groep 3 en 4 het mysterie van
Stadshagen
DROOG NAAR DE OVERKANT
Thema: water
DOCENT
In groep 1 en 2 hebben de leerlingen ontdekt dat er veel water in Stadshagen is en hebben ze onderzocht welke dieren in en bij het water leven. In groep 3 en 4 verdiepen de leerlingen hun kennis over het water in de wijk. Op de plattegrond van Stadshagen ontdekken ze waar in de wijk water te vinden is. Ook staan de bekendste bruggen van Stadshagen in dit thema centraal: de Mastenbroekerbrug en de Twistvlietbrug. Groep 4 zoekt uit hoe deze bruggen aan hun naam gekomen zijn. Ook onderzoeken de leerlingen aan de hand van een oude foto of de omgeving rondom de Twistvlietbrug veranderd is en wat er hetzelfde gebleven is. Als verwerkende opdracht ontwerpen de leerlingen een markante brug voor over het Zwarte Water, die goed bij de wijk moet passen.
LESDOELEN: • J e weet wat een plattegrond is; • J e leert dat er veel water rondom Stadshagen is; • J e weet dat Stadshagen en Zwolle verbonden zijn door twee belangrijke bruggen: de Twistvlietbrug en de Mastenbroekerbrug. • J e ontdekt dat het gebied waar nu de Twistvlietbrug staat er vroeger anders uit zag; • J e kunt zelf een brug ontwerpen die goed bij Stadshagen en de omgeving past. LES 1 – WATER IN STADSHAGEN
OPDRACHT 1 In deze introductieopdracht maken de leerlingen kennis met het vele water rondom en in Stadshagen. Hiervoor combineren ze hun eigen kennis met een plattegrond van de wijk, waarop het water te zien is en leren ze de eerste beginselen van het werken met een plattegrond. Ook denken ze na over het belang van de bruggen die Stadshagen met de rest van Zwolle verbinden. NODIG: digibord, werkblad 1 DOEN: Kopieer werkblad 1 voor iedere leerling Zoek de plattegrond van het werkblad op deze website over Stadshagen op: http://ro.zwolle.nl/ planspilot/NL.IMRO.0193.BP09012-/NL.IMRO.0193. BP09012-0004/t_NL.IMRO.0193.BP09012-0004_2.2. html (bijna onderaan de website) en projecteer deze op het digibord.
Stap 1 Praat met de leerlingen over het water in de wijk. Is er veel water? Waar kun je het vinden? Kennen de leerlingen de naam van het water? Welke rol speelt het water in het leven van de leerlingen? Bijvoorbeeld recreatie rond de Millingerplas. Stap 2 Projecteer de plattegrond van Stadshagen op het digibord. Praat met de leerlingen over de plattegrond. Denk aan vragen als: wie heeft wel eens een plattegrond gezien? Wat kun je er mee doen? Hoe zou je het gebruiken? Wat kun je allemaal op een plattegrond zien? Stap 3 Deel werkblad 1 uit. Weten de leerlingen waar de school staat? Laat ze een kruisje op de plek van de school zetten. Welke plekken herkennen de leerlingen nog meer? (bijvoorbeeld hun eigen straat). Stap 4 Vertel de leerlingen dat je op een plattegrond kunt zien waar het water in een wijk is. Aan welke kleur zou je dat kunnen herkennen? Laat de leerlingen het water op de digibordkaart aanwijzen en vervolgens op hun werkblad blauw kleuren. Stap 5 Onderzoek samen met de leerlingen waar de rest van Zwolle op de plattegrond staat. De leerlingen kleuren dit deel rood.
groep 3 en 4 het mysterie van
Stadshagen
DROOG NAAR DE OVERKANT
Thema: water Extra: Loop of fiets met de leerlingen door de wijk om de plekken met water te bekijken; Breng een bezoek aan de Millingerplas.
Stap 7 Laat de leerlingen nadenken waarom bruggen zo belangrijk zijn voor Stadshagen en Zwolle. (De bruggen betrekken de wijk bij de rest van Zwolle en de bruggen betrekken de verschillende delen van de wijk bij elkaar)
NODIG: digibord
DOCENT
Stap 6 Als je vanuit Stadshagen naar de rest van Zwolle wilt – of andersom, moet je over het water. Hoe kun je over het water? (bruggen) Zie je dat ook terug op de plattegrond? Welke andere manieren kun je bedenken om over het water te komen zonder dat je natte voeten krijgt? Weten de leerlingen hoe de bruggen heten? Van welke brug maken ze wanneer gebruik? Gebruiken ze de bruggen vaak? Waar kom je als je de bruggen over gaat?
Brug 1, bron: Wikipedia.
