de
Weg naar het Leven
Veertigdagentijd en Pasen 2012 Steunpunt Liturgie
DE WEG NAAR HET LEVEN Wij zijn niet de eersten die de Veertigdagentijd vieren. Al eeuwen- en eeuwenlang zijn zusters en broeders ons daarin voorgegaan. Zo kreeg de Veertigdagentijd een eigen karakter. Om dat eigene van de Veertigdagentijd in beeld te krijgen volgt dit rooster de lezingen- en andere teksten die in de loop der eeuwen een vaste plaats kregen op de zes zondagen van de Veertigdagentijd. Het gaat om een nauw samenhangend geheel, waarbij navolging een belangrijk spoor is. Dat is ook niet zo gek, want vanaf ongeveer de derde eeuw was de tijd voor Pasen een periode van intensief geloofsonderwijs, voorbereiding op de doop van nieuwe gelovigen, die plaats zou vinden in de paasnacht. Het leesrooster begint op Aswoensdag. Elke week heeft een eigen accent gekregen: Van Aswoensdag tot de eerste zondag De eerste week De tweede week De derde week De vierde week De vijfde week verbond De zesde week
Niet van brood alleen De weg naar het leven Hoog op de berg Het oog gericht op de HEER Toekomstvisioen Hogepriester van een nieuw Stille Week
De Zoon van God ging de weg van het leven, zo legde hij die weg voor ons open. Of je nu als pasbekeerde naar de doop toeleeft, of dat de doop al lang achter je ligt, de navolging van Christus is blijvend actueel. Op deze manier persoonlijk en gezamenlijk de Veertigdagentijd doorlopen, biedt een verrassend boeiend traject: U levert mij niet over aan het dodenrijk en laat uw trouwe dienaar het graf niet zien. U wijst mij de weg naar het leven: overvloedige vreugde in uw nabijheid, voor altijd een lieflijke plek aan uw zijde. (Psalm 16)
Evenals vorig jaar is er bij het leesrooster een Veertigdagenkalender gemaakt voor kinderen.
van Aswoensdag tot de eerste zondag: NIET VAN BROOD ALLEEN De Veertigdagentijd begint op Aswoensdag. In plaats van veertigdagentijd wordt ook wel gesproken over vastentijd. Vanouds zijn de weken voorafgaande aan Pasen een tijd van vasten. In dit bijbelleesrooster gaat het de komende dagen daarom over vasten. Protestanten hebben daar nooit zoveel mee opgehad, maar vasten is terug van weggeweest, ook in de kleine gereformeerde kerken komt er weer aandacht voor. Vasten kan op verschillende manieren. In de eerste plaats door het zich te onthouden van voedsel, zeg maar de traditionele vorm van vasten. Deze vorm van vasten vinden we ook terug in de Bijbel. Maar er zijn ook andere vormen. In onze tijd van luxe en welvaart kun je je welbewust onthouden van voedsel of genotsmiddelen die voor het eerste levensonderhoud helemaal niet nodig zijn. Denk bijvoorbeeld aan koekjes, chips, snoep, alcohol, roken. Ook kun je kiezen voor vasten door bepaalde gebruiken achterwege te laten zoals televisiekijken, stappen, surfen op internet, bepaalde social media et cetera. Duitse kerken kennen het zogenaamde autovasten, dat wil zeggen: afzien van de vrijheid en luxe die een eigen auto je biedt. Maar hoe je ook vast, het is belangrijk dat je er steeds bij stilstaat waarom je het doet. Je laat niet alleen iets achterwege, maar je bent je er ook van bewust wat dat van je vraagt, hoeveel moeite het misschien kost, hoeveel zekerheid of vastgeroeste gewoonten je opeens prijsgeeft. Je kijkt ook naar dat wat het je geeft: tijd voor God, een nieuwe vrijheid, een besef van afhankelijkheid. Leidt het vasten er toe dat je opeens vrijgekomen tijd hebt, besteed die tijd dan niet aan jezelf, maar aan bijbellezen, bidden, mediteren, omgang met je naaste. Leidt het vasten er toe dat je opeens geld over hebt, besteedt dat geld dan niet aan jezelf maar aan een goed doel. Kijk eens over de grenzen van je eigen wereld en je ziet tallozen die het zoveel minder hebben dan jij… woensdag 22 februari – Aswoensdag: Jesaja 58,1-5 Aan het begin van de Veertigdagentijd wordt sinds eeuwen Jesaja 58 gelezen, een hoofdstuk met kritische kanttekeningen ten aanzien van de vastenpraktijk. De mensen zoeken God (vs. 2). Ze attenderen hem op hun vasten en vragen: Hebt u niet in de gaten wat wij voor u doen? Het antwoord is onthullend: ‘Noemen jullie dàt vasten?’ (vs. 5).
Voor God gaat vasten veel verder dan het zich onthouden van het een of ander, een gebogen hoofd, een rouwkleed. Concreet: zolang er nog sprake is van handeldrijven, arbeiders afbeulen, ruzies en gevechten leidt vasten tot niets (vs. 3b-4). Heb je besloten tot een bepaalde vorm van vasten, deze Veertigdagentijd? Neem het bovenstaande dan ter harte. Denk ook dat wat in Matteüs 6,17-18 staat: ‘Wanneer jullie vasten, zet dan niet zo’n somber gezicht als de huichelaars, want zij doen dat om iedereen te laten zien dat ze aan het vasten zijn. Ik verzeker jullie: zij hebben hun loon al ontvangen. Maar als jullie vasten, was dan je gezicht en wrijf je hoofd in met olie, zodat niemand ziet dat je aan het vasten bent, alleen je Vader, die in het verborgene is. En jullie Vader, die in het verborgene ziet, zal je ervoor belonen. http://www.gkv.nl/getdownload/4C674288-F128-48B8-9977F56FFBF09405/ donderdag 23 februari: Jesaja 58,6-12 Het is boeiend om dit deel van Jesaja 58 te vergelijken met Matteüs 25:
Is dit niet het vasten dat ik verkies: misdadige ketenen losmaken, de banden van het juk ontbinden, de verdrukten bevrijden, en ieder juk breken? Is het niet: je brood delen met de hongerige, onderdak bieden aan armen zonder huis, iemand kleden die naakt rondloopt, je bekommeren om je medemensen?
Jullie zijn door mijn Vader gezegend, kom en neem deel aan het koninkrijk dat al sinds de grondvesting van de wereld voor jullie bestemd is. Want ik had honger en jullie gaven mij te eten, ik had dorst en jullie gaven mij te drinken. Ik was een vreemdeling, en jullie namen mij op, ik was naakt, en jullie kleedden mij. Ik was ziek en jullie bezochten mij, ik zat gevangen en jullie kwamen naar mij toe.”
