Centrum Dubbele Problematiek Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog Josje van den Heuvel, MSc, GZ-psycholoog Bert Teunissen, ervaringsdeskundige Utrecht, 22 oktober 2015
Programma • • • •
Introductie CDP EMDR bij dubbele diagnose Behandeling casus dubbele problematiek Ervaringen EMDR bij trekgevoelens
2
Centrum Dubbele Problematiek Klinisch: Gesloten (19) Open (7) Gouden Regen (7)
Ambulant: Poliklinisch (140)
3
Multidisciplinair team • • • • • • •
40 collega’s Enthousiast, nieuwsgierig, leergierig Jong & oud Wetenschappelijk Onderzoek Opleidingsinstituut Kennisoverdracht Top Klinische Zorg
4
Centrum Dubbele Problematiek Doelgroep •ernstige psychiatrische stoornis en •ernstige verslavingsproblematiek
5
Centrum Dubbele Problematiek Diagnose, naast verslaving Psychotische stoornissen:
45%
Persoonlijkheidsstoornissen:
27%
Stemmingsstoornissen:
15%
Overig*:
13%
* Angststoornis, PTSS, ASS, ADHD, verst. beperking Bonebakker, van Nieuwkerk, Vuijk en Blanken, 2015, submitted 6
Model IDDT Ontworpen voor doelgroep van patiënten met ernstige psychiatrische stoornissen en ernstige verslavingsproblemen De principes van geïntegreerde behandeling zijn: • één multidisciplinair team • vanuit één locatie • beide stoornissen worden gelijktijdig behandeld Aanbod sluit aan bij motivatie van de patiënt voor verandering Communicatie middels motiverende gespreksvoering 7
Centrum Dubbele Problematiek Klinische behandeling: •Medicatie •Individuele therapie •9 groepen Poliklinische zorg: •Casemanagement •Medicatie •Deeltijdprogramma •Individuele therapie •5 groepen 8
Nieuwe ontwikkelingen Uitbreiden behandelaanbod en onderzoek naar innovatieve behandelingen: • • • • •
Contingency management (Money for Medication) Trauma en verslaving Schematherapie bij DD patiënten Neurosequential Model of Therapeutics Anti-trek medicatie, zoals N-acetylcysteïne bij cannabisverslaving
9
Trauma en verslaving • • • • •
1 op de 5 verslaafden kampt met een PTSS In 2013 zorgpad T&V gelanceerd Groepsbehandeling voor trauma en verslaving Seeking Safety De meerderheid van de behandelaren is opgeleid in EMDR Supervisie Klinisch Psycholoog van PsyQ Psychotrauma
10
EMDR bij trekgevoelens • • • • • •
Trekgevoelens groot probleem Medicatie, vrijhedenbeleid, MGV en omgaan met trek Protocollen van Popsky en Hase EMDR-congres 2014 Wiebren Markus & Hellen Hornsveld Protocol toepassen onze populatie
11
EMDR bij dubbele diagnose •Terugval en gebruik •Medicatiegebruik, SUD te laag •Laag IQ •Vermijding, dissociatie, overspoeling •Indicatiestelling •Drie testen (notendop, dagelijks leven en draagkracht) •Agnes van Minnen & David van den Berg •Als je het niet doet, hoe is het beeld dan? •Inherent aan de doelgroep •Resultaten positief 12
Behandeling casus dubbele problematiek Een samenspel van angststoornis, persoonlijkheids- problematiek, trauma en verslaving
Dubbele problematiek Patiënten met een dubbele diagnose vallen vaak tussen wal en schip als het aankomt op een behandeling voor hun meervoudige problemen. Een verslaving staat vaak een behandeling van traumata en persoonlijkheidsproblematiek in de weg.
