De nieuwe Drank- en Horecawet Iedereen welkom heten, voorstelrondje. 1. De nieuwe Drank- en Horecawet Hoe gaat het in Borne worden? 2. Aanleiding nieuwe DHW • Jeugd drinkt teveel • Landelijk: wijziging DHW Tekst bij dia 2: De jeugd drinkt te jong, te vaak en te veel. Dit is het beeld dat niet alleen landelijk, maar ook in Twente naar voren komt. Uit E-MOVO 2011 (Electronische Monitor en Voorlichting, dat is een onderzoek onder leerlingen van het voortgezet onderwijs in Gelderland en Overijssel door de GGD-en) blijkt dat in de gemeente Borne 19% van de leerlingen in klas 2 en 75% van de leerlingen in klas 4 in de afgelopen vier weken alcohol heeft gedronken. Dit is een daling ten opzichte van 2007 en 2003. Het percentage binge-drinkers is 34% (binge-drinken is 5 of meer drankjes met alcohol bij 1 gelegenheid). Ook dit is een daling ten opzichte van 2007 en 2003. De gemeente Borne steekt hierbij gunstig af bij de landelijke situatie, waar het percentage binge-drinkers gelijk gebleven is. De conclusie die kan worden getrokken uit dit en ander onderzoek is dat er een ontwikkeling zichtbaar is dat de jeugd op steeds latere leeftijd gaat drinken, maar dat als zij 16 worden, er dan wel veel wordt gedronken. Vanwege het heftige drankgebruik van 16- en 17-jarigen wil het kabinet-Rutte-Asscher er nog een schepje bovenop doen: de regering wil dat alcohol alleen nog wordt verkocht aan jongeren van 18 jaar en ouder. Het gaat hier om voorgenomen beleid, de Tweede en Eerste Kamer moeten het voorstel nog goedkeuren. Het streven is wel de verhoging in 2013 in te laten gaan. Op nationaal niveau wordt getracht schadelijk alcoholgebruik terug te dringen door wijzigingen door te voeren in de Drank- en Horecawet (DHW). De Drank- en Horecawet stamt uit 1964 en regelt een verantwoorde distributie van alcohol in de samenleving en bevat regels voor alcoholverstrekkers en overheden. Sinds 1964 is de wet vier keer gewijzigd. De eerste wijziging had betrekking op de regels voor de paracommercie. De tweede wijziging zorgde voor vereenvoudiging van de vestigingseisen voor de horeca en slijterijen. De derde wijziging regelde onder andere de leeftijdsgrenzencontrole en het alcoholverkoopverbod op diverse locaties. De vierde wijziging betrof de introductie van de bestuurlijke boete. De gewijzigde Drank- en Horecawet die op 1 januari 2013 in werking treedt, richt zich op het tegengaan van het schadelijk alcoholgebruik onder jongeren, het terugdringen van de administratieve lasten voor ondernemers en vrijwilligers en het terugdringen van alcoholgerelateerde overlast en verstoring van de openbare orde. Het wetsvoorstel voorziet in het vereenvoudigen van procedures, het aanscherpen van regels en het toekennen van bevoegdheden aan gemeenteraden en burgemeesters. In de afgelopen jaren hebben 38 gemeenten deelgenomen aan de Pilot toezicht Drank- en Horecawet. Kerndoel van deze pilot was inzicht te verkrijgen in de ervaringen van gemeenten met de decentralisatie van het DHW-toezicht. Sommige gemeenten hebben zelf de wet in hun gemeente geïmplementeerd, andere gemeenten zijn hiervoor onderling gaan samenwerken.
