Een herfstige kijk op de volkshuisvesting: Hebben woningcorporaties meer verleden dan toekomst?

Een herfstige kijk op de volkshuisvesting:

Hebben woningcorporaties meer verleden dan toekomst? Verslag van de herfstlezing op 23 september 2010

pagina 2 Hebben woningcorporaties meer verleden dan toekomst?

Voorwoord Patrimonium Barendrecht organiseerde op donderdag 23 september 2010 haar jaarlijkse herfstlezing. Dat doen we voor onze leden en belanghouders. Elke keer zoeken we daarvoor een locatie bij een van onze belanghebbenden. Dit jaar was dat het Dalton Lyceum in Barendrecht.

De sociale volkshuisvesting is volop in

en is gespecialiseerd in organisatievraagstuk-

beweging en woonvereniging Patrimonium

ken in de woningsector. Hij heeft hiermee

Barendrecht beweegt mee. De Europese

meer dan twintig jaar ervaring.

regelgeving voor woningcorporaties is het gesprek van de dag. Aedes, de branchever-

Voor mij was deze herfstlezing als kersverse

eniging van woningcorporaties, spreekt van

directeur-bestuurder van Patrimonium de

‘een politieke gijzeling van de woningmarkt’.

eerste herfstlezing. Dit geweldige initiatief is

Maar is de toekomst echt zo somber als

vier jaar geleden gestart door mijn voorganger

wordt gesuggereerd? Voor deze herfstlezing

Afra Boon. Ik ga graag door in deze traditie en

vroegen we drs. ing. Gerard van Bortel u een

hoop u volgend jaar bij de vijfde herfstlezing

voorproefje te geven van wat de corporatie-

weer te begroeten.

sector boven het hoofd hangt en wat dit voor u en ons betekent. Gerard van Bortel werkt bij het OTB, het onderzoeksinstituut ver-

Marja van Leeuwen

bonden aan de Technische Universiteit Delft,

directeur-bestuurder

Onderzoeker Gerard van Bortel:

‘Hebben woningcorporaties meer verleden dan toekomst?’ Gerard van Bortel is onderzoeker Volkshuisvesting en Woningmarkt aan de TU in Delft.

de allerarmsten, maar voor de arbeiders, zoals de naam werklieden ook al zegt. Pas later

Hij is gespecialiseerd in woningcorporaties in Nederland, maar ook daarbuiten. Onder-

kwam de zorg voor de allerarmsten erbij.’

staand vindt u het verhaal dat hij vertelde op de herfstlezing. Het kreeg bewust de som-

‘Zo’n positie in het maatschappelijk middenveld is lastig, ook voor Europa. In Nederland

bere titel mee: hebben de woningcorporaties meer verleden dan toekomst?

zijn corporaties zeer zelfstandig vergeleken met Engeland of België. Daar zijn ze meer gereguleerd door de overheid. In Nederland zijn

‘Woningcorporaties zijn de laatste tijd aardig

is opgegaan in een fusie of haar naam heeft

de corporaties ook erg groot. Een derde van

in het nieuws. Zeker sinds vorig jaar de Neder-

veranderd in iets moderns. Patrimonium is

het woningbezit van Nederland - 2.3 miljoen

landse regering en de Europese Commissie

ontstaan uit een vakbond: het Nederlandsch

woningen - is van de corporaties. In België

het eens zijn geworden over wat woningcor-

Christelijk Werkliedenverbond Patrimonium.

is dat 7 procent en in Engeland 20 procent,

poraties wel of niet mogen, staan er dagelijks

Vroeger waren er tientallen corporaties met

waarvan veel in handen is van gemeentelijke

artikelen in de kranten over de gevolgen.

de naam Patrimonium, allemaal opgericht uit

woningbedrijven.’

Er wordt door allerlei groepen geroepen dat

dat werkliedenverbond. Eind vorige eeuw wa-

dit rampzalig wordt.’ Is dat ook zo?

ren het er dertien en nu nog vier: Veenendaal, Groningen, Urk en Barendrecht. Patrimonium

Diensten van Algemeen Economisch Belang

Historie Patrimonium

Barendrecht is dus de oudste. De organisa-

Sinds de jaren negentig zijn corporaties zelf-

Om meer te weten over wat de toekomst

tie is geen onderdeel van de overheid of

standig. Veel lijnen met de overheid zijn toen

brengt, is het volgens Van Bortel goed om

van bedrijven met een winstoogmerk, maar

doorgeknipt. Van Bortel: ‘Corporaties moes-

te kijken waar corporaties vandaan komen.

