000178009Zaaknummer OWZDB07 Onderwerp Bezuinigingen individuele voorzieningen WMO
Raadsvoorstel Inleiding De kosten voor de individuele voorzieningen op basis van de WMO zijn de afgelopen periode enorm gestegen. De gemeente heeft daarnaast een flinke bezuinigingsopdracht voor de periode 2011 tot en met 2014. Om het tekort op de begroting terug te dringen en te voldoen aan de bezuinigingsopdracht maar vooral ook om de toekomstige vraag het hoofd te kunnen blijven bieden, is het nodig om het huidige beleid tegen het licht te houden en te zoeken naar besparingsmogelijkheden.
Feitelijke informatie In de bijlage treft u een overzicht aan van de voorstellen en een aantal uitgangspunten. Input hiervoor is geleverd door de WMO-consulenten. Verder zijn ideeën van andere gemeenten gebruikt. In dit voorstel wordt besluitvorming gevraagd op de bezuinigingsvoorstellen die per 1 januari 2011 kunnen ingaan. Om deze voorstellen door te voeren, is het nodig om de Verordening individuele voorzieningen maatschappelijke ondersteuning 2007 en het Besluit maatschappelijke ondersteuning gemeente Heusden 2007 aan te passen. Deze documenten worden later dit jaar ter besluitvorming voorgelegd.
Afweging Voorgesteld wordt de volgende bezuinigingsmogelijkheden per 1 januari 2011 door te voeren: Boodschappen doen uit het dienstenpakket van de hulp bij het huishouden halen (punt 1a in de bijlage) Afschaffen vergoeding voor gebruik eigen auto (6a) Vanaf 55 jaar geen vergoeding verhuiskosten of kleine woningaanpassingen tot € 400,- (8) Verhuiskostenvergoeding ongeacht het huishoudtype gelijk stellen op € 2.500,- (9) Eigen bijdrages invoeren voor woningaanpassingen en scootmobielen (13 en 15) De maximale uurprijs aan eigen bijdrage voor de hulp bij het huishouden afschaffen (5). De overige voorstellen uit het overzicht moeten nog verder worden onderzocht. Hiervoor wordt in de loop van 2011 een voorstel gedaan.
Inzet van Middelen Op basis van de hierboven voorgestelde bezuinigingsmogelijkheden lijkt een besparing mogelijk van € 379.000,-. Gelet op het feit dat besluitvorming hieromtrent nog niet heeft plaatsgevonden en het feit dat de WMO een open eind karakter heeft, is in de conceptbegroting 2011 rekening gehouden met een te realiseren besparing van € 200.000,- (oplopend tot € 400.000,- vanaf 2013). Medio 2011 zal meer duidelijk worden over de besparingen van bovenstaande maatregelen. In de loop van 2011 wordt een aantal andere bezuinigingsvoorstellen onderzocht en zullen wij u nader informeren.
1
000178009Zaaknummer OWZDB07 Onderwerp Bezuinigingen individuele voorzieningen WMO
Risico's Een risico waarmee we rekening houden is weerstand bij cliënten. Het voorstel leidt tot een bijstelling en beperking van de huidige voorzieningen. Het is goed om daaraan in de externe communicatie extra aandacht te besteden. Verder is een risico bij het behalen van de geraamde besparing de instroom in de komende periode. Zoals in de inleiding aangegeven, groeit het aantal aanvragen individuele voorzieningen. Dit beïnvloedt de omvang van de uiteindelijke besparing. Dit risico is niet te ondervangen, omdat het beroep op individuele voorzieningen niet kan worden begrensd.
Procedure communicatie Ten tijde van de adviesaanvraag had de WMO-adviesraad zichzelf net opgeheven. Echter, in de tussentijd heeft een deel van de leden besloten alsnog door te gaan als raad. Deze leden hebben een advies uitgebracht. Op hoofdlijnen spreekt hieruit draagvlak voor de richting die is gekozen bij de voorstellen. De volgende aandachtspunten worden aan het college meegegeven: - bij het heffen van een eigen bijdrage oog houden voor de kwetsbare groepen; - bij de groep met eigen vervoer toch altijd bezien of iemand daarmee voldoende in de verplaatsingsbehoefte kan voorzien voor de korte afstanden; - het gebruik van scootmobielen blijven volgen, zeker bij mensen op hoge leeftijd en/of progressief ziektebeeld. Deze punten liggen in de lijn met het voorgestelde beleid. In overleg met communicatie wordt bepaald hoe dit onderwerp en dit traject het beste kan worden gecommuniceerd in de richting van de doelgroep.
