Breincentraal leren: van hersenonderzoek naar klaslokaal. Lucia M. Talamini UvA

Breincentraal leren: van hersenonderzoek …naar klaslokaal Lucia M. Talamini UvA

Onderwerpen 1.

Intro ‘Geheugen en het brein’

2.

Factoren die leren en geheugen bevorderen

3.

Multimodaal leren

4.

Aansluiten bij de doelgroep

5.

Zelf ontdekken vs frontaal onderwijs

6.

Het opgroeiende brein

Onderwerpen 1.


2.


3.

Multimodaal leren

4.


5.


6.


Hoe leren we? Wat is een geheugenspoor?

Lange-termijn geheugen

Geheugenspoor: groep cellen met versterkte onderlinge contactjes

Het geheugen is NIET unitair  Verschillende

soorten informatie worden in verschillende hersencircuits opgeslagen

 Daar

waar informatie verwerkt ook opgeslagen

 Bijvoorbeeld…

Motor vaardigheden (procedureel geheugen) Basale ganglia

Cerebellum

Motor cortex

- Motor cortex - Basale ganglia - Cerebellum

Geheugen voor voorwerpen en gezichten

Gyrus parahippocampalis Gyrus fusiformis

Geheugen voor gebeurtenissen Hippocampus

Geheugen

Declaratief

Procedureel

Vaardigheden Semantisch

Episodisch

Context vrije kennis

Gebeurtenissen

Geheugentypen verschillen sterk  Verschillende   

leerstrategieën

Procedureel  veel oefenen Episodisch  ‘one-trial learning’ Semantisch  extractie van regelmatigheden uit ervaringen

 Meerdere

soorten geheugen dragen bij aan 1 taak

Gebruik in de praktijk!  Aandacht

voor zowel theoretische als procedurele aspecten van stof 

Als leerling weet hoe het rekenen in principe gaat wil het nog niet zeggen dat hij/zij soepel sommen kan maken en andersom. Idem voor programeren, talen, muurtjes bouwen, etc.

 Herhaling

in verschillende contexten draagt bij aan opbouw semantische kennis

Onderwerpen 1.


2.


3.

Multimodaal leren

4.


5.


6.


Geheugen opslag: via het korte-termijn geheugen 

Actief houden van informatie



Reverbererende circuits



Als je aan iets anders denkt is het weg!



Tientallen seconden 16

Van korte- naar lange termijn geheugen  Omzetting

van korte naar lange-termijn geheugen kost tijd!  

seconden tot tientallen seconden Als korte-termijn spoor verdwijnt vóór aanleg lange-termijn spoor is de info weg

Gebruik in de praktijk!  Geef 

tijd voor lange-termijn opslag

Vooral na iets belangrijks / moeilijks / nieuws

Korte-termijn geheugen & structuur  Capaciteit

van 7 Items (+/- 2)

 Kunnen

grote items zijn, zolang alles binnen het item bekend is

 Door

clustering / structurering kun je de werkgeheugencapaciteit optimaal benutten

52549484622

525-49-48-46-22

iojetenerebideje

Doe mij een biertje

Gebruik in de praktijk!  Informatie  

clusteren

Behapbaar aantal clusters Zinvolle relaties tussen clusters / zinvolle onderverdeling van info

Andere factoren die leren & geheugen bevorderen 

Nieuwheid



Emotionaliteit / motivatie



Alertheid/opwinding



Herhaling 





Liefst in verschillende contexten / situaties Bevordert extractie van algemene (context-vrije) kennis uit individuele gebeurtenissen

Slaap 

Herverwerking, consolidatie, emotionele huishouding

Onderwerpen 1.


2.


3.

Multimodaal leren

4.


5.


6.


Multimodaal leren  Verschillende

aspecten van 1 gebeurtenis worden in verschillende hersengebieden verwerkt en opgeslagen

Multimodaal leren Als over alle ‘kanalen’ het zelfde concept 



Grotere neurale representatie over vele hersengebieden Langer onthouden

 Motor  Pas 

component ook belangrijk

op!

Als info over verschillende kanalen niet aansluit  averechts effect

Gebruik in de praktijk!  Gebruik

van audiovisueel beeldmateriaal om ruimtelijke en dynamische aspecten van de stof te verduidelijken

 Practica

waarbij de leerling met het materiaal kan interageren

Onderwerpen 1.


2.


3.

Multimodaal leren

4.


5.


6.