Wat zegt dit over vasten? Wat zegt dit over het volgen van Jezus? vrijdag 24 februari: Jesaja 58,13-14
Vasten draagt drie elementen in zich. In de eerste plaats: je eigen leven tegen het licht (het Licht) houden en je vaste patronen kritisch bezien. Dat kan door af te zien van bepaalde zaken – voedsel, handelingen, gewoontes. In de tweede plaats door je af te vragen hoe jij je verhoud tot de ander, tot de wereld om je heen. Beteken je voor hen, voor de wereld wat je zou kunnen betekenen? In de derde plaats door je af te vragen hoe jij je verhoudt tot de Ander. Deze drie dingen staan niet los van elkaar – ze vormen een nauwe eenheid: God liefhebben boven alles, en je naaste als je zelf. Als je een tijdje af ziet van bepaalde dingen – voedsel, handelingen, gewoontes – komt er ruimte vrij. Besteed die ruimte zinvol, door je te richten op God en je naaste en jezelf, en dan vooral door te bezien hoe die drie met elkaar samenhangen. zaterdag 25 februari: Deuteronomium 8,2-5 ‘Denk aan de tocht door de woestijn’ zegt de HEER bij monde van Mozes tegen het volk Israël. ‘Bedenk hoe je alleen dankzij de HEER in leven kon blijven.’ En wat is de betekenis van die woestijntocht, waartoe handelde God zo? Het antwoord op deze vraag is: om te ontdekken dat de mens niet leeft van brood alleen, maar van alles wat de mond van de HEER voortbrengt (vs. 3). En de conclusie die daaraan verbonden wordt: ga de weg die God wijst (vs. 8). Wat is er sindsdien veranderd? Wat betekent het nu dat de mens niet alleen van brood leeft? Misschien wel een extra reden om te vasten, op wat voor manier dan ook?
1ste week: DE WEG NAAR HET LEVEN Jezus, ga ons voor deze wereld door, en U volgend op uw schreden gaan wij moedig met U mede. Leid ons aan uw hand naar het vaderland. (zie LvK gez. 442, couplet 1)
In de Veertigdagentijd gaat het over het volgen van Jezus, de Messias. Volgen is niet altijd gemakkelijk. Soms kies je liever een andere weg, soms wordt je afgeleid, soms wordt je weggetrokken of volg je een verkeerde gids. Jezus volgen is juist zo bijzonder, omdat ook hij zelf tijdens zijn leven een weg te volgen had. Ook Jezus werd afgeleid, werd een andere kant op getrokken, ook hij stond op bepaalde momenten op een kruispunt. Vraag je deze week bij elke Bijbellezing af: wat zegt dit voor mijn volgen van Jezus? Brengt het mij tot dieper inzicht? Helpt het mij? Corrigeert het mij? Wijst het mij de weg? Jezus Christus gaat vooraan in zijn koningsheerschappij; die de dood is doorgegaan maakt ons allen waarlijk vrij. Aan de Vader, Zoon en Geest is de zege, het is feest. Van zijn liefde zingen wij (zie LvK gez. 202, couplet 5)
zondag 26 februari – 1ste zondag van de Veertig dagen INVOCABIT – Psalm 91,15-16a.1 Roep je mij aan, ik geef antwoord, in de nood zal ik bij je zijn, je bevrijden en met roem overladen, je overvloed geven van dagen. Wie in de beschutting van de allerhoogste woont overnacht in de schaduw van de almachtig Psalm 91 De oude naam van deze zondag, Invocabit (of Invocavit) is ontleend aan Psalm 91, het begin van vs. 15, Roept hij mij aan… (NBG). Deze psalm gaat over vertrouwen op God in gevaren:
Wie in de beschutting van de Allerhoogste woont en overnacht in de schaduw van de Ontzagwekkende zegt tegen de HEER: ‘Mijn toevlucht, mijn vesting, mijn God, op u vertrouw ik’ Op deze zondag werd en wordt sinds eeuwen gelezen over de verzoeking in de woestijn (later deze week zullen we dat lezen). Bij die gelegenheid citeert Jezus op een bepaald moment het 11de vers uit Psalm 91. Maar ook los daarvan is dit een bijzonder sprekende psalm aan het begin van de Veertigdagentijd. Vertrouwen op God in gevaren – als er ergens sprake was van gevaar dan was het wel toen Jezus zijn aardse taak op zich nam, een taak die hem tot in het dodenrijk zou voeren. Een taak die uiteindelijk tot eeuwig leven zal leiden. Dankzij de Allerhoogste, de Ontzagwekkende, de Bevrijder. http://www.gkv.nl/getdownload/4C674288-F128-48B8-9977-F56FFBF09405/ maandag 27 februari: Genesis 9,8-15 De lezing uit het Oude Testament van de eerste zondag van de Veertigdagentijd. God sluit een verbond met Noach en zijn nakomelingen en alle levende wezens die bij hem zijn (vs. 10). Nooit meer een zondvloed, nooit meer vernietiging van de aarde. Niet alleen Genesis 3 vormt de achtergrond van Jezus’ menswording, Genesis 9 hoort er ook bij. dinsdag 28 februari: 2 Korintiërs 6,1-10 In vroeger eeuwen was de Veertigdagentijd de periode waarin bekeerlingen werden voorbereid op hun doop, in de paasnacht. De lezing van gisteren, over het verbond met Noach tekent al iets van het perspectief van hun nieuwe leven: God legt de basis, het startpunt voor je nieuwe leven is vertrouwen. De lezing uit 2 Korintiërs 6 sluit daarbij aan (vs. 2) maar maakt vervolgens ook duidelijk wat dat in de praktijk betekent (of zou kunnen betekenen). woensdag 29 februari: Psalm 16 Een stil gebed… ‘U wijst mij de weg naar het leven’. Een psalm om te lezen en herlezen en te overpeinzen. Zo krijgt dat wat hier wordt verwoord, de kans en de tijd om in te dalen. Navolging, de weg naar het leven.