is opgericht uit wat we het maatschappelijk

ten hun eigen broek ophouden en dat heb-

‘Patrimonium Barendrecht is een van de

middenveld noemen - vakbonden, kerken

ben ze goed gedaan. Corporaties zijn over het

oudste woningcorporaties met ontzettend

en groepen van burgers die nadachten over

algemeen financieel gezond. Ze hebben hun

veel historie. Ze is bijna honderd jaar oud

betaalbare woningen. In eerste instantie wer-

activiteiten uitgebreid en zijn allang niet meer

en een van de weinige corporaties die niet

den de “Patrimoniums” niet opgericht voor

alleen bezig met woningen, maar ook met


wijkvernieuwing, maatschappelijk vastgoed en dergelijke. De overheid vindt dit mooi en geeft steun, net als vroeger. Nu is die steun subtieler. Corporaties hebben geld nodig voor alle activiteiten en gaan daarvoor naar de bank toe. Nederlandse corporaties hebben voor veel van de leningen een garantie van de overheid gekregen, zodat de banken minder rente vragen en corporaties meer kunnen doen dan wanneer ze heel veel rente zouden moeten betalen. Die overheidssteun mag ook van Europa. Landen mogen zelf beslissen wat zij een belangrijke dienst vinden. Diensten van Algemeen Belang (DAB’s) zijn diensten die we met zijn allen belangrijk vinden en die door de overheid zelf worden geregeld, bijvoorbeeld defensie en het feit dat onze dijken worden bewaakt en onderhouden.’ ‘Er zijn diensten die niet door de overheid zelf worden geregeld, maar door bedrijven of maatschappelijke ondernemingen zoals corporaties. Dit worden Diensten van Algemeen Economisch belang (DAEB’s) genoemd’, vertelt Van Bortel. ‘Woningcorporaties, maar ook bijvoorbeeld de NS, scholen, ziekenhui-


zen en theaters ontvangen steun van de over-

geld. Eigenlijk had Europa er niet zo heel veel

heid. Europa vindt dat prima, er is wel één

mee te maken totdat Nederland aanklopte.

voorwaarde: je mag geen concurrentie ver-

Zo is de Europese Commissie op het spoor

valsen, je moet partijen hetzelfde behandelen.

van de Nederlandse volkshuisvesting geko-

Als de schijn bestaat dat een bepaalde partij

men. Daarna is het lang stil geweest, terwijl er

meer steun krijgt dan een andere, dan wordt

achter de schermen veel is besproken waar

Brussel wakker. Niet omdat ze iets willen be-

wij weinig van weten.’

slissen over bijvoorbeeld de volkshuisvesting zelf, maar omdat ze tegen concurrentiever-

Nieuwe regels

valsing is. Europa heeft namelijk niets met de

‘Eind vorig jaar is er grijze rook uit Brussel ge-

volkshuisvesting te maken: volkshuisvesting is

komen. Eigenlijk zwarte rook, want zo positief

iets voor de landen zelf om te regelen. Vijf

was die rook niet. Er zijn regels vastgesteld

jaar geleden zijn echter enkele projectontwik-

waaraan corporaties zich moeten houden.

kelaars naar Brussel gestapt met de klacht dat

Nieuwe regels die de toekomst zullen gaan

wat er in Nederland gebeurt niet eerlijk is.

kleuren van wat corporaties doen en wat ze

Woningcorporaties kunnen leningen krijgen,

mogen doen. Ik heb er een aantal op een rij

betalen hierover lage rente, kunnen bij de

gezet die de meeste aandacht hebben gekre-

overheid terecht wanneer er problemen zijn

gen in de media. De belangrijkste nieuwe regel

en kunnen bij de gemeente ook nog eens

is dat corporaties scherper moeten zijn aan

goedkope grond krijgen. Dat vonden zij niet

wie ze hun woningen toewijzen. Corporaties

eerlijk: “Brussel, kunt u er wat van zeggen”.

hadden hiervoor in het verleden ruime maat-

Nederland is vaker het braafste jongetje van

staven, want dat was niet strikt vastgelegd.’

de klas, zeker als het gaat om Europese regels, en is zelf ook nog een keer naar Brussel

