JAARGANG 1, NR. 1
15 JUL 2010 REF.NR.: 10.A0141A
Carbon Footprint Analyse 2009 Fri-Jado B.V.
Inhoudsopgave Directieverklaring Organisatie Rapporterende organisatie Verantwoordelijk persoon Organisatie grenzen ISO 14064 verklaring Verificatie verklaring Carbon Footprint-analyse Grondslag van de analyse Meetresultaten en toelichting Gerapporteerde periode Scope 1: directe CO2 -emissie Verklaring van weggelaten CO2 bronnen of putten CO2 emissie van verbranding Biomassa Scope 2: Indirecte CO2-emissie Indirecte CO2 emissie door aangekochte energie Invloed van meetonnauwkeurigheden en onzekerheden Scope 3: Indirecte overige CO2-emissie CO2 compensatie Voortgang ten opzichte van referentiejaar Historisch basisjaar Aanpassingen aan historisch jaar Normalisering meetresultaten Berekeningsmodellen Kwantificeringsmethodes Verklaring voor veranderingen in de kwantificeringsmethodes Quick Wins Reductiedoelstelling Annex 1 CO2-emissie 2009
Pagina 2
Carbon footprint
Directieverklaring Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) betekent voor Fri-Jado- onderdeel van het concern van TBI Holdings- duurzaam ondernemen. Niet om commerciële of economische redenen, maar vanuit een intrinsieke motivatie vindt een verschuiving plaats van gedrevenheid gericht op de ‘P’ van Profit naar bewustwording en verantwoording ten opzichte van de aarde, het milieu en de omgeving, oftewel de ‘P’ van Planet. De mens, de ‘P’ van People, blijft een constante doorslaggevende factor in deze ontwikkeling en bepaalt uiteindelijk de balans. Door de markt waarin Fri-Jado opereert, is duurzaamheid al geruime tijd een essentieel criterium in de bedrijfsvoering. Fri-Jado ziet het als een eigen verantwoordelijkheid om haar organisatie, capaciteiten en competenties in te zetten voor het bereiken van duurzame oplossingen ten behoeve van het milieu. Fri-Jado is een internationaal opererende organisatie in de retail- en foodbranche. Het bedrijf heeft zich gespecialiseerd in het ontwikkelen, produceren en installeren van apparatuur en systemen voor het bereiden, bewaren en presenteren van levensmiddelen. Fri-Jado streeft in al haar activiteiten naar marktleiderschap, gebaseerd op technologie en innovatie als waardedrijvers. Klimaatverandering en duurzaamheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De focus voor wat betreft milieueffecten, heeft een aantal jaren geleden voornamelijk gelegen op het voorkomen van de aantasting van de ozonlaag. Op dit moment is de nadruk verschoven naar de problematiek van het broeikaseffect en in het bijzonder de CO2-uitstoot. Hoe meer energie- en fossiele brandstofgebruik, hoe schaarser de grondstoffen worden en hoe hoger de CO2-uitstoot. Fri-Jado is al van oudsher bezig met het aandragen van energiezuinige oplossingen, bijvoorbeeld door het gebruik van natuurlijke koudemiddelen, van koude opslag en warmteterugwinning. Sinds haar oprichting staan bij Fri-Jado de medewerkers centraal; zij vertegenwoordigen onze competenties en maken dagelijks het verschil. Ook zij ervaren een steeds grotere verantwoordelijkheid voor het milieu en de aarde. Hun motivatie en het gezamenlijk vervolgen van het bewustwordingsproces vormen de noodzakelijke elementen om als bedrijf in de toekomst succesvol te kunnen blijven. De certificering op de CO2-prestatieladder is een logisch vervolg op de ISO 14001certificering en sluit goed aan bij de werkwijze en de cultuur van een prestatiegericht bedrijf als Fri-Jado. Met de Carbon Footprint Analyse willen we inzicht krijgen in onze huidige CO2uitstoot en realistische doelstellingen vaststellen. Daarnaast is deze analyse een goede mogelijkheid om het MVO-beleid binnen Fri-Jado verder handen en voeten te geven. Daarbij realiseren we ons dat het gaat om wat je doet, en niet zozeer hoe je zaken verwoordt, documenteert of beschrijft. Fri-Jado’s ambitie voor CO2-reductie vloeit voort uit het voortschrijdende bewustwordingsproces inzake de verantwoordelijkheden die je als organisatie hebt voor de omgeving en de planeet. Daar mag en kan geen roofbouw op worden gepleegd. Door transparantie en controle wordt de samenleving bewuster van CO2-reductie. De crisis heeft aan dit proces een positieve bijdrage geleverd en een versnelling veroorzaakt. Bedrijven en mensen kunnen niet anders dan veranderen en zich aanpassen aan de gewijzigde inzichten. Fri-Jado ervaart CO2-reductie als waardevol en passend binnen MVO. In de nabije toekomst zullen bedrijven steeds nadrukkelijker hun bestaansrecht ontlenen aan de bijdrage die zij leveren aan de omgeving en het milieu. Vanuit een intrinsieke motivatie wordt het CO2bewustwordingsproces voortgezet en ingebed binnen onze organisatie. De eerste stappen zijn gezet.
Pagina 3
Carbon footprint
Organisatie Rapporterende Organisatie Fri-Jado B.V. is actief in de markten van de foodretail, foodservice en in mindere mate nonfoodretail. Als allround installatie- en servicebedrijf en system integrator opereert Fri-Jado voornamelijk in de Nederlandse markt. De belangrijkste vakgebieden zijn koeltechniek, elektrotechniek, beveiliging en winkelautomatisering. Deze activiteiten vinden plaats vanuit Fri-Jado B.V. middels de business unit Fri-Jado Installatiegroep en vanuit de beide dochterondernemingen Fri-Jado Super Service B.V. en Frimex Retail Service B.V. Frimex Retail Services opereert behalve in de Nederlandse foodretailmarkt in de non-foodretailsector. Als ontwikkelaar en producent van foodserviceapparatuur – grills, bake-off ovens en merchandisers – exporteert Fri-Jado vanuit haar business unit Fri-Jado Euro Products naar meer dan 70 landen. Fri-Jado beschikt over eigen verkoopvestigingen in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Singapore en de Verenigde Staten.