14
Geïntegreerd behandelen: een casus • • • • • • • •
34-jarige vrouw, J.B. HBO opleiding Bipolaire II stoornis Borderline PS, vroegkinderlijk getraumatiseerd Paniekstoornis met agorafobie, sociale angst Alcoholafhankelijkheid Veel suïcidaliteit (51 x brief crisisdienst) automutilatie Acting-out, afhankelijk, vermijdend en regressief gedrag Veel craving tijdens en tussen opnames
15
Casus • vanaf 14e jaar bekend met psychische klachten, met 14 jaar eerste paniekaanval • verlegen en angstig kind, vanaf middelbare school sociale angsten. Moeder: vertrouw niemand! • belaste familie anamnese • zeer onveilige jeugd, veel huiselijk geweld, patiënte werd fysiek en geestelijk mishandeld waaronder opgesloten in kamer, vergeten • Vanaf 14 jaar automutileren, dit 12 jaar lang verborgen gehouden • vanaf 23 jaar cannabisgebruik en alcoholabusus
16
Klacht- en behandelgeschiedenis •2014: Overname behandeling van CIB Den Haag •Zij werd aangemeld omdat de behandeling gestagneerd was. Patiënte durfde ten tijde van de intake niet meer de straat op en zat voortdurend binnen.
17
Behandeling CDP • Voor overname in 2014 bezocht patiënte dagprogramma (contact maken) • 2013: co-behandeling : basisgroep schematherapie (overwegings- en actiefase; actieve behandeling) • 2014 overname: klinische opname van 4 maanden na t.s.: stabiliseren, medicatie (band opbouwen; actieve behandeling) • CGT protocol paniekstoornis met exposure • Paniekstoornis nam af, echter na opname thuis weer toename alcohol door angsten, gevoel van leegte en trek 18
Verslaving • Vanaf haar 23ste blowen en alcohol, sedert 2013 tot laatste opname enkele malen per week tot dagelijks 5-6 halve liters bier per dag • voornamelijk om gevoelens van leegte en ernstige angsten te dempen • wanneer zij niet dronk worstelde zij dagelijks met zucht
19
EMDR • In de loop van de behandeling bleken paniekstoornis en daaronder sociale angst het herstel te belemmeren en de verslaving in stand te houden • EMDR werd ingezet om ontstaan paniekstoornis te behandelen • EMDR op eerste paniekaanval en specifieke paniekaanvallen
20
Behandeling CDP (2) • • • • •
2015: vervolggroep schematherapie, Opname van 1 maand: detox en stabilisatie Vervolg CGT nu gericht op sociale angst, EMDR ontstaan paniekaanvallen 2015: EMDR bij craving anti-trek medicatie
Resultaat • Patiënte is nu 4 maanden abstinent! • Paniekklachten zijn gering, bipolaire st, suïcidaliteit en zelfbeschadiging zijn in remissie • Patiënte oefent veel met autonomie. 21
Beschrijving proces • Middels een opname werd abstinentie bereikt en kon een behandeling van de angststoornis worden opgestart. • Gelijktijdig werd schematherapie aangeboden waarin ook traumabehandeling is geïntegreerd. Later ook EMDR voor trauma ingezet. • Na de eerste lange opname is zij verder gestabiliseerd. • Dit jaar is EMDR bij craving ingezet omdat patiënte toch bleef worstelen met de alcohol. Dit liep naast de andere interventies (CGT, ST)
22
Conclusies • Juist omdat er vanuit verschillende disciplines is samengewerkt en diverse behandelingen zijn gecombineerd, is er sprake van een positief behandelresultaat. • Het was niet mogelijk de verslaving en angststoornis los van elkaar te behandelen. • Tevens werd er een combinatie gemaakt van de mogelijkheden van de kliniek en het ambulante veld. • De verwevenheid van de klachten vroeg om een samenspel van interventies. 23
EMDR bij craving Behandeling craving J.B.: een succesverhaal
Casus mevrouw J. B. 1.
Voortraject EMDR behandeling • Motiveren • Scepsis wegnemen • Voorlichting geven over trekgevoelens
2.
Opstellen lijst met triggers • Protocol uitvoeren
25
Voorbeeld behandeldoelen module D Positieve herinneringen •Uitgaan in de lokale kroeg •Op het balkon van woning
26
Verloop behandelproces • Hoe beginnen en frequentie afspraken? • Compliance • Ontwikkeling van patiënte • Is er direct abstinentie gevraagd en bereikt? • Regie over zichzelf en haar leven
27
Verslavingsgeschiedenis
28
Einde Bedankt voor uw aandacht