donderdag 1 maart: Marcus 1,16-20 Zo gemakkelijk is het: Jezus zegt: ‘Kom, volg mij’ en meteen laten Simon, Andreas en de twee zonen van Zebedeüs werk, werknemers en familie achter zich en gaan. Matteüs 4,18-22 is even kort en bondig. Lucas (5,1-11) vertelt iets meer, namelijk over de bijzondere visvangst die aan het ‘volg mij’ vooraf ging. Johannes herinnert het zich iets anders (Johannes 1,35-51): ook Johannes de Doper speelde bij de roeping een rol, en Natanaël had even een zetje nodig. Maar bij alle vier de evangelisten is het: in de kern gaat het om Jezus’ woorden: ‘Volg mij’ en de directe reactie, een overgave. Lieve Heer, Gij zegt ‘kom’ en ik kom, want mijn leven is onder de macht gesteld van de Heer die mijn dagen en nachten telt en de Heer zegt ‘kom’ en ik kom. Willem Barnard (zie Liedboek gez. 51)
vrijdag 2 maart: Marcus 4,1-9 Is het zo gemakkelijk om de Messias te volgen? Ja en nee. ‘Ja’ zagen we gisteren, ‘nee’ zien we vandaag. De juiste voedingsbodem is essentieel. Hoor het woord en aanvaard het, dan zul je vrucht dragen, dertigvoudig, zestigvoudig, misschien zelfs honderdvoudig (vs. 20). O mijn God, Gij zegt ‘ga’ en ik ga, Gij zegt ‘ga’ en ik ga, laat mij niet alleen, wees het woord in mijn vlees en de geest om mij heen, wees de adem waaruit ik ontsta. Willem Barnard (zie Liedboek gez. 51)
zaterdag 3 maart: Matteüs 4,1-11 Dit is dé evangelielezing van de eerste zondag van de Veertigdagentijd, de verzoeking in de woestijn. Zo begint Jezus’ werkzame leven volgens de Bijbel. Direct nadat hij gedoopt is, en God hem openbaar aanwees als zijn geliefde Zoon, stuurt de Geest hem naar de woestijn om door de duivel op de proef gesteld te worden. Lucas schrijft dat Jezus niet alleen door
de Geest richting woestijn werd geleid, maar dat hij ook vervuld was van de heilige Geest (Lucas 4,1). De Geest legt hem de weerwoorden in de mond: ‘Er staat geschreven: ”De mens leeft niet van brood alleen” (vs. 4), ‘Er staat ook geschreven: “Stel de Heer, uw God, niet op de proef” (vs. 7), ‘Er staat geschreven: “Aanbid de Heer, uw God, vereer alleen hem”. Zo ga je met de duivel om, geloofsleerling, loper op de weg naar het leven. Het volgen van de Messias brengt beproevingen met zich mee, beantwoord die op de enige werkzame manier: ‘Er staat geschreven…’
De Geest drong aan en wees woestijn, de duivel daar beproefde mij. Mijn enig weerwoord was de wet betrouwbaar schild, kracht die ons redt. Andries Govaart (in: Festival of Lessons and Carols; Amersfoort 2011 [uitg. Kerkzang.nl])
***
Jezus, diep in de woestijn Jezus, diep in de woestijn, eenzaam en vol vragen, voerde daar een zware strijd, veertig lange dagen.
Alle rijkdom, alle macht lagen in zijn handen, als Hij maar een knieval bracht voor zijn tegenstander.
Stenen nam Hij niet voor brood, Hij is niet bezweken, ook al was de honger groot, voor Zijn tegenspreker.
Jezus zei: Ik kniel niet neer, want er staat gescheven: Bidt alleen tot God de Heer, dien Hem heel je leven.
Jezus, diep in de woestijn, veertig lange dagen, bleef het in de zware strijd met Gods woorden wagen. tekst: Hanna Lam; melodie: Wim ter Burg in: Alles wordt Nieuw dl. III nr. 7
2de week: HOOG OP DE BERG Bergen spelen in de Bijbel vaak een speciale rol. Israël is een berg- en heuvelachtig land, het gaat dus vaak over echte bergen en echte heuvels. Maar vaak is een berg meer dan alleen maar een hoogte in het landschap. Het is de woonplaats van God bijvoorbeeld (Psalm 68,17). Het is de plaats waar God spreekt (Exodus 3 en 19-20). De tempel ligt op de berg Sion, Jezus sprak op een berg de ‘bergrede’ uit, hij ging omhoog de berg op om te bidden (Matteüs 14,23). Deze week lezen we over een aantal berg-geschiedenissen, met als centrale gebeurtenis de Verheerlijking op de berg. Hoog op de berg kwamen Mozes en Elia om met Jezus te spreken over dat wat voor hem lag, het vervullen van de grootse taak die voor hem lag. Bedenk deze week bij het lezen dat hoog op de berg levens op scherp worden gezet. Hoog op de berg moeten keuzes worden gemaakt. Hoog op de berg wordt is het uitzicht inmens. Hoog op de berg openbaart zich Gods majesteit. Kijk bij het lezen steeds ver dan de oppervlakte en vraag je af: wat zegt dit ons, mij, in het platte Nederland, in het alledaagse bestaan, bij hoogteén bij dieptepunten.
zondag 4 maart – 2de zondag van de Veertig dagen
REMINISCERE – Psalm 25,6.7a.22.1-2 Denk aan uw barmhartigheid, HEER aan uw liefde door de eeuwen heen. Denk niet aan de zonden uit mijn jeugd. God, verlos Israël, verlost het van al zijn angsten. Naar u, HEER, gaat mijn verlangen uit, mijn God, op u vertrouw ik, maak mij niet te schande. Psalm 25,1-14 De naam van deze zondag is ontleend aan Psalm 25, het eerste woord van de latijnstalige psalm. Deze psalm klinkt sinds eeuwen als begin van
de dienst van de zondagmorgen, eerst in zijn geheel, later alleen de verzen 6-7a, 22 en 1-2. ‘Denk aan uw barmhartigheid, HEER’. Op deze zondag wordt sinds jaar en dag in tal van kerken gelezen over de verheerlijking op de berg, ook wel transfiguratie genoemd, gedaanteverandering. Is er een rechtstreeks verband tussen Psalm 25 en deze gebeurtenis? Op het eerste gezicht misschien niet, maar als je de psalm en de gebeurtenis op de berg op elkaar in laat werken blijkt het toch om een sprekende combinatie te gaan. ‘Maak mij, HEER, met uw wegen vertrouwt, leer mij uw paden te gaan. Wijs mij de weg’ zegt de Psalm. En hoog op de berg spraken Mozes en Elia over de weg die Jezus tot het einde moest lopen, in Jeruzalem, tot op Golgotha. maandag 5 maart: Genesis 22,1-14 Jezus was niet de eerste in de Bijbel die hoog op een berg een bijzondere ontmoeting en ervaring had. Genesis 22 vertelt hoe Abraham opdracht kreeg de berg Moria te beklimmen. Isaak, zijn zoon, moet mee. Hout, vuur en mes behoren tot de bagage. Isaak weet wat de bedoeling is; hout, vuur en mes wijzen op een offer. ‘Maar vader’, zegt hij, ‘waar is het offerdier?’ Abrahams antwoord is en blijft verbazingwekkend. Hij is de berg op gestuurd om zijn zoon te offeren, Isaak, zijn enige kind, van wie hij zoveel houdt. Hij geeft dat kind het antwoord: ‘God zal zich zelf van een offerlam voorzien, mijn jongen’. De kerkvader Origines zei eeuwen geleden hierover in een preek: ‘Dit antwoord van Abraham, zo zorgvuldig en behoedzaam, ontroert mij. Ik weet niet wat hij in de geest zag. Hij spreekt immers niet in de tegenwoordige, maar in de toekomende tijd. Als hij zegt ‘God zal zelf voorzien in zijn eigen schaap’, antwoord hij zijn zoon met een uitspraak over de toekomst, terwijl deze een vraag stelt over het heden. Want is het niet zo dat ‘God zelf zal voorzien in zijn eigen schaap’ door de persoon van Christus?’ Al heel vroeg herkenden christenen in de geschiedenis van Abraham, Isaak en het offerlam, de geschiedenis van het Lam van God. God zorgde zelf voor een offerlam en zo spaart hij het leven van wie hem liefheeft. dinsdag 6 maart: Exodus 24,12-18 Ook Mozes werd hoog op de berg werd ontboden. Tot bij de majesteit van de HEER, zelfs tot binnen de kring van Gods majesteit (vs. 18). Veertig dagen en veertig nachten bleef hij op de berg. Te groots, te overweldigend eigenlijk om je hier iets bij voor te kunnen stellen.
