Coöperatief leren doe je samen

Coöperatief leren doe je samen

2015

1

www.cooperatieacademie.nl

2

Voorwoord NCR Coöperatie Academie: investeren in bestuurlijke kwaliteit is investeren in de coöperatie De omgeving waarin coöperaties zich begeven wordt steeds complexer. Coöperaties blijven zich ontwikkelen. Coöperaties kenmerken zich door zeggenschap en invloed van de leden. Door intern tegenwicht, de zogenaamde countervailing power, te organiseren komt men tot afgewogen besluitvorming. In dit proces is de bestuurlijke kwaliteit essentieel. Niet alleen van de bestuurders en commissarissen aan de top van de coöperatie, maar juist in alle lagen van de bestuursstructuur. Op die manier ontstaat een goede in- en doorstroom en kunnen alle bestuurlijke organen hun rol goed vervullen. Educatie en innovatie zijn hierbij sleutelwoorden. Veel coöperaties geven aan dat ze het lastig vinden om dit goed in te vullen. Het overzicht van relevante opleidingen ontbreekt en het aanbod volstaat vaak niet doordat het bijvoorbeeld op het verkeerde niveau insteekt of omdat de kenmerkende coöperatieve elementen onvoldoende terugkomen. NCR heeft de handschoen opgepakt en de NCR Coöperatie Academie opgericht. Deze Academie biedt een overzicht van relevante opleidingen voor coöperatiebestuurders en ontwikkelt daarnaast zelf ook opleidingen. Het gaat hierbij om kennis, vaardigheden en persoonlijke ontwikkeling. De Academie is samen met Avicenna Academie voor Leiderschap ontwikkeld. Als deskundige en professionele aanbieder in opleidingen verzorgt Avicenna de backoffice en ontwikkelt ze samen met NCR het aanbod. Zo bouwen Avicenna en NCR samen aan een sterke Academie. Met een Programmaraad die bestaat uit vertegenwoordigers van NCR-leden wordt het aanbod van opleidingen vraaggericht gehouden en wordt ook de kwaliteit goed geborgd. Toch nodigen we eenieder uit om input te leveren over opleidingsbehoefte, maar ook de ervaringen te delen. Een passend opleidingsprogramma versterkt de Academie en draagt zo bij aan de verdere ontwikkeling van de coöperatie. Ik hoop dat de NCR Coöperatie Academie ook voor uw coöperatie bijdraagt in de opleidingsbehoefte.

Arjen van Nuland Directeur NCR

3

Inhoudsopgave Voorwoord Beschrijving NCR Coöperatie Academie Contact- en adresgegevens Programma’s NCR Coöperatie Academie

3 6 7 8

Coöperatief besturen

8

Leergang Voorzitters van coöperaties

10

Governance & Bestuurlijk functioneren

12

Functioneren in de ledenraad

Strategie & Sturing

14

16

Financiële sturing voor niet-financiële bestuurders en commissarissen van coöperaties

18

Strategische keuzes van coöperaties

20

Fiscale aspecten van de coöperatie

22

Effectief creëren van draagvlak bij leden

24

Zicht op internationaal ondernemen met de coöperatie

26

Vaardigheden & Persoonlijke effectiviteit

28

Vergaderen binnen een coöperatieve context

30

Lobbyen en netwerken

32

Bestuursstijlen, samenspel en persoonlijk leiderschap

34

De kunst van het vragen stellen 36

4

Incompany mogelijkheden

39

In ontwikkeling

39

Congressen en themabijeenkomsten 41 Samenstelling Programmaraad

43

Opleidingsaanbod van andere aanbieders

44

Eigen aanbod van NCR

46

Origami: hét symbool van oefenen voor de praktijk Origami ofwel papiervouwen ontstond in de eerste eeuw in China, kort na de uitvinding van papier. Met eenvoudige middelen maken de vouwmeesters complexe meerdimensionale vormen. Niet alleen stilstaande, maar ook bewegende modellen. Voordat de vouwmeesters aanvangen, bereiden ze zich zeer goed voor. Ze nemen de rust, focussen zich, werken met schone handen en bestuderen de modeltekeningen. De beginners én ook de meesters oefenen eerst met oefenmateriaal, voordat ze aan hun echte kunstwerk beginnen. Ze kiezen hun materialen zeer bewust. Eén van de bekendste vormen is de kraanvogel die symbool staat voor ‘geluk’.

5

NCR Coöperatie Academie De NCR Coöperatie Academie biedt professionele scholing en training voor bestuurders, commissarissen en ledenraadsleden van coöperaties. Alle opleidingen die zijn ontwikkeld en worden aangeboden zijn geënt op de context waarin coöperaties en hun werkmaatschappijen opereren. Achtergrond en doelstelling Voor het goed functioneren van de coöperatie is het noodzakelijk dat de bestuurders, commissarissen en ledenraadsleden goed gekwalificeerd zijn. Deze professionalisering heeft ook steeds meer aandacht binnen coöperaties. Het blijkt echter een uitdaging te zijn om intern goede opleidingsplannen samen te stellen, mede doordat het aanbod erg versnipperd is en een totaaloverzicht ontbreekt. Daarnaast is het huidige aanbod niet compleet, doordat de markt zich vooral op hogere bestuursniveaus richt. Hierdoor zijn de mogelijkheden om vanaf de basis op te leiden te beperkt. NCR heeft deze uitdaging opgepakt om te komen tot een overzichtelijk en ook completer aanbod van coöperatieopleidingen: de NCR Coöperatie Academie. De NCR Coöperatie Academie richt zich op kennis, vaardigheden en persoonlijke ontwikkeling. Op deze terreinen wordt het bestaande aanbod in beeld gebracht en waar nodig nieuw aanbod gecreëerd. Er is divers aanbod ontwikkeld voor zowel grote als kleine coöperaties, voor coöperaties met een lange historie én recent opgerichte coöperaties in velerlei sectoren. Daarnaast heeft de NCR Coöperatie Academie geen winstoogmerk en zal het daarmee ook financieel laagdrempelig blijven. NCR beoogt hiermee dat grotere aantallen coöperatiebestuurders en -leden zich willen laten opleiden, met gevolg dat dit ten goede komt aan de professionaliteit van coöperaties. 6

Werkwijze De NCR Coöperatie Academie brengt enerzijds het relevante aanbod van derden in beeld en daarnaast ontwikkelt het waar nodig nieuw aanbod van opleidingen. Dit nieuw te ontwikkelen aanbod is vraaggericht opgezet. Het dient onderscheidend te zijn ten opzichte van het bestaande aanbod, bijvoorbeeld qua inhoud, duur, vorm of doelgroep. Het gaat om compacte eendaagse en meerdaagse opleidingen die kwalitatief ingevuld zijn. Het volledige aanbod, van derden en door de NCR Coöperatie Academie ontwikkeld, is overzichtelijk weergegeven in deze brochure en op de website. Programmaraad Er is een Programmaraad samengesteld die bestaat uit inhoudelijk deskundigen vanuit de coöperaties die zicht hebben op de opleidingsbehoeftes van de diverse bestuurlijke organen uit hun coöperatie. Met andere woorden: het zijn de ogen en oren van de afnemers. De Programmaraad kent een diverse samenstelling in type en grootte van coöperatie. De Programmaraad geeft enerzijds input aan welk type opleiding behoefte is, anderzijds geeft men feedback over verloop en kwaliteit van genoten opleidingen. De Programmaraad komt tweemaal per jaar bijeen. Op pagina 43 treft u de samenstelling aan van de Programmaraad.

Contact Regiepartner Avicenna Academie voor Leiderschap is regiepartner voor de NCR Coöperatie Academie. Dit houdt in dat zij samen met NCR de Academie zowel inhoudelijk, organisatorisch en promotioneel vormgeeft. Professionals van Avicenna hebben inmiddels in hun werkzaam leven meer dan 20 academies ontwikkeld en enkele honderden ontwikkelprogramma’s samengesteld, voor zowel vele branche- als beroepsorganisaties alsmede profit- en non-profit organisaties werkzaam in meerdere sectoren. Curriculum opleidingsprogramma’s Op de volgende pagina’s treft u de beschrijvingen aan van de opleidingen zoals deze tot op dit moment zijn gepland. Gedurende het jaar zullen andere opleidingen volgen. U kunt daarvoor altijd de website van de NCR Coöperatie Academie raadplegen.