OPDRACHT 2 (VERDIEPING) In deze optionele verdiepingsopdracht ontdekken de leerlingen dat de namen van de Twistvlietbrug en de Mastenbroekerbrug niet zomaar gekozen zijn, maar dat ze met de geschiedenis van hun wijk te maken hebben.
Stap 1 Projecteer de volgende afbeeldingen op het digibord.
groep 3 en 4 het mysterie van
Stadshagen
DROOG NAAR DE OVERKANT
DOCENT
Thema: water
Brug 2, bron: Wikipedia.
Vraag de leerlingen of ze deze bruggen herkennen. Weten de leerlingen hoe de bruggen heten? (Brug 1 is de Twistvlietbrug, brug 2 is de Mastenbroekerbrug) Hebben de leerlingen een idee waar de namen van de bruggen vandaan komen? Zijn ze deze namen wel eens op een andere plek tegengekomen (bijvoorbeeld Twistvlietpark)?
Stap 2 Vertel de leerlingen dat de bruggen nieuw zijn, maar dat de namen van de bruggen al heel oud zijn. Samen met de leerlingen onderzoekt u waar de namen van de Mastenbroekerbrug en de Twistvlietbrug vandaan komen. Projecteer de volgende kaart op het digibord.
groep 3 en 4 het mysterie van
Stadshagen
DROOG NAAR DE OVERKANT
DOCENT
Thema: water
Oude kaart van de Mastenbroekerpolder, bron: Collectie Historisch Centrum Overijssel
Vertel de leerlingen dat ze een hele oude kaart zien van Zwolle en omgeving. Hoe weet je dat deze kaart al heel oud is? Welke namen herkennen de leerlingen? Als de leerlingen het woord Mastebroeck niet ontdekken, wijs ze hier dan op.
Vertel ze dat Stadshagen is gebouwd is op een heel oud stuk land, dat Mastenbroek heet. (Mastenbroek was een 14de eeuwse polder) Laat de leerlingen concluderen dat de Mastenbroekerbrug vernoemd is naar het oude land waar Stadshagen op gebouwd is.
groep 3 en 4 het mysterie van
Stadshagen
DROOG NAAR DE OVERKANT
DOCENT
Thema: water
Oude kaart van Zwolle, bron: Collectie Overijssel in Kaart
Stap 3 Projecteer deze kaart op het digibord. Vertel de leerlingen dat ook dit een hele oude kaart is. Laat de leerlingen de naam Twistvliet op de kaart zoeken. Vertel de leerlingen dat op de plek waar nu de Twistvlietbrug staat, vroeger een buitenhuis van een rijke familie te vinden was. De naam van dat buiten-
huis was Twistvliet. De brug is dus vernoemd naar het buitenhuis dat vroeger op de plek van de brug stond. Van dit buitenhuis is helaas geen afbeelding bewaard gebleven. Welke andere bekende plekken kunnen de leerlingen op de kaart ontdekken?
groep 3 en 4 het mysterie van
Stadshagen
DROOG NAAR DE OVERKANT
werkblad 1 LES 2 – D E TWISTVLIETBRUG, VROEGER EN NU
groep 3 en 4 het mysterie van
Stadshagen
DROOG NAAR DE OVERKANT
Thema: water
DOCENT
In de verdiepingsopdracht ervaren de leerlingen hoe het landschap in de loop der tijd verandert. Tijdens een bezoek aan de Twistvlietbrug vergelijken ze een oude foto, die in 1948 op dezelfde plek gemaakt is met de huidige situatie. Daarna buigen zij zich over de vragen als: wat is nog hetzelfde op deze plek? En wat is er veranderd? De nieuwe situatie leggen de leerlingen via een tekening vast.
Stap 4 Laat de leerlingen op werkblad 2 een tekening maken van hoe het gebied er nu uit ziet. Stap 5 Bespreek de opdracht aan de hand van de gemaakte tekeningen na in de klas.
NODIG: printblad 1, werkblad 2, tekenpapier en tekenmateriaal; klemborden om op locatie te tekenen DOEN: •R egel vervoer en begeleiding naar de Twistvlietbrug; •K opieer printblad 1 zo vaak, dat er ongeveer 1 foto per 3 leerlingen is. Stop de foto’s eventueel in plastic hoesjes of lamineer ze. •K opieer werkblad 2 voor iedere leerling. Stap 1 Projecteer de onderstaande foto op het digibord. Dit is een foto uit 1948, gemaakt op de plek waar nu de Twistvlietbrug staat. Bespreek de foto met de leerlingen. Denk aan: Hoe zie je dat dit een oude foto is? Hoeveel mensen zie je? Mannen, vrouwen, kinderen? Wat valt je op aan de kleding van de mensen? Lijkt de kleding op die van nu? Wat is hetzelfde? Wat is anders? Wat zouden ze aan het doen zijn? Wat kun je zeggen over de omgeving? Wat voor voertuigen zie je? Vertel de leerlingen dat deze foto op de plek genomen is waar nu de Twistvlietbrug staat. De foto is bijna 70 jaar oud. Stap 2 Vertel de leerlingen dat ze gaan onderzoeken of de omgeving bij de Twistvlietbrug er nu nog zo uit ziet als op de foto of dat er veel veranderd is. Daarvoor gaan ze met de klas naar de brug toe. Stap 3 Deel de foto bij de brug uit. Laat de leerlingen nogmaals goed naar de foto kijken en naar de huidige situatie. Wat valt de leerlingen op? Wat is er hetzelfde gebleven? En wat is er veranderd? Wat vinden de leerlingen de grootste verschillen tussen vroeger en nu?
