De waarde van een supermarkt
Maarten H.L. van Lit RT 20 mei 2011
LMBS retail B.V. Maarten van Lit directeur
makelaar sinds 1990 9 jaar Van Boxtel & Partners Winkels 9 jaar DTZ Zadelhoff Retail
specialisaties: beleggingen projectverhuur advies
LMBS retail B.V. LMBS retail B.V.
sinds 2008 alleen retail 12 medewerkers landelijk landelijk filiaalbedrijf A1/A2 PDV/GDV supermarkten
Introductie Dienstverlening LMBS retail B.V.
advies taxaties huurherzieningen (7:303)
verhuur projectverhuur verhuur
beleggingen
aanhuur
Cliënten
Supermarkt cliënten
Data Locatus databank met alle 220.000 winkels gekoppeld aan eigen CRM/data systeem Huurdata databank van ca. 1.400 supermarkten (van de 4.300) huuringangsdatum m² huurder/verhuurder bron vertrouwelijk j/n Beleggingsdata databank met alle winkelbeleggingstransacties van de afgelopen 3 jaar. koper/verkoper bruto aanvangsrendement
Taxeren/waarderen van supermarkten Waardebegrippen
Onderhandse verkoopwaarde, onder gestanddoening van de lopende huurovereenkomst De onderhandse verkoopwaarde, onder gestand-doening van de lopende huur-over-eenkomst(en), representeert het bedrag dat de onroerende zaak bij onderhandse verkoop redelijkerwijs zal opbrengen, nadat verkoper de onroerende zaak na de beste voor-bereiding op de gebruikelijke wijze in de markt heeft aangeboden en waarbij de koper de onroerende zaak aanvaardt onder gestand-doening van de lopende huurover-eenkomst(en) met alle daaraan verbonden rechten en plichten.
Onderhandse verkoopwaarde, vrij van huur en/of gebruik en ontruimd
De onderhandse verkoopwaarde, vrij van huur en/of gebruik en ontruimd, representeert het bedrag dat de onroerende zaak bij onder-handse verkoop redelijkerwijs zal opbrengen nadat verkoper de onroerende zaak, na de beste voorbereiding, vrij van huur en/of huur-rechten en ontruimd op de gebruikelijke wijze in de markt heeft aangeboden.
Waarderen Methoden
Huurwaardekapitalisatiemethode
De onderhandse verkoopwaarde is bepaald aan de hand van de bruto markthuurwaarde van de verhuurbare vloeroppervlakten van de gebouwen en/of terreinen, verminderd met onroerende zaakgebonden zakelijke en andere, door opdrachtgever opgegeven en/of geschatte lasten en gerelateerd aan een onder de huidige marktomstandigheden reëel geacht netto rendement.
Discounted Cashflow methode
De discounted cashflow methode (ook wel contante waarde methode) komt er op neer dat de waarde van een object wordt bepaald door de geraamde toekomstige netto kasstromen van object, contant te maken naar de taxatiedatum, inclusief de eindwaarde.
HKCW Huurwaardekapitalisatiemethode
huurwaarde per jaar
exploitatiekosten per jaar (minus)
BAR (keer)
Kosten Koper (minus)
=
waarde KK
HKCW Huurwaardekapitalisatiemethode
huurwaarde per jaar
exploitatiekosten per jaar (minus)
BAR (keer)
Kosten Koper (minus)
=
waarde KK
Huurwaarde Huurwaarde:
vrije markthuurwaarde
huurprijs
wettelijke huurwaarde (7:303)
% van de omzet
Prijs ≠ Waarde
Huurwaarde Voorbeeld Kalverstraat te Amsterdam:
huurwaarde leeg
huurprijs
wettelijke huurwaarde (7:303)
% van de omzet (15%) Omzet EUR 10.000,- per m²
EUR
Huurwaarde Voorbeeld Kalverstraat te Amsterdam:
huurwaarde leeg
EUR 2.900,-
huurprijs
EUR
wettelijke huurwaarde (7:303)
% van de omzet (15%) Omzet EUR 10.000,- per m²
Huurwaarde Voorbeeld Kalverstraat te Amsterdam:
huurwaarde leeg
EUR 2.900,-
huurprijs
EUR 2.300,-
wettelijke huurwaarde (7:303) EUR
% van de omzet (15%) Omzet EUR 10.000,- per m²
Huurwaarde Voorbeeld Kalverstraat te Amsterdam:
huurwaarde leeg
EUR 2.900,-
huurprijs
EUR 2.300,-
wettelijke huurwaarde (7:303) EUR 1.750,-
% van de omzet (15%) Omzet EUR 10.000,- per m²
EUR
Huurwaarde Voorbeeld Kalverstraat te Amsterdam:
huurwaarde leeg
EUR 2.900,-
huurprijs
EUR 2.300,-
wettelijke huurwaarde (7:303) EUR 1.750,-
% van de omzet (15%) Omzet EUR 10.000,- per m²
EUR 1.500,-
Huurherzieningen De kernbegrippen uit artikel 7:303 BW lid 2:
“gemiddelde van huurprijzen… van vergelijkbare bedrijfsruimten… ter plaatse… die zich hebben voorgedaan in een tijdvak van 5 jaren voorafgaand aan de dag van het instellen van de vordering”
Huurherzieningen De kernbegrippen uit artikel 7:303 BW lid 1:
“Huurder en verhuurder kunnen huurprijsherziening vorderen bij de rechter, na afloop van bepaalde duur, te verzoeken na afloop van tenminste 5 jaar vanaf ingangsdatum huidige prijs”
Huurherzieningen Cruciale vraag “hoe vergelijk je appels met peren?”