Verantwoordelijke Persoon De statutair verantwoordelijk persoon voor de rapporterende organisatie is de heer Drs. E.J.Bos
ISO 14064 Verklaring Hierbij verklaart Fri-Jado B.V. dat deze rapportage voor het CO2-bewustzijnscertificaat is opgesteld in overeenstemming met de richtlijnen in NEN-ISO 14064, versie maart 2006.
Verificatie Verklaring Hierbij verklaart Fri-Jado.B.V. dat deze rapportage voor het CO2-bewustzijnscertificaat op 29 juni 2010 is geverifieerd door de certificerende instantie KEMA Emission Verification Services in overeenstemming met de richtlijnen in NEN-ISO 14064, versie maart 2006 en de CO2-prestatieladder.
Organisatiegrenzen De organisatiegrenzen van Fri-Jado B.V. zijn in het kader van CO2 (kooldioxide)-bewustzijn bepaald volgens het principe van de operationele invloedsfeer van het te certificeren bedrijf. Binnen het GHG protocol wordt dit omschreven als ‘operational boundary’. In de praktijk betekent dit dat waar activiteiten onder regie van Fri-Jado B.V. vallen, de verantwoording voor de CO2-productie wordt genomen: de sturing ligt duidelijk bij de eigen organisatie. De organisatiegrenzen voor deze inventarisatie bevat Fri-Jado B.V. met de volgende groepsmaatschappijen:
Frimex Retail Services B.V. Gouda 100%
Fri-Jado Super Service B.V. Etten-Leur 100%
Fri-Jado Horeca Automatisering B.V. Etten-Leur 100%
Delfri Facilities B.V. Etten-Leur 100%
Fri-Jado, Inc. Carol stream, Illinois, Verenigde Staten 100%
Fri-Jado Asia Pacific Ltd. PTE Singapore 100%
Fri-Jado Deutschland GmbH Hattingen, Duitsland 100%
Fri-Jado UK Ltd. Harrow, Middlesex, Engeland 40%
Uit de bepaling van de boundary (laterale methode) is gebleken dat alle concern leveranciers zijn opgenomen in bovenstaande lijst van organisaties. Van alle bovenstaande organisaties wordt 100% van de CO2 Uitstoot meegenomen in de calculatie. Alle activiteiten van de vestiging Fri-Jado Asia Pacific Ltd. worden verricht vanuit de middelen en mensen van de vestiging Etten-Leur. Fri-Jado Deutschland GmbH is in liquidatie. Op de volgende pagina het organisatieschema van de Fri-Jado B.V. organisatie.
Pagina 4
Zowel de Fri-Jado B.V. als de verschillende Business units bestaan weer uit verschillende functionele afdelingen. Zie het onderstaande organogram van Fri-Jado B.V.:
Fri-Jado is onderverdeeld in vier Business Units. Fri-Jado Super Service en Frimex Retail services zijn elk een aparte besloten vennootschap. De buitenlandse bedrijven vallen onder de business unit Fri-Jado Euro products. Fri-Jado horeca automatisering is onderdeel van de Fri-Jado Installatiegroep. De inventaris van Fri-Jado B.V. is verdeeld onder Fri-Jado Installatiegroep en Fri-Jado Euro products.
JAARGANG 1, NR. 1
Carbon Footprint-analyse Grondslag van de analyse Op basis van de vastgestelde operationele grenzen zijn de CO2-emis-sies en -absorpties door de activiteiten van de organisatie geïdentificeerd. Bij de identificatie van emissies wordt, conform het Greenhouse Gas (GHG) Protocol, onderscheid gemaakt tussen drie bronnen van emissie (bekend als scopes) in twee categorieën: directe emissies en indirecte emissies.
Scope 1 omvat de directe emissies die onder het beheer vallen en worden gecontroleerd door de organisatie. Voorbeelden hiervan zijn de verbranding van brandstoffen in vaste machines, het zakelijk vervoer in voertuigen die eigendom zijn van de rapporterende organisatie en de emissies van koelapparatuur en klimaatinstallaties;
Scope 2 omvat de indirecte emissies door opwekking van gekochte elektriciteit, stoom of warmte;
Scope 3 omvat de andere indirecte emissies van bronnen als woon/werk verkeer, productie van aangekochte materialen en uitbestede werkzaamheden zoals goederenvervoer.
Deze Carbon Footprint-analyse omvat de CO2-uitstoot (één van de zes broeikasgassen) van FriJado B.V., betreffende scope 1, 2 en 3, van het kalenderjaar 2009. De CO2-uitstoot is geanalyseerd overeenkomstig de CO2–prestatieladder.
Meetresultaten en Toelichting Gerapporteerde Periode Fri-Jado B.V. rapporteert synchroon aan haar boekjaar over haar carbon footprint. Het boekjaar voor Fri-Jado B.V. loopt van 1 januari tot en met 31 december. De gerapporteerde periode is het hele kalenderjaar 2009.