‘Vanaf 1 januari 2011 moeten corporaties 90

gestapt om te vragen of de Europese

procent van hun woningen onder de huur-

Commissie kon toetsen of het goed is gere-

toeslaggrens van 648 euro toewijzen aan

mensen met een laag inkomen. Dit inkomen is vastgesteld op 33.000 euro. De resterende 10 procent mogen corporaties toewijzen aan mensen met een hoger inkomen, maar deze moeten om andere redenen moeite hebben om zelfstandig een woning te vinden. Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen die begeleiding nodig hebben, een handicap hebben of een zorgbehoefte hebben. Een derde nieuwe eis is dat corporaties die leningen met een overheidsgarantie hebben, niet alles meer mogen doen.Vroeger ontwikkelden ze daarmee vrijesectorhuurwoningen, winkels of bedrijfsruimten. Daaraan zijn nu grenzen gesteld en de mogelijkheden zijn een stuk minder.’

650.000 mensen tussen wal en schip? ‘Het sneue van die nieuwe regels is dat de staatssteun aan corporaties de goedkoopste vorm van steun is die je kunt bedenken. De overheid garandeert leningen, maar corporaties onderling garanderen de leningen ook. Er zijn allerlei reservepotjes aangelegd, die als eerste worden aangesproken als een corporatie in financiële moeilijkheden komt. Ik kan me niet


heugen dat de overheid een cent heeft moeten

van die nieuwe regels?’, vraagt Van Bortel zich

gefinancierd te krijgen. Maar het is de vraag

betalen omdat ze die garanties heeft afgegeven.

af. Hij denkt dat de pijn niet zit in de rege-

of zo’n project de verantwoordelijkheid is van

Als je dat vergelijkt met wat er allemaal naar de

ling over wat corporaties mogen doen met

een woningcorporatie. Ik denk dat ook een

banken is gegaan het afgelopen jaar is dat sneu.

leningen die een overheidsgarantie hebben.

gemeente verantwoordelijkheid draagt om

En dat is dan nog zacht uitgedrukt.’

‘Corporaties mogen nog steeds heel veel

dat soort opgaven, als die er liggen in de ge-

doen, ook op het gebied van wijkvernieu-

meente, mogelijk te maken. Daar zit denk ik

corporaties

wing. Ze mogen ook leningen gebruiken voor

de pijn niet.’

Aedes, de Woonbond en de Vereniging van

buurtcentra, zelfs voor scholen. De grens zit

Nederlandse Gemeenten vragen veel aan-

in het vastgoed dat niet echt de wijk dient.

Pijn bij inkomensgrens

dacht voor de effecten van deze nieuwe re-

Wanneer

be-

Volgens Van Bortel zit de pijn wel bij de

gels. Ik zag een brief aan minister Middelkoop,

sluit een school zoals het Dalton Lyceum te

nieuwe inkomensgrens van 33.000 euro.

verantwoordelijk voor wonen, waarboven de

bouwen is de kans verwaarloosbaar dat de

‘Ongeveer 40 procent van de Nederlandse

drie logo’s stonden van VNG, Woonbond en

corporatie dat kan doen met een door de

huishoudens heeft een inkomen lager dan

Aedes. Dat alleen al is een historische gebeur-

overheid gegarandeerde lening. Eigenlijk vind

33.000 euro. Dat is een grote groep. In landen

tenis; zo vaak komt het niet voor dat deze

ik dat het ook inderdaad uitleg behoeft als de

om ons heen, bijvoorbeeld in België waar

drie partijen de handen ineenslaan. Ze zei-

corporatie zo’n project zou willen bouwen.

7 procent sociale woningen zijn, zouden ze

den dat de nieuwe regeling niet gaat werken.

Maar er blijft nog steeds heel veel mogelijk.’

watertanden van zo’n grote doelgroep. Die

‘De

brancheorganisatie

van

Patrimonium

Barendrecht

zijn gewend om 7 procent te huisvesten, niet

De krantenkoppen en uitlatingen in brieven waren nogal stevig. Ze spraken over een de-

‘In de toekomst zal veel worden gevraagd

40 procent. Maar woningcorporaties hebben

sastreuze regeling, over rampzalige gevolgen.

van de gemeente. Die wordt aangesproken

traditioneel een nog veel grotere groep

Over 650.000 mensen die tussen wal en schip

op haar verantwoordelijkheid. Straks kunnen

bediend. Straks zullen zij voor een deel van die

zullen vallen en misschien wel een regeling die

corporaties met staatssteun bijvoorbeeld

huishoudens de poorten moeten sluiten.Want

de huursector kapot maakt.’

geen monumenten meer kopen, verbeteren

die komen niet meer voor een woning met

en opnieuw verhuren met een commerciële

een huur beneden de 648 euro in aanmerking.