Voorgenomen besluit Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen.
Het college van Heusden, de secretaris, mr. J.T.A.J. van der Ven
de burgemeester, drs. H.P.T.M. Willems
2
000178009Zaaknummer OWZDB07 Onderwerp Bezuinigingen individuele voorzieningen WMO
De gemeenteraad van Heusden in zijn openbare vergadering van 2 november 2010; gezien het voorstel van het college van 28 september 2010, doc.nr. OWZDB07
gelet op de beraadslaging;
besluit: -
in te stemmen met de voorgestelde bezuinigingen op de individuele voorzieningen WMO per 1 januari 2011; kennis te nemen van de overige bezuinigingsmogelijkheden.
de griffier,
de voorzitter,
mw. drs. E.J.M. de Graaf
drs. H.P.T.M. Willems
3
Uitgangspunten en overzicht bezuinigingsvoorstellen Inleiding Bij het zoeken naar mogelijkheden tot bezuinigingen is het goed om oog te houden voor de haalbaarheid van de voorstellen. Belangrijk hierbij is de toets aan het wettelijk kader, in dit geval de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Om inzicht te geven in de grenzen die we in acht nemen bij de keuze voor bezuinigingen hebben we een aantal uitgangspunten geformuleerd. Hieronder wordt eerst ingegaan op deze uitgangspunten. Daarna volgt een overzicht van de verschillende bezuinigingsmogelijkheden. Uitgangspunten Hieronder volgt een aantal uitgangspunten die we gebruiken bij het onderzoeken van de verschillende bezuinigingsmogelijkheden. Soms betreft het ook alleen een begripsbepaling of een nadere uitwerking van een begrip . Voorziening in natura vs persoonsgebonden budget In de WMO is het zo geregeld dat de gemeente de keuze moet laten aan de klant voor een voorziening in natura of een persoonsgebonden budget. Het is dan ook niet mogelijk om alleen een voorziening te bieden in de vorm van een persoonsgebonden budget. Aandachtspunten persoonsgebonden budget - T.a.v. het stimuleren van het gebruik van een persoonsgebonden budget: een belangrijk aandachtspunt hierbij is de zwaarte van de administratielast die je als gemeente bij de klant neerlegt. Een keuzemogelijkheid is ook om geen administratieve eisen te koppelen aan het persoonsgebonden budget. Het nadeel is dat je als gemeente geen zicht hebt op de besteding van de middelen. - T.a.v. de hoogte van het persoonsgebonden budget: in den lande varieert de hoogte van het PGB. Voor het verrichten van alleen huishoudelijke taken (HBH1) is € 14,- toch wel een gemiddeld bedrag. Voor de meer verzorgende variant van hulp bij het huishouden (HBH2) wordt vaak een hoger bedrag verstrekt. In Heusden maken we geen onderscheid tussen beide varianten en verstrekken we een gemiddeld bedrag van € 14,- per uur. Het is goed om in het vervolgtraject te onderzoeken of dit een toereikend bedrag is. - Nader onderzoek wordt gedaan naar de wijze waarop het PGB meer kan worden gestimuleerd, b.v. door het voeren van een gesprek.
Algemeen gebruikelijk In een aantal voorstellen worden bepaalde voorzieningen beschouwd als ‘ algemeen gebruikelijk’. Voor het goede begrip hieronder wat toelichting op deze term. Onder algemeen gebruikelijk wordt verstaan: 1 De voorziening behoort voor iemand zonder beperkingen ook tot het normale aanschaffingspatroon. 2 De voorziening is niet speciaal bedoeld voor mensen met beperkingen.
3 Het product is gewoon te koop in reguliere winkels. 4 De voorziening is niet duurder dan soortgelijke product Eigen bijdrage en inkomensgrenzen Voor welke voorzieningen mag een eigen bijdrage worden gevraagd? 1. Hulp bij het huishouden; 2. Woonvoorzieningen, zoals aanpassingen, traplift, tillift, douche- en toiletstoel, handgrepen; 3. Vervoersvoorzieningen, zoals scootmobielen, auto(aanpassingen), aanpassingen aan fiets of bijzondere uitvoeringen van fietsen. Voor rolstoelen kan geen eigen bijdrage worden gevraagd (art. 4.1.6 Besluit m.o.). Ook van klanten die een pas hebben voor het collectief vervoer kan geen eigen bijdrage worden gevraagd. Inkomensgrenzen Mag aan iedere voorziening een inkomensgrens worden gesteld? In principe is het mogelijk om bij alle voorzieningen een inkomensgrens te stellen. Het bepalen van de hoogte van de grens moet dan wel goed onderbouwd worden. Een verdere besparing kan worden bereikt door in de verordening (beter dan nu) vast te leggen wat onder inkomen wordt verstaan en het beleid expliciet te maken. Dat geeft meer houvast voor het afwijzen van aanvragen en zal leiden tot minder interne discussie en interpretaties en meer duidelijkheid bij de uitvoering.
