achtergrond
Ondernemers over Rutte II
‘Drastische maatregelen: De inkomensafhankelijke zorgpremie beheerste de afgelopen weken de discussies over het kersverse regeerakkoord. Maar wordt het product van de samenwerking van PvdA en vvd daarmee niet tekort gedaan? Acht ondernemers over de plannen van Rutte ii. Tekst: Walter Devenijns, Remko Ebbers, Frank den Hoed, Paul Scheer
Marlies van Wijhe, directeur Van Wijhe Verf
‘Quotum is bizar’
jan van breda/ anp
wat gaat lodewijk asscher doen? sociale zaken en werkgelegenheid Hij zal het ontslagrecht versoepelen. De preventieve toets door het uwv is dan de enige route. Ontslagen werknemers kunnen nog wel naar de rechter. Die kent een ontslagvergoeding toe, die wordt beperkt tot maximaal 75.000 euro. Werkgevers betalen verder een week per dienstjaar voor van-werk-naar-werk-trajecten van ontslagen werknemers (transitiebudget). Asscher zal verder de ww-duur verkorten tot twee jaar. Werkgevers hoeven de eerste zes maanden niet voor hun rekening te nemen, maar de ww-premie gaat wel omhoog. Ook zal hij een quotum voor arbeidsgehandicapten invoeren. Zes jaar na 2015 (de ingangsdatum) moet het personeel van bedrijven met minimaal 25 werknemers voor 5 procent uit arbeidsgehandicapten bestaan. Anders krijgen werkgevers een boete van 5.000 euro per ontbrekende arbeidsplaats.
22
FORUM #21/15.11.12
‘De versoepeling van het ontslagrecht vind ik heel belangrijk, alhoewel die verder had mogen gaan. De indruk wordt altijd gewekt dat werkgevers zo makkelijk van hun mensen kunnen afkomen als dat hun uitkomt. Dit is niet het geval. Voor bijvoorbeeld niet-functionerende medewerkers, die een negatieve invloed hebben op de rest van het bedrijf, moet je naast het opbouwen van een flink dossier vaak nog een aardige ontbindingsvergoeding betalen.’ ‘Waar ik minder in zie is de bijdrage aan het van-werk-naar-werktraject. Zo wordt alles weer bij de werkgever gelegd, terwijl de winsten van de ondernemingen nu sterk onder druk staan door de crisis. In dat verband is ook de verhoging van de ww-premie moeilijk te accepteren als een vooruitgang. Dat in ruil daarvoor een werkgever de eerste zes maanden ww niet hoeft te betalen, is geen voordeel; dat noem ik een sigaar uit eigen doos.’ ‘Quota in zijn algemeenheid vind ik bizar. In het aannamebeleid moet het altijd gaan om kwaliteit, toekomstperspectief en passie van medewerkers. Iedereen is wel ergens goed in, zeker ook arbeidsgehandicapten. Van Wijhe Verf heeft bijvoorbeeld een Wajonger in dienst. Daar hebben wij geen quotum voor nodig.’
nodig voor de economie’
Kees Kuijken, ceo van klg Europe Logistics
‘Nieuwe wegen hard nodig voor groei’ ‘Ik vind het regeerakkoord zoals dat er nu ligt in grote lijnen een goed akkoord. Iedereen weet dat drastische maatregelen nodig zijn om onze economie er weer bovenop te helpen. En iedereen zal daarvan last hebben, onze sector niet uitgezonderd. Belangrijk is dat er niet teveel wordt bezuinigd op infrastructuurplannen. Het klinkt onder de huidige omstandigheden misschien een beetje vreemd, maar de aanleg van bijvoorbeeld nieuwe wegen is hard nodig voor de groei van de economie. Prettige bijkomstigheid is dat de bouwsector er mee is geholpen. Goed ook dat bij de aanleg van infrastructuur wordt gekeken naar de mogelijkheden van publiekprivate samenwerking. Als die samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven maar niet betekent dat er bovenop de kosten van motorrijtuigenbelasting en eurovignet ook nog tol wordt geheven. Want dan hebben we alsnog een verkapte vorm van kilometerheffing.’ ‘Prima dat de investeringen in het spoor worden doorgezet en dat de belemmeringen van grensoverschrijdend treinverkeer waar mogelijk worden weggenomen. Het is te hopen dat ook de blokkades voor het goederenvervoer over het spoor worden geslecht. Goederentreinen moeten nu nog vaak wachten om personentreinen vrije doorgang te verlenen. Daardoor halen zij een zeer lage gemiddelde snelheid. En dat is vanzelfsprekend niet best voor de concurrentiekracht.’