Regiepartner NCR Coöperatie Academie Avicenna Academie voor Leiderschap Postbus 292 7400 AG Deventer 0570 - 76 00 00 [email protected] www.cooperatieacademie.nl NCR Groenmarktstraat 37 3521 AV Utrecht 030 - 28 40 490 [email protected] www.cooperatie.nl

Nieuwe website NCR Coöperatie Academie Er is een nieuwe website ontwikkeld voor de NCR Coöperatie Academie. Daarin treft men het aanbod van opleidingen aan van zowel de NCR Coöperatie Academie als van andere aanbieders. Tevens kunnen deelnemers zich inschrijven op de opleidingen die door de NCR Coöperatie Academie zijn ontwikkeld en worden aangeboden. De website is: www.cooperatieacademie.nl

7

“Meerwaarde door coöperaties wordt gecreëerd door in te spelen op markt en maatschappij. Hiervoor is het noodzakelijk dat bestuurders kennis en netwerk blijven ontwikkelen. Scholing helpt hierbij.” Johan Huitink, voorzitter RvC AgruniekRijnvallei

8

Coöperatief besturen

Leergang Voorzitters van coöperaties Governance & Bestuurlijk functioneren Functioneren in de ledenraad

9

DAagse

3 Coöperatief besturen

Leergang Voorzitters van coöperaties Goed voorbeeld doet goed volgen Coöperaties opereren veelal in situaties die tegemoet moeten komen aan meerdere stakeholders. Uiteraard de achterban, de coöperatie als geheel en andere stakeholders. Dat vergt op meerdere terreinen goede stuurmanskunst, speciaal van de voorzitter, om tot een gewenst resultaat te komen. Het gaat daarbij om het juiste samenspel met de andere leden uit het bestuur, maar ook met de verschillende stakeholders. De voorzitter moet dus een professioneel kader bieden, opdat anderen effectief kunnen functioneren. Daarom is het essentieel dat de voorzitter de juiste bagage heeft qua kennis, inzichten, attitude en vaardigheden om aan de rol goede invulling te geven. Dit compacte driedaagse programma is bedoeld om voorzitters die binnen de coöperatieve context opereren, goed te ondersteunen en verder te ontwikkelen in de kennis en vaardigheden die nodig zijn voor goed voorzitterschap. Samen met gelijkgestemde andere voorzitters is er ruimschoots de mogelijkheid om in dialoog de verschillende thematieken te bespreken. Na het volgen van deze leergang heeft de voorzitter zijn/haar repertoire vergroot om zijn functie goed vorm te geven. 10

Dit programma is sterk interactief van opzet. Daarbij wordt een combinatie gehanteerd van kennisinput van experts, uitwisseling van ervaringen van de deelnemers, oefening en toepassen in de praktijk. Door een maximale groepsgrootte van 15 deelnemers kan eigen casuïstiek ruimschoots aan bod komen. Doelgroep Dit programma is gericht op voorzitters van besturen en Raden van Commissarissen/ Raden van Toezicht, afdelingsvoorzitters, districtsvoorzitters en kringvoorzitters van coöperaties. Wat brengt dit programma u? > Meerjarig de lijn uitstippelen van de bestuurlijke eenheid waaraan de voorzitter leiding geeft. > Het juiste samenspel: - tussen de bestuursleden onderling en andere overlegorganen van de coöperatie; - met de ledenraad van de coöperatie; - met andere actoren in het maatschappelijk veld. > De eigen rol als voorzitter effectief inzetten, zowel intern als extern.

www.cooperatieacademie.nl Onderwerpen Persoonlijke invulling > Het profiel van de voorzitter in de context van de coöperatie; > Uitwerking van en schakelen naar de diverse rollen van de voorzitter; > De samenwerking en afstemming met vertegenwoordigers van de coöperatie; > Teamvorming en het samenspel tussen voorzitter als primus inter pares en de andere bestuursleden.

Effectief vergaderen > Voorbereiding; > Participatie van de deelnemers; > Bepalen van de hoofdlijnen; > Tijdmanagement; > Doelgerichtheid en besluitvorming; > Hoofdtaken van de voorzitter na de vergadering. Teamontwikkeling en het voorzitterschap > Het selectieproces en teamsamenstelling van de leden van de bestuurlijke entiteit; > Het voeren van functionerings- en evaluatiegesprekken; > Het inbouwen van reflectiemomenten; > Fases van conflicthantering; > Het omgaan met dilemma’s op basis van casuïstiek. Data 4 november 2015 2 december 2015 20 januari 2016

Tijd 10.00-17.00 uur

Kosten € 1.385,BTW is niet van toepassing

Docent Jorrit Jorritsma, tevens kerndocent, is melkveehouder in maatschap met zijn vrouw en zoon in Friesland. Vanaf het keuze moment van melkveehouder worden tot heden, wisselt hij zijn dagritme af van ‘overall tot pak met stropdas’. In het verleden was hij actief in het bestuur van FrieslandCampina (en haar fusievoorgangers), de Standsorganisatie en de Gebiedscommissie. Momenteel is Jorrit voorzitter van de Raad van Commissarissen van respectievelijk Rabobank Heerenveen, ABVakwerk en Rabobank Foundation. Tevens is hij voorzitter van ZuivelNL. Daarnaast worden diverse gastbijdragen verwacht van een strateeg en ervaren commissaris, een expert in werving en selectie en een commissaris coöperatie.

Locatie ISVW, Leusden

Max. aantal deelnemers 15

Scan de QR

De rol van de voorzitter bij de inhoudelijke regievoering > Komen tot resultaatbepaling en inrichten van het proces daartoe; > (Meerjarige) agendering en planning op basis van de visie en strategie; > Bepalen van verschillende overlegvormen, passend bij de specifieke situaties; > De rol van boegbeeld is het representeren van de organisatie naar buiten: politiek, maatschappij, samenwerkingspartners; > Rol- en taakverdeling op basis van competenties; > Timingsaspecten.

11

DAagse


Governance & Bestuurlijk functioneren De theorie en de praktijk

Het besturen van een coöperatie vraagt deskundige stuurmanskunst. De omgeving verandert continu in hoog tempo en de verantwoordelijkheid en complexiteit voor de bestuurder/commissaris nemen toe. Het krachtenveld waarbinnen de bestuurder acteert is groot en de bestuurlijke vraagstukken zijn divers.

Het vak van besturen is vanuit verschillende invalshoeken te benaderen: I. De formele en theoretische invulling van het besturen van een coöperatie, met andere woorden, de diverse bestuurlijke rollen, taken en verantwoordelijkheden. II. De toepassing in de praktijk, het bestuurlijke functioneren in al zijn facetten.

12

Dit programma geeft diepgaand inzage in de essentie van besturen en toezicht houden. Het bestaat uit twee losse dagen. Op de eerste dag wordt het theoretische fundament van besturen gelegd. Hoe ziet het kader eruit waarmee er invulling gegeven wordt aan de bestuurlijke rol en die van de Raad van Commissarissen? Dag twee staat in het teken van de invulling in de praktijk, het bestuurlijk functioneren. Doelgroep Jongerenraadsleden, ledenraadsleden, afdelingsbestuurders, districtsraadsleden, (beginnende) commissarissen die zich de essentie van coöperatief besturen eigen willen maken. Basiskennis van de coöperatie als organisatievorm is een vereiste.


Dag 2 > Rolinvulling – waartoe is de bestuurder op aarde? > Verschillende dimensies binnen het krachtenveld: maatschappelijke druk, ledenbetrokkenheid, korte versus lange termijn, zeggenschap, positionering; > Bestuurlijke dilemma’s; > Do’s en dont’s van besturen aan de hand van praktijk casuïstiek; > Bestuurlijk profiel: bestuurlijke competenties en attitude. Wat brengt dit programma u? > U krijgt inzicht in de governance van de coöperatie; > U leert uw bestuurlijke rol beter te definiëren en in te vullen; > U weet aangereikte inzichten op coöperatief besturen goed toe te passen in uw praktijk; > U verwerft kennis en inzicht over het samenspel tussen de diverse rollen; > U doet bestuurlijke ervaring op door het uitwisselen van praktijk casuïstiek.

Data

Tijd

2 november 2015 7 december 2015

10.00-17.00 uur

Kosten € 895,BTW is niet van toepassing

Docenten Prof. dr. ir. R. (Rienk) Goodijk is afgestudeerd als bedrijfskundige, heeft vervolgens promotieonderzoek gedaan en is sindsdien werkzaam als consultant bij GITP, de eerste jaren op het gebied van medezeggenschap en de laatste 20 jaar vooral ook op het gebied van bestuur en toezicht (governance). Daarnaast is hij bijzonder hoogleraar Governance, eerst aan de Rijksuniversiteit Groningen, later bij Tias/Tilburg University en sinds medio 2015 bij de VU Amsterdam. Hij is bekend vanwege zijn vele optredens en publicaties over (corporate) governance. Dr. Ton van Zonneveld werkte bij verschillende universiteiten en adviesbureaus. Heeft ervaring in onderwijs, zorg, retail en dienstverlening. Zijn belangstelling gaat uit naar het functioneren van raden van toezicht en raden van bestuur, zowel apart als in relatie tot elkaar. Ton studeerde af als sociaal en organisatiepsycholoog en als klinisch psycholoog. Hij promoveerde op organisatieverandering in de zorg en doceert aan toezichthouders. Hij was onder meer docent strategie en interventie in organisaties, bedrijfssociologie, strategische marketing van diensten en HRM en servicecultuur. Locatie ISVW, Leusden


Scan de QR

Onderwerpen Dag 1 > Structuur van de coöperatie, keuze van het bestuursmodel; > Rollen, taken en verantwoordelijkheden; > Speelveld – spel – spelers – spirit; > Samenspel tussen de verschillende rollen: ledenraad – Raad van Commissarissen, bestuur en directie.