woensdag 7 maart: 1 Koningen 19,(1)3-8 Nog een berg-geschiedenis. Elia is de woestijn in gevlucht, een dagreis ver. Hij wordt nog verder de woestijn in gestuurd, veertig dagen en veertig nachten lopen, tot hij bij de Horeb was gekomen, de berg van God, de berg die Mozes ooit had beklommen. Ook hij mag God ontmoeten. Niet in de grote, krachtige windvlaag, die bergen spleet en rotsen aan stukken sloeg, niet in de aardbeving, niet in het vuur. Wel in het gefluister van een zachte bries - de majesteit van de HEER is rijk geschakeerd. Niet in ’t geweldige geluid van stormwind die de rotsen breekt is het uw stem die tot ons spreekt. De stormen trekken voor U uit. En ook wanneer de diepte trilt en de aarde siddert als een riet, is het in deze beving niet dat Gij U openbaren wilt. Niet in het alverblindend licht van vuur, niet in een vlammengloed is het dat Gij wilt zijn ontmoet en vinden wij uw aangezicht. Maar als de koelte om ons staat en een zacht suizen ons vervult, weten wij dat Gij komen zult, en wij omwinden het gelaat. Muus Jacobse (1909-1972) (zie LvK gez. 12).
donderdag 8 maart: 1 Tessalonicenzen 4,1-7 In de brieven aan de jonge kerk staan regelmatig praktische aanwijzingen voor het dagelijks leven. Paulus schrijft hier: ´Het is de wil van God dat u een heilig leven leidt´. In de praktijk betekent dat: geen ontucht waardoor je jezelf en de ander schaadt, want God heeft ons niet geroepen tot zedeloosheid maar tot een heilig leven.
Als je terugdenkt aan de lezingen eerder deze week over Abraham die gered werd van de opdracht zijn zoon te doden, over Mozes die 40 dagen en nachten in Gods nabijheid mocht vertoeven, over Elia die door de storm, de aardbeving en het vuur heen uiteindelijk in het gefluister van een zachte bries God mocht ontmoeten, dan krijg je een indruk van Gods heiligheid. Dan zetten de woorden ‘het is de wil van God dat u een heilig leven leidt’ je als het goed is behoorlijk op scherp. vrijdag 9 maart: Lucas 9,23-27 Het volgen van Jezus is: jezelf verloochenen en dagelijks je kruis op nemen. Het volgen van Jezus grijpt diep in je leven in, het is behoorlijk radicaal. Dat is een ingrijpende boodschap voor ieder die zijn eerste stappen gaat zetten op de weg naar het leven. Ook als je al heel wat kilometers op die weg in de benen hebt, kan het je opscherpen, je blik opnieuw richten. zaterdag 10 maart: Lucas 9,28-35 Waarom ging Jezus met Petrus, Jakobus en Johannes de berg op? In ieder geval om alleen te zijn. Wellicht ook om in alle rust te bidden, of om ver van mensen en drukte in alle stilte in Gods nabijheid te kunnen verwijlen. Waarom verschenen juist Mozes en Elia? Er wordt wel gezegd dat zij de Wet en de Profeten vertegenwoordigden, Mozes de Wet, Elia de Profeten. Er wordt ook gewezen op het feit dat Mozes en Elia alle twee een intense berg-ervaring achter de rug hebben. Beide kregen ze toen een opdracht mee, een routebeschrijving – Mozes voorschriften en regels voor Israël, de weg ten leven, Elia de opdracht om twee koningen en een profeet te zalven, een weg uit het doolhof waarin Israël was verzeild geraakt. Beide waren ze geroepen door God om zijn volk te leiden en de weg te wijzen. Mozes en Elia spreken met Jezus ‘over het levenseinde dat hij in Jeruzalem zou moeten volbrengen’ (vs. 31). Jezus was naar de wereld gekomen om de Wet en de Profeten te vervullen (Mt. 5,17), om het grootste obstakel op de weg naar het leven definitief weg te ruimen. Hoe veelzeggend dat deze twee verschenen, hoe vertroostend dat deze twee met hem spraken over dat wat hem te doen stond. Hoe indrukwekkend dat een stem uit wolk klonk en de woorden sprak: Dit is mijn Zoon, mijn uitverkorene.
Christus staat in majesteit Christus staat in majesteit door een stralenkrans omgeven op de berg der heerlijkheid, licht uit licht en eeuwig leven. Halleluja.
Daarom spreken zij met Hem van zijn uitgang en zijn lijden later te Jeruzalem in de volheid van de tijden. Halleluja.
Mozes en Elia zijn zijn getuigen, want zij weten: Hij voltooit de lange lijn van de wet en de profeten. Halleluja.
Uit de hemel komt een stem die het visioen komt schragen: Deze is mijn Zoon; op Hem rust mijn eeuwig welbehagen. Halleluja
Zo wordt God in glans gekend; Hij, het licht van ons verlangen, woont niet in een aardse tent, maar op onze lofgezangen. Halleluja.