Waar zit de pijn?

bestemming in plaats van een sociale bestem-

Dat zijn dus die 650.000 huishoudens, door

‘Wat is er nu aan de hand? Waar zit de pijn

ming. Het wordt dan lastiger om zo’n project

een onderzoeksbureau uitgerekend. Overigens

is dat niet voor het hele land hetzelfde. Waar

bewoners van de sociale huurwoningenvoor-

in Nederland kun je met een inkomen van

raad heeft een inkomen van meer dan 33.000

33.000 euro een woning kopen met een re-

euro. Waar moeten die straks heen? Die

delijke kwaliteit en een redelijk oppervlak?

zullen moeilijk iets anders kunnen vinden en

In veel gebieden gaat dat dus niet meer lukken.

blijven dus zitten waar ze zitten. Misschien

Daar kun je met zo’n inkomen niet iets vinden

gaat de woningmarkt, en zeker de sociale

van je gading. Je moet dan uitwijken naar delen

huurwoningmarkt, wel op slot, zakken de

van Groningen, Friesland, Overijssel, Limburg,

verhuizingen in en zijn er per saldo toch nog

Zeeuws-Vlaanderen en Rotterdam en omlig-

minder woningen beschikbaar voor mensen

gende gemeenten. Daar kun je terecht. Niet

met een laag inkomen.‘

voor alle woningen natuurlijk, maar wel voor woningen die qua prijs bij jouw mogelijkheden

‘Andere mensen vinden dat woningcorpora-

liggen. Interessant is dat Barendrecht ook

ties wel wat meer van hun woningen kunnen

in dat gebied ligt. De marktprijzen zijn hier

verkopen. Er zijn veel mensen die hun huur-

blijkbaar ook niet zo heel erg hoog.’

woning willen kopen. En er zijn tegenwoordig allerlei oplossingen om een woning te ver-

‘Er zijn allerlei mogelijke scenario’s voor wat

kopen met korting waardoor het aantrek-

er nu zou kunnen gebeuren. Sommige men-

kelijk wordt om die woning te kopen, maar

sen vinden het mooi dat de grens van 33.000

dan moet je wel bij verkoop van de woning

euro wordt ingevoerd. Er komen dan geen

de winst (of het verlies) delen met de cor-

mensen met een hoog inkomen in goedkope

poratie. Heel veel corporaties gebruiken dat

woningen en er blijven meer woningen over

soort producten, juist om mensen met een

voor mensen met een laag inkomen. Het kan

middeninkomen aan een woning te helpen.

ook anders lopen. Er wonen al aardig wat

Misschien is dat wel de oplossing om juist

mensen met een hoog inkomen in sociale

die middengroep, de 650.000 mensen die uit

huurwoningen. Ongeveer een kwart van de

de boot dreigen te vallen, te helpen. Ook


hieraan zit weer een maar. Als je woningen gaat verkopen, wordt de taart kleiner. Er blijven minder sociale huurwoningen over. Dan verdeel je dus de pijn. De slaagkans dat mensen met een laag inkomen een woning kunnen krijgen daalt, maar je steunt de middengroep een beetje. Dat is een moeilijke beslissing: waaraan verleen je als woningcorporatie je steun?’ Van Bortel vindt het jammer dat de discussie over de Europese regels de aandacht afleidt van de werkelijke problemen van de woningmarkt in Nederland. ‘De woningvoorraad ziet er gelikt uit, maar het functioneren van de woningmarkt is zorgwekkend. Eigenlijk zijn er twee woningmarkten in Nederland: de koopmarkt en de huurmarkt. En daartussen zit een gat. Zit je in de huurmarkt, dan kun je moeilijk overstappen naar de koopmarkt. Dat komt omdat de overheid tegengestelde regels heeft bedacht. De hypotheekrenteaftrek heeft een prijsverhogend effect op de koopprijzen, terwijl veel regels de huurprijzen laag houden. In de prijzen van corporatiewoningen bestaat bijna geen enkele relatie met de markt-

waarde van die woningen. Compleet scheef.’

