Fokkerstour 2015 9 mei 2015
De hond lust ‘em rauw; over verse voeding, calcium en botgroei, en andere veelgehoorde voedingsadviezen Dr. Esther A. Hagen-Plantinga Universiteit Utrecht
Inhoud Vers vlees voeding Brokvoeding Voeding van de (snel)groeiende jonge hond Dr. Google weet raad: fabels en feiten rondom voeding van de hond
Vers vlees voeding
“The best way to feed any animal is to feed that animal its evolutionary diet” Ian Billinghurst
“Unnatural diets predispose animals to unnatural outcomes.” Tom Lonsdale
Wild vs. gedomesticeerd…
Doel? Voortplanting Overleving soort Fysiek uitdagend
Zo oud mogelijk Overleving individu Fysiek gemakkelijk
Wild vs. gedomesticeerd…
VS Behoefte aan voedingsstoffen en energie?
Levensverwachting? Gemiddeld 4-7 jaar1
Gemiddeld 12-14 jaar2 2Taylor
1Levy et al., JAVMA 2003 et al., Proc. Nutr. Soc. 1995
Veelgehoorde argumenten pro BARF Argumenten proVolhard BARF dag/week Zelf bereide BARF Halve diëten vasten Gezondere glanzende vacht recipe 3x/week fruit Stevigere, minder stinkende ontlasting
Schonere tanden en minder mondgeur Actievere hond
‘s avonds Oplossing voor huidallergieën, digestieproblemen • Rauw spier- en Geen geur-, kleur, en smaakstoffen, weten wat je voert • orgaanvlees Verse en gedroogde
Geen gebruik van onnatuurlijke grondstoffen groenteverhitte en kruiden
Veelgehoorde argumenten tegen BARF dag/week Volhard Zelf bereide BARF Halve diëten Argumenten BARF tegenstanders vasten recipe ziekteverwekkers 3x/week fruit Blootstelling aan schadelijke
Uitscheiding/contaminatie met schadelijke (resistente) bacteriën Botdelen kunnen darmen beschadigen of verstopping geven Niet uitgebalanceerd (tekorten/overschotten voedingsstoffen)
BARF voor de hond Typisch BARF menu hond (bron: BAFFplaats)
45% bevleesd bot 20% orgaanvlees 20% spiervlees 5% groentemix 5% vis panharing 5% ei Bevleesd bot
Eendenvleugels Kipkarkassen Konijnenkarkassen Kippenvleugels
Orgaanvlees
Konijnenniertjes Eendenlevertjes Kippenmaagjes Runderhart Pens Groentemix
Spiervlees
Kalkoenspiervlees Paardenspiervlees Runderspiervlees
Broccoli Peterselie Wortel Knoflook Zoete aardappel Appel Witlof Pompoen
Nutrient
Samenstelling
Aanbevolen hoeveelheid (volw. hond, NRC, 2006)
Natuurlijke dieet wolf (Bosch et al. 2014)
Vocht (%)
66
-
61
Eiwit (%DS)
52
10,9
67
Vet (%DS)
30
6,0
Calcium (g/100g DS)
7,2
0,44
1,3
Fosfor (g/100g DS)
4,0
0,33
1,23
IJzer(mg/100g DS)
12,6
3,3
27,3
1,2
0,66
0,66 10,8
Koper(mg/100g DS)
25
8,6
6,6
Mangaan(mg/100g DS)
0,25
0,52
n.b.
Vitamine A (IE/100g DS)
3800
500
n.b.
Vitamine D (IE/100g DS)
80
600
n.b.
Vitamine E (mg/100g DS)
0,8
3,3
n.b.