Wettelijke bepalingen eigen bijdrage en inkomensgrenzen De WMO stelt een aantal regels rond de eigen bijdrage en de inkomensgrenzen van mensen: - De WMO kent een anti-cumulatiebeginsel: navenant de draagkracht kan een eigen bijdrage worden gevraagd. Een combinatie van voorzieningen kan er niet toe leiden dat de draagkracht te boven wordt gegaan. - De WMO hanteert hierbij geen bovengrens voor de eigen bijdrage van hogere inkomens (maximaal plafond) - De WMO kent geen vermogenstoets.
Overzicht bezuinigingsvoorstellen Onderdeel
1
Hulp bij het huishouden
Toelichting
Indicatie
Effect klant
Risico
Maatregel
Besparing
Boodschappen doen uit het pakket halen en vervangen door bezorgservice
A € 136.000,-
Zelf actief en op eigen kosten boodschappen bestellen online ipv door hulp
Hoge drempel voor klanten; mogelijk ondersteuning bieden in vorm van tijdelijke begeleiding/uitleg/klussendienst.
B € 105.700,-
Zelf boodschappen bestellen obv een vergoeding a € 4,95 per week
Het niet meer inkopen van deze voorziening heeft geen consequenties voor de raamovereenkomst. Deze voorziening wordt door andere gemeenten die aan de raamovereenkomst deelnemen ook al niet meer ingekocht.
2
Hulp bij het huishouden
Was laten doen door wasserette ipv hulp
Een eerste prijsindicatie van WML roept de vraag op of op dit punt een besparing te realiseren is. Nader onderzoek is gewenst.
Was wordt niet binnenshuis, maar buitenshuis verzorgd.
Deze dienst maakt onderdeel uit van het bestek voor de raamovereenkomst. Het niet meer inkopen hiervan kan van invloed zijn op de overeenkomst.
3
Hulp bij het huishouden
Glazenwasser inschakelen ipv door hulp
Nog geen indicatie te geven van de besparing
Deze dienst maakt onderdeel uit van het bestek voor de raamovereenkomst. Het niet meer inkopen hiervan kan van invloed zijn op de overeenkomst.
4
Hulp bij het huishouden
Bevorderen gebruik PGB
Nog geen indicatie te geven van de besparing
Een aantal instrumenten wordt onderzocht en ontwikkeld om effect te bereiken, maar het resultaat is niet volledig te beïnvloeden. De landelijke discussie over het stopzetten van het PGB heeft (vooralsnog) betrekking op het PGB in de AWBZ en niet op het
PGB in de WMO. 5
Hulp bij het huishouden
Afschaffen maximum uurtarief
Nog geen indicatie te geven van de besparing
De clienten met een hoger inkomen dragen meer bij aan de kosten van de hulp bij het huishouden.
6
VervoersVoorziening
Afschaffen vergoeding gebruik eigen auto
A € 210.000
Draagt zelf kosten gebruik eigen auto.
B €135.000
Geen vergoeding kosten eigen auto, wel mogelijkheid tot gebruik collectief vervoer.
-
Geen; in veel gemeenten is dit al eerder doorgevoerd.
7
Vervoersvoorziening
Inkomensgrens verlagen naar 120% van het sociaal minimum
Nog geen indicatie te geven
8
Woonvoorziening
Vanaf 55 jaar geen vergoeding verhuiskosten of kleine woningaanpassing tot € 400,-
€ 25.000
Klant > 55 jr draagt bepaalde leeftijdsgerelateerde onkosten zelf
Geen; onkosten zijn te voorzien, dus mensen kunnen reserveren.
9
Woonvoorziening
Verhuiskostenvergoeding ongeacht huishoudtype gelijk stellen op € 2.500,-.
€ 8.100
Klanten ontvangen een lager bedrag aan verhuiskostenvergoeding en verschil per huishoudtype verdwijnt.
Klant is minder gemotiveerd zich in te zetten om te verhuizen en meer geneigd tot aanpassing woning.
10
Woonvoorziening
Afkopen kleinere woningaanpassingen tot € 400,-.