23
FORUM #21/15.11.12
rick nederstigt/ anp
wat gaat melanie schultz doen? infrastructuur Bezuinigingen op infra in elk geval: 250 miljoen. Wel gaat Schultz inzetten op publiekprivate samenwerking bij aanleg infra. Er komt geen kilometerheffing. Verder gaat ze het eurovignet toespitsen op (stimulering van) schonere vrachtauto’s. De meeropbrengst wordt geïnvesteerd in wegen. En Schultz zal investeren in het spoor (voorzichtig). Belemmeringen voor grensoverschrijdend treinverkeer worden waar mogelijk weggenomen. Tot slot zal ze waar mogelijk ook belemmeringen voor duurzame binnenvaart wegnemen.
achtergrond
Goof Hamers, ceo ihc Merwede
‘Goed dat dit kabinet pro-Europa is’
hilz & verhoeff/ hh
wat gaat edith schippers doen? volksgezondheid, welzijn en sport De zorgpremie zou grotendeels inkomensafhankelijk worden vanaf 2014. Maar dat plan is van de baan. Wel zal ze de awbz versoberen. De uitgaven in de ouderenzorg worden beperkt tot de echte zware zorg. Mensen moeten andere uitgaven zoveel mogelijk zelf dragen. Schippers zal de uitvoering van de ouderen- en gehandicaptenzorg overdragen aan gemeenten en een nieuw uitvoeringsorgaan, dus niet naar verzekeraars zoals de ser adviseerde.
‘Ik heb het hele regeerakkoord nog niet gelezen, maar van wat ik hoor denk ik dat dit kabinet behoorlijk pro-Europa is. Dat vind ik persoonlijk een heel goed idee. Iedereen die roept dat we terug naar de gulden moeten, die snapt niets van economie. Als we dat doen dan wordt Europa op het wereldtoneelspel een figurant. Het wordt een soort buitengebied waar niemand meer naar omkijkt.’ ‘Europa is op economisch gebied nog steeds de sterkste macht ter wereld. Daar doet Europa jammer genoeg niet zoveel mee, maar het is wel een feit. Het grote wereldspel wordt gespeeld en daar is Europa met moeite een speler van belang. Dus moeten we dat als Nederland hard versterken. De eurocrisis was overigens niet op alle gebieden negatief voor ons. De export van ons land profiteerde enorm van het feit dat de euro ten opzichte van de dollar zo lekker laag stond. Dat is heel erg goed voor onze concurrentiepositie. Met de opvattingen van Wilders hebben we in de wereld geen punten gescoord. Het is niet zo dat ons land een paria werd, maar het trok de aandacht en niet op een goede manier.’
Wim van der Meeren, bestuursvoorzitter cz
‘Ouderenzorg hadden we graag willen uitvoeren’ ‘Net nu wij de premie voor volgend jaar verlagen, zou het alleen maar over de inkomensafhankelijke zorgpremie gaan. Ik zou niet blij met die maatregel zijn geweest. Nivelleren doe je via de inkomstenbelasting. En zo’n discussie draagt niet bij aan de handhaving van de solidariteit.’ ‘Met de verkleining van het aandeel van de nominale premie zou ook het kostenbewustzijn van de zorgconsument verloren gaan. Of de concurrentiemogelijkheden voor verzekeraars erdoor zouden verminderen, weet ik niet; de geleerden spreken elkaar tegen. Maar verzekeraars kunnen ook concurreren op de kwaliteit van de zorg en het loodsen van consumenten door het
24
FORUM #21/15.11.12
woeste woud van de zorg.’ ‘Ik ben blij dat in het regeerakkoord de regierol van verzekeraars in het terugdringen van de zorgkosten wordt bevestigd. Wij durven – meer dan de overheid – stevige maatregelen te nemen. Dan is het wel weer jammer dat de ouderenzorg wordt versplinterd. In het kader van integrale zorg hadden wij die graag willen uitvoeren. Dat de ouderenzorg wordt versoberd, is logisch. Die was te mooi collectief geregeld en wordt nu onbetaalbaar. Misschien moeten we naar Duitsland kijken: daar dragen kinderen veel meer de kosten van de zorg voor hun ouders.’