Zink(mg/100g DS)
Nutrient
Samenstelling
Aanbevolen hoeveelheid (volw. hond, NRC, 2006)
Natuurlijke dieet wolf (Bosch et al. 2014)
Vocht (%)
66
-
61
Eiwit (%DS)
52
10,9
67
Vet (%DS)
30
6,0
Calcium (g/100g DS)
7,2
0,44
1,3
Fosfor (g/100g DS)
4,0
0,33
1,23
IJzer(mg/100g DS)
12,6
3,3
27,3
1,2
0,66
0,66 10,8
Koper(mg/100g DS)
25
8,6
6,6
Mangaan(mg/100g DS)
0,25
0,52
n.b.
Vitamine A (IE/100g DS)
3800
500
n.b.
Vitamine D (IE/100g DS)
80
600
n.b.
Vitamine E (mg/100g DS)
0,8
3,3
n.b.
Zink(mg/100g DS)
Nutrient
Samenstelling
Aanbevolen hoeveelheid (volw. hond, NRC, 2006)
Natuurlijke dieet wolf (Bosch et al. 2014)
Vocht (%)
66
-
61
Eiwit (%DS)
52
10,9
67
Vet (%DS)
30
6,0
Calcium (g/100g DS)
7,2
0,44*
1,3
Fosfor (g/100g DS)
4,0
0,33
1,23
IJzer(mg/100g DS)
12,6
3,3
27,3
1,2
0,66
0,66 10,8
Koper(mg/100g DS)
25
8,6
6,6
Mangaan(mg/100g DS)
0,25
0,52
n.b.
Vitamine A (IE/100g DS)
3800
500
n.b.
Vitamine D (IE/100g DS)
800
600
n.b.
Vitamine E (mg/100g DS)
0,8
3,3 n.b. *Aanbevolen hvh pups: 1,3 g/100g DS SUL pups: 2,0 g/100g DS
Zink(mg/100g DS)
Kant-en-klare vers vlees voeding
Nutrient
Declaratie (100g)
Samenstelling (per 100g prod.)
Samenstelling (per MJ ME)
Vocht (g)
66,8
67,5
-
-
Eiwit (g)
16,2
20,0
31,7
5,8
Vet (g)
16,4
7,9
12,4
3,3
Calcium (g)
0,41
2,0
3,2
0,24
Fosfor (g)
0,22
1,2
1,9
0,18
IJzer(mg)
n.b.
4,5
7,1
1.80
Koper(mg)
n.b.
0,45
0,71
0,36
Zink(mg)
n.b.
3,8
5,9
3,6
Mangaan(mg)
n.b.
0.06
0,1
0,3
Jodium (µg)
n.b.
1,78
11,6
Vitamine A (IE)
n.b.
1500
2420
300
Vitamine D (IE)
n.b.
4,3
6,8
32,5
Vitamine E (mg)
n.b.
0.15
0,24
1,8
Nutritionele adequaatheid
Aanbevolen hoeveelheid (MJ ME; NRC, 2006)
53
Jodiumgebrek Te traag werkende schildklier Sloomheid Vachtveranderingen/kaalheid, veranderd postuur Verminderde vruchtbaarheid Groeiende dieren: achterblijven mentale ontwikkeling
Zinkgebrek Schilfering/korsten huid Verminderde weerstand Verminderde eetlust Diarree Bloedarmoede
Kopergebrek Koper: zeer veel biologische functies i/h lichaam!!!!! Atypische verschijnselen: Verminderde weerstand Bloedarmoede Sloomheid Verminderde vruchtbaarheid Depigmentatie van de haren Groeiende dieren: verstoorde groei en botontwikkeling
Mangaangebrek Verstoorde groei- en ontwikkeling Verminderde vruchtbaarheid Verminderde glucose tolerantie Granen relatief rijk aan Mangaan
Vitamine D gebrek Honden kunnen GEEN Vitamine D maken via zonlicht!!! Rachitis Achterblijvende groei Verstoorde botontwikkeling
Vitamine E gebrek Verminderde vruchtbaarheid Vertraagde groei Afname spiermasse/spierzwakte M.n. aanwezig in plantaardige producten (groene bladgroenten, noten, granen)
Infectierisico en zoönoses
•
Verse en gedroogde groente en kruiden
Infectierisico en zoönoses
Halve dag/week vasten 3x/week fruit
+ KIP
80%
+ KIP
30%
Infectierisico en zoönoses
166 KVV producten
70 Kip bevattende KVV prod.
21% Salmonella
67% Salmonella Totaal18 varianten Salmonella
Multiresistentie tegen 10 van de 16 geteste antibiotica!