Pagina 5
JAARGANG 1, NR. 1
Scope 1: Directe CO2-emissie DE DIRECTE EMISSIE VAN CO2 IS GEMETEN EN BEREKEND ALS 3.548,2 TON CO2
Brandstofgebruik van het eigen wagenpark Het overgrote deel van deze emissie, te weten 2.564,5 ton CO2 (72%), is toe te wijzen aan het brandstofgebruik van het eigen wagenpark. Het wagenpark van Fri-Jado B.V. bestond begin 2009 uit 73 personenwagens, 167 bestelwagens en twee minibussen. Eind 2009 is het aantal personenwagens in het wagenpark gestegen tot 80. Één personenwagen valt in de categorie ‘hybride middenklasse’. In totaal is er 27.258 liter benzine, 791.912 liter diesel, en 3.254 liter LPG gebruikt voor transport met bedrijfsvoertuigen. Hiermee corresponderend is 10.636.732 kilometer gerapporteerd door de werknemers middels invoer van de kilometerstand bij het tanken en declaratie van de brandstoffen.
Lekkage van koelgassen Er is 7,4 kg lekkage van koelsystemen gerapporteerd bij onderhoud aan de systemen van de bedrijfspanden van Fri-Jado B.V. Op basis van global warming potential conversiefactoren komt dit overeen met de emissie van 13 ton CO2 (0,4%). Koel- en vriessystemen ten behoeve van opslag en transportabele airco-units worden als gesloten systeem beschouwd en hebben derhalve geen CO2-veroorzakende uitstoot. De koudemiddelen die gebruikt worden voor het onderhoud van de koelsystemen bij de klant of voor de vulling van nieuwe koelsystemen worden opgenomen onder scope 3.
Stationaire verbrandingsapparatuur 970,7 ton CO2 (27%) van de uitstoot wordt veroorzaakt door het gebruik van stationaire verbrandingsapparatuur. Hiervan is 915,9 ton CO2 toe te schrijven aan verwarming van de bedrijfspanden, de spuiterij en de poedercoater van Fri-Jado B.V. Lasgassen en CO2-dekgassen leveren geen substantiële bijdrage aan de CO2-uitstoot.
Verklaring van weggelaten CO2-bronnen of putten Alle geïdentificeerde bronnen en putten van CO2 zijn verantwoord in de rapportage. Binding van CO2 vindt niet plaats, waardoor geen sprake is van putten.
CO2-emissie van verbranding biomassa De verbranding van biomassa heeft binnen Fri-Jado B.V. niet plaatsgevonden. Ton CO2
Pagina 6
JAARGANG 1, NR. 1
Scope 2: Indirecte CO2-emissie DE INDIRECTE CO2-EMISSIE IS GEMETEN EN BEREKEND ALS 1.914,0 TON CO2.
Elektriciteitsgebruik Het grootste aandeel (1.749,9 ton CO2, 91%) kan worden toegeschreven aan ingekochte elektriciteit. De significante bijdrage van elektriciteit aan de emissie in scope 2 wordt mede veroorzaakt door het grijze label dat de ingekochte elektriciteit draagt. In onderstaand overzicht staat de verdeling van het verbruik van elektriciteit. De meeste elektriciteit binnen Fri-Jado wordt verbruikt door de elektrische motoren. Grote verbruikers binnen de elektrische motoren zijn de kantbanken, lasermachines, koelers, de strijkbuigmachine en puntlas machines. Deze machines nemen samen circa 77% van het totale verbruik door elektrische motoren voor hun rekening.
Vliegreizen voor zakelijke doeleinden Slechts 119,3 ton CO2 (6%) komt voor rekening van vliegverkeer voor zakendoeleinden. Veruit de meeste kilometers (254.676) worden gevlogen op de lange routes (> 2500 km).
Privéauto’s voor zakelijk verkeer De overige 44,8 ton CO2 (2%) komt voor rekening van het gebruik van privé–auto’s voor zakelijk verkeer.
Ton CO2
Pagina 7
JAARGANG 1, NR. 1
Invloed van meetonnauwkeurigheden en onzekerheden binnen scope 1 en 2 Uit het voorgaande blijkt dat het overgrote deel van de CO2-uitstoot wordt veroorzaakt door gebruik van het eigen wagenpark (2564,5 ton CO2) en elektriciteitsgebruik (1.749,9 ton CO2). Het is dan ook van belang om deze uitstoot nauwkeurig vast te leggen. SCOPE 1:
De meetgegevens van het brandstofgebruik van het eigen wagenpark zijn aangeleverd door de leasemaatschappij. De gegevens zijn op basis van een brandstofpas, die aan het betreffende voertuig is gekoppeld, opgegeven. Een uitzondering is te vinden bij de Engelse vestiging van FriJado. Voor een van de auto’s zijn de brandstofverbruikgegevens verkregen op basis van declaraties. De kilometerregistratie is minder nauwkeurig aangezien niet elke werknemer zorgvuldig de gereden kilometers bijhoudt middels invoer van de kilometerstand bij het tanken. Hierom is gekozen om op basis van de brandstofgegevens de CO2-emissie te bepalen. De meetgegevens van het brandstofgebruik van stationaire verbrandingsapparatuur ten behoeve van verwarming komen van gasmeters van de leverancier. Deze worden voldoende betrouwbaar geacht. Wel ontstaat een onnauwkeurigheid aangezien slechts een deel van het gebruikte gas op de locaties in Etten-Leur, Engeland en de Verenigde Staten wordt toegerekend aan Fri-Jado B.V. Op basis van het aandeel in vloeroppervlak, servicekosten of eigen energiebemetering is op de betreffende locaties een fractie van het totaalverbruik over het gehele jaar voor de betreffende panden genomen. De meetgegevens van het gebruik van overige gassen voor stationaire verbrandingsapparatuur zijn afkomstig van aflevergegevens van de betreffende gasleveranciers.