Nog geen indicatie te geven; nader te onderzoeken
Klanten ontvangen bedrag voor aanpassing en realiseren deze in eigen beheer
Er is geen controle op kwaliteit, adequaatheid en wijze van uitvoering. Kan event. Steekproefsgewijs worden uitgevoerd
11
Woonvoorziening
Verplicht inschrijven Woonveste om toekomstige aanpassingen in een niet geschikte woning te voorkomen.
Op de korte termijn geen directe besparing. Effecten op de langere termijn zichtbaar.
Klant moet extra activiteit ondernemen om voor een voorziening in aanmerking te komen.
Juridische haalbaarheid om deze verplichting op te leggen.
12
Woonvoorziening
Afspraken Woonveste over woongebouwen
Nog te onderzoeken
Hoeft geen aanvraag achteraf in te dienen
13
Woonvoorziening
Eigen bijdrage invoeren
Nog te onderzoeken
Draagt bij aan kosten voorziening
Weerstand bij clienten.
14
Scootmobiel
Innemen in de winter
€ 30.000
Tegengaan niet-gebruik
Kosten aanbieder stijgen.
15
Scootmobiel
Eigen bijdrage invoeren
Nog te onderzoeken
Draagt bij aan kosten voorziening
Weerstand bij clienten
16
Scootmobiel
Pool inrichten voor scootmobielen en rolstoelen
Nog geen indicatie te geven; nader
Klant beschikt niet meer over eigen voorziening, maar op aanvraag.
Kosten aanbieder stijgen. Extra kosten voor beheer en event. Onderhoud.
te Onderzoeken 17
Overig
Leges gehandicaptenparkeerkaart verhogen
Nog te onderzoeken
Klant betaalt feitelijke kosten
Geen
Toelichting op tabel Ad 1 Uitgangspunt is dat 15% van de klanten hulp ontvangt bij het boodschappen doen en 15% van de klanten die een PGB ontvangen. In dit voorstel zijn 2 varianten opgenomen. - In de eerste variant komt de dienst te vervallen en wordt het inschakelen van een boodschappenservice gezien als algemeen gebruikelijk. Deze benadering is al praktijk in de gemeente Waalwijk. - In de tweede variant wordt een vergoeding opgenomen voor de kosten die iemand heeft voor het inschakelen van de boodschappenservice. De kosten van € 4,95 zijn gerelateerd aan de kosten van de Albert Heijn boodschappenservice. Voorgesteld wordt te kiezen voor variant 1 en deze dienst te beschouwen als algemeen gebruikelijk. Op dit punt is nog geen jurisprudentie. Er bestaat een risico dat we als gemeente worden teruggefloten, maar dat is ook in Waalwijk tot op heden niet de praktijk gebleken. Ad 4 Het aantal mensen dat met een Persoonsgebonden budget (PGB) de hulp bij het huishouden zelf regelt bedraagt rond de 148 . Het verstrekken van een PGB is goedkoper dan het verstrekken van zorg in natura. Daarom wordt onderzocht op welke wijze meer gestimuleerd kunnen worden gebruik te maken van een PGB. Hiervoor wordt een overzicht met ZZP-ers opgesteld om mensen te faciliteren. Bovendien wordt de administratieve last zo veel mogelijk teruggebracht. Tot slot wordt bekeken wat er in de gespreksvoering met de klant kan worden gedaan om mensen te motiveren. Ad 5 Ook in dit voorstel zijn 2 varianten opgenomen.
-
In de eerste variant wordt ervan uit gegaan dat de klant niet hoeft te worden gecompenseerd, omdat hij beschikt over adequaat vervoer waarmee hij voldoende kan voorzien in de vervoersbehoefte. - In de tweede variant wordt de klant de alternatieve mogelijkheid geboden gebruik te maken van het collectief vervoer, omdat er wel een beperking is geconstateerd. Voorgesteld wordt te kiezen voor de eerste variant. In het licht van de ‘kanteling’ binnen de WMO wordt het principe van het compensatiebeginsel steeds verder doorontwikkeld. Het ligt dan ook in deze lijn om bij het wegvallen van de vergoeding voor het gebruik van de eigen auto geen alternatieve voorziening aan te bieden, omdat de klant feitelijk niet hoeft te worden gecompenseerd. Ad 13 en 15 Deze voorstellen leveren een extra besparing op in die situaties waarbij geen sprake is van een eigen bijdrage voor hulp bij het huishouden. In de andere gevallen wordt de maximale eigen bijdrage reeds betaald en de WMO laat niet toe hier bovenop nog een bijdrage te vragen.