hilz & verhoeff/ hh
wat gaat jeroen dijsselbloem doen? financiën
hilz & verhoeff/ hh
Netto wordt er 16 miljard euro bespaard. Daar is Dijsselbloem als bewaker van de schatkist verantwoordelijk voor. Hij is ook belangrijk voor de Nederlandse bankensector. Zo zal hij de bankierseed verplicht stellen, zorgen voor verhoging van de kapitaaleisen voor banken tussen 2013 en 2018. Verder steunt hij de stapsgewijze totstandkoming van een Europese bankenunie, een snelle invoering van Europees bankentoezicht en zal er directe bankensteun vanuit esm onder voorwaarden mogelijk worden. Ook steunt hij het Europees depositogarantiestelsel.
wat gaat jeanine hennis doen? defensie Zorgen dat de krijgsmacht in staat is om in internationaal verband de veiligheid van ons land te garanderen en om bij te dragen aan vrede en veiligheid in de wereld. Verder komt er een structureel budget voor internationale veiligheid. Maar dat wordt in mindering gebracht op het defensiebudget. Hennis zal verder onderzoek laten doen naar de vervanging van de F16. In 2013 moet een beslissing vallen over de vervanging van het jachtvliegtuig. Investeringen in de opvolger van de F16 gaan ten koste van andere defensie-investeringen.
Sjoerd Vollebregt, ceo Fokker Technologies
‘Betrouwbare overheid is cruciaal’ ‘De beslissing om partner te blijven in het jsf/ F-35 programma laat zien dat de nieuwe coalitie haar internationale verantwoordelijkheid serieus neemt. Dit geldt ook voor het willen voldoen aan de navo-norm. De krijgsmacht en haar taken op het gebied van vrede en veiligheid kunnen in Nederland rekenen op een groot draagvlak. Onderzoek zal aantonen dat daar een bijdetijds gevechtsvliegtuig bij hoort. Ik ben blij dat de definitieve aankoopbeslissing over de jsf/F-35 in 2013 valt en niet pas in 2015. De komende tijd worden belangrijke werkpakketten voor onderhoud en productie toegekend. Bij een beslissing in 2013 kunnen we daar nog naar meedingen. In de vliegtuigbouw gaat het om de lange termijn. Dan is een betrouw-
25
FORUM #21/15.11.12
bare overheid cruciaal voor de ontwikkeling van hoogwaardige werkgelegenheid en innovatiekracht. Een positieve beslissing betekent ook goed nieuws voor de duizend gezinnen in Nederland die nu al een boterham hebben dankzij de F35/jsf.’ ‘Defensie zal de komende tijd voor fundamentele keuzes staan. Verdere focus op de kerncompetenties lijkt een logische stap. Het Nederlandse bedrijfsleven kan het departement helpen de juiste keuzes te maken gebaseerd op ervaring en best practices uit de civiele sector. Door hier niet te lang mee te wachten, kan Defensie de baten zo snel mogelijk inboeken.’
