De Ateliers Activiteitenverslag 2012
1
Activiteitenverslag 2012 01. 02. 03. 04. 05.
Inleiding Bestuur, directie, adviesraad Personeel Begeleidende kunstenaars Gastbegeleiders 5.1 gastbegeleiders: kunstenaars 5.2 gastbegeleiders: kunstcritici en curatoren 06. Deelnemers 6.1 deelnemers die hun werkperiode in 2012 afrondden 6.2 deelnemers die hun werkperiode in 2012 continueerden 6.3 deelnemers die hun werkperiode in 2012 begonnen 07. Werving, aanmelding, selectie, promotie 7.1 werving 7.2 aanmelding 7.3 selectie 7.4 promotie 08. Activiteiten 8.1 excursie 8.2 lezingen 8.2.1 kunstenaarslezingen ‘Spring Blossom’, voorjaar 2012 8.2.2 kunstenaarslezingen ‘Indian Summer’, najaar 2012 8.2.3 Talking Film. Stedelijk@De Ateliers, 2012 8.3 tentoonstellingen 8.4 coproducties 09. Werkbezoeken 10. Ateliers Support Fund 11. Financiën 12. Alumni
2
1. Inleiding Het bestuur van De Ateliers is trots op de resultaten behaald in 2009-2012. Het activiteitenplan kon onverkort worden gerealiseerd. De Ateliers heeft zich duidelijk geprofileerd als een platform van en voor beeldende kunstenaars, een plek voor productie, reflectie, discussie en uitwisseling tussen kunstenaars van verschillende generaties, nationaliteiten en met uiteenlopende artistieke visies. Met de openbaar toegankelijke tentoonstellingen en kunstenaarslezingen heeft De Ateliers haar publieke rol verstevigd. Zo levert De Ateliers een belangrijke stimulans aan het internationale kunstklimaat in Nederland. In de kunstenplan periode 2009-2012 heeft het aantal aanmeldingen van belangstellenden een hoge vlucht genomen (600 tot 700 aanvragen per jaar voor tien studio’s). Gegadigden komen niet alleen uit Nederland, maar ook uit de VS en Europa en in toenemende mate uit Oost Europa, Azië en Latijns Amerika. De groeiende belangstelling wijst op de onverminderde behoefte onder beginnend kunstenaars aan een werkplek op De Ateliers en bevestigt de internationale aantrekkingskracht van het instituut. Gedurende de kunstenplanperiode hebben in totaal 124 jonge talenten aan De Ateliers gewerkt. Vrijwel allen hebben hun tweejarige werkperiode maximaal benut. Elk jaar toonden deelnemers die hun werkperiode afrondden werk op de tentoonstelling Offspring, een jaarlijks evenement dat steeds meer belangstelling weet te trekken van professionals, pers en publiek. Hoewel het vijf tot tien jaar kan duren voor een kunstenaar internationaal zijn naam heeft gevestigd, kan nu al worden vastgesteld dat de intensieve begeleiding van uitzonderlijk talent op De Ateliers zijn vruchten heeft afgeworpen. Belangrijke prijzen in de wereld van kunst en cultuur vielen de afgelopen vier jaar ten deel aan oud-deelnemers van De Ateliers: de Johannes Vermeer Prijs (Marlene Dumas), de Prix de Rome (Vincent Vulsma), de Koninklijke Prijs voor Schilderkunst (Hans Hoekstra, Esirie Erheriene-Essi, Marie Aly, Katja Mater, Kim van Norren, Carl Johan Högberg), een Gouden Kalf (Dan Geesin), een Tiger Award (Erik van Lieshout), de Sikkens Prijs (David Bade), de Jeanne Oosting Prijs (Sara van der Heide, Emo Verkerk, Pieter Kusters, Ina van Zyl), de Wim Izaks Prijs (Ina van Zyl), de Buning Brongers Prijs (Mitchel Breed, Fritz Bornstück, Paul Haworth, Hans Hoekstra, Jack Holden), alsmede een aantal prestigieuze internationale onderscheidingen als de Abraaj Capital Art Prize (Dubai, Raed Yassin), de Stankowksi Award (Stuttgart, Atelier van Lieshout), de Absolut Art Award (Stockhom, KerenCytter) en de AVEK Award (Helsinki, Jani Ruscica). Enkele oud-deelnemers maakten in de afgelopen periode een definitieve doorbraak naar de top van de internationale kunstwereld, onder wie Thomas Houseago, Keren Cytter, Urs Fischer, Erik van Lieshout, Aernout Mik en Tatiana Trouvé. Hun werk was te zien op internationale biënnales en werd aangekocht door vooraanstaande musea en particuliere verzamelaars. Oud deelnemers Joep van Lieshout en Erik van Lieshout waren te gast in het VPRO-programma Zomergasten. In 2012 is de samenwerking met de Rijksakademie voor Beeldende Kunsten in Amsterdam in gang gezet. Beide instellingen hebben een vergelijkbare missie en willen de krachten bundelen. Onder leiding van kwartiermaker Koos van der Steenhoven, aangesteld door het Ministerie van OCW, hebben beide directies al forse stappen gezet in de richting van een samenwerkingsplan. Zo is eind 2012 een gemeenschappelijke application call uitgegaan waar ruim 1.500 kunstenaars wereldwijd op reageerden. De selectie van deelnemers zal door De Ateliers en de Rijksakademie gezamenlijk worden verzorgd. Ook op het niveau van bestuur, begeleidend kunstenaars en ondersteunend personeel is inmiddels sprake van overleg, samenwerking en uitwisseling. Uitgangspunt is de gelijkwaardigheid van beide instituten en het behoud van beide locaties. De Ateliers stelt twee voorwaarden aan samenwerking: 1) de huisvestingslasten van de Rijksakademie moeten substantieel worden verlaagd en 2) de samenwerkende partners moeten ook na 2016 kunnen rekenen op financiële ondersteuning door de Rijksoverheid binnen de Basis Infrastructuur. De Ateliers is eveneens een samenwerking aangegaan met het Mondriaan Fonds, dat met ingang van 2013 Beurzen Praktijkverdieping Postacademische Instellingen zal gaan toekennen aan Nederlandse deelnemers. Met het Mondriaan Fonds is intensief overleg gaande over vorm, inhoud en toepassing van deze nieuwe regeling.
3
De Ateliers kon haar doelstellingen binnen het gestelde budget realiseren. Van grote waarde was en is de ruimhartige ondersteuning door het Ateliers Support Fund, een stichting die ten doel heeft de continuïteit van de werkzaamheden van De Ateliers te garanderen. De jaarlijkse schenkingen van het ASF worden aangewend voor stipendia van deelnemers en bijzondere activiteiten als de productie van een tentoonstelling of publicaties. Uitzonderlijk was de bijzonder genereuze gift van oud-deelnemer en begeleidend kunstenaar Marlene Dumas, die het volledige prijzengeld à honderdduizend euro van de Johannes Vermeer Prijs 2012 schonk aan het Ateliers Support Fund. Het aantal begunstigers van het ASF is sinds haar oprichting in 2006 gestaag gegroeid. Tot de donateurs behoren particuliere kunstverzamelaars, bedrijfscollecties, culturele fondsen en ondernemingen als ING Group, Rabobank, SNS Reaal en AkzoNobel, met wie een meerjarige relatie is opgebouwd. Zo werden de productie van de tentoonstelling ‘Offspring 2012’ en de begeleidende publicatie mogelijk gemaakt door financiële ondersteuning van ING Group, Maison Descartes en het Amsterdams Fonds voor de Kunst. De inspanningen om eigen inkomsten te verwerven hebben extra mankracht gevergd. Met financiële hulp van de Stichting Diorapthe is een sponsorwerver aangetrokken, een investering die zichzelf zal terugverdienen. Over 2012 werd een bescheiden positief resultaat behaald. Binnen de vierjarenplansystematiek wordt het tekort van 2011 in z’n geheel goedgemaakt door de overschotten van 2009, 2010 en 2012. De goede resultaten wijzen op een artistiek en financieel gezonde organisatie. Het boekjaar kon worden afgesloten met een gezonde balans. Graag verwijzen we naar de bijgevoegde jaarrekening 2012. De Ateliers investeert veel tijd en energie in het vergroten van haar naamsbekendheid en het verbreden van draagvlak bij het publiek. In de afgelopen jaren is daartoe een samenwerkingsverband opgebouwd met de AVRO en IDTV, met name voor de productie van het televisieprogramma ’De Nieuwe Rembrandt’, dat zich grotendeels afspeelde in De Ateliers, met medewerking van oud-deelnemers Krijn de Koning, Rob Birza, David Bade en Heringa/Van Kalsbeek. Daarnaast werkt De Ateliers nauw samen met Interakt en cineast Ditteke Mensink, die een documentaire maakt waarin zij enkele jonge talenten op De Ateliers gedurende twee jaar intensief volgt. De film zal worden uitgezonden in ‘Het Uur van de Wolf’ en zal ook worden uitgebracht in bioscoopversie. Steeds vaker organiseert De Ateliers publieke activiteiten in samenwerking met andere kunstinstellingen. Zo werd met het Stedelijk Museum de serie Talking Film georganiseerd, waarin ouddeelnemers en (gast-) begeleiders van De Ateliers praten over hun interesse in film. Met galeries en kunstcentra in Amsterdam werd en wordt samengewerkt aan het kunstweekend Capital A, waarbij De Ateliers in 2012 een groepstentoonstelling van deelnemers presenteerde. Met Stichting Outset, een internationale vereniging van art patrons, is een samenwerkingsproject opgezet onder de naam ‘De Ateliers Debuut Series’, bestaande uit een jaarlijkse solotentoonstelling van een Ateliers-alumnus in het Gemeentemuseum in Den Haag, die gepaard zal gaan met een aankoop door het museum en verschillende publieksactiviteiten. Het bestuur stelt vast dat de organisatie alles op alles zet om de continuïteit van De Ateliers te garanderen en toekomstige uitdagingen tot een succes te maken. In hoog tempo ontwikkelt De Ateliers haar ondernemerschap door investeringen in sponsorwerving, public relations, samenwerkingsverbanden en de initiëring van internationale partnerships, waarmee de afhankelijkheid van subsidies kan worden verminderd.
Daniel Richter, eregast Ateliers Support Fund Diner
4
2. Bestuur, directie, adviesraad De Ateliers hanteert het zogeheten Bestuur + Directie Model, waarbij de voorbereiding en uitvoering van het beleid in handen ligt van de directeur en het bestuur feitelijk functioneert als toezichthouder. De directeur legt verantwoording af aan het bestuur. Inzichtelijke activiteitenverslagen en jaarrekeningen geven verder vorm aan de gewenste transparantie. Bestuursleden ontvangen geen vergoeding voor hun werkzaamheden. In 2012 vergaderde het bestuur van de Stichting Ateliers ‘63 op 11 januari, 1 juni, 6 juli, 14 september en 11 december. De bestuursvergaderingen werden ook bijgewoond door directeur, zakelijk manager en artistieke adviesraad van De Ateliers. Het afgelopen jaar hebben mutaties in de samenstelling van het bestuur en de artistieke adviesraad plaatsgevonden. Rob van Schaik is per 10 september als bestuurslid teruggetreden. Frank de Grave heeft zijn voorzitterschap neergelegd op 18 september. Hans Verkoren werd bereid gevonden het voorzitterschap ad interim op zich te nemen. Anne Marie Stordiau is per 18 september toegetreden tot het bestuur. Op 31 december 2012 was de bezetting als volgt: Hans Verkoren, voorzitter a.i./penningmeester v/h lid Raad van Bestuur ING, Amsterdam Jochem de Koning, secretaris Tax Director, Antenna, Amsterdam Pierre Audi Artistiek directeur De Nederlandse Opera, Amsterdam Marieke Schoenmakers Directeur VPRO, Hilversum Anne Marie Stordiau - van Egmond Directeur/woordvoerder Ministerie van Veiligheid en Justitie, Den Haag
In de directie zijn geen wijzigingen opgetreden. Dominic van den Boogerd is directeur; Elly Reurslag is zakelijk leider. In de artistieke adviesraad heeft een mutatie plaatsgevonden. Marijke van Warmerdam is teruggetreden uit de adviesraad en werd opgevolgd door Marien Schouten. De samenstelling van de artistieke adviesraad was op 31 december 2012 als volgt : Rob Birza Melvin Moti Marien Schouten
5
3. Personeel De Ateliers is een kleine organisatie met een minieme personele bezetting. Alle voorkomende werkzaamheden worden in eigen huis verricht. Voor de boekhouding, groot onderhoud en schoonmaakdiensten worden externen ingehuurd. Door de toename van het aantal publieksgerichte activiteiten als tentoonstellingen, lezingen, ontvangsten en rondleidingen is de werkdruk dermate groot geworden dat meer mankracht moest worden ingeschakeld. Er zijn dan ook enkele mutaties in het personeelsbestand opgetreden. Corine Lindenbergh heeft haar dienstverband per 15 april opgezegd en vond elders een baan. Laurien de Boer, voorheen stagiaire aan De Ateliers, is per 1 september in dienst getreden en neemt haar taken over. De vacante functie van technicus-assistent is per 1 september vervuld door Gerbrand Burger, voor 2,5 dagen per week. Gelet op het grote belang van de fondsenwerving en public relations is de aanstelling van Bregje van Woensel, mede dankzij de ondersteuning van de Stichting Dioraphte, per 1 april verruimd naar 4 dagen per week. De personele bezetting op 31 december 2012 was als volgt: Laurien de Boer (o,8 fte), office management Dominic van den Boogerd (0,6 fte), directeur, program management Gerbrand Burger (0,5 fte), assistent technicus Leo Melman (0,7 fte), technicus, onderhoud Elly Reurslag (0,6 fte), zakelijke leiding, office management Bregje van Woensel (0,8 fte), fondsenwerving en pr Laurien de Boer, student Kunstgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht, liep stage van 1 januari tot 1 juli. Stagebegeleiders waren Corine Lindenbergh en Bregje van Woensel. Bregje van Woensel was van 15 augustus tot 7 december 2012 met zwangerschapsverlof. Haar werkzaamheden zijn intern overgenomen; een vervanger werd niet ingehuurd.