13

DAagse


Functioneren in de ledenraad De rol van critical friend

Coöperatieve organisaties passen perfect in de 21e eeuw. ‘Bottom up’ organiseren zal steeds meer de toekomst zijn. De oudere, veelal agrarische, coöperaties zijn ontstaan als reactie op een topdown denken. De nieuwere, bijvoorbeeld zorg- en energiecoöperaties, precies zo. Werken vanuit het ledenbelang vraagt echter wel om betrokkenheid van die leden. Leden die als moderne mensen vaak volle agenda’s hebben. De Algemene Leden Vergadering met grote aantallen leden blijkt tegenwoordig niet het beste representerende orgaan. Steeds vaker richten coöperaties een Ledenraad in. Een voordeel daarvan kan zijn dat de dialoog met het bestuur of de directie intenser kan zijn. De groep is immers kleiner en komt vaker (dan de ALV) bij elkaar.

14

Adequaat functioneren in een ledenraad is echter geen vanzelfsprekendheid. Het begint al met de vraag van de representatie: hoe stellen we de Ledenraad samen? Wat doen we met zittingstermijnen? Hoe verhouden ledenraadsleden zich tot de grotere groep leden? Hoe motiveer je leden om hun betrokkenheid te tonen? En wat is het verschil in rollen tussen ledenraadsleden en toezichthouders? Welke zeggenschap hebben ledenraadsleden? Is invloed wellicht belangrijker dan zeggenschap? Maar invloed waarop dan? En in welke fase van de beleidscyclus? Als je eenmaal in een ledenraad zitting hebt, hoe gedraag je je dan? Waar haal je je informatie vandaan? Hoeveel informatie moet je hebben om goed te kunnen functioneren? Wanneer zeg je wat in een vergadering? En hoe? Wil je vooral controleren of wil je klankborden en adviseren? Is

www.cooperatieacademie.nl het belangrijk dat alle ledenraadsleden het met elkaar eens zijn? Wat is de betekenis van de Ledenraad voor de andere actoren in de governance (directie, bestuurders, toezichthouders)? Kunnen we leren van andere Ledenraden? Deze en talloze andere vragen komen in de praktijk van de Ledenraad naar boven. Deze interactieve sessie biedt u de gelegenheid om de juiste antwoorden voor uw Ledenraad en voor uw persoonlijk functioneren daarin te bepalen. Doelgroep Ledenraadsleden vanuit verschillende coöperaties.

Wat brengt deze sessie u? > Een visie op de positie van de ledenraad in uw organisatie. > Ideeën over mogelijke verbeteringen van de Ledenraad in uw organisatie. > Praktische tips over de inrichting van de Ledenraad. > Praktische tips ten behoeve van uw persoonlijk functioneren daarin. > Intervisie met ledenraadsleden van andere organisaties. > (Nog) meer motivatie om uw rol als ledenraadslid als een ‘critical friend’ op te vatten.

Datum

Tijd

18 november 2015

10.00-17.00 uur


Docent Drs. Wilbert van den Bosch heeft een ruime ervaring met het functioneren van coöperatieve organisaties. Hij vervulde onder meer rollen in besturen, was en is voorzitter van een raad van commissarissen en in die rol ook voorzitter van ledenvergaderingen. Hij adviseert zowel bestuurders, toezichthouders als ledenraden over hun positie en over hun functioneren in de coöperatie. Van den Bosch begeleidt regelmatig zelfevaluaties en bemiddelt in conflicten tussen de gremia in de governance. Wilbert van den Bosch is verbonden aan NCR.



Scan de QR

Onderwerpen > Positie van de Ledenraad in de governance > Ledenbetrokkenheid > Invloed en zeggenschap > Verantwoording > Persoonlijk functioneren in de Ledenraad

15

“Uit je comfortzone stappen, nieuwe vaardigheden oefenen, inspirerende docenten… een opleiding volgen is spannend, het geeft energie en is ook gewoon leuk ” Thijs Cuijpers, directeur LTO Nederland

16

Strategie & Sturing

Financiële sturing voor niet-financiële bestuurders en commissarissen van coöperaties Strategische keuzes van coöperaties Fiscale aspecten van de coöperatie Effectief creëren van draagvlak bij leden Zicht op internationaal ondernemen met de coöperatie 17

DAagse

1 Strategie & Sturing

Financiële sturing voor niet-financiële bestuurders en commissarissen van coöperaties Word een goede gesprekspartner op financieel gebied

Coöperatieve ondernemingen en hun aangesloten werkmaatschappijen zijn continu onderhevig aan veranderingen in de markt met soms grote gevolgen voor de financiële huishouding. Zowel aan de inkomsten- als uitgavenkant. De nooit aflatende (internationale) concurrentie noodzaakt tot sterke sturing en beheersing. Daarbij is een effectieve en efficiënte inrichting van de bedrijfsvoering essentieel om de gestelde doelen te behalen. Daarnaast kent de coöperatieve vorm natuurlijk ook specifieke mogelijkheden én verantwoordelijkheden ten aanzien van haar leden.

18

Als bestuurder of commissaris betekent dit dat u op de hoogte moet zijn van het wijzigende speelveld om adequaat toezicht te houden en vooral de juiste vragen moet stellen. Uw kennis moet actueel zijn om de impact van de ontwikkelingen en de noodzakelijke aanpassing van de financiële sturing op een adequate manier te kunnen plaatsen en hierover zowel intern als extern te kunnen sparren. In essentie gaat het in dezen om de vertaling van de strategie naar performance- en risicomanagement in een coöperatieve setting. Er ontstaan bij voortduring nieuwe inzichten en daardoor bijgestelde best practices. We nemen u in deze cursus mee in de ontwikkelingen in de bekostiging. Ook komen de noodzakelijke aanpassingen in de besturing en de performance aan bod. Evenals het financieel risicomanagement van coöperaties en haar werkmaatschappijen.

www.cooperatieacademie.nl Doelgroep Elke bestuurder en/of commissaris die zich op financieel gebied professioneel wil bekwamen in een coöperatieve context.

Wat brengt deze sessie u? > Kennis en achtergrond van de financiële kernbegrippen en indicatoren; > Inzicht in de inhoud en vorm van de verschillende interne en externe rapportages, specifieke gericht op de rechtsvorm coöperatie; > Terug- en vooruit kunnen kijken ten aanzien van de kosten en de verwachte inkomsten; > Bewustwording van de risicogebieden op financieel gebied; > Goede gesprekspartner voor financieel specialisten en bestuurders, zonder zelf de specialist te worden.

Datum

Tijd

26 oktober 2015

10.00-17.00 uur


Docent Drs. Mat Botman is management consultant, toezichthouder en docent. Na zijn studie bedrijfsen algemene economie heeft Mat Botman enkele beleidsfuncties vervuld op het Ministerie van Financiën. Vervolgens heeft hij gewerkt bij het gerenommeerde adviesbureau The Boston Consulting Group. Hij richt zich nu op het begeleiden van strategische heroriëntaties, reorganisaties en begeleiding van bestuurders en Raden van Commissarissen/ Raden van Toezicht in meerdere sectoren. Tevens is hij docent bij de Postgraduate controllersopleiding aan de Vrije Universiteit.



Scan de QR

Onderwerpen > Van strategie tot budget; > Balans- en jaarrekening; > Management control en prestatie-indicatoren; > Ratio-analyse; > Treasury en liquiditeiten; > (Des)investeringen en waardering; > Risicomanagement; > Effectieve auditcommissies; > Verantwoording naar leden, externe financiers en toezichthouders; > Coöperatieve financiering; > Vermogen op naam; > Hoe om te gaan met vermogen ‘in de dode hand’ en ledenschuld?

19

DAagse


Strategische keuzes van coöperaties Concrete handvatten voor beoordeling & monitoring

In tijden van grote veranderingen is het noodzakelijk dat organisaties zich ook tijdig oriënteren op hun strategie. Sterker gezegd: volgens de nieuwste inzichten moet het onderwerp ‘strategie en business modellen’ permanent op de agenda van de bestuurder en directie staan. Concurrentie komt uit onverwachte hoeken en nieuwe business modellen blijken ineens succesvol en langjarige bestaande organisaties in hun voortbestaan te treffen. Nieuwe businessconcepten en organisatievormen ontstaan en hebben de potentie om structureel uit te groeien. Voorbeelden op coöperatie gebied zijn momenteel bijvoorbeeld de energie- en zorgmarkt. Het belang van de leden van de coöperatie is daarbij één van de belangrijkste uitgangspunten.