achtergrond
Gerrit Jan Baars, eigenaar Thermaflex
‘Korte lijntjes met ez belangrijk’
hilz & verhoeff/ hh
wat gaat lilianne ploumen doen? buitenlandse handel en os Economische diplomatie blijft een zware component in het werk van ambassades en consulaten. Samen met het bedrijfsleven gaat Ploumen een revolverend fonds van 750 miljoen ontwikkelen waaruit investeringen in ontwikkelingslanden worden ondersteund. In het bijzonder die van het midden- en kleinbedrijf. Verder wordt ze vanaf 2014 verantwoordelijk voor de besteding van een nieuw structureel budget voor internationale veiligheid. In bilaterale en multilaterale samenwerking en contacten zal Ploumen mensenrechten, duurzaamheid en goede arbeidsomstandigheden bevorderen en krijgt energie- en grondstoffenzekerheid haar bijzondere aandacht.
‘Veel thema’s uit de portefeuille van Ploumen raken het Topsectorenbeleid van het ministerie van Economische Zaken. Ik denk ook aan handelbevorderende activiteiten zoals Agentschapnl dat onder ez valt. Het lijkt mij belangrijk dat de Ploumen heel korte lijntjes met dat ministerie ontwikkelt. Het beleid van het vorige kabinet heeft ons als bedrijf erg geholpen. Minister Rosenthal was bij ons op bezoek en heeft onze naam een paar keer genoemd op ambassades. We konden merken dat we meer aandacht kregen. Die richting kan gewoon worden voortgezet. Wel vind ik dat, nu de focus zo op het mkb komt te liggen, rekening gehouden moet worden met de grootte van het bedrijf in het buitenland. Wij zijn als concern net groter dan een mkb-bedrijf, maar in het buitenland zijn we vaak nog kleintjes. Dat mevrouw Ploumen uit de ontwikkelingshulpsector komt, vind ik geen nadeel. Zo is er minder risico dat alle ontwikkelingshulpgeld bij het bedrijfsleven komt. Dat moeten we denk ik niet willen.’
Geert Hurks, ceo Hurks Groep
‘Beter een keuze dan geen’ ‘Het is op zich een goede zaak dat dit kabinet aandacht besteedt aan de woningmarkt. En dat het binnen een heel korte termijn toch met een plan van aanpak is gekomen. Dat het kabinet de hypotheekrenteaftrek aanpakt zie ik als onvermijdelijk. Het is een onderdeel van het bezweren van de crisis. Het zat er aan te komen. Wat dat betreft beter een keuze dan geen keuze. Nu blijkt alleen dat het kabinet ook nog andere maatregelen doorvoert zoals de aanpak van de woningbouwcoöperaties of de strengere gedragsregels voor banken. Beide maatregelen zijn desastreus voor de woningmarkt. Duidelijkheid is mooi, dan weet je waar je aan toe bent maar totaal op slot gooien, biedt ook geen soelaas.’ ‘Dus de woningmarkt wordt zeker niet vlot getrokken. Zoals het er nu naar uitziet, wordt het nog slechter, alhoewel dat eigenlijk niet meer mogelijk is. In elk geval weten we nu als ontwikkelaar en bouwer dat we ons uitsluitend op het lagere segment van de woningbouw moeten richten. Kortom, het worden barre tijden.’
26
FORUM #21/15.11.12
hilz & verhoeff/ hh
wat gaat stef blok doen? wonen en rijksdienst In de eerste plaats zal hij de hypotheekrenteaftrek aanpassen. Verder wordt het fenomeen scheefwonen in de sociale woningmarkt aangepakt. Woningbouwcorporaties zullen voortaan vallen onder de directe aansturing van gemeentes.
jeroen poortvliet
column scheer
beek/ hh
wat gaat henk kamp doen? economische zaken Het Topsectorenbeleid wordt in elk geval voortgezet. En het ministerie maakt 110 miljoen euro vrij om de samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen te bevorderen. Verder wil Kamp met het bedrijfsleven en onderwijsinstellingen een techniekpact afsluiten. En worden mogelijkheden van cofinanciering van het onderwijs door het bedrijfsleven onderzocht. Het kabinet streeft naar een duurzame energievoorziening in 2050. Om de kostprijs van windenergie op zee versneld omlaag te brengen, wil Kamp met energiebedrijven en de Nederlandse offshore-industrie initiatieven nemen om de innovatie in deze sector te stimuleren. Verder wil hij een circulaire economie stimuleren en de (Europese) markt voor duurzame grondstoffen en hergebruik van schaarse materialen.