Infectierisico en zoönoses
Pathogene bacteriën in petfood 20.0 18.0 16.0 14.0 12.0 10.0 8.0 6.0 4.0 2.0 0.0 Salmonella Listeria mono Listeria other STEC
Dry/semimoist 0.2 0.0 0.2 0.0
Yerky type treats 0.0 0.0 0.6 1.1
Dry food exotic 0.0 0.0 0.0 0.0
Raw food 7.8 16.7 17.2 3.1
Nemser et al., Foodborne Pathog Dis 2014
DO’s & DON’Ts
DO
DON’T
Vlees halen bij een betrouwbare herkomst (gecertificeerd bedrijf) Te allen tijde goede hygiëneregels naleven KVV voeren die compleet geformuleerd is (incl. premix) Laten doorrekenen van menu bij eventuele twijfel over compleetheid
Vlees kopen van onbekende herkomst (ook al is het nog zo goedkoop!) KVV voeren zonder mineralen- en vitaminentoevoeging Zonder consultering van een dierenarts rauw voeren aan dieren met chronische infecties/ziekten Rauw voeren in gezinnen met immuungecomprimeerde mensen
Brok-voeding
Veelgehoorde argumenten pro brok Argumenten proVolhard brokken dag/week Zelf bereide BARF Halve diëten vasten Makkelijk recipe 3x/week fruit Hygiënisch Veilig Relatief goedkoop
‘s avonds Weinig kans op tekorten Rauw spier- en Aangepaste voeding •voor verschillende aandoeningen • orgaanvlees Verse en gedroogde
Veel keuze, zowel in samenstelling als kwaliteit groente en kruiden
Veelgehoorde argumenten tegen brok dag/week Volhard Zelf bereide BARF Halve diëten Argumenten brok tegenstanders vasten recipe 3x/week fruit Onnatuurlijke verhitting beschadigt voedingsstoffen
Gebruik chemische toevoegmiddelen Veel plantaardige grondstoffen die slecht verteren Veel en stinkende ontlasting Oorzaak van vele allergieën en digestieproblemen Gemaakt van goedkope afvalproducten
Soorten brokken dag/week Volhard Zelf bereide BARF Halve diëten vasten recipe 3x/week fruit
Geëxtrudeerde brokken
Gepelletteerde brokken
80-200°C
60 - 90°C
45-270 sec
30-45 sec
~40-80 bar
1200 bar (2 sec)
Veelgehoorde voordelen pellets dag/week Volhard Zelf bereide BARF Halve diëten vasten recipe 3x/week fruit
Geëxtrudeerde brok
Geperste brok
Wat zegt dit?
Vlees
Veelgehoorde voordelen pellets
Blijven allemaal drijven!!!!
Voeding van de (snelgroeiende) jonge hond
De hoofdrolspelers…
De hoofdrolspelers…
Tekorten
Overschotten
Calcium
Energie
Fosfor
Calcium
Vitamine D
Fosfor
Calcium metabolisme
“All meat syndrome”
Fosfor en Calcium:Fosfor ratio
P
P > Ca
Ca
Complexvorming
Ca-beschikbaarheid
Nutr. sec. hyperparathyr.
