Een goede opstelling van de werkpost is geen overbodige luxe voor zij die gemiddeld meer dan 4 uur per dag intensief aan een beeldscherm werken.
• • • • • • • •
Werkpostinrichting De stoel Het bureau De computer De hulpmiddelen De bureelruimte
Het medisch toezicht Bureaufitness
Werkpostinrichting • Een goede inrichting van uw werkpost kan heel wat gezondheidsproblemen gerelateerd aan het werken met beeldschermen voorkomen. - oogvermoeidheid - houdingsvermoeidheid ter hoogte van de nek, bovenste ledematen, de lage rug en de onderste ledematen.
Werkpostinrichting • Vele van deze klachten treden sneller op en zijn erger wanneer de werkpostinrichting weinig ergonomisch is :
• slechte verlichtingscondities, schuin opgesteld beeldscherm, bureau te hoog of te laag, beeldscherm dat te hoog, te laag, te ver of te dichtbij opgesteld staat, te weinig bewegingsruimte, te veel lawaai, ...
Werkpostinrichting •
Volg het volgende stappenplan voor een goede werkpostinrichting
1.
Een juiste zithouding
2. 3. 4.
Werktafel op de juiste hoogte Een goede opstelling van de hardware Een aangename werkruimte
• • • • • • • •
Werkpostinrichting De stoel Het bureau De computer De hulpmiddelen De bureelruimte Het medisch toezicht Bureaufitness
Basisvoorwaarden Stoel • Stabiel: 5 steunpunten
• In goede staat -
Niet beschadigde bekleding Geen gebroken gaspomp Geen gebroken instelhendels De wieltjes in goede staat
Basisvoorwaarden Stoel • Comfortabel en instelbaar - Zitting • In hoogte verstelbaar • De dijen zijn voldoende ondersteund. Er is ± een hand ruimte tussen de knieholte en de rand van de zitting - Rugleuning • Voldoende hoog tot aan de schouderbladen voor een goede rugsteun • Bolle lage lendesteun • In hoogte verstelbaar • Inclineerbare rugleuning
Instelling stoel • Ga diep in je stoel zitten • Stel de hoogte van de stoel in zodat: - De voeten steunen op de grond of op een voetensteun - De bovenbenen horizontaal zijn en de hoek in de knieën ongeveer 90° (of iets meer)) is. • Stel de zitdiepte in. - Om voldoende dijbeenondersteuning te verzekeren zonder de bloedsomloop af te knellen, houdt u best 3 vingers tussen de rand van de zitting en de knieholte
Instelling stoel
• Stel de hoogte van de rugleuning in. - Fixeer het bolle gedeelte van de rugleuning ter hoogte van de
lage rug (op broekriemhoogte). • Armleuningen die in hoogte verstelbaar zijn (indien voor u van toepassing): - Stel de hoogte van de armleuningen zo in dat de onderarmen comfortabel kunnen rusten. De schouders zijn ontspannen en de hoek in de ellebogen is 90°.
Dynamisch zitten • Uw stoel heeft een inclineerbare zitting en rugleuning instelbaar op gewicht.
- Stel de kanteldruk in: deze kunt u aanpassen door gebruik te maken
-
van de draaiknop onderaan de zitting. U bent in evenwicht wanneer u de voeten van de vloer kunt tillen zonder dat de stoel beweegt. Enkel door de verplaatsing van uw gewicht (dus houdingsverandering) laat u de zitting en de rugleuning kantelen. De stoel volgt nu uw bewegingen. Indien u verkiest niet te bewegen kan u de stoel vastzetten in een gewenste stand.
• • • • • • • •
Werkpostinrichting De stoel Het bureau De computer De hulpmiddelen
De bureelruimte Het medisch toezicht Bureaufitness
Basisvoorwaarden Bureau • In goede staat - Niet reflecterend oppervlak - Afgeronde boord, comfortabel voor de onderarm - Niet beschadigd en net oppervlak • Op goede hoogte
- Aangepast aan uw lichaamsmaten en uw taken • Voldoende been- en voetenruimte • Voldoende groot oppervlak
In goede staat - Het werkvlak is niet wit of niet te donker om te kleine of te grote contrasten met de taak (het document, ...) te vermijden.
Te klein contrast
Taak
Te groot contrast
Taak
In goede staat • Kleur van het werkvlak: bij voorkeur licht en mat - Het werkblad is mat om reflecties en verblinding te vermijden. Zo
voorkomt u oogvermoeidheid. Let dus op met glazen werkbladen en blinkend staal of inox.
Taak
Op goede hoogte • Vertrek vanuit een correcte zithouding • Controleer of de hoogte van het werkvlak aangepast is aan uw lichaamsmaten in functie van uw taken.