3. • • •
Doel van deze avond Kenschets horeca in Borne Informatie nieuwe wet Discussie over beleidskeuzes
4. • • • •
Kenschets horeca in Borne Aard van de horeca in Borne Aantallen bedrijven en vergunningen Risico’s Plaatselijke maatregelen
Tekst bij dia 4: (Aard) Wat is Borne eigenlijk voor gemeente, als je het hebt over de horeca? De middenstand en dus ook de horeca heeft het momenteel niet gemakkelijk, dus in Borne is dat ook zo. Er komen wel veel mensen voor de leuke winkels die we hier hebben, maar het is nog niet zo vanzelfsprekend dat die bezoekers dan ook een terrasje meepikken of een broodje eten in een café of lunchroom. Dat is in Borne nog in ontwikkeling. Borne is ook geen uitgaansdorp. Dat is aan de ene kant jammer voor de bedrijvigheid, maar aan de andere kant staat daar tegenover dat wij ook geen grote problemen hebben qua overlast met de drinkende jeugd in de weekenden. (Aantallen) In Borne hebben we 24 restaurants, 5 café’s, 5 slijterijen en 17 kantines van sportverenigingen, buurthuizen en dergelijke. Van deze ruim 50 horecabedrijven zitten de meeste in Borne zelf, 35 stuks. In Hertme vinden we 5 bedrijven en in Zenderen 11 bedrijven. Dat zijn de bedrijven waaraan wij vergunningen moeten verlenen op grond van de Drank- en Horecawet. Dat blijft ook zo. Nu het toezicht en de handhaving van het Rijk naar de gemeenten gaat per 1 januari 2013, komen daar ook nog andere controles bij, namelijk controle op de andere alcoholverstrekpunten zoals supermarkten, snackbars. Dat betekent dat het bestand van bedrijven waar we iets mee moeten uitgebreid wordt met naar schatting zo’n 25 bedrijven. Naast deze bedrijven van waaruit alcohol wordt verkocht worden er ook bij bepaalde evenementen incidentele ontheffingen verleend. Dat houdt in dat bij een evenement alcohol mag worden geschonken vanaf een buitentap of bv in een tent bij een muziekfeest e.d. Zo’n ontheffing kan worden aangevraagd door iemand die in het bezit is van een Verklaring Sociale Hygiëne, dat is een diploma op grond waarvan men alcohol kan schenken. Datzelfde diploma is ook vereist als iemand op een vergunning komt van een restaurant of café. Jaarlijks worden ten behoeve van evenementen zo’n 18 ontheffingen verleend. Ook daarop zou in principe toezicht moeten plaatsvinden.
(Risico’s) De risico’s van alcoholgebruik zijn divers: verkeersongevallen, agressie, vernielingen, gezondheidsproblemen enzovoorts. Alcoholmisbruik kost de maatschappij geld. De kosten als gevolg van schadelijk alcoholgebruik voor gemeenten zijn op verschillende terreinen zichtbaar, bv: • WMO-kosten, bv. maatschappelijke opvang; • Schooluitval en het beroep dat hierdoor wordt gedaan op de leerplichtambtenaar Vincent?); • Kosten door vernielingen die het gevolg zijn van alcoholmisbruik. (Plaatselijke maatregelen) Eind 2006 hebben de 14 Twentse gemeenten het initiatief genomen om gezamenlijk de alcohol-problematiek te bestrijden. In een vijfjarig project, onder de naam Happy Fris?!, zijn uiteenlopende maatregelen getroffen om het alcoholgebruik onder jongeren terug te dringen. Happy Fris?! streeft daarbij naar een samenhangende aanpak. Het project richt zich op handhaving van wet- en regelgeving, voorlichtingsactiviteiten en andere ondersteunende maatregelen. Vanuit dat project wordt bv. ook aansluiting gezocht bij evenementen, zodat men de jeugd persoonlijk kan informeren over een verantwoord alcoholgebruik. Verder is op plaatselijk niveau ook de Stuurgroep Leefbaarheid en Veiligheid actief. Voorzitter is de burgemeester. In de Stuurgroep werken de gemeente, politie, brandweer, Woonbeheer Borne en Welzijn Borne samen om via voorlichting op scholen, voorlichting aan ouders, overleg met horeca en sportverenigingen e.d. het alcoholgebruik onder jongeren op een lager niveau te brengen. Deze Stuurgroep heeft onder een zestal Bornse bedrijven een onderzoek gedaan met een mystery shopper, dat wil zeggen dat vooraf deze bedrijven werden bezocht en uitleg kregen over het feit dat alcohol niet aan jongeren onder de 16 mocht worden verkocht. Een aantal weken later werd dezelfde groep ondernemers opnieuw bezocht, maar nu werd door 15jarigen geprobeerd om alcohol te kopen. Van de 6 bedrijven konden de jongeren bij 3 ervan wel alcohol kopen! Uiteraard is daarop richting deze ondernemers actie ondernomen. De actie met de mystery shopper toont aan dat controles, een goede infromatievoorziening en bewustwording zeker nodig zijn. Elk jaar wordt het onderzoek met de mystery shopper herhaald.