Fritz Bornstück, installatie ‘Intentional Stance’
6
4. Begeleidend kunstenaars De begeleiders zijn internationaal bekend als zelfstandig beeldend kunstenaar. Zij combineren hun werk met regelmatige atelierbezoeken aan deelnemers. De vaste begeleiders werken op freelance basis voor onbepaalde tijd en zijn niet in vaste dienst. Enkele begeleiders doen wekelijks atelierbezoeken, anderen om de twee of drie weken, al naar gelang de ruimte die hun beroepspraktijk toelaat. Alle vaste begeleiders zijn verantwoordelijk voor de selectie van aanmeldingen en begeleiding van deelnemers. In het team van vaste begeleidend kunstenaars is in 2012 geen verandering gekomen. Het team bestond op 31 december 2012 uit: Rob Birza (1962, Geldrop), woont in Amsterdam Rob Birza is sinds 1995 vaste begeleider aan De Ateliers. Als een van de grootste talenten van zijn generatie debuteerde Rob Birza op jonge leeftijd met een solotentoonstelling in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Zijn grillige, veelkantige oeuvre omvat niet alleen schilderijen maar ook sculpturen, keramiek, installaties en grootschalige werken in de openbare ruimte. In 2012 maakte Rob Birza de solotentoonstellingen ‘Shifting Systems’ bij Willem Baars Projects (Amsterdam), ook te zien in een uitzending van AVRO’s Kunstuur met Ann Demeester, en ‘Knipsel Dubbeldruk Zeefdrukken’ in Grafisch Atelier ’t Gooi (Hilversum). Hij nam het afgelopen jaar deel aan de groepstentoonstellingen ‘Paarlen’ in Museum De Lakenhal (Leiden) en ‘Aanwinsten 2012’ in De Nederlandsche Bank (Amsterdam). Rob Birza was in 2012 één van de meesterkunstenaars in het televisieprogramma ‘De Nieuwe Rembrandt’ (IDTV/AVRO). Hij wordt vertegenwoordigd door Willem Baars Projects (Amsterdam).
Thomas Houseago, Marlene Dumas, Rob Birza
Dominic van den Boogerd (1959, Breda), woont in Amsterdam Dominic van den Boogerd is directeur en begeleider aan De Ateliers sinds 1995. Daarnaast schrijft hij voor kunsttijdschriften en tentoonstellingscatalogi in binnen en buitenland. In 2011 publiceerde hij essays in catalogi van Mary Heilmann (Bonnefantenmuseum, Maastricht/Neues Museum, Nürnberg) en Atelier van Lieshout (GRIMM Gallerry, Amsterdam). Daarnaast schreef hij bijdragen aan verschillende boeken: over Amsterdamse galeries in ‘Postioning the Art Gallery’ (Valiz) en over hedendaagse schilderkunst in ‘Stedelijk Collectie Reflecties’ (Nai010 Uitgevers). Voor vaktijdschriften schreef hij over René Daniëls (Metropolis M), Luc Tuymans (Mr.Motley), Niek Kemps/Jan Vercruysse (De Witte Raaf) en William Kentridge (De Witte Raaf). Zijn introductie bij de exposanten van de tentoonstelling ‘Intentional Stance’ in De Ateliers werd gepubliceerd in de
7
gelijknamige tentoonstellingsbrochure. Van den Boogerd leidde een paneldiscussie over galeries voor hedendaagse kunst (Unseen, Amsterdam, 23.09.12) en hield een openingsspeech bij de Leerling/Meesterexposities in Kunstpodium T (Tilburg, 01.11.12). Hij was in 2012 als extern adviseur betrokken bij kunstenaarsruimte P///AKT, Amsterdam, en lid van de adviescommissie voor de publicatie ‘Art School’ (Phaidon Press, Londen). Angela Bulloch (1966, Rainy River, Canada), woont in Berlijn en Londen De Britse kunstenaar Angela Bulloch is sinds 2011 vaste begeleider aan De Ateliers. Bulloch is bekend om haar multidisciplinaire installaties, waarin licht, geluid, tekst, video en objecten worden gecombineerd. Rode draad in haar oeuvre is haar onderzoek naar de mechanismen achter sociale systemen en publieksparticipatie. Zij werd genomineerd voor de Turner Prize in 1997. Het afgelopen jaar maakte Bulloch de solotentoonstelling ‘Short Big Drama’ in Witte de With (Rotterdam) en nam zij deel aan groepstentoonstellingen in o.m. Kunstverein Springhornhof (Neuenkirchen). Angela Bulloch wordt vertegenwoordigd door Galerie Esther Schipper (Berlijn), Galerie Eva Presenhuber (Zürich) en Galerie Engholm Engelhorn (Wenen). Marlene Dumas (1953, Kaapstad, Zuid-Afrika), woont in Amsterdam Marlene Dumas wordt wereldwijd beschouwd als een van de belangrijkste figuratieve schilders van deze tijd. Prominente musea als het Moma (New York), de Tate (Londen) en het Centre Pompidou (Parijs) wijdden grote tentoonstellingen aan haar werk. Zij nam deel aan twee edities van Documenta en vertegenwoordigde Nederland op de Biënnale van Venetië in 1995. In het afgelopen jaar maakte Dumas de solotentoonstellingen ‘Sorte’ (Fondazione Stellini, Milaan) en ‘Love hasn’t got anything to do with it’ (Zacheta, Warschau). Ook waren er presentaties van haar werk in Galerie Paul Andriesse (Amsterdam), Museum Bozar (Brussel) en Salt Beyoglu (Istanbul). Werk van Dumas was in 2012 te zien op groepstentoonstellingen in Museum of Contemporary Art (Chicago), Walter Gropius Bau (Berlijn), Kunstmuseum (Stavanger), ZKM (Karlsruhe) en Fundacion Banco Santander (Madrid). In 2012 werd Dumas onderscheiden met de Johannes Vermeer Prijs, een staatsprijs voor excellentie in de kunsten. Dumas schonk het prijzengeld a 100.000 aan De Ateliers. Dumas is sinds 1998 begeleider bij De Ateliers. Zij wordt vertegenwoordigd door David Zwirner Gallery (New York), Galerie Paul Andriesse (Amsterdam), Galerie Zeno X (Antwerpen), Frith Street Gallery (Londen), La Case d’Arte (Milaan) en Koyanagi (Tokyo).
Chris Evans, Falke Pisano
Chris Evans (1967, Eastrington, Verenigd Koninkrijk), woont in Londen Eén van de thema’s in het werk van de Engelse kunstenaar Chris Evans is de complexe relatie tussen kunstenaar, opdrachtgever en publiek. In 2012 had Chris Evans een solotentoonstelling in Galerie Juliette Jongma (Amsterdam) en nam hij deel aan groepstentoonstellingen in Witte de With (Rotterdam), Limoncello (Londen), Marianne Boesky Gallery (New York) en PSL (Leeds). Chris Evans was in 2012 onderwerp van een uitzending van AVRO’s Kunstuur met Ann Demeester, waarin ook zijn begeleidingswerkzaamheden op De
8
Ateliers aan bod kwamen. Hij wordt vertegenwoordigd door Galerie Lüttgenmeijer (Berlijn) en Galerie Juliètte Jongma (Amsterdam). Na jaren als gastbegeleider is Chris Evans sinds 2011 vaste begeleider aan De Ateliers.
Runa Islam (1970, Dakha, Bangladesh), woont in Londen De Bengaals-Britse Runa Islam is sinds 2011 vaste begeleider. De kunstenaar maakt films en videowerk waarin de structuur en de geschiedenis van visuele representatie wordt verkend, met een focus op de rol van ‘lens based technologies’. Runa Islam nam deel aan de biënnales van Istanbul (2003) en Venetië (2005) en werd in 2008 genomineerd voor de Turner Prize. Het afgelopen jaar had Runa Islam solo shows in Arter (Istanbul) en White Cube (Londen). De kunstenaar wordt vertegenwoordigd door White Cube (Londen). Runa Islam is tevens Visiting Lecturer aan de Royal College of Art (Londen) en lid van de Whitechapel Board of Trustees (Londen).
Runa Islam
Melvin Moti (1977, Rotterdam), woont in Rotterdam De films, fotowerken en installaties van Melvin Moti zijn gebaseerd op onderzoek en gedetailleerde scripts waarin fictie en historische documentaire zijn verweven. Melvin Moti had in 2012 drie solotentoonstellingen, ‘One Thousand Points of Light‘ in het National Museum Scotland (Glasgow), ‚Echo Chamber‘ in Kunsthalle (Lissabon) en ‚Analogue Stories‘ in Fotogalleriet (Oslo). Zijn werk was opgenomen in groepstentoonstellingen in Centre Pompidou (Parijs), Stedelijk Museum (Amsterdam), La Kunsthalle (Mulhouse) en Istanbul Modern (Istanbul). Eind 2012 bracht Moti als artist-in-residence door in Japan. Melvin Moti is sinds 2007 vaste begeleider aan De Ateliers. Willem de Rooij (1969, Beverwijk), woont in Berlijn Willem de Rooij onderzoekt de werkingen van representatie in visuele cultuur. Met Jeroen de Rijke vormde hij tot 2006 het duo De Rijke/de Rooij, dat internationaal naam maakte met subtiele filmwerken die formele schoonheid koppelen aan maatschappelijk engagement. Het duo vertegenwoordigde Nederland op de Biënnale van Venetië in 2005. In 2012 had De Rooij solotentoonstellingen in Kunstverein (München), Piktogram (Warschau) en Galerie Chantal Crousel (Parijs). Werk van hem was het afgelopen jaar ook te zien in groepstentoonstellingen in Les Abattoirs (Toulouse), Friedrich Petzel (New York), SMBA (Amsterdam), Tempelhofer Park (Berlijn), Consortium (Dijon) en Dazibao (Montréal). Hij werkt samen met de galeries
9
Friedrich Petzel (New York), Regen Projects (Los Angeles), Chantal Crousel (Parijs) en Daniel Buchholz (Keulen/Berlijn). Willem de Rooij is begeleider aan De Ateliers sinds 2002. Sinds 2006 is hij tevens Professor aan de Städelschule in Frankfurt.
Christopher Williams en Willem de Rooij
Marien Schouten (1956, Andel), woont in Amsterdam Marien Schouten is sinds 1990 begeleider aan De Ateliers. De kunstenaar maakte schilderijen en ruimtelijk werk, waaronder keramische sculpturen en installaties. In 2012 exposeerde Marien Schouten op Art Rotterdam bij Galerie Paul Andriesse, bij Chesa Salis (Engadin, Zwitserland) en was hij resident aan het Europees Keramisch Werkcentrum, waar hij keramische sculpturen produceerde voor het nieuwe Paleis van Justitie in Amsterdam. Fiona Tan (1966, Pekan Baru, Indonesië), woont in Amsterdam Fiona Tan, geboren in Indonesië, opgegroeid in Australië en woonachtig in Nederland, is sinds 2007 begeleider aan De Ateliers. Zij werd internationaal bekend met films, videowerken en installaties, rond thema’s als culturele identiteit, migratie en globalisering. Tan nam deel aan Documenta 11, de Biënnale van Istanbul, de Biënnale van Sydney en de Biënnale van Venetië. In 2011 had Fiona Tan solotentoonstellingen in de Photographers’ Gallery (London), Bonniers Konsthall (Stockholm), Modern Art Gallery (Glasgow) en het CAAC (Sevilla). Werk van haar was in het afgelopen jaar opgenomen in de Kochi Biennale (India) en groepstentoonstellingen in het Stedelijk Museum (Amsterdam), EYE Filmmuseum (Amsterdam), de APT Queensland Art Gallery (Australië), National Museum (Oslo) en het Espace Culturelle Louis Vuitton (Paris). Fiona Tan wordt vertegenwoordigd door Frith Street Gallery (Londen). Didier Vermeiren (1951, Brussel, België), woont in Brussel en Parijs De Belgische beeldhouwer Didier Vermeiren onderzoekt in zijn sculpturen en fotowerken de grondslagen van de beeldhouwkunst. In de jaren 80 kregen zijn zogeheten sokkelbeelden internationale bekendheid. Vermeiren vertegenwoordigde België op de Biënnale van Venetië in 1995. Hij is sinds 1988 begeleider aan De Ateliers. Daarnaast is Vermeiren Professor aan de Kunstakademie Düsseldorf en jurylid van de École Nationale des Beaux-Arts, Parijs. In 2012 had Didier Vermeiren solotentoonstellingen in Skulpturenpark Waldfrieden (Wuppertal), Eglise Saint-Philibert (Dijon), La Maison Rouge (Parijs), Galerie Greta Meert (Brussel) en Museum Dhondt-Dhaenens (Deurle). Hij wordt vertegenwoordigd door Galeria Massimo Minini (Brescia) en Galerie Greta Meert (Brussel). Marijke van Warmerdam (1959, Nieuwer Amstel), woont in Amsterdam Marijke van Warmerdam, sinds 2000 begeleider aan De Ateliers, maakt films, fotowerken en objecten. Zij vertegenwoordigde Nederland op de Biënnale van Venetië in 1995. De kunstenaar werkt samen met Galerie Van Gelder (Amsterdam) en Galleri Riis (Oslo). Sinds 2006 is Van Warmerdam tevens Professor aan de Kunstakademie Karlsruhe. Het afgelopen jaar had Van Warmerdam twee solotentoonstellingen, ‘Haru/Spring’
10
in Taka Ishi Gallery (Tokyo) en een grote overzichtstentoonstelling in Serralves Museum of Contemporary Art (Porto). Werk van haar was in 2012 opgenomen in groepstentoonstellingen in het Metropolitan Museum of Photography (Tokyo) en Museum De Lakenhal (Leiden). Daarnaast was zij medesamensteller van een fototentoonstelling van Ed van der Elsken in Annet Gelink Gallery (Amsterdam).