20

Hoe zorgt u ervoor dat in tijden van grote veranderingen het ledenbelang en de duurzame continuïteit van de coöperatie gewaarborgd blijft? Op welke manier kunt u als bestuurder of commissaris stevige gesprekspartner zijn van de directie bij het bepalen en maken van keuzes inzake de strategie en deze strategie goed kunt verantwoorden bij de leden? Zodat u uw rol als kritische sparringpartner goed kunt invullen. Tijdens deze tweedaagse cursus krijgt u vanuit meerdere dimensies kennis en inzichten aangereikt om de strategie te beoordelen en ook de ingezette strategie te monitoren. Doelgroep Dit programma is bedoeld voor leden, bestuurders en commissarissen van coöperaties die de coöperatie en hun werkmaatschappijen op de voet (willen) volgen bij de formulering en de uitrol van de strategie. Zij willen de juiste handvatten en aanknopingspunten krijgen om het goede gesprek met de directie te kunnen voeren over het meest essentiële onderwerp van organisaties. Dit vanuit een constructieve voeding vanuit de leden en verantwoording naar de leden.


Dag 2 Financiën: Potentie en sturing Tijdens de tweede dag krijgen de deelnemers aangereikt op welke manier zij de financiële potentie van bepaalde strategische keuzes kunnen inschatten. Ook worden de beoordeling van de investeringen en ROI en de financiële risico’s van bepaalde keuzes uitgebreid behandeld. Het kunnen monitoren van de gekozen strategie is een ander cruciaal thema. Welke verschillende (financiële) indicatoren kunnen daarvoor gehanteerd worden? Wat brengt deze sessie u? > Kennis van strategievorming; > Belang van samenhang tussen strategie, leiderschap en organisatie; > Inzicht in het proces van strategiebepaling; > Zicht op (financiële) indicatoren en monitoring; > Goede gesprekspartner met de business; verantwoordelijke en beter verantwoording naar de leden kunnen afleggen.

Data

Tijd


10.00-17.00 uur


Docenten Drs. Marijke Reiring studeerde bedrijfskunde aan de Erasmus Universiteit. Ruim 10 jaar werkte zij als marketeer bij grote internationale ondernemingen. Zij is gecertificeerd Executive Team Coach. Zij heeft al 10 jaar een eigen bedrijf en begeleidt veel organisaties in visieontwikkeling, strategie, organisatieverandering, klantgerichtheid en leiderschap. Marijke voerde projecten uit voor onder andere Sara Lee, FrieslandCampina, Reed Elsevier, Achmea, Red Bull, het Koninklijk Concert Gebouw en Farm Frites. Albert Verhoeff RA is ruim 35 jaar actief geweest in de accountancy. Tot 2012 was hij als partner verbonden aan EY. Een groot deel van zijn portefeuille werd gevormd door grote en middelgrote coöperaties. Hij is nu als adviseur betrokken bij coöperatieve ondernemingen onder andere over vermogensvorming en risk management. Hij is als commissaris actief bij twee onderlinge verzekeraars en bij een coöperatie.



Scan de QR

Onderwerpen Dag 1 Overview en inzicht in ‘strategie’ Tijdens de eerste dag wordt eerst een overview gegeven over het onderwerp ‘Strategie’. Aan de orde komen de voornaamste strategische denkscholen, de belangrijke kernbegrippen en analyse methoden, waaronder: positionering, stakeholder-analyse, product-marktcombinaties, productdifferentiatie en het creëren van meerwaarde. Dan wordt de stap gemaakt naar de strategische keuzes die een organisatie kan maken. Hierbij wordt ook de samenhang tussen strategie, leiderschap en organisatie (uitvoering) besproken. Vervolgens staat de mindset van een strateeg en de persoonlijke interactie met betrekking tot de strategische dialoog met de stakeholders (waaronder de leden) centraal. Het stellen van relevante kritische vragen is hier een onderdeel van.

21

DAagse


Fiscale aspecten van de coöperatie Alle ins en outs in één dag op een rij

De coöperatieve vereniging wordt momenteel veelvuldig ingezet als ideale samenwerkingsvorm in verschillende branches. Naast deze functionele vorm is de coöperatie ook een rechtspersoon. Dit betekent dat er juridische en fiscale aspecten aan deze coöperatieve rechtspersoon zijn verbonden. De leden van de coöperatie – natuurlijke personen en/ of rechtspersonen - zullen vaak ook te maken krijgen met belastingheffing. De diversiteit van het aantal coöperaties maakt dat de juridische aspecten en belastingheffing soms verschillend zijn en dat maakt ook dat deze rechtsvorm uitermate interessant en dynamisch is. Doelstelling is dat de deelnemers na afloop voldoende kennis hebben opgedaan om te weten waar zij bij hun bedrijfsvoering op moeten letten. Dit geeft inzicht bij het inrichten van hun (financiële) organisatie.

22

Als gevolg hiervan zullen de deelnemers ook beter in staat zijn om een gelijkwaardige gesprekspartner te zijn van hun belastingadviseur en accountant. Ze kunnen bovendien na afloop van de sessie relevante vragen stellen. De docent zal op een inzichtelijke wijze de deelnemers meenemen in de belangrijkste aandachtsgebieden ten aanzien van de coöperatie en hun leden. In de bijeenkomst zal bovendien veel ruimte zijn voor kennisdeling en (eigen) praktijkcasuïstiek.

www.cooperatieacademie.nl Doelgroep Deze eendaagse sessie gaat in op de juridische en fiscale aspecten van coöperaties en haar leden. Deze opleiding is speciaal ontwikkeld voor bestuurders en directieleden van coöperaties die meer inzicht willen verkrijgen in de juridische en fiscale consequenties van hun (voorgenomen) beslissingen.

Wat brengt deze sessie u? > Kennis van de fiscale aspecten bij verschillende typen coöperaties; > Inzicht in de fiscale aspecten van coöperaties; > Gesprekspartner van financieel specialisten (extern en intern); > Tijdig kunnen anticiperen op nieuwe ontwikkelingen; > Valkuilen en tips.

Datum

Tijd

11 november 2015

10.00-17.00 uur


Docent Mr. M.W.A.J.C. (Martijn) Hoedemakers is na afronding van zijn studie fiscaal recht aan de Universiteit van Tilburg circa vijftien jaar werkzaam geweest als fiscalist bij grote accountants- en belastingadviesorganisaties. Tegenwoordig is hij zelfstandig consultant en docent. Hij geeft vele opleidingen aan zowel accountants, belastingadviseurs en ondernemers op het gebied van fiscaal juridische vraagstukken, nieuwe vormen van ondernemerschap, samenwerking en maatschappelijke ontwikkelingen.



Scan de QR

Onderwerpen > De coöperatie in het palet van rechtsvormen; > Verschillende typen coöperaties; > De verschillende rechtsverhoudingen binnen de coöperatie en vastlegging in statuten; > Verschillende soorten belastingheffing van de coöperaties en haar leden; > Waar moeten bestuurders aan denken bij de inrichting van hun (financiële) huishouding; > Wat is de stand van zaken van coöperaties in het fiscaal juridische landschap; > Op stapel zijnde ontwikkelingen.

23

Strategie & Sturing

Effectief creëren van draagvlak bij leden Misschien wel de belangrijkste competentie voor coöperatie bestuurders

Het principe van coöperaties is onder andere gebaseerd op het Rijnlands Model. Het is echter geen sinecure om via goed overleg, dialoog en belangenafweging tot resultaat te komen binnen een wenselijk tijdsbestek. Met name in complexe situaties waarin vele meningen en belangen spelen. Hoe kan je als bestuurder op een constructieve wijze voldoende draagvlak creëren bij leden?

24

Leden mee krijgen voor een nieuwe richting of belangrijke plannen. Enthousiasme is onontbeerlijk, maar helaas vaak niet genoeg. Ook wordt nogal eens voornamelijk ingezet op de inhoud. Het juist inrichten van het proces is echter minstens zo belangrijk. Daarvoor moet je het speelveld wel kunnen overzien. Er zijn vele vormen voor het creëren van draagvlak. Daarbij geldt ook dat als leden op tijd goed betrokken zijn bij plannen, dit voordeel biedt op langere termijn.

DAagse

1

www.cooperatieacademie.nl Doelgroep Deze eendaagse cursus is gericht op coöperatie bestuurders die op een effectieve manier samen met leden plannen ontwikkelen of leden mee willen krijgen voor hun plannen/ ideeën. Onderwerpen > Principes van creëren draagvlak; > Krachtenveldanalyse; > Managen van belangen: individuele belangen en collectieve belangen; > Bepalen van de communicatieboodschap en de vorm; > Toepassen van verschillende communicatiemiddelen (waaronder dialoogsessies, sociale media, interviews); > Effectief omgaan met weerstanden; > De persoonlijke inbreng als bestuurder.

Datum

Tijd

21 oktober 2015

10.00-17.00 uur


Docent Jeen Akkerman groeide op in een melkveebedrijf in Friesland. Hij studeerde aan de Landbouw Universiteit Wageningen en behaalde daar de ingenieurstitel in 1985. Vervolgens werkte Jeen in de functie van hoofdredacteur gedurende tien jaar als agrarisch journalist voor onder andere weekblad Boerderij en Agrarisch Dagblad. Daarna was hij verantwoordelijk voor de corporate communicatie van het internationale zuivelconcern Campina. Hij werkte aansluitend in de functie van directeur marketing & communicatie voor BDO Accountants & Adviseurs en startte vervolgens in 2003 JEEN bureau voor communicatie. Vele onderscheidende communicatieprojecten gaf hij in de afgelopen ruim 10 jaar vorm.