J.W. Schulte Nordholt (naar B.A. Wren)
3de week: HET OOG GERICHT OP DE HEER Het volgen van Jezus gaat niet altijd van een leien dakje. Je kunt op de weg naar het leven heel wat obstakels tegen komen. En als het bij de een goed gaat, wil dat nog niet zeggen dat het bij de ander goed gaat. Als het vandaag soepel verloopt kan het morgen heel anders zijn. Het volgen van de weg naar het leven vraagt wat van je. Daarover gaat het deze week. Lees over de aanwijzing: Houd je oog gericht op de HEER. Lees hoe God mee gaat, zelfs als alles mis is gelopen. Lees wat je zelf kunt doen. Leg je eigen dagelijkse praktijk naast dat wat je leest. Wat betekent het voor die dagelijkse praktijk? zondag 11 maart – 3de zondag van de Veertig dagen OCULI mei – Psalm 25,15-16.1 Ik houd mijn oog gericht op de HEER, hij bevrijdt mijn voeten uit het net. Keer u tot mij en wees mij genadig, ik ben alleen en ellendig. Naar u, HEER, gaat mijn verlangen uit, mijn God, op u vertrouw ik, maak mij niet te schande, Psalm 25,15-22 ‘Ik houd mijn oog gericht op de HEER’. Als alles van een leien dakje loopt is het niet zo moeilijk om dat te zeggen. Dat klinkt misschien negatief, alsof het onder gemakkelijke omstandigheden niet zo veel waard is dat je vertrouwen op God uitspreekt. Zo is het niet bedoeld. Wel is het zo dat juist in lastige omstandigheden blijkt hoe diep je geworteld bent. In Psalm 25 reiken de wortels diep: ‘Ik houd mijn oog gericht op de HEER, hij bevrijdt mijn voeten uit het net, ik ben alleen en ellendig, mijn hart is vol angst’. In deze veertig dagen voor Pasen is dát waar het om gaat. Je blik wordt gescherpt: zonder de HEER blijven je voeten verstrikt, blijf je alleen en ellendig, blijft je hart vol angst. maandag 12 maart: Exodus 34,1-10 De eerste stenen platen waren aan stukken gegooid. Terwijl Mozes op de berg van God de wetten en geboden hoorde die aangaven hoe God door
zijn volk vereerd wilde worden, terwijl God die voorschriften eigenhandig op twee stenen platen schreef, koos Israël voor een eigen wijze van verering en knielde voor een gouden stierkalf. Nu krijgt Mozes twee nieuwe stenen platen en opnieuw heeft God zelf de voorschriften daarop aangebracht. Dat was niet vanzelf gegaan, God had zich eigenlijk willen terugtrekken (zie Ex. 34, 1-6 en 12-17). Dat Hij toch mee ging is een prachtige boodschap – zo is God. De woorden uit de verzen 5-7 zijn indrukwekkend en vertroostend: De HEER daalde neer in een wolk, hij kwam naast Mozes staan en riep de naam HEER uit. De HEER ging voor hem langs en riep uit: ‘De HEER! De HEER! Een God die liefdevol is en genadig, geduldig trouw en waarachtig, die duizenden geslachten zijn liefde bewijst, die schuld, misdaad en zonde vergeeft, maar niet alles ongestraft laat…’ In Exodus 34 gloort Pasen. dinsdag 13 maart: Psalm 9 Een loflied op de Allerhoogste. Tegelijk een les ‘loven’. Loven is het gedenken van Gods grote daden (vs. 2). Het is pleiten op Gods eigen woorden, daden en beloften; Mozes deed dat bijvoorbeeld, zo lazen we gisteren. Hier gebeurt het ook: te midden van alle lof en alle belijden staat een kreet om hulp (vs. 14), gaat het over armen en zwakken (vs. 18) en misbruik van macht (vs. 20). Geen geïsoleerde feiten, maar voortkomend uit het gedenken van Gods wonderdaden. Want dat zijn nooit alleen maar ‘geschiedenisfeiten’, mooie verhalen uit het verleden. Ze hebben altijd betekenis voor nu: Zo is de HEER - zoals toen, zo ook nu. woensdag 14 maart – Biddag: Efeziërs 5,1-9 Ook deze week nieuwtestamentische leefregels: Ga de weg van de liefde, zoals Christus, die ons heeft liefgehad (vs. 2). Geen ontucht of zedeloosheid, geen platvloerse taal. Ga de weg van de kinderen van het licht, want het licht brengt goedheid voort en gerechtigheid en waarheid. Lees hierbij ook vs. 14: Ontwaak uit uw slaap, sta op uit de dood, en Christus zal over u stralen. Vandaag wordt er gebeden voor het nieuwe groeiseizoen, voor alle werk. Onze grondhouding bij bidden en werken is duidelijk: Ga de weg van de liefde, zoals Christus deed.
donderdag 15 maart: Lucas 11,14-26 Dankzij wie doet Jezus wonderen? Beëlzebul, de vorst der demonen? Kracht van God? Dat laatste, zegt Jezus. En dat is een teken dat het koninkrijk van God bij jullie is gekomen. Jezus is de sterkere, hij kan dat wat eerst in bezit van het kwaad was en dat door het kwaad werd bewaakt en verdedigd omver werpen, in bezit nemen. Het koninkrijk van God is bij jullie gekomen. Maar weet wel: wie niet met Jezus is, is tegen hem, wie niet met hem samenbrengt, drijft uiteen. Weet dus wat het betekent dat het koninkrijk van God is gekomen. vrijdag 16 maart: Lucas 11, 24-28 Jezus had een demon uitgedreven, een teken dat het koninkrijk van God was gekomen. Maar weet goed wat dat betekent. Want de ruimte die vrij is gekomen bij het vertrek van het kwaad moet worden gevuld. Anders gaat het binnen de kortste keren van kwaad tot erger. zaterdag 17 maart: Lucas 11, 33-36 Het beeld van de lamp wordt eerder in de evangeliën gebruikt: jullie zijn het licht van de wereld, maar lichtbronnen werken alleen als ze duidelijk zichtbaar zijn (Lc. 8,16, Mt. 5,14). Het beeld wordt hier verder uitgewerkt: de lamp staat niet alleen voor licht, de lamp staat ook voor het oog: Als je oog helder is, is je hele lichaam verlicht. Is dat niet het geval, dan verkeert je lichaam in duisternis. Dus: let op dat het licht dat in je is, niet verduisterd is. Denk nog even terug aan Efeziërs 5 (woensdag 14 maart): Ga de weg van de kinderen van het licht. Het licht brengt goedheid voort en gerechtigheid en waarheid. Denk ook terug aan Psalm 25, waarmee deze week begon: Ik houd mijn oog gericht op de HEER. Inderdaad, als je het oog gericht houdt op de HEER, dan kan het niet anders of je oog is helder, en je lichaam verlicht.
GEBED Onze ogen zijn gevestigd op u, o God, want Gij zijt onze bevrijder; zie naar ons om met uw liefdevolle blik, blijf ons aankijken
als wij verdiept zijn in onszelf, houd ons in het oog als wij onze eigen wegen gaan; onze ogen zijn gevestigd op U, o God, vestig uw ogen op ons.