Ton van Sommeren, Van Sommeren International
‘Niet tussentijds beleid wijzigen’ ‘Het grootste probleem is dat de overheid zich met ondernemers gaat bemoeien. Wíj zijn de ondernemers. Met subsidies of stimuleringsregelingen gaat zij op de stoel van ondernemer zitten. Je moet soms wel heel creatief worden om aan alle eisen en voorwaarden te kunnen voldoen om steun te krijgen.’ ‘Maar het belangrijkste wat deze minister moet doen, is niet tussentijds beleid wijzigen. Ondernemers anticiperen op de regels met hun bedrijfsvoering. Als er dan bezuinigd moet worden, gaat een of andere gladiool op het ministerie zich in het economisch verkeer begeven. Die moet dat niet doen. Daar hebben ambtenaren geen verstand van. Zij zien niet welke gevolgen dat voor het bedrijfsleven heeft. Als je net een fabriek volgens de specificaties hebt gebouwd en die regels veranderen, dan trekt de overheid zijn handen van je af. Als ondernemer blijf je zitten met de investering op een niet-functionele fabriek en de bank zegt: ú bent de klos meneer Van Sommeren.’
Valse start De commotie over de zorgpremie maakt nog iets goed, maar die neemt niet de indruk weg dat we een saaie formatie achter de rug hebben. In recordtijd werd een regeerakkoord in elkaar getimmerd. De hoofdrolspelers, die het zo goed met elkaar konden vinden, kwamen elke dag alleen even naar buiten om ‘Radiostilte!’ te roepen tegen de verveelde journalisten. De reconstructies die de afgelopen weken in enkele kranten verschenen, bieden niet veel meer. We weten nu wat Ruttes favoriete Haagse toko is (Soeboer), die ook op het Binnenhof bezorgt als de onderhandelingen uitlopen. We weten dat vvd-prominent Loek Hermans een Haags pied-à-terre heeft waar je aan de keukentafel een kabinet in elkaar kunt zetten. Ook interessant is het kaartspel dat kpmg’er Wouter Bos introduceerde. Per onderwerp mochten Rutte en Samsom een kaart pakken. Wie de kaart had (bijvoorbeeld ‘Zorgfinanciering’), mocht deze voor 80 procent zelf invullen en voor 20 procent ‘naar de ander toe’ invullen. Deze laatste spelregel was van PvdA-secondant Jeroen Dijsselbloem. Zit misschien een nieuw gezelschapsspel in, met het oog op de feestdagen. Als naam denk ik aan Het politieke spel of Formeer je gek. Uit te breiden met beamer, laptop en whiteboard, onmisbare ingrediënten voor de moderne onderhandelaar. Rutte en Samsom liepen naar verluidt over van energie en moesten regelmatig worden afgeremd door hun secondanten. Ondertussen sloegen ze elkaar lachend om de oren met citaten uit Yes Minister (Rutte) en The West Wing (Samsom). De afgelopen weken overziend kun je spreken van een valse start van jonge honden. Kaartspelletjes, afhaalindonees, tv-citaten: het doet allemaal wat studentikoos aan. PvdA-coryfee Jan Pronk sprak van ‘machogedrag van zes mannen bij elkaar’. Een gevalletje tunnelvisie. Een vleugje oude politiek had geen kwaad gekund. Gewoon weer eens een dag zoeken naar een waterig compromis over een ingewikkeld dossier. Even een moment van bezinning. Vlak voor de verkiezingen schreef ik een artikel over hoe je een langdurige formatie kunt voorkomen. Dat was nog in de veronderstelling van een heel andere verkiezingsuitslag dan degene die we kregen. Bij de volgende verkiezingen moet het ook gaan over het voorkomen van een te snélle formatie. Paul Scheer
27
FORUM #21/15.11.12