SCOPE 2:
De meetgegevens van het elektriciteitsverbruik zijn verzameld van facturen welke op basis van meterstanden van elektriciteitsmeters zijn samengesteld. Deze worden voldoende betrouwbaar geacht. Wel ontstaat een onnauwkeurigheid omdat slechts een deel van het elektra verbruik op de locaties in Etten-Leur, Engeland en de Verenigde Staten wordt toegerekend aan Fri-Jado B.V. Net als bij het gasverbruik voor verwarming, is op basis van het aandeel in vloeroppervlak, servicekosten of eigen energiebemetering en op basis van een tijdsaandeel op de betreffende locaties een fractie van het elektra verbruik genomen. De meetgegevens van zakelijke kilometers met privévoertuigen zijn verzameld op basis van door werknemers gedeclareerde kilometers en opgave van brandstoftype en motorklasse van het betreffende voertuig. De meetgegevens van het vliegverkeer zijn op basis van de betalingsgegevens, boekingsbevestigingen of online overzichten van de betreffende reisbureaus en vliegmaatschappijen verzameld. ALGEMEEN:
In algemene zin moet worden opgemerkt dat, wegens het op projectbasis doorgeven van werkzaamheden aan onderaannemers, mogelijk sprake is van overheveling van CO2-emissie naar scope 3.
Pagina 8
JAARGANG 1, NR. 1
Pagina 9
Scope 3: Indirecte overige CO2-emissie Een volledige emissie-inventaris voor scope 3 valt momenteel nog buiten de prestatieladder. Naar verwachting wordt dit opgepakt wanneer Fri-Jado besluit om naar niveau 4 van de CO2 prestatieladder te gaan. Vooruitlopend hierop heeft Fri-Jado B.V.,op basis van de huidige inzichten, voor het referentiejaar 2009 een scope 3-inventaris gemaakt. Uit deze inventarisatie komt naar voren dat met name het gebruik van koudemiddelen voor klanten een zeer grote emissie veroorzaakt (187.462 ton CO2). Deze koudemiddelen worden bijvoorbeeld gebruikt voor het onderhoud van koel- en vries installaties bij klanten. Dit is een zeer grote hoeveelheid in vergelijking met de andere bronnen maar is essentieel voor het aanbod van producten en diensten van Fri-Jado. Andere bronnen van indirecte uitstoot, zijn het transport van installaties door ingehuurde expeditiebedrijven (756 ton CO2) en woon- werk verkeer van medewerkers. (423 ton CO2). Voor het transport van installaties is alleen gekeken naar transport over de weg en niet naar lucht- en zeevracht. Voorts is opvallend dat voor het woon-werk verkeer vrijwel geen gebruik gemaakt wordt van het openbaar vervoer. Fri-Jado veroorzaakt in totaal 708.474 kg afval. De afvalstromen worden gescheiden verzameld en opgehaald, De helft van de totale hoeveelheid is niet specifiek en ongesorteerd. Circa 107.000 kilogram wordt opgehaald als bouw – en sloop afval en nog eens circa 107.000 kilogram wordt opgehaald als houtafval.
CO2-compensatie Er vindt geen compensatie plaats van CO2-emissies. Beschikbare middelen worden aangewend om verbetering te bewerkstelligen binnen het eigen machinepark om hiermee de bedrijfsmiddelen optimaal te laten presteren in het kader van de CO2-emissie.
Scope 3 overzicht Ton CO2
187.461,6
200.000,0
180.000,0
160.000,0
140.000,0
120.000,0
100.000,0
80.000,0
60.000,0
40.000,0
20.000,0
0,1
422,6
‐ Openbaar vervoer Woonvoor zakelijk werkverkeer met verkeer nietbedrijfsvoertuigen
‐ Afvalverwerking
‐ Papier
‐ Koelgassen t.b.v. klanten
Elektriciteit gerelateerde activiteiten
756,2 Emissies door uitbestede diensten
JAARGANG 1, NR. 1
Pagina 10
Voortgang ten opzichte van het referentiejaar Historisch basisjaar Door Fri-Jado B.V. zijn de eerste metingen in het kader van de ISO 14064-norm uitgevoerd over het kalenderjaar 2009. Dit jaar geldt derhalve als referentiejaar op basis waarvan de toe- of afname van de CO2-emissie wordt vastgesteld.
Aanpassingen aan historisch jaar De meting over 2009 betreft een initiële meting in het kader van de ISO 14064-norm. Er is derhalve geen sprake van aanpassingen aan het historisch jaar.
Normalisering meetresultaten De omvang van de CO2-emissie heeft een duidelijke correlatie met de omvang van de activiteiten welke door Fri-Jado B.V. zijn ontplooid. Ten behoeve van vergelijking van de emissie in het referentiejaar en die tijdens de gerapporteerde periode, is daarom een maatstaf bepaald op basis waarvan de meetresultaten kunnen worden genormaliseerd. Voor Fri-Jado B.V. is de omvang van bedrijfsactiviteiten te meten aan de hand van full time-equivalent (FTE). Op basis van de hoeveelheid FTE zijn de gerapporteerde meetresultaten genormaliseerd. In het referentiejaar 2009 zijn voor Fri-Jado B.V. gemiddeld 598 FTE werkzaam geweest. De CO2uitstoot per FTE voor scope 1 bedroeg in 2009 5.933,4 kg CO2 per FTE. De CO2-uitstoot per FTE voor scope 2 bedroeg 3.200,7 kg CO2 per FTE
Scope 1 Factor
FTE Kg CO2 Scope 1 Kg CO2 uitstoot per FTE
2009
598 3.548.199,3 5.933,4
Scope 2 Factor
FTE Kg CO2 Scope 2 Kg CO2 uitstoot per FTE
2009
598 1.914.016 3.200,7
JAARGANG 1, NR. 1
Berekeningsmodellen Kwantificering methodes De kwantificering van grondstoffen naar CO2-emissiewaarden is telkens gedaan door geregistreerde volume-eenheden van de gebruikte brandstoffen te benutten. De omrekening van volume naar emissiewaarden is eenduidig en geeft de meest betrouwbare vergelijking. In die situaties waar geen volume-eenheden van brandstof beschikbaar waren, is gebruikgemaakt van de meest betrouwbare informatie die beschikbaar was. In het geval van voertuigkilometers is gebruikgemaakt van kilometers of tonkilometers in de betreffende gewichtklasse van de voertuigen. Elektriciteitsgebruik is genomen aan de hand van geijkte meters en/of aan de hand van de facturen van het energiebedrijf. Door de geldende wetgeving is dit de meest betrouwbare informatiebron die beschikbaar is.