Beeldschermwerk en andere taken (lezen, schrijven telefoneren, vergaderen, ...) Personen die blind typen zonder steun te nemen met de armen
Voornamelijk administratief werk (lezen, schrijven, telefoneren, vergaderen, ...) en sporadisch beeldschermwerk
Beeldschermwerk en andere taken Werkblad op ellebooghoogte Klein persoon:
Groot persoon:
Met voetensteun
Verhoogde werktafel
Blind typen Werkblad 2 à 4 cm onder ellebooghoogte: Het midden van het toetsenbord staat op ellebooghoogte
2 à 4 cm
Administratief werk Werkblad 3 à 5 cm boven ellebooghoogte
3 à 5 cm
Bureau te hoog of te laag? FOUT
GOED
FOUT
GOED
• Bureau te laag - Verhoog de tafel - Zo niet, zal u voorwaarts buigen of onderuit zakken tijdens het werk.
• Bureau te hoog - Stel de stoel hoger in en gebruik een -
voetensteun Zo niet, zal u met opgetrokken schouders werken of kunnen uw voeten niet meer aan de grond.
Been- en voetenruimte FOUT
Comfortabele zithouding Bewegingsvrijheid Dicht bij het werkvlak aanschuiven Dijen raken werkvlak niet
Voldoende groot FOUT
–Om het beeldscherm correct op te stellen –Voor eventuele andere taken (administratie, telefoneren, …)
GOED
• • • • • • • •
Werkpostinrichting De stoel Het bureau De computer De hulpmiddelen De bureelruimte
Het medisch toezicht Bureaufitness
Basisvoorwaarden Computer
Basisvoorwaarden Computer Goede kwaliteit Goede opstelling
Kwaliteit • Het scherm - Vlot leesbaar - Geen reflecties op het scherm - Stabiele beeldweergave - Mogelijkheid om contrast en helderheid te regelen - Verplaatsbaar, inclineerbaar en draaibaar • Het toetsenbord - Los van scherm (indien geen draagbare computer) - Stabiel - Vlot leesbare toetsen - Vlot indrukbaar (niet te zacht of te zwaar) • De muis - Vlot te bedienen - De vorm past goed in de hand: niet te groot, niet te smal - Geschikt voor links- of rechtshandige
Het scherm • Vlot leesbaar - Maak gebruik van het volledige scherm voor weergave van de tekst (125 à 150 -
%) Beperk het kleurgebruik Werk op een lichte achtergrond (wit of pastelkleur) met donkere (zwarte) letters (= positief scherm) Negatief scherm
Positief scherm
Beeldschermtekst moet zonder
500 jaar experimenteren met
de nodige inspanning te lezen
boekdrukkunst heeft ertoe geleid
zijn. Een witte tekst op een
dat geschreven documenten bij
donkere achtergrond zorgt voor
voorkeur zwart op wit worden
extra belasting voor de ogen.
aangeboden.
- Goede leesafstand: niet te ver, niet te dichtbij - Reinig het scherm: een proper scherm is veel beter leesbaar.
Het scherm • Contrast en helderheid - Stel de helderheid en contrast in naargelang het omgevingslicht (= daglicht +
kunstlicht). Hoe helderder het omgevingslicht, hoe helderder u het beeldscherm moet instellen.
• Stabiele beeldweergave - De informatie op het scherm mag niet flikkeren. - Indien dit wel zo is, haal er een informaticaspecialist bij. Het kan zijn dat uw scherm verouderd is of dat de verticale verversingsgraad moet aangepast worden tot minimum 75 Hz of hoger.
• Vrij van reflectie of spiegeling en glans
- Spiegeling van lichten, vensters of heldere oppervlakken zijn zeer hinderlijk en -
vermoeiend voor de ogen. Door een juiste opstelling van het beeldscherm ten opzichte van vensters, lichtarmaturen en heldere oppervlakken kan u spiegeling in het scherm voorkomen. Kantel en draai uw scherm in een positie waarbij spiegeling in het scherm vermeden wordt.
De muis • Vlot in gebruik - Indien de muis verbonden is met het toetsenbord door middel van een kabel,
-
-
mag deze niet hinderen bij het werken met de muis. • Gebruik een lange kabel • Gebruik een kabelloze muis Stel de gevoeligheid van de muisbediening correct in. • Vermijd onvrijwillig klikken door een te zachte instelling De muis moet soepel bewegen en mag niet haperen. • Reinig het balletje (indien van toepassing) • Gebruik een degelijke muismat De muis past in de hand: de hand blijft in het verlengde van de voorarm tijdens het gebruik.