5. • • •
Informatie nieuwe wet (bevoegdheden) Verandering bevoegd gezag: waarom is dat logisch? Toezicht en handhaving in andere handen … en interbestuurlijk toezicht VWA vervalt
Tekst bij dia 5: De bevoegdheid om vergunningen en ontheffingen te verlenen, lag altijd bij het college van Burgemeester en wethouders. Omdat de burgemeester ook al verantwoordelijk is voor de openbare orde en veiligheid, ligt het voor de hand dat de burgemeester ook deze taak onder zich krijgt. Het toezicht op de bedrijven met een drank- en horecavergunning lag altijd bij de Drankinspectie, onderdeel van de Voedsel- en Warenautoriteit. Dat toezicht gaat over naar de gemeente en komt ook onder verantwoordelijkheid te liggen van de burgemeester. Op die manier kan plaatselijk maatwerk worden ontworpen voor de gehele cyclus van beleid – vergunningverlening - toezicht en handhaving. Het interbestuurlijk toezicht door de VWA, dus het toezicht of de gemeente de regels goed hanteert / uitvoert, vervalt. Dat toezicht gaat naar de gemeenteraad, sluit aan op de decentralisatiegedachte.
6. Informatie nieuwe wet (jongeren) • Gemeente kan ingrijpen bij alcoholbezit bij jongeren < 16 jaar • Extra sanctiemogelijkheid niet-vergunningplichtige detailhandel: “3 strikes out” Tekst bij dia 6: Op dit moment is er nog geen verbod op alcoholbezit bij jongeren onder de 16 jaar. Dat verbod gaat er in de nieuwe wet wel komen. Zo kunnen jongeren onder de 16 jaar ook geen alcohol meer meenemen om thuis of bij anderen of in drankketen te gaan drinken. Door deze regel, samen met het verbod om alcohol te verkopen aan jongeren onder de 16, wil de regering bewerkstelligen dat jongeren onder de 16 minder gemakkelijk in aanraking komen met alcoholhoudende drank. Jongeren kunnen beboet worden bij een overtreding, zij zijn nu dus zelf ook aanspreekbaar op dit punt, niet alleen meer de verkopers van alcohol. De detailhandel moest zich altijd al houden aan het verbod om alcoholhoudende drank te verkopen aan jongeren onder de 16. Daar komt als nieuwe regel bij dat als uit controles blijkt dat een detailhandelaar binnen 1 jaar driemaal dit verbod overtreedt, het drankgedeelte van die winkel voor minimaal 1 week, en voor maximaal 12 weken te sluiten.
