteenlopende individuen en groepen onder verstaan.
4 = Hierop scoor ik goed
Houd bij het invullen van de tool de groepen voor ogen
5 = Hierop scoor ik zeer goed
waar jij mee werkt.
x = Niet van toepassing/ weet ik niet
4 Reflectietool Professioneel Ondersteunen
Eigen kracht versterken Als professional ben je gericht op het ondersteunen van de
wensen. Je stimuleert wat mensen wel kunnen, al dan niet
eigen regie, het versterken van het vermogen om de regie
met extra steun vanuit hun eigen omgeving en zo nodig
te voeren, en het versterken van de eigen kracht van
met steun van andere professionals of vrijwilligers.
n.v.t./weet ik niet
zeer goed
goed
voldoende
Score
matig
Stellingen
zwak
burgers, gebaseerd op hun mogelijkheden, talenten en
1. Ik laat burgers hun eigen kracht en mogelijkheden ontdekken, versterken en inzetten 2. Ik stimuleer burgers om zelf stappen te ondernemen 3. Ik ondersteun burgers in het maken van eigen keuzes 4. Ik heb oog voor de grenzen en mogelijkheden van burgers 5. Ik informeer en wijs burgers de weg
Reflectietool Professioneel Ondersteunen 5
Op de vraag af
Score
1. Ik ben zichtbaar aanwezig in de leefomgeving van burgers 2. Ik ga naar burgers toe om hun daadwerkelijke vraag en behoefte te achterhalen 3. Ik geef burgers de ruimte om hun verhaal te doen 4. Ik ondersteun burgers bij het verhelderen van problemen, vragen, wensen en behoeften 5. Ik motiveer burgers om actief mee te doen
6 Reflectietool Professioneel Ondersteunen
n.v.t./weet ik niet
Stellingen
zeer goed
naar oplossingen.
goed
de burger en in de wijk. Je vangt signalen op en zorgt dat
voldoende
Je pakt situaties op tijd aan en zoekt samen met burgers
matig
burgers zich vrij en veilig voelen om hun verhaal te doen.
toegankelijk en proactief. Je hebt inzicht in wat er speelt bij
zwak
Als professional weet je wat er speelt. Je bent aanwezig,
Binden en verbinden
Score
n.v.t./weet ik niet
Stellingen
zeer goed
ondersteuning waarbij deze elkaar aanvullen en versterken.
goed
te geven. Je zoekt verbinding met burgers, mantelzorgers,
voldoende
den. Je streeft naar afstemming tussen informele en formele
matig
sociale netwerken, vrijwilligersinitiatieven en wijkverban-
zichzelf, zijn naaste omgeving en zijn medeburgers vorm
zwak
Je ondersteunt de burger om de verantwoordelijkheid voor
1. Ik inspireer burgers en hun netwerk om te zoeken naar eigen oplossingen 2. Ik geef burgers verantwoordelijkheid en blijf op de achtergrond aanwezig 3. Ik bekijk samen met burgers waar en hoe ze hun kwaliteiten kunnen inzetten 4. Ik stimuleer burgers om hun sociale netwerk te benutten, in stand te houden en te vergroten 5. Ik verbind individuele burgers en groepen burgers en zoek naar gedeelde belangen en mogelijkheden tot samenwerken
Reflectietool Professioneel Ondersteunen 7
Integraal werken
Score
1. Ik begeef me in de leef- en de systeemwereld van burgers 2. Ik ben op de hoogte van de sociale kaart 3. Ik stem af met andere professionals, vrijwilligers, mantelzorgers en instellingen 4. Ik maak optimaal gebruik van de deskundigheid van andere professionals 5. Ik verstevig actief mijn netwerk met burgers, organisaties, verenigingen, ondernemers en beleidsmakers
8 Reflectietool Professioneel Ondersteunen
n.v.t./weet ik niet
Stellingen
zeer goed
met anderen.
goed
realiseren. De burger en zijn vragen staan centraal. Zijn
voldoende
voorziening worden opgelost. Je stemt af en werkt samen
matig
problemen kunnen meestal niet door één instelling of één
professionals en diensten om passende ondersteuning te
zwak
Je legt verbindingen met en tussen burgers, met andere
Signaleren en agenderen
Score
n.v.t./weet ik niet
Stellingen
zeer goed
Je vertaalt individuele problemen naar een hoger plan.
goed
groepen, in wijken en buurten. Je handelt proactief
voldoende
onder de aandacht te brengen en er mee aan de slag te gaan.
matig
en onderneemt actie om knelpunten en mogelijkheden
signaleert problemen en kansen met en van individuen en
zwak
Als professional sta je midden in de samenleving. Je
1. Ik signaleer veranderingen in sociale verhoudingen tussen burgers en organisaties 2. Ik agendeer kansen, mogelijkheden en problemen 3. Ik grijp zo nodig tijdig in en ondersteun burgers 4. Ik stel mijn grenzen in het bieden van oplossingen en ondersteuning 5. Ik ben op de hoogte van effectieve methoden en technieken en pas deze toe
Reflectietool Professioneel Ondersteunen 9
Stap 2 Benoem je krachten en uitdagingen Nadat je alle stellingen hebt beantwoord, kun je zien
werkzaaamheden jouw expertise ligt. Het laat ook zien
op welke stellingen je hoog scoort. Hoe hoger je hebt
waarop je collega’s kunt adviseren en ondersteunen.