GOED FOUT
Goede opstelling
Goede opstelling • Het scherm - Recht voor u - Bovenrand van het scherm maximaal op ooghoogte • De centrale verwerkingseenheid is meestal te hoog om onder het scherm te plaatsen. Het scherm staat meestal te laag zonder. • Voorzie een geschikt hulpmiddel om uw scherm te verhogen. • Personen met een bifocale of progressieve bril kunnen het scherm best lager plaatsen als voorlopige oplossing. Een beeldschermbril aangepast voor leesafstand 50 tot 70 cm is de beste oplossing. Contacteer hiervoor de oogarts.
Goede opstelling • Het scherm - Goede leesafstand (50 tot 70 cm) • Wanneer de werktafel onvoldoende diep is, plaats dan het bureau voldoende weg van de muur of plaats een tafel achter het bureau. Schuif het scherm naar achter.
Goede opstelling • Het scherm t.o.v. verlichting - Min. 2 m van de venster, bij voorkeur tussen de verlichtingsarmaturen - Loodrecht op de vensters: de kijkrichting is parallel aan de venster - Gebruik zonwering
Goede opstelling • Het toetsenbord - Recht voor u - 15 - 20 cm van de voorste rand van het werkvlak om handen, polsen en voorarmen te steunen - Helling: uw hand en voorarm blijven op een rechte lijn tijdens het typen
Goede opstelling • De muis - Werk met de muis met ontspannen schouders, de armen zo dicht mogelijk bij het lichaam en de pols in een comfortabele positie. • Gebruik de muis dicht bij u zodat u niet moet reiken. • Uw hand en voorarm blijven op een rechte lijn: beweeg de muis vanuit de voorarm
• Uw voorarm wordt gesteund • Muis en toetsenbord staan op dezelfde hoogte
“Hoe denk je dat het komt, Janssens, dat jij de enige bent in dit kantoor die geen last heeft van een muisarm?”
Draagbare computers • Werkhouding - Draagbare computers stellen een specifiek ergonomisch probleem in vergelijking met gewone computers aangezien het toetsenbord en het scherm onafscheidelijk zijn. Het is dus onmogelijk het scherm en het toetsenbord op een goede afstand te plaatsen. Werken op een draagbare computer veroorzaakt een ongunstige houding van de nek of van de polsen en de handen.
Draagbare computers • Aanbevolen opstelling bij meer dan 1 uur intensief werken op draagbare computer:
Plaats het scherm op goede hoogte zoals bij een gewone computer en gebruik een apart toetsenbord en muis. - Maak gebruik van een docking station.
• • • • • • • •
Werkpostinrichting De stoel Het bureau De computer De hulpmiddelen De bureelruimte
Het medisch toezicht Bureaufitness
Basisvoorwaarden Hulpmiddelen Tracht eerst te voldoen aan de basisvoorwaarden om de werkopstelling te optimaliseren. Indien dit niet mogelijk is, kunnen hulpmiddelen een oplossing bieden.
Documentenhouder
- Stabiel en ondersteunt voldoende de documenten Voetensteun
- Stevig en voldoende groot - Slipvrij en vlak - Instelbare hellingshoek
Basisvoorwaarden Hulpmiddelen Beeldschermdrager
- Stevig en stabiel - In hoogte verstelbaar Bureauverhoger
- Stevig en stabiel Polssteun op muismat
- Zacht - Vrij van scherpe randen en hoeken - Beweegbaar in het horizontale vlak
Documentenhouder • Het scherm en de documentenhouder moeten dicht naast elkaar staan om grote hoofd- en rompbewegingen te vermijden.
• Indien men ook moet schrijven op de documenten of er meerdere documenten gelijktijdig gebruikt worden, kan er een documenthouder geplaatst worden tussen het scherm en het toetsenbord.
Voetensteun • Indien uw bureau te hoog is, maak dan gebruik van een voetensteun.
Beeldschermdrager • Indien uw beeldscherm niet op de juiste hoogte staat, kan u gebruik maken van een beeldschermdrager.
Bureauverhoger
Polssteun op muismat • Het gebruik van een polssteun bij het werken met de muis wordt niet geadviseerd. Het is beter steun te nemen met de voorarm dan met de pols. Op deze manier kan u bewegen vanuit de voorarm.
• Enkel in uitzonderlijke gevallen kan een polssteun hulp bieden. Dit is enkel zo wanneer de polssteun beweegbaar is in het horizontale vlak. Deze steun laat wel beweging toe vanuit de voorarm.