Eigenlijk zit daarin een verkapte subsidie

Van Bortel toont dat met een aantal voorbeel-

die marktverstorend werkt. Begin 2010

den aan.

verschenen diverse rapporten die corporaties hiervan de schuld geven: corporaties

Verhouding marktwaardehuurprijs is zoek

hebben geen beeld van wat nodig is. Maar

De woningen van Patrimonium Barendrecht

Corporaties zijn aan handen en voeten

hebben gemiddeld een huurprijs van 2,7

gebonden over wat ze kunnen doen met

procent van de WOZ-waarde, de waarde

de huurprijzen. Ze kunnen niet zo veel. Toch

dit is vooral het effect van overheidsregels.

die de gemeente gebruikt om de onroe-

is het een groot probleem, want het ver-

rendzaak-belasting te berekenen en die iets

oorzaakt het gat met de koopmarkt. Stel, je

zegt over de prijs die je kunt vragen als je je

hebt een inkomen van 33.000 euro en je wilt

woning verkoopt. ‘Dat percentage is vrij laag.

verhuizen. Dan moet je van een sector

In Delfzijl, Middelburg of Kerkrade ligt dat

waarvan de prijzen niet aansluiten bij de

veel hoger. De gemiddelde WOZ-waarden

marktwaarde naar misschien particuliere

van corporatiewoningen zijn erg verschillend.

huur of de koopsector waar je altijd duur-

De gemiddelde WOZ-waarde van een

der uit bent. Eigenlijk is de opgave voor de

woning in Barendrecht is 180.000 euro, maar

komende jaren om dat gat te dichten.

in bijvoorbeeld Sint-Oedenrode in Brabant

Corporaties kunnen hieraan bijdragen, maar

is die meer dan twee ton. In Delfzijl is

ze kunnen dat niet alleen. Daarvoor hebben

de gemiddelde WOZ-waarde maar 100.000

ze de overheid nodig, die moet ophouden

euro. Je zou denken dat dit tot uiting komt in de

regels toe te passen die huur en koop uit

prijzen die corporaties vragen voor hun wo-

elkaar drijven. De kans daarop is niet zo

ningen. Maar daarin zit bijna geen enkel verschil.

heel erg groot. Met een rechts kabinet in de

Woningcorporaties vragen prijzen die nau-

komende jaren gaan hooguit de huurprijzen

welijks zijn gerelateerd aan de marktwaarde.

omhoog.’



Woonlasten erg hoog

honderd jaar geleden woningcorporaties in

‘De woonlasten in Nederland zijn erg hoog.

eerste instantie niet waren opgericht voor de

Nederland heeft de hoogste woonlasten van

mensen met de allerlaagste inkomens, maar

Europa: 31 procent van het inkomen gaat weg

juist voor de werklieden. Daar ligt nog steeds

naar wonen. Dat zijn niet alleen de kosten van

de opdracht en die moet worden gecombi-

huren, maar ook woonlasten zoals hypotheek-

neerd met wat corporaties verder nog alle-

rente en energiekosten. Het wordt nog erger

maal doen. Maar de zorg voor mensen met

als dat wordt verdeeld naar inkomensgroepen.

een laag inkomen blijft en dat is niet alleen

Worden alle Nederlandse huishoudens in vijf

van toepassing op huisvesting. Corporaties

groepen van gelijke grootte verdeeld, dan be-

zijn juist vaak bruggenbouwers. Goed wonen

taalt de groep met de laagste inkomens bijna

is de spil naar andere zaken zoals werk en op-

de helft van dat inkomen aan woonlasten.

leiding. Ze zijn bruggenbouwers naar scholen,

Eigenlijk is er dus geen ruimte om de huurlas-

zorgen welzijnsinstellingen en gemeenten.

ten te verhogen. Dan help je de huurmarkt in

Daar ligt ook de opdracht, de uitdaging. En

de vernieling. Dit is een lastige situatie. Voor

corporaties zijn ook nog eens de spil in de

alle inkomensgroepen zijn de woonlasten in

wijkaanpak.’