Verklaring voor veranderingen in de kwantificeringsmethodes De meting over 2009 betreft een initiële meting in het kader van de ISO 14064-norm. In de kwantificeringsmethodes is derhalve geen sprake van aanpassingen aan het historisch jaar.
Pagina 11
JAARGANG 1, NR. 1
Quick Wins Fri-Jado B.V. heeft niet eerder een Carbon Footprint Analyse laten uitvoeren. Het meten van de uitstoot is een eerste noodzakelijke stap richting verbetering. De volgende stap is het identificeren van quick wins. Dit zijn bronnen waarbij Fri-Jado B.V. het vermogen heeft, invloed uit te oefenen op de CO2-uitstoot en de reductie hiervan en waar snel resultaten kunnen worden bereikt. De quick wins komen voort uit de analyse van 2009, observaties en interviews. De grootste componenten binnen de Carbon Footprint van Fri-Jado zijn gerelateerd aan het gebruik van brandstof voor transport van personen en goederen en elektriciteit. In scope 1 is 72% (2.565 ton CO2) aan personenvervoer gerelateerd. Over scope 1 en 2 gezamenlijk is dit 50% (2.729 ton CO2). Aan ingekochte elektriciteit is 1.750 ton CO2 toe te schrijven, wat neerkomt op 32% van de totale uitstoot binnen scope 1 en 2. Voor significante reductie van CO2-uitstoot zal daarmee de voornaamste focus moeten worden gelegd op het reduceren van CO2-uitstoot van deze twee energievormen. Het uitvoeren van deze quick wins leidt niet alleen tot een lagere uitstoot van CO2, het is tevens een signaal aan de werknemers dat Fri-Jado stappen wil nemen om de CO2-uitstoot te verlagen. Het zal bijdragen aan de veranderende mindset bij de medewerkers en een bewustwording creëren. Naast de in dit document gegeven quick wins zijn tevens uit de ketenanalyses quick wins naar voren gekomen. Deze zijn vermeld bij de betreffende ketenanalyse.
Informatieverzameling Voor het behalen en behouden van niveau drie en later niveau 4 uit de nationale prestatieladder is vastgelegd dat het bedrijf tenminste tweemaal per jaar de voortgang rapporteert. Om de administratieve last van informatieverzameling te vereenvoudigen, is het aan te bevelen de administratie van de informatie die noodzakelijk is voor de rapportage meer te centraliseren. Dit maakt het proces van informatieverzameling minder arbeidsintensief en sneller.
Algemeen In de afgelopen jaren is Fri-Jado altijd bewust bezig geweest met efficiënt werken en de effecten van hun activiteiten op het milieu. Voorbeeld hiervan is dat Fri-Jado haar energieverbruik nauwlettend in te gaten houdt. De verlichting voor een groot gedeelte is geüpgrade. De bestelbussen zijn of worden voorzien van black box systemen en gebruik gemaakt wordt van moderne technieken om efficiënt te werken.
Betrokkenheid medewerkers De betrokkenheid van medewerkers bij duurzame ontwikkeling werkt twee kanten op: de betrokken medewerker is bepalend voor het draagvlak van duurzame ontwikkeling. Hij/zij zal de eigen werkzaamheden bewust duurzaam inrichten en hiermee significante verbeteringen bereiken. Daarnaast zullen initiatieven zich van binnenuit moeten ontwikkelen. De medewerker is degene die de bedrijfsprocessen het beste kent en de verbeteringen kan aanwijzen Ook de uitstraling en daarmee de slagingskans voor duurzame projecten is beter wanneer medewerkers zich betrokken voelen bij de duurzame ontwikkeling van de organisatie. In persoonlijke doelstellingen van werknemers kunnen CO2-doelstellingen worden opgenomen en hieraan kan een beloningsstructuur worden gekoppeld. Binnen de organisatie creëert dit een positief sturingsmiddel naar de medewerkers toe. Wanneer dit terugkomt in een vermindering van het brandstofgebruik, verdient het zichzelf terug.
Vervoer Optimaliseren logistiek Door betere planmethoden te gebruiken en door betere afspraken met leveranciers en vooral klanten te maken, is het mogelijk het aantal transportbewegingen te minimaliseren. Er gebeurt al veel met remote controle systemen waarmee op kantoor ingelogd kan worden in de koelingssystemen van de klant. Hiermee heeft Fri-Jado inzicht is de status van de apparatuur en kan het onderhoud gericht gepland worden. Desalniettemin is er altijd het streven de ritten efficiënt
Pagina 12
JAARGANG 1, NR. 1
Quick Wins te blijven plannen. Samen met de klanten en de inzet van werknemers zullen mogelijkheden bekeken moeten worden het aantal te rijden kilometers te minimaliseren. Uitbreiding van de inzet van de black box in de bussen kan daartoe bijdragen.
Energielabel leaseauto’s Door bij de selectiecriteria voor leaseauto’s als randvoorwaarde te stellen dat de leaseauto het energielabel label A, B of C draagt en/of de bestelbus een lage uitstoot heeft, kan de uitstoot van CO2 door het wagenpark worden gereduceerd. Een dergelijke maatregel is vooral van belang voor de werknemers die veel zakelijke kilometers rijden. Tevens kan het gebruik van bijvoorbeeld speciale diesels als V-Power of Excellium tot een reductie van de CO2 uitstoot leiden.