• • • • • • • •
Werkpostinrichting De stoel Het bureau De computer
De hulpmiddelen De bureelruimte Het medisch toezicht
Bureaufitness
Basisvoorwaarden Bureelruimte • Voldoende ruimte • Voldoende functionele kasten, laden, ...
• Orde en netheid worden gerespecteerd. • Buitenzicht is mogelijk.
• Voldoende privacy en mogelijkheid tot geconcentreerd werk
Bureelruimte • Er zijn voldoende functionele kasten, lades, ... voor het opbergen van ringmappen, individuele documenten, boeken, ... Maak afspraken omtrent het beheer van documenten.
• De kantoorruimte biedt voldoende privacy en u kan zich voldoende concentreren op uw werk. Herzie de schikking van het bureel of de indeling van de kantoren indien dit te wensen overlaat.
Bureelruimte • Het bureel is ordelijk en proper: - Maak afspraken met collega’s om het bureel ordelijk te houden - Organisatie ‘clean desk’: de bureaus worden op het einde van de dag -
volledig opgeruimd (leeg gemaakt) Werk losse kabels ordelijk weg: losliggende kabels zijn één stofnest.
FOUT
GOED
Daglicht en uitzicht ... • Daglicht en uitzicht -
Voorkomt gevoel van opgesloten zijn Klimaat - en seizoensveranderingen Dag - en nachtschommelingen Welzijn
“Windows serve light into a building and also let people out escape from the work”
• • • • • • • •
Werkpostinrichting De stoel Het bureau De computer
De hulpmiddelen De bureelruimte Het medisch toezicht
Bureaufitness
WETGEVING KB betreffende het werken met beeldschermapparatuur 27 augustus 1993
CODEX - Titel VI - Hoofdstuk II Specifieke bepalingen Afdeling I Beeldschermen (sinds Wet Welzijn 1996)
KB Werken met beeldschermapparatuur • Verplichtingen werkgever - Risicoanalyse beeldschermwerkpost - Passende maatregelen treffen - Inlassen van rustpauze of andersoortige activiteiten - Opleiding rond BSW • Bijlage: minimumvoorschriften - Apparatuur - Omgeving - Interface mens/computer
Het gezondheidstoezicht • •
•
• •
Het KB van 27 augustus 1993 betreffende het werken met beeldschermapparatuur vermeldt dat de werknemers die gewoonlijk en voor een aanzienlijk deel van hun normale werktijd gebruik maken van beeldschermapparatuur een medisch onderzoek moeten ondergaan. In praktijk is het zo dat elke werknemer die gemiddeld 4 uur of meer per dag beeldschermwerk verricht een medische onderzoek moet ondergaan bij de Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk, Idewe, met een periodiciteit van 5-jaarlijks indien jonger dan 50 en 3-jaarlijks indien ouder dan 50 jaar. Dit periodiek medisch onderzoek bestaat uit een gepast onderzoek van het gezichtsvermogen en een vragenlijst over enerzijds medische items gerelateerd aan beeldschermwerk en anderzijds items over de werkomgeving. Eventuele vragen of klachten rond beeldschermwerk en preventiemaatregelen kunnen dan worden besproken. Opmerking: alvorens aangesteld te worden om aan een beeldscherm te werken, moet de betrokken werknemer eveneens onderworpen worden aan een medisch onderzoek (= aanwervingsonderzoek). Als de resultaten van het oogonderzoek (gezichtsvermogen) het vereisen en indien een normaal correctiemiddel de uitoefening van het beeldschermwerk niet mogelijk maakt, moet de werknemer beschikken over een speciaal correctiemiddel dat uitsluitend met het betrokken werk verband houdt.
• • • • • • • •
Werkpostinrichting De stoel Het bureau De computer
De hulpmiddelen De bureelruimte Het medisch toezicht
Bureaufitness
Bureaufitness • Langdurig in eenzelfde houding stilzitten en geconcentreerd kijken naar het scherm veroorzaakt verhoogde lichamelijke spierspanning en vermoeide, geïrriteerde ogen. Wij raden aan om elk uur een pauze van 5 minuten te nemen. Korte maar frequente pauzes zijn doeltreffender dan een lange occasionele pauze.
- Gebruik de pauze om een andere taak uit te voeren (een dossier opbergen, telefoneren, -
inlichtingen vragen, schrijven, lezen, ...) Sta even recht en wandel rond. Neem de trap in plaats van de lift. Ga zelf uw kopje koffie halen of uw kopies maken Maak eens een wandeling tijdens de lunchpauze Ontspan even de geest door even weg te dromen en de ogen te sluiten
Bureaufitness - Doe enkele stretchoefeningen.
VOEL JE THUIS OP KANTOOR…