5. Gastbegeleiders De Ateliers nodigt doorlopend kunstenaars, critici en curatoren uit om atelierbezoeken af te leggen en/of een lezing te verzorgen. Zij worden op basis van hun bijzondere expertise uitgenodigd op voorspraak van (gast)begeleiders of deelnemers. In 2012 waren kunstenaars te gast van zeer verschillend generaties, van David Jablonowski (1982) tot Jack Whitten (1939). Het aantal bezoeken per gast varieert. Een toelichting op de gastbegeleiders die ook een lezing hebben gegeven is vermeld in de paragrafen 8.2.1 en 8.2.2. In paragraaf 5.2 zijn de kunstcritici en curatoren vermeld die als gastbegeleider atelierbezoeken hebben afgelegd.
5.1 Gastbegeleiders / kunstenaars: Sven Augustijnen (1970, Mechelen, België), woont in Brussel De Belgische kunstenaar Sven Augustijnen baseert zijn werk op uitgebreid onderzoek naar sociaal-politieke geschiedenissen, zoals die van het (post-)koloniale Congo. Augustijnen legde atelierbezoeken af bij deelnemers van De Ateliers als vervolg op zijn gastbezoek in 2011, toen hij deelnemers van De Ateliers en van het Appel Curatorial Training Program ontving op een speciale rondgang door zijn tentoonstelling ‘Spectres’ in De Appel, Amsterdam.
Pierre Bismuth
Pierre Bismuth (1963, Neuilly-sur-Seine, Frankrijk), woont in Brussel en New York De conceptuele kunstenaar Pierre Bismuth intervenieert met zijn werk op vaak humoristische wijze in de heersende verwachtingen ten aanzien van informatieverschaffing in woord en beeld. Bismuth won in 2005 een Oscar voor best original screenplay voor ‘Eternal Sunshine of the Spotless Mind’. De kunstenaar wordt vertegenwoordigd door Jan Mot Galerie (Brussel), Team Gallery (New York) en Cosmic Gallerie (Parijs). Bismuth bezocht meerdere dagen als gastbegeleider de deelnemers in hun atelier. Daarnaast was hij te gast in het lezingenprogramma Stedelijk@De Ateliers waarin kunstenaars die bij De Ateliers betrokken zijn praten over hun interesse in film en cinema – zie paragraaf 8.2.3.
11
Shezad Dawood (1974, Londen, UK), woont in Londen De Brits/Pakistaanse kunstenaar Shezad Dawood heeft als gastbegeleider een dag atelierbezoeken afgelegd bij deelnemers en een lezing gegeven over zijn werk. Zie toelichting in paragraaf 8.2.1
Shezad Dawood
Philip-Lorca diCorcia (1951, Hartford, CT, USA), woont in New York De Amerikaanse fotograaf Philip-Lorca diCorcia heeft een lezing gegeven over zijn werk. Zie toelichting in paragraaf 8.2.1 David Jablonowski (1982, Bochum, Duitsland), woont in Amsterdam De Duits/Nederlandse kunstenaar David Jablonowski heeft als gastbegeleider meerdere dagen atelierbezoeken afgelegd bij deelnemers en een lezing gegeven over zijn werk. Zie toelichting in paragraaf 8.2.2 Rem Koolhaas (1944, Rotterdam), woont in Rotterdam De Nederlandse architect en onderzoeker Rem Koolhaas heeft als gastbegeleider atelierbezoeken afgelegd bij deelnemers en een lezing gegeven over zijn werk. Zie toelichting in paragraaf 8.2.1 Susanne Kriemann (1972, Erlangen, Duitsland), woont in Berlijn en Rotterdam De Duitse kunstenaar Suzanne Kriemann gebruikt fotografie om de vergeten geschiedenissen en verborgen ideologieën achter gebouwen en stedelijke structuren te achterhalen. Zij had solotentoonstellingen in Kunsthalle Mainz (2012), Kunsthalle Winterthur (2011), Berlinische Galerie (2010), KIOSK (Gent, 2010) en Künstlerhaus Stuttgart (2009). Kriemann wordt vertegenwoordig door Galerie Wilfried Lentz (Rotterdam) en RaebervonStengling (Zürich). Erik van Lieshout (1968, Deurne), woont in Rotterdam en Keulen Erik van Lieshout is regelmatig gastbegeleider aan De Ateliers en heeft in 2012 meerdere dagen atelierbezoeken gedaan. Het afgelopen jaar had Van Lieshout twee solotentoonstellingen, in Galerie Guido W. Baudach (Berlijn) en Museum für Moderne Kunst (Frankfurt). Werk van hem was in 2012 te zien in verschillende groepstentoonstellingen, onder meer in Manifesta 9 (Genk), SMAK (Gent) en Museion (Bolzano). Erik van Lieshout wordt vertegenwoordigd door Annet Gelink Galerie (Amsterdam), Galerie Krinzinger (Wenen), Maccarone (New York) en Guido W. Baudach (Berlijn).
12
Nathaniel Mellors (1974, Doncaster, UK), woont in Amsterdam en Londen De Britse kunstenaar Nathaniel Mellors heeft als gastbegeleider meerdere dagen atelierbezoeken afgelegd bij deelnemers en een lezing gegeven over zijn werk. Zie toelichting in paragraaf 8.2.1 Paulina Olowska (1976, Gdansk, Polen), woont en werkt in Raba Nizna, Polen De Poolse kunstenaar Paulina Olowska is regelmatig gastbegeleider aan De Ateliers. Ook in 2012 legde zij atelierbezoeken af bij deelnemers. Zij had het afgelopen jaar een solotentoonstelling in Simon Lee Gallery (Londen) en haar performance ‘Alphabet’ werd uitgevoerd in het Museum of Modern Art (New York).
Paulina Olowska, Angela Bulloch
Falke Pisano (1978, Amsterdam), woont in Berlijn De Nederlandse kunstenaar Falke Pisano heeft als gastbegeleider een dag atelierbezoeken afgelegd bij deelnemers en een lezing gegeven over haar werk. Zie toelichting in paragraaf 8.2.1 Josephine Pryde (1967, Alnwick, Northumberland, UK), woont in Berlijn De Engelse kunstenaar Josephine Pryde heeft als gastbegeleider een dag atelierbezoeken afgelegd bij deelnemers en een lezing gegeven over haar werk. Zie toelichting in paragraaf 8.2.2 Julika Rudelius (1968, Keulen, Duitsland), woont en werkt in New York Julika Rudelius is regelmatig gastbegeleider aan De Ateliers. In 2012 heeft zij meerdere dagen atelierbezoeken gedaan. Het afgelopen jaar had Rudelius solotentoonstellingen bij Leo Koenig (New York) en het Institute of Modern Art (Brisbane, Australië). Zij nam deel aan groepsexposities in het Cultureel Centrum (Luik), Schunck (Heerlen), Stedelijk Museum (Amsterdam), Lehmbruck Museum (Duisburg), Yi & C Contemporary Art (Taipei) en het Center for Contemporary Art (New Orleans). Johannes Schwartz (1970, München, Duitsland), woont in Amsterdam
13
De fotograaf Johannes Schwartz was meerdere dagen gastbegeleider aan De Ateliers. Schwartz werkt samen met Galerie Van Zoetendaal (Amsterdam) en Ulrich Fiedler (Berlijn). Norbert Schwontkowski (1949, Bremen), woont in Bremen en Berlijn De Duitse schilder Norbert Schwontkowski heeft als gastbegeleider atelierbezoeken afgelegd bij deelnemers en een lezing gegeven over zijn werk. Zie toelichting in paragraaf 8.2.1 Lucy Skaer (1975, Cambridge, UK), woont in New York en Glasgow De Engelse kunstenaar Lucy Skaer heeft als gastbegeleider twee dagen atelierbezoeken afgelegd bij deelnemers en een lezing gegeven over haar werk. Zie toelichting in paragraaf 8.2.2 Michael Stevenson (1964, Inglewood, New Zealand), woont in Berlijn De Nieuw-Zeelandse kunstenaar Michael Stevenson heeft als gastbegeleider een dag atelierbezoeken afgelegd bij deelnemers en een lezing gegeven over zijn werk. Zie toelichting in paragraaf 8.221 Tatiana Trouvé (1968, Constanza, Italië), woont in Parijs De Frans/Italiaanse kunstenaar Tatjana Trouvé, alumnus van De Ateliers, heeft als gastbegeleider atelierbezoeken afgelegd bij deelnemers en een lezing gegeven over haar werk. Zie toelichting in paragraaf 8.2.1 Ian Wallace (1943, Shoreditch, UK), woont en werkt in Vancouver Ian Wallace, een van de grondleggers van het zogeheten fotoconceptualisme dat Vancouver op de kaart van de hedendaagse kunst heeft gezet, is regelmatig gastbegeleider aan De Ateliers. Ook in 2012 heeft hij atelierbezoeken afgelegd bij de deelnemers. Het afgelopen jaar had Ian Wallace solotentoonstellingen bij Galerie Greta Meert (Brussel), Vancouver Art Gallery (Vancouver) en Cathriona Jeffries Gallery (Vancouver). Hij nam hij deel aan groepsexposities in Surrey Art Gallery (Surrey) en on de Vancouver Art Gallery en Presentation House (beide in Vancouver). Jack Whitten (1939, Bessemer, Alabama, USA), woont in Queens, New York, en Griekenland De Amerikaanse schilder Jack Whitten heeft als gastbegeleider een dag atelierbezoeken afgelegd bij deelnemers en een lezing gegeven over zijn werk. Zie toelichting in paragraaf 8.2.2
Jack Whitten
14
5.2 Gastbegeleiders: kunstcritici en curatoren Ulrich Loock (1953, Braunschweig, Duitsland), woont in Berlijn Ulrich Loock is regelmatig gastbegeleider aan De Ateliers. In 2012 heeft hij meerdere keren individuele atelierbezoeken afgelegd. Loock was directeur van de Kunsthalle Bern (1985- 1997), Kunstmuseum Lüzern (1997- 2001) en Deputy Director van het Museo Serralves in Porto (2003-2010). Momenteel werkt hij als kunstcriticus en freelance curator in Berlijn. Loock heeft veelvuldig gepubliceerd en hij heeft les gegeven op opleidingsinstituten in onder meer Bern en Milaan. Seth Siegelaub (1941, Bronx, New York, USA), woont in Amsterdam Curator, criticus, onderzoeker en verzamelaar Seth Siegelaub deed een dag atelierbezoeken bij deelnemers en gaf een lezing over de vraag ‘How quality is constructed in art history’. Zie toelichting in paragraaf 8.2.2. Bregje van Woensel (1974, ’s-Hertogenbosch), woont in Rotterdam. Bregje van Woensel is regelmatig gastbegeleider aan De Ateliers en fondsenwerver voor het Ateliers Support Fund. Voorheen was zij stadsconservator bij Museum Boijmans van Beuningen en conservator bij Museum De Paviljoens in Almere. Bregje van Woensel legde het afgelopen jaar meerdere dagen atelierbezoeken af bij deelnemers. Rein Wolfs (1960, Rotterdam), woont in Kassel Wolfs, begonnen als directeur van het Migros Museum in Zürich en vervolgens werkzaam als conservator in Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam, is sinds 2008 artistiek leider van Museum Fridericianum in Kassel. In 2003 was Rein Wolfs commissaris voor de Nederlandse inzending naar de Biënnale van Venetië. Wolfs heeft meerdere dagen als gastbegeleider atelierbezoeken afgelegd.
15
6. Deelnemers In 2012 werkten in totaal 33 verschillende deelnemers op De Ateliers, waarvan 14 vrouwelijke kunstenaars en 19 mannelijke kunstenaars. Twaalf van de kunstenaars hebben de Nederlandse nationaliteit of waren bij aanvang van hun werkperiode al langer dan twee jaar in Nederland woonachtig, Negentien van hen zijn afkomstig uit het buitenland.
6.1 Deelnemers die hun werkperiode in 2012 afrondden Fritz Bornstück (1982, Weilburg, Duitsland) Fritz Bornstück rondde zijn tweejarige werkperiode in mei 2012 af met zijn bijdrage aan de tentoonstelling ‘Intentional Stance’ in De Ateliers. De installatie bestond uit schilderijen, sculpturen en geluidswerken, waarin reflecties op de Duitse Romantiek samengingen met speculaties over persoonlijke lotsbestemming en het leven na een artist residency. De tragikomedie van het falen is een leidmotief in zijn werk. Enkele schilderijen zijn verkocht aan Nederlandse verzamelaars. Sinds september 2012 verdeelt Bornstück zijn tijd tussen Amsterdam en Berlijn. Hij exposeerde in oktober in het Koninklijk Paleis (Amsterdam) op de expositie ‘Koninklijke Prijs voor Schilderkunst 2012’ en in december exposeerde hij in Arti et Amictae als één van de winnaars van de Buning Bronger Prijzen 2012. Verder had Bornstück het afgelopen jaar exposities in Galerie Gerhard Hofland (Amsterdam), Galerie Mikael Andersson (Berlijn) en Galerie Hermann Germann (Zürich). De kunstenaar wordt vertegenwoordig door Galerie Mikael Andersson (Kopenhagen/Berlijn). Mitchel Breed (1989, Utrecht) De Utrechts schilder Mitchel Breed rondde zijn tweejarige werkperiode in mei 2012 af met zijn bijdrage aan de tentoonstelling ‘Intentional Stance’ in De Ateliers. Breed reflecteert in zijn werk op de positie van het medium schilderkunst binnen een snel veranderende informatiecultuur. Na zijn werkperiode in Amsterdam zette Breed zijn werk voort in een atelier in Utrecht. Zijn aanvraag voor een Startstipendium werd door het Mondriaan Fonds gehonoreerd. Het afgelopen jaar nam hij deel aan ‘Three artists walk in a bar’ in De Appel, Amsterdam.
