groep 7 en 8 het mysterie van
MOERASBOS IN STADSHAGEN
Stadshagen
Thema: natuur
DOCENT
In het thema ‘Natuur’ ontdekken de leerlingen van groep 7 en 8 dat er rond de jaartelling een bijzonder bos op de plek stond waar zij nu wonen. Dit moerasbos is in 2000 opgegraven door archeologen. De bomen zijn in het veen goed bewaard gebleven. In de introductieles maken de leerlingen een tijdbalk, waarin zij het moerasbos afzetten tegen andere gebeurtenissen, zoals de komst van de Romeinen in Nederland. Vervolgens denken ze aan de hand van het moerasbos na over manieren waarop je het verleden zichtbaar kunt maken in een nieuwbouwwijk en in hoeverre je dat wel of niet zou moeten doen. In de verdiepende les geeft een archeoloog een gastles op school en ontdekken de leerlingen het bijzondere verleden dat onder hun voeten verborgen ligt. De leerlingen sluiten dit thema af door het maken van een poster met een gedicht er op, geïnspireerd op het moerasbos. LESDOELEN: • Je kunt vertellen hoe het gebied dat nu Stadshagen heet, er tussen 150 voor Christus en ongeveer 500 na Christus uitgezien heeft; • Je hebt ideeën over de manier waarop je het verleden zichtbaar kunt maken in een nieuwbouwwijk; • Je leert werken met (oude) bronnen; • Je kunt vertellen wat archeologische vondsten over de geschiedenis van het gebied wat nu Stadshagen is vertellen; • Je leert je opgedane kennis te verwerken in een creatief eindproduct. DOEN: • Kopieer de werk- en bronnenbladen voor alle leerlingen; • Neem contact op met het Cultuurhuis voor een bezoek; • Maak een afspraak met de Archeologische Dienst Zwolle voor een gastles; • Organiseer de praktische zaken rondom les 3 (fototoestel, computer, scanner, copyshop) LES 1 – GESCHIEDENIS OM JE HEEN Intro: Projecteer de volgende afbeeldingen op het digibord:
groep 7 en 8 het mysterie van
MOERASBOS IN STADSHAGEN
DOCENT
Thema: natuur
Bron: www.stadshagennieuws.nl
Bron: www.stadshagennieuws.nl
Stadshagen
groep 7 en 8 het mysterie van
MOERASBOS IN STADSHAGEN
Stadshagen
Thema: natuur
DOCENT
Bespreek de foto’s met de leerlingen; vertel ze dat in 2000 in Stadshagen een moerasbos is opgegraven. Dit bos lag tussen 150 voor Christus en 500 na Christus op de plek van Stadshagen. Rond het jaar 500 verdween het bos in het water. De bomen zijn zo goed gebleven omdat ze door veen werden omsloten. De onderste foto is bij de Breecamp gemaakt.
Extra Tip Breng een bezoek aan het Cultuurhuis. Hier zijn o.a. meubels te vinden die gemaakt zijn met het hout afkomstig uit het moerasbos.
Opdracht 1 Alternatief: laat de leerlingen gezamenlijk een reuzentijdbalk maken met tekeningen van de verschillende gebeurtenissen op de tijdbalk. Hang de tijdbalk op in de klas. Opdracht 2 Leid de discussie bij vraag d. LES 2 – DE ARCHEOLOOG VERTELT
In deze les komt de Archeologische Dienst Zwolle in de klas vertellen over hun bijzondere vak. De leerlingen ontdekken welke geschiedenis er onder hun voeten verborgen ligt. U kunt een afspraak voor een gastles maken via: Gemeente Zwolle, team Archeologie Telefoon: 038 - 421 22 99 e-mail:
[email protected] De kosten van deze gastles zijn afhankelijk van de gekozen vorm van de les. Informeer hier naar in het contact met de Archeologische Dienst. Geef bij het boeken van de gastles aan dat het gaat om een lessenserie over het Moerasbos in Stadshagen.
LES 3 – GEDICHT OP EEN POSTER De kennis die de leerlingen in les 1 en 2 hebben opgedaan verwerken ze in deze les in een poster met een gedicht. Eerst maken ze een kunstwerk, geïnspireerd op het moerasbos. Vervolgens maken ze dit digitaal en schrijven ze er een gedicht bij. Beide worden in een fotobewerkingsprogramma samengevoegd, zodat dit een soort ‘Plintposter’ oplevert. Laat de leerlingen voor inspiratie de website van Plint bekijken: www.plint.nl Richt een tentoonstelling in met het werk van de leerlingen of organiseer een bijeenkomst waarbij de leerlingen hun gedicht voorlezen voor familie en / of andere bekenden.
groep 7 en 8 het mysterie van
MOERASBOS IN STADSHAGEN
Stadshagen
Thema: natuur LES 1 – GESCHIEDENIS OM JE HEEN Opdracht 1 NODIG: werkblad 1 op A3 gekopieerd, je geschiedenislesboek, waarin de tijd tot en met de tijd van monniken en ridders behandeld wordt. 1. Op je werkblad zie je een tijdbalk. Kleur de tijd dat er op de plek van Stadshagen moerasbos te vinden was groen. Doe dit in de onderste balk. 2. Het moerasbos stond er van ongeveer 100 voor Christus tot 500 na Christus. 3. Pak nu je geschiedenisboek er bij. Zoek in je boek de belangrijkste gebeurtenissen op, die plaatsvonden in de tijd dat het moerasbos bestond. Markeer deze gebeurtenissen in de tijdbalk. 4. Kruis de uitspraken aan die waar zijn: ❍ Het moerasbos stond er al in de tijd van de Egyptenaren. ❍ Het moerasbos bestond tegelijk met het Romeinse Rijk. ❍ Toen er een einde aan het Romeinse Rijk kwam, was het moerasbos al verdwenen. ❍ Het moerasbos lag er ten tijde van de geboorte van Jezus Christus. ❍ Toen het moerasbos er stond, leefden de mensen van landbouw en veeteelt.