Wim van der Zee
4de week: TOEKOMSTVISIOEN Halverwege de Veertigdagentijd een visioen. Het bijzondere is dat dit visioen geen luchtkasteel is. Het visioen van het nieuwe Jeruzalem is geworteld is de werkelijkheid van het bijbelse Jeruzalem. De belofte voor de toekomst wordt weerspiegeld door beloften uit het verleden die werden waargemaakt. Lees de Bijbelgedeelten van deze week met een open hart. Vraag je af hoe het met jouw toekomstvisioen zit. Laat je inspireren, laat die inspiratie je leven bepalen. Kortom, weet waar je je voedsel vandaan haalt. zondag 18 maart – 4de zondag van de Veertig dagen LAETARE – Jesaja 66,11-12a, Psalm 122,1 Laat allen die Jeruzalem liefhebben zich met haar verheugen en juichen om haar, laat allen die om haar treuren nu samen met haar jubelen. Aan haar vertroostende moederborst zullen jullie drinken en verzadigd worden. Verheugd was ik toen ik hoorde: ‘Wij gaan naar het huis van de HEER,’ Psalm 122, Jes. 66,10 De vierde zondag van de Veertigdagentijd wordt ook wel Klein Pasen genoemd. Het gaat over Jeruzalem, de stad van vrede. Het visioen van Johannes op Patmos over het nieuwe Jeruzalem in volle glorie komt nog niet tot klinken maar gloort op de achtergrond van alle lezingen van deze week. Pasen opent de deur naar de het nieuwe Jeruzalem. Laat allen die Jeruzalem liefhebben zich met haar verheugen en juichen om haar, laat allen die om haar treuren nu samen met haar jubelen. Aan haar vertroostende moederborst zullen jullie drinken en verzadigd worden, haar rijke, volle borsten
zullen je zogen en verkwikken. Want dit zegt de HEER: Ik laat de vrede als een rivier naar haar toe stromen, de rijkdom van alle volken als een overlopende beek, en jullie zullen ervan drinken. Je zult op de heup gedragen worden en worden gewiegd op haar schoot. Zoals een moeder haar zoon troost, zo zal ik jullie troosten; in Jeruzalem zul je troost vinden. Wat jullie daar zien, zal je hart verblijden, je botten zullen gedijen als het jonge groen. (Jesaja 66,10-14)
maandag 19 maart: Jozua 4,19-5,1 en 10-12 Israël is aangekomen in het beloofde land. Bij die aankomst gebeuren er twee opvallende dingen. Allereerst: er wordt een monument opgericht, 12 stenen uit de Jordaan, voor elke stam een. Een monument zoals monumenten bedoeld zijn. ‘Waarom liggen die stenen daar, papa, mama?’ ‘Luister, ik zal je vertellen hoe de HEER ons hier heeft gebracht, in het beloofde land ….’ Vervolgens: er wordt Pesach gevierd. En wat eten ze? Geen manna meer, maar echt brood, echt graan, de opbrengst van het land van melk en honing. Het beloofde land voedt haar bevolking (vergelijk Jesaja 66,11). dinsdag 20 maart: Zacharia 8,19-23 De Veertigdagentijd is vastentijd. Maar vasten zal veranderen in vreugde, afzien wordt overvloed (vs. 19). Tenminste, als je vrede en waarheid in ere houd. En dan zal er een wonder gebeuren: mensen komen op die overvloed en die vreugde af. Ze nemen elkaar mee, ze wekken elkaar op om op weg te gaan naar Jeruzalem. ‘Wij willen ons bij u aansluiten, want we hebben gehoord dat God bij u is’. woensdag 21 maart: Psalm 87 Natuurlijk hoort ook Psalm 87 bij het grote toekomstvisioen van deze week. Het geboorteregister van de stad wordt overweldigend uitgebreid:
God schrijft de namen van de volken in: ‘Dit volk is hier geboren’. Vreugde en belijdenis is het gevolg: ‘Mijn bronnen zijn alleen in u’. donderdag 22 maart: Galaten 4,22-5,1a Het oude en het nieuwe Jeruzalem worden tegenover elkaar gezet. Het huidige Jeruzalem, schrijft Paulus, leeft met zijn kinderen in slavernij. Jeruzalem, klaagde Jezus enkele decennia eerder, doodt de profeten en stenigt wie naar haar zijn toegestuurd. Kijk dus niet naar het oude Jeruzalem, maar naar het nieuwe. Want dat Jeruzalem is vrij, dat Jeruzalem is onze moeder (vs. 27). Wij zijn geen kinderen van de slavin, maar van de vrijgeboren vrouw. Kortom: ‘Christus heeft ons bevrijd opdat wij in vrijheid zouden leven’. vrijdag 23 maart: Psalm 125 Zoals de bergen Jeruzalem omringen, zo omringt de HEER zijn volk, van nu tot in eeuwigheid. zaterdag 24 maart: Johannes 6,1-15 Voedsel voldoende voor iedereen. Het was een wonder op die tijd en op die plaats. Maar het was meer dan een incidentele gebeurtenis. ‘Het brood van God is het brood dat neerdaalt uit de hemel en dat leven geeft aan de wereld’, zegt Jezus naar aanleiding van het broodwonder tegen zijn leerlingen (Joh. 6,33). En als ze vragen om altijd van dat brood te mogen eten, zegt hij: ‘Ik ben het brood dat leven geeft’ (vs. 35). De cirkel is rond: Jesaja 66 tekende het nieuwe Jeruzalem als rijke bron die je verkwikt en verzadigt, Jezus maakt duidelijk in woord en daad dat hij het brood van het leven is.
5de week: HOGEPRIESTER VAN EEN NIEUW VERBOND ‘Verbond’ is een sleutelwoord in de Bijbel. God sloot met Abraham een verbond, met Noach, met het volk Israël. De mens is echter een onbetrouwbare partner. Trekt God zich daarom terug? Integendeel, hij belooft een nieuw verbond, hij belooft de mens dat deze zich nu wel aan dit verbond zal kunnen houden want God zal hem de wet in het hart kerven. Daartoe geeft God een nieuw soort hogepriester, de meest bijzondere hogepriester die mogelijk is. Eén die weet wat het is om mens te zijn. Eén die zichzelf gaf als offer. Als je naar God gaat, in alle menselijk zwakheid en onmacht, dan weet je van die hogepriester, Jezus Christus, Hogepriester van een nieuw verbond. Welke plaats neemt dit nieuwe verbond en de nieuwe hogepriester in je denken en doen in? Houd bij het Bijbellezen deze week die vraag steeds in gedachten. zondag 25 maart – 5de zondag van de Veertig dagen JUDICA – Psalm 43,1-2a, 3,4a en 5 Verschaf mij recht, o God, vecht voor mijn zaak. Bescherm mij tegen een liefdeloos volk, vol list en bedrog. Zend uw licht en uw waarheid, laten zij mij geleiden en brengen naar uw heilige berg, naar de plaats waar u woont Dan zal ik naderen tot het altaar van God, tot God, mijn hoogste vreugde. Wat ben je bedroefd, mijn ziel, en onrustig in mij. Vestig je hoop op God, eens zal ik hem weer loven, mijn God die mij ziet en redt. Psalm 43 Judica, zo wordt deze zondag genoemd, naar het eerste woord van de latijnstalige psalm. In het Nederlands: Verschaf mij recht. Het is een psalm over rechtsverschaffing. ‘Vecht voor mijn zaak’, zo gaat het verder.