Scan de QR

Wat brengt deze sessie u? > Analyse van de situatie en stakeholders; > Diverse werkvormen en communicatie; > Het constructief omgaan met weerstand; > Diverse methoden en interventies om draagvlak te vergaren.

Foto ontbreekt

25

Strategie & Sturing

Zicht op internationaal ondernemen met de coöperatie Tweedaags compact programma voor commissarissen, leden en bestuurders van coöperaties

Nederland is altijd al internationaal gericht. Dit heeft geleid tot grote successen en veel welvaart. Succesvol internationaal ondernemen vergt echter vele competenties van de coöperatie en de aan haar gelieerde bedrijven. Inzicht in de marktpotentie in landen of regio’s, specifieke culturele verschillen, keuze van distributie- of verkoopkanalen en businesspartners, inkooppartijen, etc. Ook speelt het overheidsbeleid en subsidiemogelijkheden vanuit Nederland en (partner)landen en het politieke klimaat een grote rol of internationaal opereren gepast is.

26

Primaire vragen zijn dan ook: Waarom moeten er internationale handelsrelaties opgebouwd worden? Met welke landen of regio’s? Wat moeten we weten om goed te kunnen beoordelen of plannen voor internationalisering haalbaar zijn? Zijn we als coöperatie daar als organisatie ook klaar voor? Doelgroep Deze cursus is bedoeld voor leden, bestuurders en commissarissen van coöperaties die bij de internationale aspiraties betrokken zijn en goed zicht willen hebben op de uitwerking van de internationale plannen en lopende internationale business.

DAagse

2


Implementatie > Selectie distributiekanalen en/of internationale businesspartners; > Voorwaarden interne organisatie (van competenties medewerkers tot productie-eisen); > Opbouwen van de organisatie; > Recruiting medewerkers internationaal; > Timing voor uitrol van de plannen. Implicaties > Cultuurverschillen; > Financiële risico’s (w.o. valuta); > Veiligheid; > Politieke (in)stabiliteit. Wat brengt dit programma u? > Bepaling van essentiële afwegingscriteria voor internationalisering; > Inzicht om nieuwe internationale plannen en lopende business te beoordelen; > Zicht op interne randvoorwaarden voor internationalisering; > Kijk op risico’s, hindernissen en valkuilen; > Goede gesprekspartner met de business verantwoordelijke.

Datum

Tijd


10.00-17.00 uur


Docenten Joost van Dam is directeur van de Nederlandse Export Combinatie (NEC). Al sinds 1952 assisteert NEC bedrijven bij hun internationalisering met internationale handelsmissies en advies. De NEC werkt samen met diverse partijen in Nederland, waaronder brancheorganisaties, Kamers van Koophandel, overheden en semi-overheidspartijen. Samenwerking is onder andere belangrijk bij de handelsmissies, bijeenkomsten, beurzen en diverse internationale trajecten. Door de jaren heen hebben enkele duizenden Nederlandse bedrijven gebruik gemaakt van de diensten. Men heeft daarmee een schat aan kennis opgebouwd ten behoeve van internationaal ondernemen. Mr. Jean Pierre Kempeneers werkt sinds 2014 bij Philips als Senior Director Government Relations en European Affairs. Hij was jarenlang diplomaat bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken en leidde internationale missies naar vele landen. Hij was in New York Secretaris voor de Minister van Europese Zaken van Nederland. Jean Pierre heeft een enorm netwerk en ervaring opgebouwd in internationale contexten. Locatie ISVW, Leusden


Scan de QR

Onderwerpen Marktpotentie > De rol en imago van Nederland in de wereld; > Internationale handelsverdragen; > Overheidsbeleid en bevordering (w.o. subsidies); > Marktscan – regionaal of nationaal; > Investeringen; > Beoordeling van marktpotentie.

27

“Opleiding is vooral ook kennis en ervaring delen en zo te vermenigvuldigen. Daarmee ontwikkel je jezelf, elkaar en je organisatie.” Angelique Huijben-Pijnenburg, lid RvC FrieslandCampina N.V.

28

Vaardigheden & Persoonlijke effectiviteit

Vergaderen binnen een coöperatieve context Lobbyen en netwerken Bestuursstijlen, samenspel en persoonlijk leiderschap De kunst van het vragen stellen

29

DAagse

1 Vaardigheden & Persoonlijke effectiviteit

Vergaderen binnen een coöperatieve context Hoe kom je tot een collectief besluit met individuele belangen?

Vergaderen is een belangrijk instrument voor (coöperatieve) bestuurders om informatie uit te wisselen, visie en belangen op elkaar af te stemmen, ideeën op te doen, afspraken te maken en besluiten te nemen. Vergaderen is een vak apart, voor sommigen een noodzakelijk kwaad en een tijdverslinder, voor anderen een gepassioneerde bezigheid. Een vak wat door veel bestuurders wordt geleerd door er simpelweg mee te beginnen in de praktijk als de eerste bestuursfunctie wordt bekleed. Een coöperatie is een bijzondere organisatievorm waarbij de besluitvormingsprocedures specifiek en onderscheidend zijn ten opzichte van andere organisatievormen. Deze coöperatieve context zorgt voor eigen ‘vergadermores’. Bestuurders van coöperaties zijn zich bewust van de noodzaak van draagvlak en commitment. Welk appèl doet dit op het functioneren in de praktijk tijdens het vergaderen?

30

Het onderscheid tussen standpunten en belangen onderkennen en bespreken is van essentieel belang in de besluitvorming en het te verkrijgen draagvlak van het genomen besluit. Standpunten kunnen veranderen op basis van voortschrijdend inzicht, belangen veranderen vrijwel niet. Doelgroep Elke bestuurder die zich professioneel wil bekwamen in de kennis en vaardigheid van vergaderen in een coöperatieve context. Vergaderen vergt kennis en vaardigheid. Dit programma reikt vergadertechnieken aan waarmee de efficiency en effectiviteit van vergaderen toenemen. Kennis wordt aangedragen en daarnaast wordt er interactief en gesimuleerd geoefend om de vaardigheid te vergroten. Vergaderprocedures en -processen worden zichtbaar.


Wat brengt deze sessie u? > Kwalitatief betere besluiten; > Draagvlak bij de genomen besluiten; > Hogere snelheid in de besluitvorming; > Efficiënt vergaderen en minder ‘politiek’; > Goed om kunnen gaan met de groepsdynamiek; > Inzicht in de verschillende rollen (voorzitter, secretaris, bestuurder, penningmeester en portefeuillehouders specifieke thema’s); > Vergaderdilemma’s en delen van vraagstukken.

Data

Tijd

23 november 2015

10.00-17.00 uur


Foto ontbreekt

Docent Arno Ramakers geeft sinds 1997 trainingen en coaching op het gebied van persoonlijke ontwikkeling, teamontwikkeling en leiderschap, na een aantal functies in het onderwijs en in het bedrijfsleven te hebben vervuld, onder andere bij de KLM. Zijn enthousiasme voor ontwikkeling en het goed laten functioneren van teams brengt hij ook tot uiting in zijn werk als trainer/ coach voor (top) sportteams. Altijd vanuit integriteit, respect en betrouwbaarheid.



Scan de QR

Onderwerpen > Focus op belangen: Vinden van een gemeenschappelijke set van waarden; > Bouwen aan vertrouwen; > Invloedstijlen (push en pull); > Gezamenlijke winsttechnieken: - Beste alternatief zonder overeenkomst; - Transparantie in de informatie, uitgaan van feiten, geen aannames; - Construerend en conflictoplossend onderhandelen. > Besluitvormingsproces in samenwerking: - Voorbereiden; - Analyseren en controleren; - Uitvoeren; - Monitoren. > Besluitvormingsanalyse: - Criteria; - Risicoanalyse. > Groepsdynamieken: - Type persoonlijkheden; - Het smeden van groepseenheid in een diverse groep; - Gebruik maken van diversiteit in de groep.

31

DAagse


Lobbyen en netwerken Hoe zet je de coöperatie/vereniging op de kaart?

Een coöperatie goed leiden is op zich al ingewikkeld genoeg. Wat het nog uitdagender maakt is dat de ‘buitenwereld’ vaak flink invloed heeft op de markt en de omgeving van de coöperatieve onderneming. Dat geldt ook voor de randvoorwaarden waaronder het ondernemen plaatsvindt, zoals weten regelgeving als maatschappelijke normen. Wetten en bijvoorbeeld ook subsidieregelingen en aanbestedingsvoorwaarden zijn echter de uitkomst van een democratisch proces waarbij de gemandateerden vrijwel nooit écht kennis hebben van specifieke sectoren. Niet vreemd dus dat deze functionarissen zich niet altijd realiseren wat een nieuwe regel voor effect in de praktijk heeft. Tenzij de beleidsmakers dat uiteraard wordt uitgelegd; op het moment dat het (nog) zin heeft en op een wijze die netjes en passend is. De coöperatie heeft een positief publiek imago. Hoe kun je dat gebruiken bij het lobbyen en in het netwerken?