groep 7 en 8 het mysterie van
MOERASBOS IN STADSHAGEN
Stadshagen
Werkblad 1
500
400
300 Voor Christus
200
100
0
100
200
300 Na Christus
400
500
groep 7 en 8 het mysterie van
MOERASBOS IN STADSHAGEN
Stadshagen
Thema: natuur LES 1 – GESCHIEDENIS OM JE HEEN Opdracht 2 NODIG: kleurpotloden Lees het onderstaande krantenartikel en beantwoord de vragen. 1. Wat denken veel huizenbezitters volgens Regio-archeoloog Marijke Nieuwenhuis over de grond waarop ze wonen? Onderstreep dat rood. 2. Is dat terecht?
3. Waarom vindt Nieuwenhuis Stadshagen een goed voorbeeld van een nieuwbouwwijk waar rekening wordt gehouden met het verleden? Onderstreep dat blauw. 4. Discussieer met je klasgenoten over de volgende punten: - In hoeverre vinden jullie het belangrijk dat het verleden in een nieuwbouwwijk zichtbaar wordt gemaakt? - Wat vinden jullie van de manier om kunst te gebruiken om het verleden zichtbaar te maken? - Op welke andere manieren zou je het verleden in een nieuwbouwwijk zichtbaar kunnen maken? (Denk bijvoorbeeld aan de plek waar vroeger kasteel Werkeren stond).
Geschiedenis van oerbos Stadshagen in beeld ZWOLLE - Een nieuwbouwwijk is dé locatie waar gemeenten hun best moeten doen om de geschiedenis zichtbaar te maken. Regio-archeoloog Marijke Nieuwenhuis van Het Oversticht vindt dat daar veel winst te behalen valt. Juist omdat de huizenbezitters denken dat ze de eerste bewoners van het gebied zijn. Terwijl dat lang niet altijd het geval is. Een
Bron: De Stentor, 3 oktober 2008.
goed voorbeeld vindt Nieuwenhuis de wijk Stadshagen in Zwolle. Daar laat de gemeente een relatie leggen met de geschiedenis door middel van drie kunstwerken. […] Daarbij wordt door kunstenaar Edward Otten met behulp van eeuwenoud hout een relatie gelegd met het oerbos dat in de wijk aanwezig was.
groep 7 en 8 het mysterie van
MOERASBOS IN STADSHAGEN
Stadshagen
Thema: natuur LES 2 – DE ARCHEOLOOG VERTELT Opdracht 2 In deze les ontdek je welke geschiedenis er onder je voeten verborgen ligt. Een archeoloog vertelt in de klas over zijn bijzondere vak en opgravingen in Stadshagen. Bedenk vooraf een vraag die je aan de archeoloog wilt stellen:
Noteer hier het antwoord dat de archeoloog gaf:
groep 7 en 8 het mysterie van
MOERASBOS IN STADSHAGEN
Stadshagen
Thema: natuur LES 3 – GEDICHT OP EEN POSTER In les 1 en 2 heb je veel geleerd over het moerasbos dat vroeger op de plek van jouw wijk lag. In deze les ga je een poster maken met daarop een gedicht over het moerasbos. Bij het gedicht maak je een bijpassend kunstwerk, dat je als achtergrond voor je gedicht gaat gebruiken. Kijk maar eens op deze website voor voorbeelden: www.plint.nl/plint/posters/poezieposters-voor-14-tot-114 www.plint.nl/plint/posters/poezieposters-voor-7-tot-107 NODIG: schrijfpapier, stevig A3 papier, materialen om een tekening, schilderij of collage te maken, zoals verf, inkt, potloden, stiften, oliepastels, ecoline etc., lijm, scharen, gekleurd papier, papier uit tijdschriften of kranten etc., fototoestel, computer, kleurenprinter of copyshop. Je doet het zo: 1. Bekijk de posters op de website van Plint. 2. Schrijf een gedicht over het moerasbos. 3. Maak een schilderij, tekening of collage als illustratie bij je gedicht. Houd hierbij rekening met de plek waar je je gedicht wilt plaatsen. 4. Fotografeer of scan je kunstwerk. Zorg dat er geen achtergrond, bobbels of flitsvlekken op de foto te zien zijn. Vraag eventueel je docent om hulp. Zorg dat je een foto met hoge resolutie maakt. 5. Zet de foto op de computer. 6. Open een fotobewerkingsprogramma, op de computer, Ipad of je telefoon. Bijvoorbeeld www.befunky. com. In dit programma kun je een poster maken. Geef je poster vorm. Je kunt kiezen uit verschillende lettertypes en kleuren. 7. Sla je poster op in JPEG. 8. Print je poster uit op A3-formaat op school of in de copyshop. Dit overleg je met je docent.