Huurherzieningen Cruciale vraag “hoe vergelijk je appels met peren?”
methode BHAC iedere KvK ieder eigen aanpak soms geen BHAC
Voorbeeld 303 rekenmodel
≠
Casus Bereken de waarde van deze supermarkt
ligging: oppervlakte huurprijs duur huuringang referenties in markt
in „t Gooi 1.000 m² EUR 185,5 + 3*5 optie jan 2007 14,5 keer
Casus Bereken de waarde van deze supermarkt
huur * m² * factor = waarde ?
185 * 1.000 * 14,5 = EUR 2.682.000,-
financiering maximaal 75% derhalve EUR 2.011.875,-
Casus Bereken de waarde van deze supermarkt
huurwaarde * m² * factor = waarde ?
145 * 1.000 * 14,5 = EUR 2.102.500,-
financiering maximaal 75% derhalve geen EUR 2.011.875,- maar EUR 1.576.875,- dus bijleggen
EUR
435.000,-
Onderzoek Casus winkelcentrum met 2 supers
wijkwinkelcentrum met:
Albert Heijn 1.750 m² Super de Boer 1.690 m²
Albert Heijn EUR 180,- per m² Super de Boer EUR 145,- per m²
Onderzoek Resultaten onderzoek Van Lit/Strijker 2005
service supermarkten (ca.300) bij gelijke parameters (SPSS)
huur (303) niet afhankelijk van parkeren
Randstad gem. EUR 20,- meer Noorden gem. EUR 15,- lager
Albert Heijn gem. EUR 22,- meer
Vergelijkbare locaties Huurherzieningen – ter plaatse Alle supermarkten in Eindhoven
Vergelijkbare locaties Huurherzieningen – ter plaatse Alle supermarkten kleiner dan 800 m² WVO
Vergelijkbare locaties Huurherzieningen – ter plaatse Alle supermarkten groter dan 1.600 m² WVO
Voorbeeld 303 rekenmodel
≠
Huurherzieningen Herleide huurprijs in voorliggende 5 jaar
5 60
Jaar Jaar Jaar Jaar Jaar
1 2 3 4 5
€ € € € €
4
3
48
36
100.000 102.500 105.062 107.689 110.381
EUR EUR EUR EUR EUR
/5 = 105.126
2 24
100.000 102.500 105.062 107.689 110.381
/5 = 111.063
1 12
/ / / / /
112,2 115,6 119,1 120,7 123,0
x x x x x
nu
124,8 124,8 124,8 124,8 124,8
= = = = =
111.229 110.657 110.090 111.347 111.996
Huurherzieningen EUR 150
EUR 115
EUR 125
EUR 136
EUR 170
EUR 120
EUR 136 x 1.000 m² = EUR 136.000
Let op lengte van contracten in vergelijk!
HKCW Huurwaardekapitalisatiemethode
huurwaarde per jaar
exploitatiekosten per jaar (minus)
BAR (keer)
Kosten Koper (minus)
=
waarde KK
Exploitatiekosten Exploitatiekosten zijn:
onderhoudslasten (voorziening) opstalverzekering beheerskosten OZB lasten (eigenaars deel) waterschapslasten niet doorbelaste VVE kosten niet doorbelaste winkeliersvereniging canon
circa 6-15% van de huurwaarde
HKCW Huurwaardekapitalisatiemethode
huurwaarde per jaar
exploitatiekosten per jaar (minus)
BAR (keer)
Kosten Koper (minus)
=
waarde KK
Kapitaliseren BAR/NAR:
benadering waarde op basis van BAR input is NAR
verrekening van Contante Waarde (verschil HP-HW*lengte contract) en andere eenmalige lasten
BAR = 11 en 16 keer? NAR = 5% en 9%
LMBS retail B.V.
Dank voor uw aandacht!
LMBS retail B.V. Herculesplein 112 3584 AA Utrecht www.lmbs.nl T: 030 256 58 20 F: 030 256 58 29