Dag van de Orthogeriatrie Carmen NOLF Hoofdverpleegkundige orthopedie Oktober 2014
VOORSTELLING DOKTERS, HOOFDVERPLEEGKUNDIGEN EN ORTHOPEDISCHE CONSULENTE
TRAUMATOLOGIE en GEPLANDE CHIRURGIE
preventie luxatie • wanneer? – THP of BHP
• wat?
preventie luxatie • hoe? – abductiekussen – benen niet in adductie – vermijd overdreven flexie van het heupgewricht – vermijd overdreven hyperextensie van het heupgewricht – zie workshop ergo
preventie veneuze doorbloedingsstoornissen diepe veneuze trombose – wat? • stolsel in de binnenkant van een bloedvat
– oorzaken? • beschadigd bloedvat • afknelling/druk • inactiviteit
preventie veneuze doorbloedingsstoornissen diepe veneuze trombose – symptomen: • pijn (vooral in de kuit) die verergert bij spieractiviteit • gevoel van zwaarte in het been dat toeneemt in staande houding • soms enkeloedeem • aspect van het been is glad, glanzend en gezwollen • Strekken van de voet is pijnlijk
preventie veneuze doorbloedingsstoornissen • preventie:
– antitrombose kousen • aandachtspunten: – correcte maat (maattabel: maat +1) – goed aantrekken, niet oprollen, – geen plooitjes, geen afsnoering – zo snel mogelijk mobilisatie • stimulatie in bed: benen optrekken, voeten draaien • opzitten op rand van bed dag 1 • opzitten in zetel dag 2 • zo snel mogelijk kinesitherapie en ergotherapie opstarten – antico • fraxiparine volgens order anesthesie (cfr gewicht) • orale antico volgens order orthopedie typisch voor orthopedie: xarelto CAVE
Aandacht voor longembool • Wat? – losschieten van de trombus
• symptomen – kortademigheid – pijn bij diep inademen – klammerig, bleek zweten – lichte koorts
• preventie
preventie pijn en pijnmanagement • hoe
– frequente pijnevaluatie (pt is DE expert) – herevalueer de pijn na toediening/aanpassing medicatie – continue pijnstilling zodat de pijn de revalidatie niet belemmert – infuus uit = opstarten orale pijnstilling – voor transfer = pijnstilling toedienen (tradonal odis) – analgesie: femoraal block (tijdig opstarten orale analgesie) – ijspacks standaard 4X/d
preventie pijn en pijnmanagement • pijn bij mobilisatie NORMAAL? • AANDACHT voor: – Plots opkomende extreme pijn – Blijvende aanhoudende pijn met pijnstilling
preventie wondinfectie • beperk verbandwissels:
– na 48 uur wondverband vernieuwen – indien sterk bevuild of vochtig mag wondzorg vroeger gebeuren (barriere micro-organismen)
• ontsmetten volgens procedure of order arts
– bij roodheid, lopende wonde, wonde bij diabetespatiënt: ontsmetten met isobetadine, na overleg met de arts
• droog aseptisch verband, redon opening apart verband
preventie wondinfectie • observatie van de wonde
– roodheid: best aftekenen met stift – vocht – lokale zwelling – kleur – geur – pijn – cellulitis – vochtcollectie -> 1 van deze symptomen: wondcultuur
preventie wondinfectie • redon verwijderen binnen de 48 uur • haakjes verwijderen: na 14 dagen eerste helft en na 3 weken alles verwijderen • onderhuidse hechtingen: na 14 dagen steristrips verwijderen en lusjes afknippen (resorbeerbare draad)
preventie spitsvoeten • wat?
– de stand van de voet ligt in het verlengde van het onderbeen doordat de kuitspieren en pezen zich overmatig aanspannen of juist verkort zijn (vaak is een verkorte achillespees de schuldige)
• oorzaak?