Het nieuwe rijden Het opleiden en trainen van de medewerkers in de aspecten van veilig en bewust omgaan met het voertuig zal leiden tot een significante verbetering van het brandstofverbruikratio. Voor landvoertuigen zoals personenauto´s of bedrijfsvoertuigen is de training `het nieuwe rijden’ ontwikkeld. Immers, naast een reductie van de CO2-emissie, leveren de meeste maatregelen tevens een directe kostenbesparing op. Vooral in tijden waarin bedrijven scherp op de kosten moeten letten, vormt dit een extra drijfveer om kritisch te zijn op het terugdringen van het energie- en brandstofverbruik. Zie ook: http://www.hetnieuwerijden.nl/
Inzet multimediatechnologieën Huidige technologische middelen als videoconferencing, video calling (bijvoorbeeld Skype) en conference calling bieden de mogelijkheid efficiënt met meerdere partijen tegelijk op verschillende locaties te communiceren. Door zowel actief als beleidsmatig in te zetten op dergelijke technologieën voor besprekingen over verschillende vestigingen, kan een reductie teweeg worden gebracht van CO2-uitstoot door vermindering van het aantal ritten. Dergelijke middelen kunnen waar mogelijk ook ingezet worden voor besprekingen met klanten. In beide gevallen is er naast CO2-reductie tevens sprake van tijdsbesparing.
Energieverbruik Groene stroom Het overschakelen naar groene stroom is een eenvoudige actie die direct een significante reductie van CO2-uitstoot betekent. Dit geldt niet alleen voor de kantoorpanden, tevens voor de elektrisch gedreven machinerieën en eventuele vervoersmiddelen. Het omschakelen van werktuigen en vervoersmiddelen naar elektrisch aangedreven systemen die vervolgens door groene stroom worden gevoed, levert een bijdrage aan de CO2-reductie. Let wel dat de leverancier beschikt over een SMK-certificaat voor de productie van groene stroom.
Energieneutrale gebouwen Momenteel zijn verschillende initiatieven in ontwikkeling om gebouwen energiezuinig te maken. Een voorbeeld hiervan is warmte-koude opslag in de bodem. Door deze technologieën toe te passen in de panden van Fri-Jado wordt een bijdrage geleverd aan de reductie in energiegebruik en bijbehorende CO2-uitstoot.
Productie In de productie omgeving staan veel machines die verantwoordelijk zijn voor een groot aandeel van het stroomverbruik. De compressoren zijn oud en zijn aan vervanging toe. De moderne compressor systemen zijn een stuk energievriendelijker hetgeen gunstig is voor het milieu.
Pagina 13
JAARGANG 1, NR. 1
Quick Wins Papierverbruik Printbeleid Het papierverbruik kan verder worden verminderd door informatie waar mogelijk digitaal te communiceren. E-mail is een rechtsgeldig communicatiemiddel en kan derhalve vaak als vervanging dienen voor een brief. Waar printen noodzakelijk is, kan door dubbelzijdig afdrukken het papiergebruik drastisch worden verminderd.
Elektronisch bestellen Elektronisch bestellen bij leveranciers leidt tot het efficiënter en sneller verwerken van bestellingen en vermindert de papierstroom.
Pagina 14
JAARGANG 1, NR. 1
Pagina 15
Reductiedoelstellingen Op basis van de deze Carbon footprint heeft Fri-Jado een aantal maatregelen gedefinieerd om te zorgen dat de uitstoot van CO2 wordt gereduceerd. In de reductiedoelstelling wordt aangegeven dat men vooral wil reduceren door de uitstoot per gereden kilometer te verminderen én het aantal gereden kilometers te verminderen. Een tweede reductiedoelstelling is geformuleerd voor de uitstoot voortkomend uit het elektriciteitsverbruik. De uitstoot per kWh wordt sterk verminderd door over te gaan naar groene stroom en het verbruik wordt verminderd door maatregelen te nemen bij de grote elektriciteitsverbruikers. Dit resulteert in een substantiële vermindering van de CO2uitstoot. Fri-Jado heeft als doelstelling om in 2012 haar uitstoot van CO2 met 25% te reduceren ten opzichte van het referentiejaar 2009. Als maatstaf is het aantal FTE genomen. De reden hiervoor is dat Fri-Jado zowel productie, projecten als onderhoudswerkzaamheden uitvoerd. Vastgesteld is dat het aantal FTE het beste bepalend is voor de hoeveelheid CO2-uitstoot. Onderstaande tabel geeft de opzet van de doelstellingen het beste weer. Nr. Reductiedoelstelling CO2 verbruik organisatie
Scope
1 Wagenparkreductiedoelstelling 1 Inzet energiezuinige lease-auto's (FIG, FSS, FRS, FEP) Inzet energiezuinige lease-bussen (FIG, FSS, FRS, FEP) Herhaalbezoeken reduceren o.b.v kpi (FSS) Invoeren rittenregistratie d.m.v. inbouw black box (FRS) Totale Reductie Scope 1 per FTE 2 Inzet groene stroom (FIG, FSS, FEP, FRS) 2 3 Energieverbruik reductiedoelstelling gebouwen/fabrieken* 3.1 Vervangen compressoren, aanpassing draaitijdentabel(FEP) 3.2 Nieuwe locatie voor opslag i.p.v. Gouda (FRS) Totale reductie Scope 2 per FTE 4 Bewustwording personeel verhogen 1&2 Totale reductie bewustwording Totale reductie per FTE
Uitstoot 2009 (ton CO2 ) (g CO2 /FTE) 2.564,5 4.287.625
1.749,9
5.462,2
Tot. reductie Red. 2010 Doel Ratio Red. 2011 Doel Ratio Red. 2012 Doel Ratio (%) (%) (%) (%) (g CO2 /FTE) (g CO2/FTE) (g CO2 /FTE) 1,5% 2% 0,2%
4.223.311 4.201.873 4.279.050
2.924.749
4,5% 6% 0,6% 4% 11% 50%
2,7% 10%
158.642 2.632.274
9.134.114
0,8% 1,5% 48% 2%
0,3% 0,5% 10% 0
26%
5%
2.915.975 2.910.125 315.873 9.134.114 474.515
Reductiedoelstelling 3.1 en 3.2 niet alleen van toepassing voor CO2 uitstoot maar ook voor energieverbruik.