16
Eric Bell (1985, St Catherines, Canada) & Kristoffer Frick (1985, Nürtingen, Duitsland) Eric Bell en Kristoffer Frick werken samen sinds hun studie aan de Städelschule in Frankfurt. Zij besloten hun tweejarige werkperiode in mei 2012 met een bijdrage aan de tentoonstelling ‘Intentional Stance’ in De Ateliers, bestaande uit een installatie met antibacteriologische stoffen en ozonapparaten, die de begrippen zuiverheid en atmosfeer (vaak gebezigd in relatie tot installatiekunst) een nieuwe dimensie gaven. Na beëindiging van hun werkperiode namen Frick & Bell deel aan ‘Beyond Imagination’ in het Stedelijk Museum, Amsterdam, waar zij een nieuwe film toonden, gebaseerd op zowel culinaire recepten van de revolutionair Marinetti als de beeldvorming in kookprogramma’s op televisie. De wederzijdse beïnvloeding van avant-garde en huiselijke alledaagsheid is één van de terugkerende thema’s in hun werk. Na hun werkperiode in Amsterdam verhuisden Bell & Frick naar Berlijn. Het duo wordt vertegenwoordigd door Ellen de Bruijne Projects (Amsterdam) en Galerie Cinzia Friedländer (Berlijn).
Eric Bell & Kristoffer Frick
François Lancien Guilberteau (1985, Brest, Frankrijk) De Franse kunstenaar François Lancien Guilberteau werkt met fotografisch beeldmateriaal van het internet. Met name de vrije circulatie van foto’s en filmbeelden tijdens de Arabische lente interesseert hem. Zijn werk is samen te vatten als een analyse van een beeldcultuur die alsmaar meer van de wereld zichtbaar maakt en tegelijk steeds minder inzicht biedt. Lancien Guilberteau rondde zijn tweejarige werkperiode in mei 2012 af met zijn bijdrage aan de tentoonstelling ‘Intentional Stance’ in De Ateliers. Werken van hem werden verkocht aan Nederlandse collectioneurs. In de zomer verhuisde de kunstenaar naar Parijs. In november had hij een solotentoonstelling in Mosquito Coast Factory in Campbon (Frankrijk) en nam hij deel aan een groepstentoonstelling in Galerie Shanaynay (Parijs).
Francois Lancien Guilberteau
17
Saskia Noor van Imhoff (1982, Mission, Canada) De Nederlandse kunstenaar Saskia Noor van Imhoff maakt installaties, foto’s en videowerken, waarin zij de verschillende hoedanigheden van haar eigen en andermans kunstwerken onderzoekt in relatie tot steeds veranderende omstandigheden. Van Imhoff eindigde haar tweejarige werkperiode met een grote installatie voor de tentoonstelling ‘Intentional Stance’ in De Ateliers in mei 2012. Delen van deze installatie zijn aangekocht door particuliere kunstverzamelaars. Het werk trok veel aandacht van de pers, o.m. Vogue Nederland, H(e)art, Kunstbeeld en Metropolis M schreven erover. Saskia Noor van Imhoff werkt sinds de zomer van 2012 in een eigen atelier in Amsterdam. Zij had afgelopen jaar tentoonstellingen bij onder meer W139 (Amsterdam). Met curator en kunstcriticus Ulrich Loock, gastbegeleider aan De Ateliers, werkt ze aan een project in het archeologisch museum van Amman in Jordanië. Vaste begeleider Marlene Dumas nomineerde Van Imhoff voor de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs 2013 (Stedelijk Museum, Schiedam).
Saskia Noor van Imhoff, installatie ‘Intentional Stance’, 2012
Fiona Mackay (1984, Aberdeen, Verenigd Koninkrijk) De Schotse kunstenaar Fiona Mackay rondde haar tweejarige werkperiode in mei 2012 af met haar bijdrage aan de tentoonstelling ‘Intentional Stance’ in De Ateliers. Zij toonde een twaalftal grote, abstracte schilderijen gemaakt met dunne batikverf op doek. De presentatie vond veel bijval: alle werken zijn verkocht aan Nederlandse en buitenlandse verzamelaars. In augustus kreeg Mackay een solotentoonstelling in de Nederlandsche Bank (Amsterdam), in september deed zij mee aan een groepsexpositie bij Galerie Martin van Zomeren (Amsterdam). In oktober 2012 had Mackay een solotentoonstelling bij Galerie Albert Baronian (Brussel). Sinds haar werkperiode aan De Ateliers woont en werkt Fiona Mackay afwisselend in Brussel en Berlijn.
18
Fiona Mackay
Mia Marfurt (1985, Langnau bei Reiden, Zwitserland) De Zwitserse beeldhouwer Mia Marfurt maakt monumentale sculpturen van onbeduidende motieven als een frietje of een opgerold bankbiljet. Ze stelt vragen bij de maat, schaal en plaats van sculptuur, alsook bij de relatie tussen waarde en prijs. Het afgelopen jaar nam Marfurt deel aan verschillende groepstentoonstellingen in Zürich. Mia Marfurt beëindigde haar werkperiode na één jaar per 1 september 2012; zij gaf er de voorkeur aan haar atelierpraktijk voort te zetten in Zürich. Emma van der Put (1988, Den Bosch) Emma van der Put rondde haar tweejarige werkperiode in mei 2012 af met haar bijdrage aan de tentoonstelling ‘Intentional Stance’ in De Ateliers. Zij toonde een selectie videowerken, waarin de analyse van de grammatica van de cinematografie samengaat met aandachtige observaties van gedragingen van menigtes. Van der Put heeft verschillende werken verkocht aan particuliere kunstverzamelaars. Na haar werkperiode betrok Emma van der Put een eigen atelier in Amsterdam. Het afgelopen jaar was werk van haar te zien op groepstentoonstellingen als ‘BYTS” (Den Bosch), ‘Point de Vue’ (Den Bosch), ‘Lost in Translation?’ (SMART,
19
Amsterdam) en ‘Unexpressive’ (Ketelfactory, Schiedam). Emma van der Put wordt vertegenwoordigd door Galerie Tegenboschvanvreden (Amsterdam) Laurens Stok (1983, Ridderkerk) De Utrechtse schilder Laurens Stok rondde zijn werkperiode na twee jaar af met een presentatie tijdens ‘Intentional Stance’ in mei 2012 op De Ateliers. Stoks figuratieve schilderijen van oogleden en vitragegordijnen spelen een spel met het zijn en schijn van de schilderkunst. Na beëindiging van zijn werkperiode verhuisde Stok naar Utrecht, waar hij zijn kunstenaarspraktijk voortzet in een eigen atelier. Amanda Wasielewski (1984, Chicago, IL, VS) Het werk van de Amerikaanse kunstenaar Amanda Wasielewski is gebaseerd op uitgebreide research naar de geschiedenis van technologie en media. Wasielewski besloot haar tweejarige werkperiode aan De Ateliers met een grote installatie voor de expositie ‘Intentional Stance’ op De Ateliers in mei 2012. De installatie legde een onvermoed verband tussen twee technologische vindingen: de elektrische mechanisering van het weefgetouw en het schrijven van de software voor de eerste maanlanding. In 2012 nam Wasielewski deel aan ‘Three Artists walk in a Bar’ in De Appel (Amsterdam). Na haar werkperiode aan De Ateliers woont en werkt de kunstenaar afwisselend in Londen en Dubai.
6.2 Deelnemers die hun werkperiode in 2012 continueerden Penny Andrea (1990, Coventry, Verenigd Koninkrijk) Penny Andrea maakt korte films waarin zij op speelse en humoristische wijze reflecteert op de principes en conventies van cinema en beeldende kunst. In 2012 nam zij deel aan de groepsexposities ‘Psychosexual Objects’ (The Architectral Association, Londen), ’20 Rue Jacob’ (Gallerie Rakatila, Tampere) en ‘Limbodrome’ op De Ateliers. Andreas Arndt (1983, Karlstad, Zweden) De Zweedse kunstenaar Andreas Arndt legt zich toe op films, performances, ruimtelijk werk en installaties, die een humoristische kijk geven op onze verstoorde relatie tot de natuurlijke omgeving. In 2012 nam hij deel aan groepstentoonstellingen als ‘Bananen machen glücklich’ (Kunstverein Schramberg), ‘Three artists walk into a bar’ (De Appel, Amsterdam), ‘KAAP 2012’ (Fort Ruigenhoek, Utrecht), ‘Krummes Ding’ (V8, Karlsruhe) en ‘Limbodrome’ (De Ateliers). Chad Burt (1978, Digby, Canada) Chad Burt speelt in zijn schilderijen, sculpturen en performances met identiteiten en vermommingen, waarin hij optreedt in zelfontworpen kostuums. Op uitnodiging van het Cobra Museum voor Moderne Kunst, Amstelveen, maakte Chad Burt een installatie voor de groepstentoonstelling ‘Andere Tijden’, waarbij jonge kunstenaars werden gevraagd te reageren op archief en collectie van het museum. Verder werkte Burt mee aan de expositie ‘Three Artists Walk In A Bar’ (De Appel, Amsterdam) en ‘Limbodrome’ op De Ateliers. Simeon Cieslinski (1988, Asht on Under-lyne, Verenigd Koninkrijk) De Engelse kunstenaar Simeon Cieslinksi maakt objecten en videowerken, vaak gebaseerd op onderzoek naar de relaties tussen taal, ontwerp en techniek, meer in het bijzonder het verband tussen denken en doen, tussen idee en ambacht. Werk van hem was in 2012 te zien op de expositie ‘Limbodrome’ op De Ateliers. Lennart Lahuis (1986, Hengelo) Beeldhouwer Lennart Lahuis construeert sculpturen en ruimtelijke installaties waarin illusionisme, optische misleiding en irrationaliteit terugkerende thema’s zijn. Hij werkt met ongebruikelijke materialen als gemalen vijgenbladeren en plakfolie. In 2012 had hij een solotentoonstelling in Moïra (Utrecht).
20
Anna-Bella Papp (1988, Chisineu-Cris, Roemenië) De Roemeense beeldhouwer Anna Bella Papp maakt bas-reliëfs, sculpturen en tekeningen. Het afgelopen jaar nam zij deel aan de groepstentoonstellingen ‘Eu’ in Museum Tongerlohuys (Roosendaal) en ‘European Travellers: Art from Cluj Today’ in Kunsthalle Budapest (Boedapest). Daniel de Roo (1984, Amsterdam) Daniel de Roo maakt ruimtelijk werk en theatrale ensceneringen waarin hij de beeldtaal van utopia onderzoekt, zowel in de media als in kunst en architectuur. Zijn onderzoek richt zich in het bijzonder op de erfenissen van constructivisme en modernistische architectuur. In 2012 maakte hij de solotentoonstelling ‘A Study of Hiding’ in Het Veemtheater (Amsterdam) en nam hij deel aan de groepstentoonstellingen ‘The Space Inbetween’ in P///AKT (Amsterdam) en ‘All that is solid melts into air’ in de Boterhal (Hoorn).
Adriana Salazar Arroyo, Anna Bella Papp
Adriana Salazar Arroyo (1981, San José, Costa Rica) De tekeningen, films en ruimtelijk werken van Adriana Salazar Arroyo refereren aan de instabiliteit van plaats en ruimte en zijn mede gebaseerd op haar jeugdervaringen van aardbevingen in Midden Amerika. In 2012 was haar werk te zien in de Foundry Gallery (Lewes, UK) en op het web channel Arte Creativ, alsook op het Media City Film Festival (Toronto, Canada) en de expositie ‘Limbodrome’ op De Ateliers. Eric Sidner (1984, Houston TX, Verenigde Staten) De Amerikaanse kunstenaar Eric Sidner maakt grafisch werk en tekeningen met airbrush en print-technieken en ruimtelijk werk. Tot zijn bronnenmateriaal behoort de iconografie van niches in de entertainment cultuur. In 2012 nam Sidner deel aan een groepstentoonstelling in Altman Siegel Gallery (San Francisco) en de expositie ‘Limbodrome’ op De Ateliers. Ook verzorgde hij met modeontwerper Alexander Brenninkmeijer de presentatie van C+A Tour in De Ateliers in oktober 2012.
Eric Sidner, installatie ‘Limbodrome’, 2012
21
Christoph Westermeier (1984, Keulen, Duitsland) Christoph Westermeier maakt fotografisch werk, onder meer met materiaal afkomstig van het internet en commerciële fotografie. In 2012 had Westermeier een solotentoonstelling in Galerie Max Mayer in Düsseldorf, ‘The Early Walnut Period’. Voor de groepstentoonstelling ‘The Memories Are Present’ in Stedelijk Museum Bureau Amsterdam maakte de kunstenaar de installatie ‘Barbarian & Classics’, bestaande uit opnieuw gefotografeerde postkaarten en andere reproducties van objecten uit museumcollecties. Op 12 augustus gaf Westermeier een lezing in SMBA waarin hij de aandacht richtte op technische mankementen, absurde composities, dolende schaduwen en vliegende objecten op ansichtkaarten, boekillustraties, reclamefoto’s, veilingcatalogi. Ook was werk van hem opgenomen in de groepstentoonstellingen in BCC (Frankfurt) en de Appel (Amsterdam). Timmy van Zoelen (1982, IJsselstein) Timmy van Zoelen maakt videowerken, sculpturen, grafisch werk, installaties en tekeningen, waarbij gevoelige onderwerpen als fascisme, seksualiteit, lichamelijkheid en geweld terugkerende onderwerpen zijn. In 2012 had Van Zoelen een solotentoonstelling in The Hunterian Museum (Glasgow), tijdens het Glasgow International Festival of Visual Art. Samen met Jacob Dwyer stelde hij de film- en videotentoonstelling ‘Limbodrome’ samen, te zien op De Ateliers tijdens het galerieweekend Capital A in december 2012, waarin ook werk van hemzelf was opgenomen. Daarnaast nam Van Zoelen deel aan het project ‘Three artists walk in a bar’ in De Appel, Amsterdam.