32

Lobbyen en netwerken kunnen niet zonder elkaar. Door het opbouwen en onderhouden van een goed netwerk weet men op tijd dat er besluitvormingsprocessen buiten de eigen coöperatie spelen die de coöperatie ook kunnen raken. Een goed netwerk heeft bovendien het kenmerk dat de eigen relaties je in contact kunnen brengen met relevante bestuurders en beleidsmakers. Ook geeft een netwerk snel inzicht in wie zich nog meer in dit debat gaat mengen en wat hun kijk op de zaak is. Dat zijn belangrijke zaken om een effectieve lobby in te zetten. De opbrengst van effectief lobbyen en een goed onderhouden netwerk is vrijwel nooit dat men in alles precies gelijk krijgt. Dat is ook niet het doel. Het gaat er om dat de ‘license to operate’ van en voor de organisatie stabiel en groot genoeg is om ook op de lange termijn een gezonde bedrijfsvoering mogelijk te maken.

www.cooperatieacademie.nl Doelgroep Deze opleiding is gericht op elke bestuurder of commissaris die zich wil bekwamen in het extern vertegenwoordigen bij verschillende stakeholders, om de belangen van de coöperatie duurzaam en professioneel te behartigen.

Wat brengt deze sessie u? > Inzicht in nut en noodzaak van lobbyen; > Besef van de wederkerigheid van effectief netwerken; > Inzicht in de waarde van een publiek profiel (imago); > Overzicht van netwerkinstrumenten; > Overzicht van lobbyinstrumenten; > Voorbeelden van succesvolle lobbytrajecten (do’s + don’ts).

Datum

Tijd

12 oktober 2015

10.00-17.00 uur


Foto ontbreekt

Docent Annelou van Egmond werkt als woordvoerder en strategisch communicatie adviseur voor bewindslieden en voor CEO’s /CFO’s van ondernemingen uit het voormalig nutsdomein (transport, energie, telecom/ post, onderwijs en zorg). Haar bureau Commedia Consult ondersteunt opdrachtgevers in het navigeren in de driehoek Politiek – Beleid – Publiciteit. Daarnaast werkt Commedia Consult via een raamcontract van de Rijks Voorlichtings Dienst voor overheidscommunicatie, strategisch communicatieadvies en -management, persvoorlichting / woordvoering en speechschrijven.



Scan de QR

Onderwerpen > Belangenbehartiging binnen democratische kaders; > SWOT-analyse; > Stakeholdersanalyse; > Intern position paper – onder andere welke positie wil je per thema bereiken en wie heeft welke rol in de coöperatie; > Juist opereren in de arena; > Welke instrumenten passen bij welke context; > Issuemanagement; > Werken naar doelstellingen en resultaat.

33

DAagse


Bestuursstijlen, samenspel en persoonlijk leiderschap Vergroot de impact in en van uw team!

Binnen een coöperatie is samenwerking een kernkwaliteit. Inspraak is onlosmakelijk verbonden met de coöperatie en ieders kennis en kunde kan op verschillende vlakken worden benut, waarbij wordt gestreefd naar een zo goed mogelijk resultaat voor iedereen. Het is niet alleen het kortetermijnresultaat dat telt, maar beslist ook de duurzame uitkomsten. Goed samenwerken is sneller gezegd dan gedaan: samenwerken is een kunde. Van belang is te weten in welk krachtenveld die samenwerking plaatsvindt en wat ieders rol, bevoegdheden, invloed of macht is. Daarvan op de hoogte zijn, maakt het samenspel overzichtelijker. Graag gaan wij actief met u kijken welke dilemma’s in de verschillende rollen aan de orde zijn. Deze vragen zijn telkens weer een bewuste afweging.

34

Zelfkennis van de eigen drijfveren maakt inzichtelijk waar de samenwerking vloeiend of juist stroperig zal verlopen en waar eventuele ‘allergieën’ het samenspel kunnen belemmeren. Duidelijk zal worden in welke rol u floreert en waar uw toegevoegde waarde ligt. Een team kent echter ook eigen dynamieken en fenomenen. Het kennen van die dynamieken maakt u bewust van de valkuilen die u onderweg tegen kunt komen. Tot slot nemen wij u mee bij de definitie van een ‘ideaal’ team en brengt u de kenmerken van uw eigen team in kaart. Wij sluiten af met een casus waarin u uw ervaringen van deze tweedaagse, interactieve workshop kunt inbrengen in een herkenbare en aansprekende praktijksituatie waarbij de teamdynamiek in besturen en raden van commissarissen van coöperaties centraal staat.

www.cooperatieacademie.nl Doelgroep Dit programma is zeer geschikt voor commissarissen, bestuurders en ledenraadsleden die een impuls willen geven aan hun persoonlijk leiderschap, om vervolgens de eigen rol in het team en het samenspel met andere belanghebbenden in de coöperatie te versterken.

Wat brengt dit programma u? > Grondig inzicht in de coöperatieve context en uw rol daarbinnen; > Zicht op een ideaal team in de coöperatie en op de kenmerken van uw eigen team; > Inzicht in uw persoonlijke drijfveren; > Vergroten van uw vaardigheden bij het benutten van uw beïnvloedingsruimte.

Datum

Tijd


10.00-17.00 uur


Docent Drs. Puck Dinjens heeft als partner van Governance University Advisory uitgebreide ervaring met vraagstukken op het gebied van samenstelling van en samenwerking met directies c.q. raden van bestuur. Daarnaast adviseert zij toezichthouders over de inhoud, inrichting van corporate governance alsmede over de individuele invulling en de interactie binnen de raad. Zij is van origine arbeids- en organisatiepsycholoog en heeft veel aandacht voor gedragsmatige aspecten van samenwerking, the tone at the top en persoonlijk leiderschap. Zij is onder meer co-auteur van “Echt Leiderschap”, de “Toolkit Commissariaat” en auteur van het onderzoek “Bestuurder, voldoende uitgedaagd?”.



Scan de QR

Onderwerpen > Profielschetsen voor coöperatieve bestuurders; > Speler zijn in een coöperatief model; > Invloed en/of macht; > Duivelse dilemma’s in de verschillende rollen; > Individuele drijfveren: wanneer heeft u de wind mee? > Groepsprocessen en krachtenvelden; > Kenmerken van een effectief team in een coöperatie: teamsamenstelling; > Kenmerken van het eigen team; > Toegevoegde waarde: wat heb je te bieden in je rol?

35

DAagse


De kunst van het vragen stellen Het antwoord hangt af van uw vraag

Het goed kunnen functioneren als bestuurder van een coöperatie is onder andere afhankelijk van een adequate informatievoorziening. Er is informatie nodig om een standpunt te kunnen formuleren en het besluitvormingsproces goed en zorgvuldig te kunnen doorlopen. Een krachtige manier om de benodigde informatie te verzamelen en erachter te komen wat iemand vindt is: de juiste vragen stellen en op een juiste manier vragen stellen. Er zijn verschillende redenen waarom dat soms lastig is. Soms geeft iemand wollige of onbegrijpelijke antwoorden of de persoon wil het achterste van zijn tong niet laten zien. Maar soms ontbreekt ook de kennis en kunde van het stellen van de juiste vragen op een constructieve en toch kritische manier, zonder hierbij de onderlinge relatie te verstoren. Kortom: vragen stellen - hoe doe je dat op een professionele en effectieve manier?

36

In deze training worden er instrumenten aangereikt om in elke situatie, op elk moment, vragen te kunnen stellen bij wat iemand zegt, om door te vragen op wat hij zegt. Het kunnen luisteren naar wat iemand zegt en het uitstellen van een eigen oordeel is hiervoor een eerste vereiste. Als dat lukt, luisteren naar wat iemand werkelijk zegt, is de ervaring dat de vragen vanuit intens en vol aandacht geven vanzelf op komen. Er wordt kennis gemaakt met twee soorten vragen: naar feiten en gebeurtenissen aan de ene kant, en naar gedachten en opvattingen aan de andere kant. Er wordt aangeleerd om deze verschillende soorten vragen welbewust te hanteren. De training is heel praktisch. De docent legt de theorie uit, waar aansluitend direct mee wordt geoefend. Het oefenmateriaal wordt door de deelnemers zelf aangedragen. Het is casuïstiek uit de praktijk van alledag.

www.cooperatieacademie.nl Doelgroep Elke bestuurder die zich professioneel wil bekwamen in de kunst van het vragen stellen in een coöperatieve context. Onderwerpen > Inzicht in eigen referentiekader en aannames; > Type gesprekken en passende vragen; > De juiste toon afhankelijk per situatie; > Interpretatie van de antwoorden; > Onderlinge relatie bij opschalen en kritisch doorvragen; > Sturing geven aan een gesprek; > Geven van constructieve feedback; > Optimale mind-set;

Datum

Tijd

2 december 2015

10.00-17.00 uur


Docent Drs. Hans Bolten studeerde Wijsbegeerte aan de Universiteit van Amsterdam en Filosofie en Maatschappijleer aan het Instituut voor de Lerarenopleiding van de Universiteit van Amsterdam. Opgeleid als filosoof heeft drs. Hans Bolten zich toegelegd op de Kunst van vragen stellen. De basis van deze wetenschap wordt gevormd door de juiste manier van vragen stellen en een goede interpretatie van de antwoorden. Hans heeft de afgelopen 17 jaar vele trainingen Morele Oordeelsvorming gegeven binnen overheidsinstanties, zoals bij de Douane, Algemene Inspectiedienst, in de gezondheidszorg en bij lokale en provinciale overheden. Hij geeft de trainingen de Kunst van vragen stellen inmiddels tien jaar bij meerdere (postdocturale) management opleidingen.