Factoren van invloed op skeletontwikkeling
Uit: Small Animal Clinical Nutrition, 2010
Effect energie-inname op skeletontwikkeling
Overleving Gewrichtsproblemen
-25%
Overleving Gewrichtsproblemen
Effect energie-inname op skeletontwikkeling
-25% Gewicht 2 jr
32 kg
24 kg
HD (1-7) 2 jr
3.4
2.2
Artrose 5 jr
12/23
3/23
50% overl. (jaren)
11.2
13.0
10% overl. (jaren)
12.9
14.0
Effect calciumoverschot op skeletontwikkeling
1.1% Ca in dieet
3.3% Ca in dieet
Uit: Hand et al., Small Animal Clinical Nutrition, 2010
Aanbevolen normen Norm Nutriënt
Gehalte
Calcium
0.5-1 g/MJ ME
Fosfor
0.4-0.8 g/MJ ME
Verhouding Ca:P
1:1 tot 2:1
Vitamine D
35 IE/MJ ME
Gemiddeld droogvoer (1500 kJ/100g): min 0.75% & max 1.5% Ca Gemiddeld natvoer (400 kJ/100g): min. 0.2% & max 0.4% Ca Gemiddeld versvoer (800 kJ/100g): min 0.4% & max 0.8% Ca
Dr. Google; feiten en fabels rondom voeding
“Mijn oude Lobbes had altijd weinig energie, en nu ik rauw voer lijkt hij weer een jonge hond! Bij mij komt er nooit meer een korreltje droogvoer in huis!” “Miepje krabde zichzelf altijd helemaal open. Sinds ik rauw voer geef heeft ze helemaal geen jeuk meer en ziet ze er prachtig uit!” “Je voert je hond toch geen brokken?!? Weet je dan niet dat al die toevoegmiddelen kankerverwekkend zijn? “Ik zou zelf ook geen hapje meel van vleesafval en onverteerbare plantresten als maaltijd willen nuttigen, dus waarom mijn hond dan wel?” “Droogvoer bevat loze vulmiddelen zoals mais en rijst, waar honden en katten helemaal niets mee kunnen”
ETC, ETC, ETC…..
Carnivoren en koolhydraten
Honden kunnen koolhydraatbronnen in droogvoeding niet goed verteren en zijn dus “loze vulmiddelen”
Hond vs. wolf Genetische veranderingen in koolhydraatvertering Gen
Bijbehorende enzym
AMY2B
Amylase
MGAM
Maltase-glucoamylase
SGLT1
Na+/glucose cotransporter Husky
Saluki
↑ Capaciteit om zetmeel te verteren en glucose op te nemen
Axelsson et al. The genomic signature of dog domestication reveals adaptation to a starch-rich diet Nature (2013) 495 |360 – 364 Freedman et al. Genome sequencing highlights the dynamic early history of dogs PLoS Genetics (2014) 10 | e1004016
Honden en koolhydraten…
Carnivoren en koolhydraten
Honden en katten worden dik van koolhydraten in droogvoeding
Energieverdeling voeding
1 g vet: 1 g eiwit: 1 g koolhydraten:
37 kJ ME 17 kJ ME 16 kJ ME
Maar… Koolhydraatvrije voeding Nieuwvorming Glucose In de lever
Energiekosten glucoseproductie
Enkele parameters: • Mens 70 kg: glucosebehoefte: 160 g/dag* energiekosten: 6 kJ/gram# = 960 kJ • Extrapolatie 4 kg kat 9 g/dag = 36 kJ/dag • Dagelijkse E-behoefte 4 kg kat: ~1000 kJ/dag
*Stryer, L. (1995). Biochemistry. WH Freeman and Company M. A. et al., (2009). Am J Clin Nutr, 90(3), 519-526.
#Veldhorst,
Granen in droogvoeding
Granen in de voeding leiden tot allergie bij honden
85% van de allergische reacties is gericht tegen dierlijk eiwit!!!
Chemische anti-oxidanten
Chemische anti-oxidanten zijn kankerverwekkend
Wat doen anti-oxidanten?