Emma van der Put, Timmy van Zoelen, Eric Sidner, Eric Bell
6.3 Deelnemers die hun werkperiode in 2012 begonnen Cian-Yu Bai (1984, Taichung, Taiwan) De Taiwanese schilder Cian-Yu Bai studeerde aan de Taipei National University of the Arts (2005-2008) en vervolgens aan het Department of Fine Art van deze universiteit in GuanDu (2008-2012). In haar levendige,
22
stemmige schilderijen en tekeningen verkent Cian-Yu Bai de vreemdheid van het alledaagse (en nachtelijke) leven. Zij begon haar werkperiode aan De Ateliers op 1 september 2012. Jacob Dwyer (1988, London, UK) De Engelse filmmaker Jacob Dwyer studeerde Fine Art aan de University of Newcastle Upon Tyne (2007-2011) en vervolgens Experimental Film aan de Kingston University in Londen (2011-2012). Dwyers interese gaat uit naar het cinematografische essay, als genre dat een uitweg biedt uit conventionele vertelvormen. Jacob Dwyer begon zijn werkperiode aan De Ateliers op 1 september 2012. Samen met Timmy van Zoelen was hij samensteller van ‘Limbodrome’, een expositie van film en videowerken van Ateliers-deelnemers tijdens galerieweekend Capital A in december 2012. Het afgelopen jaar werden zijn films vertoond in Hannah Barry Gallery (Londen), Kingston University (Londen), Mode (Istanbul), De Ateliers (Amsterdam) en het British Film Institute (Londen). Paul Geelen (1983, Weert) De Nederlandse beeldhouwer Paul Geelen volgde zijn opleiding aan AKV St Joost in Breda (2004-2008) en werkte daarna enkele jaren als zelfstandig kunstenaar in zijn atelier in Breda. Vanuit een nieuwsgierige, onderzoekende attitude wil hij het onzichtbare betrappen. Zo maakte hij werken met copulerende naaktslakken en onder water exploderend tin. Hij begon zijn werkperiode op De Ateliers op 1 september 2012. Het afgelopen jaar maakte Geelen een solotentoonstelling voor P///AKT op de Kunstvlaai en nam hij deel aan groepstentoonstellingen in zowel de publieke ruimte als in kunstinstellingen, waaronder het Slotpark (Oosterhout), Over de Schutting (Breda), MU (Eindhoven), Lokaal 01 (Breda), Bio Art Lab (Eindhoven) en de Ateliers (Amsterdam). Sarah-Jane Hoffman (1984, Siegburg, Duitsland) Sarah-Jan Hoffmann studeerde aan de Nuova Accademie Di Belle Arte in Milaan (2005-2006) en aan de Kunstakademie Düsseldorf (2006-2012) als Meisterschülerin bij Rosemarie Tröckel. Hoffmann werkt met uiteenlopende materialen, van textiel en foto’s tot suiker. Ze is winnaar van de Lehmkul Kunstpreis 2012 en begon haar werkperiode op De Ateliers per 1 september 2012. Het afgelopen jaar nam zij deel aan groepstentoonstellingen in Monschau, Keulen, Amsterdam en München.
studio Sarah-Jane Hoffman
Ruben Kragt (1988, Utrecht) De Nederlandse schilder Ruben Kragt volgde zijn opleiding Fine Art aan de HKU in Utrecht (2006-2010) en werkte daarna als zelfstandig kunstenaar. Zijn figuratieve tekeningen en schilderijen zijn reflecties op de temporele aard van het schilderen zelf en de actualiteit van schilderkunst. Ruben Kragt begon zijn werkperiode aan De Ateliers op 1 september 2012. Mila Lanfermeyer (1988, Amsterdam) Mila Lanfermeyer behaalde haar BA aan de Gerrit Rietveld Akademie Amsterdam (2007-2011) en volgde het Honours Program Art & Research aan de UvA (2009-2010). Lanfermeyer werkt met uiteenlopende materialen en technieken, van textiel tot film. Zelfreflectie en publieke beeldvorming zijn terugkerende thema’s in haar werk. In mei 2012 hield zij een presentatie in Mediamatic (Amsterdam). Bij haar afstuderen werd ze genomineerd voor de GRA Awards. Mila Lanfermeyer begon haar werkperiode aan De Ateliers op 1 september 2012. Werk van haar was te zien op de expositie ‘Limbodrome’ op De Ateliers.
23
Charlotte Louen (1984, Bad Neuenahr, Duitsland) De Duitse kunstenaar Charlotte Louen behaalde haar BA European Studies aan de Universiteit van Maastricht (2003- 2007) en haar BA Fine Art aan de AKV St Joost in ‘s-Hertogenbosch (2008-2011). Bij haar afstuderen werd ze genomineerd voor de Lucas Prijs 2011. Zij liep stages bij de Jan van Eyckacademie (Maastricht) en Bavaria Filmproduktion (München). Louen begon haar werkperiode op De Ateliers op 1 september 2012. Ana Navas (1984, Quito, Ecuador) Ana Fernanda Navas Dolinsek studeerde filosofie en kunstgeschiedenis aan de Freie Universität van Berlijn (2003-2004) en Fine Arts aan de Staatliche Hochschule für Bildende Kunst in Karlsruhe (2004-2010), waarna zij Meisterschülerin was bij Franz Ackermann (2011). In 2009 verbleef zij als uitwisselingsstudent in Mexico aan de Esmeralda Akademie. In haar vaak humoristische performances, films en ruimtelijk werk traceert Navas, geboren in Ecuador als kind van Kroatische en Venezolaanse ouders en opgeleid in Duitsland, culturele omzettingen en vertalingen en alles wat daarbij mis kan gaan. Zij begon haar werkperiode aan de Ateliers op 1 september 2012. Het afgelopen jaar nam zij deel aan verscheidene groepstentoonstellingen in o.m. Karlsruhe, Mulhouse en Amsterdam. Rachel Niffenegger (1985, Evanston IL, USA) De Amerikaanse kunstenaar Rachel Niffenegger behaalde haar BA aan The school of the Art Institute of Chicago (2008) en haar MFA Art Theory and Practice (2012) aan de Northwestern University in Evanston, Illinois. Zij begon haar werkperiode op De Ateliers op 1 september 2012. Rachel Niffenegger nam het afgelopen jaar deel aan groepstentoonstellingen in Green Gallery East (Milwaukee), Western Exhibitions (New York City), Bourouina Gallery (Berlijn), The Block Museum Northwestern University (Evanston), The Hyde Park Center (Chicago), Club Midnight (Berlijn) en de expositie ‘Limbodrome’ op De Ateliers. Mike Pratt (1987, Seaham, Verenigd Koninkrijk) De Engelse schilder Mike Pratt behaalde zijn BA aan de Northumbria University (2006-2009) en werkte daarna enkele jaren in een atelier in Newcastle, met exposities in Gateshead, Newcastle, Rome, Manchester en Los Angeles. Mike Pratt begon zijn werkperiode aan De Ateliers op 1 september 2012. Taocheng Wang (1981, Chengdu, Sichuan, China) De Chinese kunstenaar Taocheng Wang begon zijn werkperiode aan De Ateliers op 1 september 2012. Voorheen studeerde hij van 2004 tot 2006 traditionele Chinese kunst, literatuur en visuele communicatie aan de Nanjing Normal University in Nanjing City, China. Van 2010 tot 2012 was hij gaststudent aan de Städelschule in Frankfurt. De miniaturen, videowerken en samengestelde objecten van Taocheng houden het midden tussen tegengestelden, tussen het mannelijke en het vrouwelijke, tussen Europees en Aziatisch, hedendaags en klassiek. De kunstenaar inspireert zich op diverse culturele fenomenen, van Chinese tuinen tot Westerse hofcultuur. In 2012 maakte Taocheng Wang de solotentoonstelling ‘What is Revealed by the Tide’ in OV Gallery (Shanghai) en was werk van hem te zien op Art Taipei (Taiwan), Frieze Art Fair (Londen), de 9e Shanghai Biennale (Shanghai), Art Stage (Singapore) en de expositie ‘Limbodrome’ op De Ateliers.
Taocheng Wang
24
7. Werving, aanmelding, selectie, promotie
7.1 werving In 2012 heeft De Ateliers jonge kunstenaars opgeroepen zich aan te melden via de website, posters die verspreid werden op kunstacademies en culturele instellingen, en advertenties in kunsttijdschriften Metropolis M, Frieze en De Witte Raaf. De verschillende advertenties en ander drukwerk werden ontworpen door Rutger Fuchs (Amsterdam). Begeleiders en gastbegeleiders hebben bij hun werkzaamheden in binnen en buitenland jong talent geattendeerd op De Ateliers. Tijdens een voorlichtingsdag over vervolgopleidingen en beroepsmogelijkheden op de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag sprak deelnemer Timmy van Zoelen over De Ateliers. Op een informatiemarkt voor studenten op de Gerrit Rietveld-academie was deelnemer Saskia Noor van Imhoff aanwezig om vragen van belangstellenden te beantwoorden (22.02.12). De Spaanse kunstenaar Paloma Polo, alumnus van De Ateliers, hield een lezing over haar ervaringen tijdens haar werkperiode aan De Ateliers op de internationale kunstbeurs ARCO in Madrid (19.02.12). Dominic van den Boogerd vertelde over De Ateliers in een paneldiscussie over postacademische instellingen (28.02.12) in De Pont, Tilburg. De website geeft informatie over De Ateliers en de aanmeldingsprocedure. In het afgelopen jaar is het gebruik opnieuw toegenomen. Bezoekers 2009 34.184 2010 45.750 2011 53.611 2012 58.121 De pieken waren in de maanden januari en mei, voorafgaand aan de deadlines voor aanmeldingen.
25
7.2 Aanmelding De Ateliers organiseerde in het afgelopen jaar één maal een aanmeldingsronde. In het verleden vond twee maal per jaar een aanmeldingsronde plaats. Die tweede ronde was bedoeld Nederlandse academieverlaters een kans te geven direct na hun afstuderen door te gaan naar De Ateliers. De praktijk wees uit dat het aantal Nederlandse aanmeldingen echter niet noemenswaardig afwijkt van dat van de eerste ronde in februari. De reductie van twee aanmeldingsronden tot één maakt een beter overzicht en een betere vergelijking van kandidaten mogelijk en bespaart kosten. Het totale aantal ingediende portfolios is door de beperking tot één ronde gedaald ten opzichte van 2011. Aantal aanmeldingen 2006: 536 2007: 571 2008: 612 2009: 605 2010: 675 2011: 719 2012: 567 Leeftijd 20-24: 131 25-29: 290 30-34: 122 35+ : 24 Nationaliteit Nederland 101 (17,8 %) Buitenland 466 (82,2 %) Herkomst buitenlandse aanmeldingen Buitenlandse aanmeldingen zijn afkomstig uit 69 verschillende landen: 79 USA 48 Verenigd Koninkrijk 42 Duitsland 24 Israël 21 Italië 15 Frankrijk 13 Canada 12 Japan 11 België 10 Ierland, Zuid-Korea, Spanje, Zwitserland 09 Zweden 07 Polen 06 Brazilië, Griekenland, Oostenrijk, Rusland, Zuid-Afrika 05 Argentinië, Denemarken, Hongarije, India, Portugal, Turkije 04 Australië, Bulgarije, Chili, China, Litouwen, Mexico, Roemenië, Slowakije 03 Iran, Noorwegen, Oekraïne, Schotland 02 Colombia, Cuba, Estland, Kroatië, Luxemburg, Mongolië, Nieuw-Zeeland, Peru, Slovenië, Taiwan, Thailand, Venezuela 01 Bolivia, Costa Rica, Cyprus, Ethiopië, Filipijnen, Finland, Haïti, Kameroen, Kazachstan, Letland, Libië, Moldavië, Mozambique, Puerto Rico, Servië, Singapore, Tsjechië. Vooropleiding Geen/onvoltooid 20
26
Voltooid
547
Discipline (meerdere disciplines mogelijk) Schilderen, tekenen 290 Foto, film, video 266 Sculptuur, installatie 286 Mixed media 206 Performance 95 Grafiek 16 Keramiek 4
7.3 Selectie In 2012 vond één selectieronde plaats. Aanmeldingen bestaan uit documentatiemateriaal en een aanmeldingsformulier. Enkele vaste begeleiders maken een voorselectie. De geselecteerde inzendingen worden vervolgens beoordeeld door alle vaste begeleiders gedurende de finale sessie. Belangrijke criteria zijn beeldende kwaliteit, artistieke ambities en potentie voor toekomstige ontwikkeling. Diploma’s en praktijkervaring zijn niet vereist, wel een goede beheersing van het Engels. Wanneer drie of meer begeleiders dat wenselijk achten, wordt een kandidaat uitgenodigd voor een toelichtend gesprek. Zo’n interview duurt circa drie kwartier. Selectie vind plaats in verschillende rondes: meerdere dagen van voorselecties, een dag voor de finale selectie en een aantal dagen voor interviews. De samenstelling van de jury van elk van deze sessies was wisselend. Juryleden waren Rob Birza, Angela Bulloch, Dominic van den Boogerd, Chris Evans, Melvin Moti, Marien Schouten, Fiona Tan, Willem de Rooij, Bojan Sarcevic en Marijke van Warmerdam.