Scan de QR

Wat brengt deze sessie u? > Bewustwording van eigen aannames en veronderstellingen; > Beschikking over meer (soorten) vragen; > Uitbreiding kunde om met vragen meer sturing te geven aan een dialoog; > Toegenomen vertrouwen in de kunst van het vragen stellen.

37

ONDE RNE M E RSC H AP E N COÖPE R AT IE GA VOOR MAXIMAAL RENDEMENT UIT UW OPLEIDING! Hoe gaan we om met de complexiteit en dynamieken van bestuursvormen, governance en financiering? Wat is de invloed van stakeholdersbelangen op bedrijfsmodellen? Hoe kunt u de instrumenten uit de coöperatietheorie toepassen op alle management vraagstukken? Deze en vele andere thema’s worden behandeld in de module Ondernemerschap en Coöperatie van Nyenrode, die deel uitmaakt van de Modulair Executive MBA. Een marktgedreven module met een wereldwijd unieke flexibele opzet, die voldoende ruimte geeft aan uw carrière en privéleven.

SPARREN MET ERVAREN BUSINESS EXECUTIVES EN UW NETWERK UITBREIDEN? Schrijf u dan voor 8 februari in voor het programma Ondernemerschap en Coöperatie.

MEER INFORMATIE VINDT U OP NYENRODE.NL/COOPERATIE of bel Julie Schreinemacher op 0346 29 1001.

38

NYENRODE. A REWARD FOR LIFE

Incompany

In ontwikkeling

Het is mogelijk om een op maat afgestemd programma te maken. Op basis van een (telefonische) intake en eventueel aanvullende gesprekken wordt de opleidingsbehoefte geïnventariseerd en een passende opzet gemaakt. Hierin wordt het inhoudelijk programma, de opzet, werkvormen, data en daarmee samenhangende kosten opgenomen.

Zowel vanuit de Programmaraad, als rechtstreeks in gesprek met coöperaties, wordt er continu gewerkt aan het actualiseren van bestaande programma’s en het ontwikkelen van nieuwe programma’s. Uitgangspunt daarbij is dat er geen soortgelijk bestaand programma bij andere aanbieders aanwezig is. Voor 2016 geldt dat er nieuwe programma’s op stapel staan. Input vanuit de markt is van harte welkom.

Veelal is het ook een optie om met meerdere deelnemers van eenzelfde coöperatie deel te nemen aan een opleiding binnen het bestaande programma van de NCR Coöperatie Academie. Deze optie kan ook worden verkend tijdens de intake. Voor (aan)vragen: Voor uw vragen kunt u bellen met de NCR Coöperatie Academie op telefoonnummer 0570-760000 of mailen naar [email protected].

Nadere informatie Wij zullen u op de hoogte houden wanneer en op welke wijze u kunt deelnemen aan nieuwe programma’s die gedurende het jaar worden aangeboden.Ook kunt u de website van de NCR Coöperatie Academie - www.cooperatieacademie.nl in de gaten houden.

“Je idealen omzetten in concrete daden die zinvol zijn, daar is scholing voor nodig.” Siward Zomer, voorzitter coöperatieve vereniging De Windvogel

39

40

Congressen en themabijeenkomsten NCR Coöperatiedag 2015 NCR organiseert op 26 november 2015 de NCR Coöperatiedag. Deze dag zal in het teken staan van verschillende coöperatieve thema’s die door middel van een interactief programma besproken worden. Speciaal tijdens deze dag zal het thema ‘Professionaliseren en opleiden’ centraal staan. Hierbij kunt u verschillende workshops volgen en/of lezingen bijwonen. Deze jaarlijkse NCR Coöperatiedag staat altijd garant voor vele zakelijke ontmoetingen tussen coöperatie bestuurders en medewerkers. Meer informatie is te vinden op de website van NCR: www.cooperatie.nl. Nieuwe themabijeenkomsten of congressen In de loop van het jaar worden mogelijk andere themabijeenkomsten georganiseerd. In juni 2015 heeft er een bijeenkomst plaats gevonden met als thema ‘Het ontwikkelen van opleidingsprogramma’s voor de eigen coöperatie’. Nadere informatie en inschrijving Indien er congressen of themabijeenkomsten worden georganiseerd, wordt u hiervan tijdig op de hoogte gesteld. Op de website www.cooperatieacademie.nl wordt u hierover geïnformeerd en is aanmelding mogelijk.

“Opgefriste kennis en vaardigheden door een opleiding of training resulteren in energiek besturen.” Joris Baecke, voorzitter werkgroep plantgezondheid LTO Nederland

41

Coopnet is een thuis voor coöperaties. Coopnet is er voor startende en bestaande coöperaties. Wij zijn een open, moderne en dynamische

Wij verzorgen praktijkgerichte cursussen en

community. Onze missie is mensen en

trainingen die gericht zijn op samenwerking.

bedrijven helpen bij het verwezenlijken van

Als een thuis voor coöperaties organiseren we

hun coöperatieve doelen, dromen en ambities.

ontmoetingen, netwerkbijeenkomsten en geven

Lid van onze coöperatie zijn (coöperatieve)

we lezingen en presentaties.

ondernemingen, professionals en vrijwilligers. Daarnaast ontwikkelen we cursussen en Centraal staan het voortdurend bouwen aan

trainingen voor coöperaties die zich bezinnen op

een slim en sterk netwerk en het delen van

een duurzame bijdrage. Marketing, communicatie,

kennis rondom coöperatief ondernemen met

financiën, besturen, organiseren, gunnen en

de daarbij behorende coöperatieve waarden.

ledenbetrokkenheid zijn onderwerpen die aan bod (kunnen) komen. Vanuit praktijkervaringen worden

Naast cursussen en trainingen met open

altijd actuele onderwerpen ingebracht, uitgediept

inschrijving, bieden wij advies, begeleiding,

en gestructureerd. Zo zijn wij ‘onze tijd vooruit’.

onderzoek, training en coaching op maat en incompany. Precies afgestemd op de vraag.

42

Voor meer info: www.coopnet.nl

Programma raad Samenstelling Programmaraad De Programmaraad bestaat uit inhoudelijke deskundigen die zicht hebben op de opleidingsbehoeftes van de diverse bestuurlijke organen uit hun coöperatie. De Programmaraad kent een diverse samenstelling in type en grootte van coöperatie. De Programmaraad geeft enerzijds input aan welk type opleiding behoefte is, anderzijds geeft men feedback over verloop en kwaliteit van genoten opleidingen.

Programmaraadsleden A. (Arjen) van Nuland

Directeur

NCR

J. (John) van Dijk

Directeur

Coöperatie ParkeerService

A.T.M. (Ton) Duffhues

Coördinator

Landbouw & Samenleving ZLTO

H. (Henk) Grevelman

Directeur Vereniging Achmea

Achmea

G. (Gerard) van de Haar

Manager Bestuursdienst

Menzis

I.M. (Igo) Janssen

Algemeen directeur

Coöperatief Koninklijk

Tuinbouwcentrum Horticoop U.A.

J. (Jack) Janssen

Directeur

AB Werkt

K. (Klaas) van Mierlo

Algemeen directeur

LLTB

J. (Joan) van Oorschot

Specialist Kadervorming

Koninklijke FrieslandCampina N.V.

P.V. (Peter) Otto

Coördinator ledenplatforms

Koninklijke FloraHolland U.A.

A. (Auktje) Reiffers

Directeur

Coöperatie Boer en Zorg

J.W.M.J. (Jan Willem) van Roessel

Secretaris Raad van Beheer

Coöperatie Koninklijke Cosun U.A.