Nederland het hoogste van Europa.’ ‘Corporaties hebben drie belangrijke taken:

Corporaties zijn bruggenbouwers

huisvesten van kwetsbare groepen, aanpak-

Volgens Van Bortel is de vraag ‘Hebben wo-

ken van probleemwijken en verbinding zoe-

ningcorporaties meer verleden dan toekomst?’

ken met andere maatschappelijke organisaties.

juist voor corporaties belangrijk. ‘Corpora-

Alle drie zijn en blijven belangrijk. Alleen de

ties hebben nog steeds een functie in de

omgeving waar de corporaties dat verrichten

Nederlandse woningmarkt, vooral om te zor-

is herfstig aan het worden en het worden dus

gen dat middengroepen niet buiten de boot

spannende tijden.’

vallen. Ik begon mijn verhaal met te zeggen dat

Vragen vanuit de zaal Na afloop van de lezing van Gerard van Bortel konden de aanwezigen vragen stellen of opmerkingen maken. Daarvan maakten ze dankbaar gebruik. Onderstaand enkele vragen met de antwoorden van Van Bortel.

Voor de corporaties is het een uitdaging iets te

ste inkomensgroepen vormen de woonlasten

doen voor de middeninkomens. Maar hoe kan dat

een groot deel van de maandelijkse lasten.

met de 33.000 euro-grens, waarboven corporaties

‘Een groot deel van de huurders behoort

mensen geen woning meer mogen aanbieden?

niet tot de doelgroep en verdient meer

‘Corporaties mogen die mensen wel een

dan 33.000 euro. Eigenlijk is het vragen

woning aanbieden, maar dat moet dan een

van een lage huur aan deze doelgroep een

koopwoning zijn of een woning die duurder

verkapte subsidie die is gekoppeld aan de

is dan de huurtoeslaggrens. Sommige corpo-

stenen. Het zou efficiënter zijn de subsidie

raties hebben de neiging om te doen alsof

los te koppelen van de stenen en te kop-

de wereld ophoudt met de nieuwe regels. Er

pelen aan de mensen. Zo kun je gerichter

is een verschil tussen wat ze mogen en wat

subsidie toedelen, zoals nu bijvoorbeeld met de

ze mogen doen met de door de overheid

huurtoeslag gebeurt. Sommige corporaties

gegarandeerde leningen.Veel corporaties heb-

breiden het uit en geven ook een soort

ben woningen die volgens de huurprijsregels

huurtoeslag, maar alleen aan mensen die

duurder mogen zijn dan nu.’

het nodig hebben. Ze vragen markthuren en kijken wie er in de woning zit. Die bewoner

Waarom pleit u ervoor dat de huurprijzen meer

krijgt huurtoeslag plus van de corporatie huur

aansluiten bij de marktwaarde? Juist bij de laag-

op maat.’


Twintig jaar geleden was de Nederlandse

met de corporaties doorsneed, hanteerde ze

volkshuisvesting goedkoper dan in de rest van

een stevig huurprijsbeleid. Na die afrekening

Europa. Wat is er gebeurd? Zijn de woningen

is de overheid vaak op de rem gaan staan. De

beter geworden of is Europa blijven stilstaan?

huurprijzen moesten dalen. De overheid had

‘Het gaat niet alleen maar over de huurlasten.

er belang bij de huurprijzen laag te houden

Vooral de andere woonlasten zoals energie

omdat er geen subsidies meer aan vast zaten.’

en gemeentelijke belastingen zijn hoger geworden. Er was een tijd dat de overheid cor-

Een corporatie moet de doelgroep huisvesten. Op

poraties opriep de huren te verhogen. Toen

het moment dat ze iedereen onder de 33.000

bepaalde de huurprijs hoeveel subsidie de

euro gaat huisvesten, ontstaan eenzijdige buur-

corporatie kreeg en als de huurprijs snel steeg

ten. Juist de verschillende inkomens in een buurt

kon de overheid de subsidie verlagen. Maar de

zorgen voor differentiatie. Eigenlijk gaan we met

laatste jaren zit de stijging vooral in de overige

de Europese maatregel terug naar volksbuurten,

woonlasten. De corporaties hebben de huren

een eenzijdige doelgroep in het woningbezit.

maar heel beperkt kunnen verhogen omdat

‘Het gaat om een grote groep van 40 pro-

de overheid bepaalt dat deze alleen met de

cent van de Nederlandse huishoudens die in

inflatie mogen worden verhoogd. De koop-

aanmerking komt voor sociale huurwoningen.

prijzen zijn de laatste jaren, tot het uitbreken

De grens is alleen maar van toepassing op het

van de crisis, wel gestegen.’

moment van woningtoewijzing. Als je inkomen toeneemt, blijf je gewoon zitten. Op die

Vroeger had de overheid er belang bij de huur-

manier ontstaat al een mechanisme waardoor

prijzen vast te stellen omdat er ook subsidies

de segregatie geen extreme vormen gaat aan-

waren. Die zijn afgeschaft bij de verzelfstandi-

nemen. Corporaties willen hun woningbezit

ging. Waarom bleef de overheid een huurprijs-

gevarieerd maken. Dat kan vrij snel door huur-

beleid voeren?

woningen om te zetten naar koopwoningen.