Voor de selectieronde in februari meldden zich 567 kunstenaars. Uiteindelijk werden twaalf van hen aangenomen. Twee kandidaten werden zonder interview aangenomen, Cian-Yu Bai (Taiwan) en Rachel Niffenegger (USA). Twee kandidaten zijn uitgenodigd in 2013 opnieuw aanmelding te doen, Sam van Gils en Marthe Zink, beiden uit Nederland. Achttien kandidaten werden voor een interview uitgenodigd. De interviews vonden plaats op 17 april, 24 april en 15 mei. Tien kandidaten waren succesvol: Tim Breukers (Nederland) Jacob Dwyer (Verenigd Koninkrijk)
27
Paul Geelen (Nederland) Sarah-Jane Hoffman (Duitsland) Ruben Kragt (Nederland) Mila Lanfermeyer (Nederland) Charlotte Louen (Duitsland/Nederland) Ana Navas (Venezuela/Duitsland) Mike Pratt (Verenigd Koninkrijk) Taocheng Wang (China/Duitsland) Acht kandidaten zijn niet aangenomen: Adriana Bildaru (Roemenië/Verenigd Koninkrijk) Lotte Bosman (Nederland) Christiaan Drost (Nederland) Patrick Goddard (Verenigd Koninkrijk) Rachel van Haver (Nederland) Ray Hegelbach (Zwitserland) Joost Krijnen (Nederland) Robin Meijers (Nederland) Voor aanvang van het werkjaar meldde Tim Breukers zich af; hij verkoos de Rijksacademie van Beeldende Kunsten, waar hij zich eveneens met succes had aangemeld, vanwege technische faciliteiten.
7.4 Promotie De Ateliers investeert veel tijd en energie in het vergroten van haar naamsbekendheid en het verbreden van draagvlak bij het publiek. In de afgelopen jaren is daartoe een samenwerkingsverband opgebouwd met de AVRO en IDTV, met name voor de productie van het televisieprogramma ’De Nieuwe Rembrandt’, uitgezonden in voorjaar 2012, dat zich grotendeels afspeelde in De Ateliers, met medewerking van oud-deelnemers Krijn de Koning, Rob Birza, David Bade en Heringa/Van Kalsbeek. Daarnaast werkt De Ateliers nauw samen met Interakt en cineast Ditteke Mensink, die een documentaire maakt waarin zij enkele jonge talenten op De Ateliers gedurende twee jaar intensief volgt. De film zal worden uitgezonden in ‘Het Uur van de Wolf’ en zal ook worden uitgebracht in de bioscoop. Steeds vaker organiseert De Ateliers publieke activiteiten in samenwerking met andere kunstinstellingen. Zo werd met het Stedelijk Museum de serie Talking Film georganiseerd, waarin oud-deelnemers en (gast-) begeleiders van De Ateliers praten over hun interesse in film. Met galeries en kunstcentra in Amsterdam werd en wordt samengewerkt aan het kunstweekend Capital A, waarbij De Ateliers in 2012 een groepstentoonstelling van deelnemers presenteerde. Met Stichting Outset, een internationale vereniging van art patrons, is een samenwerkingsproject opgezet onder de naam ‘De Ateliers Debuut Series’, bestaande uit een jaarlijkse solotentoonstelling van een Ateliers-alumnus in het Gemeentemuseum in Den Haag, die gepaard zal gaan met een aankoop door het museum en verschillende publieksactiviteiten.
David Jablonowski (m) met Bouke en Gwen Neumann, Stichting Outset
28
8. Activiteiten
8.1 Excursie Vanwege noodzakelijke besparingen op de kosten is de jaarlijkse excursie in 2012 geschrapt. Het werkjaar 2012-2013 werd ingeluid met een gezamenlijk etentje voor deelnemers en begeleiders, gevolgd door een bezoek aan een exclusieve preview van het nieuwe Stedelijk Museum op donderdag 20 september, georganiseerd i.s.m. het Stedelijk Museum.
8.2 Lezingen Met de series kunstenaarslezingen profileert De Ateliers zich als een belangrijk podium voor internationale beeldende kunstenaars. De lezingen zijn open voor iedereen. Ze worden aangekondigd op de website, in advertenties in kunsttijdschriften en met een poster die op kunstacademies, kunstinstellingen en bibliotheken wordt verspreid. Het programma is samengesteld op basis van suggesties van begeleiders, gastbegeleiders en deelnemers. Van alle lezingen zijn video of geluidsopnamen gemaakt. De kunstenaarslezingen vinden plaats in twee series, ‘Spring Blossom’ in het voorjaar en ‘Indian Summer’ in het najaar. Naast deelnemers en begeleiders telt het publiek veel academiestudenten, kunstenaars, museummedewerkers, galeriehouders, onderzoekers, verzamelaars en critici. Van de 13 lezingen in 2012 waren er meerdere uitverkocht.
8.2.1 Kunstenaarslezingen Spring Blossom 2012 De lezingen in de serie Spring Blossom 2012 vonden plaats op dinsdagnamiddagen in de periode 20 maart tot en met 17 april. Enkele bezoeken van buitenlanders aan De Ateliers zijn georganiseerd in samenwerking met andere kunstinstellingen. Het afgelopen jaar werd daartoe samengewerkt met o.a. Stedelijk Museum (Amsterdam), Gabriel Rolt Galerie (Amsterdam), Museum De Pont (Tilburg), David Zwirner Gallery (New York), GRIMM Gallery (Amsterdam) en Zeno X Gallery (Antwerpen). De lezingen werden druk bezocht. Een extra lezing werd ingevoegd in januari.
Philip-Lorca diCorcia
Dinsdag 31 januari Philip-Lorca diCorcia (1951, Hartford, Connecticut, USA), woont in New York Het werk van de Amerikaanse fotograaf Philip-Lorca diCorcia houdt het midden tussen informele snap shots en zorgvuldig geënsceneerde composities met een barokke theatraliteit. Documentaire vermengt zich met de fictie van cinema en reclame. Sinds zijn deelname aan de beeldbepalende expositie ‘Pleasures and Terrors of Domestic Comfort’ (Moma, New York, 1997) heeft de kunstenaar wereldwijd bijval gekregen.
29
Solotentoonstellingen werden georganiseerd door Manezh Hall (Moskou, 2009), Los Angeles County Museum of Art (2008), ICA (Boston, 2007), Foam (Amsterdam, 2006), Fondazione Bevilacqua la Masa (Venetië, 2005), Whitechapel Art Gallery (Londen, 2003), Museum Folkwang (Essen, 2003) en Magasin 3 (Stockholm, 2003). DiCorcia nam deel aan de Whitney Biennial (1997), Carnegie International (2003) en Gwangju Biennial (2010). Philip-Lorca diCorcia wordt vertegenwoordigd door David Zwirner (New York), Monika Sprüth Philomene Magers (Keulen, München, Londen), Almine Rech (Parijs, Brussel) en Monica de Cardenas (Milaan). De lezing was uitverkocht. De lezing van Philip-Lorca diCorcia werd georganiseerd i.s.m. David Zwirner Gallery (New York) en Museum de Pont, Tilburg Dinsdag 20 maart Nathaniel Mellors (1974, Doncaster, UK), woont in Amsterdam en Londen De Britse kunstenaar Nathaniel Mellors maakte naam met indrukwekkende exposities waarin elektronisch geanimeerde figuren worden gecombineerd met absurdistische films, objecten en fotowerken. Terugkerend thema is de wisselstroom tussen onze neiging ideeën en waarden te projecteren op voorwerpen enerzijds en anderzijds de digitale realiteit waarin het beeld steevast prevaleert over wat het representeert. Mellors’ excentrieke universum verraadt een fascinatie voor het ongecultiveerde. Mellors had solo shows in het Cobra Museum (Amstelveen 2010-2011), De Hallen (Haarlem, 2010), SMBA (Amsterdam, 2009), Monterhermoso (Vitoria, 2009), South London Gallery (2009) en Lombard-Freid Projects (New York, 2009). Hij nam deel aan de BIënnale van Venetië 2011 en de Tate Triennial 2009. De kunstenaar werkt samen met Galerie Diane Stigter (Amsterdam), Monitor (Rome) en Matts Gallery (London).
Nathaniel Mellors, Hippy Dialectics, 2010, silicone, electronics, software, audio
Dinsdag 27 maart Norbert Schwontkowksi (1949, Bremen), woont in Bremen en Berlijn De anonieme, ietwat morbide wereld van Nobert Schwontkowksi wordt beheerst door melancholische gevoelens van isolement, verlangen en onrust. De kunstenaar fabriceert zijn eigen verfstoffen met o.m. kopersulfaat, ijzerchloride en thee, wat de aardse kleuren en gruizige texturen van zijn schilderijen kan verklaren. Schwontkowski had grote solo shows in Münchner Stadtmuseum (2009), KW (Berlin, 2008), Kabinet für Aktuelle Kunst (Bremerhaven, 2007) en hij nam deel aan Berlin Biënnale 4 (2006). De kunstenaar wordt vertegenwoordigd door Contemporary Fine Arts (Berlin), Grimm (Amsterdam), Kerlin Gallery (Dublin), David Risley Gallery (Kopenhagen) en Raucci/Santamaria (Napels). Het bezoek van Schwontkowski aan De Ateliers werd georganiseerd i.s.m. Grimm Gallery (Amsterdam). Dinsdag 3 april Rem Koolhaas (1944, Rotterdam), woont in Rotterdam Rem Koolhaas is architect, oprichter van Office for Metropolitan Architecture en haar tegenhanger, het onderzoeksburo AMO, stedebouwkundige en theoreticus. Zijn boeken ‘Delirious New York’ (1978), ‘SMLXL’ (1995), ‘Harvard Design School Guide to Shopping’ (2002) en ‘Content’(2003) werden invloedrijk ook in de beeldende kunstwereld. Als winnaar van The Pritzer Prize van 2000 schaarde Time hem onder de Top 100 of
30
Most Influential People in the World in 2008. Tot OMA’s projecten horen o.m. Kunsthal (Rotterdam, 1992), Casa di Musica (Porto, 2004), Nederlandse Ambassade (Berlijn, 2004) en CCTV Headquarters (Beijing, 2009). Koolhaas’ onderzoek omvat een encyclopedische variëteit aan onderwerpen, van winkelen tot verkeersopstoppingen, van Prada tot de Europese Unie, van Lagos tot de Pearl River Delta. Vanwege de overweldigende belangstelling werd een tweede zaal opengesteld met livestream verbinding naar de lecture room.
Toon Verhoef, Tatiana Trouvé
Dinsdag 10 april Tatiana Trouvé (1968, Constanza, Italy), woont in Parijs De sculpturen en installaties van oud-Ateliers-deelnemer Tatiana Trouvé bestaan vaak uit architectonische interventies in de expositieruimte. Sinds ten jaar werkt zijn aan haar ‘Bureau of Implicit Activities’, dat tevens een soortarchief van haar werk is. Tatiana Trouvé had solo tentoonstellingen in Kunsthaus Graz (2010), South London Gallery (2010), Migros Museum (Zürich, 2009), Kunsthalle Hamburg (2009), Centre Pompidou (Parijs, 2008) en Villa Arson (Nice, 2007). Zij nam deel aan de Biënnale van Venetië in 2007 en is winnaar van de Prix Marcel Duchamp 2007. Tatiana Trouvé werkt samen met Galerie Emmanuel Perrotin (Parijs/Miami), Larry Gagosian (New York/Beverly Hills/Hong Kong) en Galerie Johann Koenig (Berlijn). Dinsdag 17 april Falke Pisano (1978, Amsterdam), woont in Berlijn De Nederlandse kunstenaar Falke Pisano maakt sculpturen, installaties, videos , drukwerk en teksten die een voortgaande recyclage van beelden, symbolen, zegswijzen en objecten voortbrengen. Solotentoonstellingen van Pisano waren er in CAC (Vilnius, 2011), Transmission Gallery (Glasgow, 2010), Extra City (Antwerpen, 2010), Kunstverein (Graz, 2009) en Halle für Kunst e.V. (Lüneburg, 2008). Pisano nam deel aan grote groepsexposities als de Biënnale van Venetië (2009) en Manifesta (2008). De kunstenaar wordt vertegenwoordigd door Ellen de Bruijne Projects (Amsterdam), Hollybush Gardens (Londen) en Balice Hertling (Parijs).
Falke Pisano
31
8.2.2 Kunstenaarslezingen Indian Summer 2012 De serie kunstenaarslezingen Indian Summer vond plaats van 9 oktober tot en met 20 november. Alle lezingen werden druk bezocht, die van Seth Siegelaub was uitverkocht. Een lezing gepland voor 11 december, van de Libanese kunstenaar Rabih Mroué, moest helaas worden geannuleerd. Dinsdag 9 oktober Lucy Skaer (1975, Cambridge, UK), woont in New York en Glasgow De sculpturen, installaties tekeningen en filminstallaties van Lucy Skaer zijn veelal tot stand gekomen in respons op een gegeven galeriezaal of publieke ruimte. Skaer onderzoekt de conventionale classificatie van objecten en hun historische referenties. Lucy Skaer werd genomineerd voor de Turner Prize, 2009. Recentelijk had zij soloshows in Kunsthalle Wien (Wenen, 2012), Sculpture Center (New York, 2012), Location One (New York, 2010), Kunsthalle Basel (2009), The Fruitmarket Gallery (Edinburgh, 2008) en Chisenhale Gallery (Londen, 2008). Lucy Skaer werkt met Murray Guy (New York), Doggerfisher (Edinburgh) en Galerie Nelson Freeman (Paris). Dinsdag 16 oktober Shezad Dawood (1974, Londen, UK), woont in Londen Dawood hanteert verschillende media, van schilderkunst tot film. Door diverse samenwerkingsverbanden is zijn werk over de jaren interdisciplinair geworden, daarbij de kruisverbanden in kaart brengend tussen geschiedenis, literatuur en religie. Solo tentoonstellingen van zijn werk zijn gehouden in Axel Lapp Projects (Berlijn, 2007), The Third Line (Dubai, 2008), Galleria Riccardo Crespi (Milaan, 2008), Aarhus Kunstbygning (Denemarken, 2010) en Modern Art Oxford (2012). Hij nam deel aan groepshows als ‘Altermodern’ (Tate Britain, Londen, 2009), ‘Disorientation II’ (Emirates Palace, Abu Dhabi, 2009) en ‘Empire Strikes Back: Indian Art Today’ (Saatchi Gallery, Londen, 2010). Dawood wordt vertegenwoordigd door Paradise Row (Londen), Chemould Prescott Road (Mumbai), Galleria Riccardo Crespi (Milaan) en Galerie Gabriel Rolt (Amsterdam). De lezing van Dawood, georganiseerd i.s.m. Galerie Gabriel Rolt, werd gerecenseerd door kunstcriticus Simon van Velsen op de Metropolis M website.