‘Zend uw licht en uw waarheid, laten zij mij geleiden en brengen naar uw heilige berg, de berg waar u woont’. Daar aangekomen zal ik tot God naderen, mijn hoogste vreugde. Psalm 43 vormt een eenheid met psalm 42 en vandaar dat het slotvers gelijk is aan dat van psalm 42. De roep om recht, mondt uit, via een doordenken van wat het betekent als God te hulp komt, in vertrouwen: Vestig je hoop op God. Je zult hem weer loven, misschien nu nog niet, maar het komt, want God ziet je en redt je! maandag 26 maart: Jeremia 31,31-34 God ziet en redt zijn volk. Een nieuw verbond zal Hij met hen sluiten. Met prachtige woorden wordt dat verbond omschreven: ‘Ik zal mijn wet in hun binnenste leggen en hem in hun hart schrijven. Dan zal ik hun God zijn en zij mijn volk. Men zal elkaar niet meer hoeven te onderwijzen met de woorden: “Leer de HEER kennen,” want iedereen, van groot tot klein, kent mij dan al – spreekt de HEER. Ik zal hun zonden vergeven en nooit meer denken aan wat ze hebben misdaan.’ dinsdag 27 maart: Hebreeën 4,14 – 5,4 Bij een nieuw verbond hoort een nieuwe hogepriester. In Hebreeën wordt uitgebreid beschreven dat de Hogepriester van het nieuwe verbond op tal van punten verschilt van de hogepriesters van het oude verbond. Maar hier gaat het eerst over een veelzeggende overeenkomst. Christus is een hogepriester die met onze zwakheden kan meevoelen, juist omdat hij, net als wij, in elk opzicht op de proef is gesteld. Het is een gedachte waar je warm van wordt: Jezus Christus kent het mens-zijn uit eigen ervaring! Hij weet wat het is om op de proef te worden gesteld. Dat kunnen invoelen van de menselijke zwakheden is een punt van overkomst tussen de hogepriester-oude-stijl en de hogepriester-nieuwestijl, lees vs. 2: de hogepriesters van Israël waren in staat begrip op de brengen voor hen die uit onwetendheid dwalen, omdat ze dat ook zelf aan zwakheden ten prooi konden vallen. Het verschil is dat Christus in elk opzicht op de proef werd gesteld, maar dat hij niet verviel tot zonde (vs. 15). Zie ook zondag 3 maart. woensdag 28 maart: Hebreeën 5, (1-4)5-10 Zowel de hogepriester-oude-stijl als de hogepriester-nieuwe-stijl werden tot hun taak geroepen. Maar roeping betekent niet dat het gemakkelijk
wordt. ‘Christus heeft tijdens zijn leven op aarde onder tranen en met luide stem gesmeekt en gebeden tot hem die hem kon redden van de dood’ (vs. 7). Hij werd verhoord, maar toch moest hij lijden. ‘Zo heeft hij gehoorzaamheid geleerd’. We zouden dat laatste zinnetje zelf amper over de lippen krijgen, als de Bijbel ons daarin niet was voorgegaan. Maar zo, via de weg van geroepen worden, van lijden en gehoorzaamheid, zo werd hij naar de uiteindelijke volmaaktheid gevoerd, en zo kon hij een bron van eeuwige redding worden, voor allen die hem gehoorzamen. Tussen de roep om hulp en de uiteindelijke bevrijding kan soms een hele tijd zitten, een heel traject af te leggen zijn. Dat vraagt om volhouden, doorzetten, gehoorzamen zelfs. Maar denk aan Psalm 43, waarmee deze week begon: Vestig je hoop op God. Je zult hem weer loven, misschien nu nog niet, maar het komt, want God ziet je en redt je! Kijk naar de hogepriester van het nieuwe verbond: een bron van eeuwige redding voor allen die hem volgen en daarmee gehoorzamen. donderdag 29 maart: Psalm 51,1-11 Psalm 51 is een van de zeven zogenaamde boetepsalmen (5, 33, 38, 51, 102, 130, 143). Het is een psalm die in lang vervlogen tijden ’s ochtends werd gebeden. Het is de psalm van Grote Verzoendag. Het is een psalm die op het scherpst van de snede verwoord waar het bij schuld en boete, vergeving en verzoening om gaat. Lees deze psalm en proef de woorden op je tong, laat ze tot je doordringen, probeer ze na te voelen, spiegel je denken en doen er aan. En houdt daarbij de Hebreeënlezing van gisteren en eergisteren in beeld, over de hogepriester die door God werd geroepen te bemiddelen tussen God en mensen, die zijn taak vervulde in gehoorzaamheid, door lijden heen. Die een bron van eeuwige redding is voor allen die hem volgen. Vandaag vs. 1-11. Let bijvoorbeeld op vs. 3, vs. 6b, vs. 8, vs. 10. vrijdag 30 maart: Psalm 51,12-21 Het vervolg van psalm 51. Denk behalve aan de Hebreeënlezing van dinsdag en woensdag ook aan de profetie uit Jeremia 31,31-34 van maandag jl.: ‘Ik zal mijn wet in hun binnenste leggen en hem in hun hart schrijven. Dan zal ik hun God zijn en zij mijn volk. Men zal elkaar niet meer hoeven te onderwijzen met de woorden: “Leer de HEER kennen,” want iedereen, van groot tot klein, kent mij dan al – spreekt de HEER. Ik
zal hun zonden vergeven en nooit meer denken aan wat ze hebben misdaan.’’ zaterdag 31 maart: Johannes 12,20-33 ‘Als een graankorrel niet in de aarde valt en sterft, blijft het één graankorrel. Maar wanneer hij sterft draagt hij veel vrucht.’ Zo gaat dat bij zaaien. Je doet het met oog op de opbrengst, maar ondertussen lijkt het er eerst op dat het gezaaide verdwijnt. De weg die Jezus moet gaan is een zware weg – pas als de graankorrel sterft kan er nieuw leven komen. Eerder deze week lazen we in Hebreeën 5,7: ‘Christus heeft tijdens zijn leven op aarde onder tranen en met luide stem gesmeekt en gebeden tot hem die hem kon redden van de dood’. Of de briefschrijver bij deze woorden concrete gebeurtenissen op het oog had, weten we niet, maar de Bijbel vertelt over enkele momenten waarop Jezus het heel moeilijk heeft gehad. Getsemane natuurlijk (Mt. 26,36-46), maar ook het moment dat Johannes hier beschrijft, komt in beeld. Alleen lijkt hier de worsteling voorbij voordat hij goed en wel op gang is gekomen: ‘Nu ben ik doodsbang. Wat moet ik zeggen? Vader, laat dit ogenblik aan mij voorbijgaan? Maar hiervoor ben ik juist gekomen’. Het beeld van de graankorrel gaat ondertussen ook over Jezus’ volgelingen. Juist omdat de Messias wist ‘hiervoor ben ik gekomen’, kunnen wij hem volgen. ‘Wie zijn leven liefheeft verliest het, maar wie in deze wereld zijn leven haat, behoudt het voor het eeuwige leven. wie mij dient moet mij volgen: waar ik ben zal ook mijn dienaar zijn, en wie mij dient zal door de Vader geëerd worden.’ (vs. 26).
6de week: Stille Week Alles verdicht zich deze laatste week van Jezus mensenleven. Het balt zich samen in Jeruzalem. Is hij koning? Ja. Nee. Als warm verwelkomde koning trekt hij de stad binnen, als bespotte koning eindigt hij aan het kruis. Zo ziet het er voor het oog uit. Maar als je achter het waarneembare kijkt, zie je eindeloos veel meer. Laat je deze week meenemen Jeruzalem in, naar de zaal van de Pesachmaal, naar Getsemane, naar het hof van Pilatus en het pretorium, naar Golgotha en het graf van Joseph van Arimatea. Neem de tijd, om deze weg te volgen, om bij alle gebeurtenissen van toen stil te staan. Bedenk iedere dag weer: Gezegend hij die komt in de naam van de Heer. En: In Hem is ons heil, ons leven en onze verrijzenis. Een gezegende Stille Week gewenst en een vreugdevol Pasen. zondag 1 april – 6de zondag van de Veertig dagen PALMZONDAG PALMZONDAG – Matteüs 21,9b Hosanna voor de Zoon van David! Gezegend hij die komt in de naam van de Heer. Hosanna in de hemel!’