Tevens zullen er in 2010 en 2011 drie proeven gedaan worden om te bepalen in hoeverre nieuwe maatregelen kunnen helpen in de reductie van het energieverbruik en CO2. Deze drie proeven zijn: Het opleiden en trainen van de medewerkers in de aspecten van veilig en bewust omgaan met het voertuig zal leiden tot een significante verbetering van het brand-stofverbruikratio. Hiervoor is de training `Het nieuwe rijden’ ontwikkeld. Wanneer alle leaserijders rij-den volgens de rijstijl van ‘Het nieuwe rijden’, rijden zij efficiënter. Daarmee besparen zij al gauw 10% brandstof en rijden zij ongeveer 100 kilometer meer per tank. Omdat de leaserijders de beschikking hebben over een Shell brandstofpas, worden de meeste brandstoffen gekocht bij Shell pompstations. Om het verbruik aan brandstof te verminderen, zal een proef gedaan worden met speciale V-Power brandstoffen. Dit voordeel is geheel afhankelijk van de staat van het voertuig en de gebruiksomstandigheden, maar kan voor wat betreft het brandstofverbruik oplopen tot enige procenten. Frimex heeft een elektrische auto aan-geschaft (Renault Kangoo). Deze auto zal midden 2011 worden afgenomen en zal dan worden ingezet voor het uitvoeren van servicediensten bij klanten. Wanneer de inzet van de elektrische auto voldoet aan de op te stellen criteria, zal worden overwogen meer elektrische auto’s te kopen.
3,0% 4% 0,4% 2% 7% 50%
4.158.997 4.116.120 4.270.475 4.210.448 394.462 1.462.375
4,5% 6% 0,6% 4% 11% 50%
4.094.682 4.030.368 4.261.900 4.137.559 625.993 1.462.375
0,5% 1,5% 48% 1%
2.910.125 2.880.878 1.520.870 9.042.773 91.341 2.006.672
0,8% 1,5% 48% 2%
2.901.351 2.880.878 1.529.644 8.951.431 182.682 2.338.319
22%
26%
Pagina 16
Annex 1 CO2-emissie 2009 scope 1 en 2 CO2-em issie factor 1 hoeveelheid eenheid
2009 eenheid
hoeveelheid
CO2-emissie [ton]
Scope 1: Directe emissie
3.548,2
Stationaire verbrandingsapparatuur
970,7
- Aardgas
1.825
g CO2 / Nm3
501.861 Nm3
- Propaan2
3.385
g CO2 / kg
1.771 kg
- Acetyleen2
3.145
g CO2 / kg
357 kg
- Methaan
2.000
g CO2 / Nm3
- Propeen2
3.145
g CO2 / kg
170 kg
0,5
- Protegon2
372
g CO2 / m3
269 m3
0,1
3.135
g CO2 / liter
- Diesel
915,9 6,0 1,1
52 Nm3
0,1
14.972 liter
46,9
Airco en koelingapparatuur
13,0
- R224
1.810
gw p
3,2 kg
- R-410A 3
1.725
gw p
4,2 kg
5,8 7,2
Gebruik eigen w agenpark
2.564,5
- Benzine
2.780
g CO2 / liter
27.258 liter
75,8
- Diesel - LPG
3.135 1.860
g CO2 / liter g CO2 / liter
791.912 liter 3.254 liter
2.482,6 6,1
Kilom eters eigen w agenpark 5 - Benzine-auto, klasse <1,4 liter
49.229 km
- Benzine-auto, klasse 1,4 - 2,0 liter
193.745 km
- Diesel-auto, klasse <1,7 liter
92.880 km
- Diesel-auto, klasse 1,7 - 2,0 liter
5.264.463 km
- Diesel-auto, klasse >2,0 liter
4.513.331 km
- Diesel-auto, klasse onbekend
361.542 km
- LPG-auto
93.812 km
- Minibus, diesel - Hybride auto, middenklasse
17.057 km 50.672 km CO2-em issie factor 1 hoeveelheid eenheid
2009 eenheid
hoeveelheid
CO2-emissie [ton]
Scope 2: indirecte emissie
1.914,0
Elektriciteitsgebruik
1.749,9
- Eneco Energie Levering
590
g CO2 / kWh
- Andere Leverancier (NL)
615
g CO2 / kWh
- Elektriciteitsleverancier (UK) 4
543
g CO2 / kWh
35.935 kWh
19,5
- Elektriciteitsleverancier (USA) 4
600
g CO2 / kWh
44.146 kWh
26,5
- Elektriciteitsleverancier (D)7
569
g CO2 / kWh
843 kWh
2.887.198 kWh -
kWh
Privé auto's voor zakelijk verkeer - Personenauto, brandstoftype niet bekend
1.703,4 -
0,5 44,8
210
g CO2 / voertuigkm
213.535 km
Zakelijk vliegen
44,8 119,3
- Afstand < 700 km
345
g CO2 / reizigerskm
51.575 reizigerskm
17,8
- Afstand 700 - 2.500 km - Afstand > 2.500 km
245 220
g CO2 / reizigerskm g CO2 / reizigerskm
185.426 reizigerskm 254.676 reizigerskm
45,4 56,0