– zenuwaandoening of spieraandoening – aangeboren of posttraumatisch – bedlegerigheid
• hoe? – – – – – –
beddengoed niet te strak vast kussen achter de voeten dekenboog stimulatie om te bewegen aandacht bij opzitten eventueel spalk: bij voet-,enkel- en tibiafracturen
preventie drophand/dropfoot wat? • patiënt kan voet of hand niet meer zelfstandig optrekken • dropfoot: – wordt veroorzaakt door letsel aan N Peroneus of door een paralyse van de voetheffers – patiënt heeft moeite/ of is niet in staat om de voet in dorsiflexie te brengen
• drophand: – wordt meestal veroorzaakt door letsel aan N radialis
preventie dropfoot/drophand oorzaken • onderliggende aandoeningen: CVA, MS, ALS • heupchirurgie; in mindere mate na prothesechirurgie van de knie • trauma/fracturen • geïsoleerde zenuwschade – – – –
door verkeerde positionering patiënt drukkende gipsspalk op de fibulakop cave extreem magere pt (cave TED-kous)
femoraal blok
preventie drophand/dropfoot hoe? • voorkomen: correcte positionering bv zetel • observeren en signaleren aan de arts behandeling? • bij revalidatie moeten de juiste hulpmiddelen aangeboden worden (spalk of schoen) • educatie patiënt: gebruik hulpmiddel bij ontslag
preventie van urineweginfecties • hoe – zo weinig mogelijk verblijfsondes – indien een verblijfsonde: zo kort mogelijk – verwijderen liefst voor dag 2 – voor verwijderen urinecultuur afnemen
aandacht voor anemie • wat?
– tekort aan hemoglobine door een te laag aantal rode bloedcellen en/of tekort aan hemoglobine in de cellen
• symptomen? – – – – –
sufheid bleekheid slaperigheid syncopaal bloeddrukval
• hoe?
– dag 1 en dag 2: bloedafname
aandacht voor osteoporose • wat?
• hoe? – klinisch pad osteoporosekliniek opstarten bij laag energetische fracturen
aandacht voor osteoporose • screeningstool – geslacht – leeftijd – medicatie-inname
• risicopatiënten – BMD (5 jaar)
Steunname
Steunname • THP/BHP: steunen – Alle andere behandelingen: navragen bij arts – Type steunname (zie workshop kine) • Postoperatief wordt altijd een RX genomen
Intrapelviene letsel
Intrapelviene letsel • Bij een bekkenfractuur: – Urologische problemen/bloedingen – perforaties ontstaan naar het rectum en/of de blaas. – Blaasretentie – Paralyse – Obstipatie
BIJZONDERE AANDACHTSPUNTEN BIJ GEPLANDE CHIRURGIE
Z.O.R.G. HEUP Om de 14 dagen Infosessie met patiënt en buddy Multidisciplinair (orthopedist, anesthesist, hoofdverpleegkundige, kinesist en/of ergotherapeut, sociale dienst)
VOOR-OPNAME Kamerkeuze voor elke geplande operatie Afspraak betreffende de preoperatieve onderzoeken Medicatie, anamnese in KWS
• 24 uur voor de operatie: stoppen met metformine • Aandacht voor preoperatief stoppen met anticoagulantia, noac
Voor prothesechirurgie: screening neus op MRSA of SA. Indien positief wordt de patiënt daar van telefonisch ingelicht en moet hij zich 5 dagen voor de operatie wassen met hibiscrub en bactroban neuszalf aanbrengen. Multidisciplinair (orthopedist, anesthesist, hoofdverpleegkundige, kinesist en/of ergotherapeut, sociale dienst)
BROCHURE FUNCTIONALITEITSBLAD
brochures • Wikinet: – THP – TKP – Proximale femurfractuur – Spinaal stenose –…
• www.ortho-kortrijk.be
32
Functionaliteitsblad
Behandelende arts
Diagnose en behandeling
Mobiliteit en mobilisatie