Marcus 11,1-11 Een koning op een ezel. Hoeveel mensen hebben het gezien en hoorden in gedachten de woorden van de profeet Zacharia: Juich, Sion, Jeruzalem, schreeuw het uit van vreugde! Je koning is in aantocht, bekleed met gerechtigheid en zege. Nederig komt hij aanrijden op een ezel, op een hengstveulen, het jong van een ezelin. Matteüs vertelt dat in ieder geval de leerlingen de link konden leggen; Jezus verwees er zelf naar (21,5). Bij de inwoners van Jeruzalem komt in
ieder geval een psalmfragment boven: ‘Gezegend hij die komt in de naam van de Heer’ (Psalm 118,26a) en ze zien ook het verband met de Messias: ‘Gezegend het komende koninkrijk van onze vader David’. En wat doet Jezus na deze bijzondere intocht? Marcus beschrijft zakelijk, onderkoeld bijna: Jezus trok Jeruzalem in en ging naar de tempel. Daar is het koninkrijk van God allereerst te vinden, in het huis van zijn Vader. Alleen als het daar begint, kan het er werkelijk komen. maandag 2 april: Jesaja 52,13 – 53,7 Jezus is Jeruzalem ingetrokken - hier, in de stad van David, de stad van de tempel zal zijn aardse levenstaak zijn hoogtepunt vinden. ‘Ja, mijn dienaar zal slagen, hij zal groots zijn, hoog verheven in aanzien’ profeteerde Jesaja. Als koning werd hij binnengehaald, als koning werd hij aan het kruis geslagen. In het ene geval een koning om trots op te zijn, in het andere geval een koning om te bespotten. De jonge kerk heeft al vroeg in profetieën als Jesaja 53 Jezus herkend. Groots, hoog verheven, maar ook onopvallend, veracht en gemeden. Zo droeg hij onze ziekten en nam hij ons lijden op zich, zo boette hij voor onze zonden. Bekende passages kunnen soms als bekende klanken aan je voorbij gaan. Lees teksten als deze daarom eens langzaam door, en vraag je af wat dat is: ‘onze ziekten’, ‘ons lijden’, ‘onze zonden’, ‘onze wandaden’, je eigen weg zoeken. Kijk naar jezelf, kijk naar de wereld, kijk naar het nieuws en zie of je het kunt herkennen en erkennen. dinsdag 3 april: Jesaja 53,8-12 In de tijd dat het heel gewoon was om teksten uit het hoofd te leren, kenden velen Jesaja 53 uit het hoofd. Als het goed was, ging deze tekst op die manier tot je geestelijke bagage horen. Stel je dat eens voor: wat is de betekenis van ‘bagage’ als deze? woensdag 4 april: Fillipenzen 2,6-11 Jesaja 53 is vol van de vernedering van de lijdende dienaar van de HEER. Behalve dat hij veracht, bespot en gestraft werd, was hij ook nog onmenselijk om aan te zien (Jes. 52,14), zonder enige schoonheid (53,2). Dat is precies waar het hier in Fillipenzen 2 over gaat: Christus Jezus had de gestalte van God, en hij deed daar afstand van. Dat is de kern van de
menswording van de Zoon van God en het is voor een mens amper voor te stellen wat dat betekent! De Zoon van God werd mens, slaaf. Hij heeft zich vernederd (NB: er staat niet ’Hij werd vernederd’, maar ‘Hij heeft zich vernederd’). Jesaja 53 eindigt met de woorden: ‘Daarom ken ik hem een plaats toe onder velen en zal hij met machtigen delen in de buit, omdat hij zijn leven prijsgaf aan de dood en zich tot de zondaars liet rekenen.’ De gelezen passage uit Fillipenzen eindigt zo: ‘Daarom heeft God hem hoog verheven en hem de naam geschonken die elke naam te boven gaat.’ Wat past ons anders dan de belijdenis: Jezus Christus is Heer! Eer zij God, de Vader. donderdag 5 april – WITTE DONDERDAG WITTE DONDERDAG – naar Galaten 6,14 Wij roemen in het kruis van de Heer Jezus Christus door wie wij verlost en bevrijd zijn. In Hem is ons heil, ons leven en onze verrijzenis. Johannes 13,1-15 ‘Hij die de gestalte van God had, hield zijn gelijkheid aan God niet vast, maar deed er afstand van. Hij nam de gestalte aan van een slaaf…’ (Fil. 2,6-7). In Johannes 13 doet Jezus daadwerkelijk slavenwerk: hij wast de voeten van zijn leerlingen. Hij trekt zijn bovenkleed uit, pakt water en een doek en gaat voor ze op de knieën. Hij wast hun smerige, stoffige en misschien wel stinkende voeten. ‘Begrijpen jullie wat ik gedaan heb?’ vraagt hij daarna. ‘Ik heb een voorbeeld gegeven. Wat ik voor jullie deed, moeten jullie ook doen’.
Nog even terug naar Fillipenzen 2. Het stuk dat we gisteren lazen, wordt ingeleid met de woorden: ‘Laat onder u de gezindheid heersen die Christus Jezus had’ (vs. 5). Kortom: was elkaar de voeten en niet de oren. vrijdag 6 april – GOEDE VRIJDAG GOEDE VRIJDAG – Fillipenzen 2,8b, 10 Hij werd gehoorzaam tot in de dood de dood aan het kruis. In de naam van Jezus moet elke knie zich buigen, in de hemel, op de aarde en onder de aarde. Hosea 6,1-6 Menswording, vernedering, gehoorzaam tot in de dood, de dood aan het kruis. Op die Goede Vrijdag van toen leek het alsof alle hoop ten grave werd gedragen, alsof er niets meer wachtte dan doodse stilte en ijzige kou. Op de Goede Vrijdag van nu weten we van de opstanding die is gevolgd, van de toekomst die – God weet wanneer – werkelijkheid gaat worden. Maar zolang we dagelijks in aanraking komen met onvermogen en zonde, in onszelf en in de wijde wereld om ons heen, kunnen we juist vanwege de Opstanding niet heen om de roep: ´Laten wij teruggaan naar de HEER. Hij heeft ons verscheurd, hij zal ons genezen. Hij redt ons na twee dagen van de dood, de derde dag doet hij ons opstaan. In zijn nabijheid zullen wij leven´. En op ons roepen horen we de stem van God: ‘Liefde wil ik, geen offers; met God vertrouwd zijn is meer waard dan enig offer’. Liefde, met God vertrouwd zijn – dat is de weg ten leven. De deur is door Jezus Christus open gezet. zaterdag 7 april – STILLE ZATERDAG 1 Petrus 3,17-22 In de loop van de eeuwen zal er tal van afbeeldingen ontstaan waarop Christus staat die de poorten van de hel ontsluit. Naar lichaam lag hij in het graf, naar geest ontsloot hij de poorten van de hel. De belangrijkste
inspiratiebron voor deze gedachte is ontleend aan deze passage uit de eerste brief van Petrus (vs. 18-20). De zaterdag tussen Goede Vrijdag en de vroege Paasmorgen mag dan ‘stil’ zijn, maar de vrucht van Goede Vrijdag ontkiemt. De graankorrel is gestorven, het nieuwe leven ontspringt. zondag 8 april: PASEN: Kolossenzen 3,1-4 De navolging van Christus: streef naar wat boven is, je leven ligt immers met Christus verborgen in God.