N. (Netty) Wakker

Manager Vereniging & Informatie

LTO Noord

H.W. (Henk) Wassink

Manager Communicatie en Coöperatiezaken Koninklijke Coöperatie Agrifirm

H. (Henk} Westerhof

Secretaris

Niscoo

S. (Siward) Zomer

Voorzitter

De Windvogel

C. (Carmen) van Dam

Programmamanager

Avicenna Academie voor Leiderschap

F. (Frank) Seine

Directeur

Avicenna Academie voor Leiderschap 43

Overzicht

44

opleidingen van andere aanbieders

Atelier Waarden van het Land Onderwijsboulevard 225 5223 DE ‘s-Hertogenbosch T. 073 – 21 73 671 E. [email protected] I. www.waardenvanhetland.nl

Aanbod • Meerdaagse Open Leergang: 6 bijeenkomsten, september 2015 – februari 2016; november 2015 – april 2016. • In-Company trainingen op maat: Samenwerken, waardevol besturen, werken met waarden, waardencreatie en moderne coöperatie, etc. • Eendaagse Ateliersessies en Seminars: Integriteit, culturele verandering gebiedsvernieuwing, bodem. • Coaching: Individueel en team.

Coopnet Binderseind 36 5421 CJ Gemert T. 0492 – 78 53 58 E. [email protected] I. www.coopnet.nl

Aanbod • Cursus Marketing & Coöperatie: In deze cursus wordt marketing in verbinding gebracht met hoe organisaties in de wereld staan. • Uw coöperatie als gunfactor: Inzicht in de combinatie van klantbeleving en de kracht van uw coöperatieve gedachte

NICE opleiding & bestuurlijke raadgeving Raadhuisstraat 2 7211 AA Eefde T. 0575 - 54 62 35 E. [email protected] I. www.nice-nyenrode.nl

Aanbod • Bestuurdersleergang: Een leergang voor ervaren bestuurders waarin alle eigentijdse vraagstukken aan bod komen. • AOCV: Een leergang waarin bestuurders de kans geboden wordt zich (verder) te bekwamen in dit ‘vak’. • Leergang Leiderschap: Deze leergang is de eerste stap voor jonge potentiële bestuurders om zich te bekwamen in het bestuurders vak. • Dienend Meesterschap: Voor toezichthouders die hun professionaliteit ten dienste willen stellen aan de missie van de organisatie en support willen bieden aan haar bestuurders.

Avicenna Academie voor Leiderschap Postbus 292 7400 AG Deventer T. 0570 – 76 00 00 E. [email protected] I. www.academievoorleiderschap.nl

Aanbod • Coöperatief Leiderschap: Een leergang waar aankomende/nieuwe bestuurders en commissarissen gezamenlijk de leergang volgen om kennis en ervaring uit te wisselen. Daarnaast organiseert Avicenna open leergangen en maatwerk leiderschapstrajecten over strategie, leiderschap en innovatie.

Nyenrode Business Universiteit Postbus 130 3620 AC Breukelen T. 0346 – 29 12 11 E. [email protected] I. www.nyenrode.nl

Aanbod Nyenrode Business Universiteit, opgericht in 1946, is de enige particuliere universiteit in Nederland. Het bouwt voort op het motto ‘voor en door business’. Er worden programma’s op verschillende niveaus en kennisgebieden aangeboden.

TIAS School for Business and Society Postbus 90153 5000 LE Tilburg T. 013 – 46 68 600 E. [email protected] I. www.tias.edu

Aanbod Bij TIAS wordt er, naast het overbrengen van kennis en vaardigheden, ook de nadruk gelegd op het stimuleren van een kritische en nieuwsgierige benadering. Vandaar ook het motto: NEVER STOP ASKING. Er worden programma’s op verschillende niveaus en kennisgebieden aangeboden.

Governance University Kasteel Moersbergen Moersbergselaan 17 3941 BW Doorn T. 0343 - 47 61 73 E. [email protected] I. www.governanceuniversity.nl

Aanbod Governance University richt zich op het professionaliseren en ontwikkelen van governance-professionals door middel van opleidingen, onderzoek en advies. De aanpak is ‘hoogst persoonlijk’, informeel, professioneel, laagdrempelig en deskundig. Er worden diverse programma’s op verschillende niveaus en kennisgebieden aangeboden.

Erasmus University Rotterdam ESAA Postbus 1738 3000 DR Rotterdam T. 010 – 40 81 512 E. [email protected] I. www.eur.nl

Aanbod De EUR staat bekend als de universiteit van ambitieuze denkers en doeners. Het scherpe profiel kenmerkt zich door verregaande samenwerking en de bijzondere focus op een select aantal disciplines. Er worden programma’s op verschillende niveaus en kennisgebieden aangeboden.

45

Eigen aanbod van NCR NCR wil graag zijn kennis delen met anderen. Daarom organiseert NCR verschillende opleidingen en trainingen voor iedereen die betrokken is bij een coöperatie. Een aantal van deze programma’s is exclusief voor NCR-leden.

Ncr basiscursus Coöperatie De NCR Basiscursus Coöperatie is een cursus die tweemaal per jaar gehouden wordt en is bedoeld voor (nieuwe) medewerkers en bestuurders op alle niveaus. Bij deze eendaagse cursus komen alle beginselen van een coöperatie aan bod. Zo worden de meer technische onderwerpen zoals bestuursmodellen en financieringsvormen besproken, maar ook de vraagstukken zoals het waarom van de coöperatie en ledenbetrokkenheid.

Ncr Co-op game De NCR Co-op Game is een serious management game. In teamverband krijgen de deelnemers de uitdaging om in de rol van bestuurder een startende coöperatieve onderneming succesvol te maken. U moet keuzes maken over de voorzitter van het bestuur, de strategie en het bestemmen van de winst. Het is een workshop over coöperatieve strategische dilemma’s waarin alle deelnemers actief participeren.

Peer groups

Contact

NCR organiseert vanaf november 2015 weer Peer Group bijeenkomsten voor bestuurders, toezichthouders en directieleden van coöperaties. Deelnemers aan deze bijeenkomsten hebben vergelijkbare functies binnen hun coöperatie. Zij diepen thema’s uit en bespreken dilemma’s die een relatie hebben met de dagelijkse praktijk van de deelnemers en van belang zijn voor moderne coöperaties. Deelname aan deze Peer Groups is uitsluitend mogelijk voor NCR-leden.

Mocht u meer informatie willen hebben over opleidingen en trainingen van NCR, dan kunt u contact opnemen door een email te sturen of telefonisch contact te zoeken via onderstaande contactgegevens. E: [email protected] T: 030 2840490

46

ATELIER

Waarden van het Land Atelier Waarden van het Land Atelier Waarden van het Land is een coöperatief netwerk waarin landbouworganisaties en coöperaties actief participeren. Het Atelier werkt nauw samen met HAS Hogeschool. We weten daarom wat er speelt, kennen de leer- en opleidingsbehoeften van binnenuit en maken gebruik van moderne leermethoden.

Ons programma: meerdaagse opleidingstrajecten, eendaagse cursussen of trainingen en coaching. Onze doelgroep: ondernemers, bestuurders en professionals, zowel in de agro- en foodsector als daarbuiten. Maatwerk en onderscheidend. We vliegen ingewikkelde maatschappelijke en bedrijfsmatige of bestuurlijke vraagstukken aan vanuit gewoon boerenverstand en praktijkervaringen. We nemen de mens en zijn waarden als vertrekpunt.

Een mix van ervaringsdeskundigen en spraakmakende buitenstaanders staat borg voor kwaliteit en inspiratie. Voor de twee leergangen werken we onder meer met Felix Rottenberg, bekend van de voedseldebatten in De Balie; Ernest van Hezik over jongeren voor duurzame ontwikkeling; Jan Dirk en Irene van de Voort van Remeker kaas over ‘verandering met boerenverstand’; Vera Dalm over het samenspel van overheden, bedrijven en NGO’s; Marcel Wintels over zijn ervaringen als bestuurder en toezichthouder in politiek, onderwijs en sport; Wim Verschuren, geestelijk vader van kloosterhotel ZIN over ‘De kracht en kwetsbaarheid van een leider’. Dit en nog veel meer…

Data Leergang september 2015 – februari 2016 17/18 september 2015 (inclusief overnachting), 15 oktober 2015, 19 november 2015, 17 december 2015, 21 januari 2016, 18 februari 2016.

Data Leergang november 2015 – april 2016

Open Leergang Waardengericht Leiderschap

5/6 november 2015 (inclusief overnachting), 10 december 2015, 14 januari 2016, 11 februari 2016, 17 maart 2016, 21 april 2016

Najaar 2015 De Open Leergang bestaat uit 6 bijeenkomsten waarin inhoudelijke thema’s, vaardigheden en leiderschapskwaliteiten aan de orde komen. Deelnemers werken aan competenties als zelfreflectie, luisteren, spreken, visie ontwikkelen, richting geven, inspireren.

Investering: € 2.500,- (exclusief BTW; zelfstandige ondernemers kunnen een beroep doen op een beursfonds).

Aanmelding en informatie www.waardenvanhetland.nl of [email protected]

47

48

Regiepartner NCR Coöperatie Academie

NCR

Avicenna Academie voor Leiderschap Postbus 292 7400 AG Deventer 0570 - 76 00 00 [email protected] www.cooperatieacademie.nl

Groenmarktstraat 37 3521 AV Utrecht 030 - 28 40 490 [email protected] www.cooperatie.nl

Coöperatief leren doe je samen

Recommend Documents