gescoord, hoe beter jij al binnen dit kwaliteitskenmerk handelt. Leid uit de score af waar jouw krachten liggen,
Bekijk ook de stellingen met de laagste score. Deze
maar ook welke punten nog uitdagingen voor je zijn.
score kan allerlei oorzaken hebben. Bijvoorbeeld gebrek aan ervaring. Of de werkzaamheden sluiten
Loop je antwoorden nog eens na en schrijf op
niet goed aan op jouw kwaliteiten. Noteer de
de rechterpagina vijf stellingen waar je hoog op
stellingen op pagina 12.
scoort. Het is goed mogelijk dat op deze beschreven
10 Reflectietool Professioneel Ondersteunen
Krachten Ik scoor hoog op de volgende stellingen:
1
2
3
4
5
Reflectietool Professioneel Ondersteunen 11
Uitdagingen Ik scoor laag op de volgende stellingen. Deze vormen een uitdaging voor mij:
1
2
3
4
5
12 Reflectietool Professioneel Ondersteunen
Stap 3 Actie! Jouw krachten en uitdagingen heb je nu in kaart
staan beschreven op pagina 14. Uit de praktijk blijkt
gebracht. Tijd om ze om te zetten in ontwikkelpunten.
dat het delen van je ontwikkelpunten met anderen
Omschrijf je ontwikkelpunten zo concreet mogelijk
stimulerend werkt en leidt tot betere resultaten. Maak
en bedenk manieren om hier aan te werken. Zorg
daarom afspraken met collega’s of je leidinggevende
ervoor dat de ontwikkelpunten aansluiten bij jouw
over wat je wilt leren, hoe je het gaat aanpakken
dagelijkse praktijk en dat je genoeg tijd hebt om
en wat jouw gewenste resultaat is, zodat je blijft
ermee aan de slag te gaan. Bedenk daarnaast goed wie
reflecteren en je ontwikkelpunten eventueel bijstuurt
en wat je nodig hebt om aan je ontwikkelpunten te
en/of verbeteracties inzet.
werken. Een aantal tips en een uitgewerkt voorbeeld
Reflectietool Professioneel Ondersteunen 13
Tips voor het opstellen van ontwikkelpunten Stel vast wat je wilt bereiken. Wat zijn voor jou de belangrijkste doelen? Zet ze op een rij. Voorbeeld: je scoort zwak op de stelling ‘Ik ben zichtbaar aanwezig in de leefomgeving van burgers’. Een doel zou kunnen zijn: ik ga ervoor zorgen dat ik me vaker zichtbaar begeef op plekken waar burgers komen.
Maak je doelen specifiek door ze te koppelen aan een concrete actie. Voorbeeld: ik ga een paar keer per week de wijk in en spreek burgers aan om te achterhalen hoe het met ze gaat en wat er in hun leven speelt.
Als je weet wat je wilt, geef dan zo duidelijk mogelijk weer wat je minimaal bereikt wilt hebben. Voorbeeld: ik kan aantonen dat ik tenminste 2x per week aanwezig ben geweest in de leefomgeving van de burger en met tenminste 10 burgers heb gesproken.
Ga bij jezelf na of je concrete doel uitvoerbaar en haalbaar is. Voorbeeld: ik bespreek met twee directe collega’s of mijn doel uitvoerbaar is en stel mijn doel zo nodig bij.
Geef aan wanneer je jouw concrete doel bereikt wilt hebben. Voorbeeld: binnen nu en vier maanden heb ik mijn doel bereikt.
14 Reflectietool Professioneel Ondersteunen
Ontwikkelpunten Ik zet mijn uitdagingen om in de volgende doelstellingen:
1
2
3
Reflectietool Professioneel Ondersteunen 15
Ontwikkelpunten Ik zet mijn uitdagingen om in de volgende doelstellingen:
4
5
16 Reflectietool Professioneel Ondersteunen
MOVISIE is hét landelijke kennisinstituut en adviesbureau voor toepasbare kennis, adviezen en oplossingen bij de aanpak van sociale vraagstukken op het terrein van welzijn, participatie, sociale zorg en sociale veiligheid. Onze activiteiten zijn georganiseerd in vijf actuele programma’s: effectiviteit en vakmanschap, participatie en actief burgerschap, sociale zorg, huiselijk en seksueel geweld en gebiedsgericht werken. Onze ambitie is het realiseren van een krachtige samenleving waarin burgers zoveel mogelijk zelfredzaam kunnen zijn.
Werk ik eigenlijk wel volgens de uitgangspunten van de Wmo en WNS? Een vraag die veel welzijnsprofessionals zichzelf wel eens stellen. Het is niet altijd eenvoudig om als professional stil te staan bij wat je doet, hoe je het doet en of dit het gewenste resultaat oplevert. Deze reflectietool is ontwikkeld om hier achter te komen. In tien minuten tijd beantwoord je stellingen die te maken hebben met de vijf kwaliteitskenmerken binnen de maatschappelijke ondersteuning. Het brengt je krachten en uitdagingen in kaart en daagt je uit om in actie te komen.
Postbus 19129 * 3501 DC Utrecht * T 030 789 20 00 * F 030 789 21 11 * www.movisie.nl *
[email protected]