Foto genomen ter hoogte van de Twistvlietbrug. Bron: Historisch Centrum Overijssel
Extra: Maak een wandeling door de wijk en bekijk het water en de bruggen in de wijk. Zijn er veel bruggen in de omgeving van de school? Hoe zien de bruggen er uit? Kun je zien waar de bruggen van gemaakt zijn? Welke kleur hebben de bruggen? Zijn ze allemaal hetzelfde of zijn ze anders? Wat is anders? Wat is hetzelfde? Passen de bruggen bij de wijk en de huizen? etc.
groep 3 en 4 het mysterie van
Stadshagen
DROOG NAAR DE OVERKANT
printblad
groep 3 en 4 het mysterie van
Stadshagen
DROOG NAAR DE OVERKANT
werkblad 2 vroeger
nu
groep 3 en 4 het mysterie van
Stadshagen
DROOG NAAR DE OVERKANT
Thema: water
DOCENT
LES 3 – MOOIE BRUGGEN! In deze verwerkingsles ontwerpen de leerlingen een markante brug over het Zwarte Water. Hun idee werken ze uit in een groot schilderij. NODIG: stevig A3 of A2 tekenpapier; verf en kwasten; schetspapier en potlood Stap 1 Projecteer de afbeelding van de Mastenbroekerbrug en de Twistvlietbrug opnieuw op het digibord. Kijk met de leerlingen goed naar het uiterlijk van de bruggen. Zoek eventueel op internet meer afbeeldingen van de bruggen, zodat de leerlingen de bruggen van meerdere kanten kunnen bekijken. Vertel dat de ontwerper van de Mastenbroekerbrug er voor gezorgd heeft dat de brug goed bij het landschap en de omgeving past. Zijn brug lijkt net op een enorme zeilboot in het landschap. Dat past goed bij de boten die over het Zwarte Water varen. Zien de leerlingen een zeilboot in de brug? Waar vinden de leerlingen de Twistvlietbrug op lijken? Past deze brug goed bij Stadshagen? Waarom wel / niet? Stel dat de leerlingen iets aan de bruggen zouden kunnen veranderen, wat zou dat dan zijn? Waarom? Uitbreiding: de Mastenbroekerbrug en de Twistvlietbrug zijn tuibruggen. Hier vindt u achtergrondinformatie over tuibruggen: www.architectenweb.nl/aweb/archipedia/archipedia.asp?ID=5587 Stap 2 Vertel de leerlingen dat ze nu zelf een brug gaan ontwerpen die goed bij Stadshagen past. Ze maken eerst een schets van hun idee op een schetspapiertje. Daarna gaan ze hun ontwerp in het groot uitwerken met verf. Het moet een grote brug worden die al van verre te zien is en die echt bij hun wijk past.
Stap 3 Bespreek de kunstwerken met de leerlingen. Waarom vinden ze hun ontwerp goed bij hun woonwijk passen? Extra tips: •D e leerlingen werken hun brug niet met verf uit maar in de ruimte met kosteloos materiaal. • L aat de leerlingen als alternatieve verwerkingsopdracht in groepjes een zo stevig mogelijke brug tussen twee tafels bouwen. Dit kan van verschillende materialen zoals lego, duplo, blokken, papier en plakband, spaghetti en plakband, kapla etc. Maak foto’s van de bruggen en test ze daarna op stevigheid door er iets zwaars op te zetten. Welke constructie werkt het beste? •O p de website van Schooltv zijn verschillende filmpjes te vinden over het maken van een stevige brugconstructie, zoals: - www.schooltv.nl/video/een-brug-bouwen-metflip-de-beer/ - www.schooltv.nl/video/boogbruggen-hoe-verstevig-je-een-brug/#q=brug - www.schooltv.nl/video/bruggen-hoe-maak-jeeen-stevige-brug/#q=brug - www.schooltv.nl/video/de-constructie-van-bruggen-liggerbruggen-boogbruggen-en-tuibruggen/#q=brug