‘Voordat de overheid de financiële banden

Dan richt ze zich op een andere doelgroep.



Het verkopen heeft bovendien een positieve

maken voor de middeninkomens. Het is maar

uitstraling op de buurt. Er zijn dus genoeg mo-

de vraag of het beeld dat Middelkoop schetst

gelijkheden om variatie aan te brengen.

echt is. Het is ook een politiek spel.’

Europa heeft de grens van 33.000 euro niet bedacht. Die grens is in Den Haag bedacht en

Het overgaan van huren naar kopen is moeilijk.

voorgelegd aan Brussel. Het had ook een an-

Maar het is belangrijk dat mensen een wooncar-

dere grens kunnen zijn. De grens van 33.000

rière kunnen maken. U zegt dat 33.000 euro

euro is de ziekenfondsgrens van vijf jaar gele-

een te lage grens is. Maar juist het laag houden

den en is niet gecorrigeerd voor de inflatie.

van die grens houdt de sociale functie in stand.

Anders was er 38.000 euro uitgekomen en

Hoe sneller je mensen in een eigen woning kunt

dat zou beter zijn geweest. Minister Middel-

laten groeien, hoe beter dit voor de mensen is.

koop doet het voorkomen alsof er niets meer

De grens van 33.000 euro is een prima grens

kan worden geregeld met Brussel, maar dat

voor het toewijzen van de woningen. Als je op de

is niet waar.

woningmarkt komt, heb je een laag inkomen.

Naast de regeling van de lening met over-

‘Het idee van doorstroming binnen de volks-

heidsgarantie was er overigens nog een regel

huisvesting is heel belangrijk, ook het overgaan

die door Brussel werd gezien als staatssteun,

van een huur- naar een koopwoning. Alleen

namelijk dat corporaties konden lenen bij de

zijn er bijna geen woningen voor mensen met

Bank Nederlandse Gemeenten. Niet iedereen

een inkomen van 33.000 euro. Eigenlijk zou

kan daar lenen. Heel recent heeft Brussel ge-

je moeten werken aan een grotere sociale

zegd dat dat geen staatssteun is. Dat is wel ge-

koopmarkt. In Vlaanderen is de sociale huur-

wijzigd, dus waarom kan de 33.000 euro-grens

sector net zo groot als de sociale koopsector.

niet worden gewijzigd? Of waarom kan de

Er zijn sociale-koopmaatschappijen, sociale-

ingangsdatum niet worden aangepast? Corpo-

huurmaatschappijen en maatschappijen die

raties hebben tijd nodig om zich op de nieuwe

het alle twee doen. Corporaties kunnen dus

regels in te stellen en een passend aanbod te

meer hun best doen om sociale koopwonin-


gen aan te bieden. Ze hebben 33 procent van de voorraad. Dit is veel en kan wel wat minder. Maar op alle segmenten is een tekort. Er moet worden bijgebouwd. Het zou mooi zijn als mensen kunnen doorstromen, maar dan moet je wel het pad effenen. Zolang er geen treden op de ‘woonladder’ ontbreken gaat het wel werken en is de 33.000 euro-grens ook goed.’ Waarom verbaast het u dat Barendrecht onder de 33.000 euro-grens lag? ‘Op basis van het eerdergenoemde onderzoek zijn er in de regio Rotterdam, inclusief Barendrecht, voldoende woningen beschikbaar. In deze omgeving heb je net zo veel kans een goedkope woning te kopen als in Groningen of Friesland. Dat verbaast me omdat de WOZ-waarde van de woningen van Patrimonium Barendrecht veel hoger is dan die van corporaties in het noorden.’

Bezoekadres: Londen 14-16 2993 LA Barendrecht Postadres: Postbus 25 2990 AA Barendrecht Telefoon: algemeen (0180) 61 38 77 reparatieverzoek (0180) 61 43 33 Internet www.patrimoniumbarendrecht.nl E-mail [email protected]

Een herfstige kijk op de volkshuisvesting: Hebben woningcorporaties meer verleden dan toekomst?

Recommend Documents