Jack Whitten, Cultural Shift, 2010, acrylic on canvas
32
Dinsdag 23 oktober Jack Whitten (1939, Bessemer, Alabama, USA), woont in Queens, New York, en Griekenland In de jaren zestig maakte Whitten naam met abstract-expressionistische schilderijen, die ontstaan zijn in reactie op Whittens engagement met de Civil Right Movement en de protesten tegen de Vietnam oorlog. In latere werken leidden experimenten met technieken tot schilderijen die ‘ontwikkeld’ lijken als foto’s, of ‘gemetseld’ als een mozaïek. Whitten had solotentoonstellingen in PS1 (New York, 2007) en Contemporary Art Center (Atlanta, 2008). De kunstenaar wordt vertegenwoordigd door Alexander Gray Associates (New York) en Zeno X Gallery (Antwerpen). De lezing van Whitten werd georganiseerd i.s.m. Galerie Zeno X. Dinsdag 30 oktober Seth Siegelaub (1941, Bronx, New York, USA), woont in Amsterdam De Amerikaan Seth Siegelaub is van vele markten thuis: hij is kunsthandelaar, verzamelaar, uitgever, curator, onderzoeker. Hij maakte naam met zijn innovatieve promotie van conceptuele kunst in zijn New Yorkse galerie Seth Siegelaub Contemporary Art (1964-1966), waarmee hij aantoonde dat ook onconventionele kunst kon worden verhandeld. Na sluiting van de galerie werd hij, in Kosuth’s woorden, een "curator-at-large". Hij was de eerste tentoonstellingsmaker die zich specialiseerde in conceptuele kunst en gedurende vele decennia organiseerde hij op vernieuwende en originele wijze tentoonstellingen, boekuitgaven, kunstenaarsedities en kunstprojecten. Met de jurist Robert Projansky schreef hij "The Artist's Reserved Rights Transfer and Sale Agreement" (1971). Daarnaast is hij oprichter van de Egress Foundation in Amsterdam, waar zijn tegenwoordige activiteiten zijn ondergebracht. In zijn lezing ‘How Art History is made’ analyseerde Siegelaub de constructie van het begrip ‘kwaliteit’ in de beeldende kunst. De lezing was uitverkocht.
Seth Siegelaub
Dinsdag 6 november David Jablonowski (1982, Bochum, Duitsland), woont in Amsterdam Oud-Ateliers-deelnemer Jablonowski maakt sculpturen, installaties en videowerken waarin vraagtekens worden geplaatst bij sculptuur als medium voor informatieoverdracht. Door de tastbare, materiële wereld van volumes en vormen te positioneren tegenover de virtuele realiteit van digitale technologiën, onderzoekt de kunstenaar de coderingen van software en hardware in een voortdurend veranderende media-omgeving. Jablonowski had solotentoonstellingen bij Westfälischer Kunstverein (Münster, 2012), Dallas Contemporary (Dallas, 2011), Bloomberg Space (Londen, 2011), Stedelijk Museum Bureau Amsterdam (2010) en Kunstverein Düsseldorf (2009). De kunstenaar wordt gerepresenteerd door Galerie Fons Welters (Amsterdam) en Galerie Lüttgenmeier (Berlin). De lezing werd gevolgd door een meet & greet met de kunstenaar voor leden van Outset, een stichting die patronage in de beeldende kunst bevordert. De Ateliers, Outset en het Haags Gemeentemuseum zijn partners in de reeks jaarlijkse solopresentaties De Ateliers Debut Series. David Jablonowski is de eerste exposant in deze reeks. Dinsdag 13 november Michael Stevenson (1964, Inglewood, Nieuw Zeeland), woont in Berlijn Michael Stevenson, sinds 1980 werkzaam in Berlijn, is wel eens omschreven als ‘antropoloog van de avantgarde’. Zijn installaties, publicaties, tekeningen en sculpturen zijn gebaseerd op vertellingen en geschiedenissen
33
met licht absurde trekjes, die ontstaan wanneer universele ideeën worden toegepast op individuele gevallen. In zijn lezing ging Stevenson uitgebreid in op zijn nieuwste werk,uitgevoerd in Portikus, Frankfurt, en geïnspireerd op het leven van Jose Martinez uit Panama, lijfwacht, filosoof en amateurpiloot. Recente solo exposities van Stevenson werden georganiseerd door Museum of Contemporary Art (Sydney, 2011), Rijksmuseum Kröller Müller (Otterlo, 2008), Arnolfini (Bristol, 2008) en het Museum Abteiberg (Mönchengladbach, 2007). Michael Stevenson werkt samen met Darren Knight Gallery (Sydney), Hamish McKay Gallery (Wellington) en Vilma Gold (Londen).
Michael Stevenson
Dinsdag 20 november 20 Josephine Pryde (1967, Alnwick, Northumberland, UK), woont in Berlijn Josephine Pryde maakt goed doordachte beelden in een rijke verscheidenheid aan materialen en technieken. Ook het exposeren zelf is onderwerp van onderzoek. Vaak refereert haar werk aan de complexiteit en de dagelijkse beslommeringen van het kunstenaarsbestaan. Josephine Pryde had solotentoonstellingen in Kunsthalle Bern (2012), Kunstverein Düsseldorf (2011), Richard Telles Fine Art (Los Angeles, 2009), Secession (Wenen,2006) en Kunstverein Braunschweig (2001). Zij nam deel aan talrijke groepstentoonstellingen, o.m. in Museum für Gegenwartskunst (Basel, 2010), Moca (Los Angeles, 2009) en Konstmuseum (Malmo, 2008). Pryde werkt samen met Galerie Neu (Berlijn), Reena Spaulings Fine Art (New York) en Simon Lee (Londen). Zij is Professor aan de Universität der Künste, Berlijn, sinds 2009.
Josephine Pryde
8.2.3 Talking Film. Stedelijk@De Ateliers Sinds de oprichting van De Ateliers in 1963 stelden veel van haar deelnemers en begeleiders tentoon in het Stedelijk Museum, of waren op andere wijze betrokken bij het museum. Om de band tussen beide instellingen voor het voetlicht te brengen, organiseerden het Stedelijk Museum en De Ateliers een publieksprogramma met vier filmavonden. Dit programma draaide geheel om voormalig deelnemers, gastbegeleiders en de begeleidende kunstenaars van De Ateliers, die hun eigen (recente) filmwerk presenteren en in een informele
34
sfeer nader toelichten. De reeks is ingezet in 2011 op 25 november, met een presentatie van de twee Amerikaanse kunstenaars Melissa Gordon en Lisa Oppenheim. In 2012 volgden nog drie Talking Film-avonden, die allen druk werden bezocht: Donderdag 16 februari Talking Film: Dan Geesin Host: Hendrik Folkerts Tijdens zijn tweejarige werkperiode aan De Ateliers (die hij in 1996 afrondde) onderzocht kunstenaar/filmmaker/componist Dan Geesin in zijn korte films, muziek en tekeningen de betekenis van verhaalstructuren. In 1998 voltooide hij zijn eerste uitgesproken verhalende film, Sheap Eat Grass. Inmiddels heeft Geesin meer dan twintig korte films gemaakt en toonde hij zijn werk in vele musea en op vele filmfestivals, waaronder Tate Modern, MoMA New York, het Centraal Museum in Utrecht, de filmfestivals van Cannes, Berlijn en Edinburgh en het internationale filmfestival van Rotterdam. In 2011 kreeg hij tijdens het Nederlands Filmfestival een Gouden Kalf in de categorie Beste Korte Film voor Olifantenvoeten. Tijdens deze Talking Film-avond werd een groot aantal films van Geesin vertoond - van zijn vroege films, de zogenaamde Short Works (1993-1995, waarvan hij er een aantal maakte op De Ateliers), tot langere films als De Wolverlei (2003) en Olifantenvoeten. Dan Geesin beantwoordde vragen van het publiek. Hendrik Folkerts, curator van het Public Program van het Stedelijk Museum, trad op als moderator.
Viewing van Runa islam’s nieuwste videowerk tijdens Stedelijk@De Ateliers: Talking Film
Woensdag 11 april Talking Film: Runa Islam & Willem de Rooij Host: Hendrik Folkerts Kunstenaars Willem de Rooij en Runa Islam, beiden begeleiders aan de Ateliers, spreken met elkaar over hun belangstelling voor film aan de hand van recente werken. Een nieuw werk van Runa Islam was voor deze gelegenheid te zien in de expositieruimte van De Ateliers. In 2011 stelde het Stedelijk Museum tijdens Temporary Stedelijk 2 de installatie Tuin (1998) van Runa Islam tentoon als onderdeel van de tentoonstelling Making Histories. In haar films analyseert zij de verhouding van de vertelling tot tijd en ruimte. Willem de Rooijs werk Route langs 18 hoeken (1993/2010) was te zien op de tentoonstelling Taking Place als
35
deel van Temporary Stedelijk 1 en stelt via onopgemerkte details het museum zelf tentoon. Beide kunstenaars gingen in gesprek met het publiek.
Willem de Rooij, Runa Islam
Donderdag 26 april Talking Film: Pierre Bismuth & Raimundas Malasauskas Host: Hendrik Folkerts De gasten op de vierde en laatste Talking Film-avond waren filmmaker en kunstenaar Pierre Bismuth en curator Raimundas Malasauskas. Zij gingen in gesprek over Bismuths werk aan de hand van een aantal films, zoals Eternal Sunshine of the Spotless Mind (in 2005 ontving Bismuth samen met Michael Gondry en Charlie Kaufman een Oscar voor het beste scenario voor deze film), The All Seeing Eye en The Jungle Book Project. De in Frankrijk geboren Bismuth is een van belangrijkste conceptuele kunstenaars van dit moment. Zijn vaak humoristsche en spitsvondige films, installaties, foto's en video’s morrelen aan de conventies waarbinnen culturele producties worden bekeken en begrepen.
Raimundus Malasauskas, Pierre Bismuth
36
8.3 Tentoonstellingen De Ateliers organiseerde in 2012 twee tentoonstellingen, ‘Intentional Stance’ in mei en ‘Limbodrome’ in december.
8.3.1 Intentional Stance In de zevende editie van de jaarlijkse Offspring-tentoonstelling, getiteld Intentional Stance, werd werk getoond van tien jonge kunstenaars die in de zomer hun werkperiode afrondden aan De Ateliers in Amsterdam. Samensteller was de kunstenaar Bojan Šarčević, vaste begeleider van De Ateliers. De jaarlijkse tentoonstelling trok veel belangstelling van professionals, pers, publiek. Wim Pijbes, directeur van het Rijksmuseum, opende de tentoonstelling en prees De Ateliers als een belangrijk instituut waar de kunst van de toekomst in de maak is: vernieuwend, onderzoekend en optimistisch. AT5 Nieuws (Vincent van Rijn) besteedde aandacht aan de opening, alsmede Het Parool (Kees Keijer).
Werk van Fiona Mackay, ‘Intentional Stance’, 2012
Deelnemende kunstenaars waren Eric Bell & Kristoffer Frick (Can/D), Fritz Bornstück (D), Mitchel Breed (NL), Saskia Noor van Imhoff (NL), François Lancien Guilberteau (F), Fiona Mackay (UK), Emma van der Put (NL), Laurens Stok (NL) en Amanda Wasielewski (USA). De tentoonstelling was te bezoeken van 22 mei tot en met 3 juni, dagelijks van 13 tot 18 uur. Bij de tentoonstelling verscheen een gratis bezoekersgids en een kunstenaarseditie in beperkte oplage. Tentoonstelling en publicatie werden mede mogelijk gemaakt door de genereuze steun van het Ateliers Support Fund, ING Group, Rabobank, AkzoNobel Art Foundation, SNS Reaal Fonds, Hendrik Muller Vaderlandsch Fonds, Stichting Dioraphte, Maison Descartes/L’Institut Français des Pays-Bas en het Amsterdams Fonds voor de Kunst.
8.3.2 Limbodrome Ter gelegenheid van de Amsterdamse kunstmanifestatie Capital A presenteerde De Ateliers een selectie van nieuwe films en videowerken van deelnemers onder de titel ‘Limbodrome’. De tentoonstelling werd
37
gecoördinerd door deelnemers Timmy van Zoelen en Jacob Dwyer, i.s.m. technicus Gerbrand Burger. Er werden werken getoond van Penny Andrea, Andreas Arndt, Chad Burt, Jacob Dwyer, Sarah-Jane Hoffman, Mila Lanfermeyer, Ana Navaz, Daniel de Roo, Adriana Salazar Arroyo, Eric Sidner, Taocheng Wang, Timmy van Zoelen. ‘Limbodrome’ was open op zaterdag 1 december van 10 tot 20 uur en zondag 2 december van 12 tot 17 uur en trok zo’n 700 bezoekers. Oud-deelnemers die tijdens Capital A in Amsterdam exposeerden, waren Erik van Lieshout (Annet Gelink Gallery), Atelier van Lieshout (GRIMM) en Krijn de Koning (Galerie Slewe). Bij Limbodrome verscheen een bezoekersgids met plattegrond. De manifestatie Capital A maakte publiciteit door middel van een programmaboekje, website en advertenties in binnen en buitenlandse bladen.