Veel gebruikte anti-oxidanten
Begin jaren ‘90 Anekdotische rapportages van eigenaren reproductie , kanker, jeuk
1958 150 ppm gedurende 1.5 jaar geen negatief effect
1964 300 ppm gedurende 5 jaar geen negatief effect
1996 360 ppm gedurende 3.5 jaar geen negatief effect
Verhit vs. rauw
Rauw voeren is “beter” dan verhit voeren
Filosofie achter rauw voeren
Onverhit eiwit
Gedenatureerd
+ Allergie Chronische ziekten Diabetes Nierfalen
Verhitting en allergie
Maillard Reactie
“Crosslinking”
Groei Immuun respons Oxidatieve stress Feces kwaliteit Verteerbaarheid Groei Immuun respons Oxidatieve stress Feces kwaliteit Verteerbaarheid Groei Immuun respons Oxidatieve stress Feces kwaliteit Verteerbaarheid
Groei
Katers
Poezen
Immuunrespons
IgG respons na niesziekte vaccinatie
Oxidatieve stress
Isoprostane uitscheiding in urine als maat voor oxidatieve stress
Verteerbaarheid & ontlasting kwaliteit
Voerkwaliteit
“Voeders met een dierlijke grondstof op de eerste plaats zijn beter”
Achtergrondinfo over verpakkingslabels
Groependeclaratie
Achtergrondinfo over verpakkingslabels
Grondstoffendeclaratie
“Een dierlijke grondstof moet op de eerste plaats staan…..”
“Ontsloten graanproducten”
Voerkwaliteit
“Voeders met verse ingrediënten zijn beter”
“Het toevoegen van verse ingrediënten is beter …..”
“Het toevoegen van verse ingrediënten is beter …..”
Totaal: >45% vers
12% gedroogd!!! Je betaalt voor water!
Voerkwaliteit
“Dierlijke bijproducten zijn inferieure grondstoffen”
“Bijproducten zijn inferieur…..” Wat zijn dan eigenlijk bijproducten? • Orgaanvlees (lever, nieren, hart) • Uiers • Longen JUIST VAAK MEEST VOEDZAAM QUA VOEDINGSSTOFFEN!!! WORDT IN DE NATUUR HET EERST GENUTTIGD!!!
Voerkwaliteit
“Diermeel bevat kadavers van zieke en gestorven dieren en kan zelfs honden- en kattenkadavers bevatten”
Wetgeving betreffende toegestane producten van dierlijke oorsprong EG verordening 1069/2009 Categorie 1 materiaal
wordt vernietigd
Andere dieren dan landbouwhuisdieren en wilde dieren, waaronder gezelschapsdieren, dierentuindieren en circusdieren Proefdieren Gespecificeerd risicomateriaal, waaronder dieren die schadelijke stoffen (o.a. medicatie) bevatten Wilde dieren waarvan wordt vermoed dat zij een met mens of dier overdraagbare ziekte hebben Dieren die worden verzameld bij behandelen van afvalwater
Wetgeving betreffende toegestane producten van dierlijke oorsprong EG verordening 1069/2009 Categorie 2 materiaal wordt verbrand en mag als compost worden aangewend Inhoud maagdarmkanaal Dieren die niet voor menselijke consumptie zijn geslacht/gedood, waaronder dieren die ter bestrijding van ziekten zijn gedood Foetussen, embryo’s, in de schaal gestorven pluimvee
Wetgeving betreffende toegestane producten van dierlijke oorsprong EG verordening 1069/2009 Categorie 3 materiaal mag worden aangewend Karkassen of delen van geslachte dieren (of in geval van wild gedode dieren) die voor menselijke consumptie geschikt is maar door om commerciële redenen niet voor wordt aangewend (o.a. ook bloed, placenta, beenderen/hoeven, vet, kanen, koppen van pluimvee, huid/haar, eieren/eischalen) Aquatische en terrestrische ongewervelden van soorten die niet pathogeen zijn voor mens en dier Schelpen van schelpdieren, schalen van schaaldieren met weke delen of vlees
Vragen?