Referenties 1: Bron: ProRail document "CO2-conversiefactoren ProRail versie 1, mei 2009" tenzij anders vermeld 2: Bron: BI-conversieberekening 2010 3: Bron: GHG Protocol HFC Tool (Version 1.0) 4: Bron: 2009 Guidelines to Defra / DECC's GHG Conversion Factors for Company Reporting 5: De bijdrage aan de CO2 uitstoot van het eigen wagenpark wordt bepaald aan de hand van de brands tof opgave. De opgave van gereden kilometers worden derhalve niet gebruikt voor berekening van de CO2. 6: Bijdrage aan CO 2 emissie wordt momenteel niet meegenomen. 7: Website elektriciteitsleverancier AVU, conversiefactor 2007 8. Bron: DuPont™ SUVA® MP39 Refrigerant, version 2.3 9: Bron: UNEP, ECA Meeting, 2008
Scope 1 overzicht Stationaire verbrandingsapparatuur Airco en koelingapparatuur Eigen wagenpark
Ton CO2 970,7 13,0 2.564,5
Scope 2 overzicht
27% Elektriciteitsgebruik 0,4% Privé auto's voor zakelijk verkeer 72% Zakelijk vliegen
Ton CO2 1.749,9 44,8 119,3
91% 2% 6%
Pagina 17
Annex 1 CO2-emissie 2009 scope 3 CO2-emissie factor1 hoeveelheid eenheid
2009 eenheid
hoeveelheid
Scope 3: Overige indirecte emissie
CO2-emissie [ton] 188.640,4
Openbaar vervoer voor zakelijk verkeer
0,1
- Touringcar
45
g CO2 / reizigerskm
1.258 reizigerskm
Woon-werkverkeer met niet-bedrijfsvoertuigen Woon-werkverkeer met priv é auto's
0,1 422,6 422,6
- Benzine-auto, klasse <1.4 liter
185
g CO2 / voertuigkm
341.088 km
63,1
- Benzine-auto, klasse 1.4 - 2.0 liter
220
g CO2 / voertuigkm
956.355 km
210,4
- Benzine-auto, klasse >2.0 liter
305
g CO2 / voertuigkm
65.750 km
20,1
- Diesel-auto, klasse 1.7- 2.0 liter
195
g CO2 / voertuigkm
438.516 km
85,5
- Diesel-auto, klasse >2.0 liter
265
g CO2 / voertuigkm
96.650 km
25,6
- LPG-auto
175
g CO2 / voertuigkm
16.670 km
2,9
- Personenauto, brandstoftype niet bekend - Motor4
210
g CO2 / voertuigkm
50.712 km
10,6
116
g CO2 / km
37.195 km
4,3
Afstand afgelegd per fiets of te voet - Fiets, lopend Afvalverwerking6
g CO2 / km
-
- Papier en karton
113.862 km
-
59.170 kg
- Glas
7.980 kg
- Textiel
70 kg
- Plastic
1.582 kg
- Hout
106.540 kg
- Metaal
99.162 kg
- Elektrisch en elektronisch gereedschap
5.075 kg
- Gevaarlijke stoffen
4.294 kg
- Bouw- en sloopafval
107.072 kg
- Overig afval Papier6
317.529 kg
- Kopieer/printpapier
6.844 kg
Koelgassen t.b.v. klanten - R224
1.810
gwp
2.384 kg
187.461,6 4.314,6
- R-422D9
2.230
gwp
1.772 kg
3.952,2
- MP398
1.100
gwp
86 kg
94,6
- R-134A3
1.300
gwp
775 kg
1.007,0
- R-401A3
18
gwp
14 kg
0,3
- R-402A3
1.680
gwp
169 kg
284,7
- R-404A3
3.260
gwp
18.260 kg
59.528,3
- R-407C3
1.526
gwp
36 kg
55,2
- R-410A3
1.725
gwp
662 kg
1.141,3
- R-417A3
1.955
gwp
-40 kg
- R-5073
3.300
gwp
35.503 kg
1
gwp
2.284 kg
- CO23
-78,9 117.160,0 2,3
Elektriciteit gerelateerde activiteiten
g CO2 / kWh
Emissies door uitbestede diensten - Transport door derden4 - Diesel
-
kWh
756,2
793 3.135
g CO2 / km g CO2 / liter
759.579 km
602,4
49.063 liter
153,8
Referenties 1: Bron: ProRail document "CO2-conversiefactoren ProRail versie 1, mei 2009" tenzij anders vermeld 2: Bron: BI-conversieberekening 2010 3: Bron: GHG Protocol HFC Tool (Version 1.0) 4: Bron: 2009 Guidelines to Defra / DECC's GHG Conversion Factors for Company Reporting 5: De bijdrage aan de CO2 uitstoot van het eigen wagenpark wordt bepaald aan de hand van de brands tof opgave. De opgave van gereden kilometers worden derhalve niet gebruikt voor berekening van de CO2. 6: Bijdrage aan CO2 emissie wordt momenteel niet meegenomen. 7: Website elektriciteitsleverancier AVU, conversiefactor 2007 8. Bron: DuPont™ SUVA® MP39 Refrigerant, version 2.3 9: Bron: UNEP, ECA Meeting, 2008 Scope 3 overzicht Ton CO2
Openbaar vervoer voor zakelijk verkeer Woon-werkverkeer met niet-bedrijfsvoertuigen Afvalverwerking Papier Koelgassen t.b.v. klanten Elektriciteit gerelateerde activiteiten Emissies door uitbestede diensten
0,1 422,6 187.461,6 756,2