Limbodrome, videowerk van deelnemers tijdens Capital A, December 2012
38
8.4 Coproducties In samenwerking met het Goethe Institut en Castrum Peregrini in Amsterdam organiseerde De Ateliers een kortlopende artist residency voor de Duits/Amerikaanse kunstenaar Rajkamal Kahlon (1974). Gedurende de maand november werkte zij in een eigen atelierruimte op De Ateliers aan tekeningen en collages en kon zij zich toeleggen op research voor haar werk in o.m. het Stadsarchief van Amsterdam en het archief van het Tropenmuseum. Aan Steven van Grinsven van Galerie ZingerPresents (Amsterdam) is medewerking verleend bij de productie van een serie edities, getoond op de kunstbeurs ARCO, Madrid, bedoeld als steunbetuiging aan de door cultuurbezuinigingen bedreigde Ateliers en Rijksakademie. Deelnemers van het Appel Curatorial Programme (Amsterdam), Antonia Alampi, Katia Krupennikova, Qinyi Lim, Sanne Oorthuizen, Alec Steadman en Ivana Vaseva) legden atelierbezoeken af bij deelnemers van De Ateliers m.b.t. de manifestatie ‘Three Artists Walk into a Bar’. Met het Cobra Museum (Amstelveen), onderhoudt De Ateliers een samenwerkingsverband waarbij deelnemers van De Ateliers de kans krijgen zich te verdiepen in de collecties en archieven van het museum ten bate van artistiek en/of wetenschappelijk onderzoek. Deelnemer Chad Burt was in 2012 de eerste die van deze mogelijkheid gebruik maakte. Hij toonde de afgelopen zomer nieuwe werken in een groepstentoonstelling in het Cobra Museum. Van 15 t/m 21 oktober 2012 presenteerde het modemerk Clemens+August (München) hun nieuwe collectie gedurende drie dagen op De Ateliers. De presentatie maakte deel uit van een Europese tournee. Voor Amsterdam werkte ontwerper Alexander Brenninkmeijer voor de aankleding samen met Ateliers-deelnemer Eric Sidner.
Sarah-Jane Hoffman, Alexander Brenninkmeijer
Voormalig gastbegeleider Suzanne Wallinga, docent aan de Nederlandse Televisie en Film Akademie (Amsterdam), organiseerde op 3 december een discussiemiddag over kunst en film voor haar studenten en de Ateliers-deelnemers Timmy van Zoelen en Jacob Dwyer, naar aanleiding van de door hen samengestelde expositie ‘Limbodrome’ op De Ateliers.
39
9. Werkbezoeken Het afgelopen jaar ontving De Ateliers talrijke bezoekers, onder wie politici, directeuren van collegainstellingen uit binnen en buitenland, vertegenwoordigers van de Raad voor Cultuur, donateurs, potentiële donateurs, journalisten, filmmakers, televisieprogrammamakers, museumdirecteuren, galeriehouders en curatoren. Minister van OCW Jet Bussemaker, Directeur Generaal Hans van der Vlist en Directeur Kunsten Monique Vogelzang brachten in december 2012 een werkbezoek aan De Ateliers en de Rijksakademie gezamenlijk. Joop Daalmeijer (voorzitter) en Jeroen Bartelse (secretaris) van de Raad voor Cultuur brachten eerder een werkbezoek aan De Ateliers in januari. Gedurende het jaar vonden meerdere bijeenkomsten plaats met directies van postacademische instellingen, onder wie Lex ter Braak (Jan van Eyckakademie, Maastricht), Els van Odijk (Rijksakademie, Amsterdam), Gamila Ylstra (Binger Instituut, Amsterdam), Ton Crone (Nederlands Instituut voor Animatie Film, Tilburg) en Ranti Tjan (Europees Keramisch Werkcentrum, Den Bosch). Eenmalig vergaderden de postacademische instellingen op de Hogeschool voor de Kunsten (Amsterdam) met Jet de Ranitz en Tijmen van Grootheest over postacademische voorzieningen in relatie tot het HBO. Veelvuldig overleg vond gedurende het gehele jaar plaats met directeur Els van Odijk van de Rijksakademie over de opzet van een mogelijk partnership, enkele malen samen met Koos van der Steenhoven (kwartiermaker OCW), Birgit Donker (directeur Mondriaan Fonds) en Monique Vogelzang/Henri van Faassen (directie Kunsten, OCW), zowel in Amsterdam als in Den Haag.
Advisors van Rijksakademie Thijs Goldschmidt en Narcisse Tordoi met Ateliers-begeleider Rob Birza
Regelmatig werd overlegd met producent René Mendel (Interakt), Ditteke Mensing (filmmaker) en Henriette Jet (researcher) over de voortgang van de documentaire over De Ateliers en was er intensief contact met IDTV
40
en AVRO rond de productie van het televisieprogramma ‘De Nieuwe Rembrandt’. Opnamen vonden plaats in de periode 5 maart t/m 1 april, m.m.v. oud-Ateliers kunstenaars Krijn de Koning, David Bade, Rob Birza en Heringa/Van Kalsbeek. In oktober verleende De Ateliers haar medewerking aan de opnamen van AVRO’s ‘Kunstuur’. Anne Jordan en Ann Demeester wijdden een item in dit kunstprogramma aan het werk van Chris Evans en zijn begeleidingswerkzaamheden op De Ateliers.
Ann Demeester, Chris Evans, opnamen AVRO’s Kunstuur
In 2012 verleende De Ateliers wederom haar medewerking als gastheer bij enkele bezoeken van buitenlandse gasten van het Mondriaan Fonds/Sicca, georganiseerd door Hajo de Ridder. Op 17 februari was Sunjung Kim te gast, onafhankelijk curator en professor aam de Korea National University of Arts en één van de Joint Artistic Directors van de Gwangu Biennale 2012. Op 6 maart 2012 legde Joseph Backstein een werkbezoek af, directeur van de Moscow Biennal of Contemporary Art. Daarnaast heeft De Ateliers in 2012 werken uit haar collectie in bruikleen afgestaan voor tentoonstellingen, onder meer aan het Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia (Madrid), het Van Abbemuseum (Eindhoven), Museum Brandhorst (München) en Zacheta National Gallery of Art (Warschau). Zoals gebruikelijk verleende De Ateliers haar medewerking aan scripties, werkstukken en artikelen van studenten en onderzoekers. Onder hen Cas Smithuijzen (directeur Boekman Stichting) over de toekenning van de Vermeerprijs aan Marlene Dumas, Robert Jan Müller (voorzitter AICA, Nederland), die onderzoek verricht naar postacademische voorzieningen in de beeldende kunst, Rudi Fuchs (voormalig bestuursvoorzitter en begeleider van De Ateliers) in verband met zijn lezing over het kunstenaarsatelier bij de aanvaarding van zijn lectoraat aan Hogeschool voor de Kunsten AVANS in Breda, Andrea Estankova (PhD student, Cultural Studies, Universiteit van Amsterdam) en Sander Kletter (student Moderne en Hedendaagse Kunst, Rijksuniversiteit Groningen), die zijn masterscriptie schrijft over de kunstkritieken van Marcel Vos, voormalig directeur van De Ateliers. Dominic van den Boogerd gaf voorts interviews aan Joke de Wolf (Trouw), Wieteke van Zeil (De Volkskrant) en Maaike Lauwaert (Metropolis M). Met Benno Tempel (directeur Gemeentemuseum, Den Haag), Laura Stamps (conservator), Emma van Proosdij (pr) en Gwen Neumann (Stichting Outset Nederland) vonden verschillende besprekingen plaats in Den Haag en in Amsterdam over samenwerking t.b.v. een serie museale debuuttentoonstellingen van Ateliers-alumni in het Haags Gemeentemuseum. Verder waren er werkbezoeken van Tom Dorresteijn (Studio Dumbar, Rotterdam), Hala Mohammed al Khalifa (Qatar Museum Authority, Doha) en Adriana Hulshoff (Capital A, Amsterdam).
41
10. Ateliers Support Fund Het Ateliers Support Fund, opgericht in 2005, stelt zich ten doel middelen te werven onder particulieren, bedrijven en fondsen om de continuïteit van de werkzaamheden van De Ateliers mede mogelijk te maken. Donaties komen op de eerste plaats ten goede aan stipendia voor deelnemers. De Ateliers heeft in 2012 Bregje van Woensel, voorheen werkzaam op freelance basis, in vaste dienst aangesteld teneinde de fondsenwerving verder uit te bouwen en te professionaliseren. Op verzoek van het ASF heeft De Ateliers in 2012 meerdere aspirant-donateurs ontvangen voor een kennismakingsbezoek en een rondleiding. De meeste van hen kwamen voor een individueel bezoek, waarbij Bregje van Woensel veelal als gastvrouw optrad, bijgestaan door bestuursleden, directeur en/of zakelijk leider. Het jaarlijkse Ateliers Support Fund Diner werd georganiseerd op donderdag 21 januari. Eregast was de Duitse schilder Daniel Richter, die een lezing over zijn werk gaf. Zijn lezing werd voorafgegaan door twee korte presentaties van Ateliers-alumni Sara van der Heide en Katja Mater. Onder de gasten waren vele particuliere kunstverzamelaars. De lezing werd gevolgd door een diner op De Ateliers, verzorgd door Pekelhaaring, Amsterdam. Niet alleen donateurs waren uitgenodigd, maar ook particulieren en bedrijven die mogelijk donateur zouden willen worden. De geanimeerde avond heeft mede geleid tot toetreding van vijf nieuwe deelnemers aan het Ateliers Support Fund, vier particulieren en één stichting. Op 22 mei is een exclusieve preview voor donateurs georganiseerd, voorafgaand aan de opening van ‘Intentional Stance’. Veel donateurs hebben gebruik gemaakt van hun voorrangsrecht als eerste werken van exposanten te kunnen verwerven. Fiona Mackay, Francois Lancien Guilberteau, Saskia Noor van Imhoff, Emma van der Put en Fritz Bornstück hebben werken aan donateurs verkocht. Op dinsdag 25 september organiseerde De Ateliers een rondleiding voor donateurs van het ASF ter kennismaking met de nieuwe deelnemers. Dominic van den Boogerd en Bregje van Woensel vertelden over de recente selectierondes en leidden de gasten rond langs de ateliers, zowel die van de tweedejaars als de nieuwelingen. De kunstenaars lichtten hun werk en hun plannen voor de toekomst toe. De rondleiding werd afgesloten met een drankje en een hapje. Het ASF Nieuwsbulletin werd in oktober rondgestuurd. Verschillende donateurs bezochten de kunstenaarslezingen en na afloop de meet & greet met de spreker en de begeleidend kunstenaars.
Ateliers Support Fund Diner, eregast Daniel Richter
42
Presentatie Katja Mater, Ateliers Support Fund Diner
De Ateliers heeft in 2012 het ASF verzocht een donatie van 70.220 voor het werkjaar 2012-2013 over te maken in januari 2013. De stipendia voor het werkjaar 2012-2013 waren voor tweedejaars deelnemers gelijk aan de stipendia voor het werkjaar 2011-2012, namelijk 9.800 euro. Voor eerstejaars deelnemers (die een hogere atelierbijdrage betalen van 1.000 in plaats van 225) is het stipendium verhoogd tot 10.550.
Ateliers Support Fund Diner
43
11. Financiën. In 2012 heeft De Ateliers haar doelstellingen binnen het gestelde budget gerealiseerd. Van grote waarde was en is de ruimhartige ondersteuning door het Ateliers Support Fund, een stichting die ten doel heeft de continuïteit van de werkzaamheden van De Ateliers te garanderen. De jaarlijkse schenkingen van het ASF worden aangewend voor stipendia van deelnemers en bijzondere activiteiten als de productie van een tentoonstelling of publicaties. Uitzonderlijk was de bijzonder genereuze gift van oud-deelnemer en begeleidend kunstenaar Marlene Dumas, die het volledige prijzengeld à honderdduizend euro van de Johannes Vermeer Prijs 2012 schonk aan het Ateliers Support Fund. Het aantal begunstigers van het ASF is sinds haar oprichting in 2006 gestaag gegroeid. Tot de donateurs behoren particuliere kunstverzamelaars, bedrijfscollecties, culturele fondsen en ondernemingen als ING Group, Rabobank, SNS Reaal en AkzoNobel, met wie een meerjarige relatie is opgebouwd. Zo werden de productie van de tentoonstelling ‘Offspring 2012’ en de begeleidende publicatie mogelijk gemaakt door financiële ondersteuning van ING Group, Maison Descartes en het Amsterdams Fonds voor de Kunst. De inspanningen om eigen inkomsten te verwerven hebben extra mankracht gevergd. Met financiële hulp van de Stichting Diorapthe is een sponsorwerver aangetrokken, een investering die zichzelf zal terugverdienen. Over 2012 werd een bescheiden positief resultaat behaald. Binnen de vierjarenplansystematiek wordt het tekort van 2011 in z’n geheel goedgemaakt door de overschotten van 2009, 2010 en 2012. De goede resultaten wijzen op een artistiek en financieel gezonde organisatie. Het boekjaar kon worden afgesloten met een gezonde balans.
12. Alumni Oud-deelnemers kijken op hun werkperiode terug als een fase die beslissend is geweest voor hun artistieke en professionele ontwikkeling. Menigeen heeft er ook een uitgebreid netwerk aan overgehouden. Alumni wonen en werken wereldwijd en vormen een hecht circuit. Er zijn clusters van oud-deelnemers in Amsterdam, Rotterdam, Brussel, Berlijn, New York en Los Angeles. Op de website www.de-ateliers.nl/deelnemers/actueletentoonstellingen wordt een overzicht gegeven van vele tientallen lopende en aankomende exposities van (oud-) deelnemers en (oud-) begeleiders van De Ateliers in binnen en buitenland. Door middel van een monitoring van de cv’s van oud-deelnemers via een tweejaarlijkse enquêtering houdt De Ateliers gedetailleerd bij hoe het haar oud-deelnemers vergaat. Veruit de meesten van hen voeren een actieve beroepspraktijk als beeldend kunstenaar en exposeren en verkopen nationaal en internationaal. Enkele van hen hebben een solide internationale reputatie opgebouwd, nemen deel aan belangrijke biënnales en zijn vertegenwoordigd in vooraanstaande museumcollecties. In de inleiding van dit jaarverslag worden een aantal alumni genoemd die in de afgelopen kunstenplanperiode belangrijke kunstprijzen hebben gewonnen.
44