7. Informatie nieuwe wet (vereenvoudiging vergunningstelsel) • Vergunning op naam van ondernemer, beschrijft inrichtinggebonden eisen. Aanhangsel met gegevens leidinggevenden • Meldplicht nieuwe leidinggevenden dmv landelijk formulier • Toekomst: landelijk systeem van personen die SVH-diploma hebben (te raadplegen door gemeenten) Tekst bij dia 7: Andere vorm vergunning: op die manier hoeft niet voor elke wijziging in de leidinggevenden een kostbare nieuwe vergunning te worden aangevraagd, maar kan men met een melding toe. De regering tracht hierdoor de administratieve lasten voor ondernemers te verminderen. Overigens hadden we dit in Borne, in navolging van andere gemeenten, feitelijk ook al geregeld: bij het opgeven van nieuwe leidinggevenden werd er een gewijzigde verguninng afgegeven met een lager bedrag aan leges. Als een gemeente het landelijk register met Verklaringen Sociale Hygiëne kan raadplegen, hoeft een leidinggevende niet zelf meer het originele diploma te laten zien. 8. • • • • •
Informatie nieuwe wet (div.) Verplichting vaststelling verordening paracommercie Keuze: koppeling leeftijden-sluitingstijden Keuze: beperking happy hours / prijsacties Mogelijkheid schorsen vergunning bij overtreding VSH bij ontheffing art. 35: geen landelijke plicht, wel lokaal op te leggen
Tekst bij dia 8: (Verordening) Paracommerciële rechtspersonen zijn verenigingen en stichtingen, bv sportverenigingen, kantines bij buurthuizen en bv bij het Kulturhus. Als deze rechtspersonen een vergunning hebben aangevraagd om alcohol te mogen schenken, hebben we in de gemeente Borne daaraan voorwaarden verbonden die verbieden dat er privé-feesten worden georganiseerd. Bij elk van deze bedrijven is dat tot nu toe zo vastgelegd. Alleen bij bijeenkomsten die georganiseerd worden vanuit de doelstelling van de vereniging / stichting mag tot nu toe alcohol worden geschonken.
De regering wilde de mogelijkheid bieden om dit te verruimen, maar wilde geen uniforme regels vaststellen. Op die manier kunnen gemeenten zelf lokaal maatwerk bieden. De gemeenten zijn echter wel verplicht om regels over paracommercie vast te stellen. Vaststelling van een dergelijke verordening zal door de Gemeenteraad gebeuren. Wij komen straks bij de stellingen nog verder over de paracommercie te spreken. (Koppeling leeftijden) Dit spreekt voor zich, de gemeente heeft aanvullend de mogelijkheid om toegangsleeftijden te koppelen aan (sluitings-)tijden, ook dit kan meegenomen worden in de verordening. (Beperking happy hours / prijsacties) Ook kan in de verordening een bepaling worden opgenomen om happy hours / prijsacties te verbieden. Ook dit is een eigen keuze van de gemeente. Veel gemeenten binnen onze regio hebben deze afspraak ooit al vastgelegd in een horecaconvenant. (Schorsing) Er komt een nieuw instrument om horecabedrijven te bestraffen als overtredingen worden gepleegd. Op grond van de nieuwe wet kan de vergunning worden geschorst, voor maximaal 12 weken. Die optie bestond nog niet, voorheen had je alleen de mogelijkheid in de vergunning als uiterste consequentie in te trekken. (ontheffing art 35) Bij het schenken van drank bij gelegenheden van tijdelijke aard, bv bij evenementen, kan een tapontheffing worden aangevraagd. Onder de nieuwe wet is daar geen diploma VSH meer voor nodig, maar lokaal kan dit toch worden opgelegd. Daar komen we in de stellingen nog op terug. 9. Stelling 1 • Verordening paracommercie: hoe om te gaan met de mogelijkheid van bruiloften en partijen (privé-bijeenkomsten) in de paracommercie? 10. Stelling 2 • Wat vinden we van de mogelijkheid om leeftijdsgrenzen te koppelen aan sluitingstijden? 11. Stelling 3 • Hoe willen we omgaan met happy hours en prijsacties? 12. Stelling 4 • Bij de ‘incidentele ontheffing artikel 35’: in welke gevallen is het wenselijk om het diploma Verklaring Sociale Hygiene verplicht stellen? 13. Tot slot de vraag… • … hoe kunnen we het beleid het best inrichten zodat een goede samenwerking mogelijk is met beperkt toezicht? 14. Informatievoorziening • December publicatie / brief: informatie geordend naar doelgroepen komt beschikbaar op de website van de gemeente Borne