Aansluiting bij de doelgroep  Mensen

onthouden het beste wat in hun denkschema’s past



Kennis kader meer ‘haakjes’ in brein om info aan te verbinden



Interesse kader verhoogt emotionaliteit / motivatie

Gebruik in de praktijk!  Relateer

informatie aan denk kader van luisteraar

Onderwerpen 1.


2.


3.

Multimodaal leren

4.


5.


6.


Zelf ontdekken vs frontaal onderwijs Mensen onthouden beter:  Wat ze zelf hebben gezegd  Zelf hebben gedaan  Zelf hebben bedacht

Gebruik in de praktijk!  Geef

tijd om nieuwe info in eigen denkschema’s te passen 

Vooral bij volwassenen (meer kennis)

 Laat

luisteraar evt zelf tot bepaald inzicht / conclusie komen

Maar zelf informatie zoeken, organiseren en interpreteren … 

Kost heel veel tijd! 



Niet alle informatie even betrouwbaar 



Zonde van dat jonge plastische brein!

Vooral niet op internet

Pas op met leren van voorbeeld 

Beter leren van expliciete dan van impliciete informatie

 Frontale component is belangrijk!

Onderwerpen 1.


2.


3.

Multimodaal leren

4.


5.


6.


Het opgroeiende brein  Brein  

gebieden voor simpele functies eerst Gebieden voor meest complexe functies laatst

 Brein 

rijping:

rijpt in interactie met omgeving

stimulatie cruciaal voor netwerk ontwikkeling

 Rijping

compleet rond 21ste levensjaar

Snelheid van informatieverwerking over het leven

De prefrontale schors en planning Prefrontale schors: Uitgerijpt in jonge volwassenheid Plant acties afgestemd op behoeften, prioriteiten, en beoogd resultaat

Dus wat is fijn voor het brein? 

Aandacht voor fysiologie  voldoende arousal, doorbloeding, voeding, slaap



Pas op capaciteit van het korte termijn geheugen



Lange termijn opslag kost enige tijd



Herhaling  liefst in verschillende situaties



Multimodaal leren  Belevenis-leren!



Aansluiten bij denkkader doelgroep



Structuur

Wat is niet fijn? 

Zelf informatie zoeken is zonde van het jonge brein   



Brein heeft gestructureerde info nodig om zich te vormen Sommige dingen kun je alleen maar jong leren Weinig sturing over WAT geleerd wordt

Complexe planning kan het jonge brein helemaal niet

Conclusie 

Frontaal onderwijs, toegespitst op de doelgroep en met ruimte voor ‘beleving’ van de stof is goed model

Prefrontale schors (PFC) 

PLANNING   



Dorsolaterale deel: 



Houdt doel actief Selecteert & organiseert acties om doel te bereiken Inhibeert automatische (re)acties die niet bij doel passen

Planning mbt. stimuli op afstand & manipulatie van voorwepen

Orbitale deel: 

Planning op basis van interne behoeften, motivaties en verwachte emotionele uitkomst

Beschadiging van de PFC Een leerzaam ongeluk

Phineas Gage (1823-1861, accident in 1848)

Phineas Gage’s lesion reconstructed (H. Damasio and R. Frank, 1992)

Symptomen na prefrontale laesies 

Ongeorganiseerd gedrag 

Vooral problemen met oplossingen die meerdere stappen vergen



Afgevlakt gevoelsleven – weining gezichtsuitdrukking



Apathie 



Weining gedachten en gedrag; weining initiatief  Vooral na grote lesies

Ontremd, onaangepast gedrag 

Impulsiviteit, gedrag gericht op direkte bevrediging van impulsen, sociaal on(aan)gepast gedrag, gebrek aan sociaal inzicht, taktloosheid, grof taalgebruik, promiscu sexueel gedrag, verhoogde activiteit  Vooral na kleinere laesies (dan geen of weining apathie)

Ontwikkelingsgradiënten  Van

lagere gebieden naar hogere  Van primaire cortex naar associatie gebieden Sensorische cortex

Motor cortex

Auditieve cortex Donker : eerder Licht : later

Visuele cortex

Synaptische dichtheid

PFC

PFC

De prefrontale schors en planning Uitgerijpt in jonge volwassenheid (+/- 21 jr

Plant acties afgestemd op behoeften, prioriteiten, en beoogd resultaat

Breincentraal leren: van hersenonderzoek naar klaslokaal. Lucia M. Talamini UvA

Recommend Documents