Boerderij van dichtbij

Boerderij van dichtbij voor de landbouwer

2

Het moment breekt aan ... U hebt geoefend voor de spiegel ... Nu komt het grote moment: het eerste ‘optreden’voor een levend publiek. Hieronder geven we u een heleboel tips hoe u dit het beste aanpakt op uw bedrijf !

p p p p

Voorbereiding van het bezoek De aanvang van het bezoek De rondleiding zelf (mét tips per sector) De afronding van het bezoek

Het moment breekt aan ... | 1

p Voorbereiding op het bezoek -

Zorg ervoor dat uw bedrijf er opgeruimd en netjes uitziet en geef het desnoods wat kleur

-

Hou rekening met het weer.Zorg voor een ‘goed’- en een ‘slecht weer’- programma.

-

Zet alles klaar voor geplande activiteiten (spelletjes,proefmoment,...)

-

Voorzie misschien iets om mee te geven als afsluiter (een VLAM-gadget,tekening,tekst van liedje,een proevertje,...)

-

Zorg voor een toilet en een plaats waar de kinderen hun handen kunnen wassen.

-

Lees zeker ook het laatste hoofdstuk over veiligheid !

p De aanvang van uw rondleiding -

Geef de kinderen een hartelijk welkom, stel uzelf voor.Bent u getrouwd ? Hebt u kinderen (hoe heten ze) ? Werkt u vrouw (man) ook op het bedrijf ?,...

-

Stel uw bedrijf voor:Wat voor een bedrijf is het ? Hoe groot is het ? (gebouwen,velden,weiden,...) Laat de kinderen de grootte door afstappen raden.U kan een plattegrond uitdelen van uw bedrijf en ze laten zoeken waar alles zich bevindt.Geen kopieercentrum in de buurt ? Dan kunt u het plan uit het hoofd tekenen met een stok in het zand.

-

Geef een korte beschrijving van wat ze zullen zien en doen tijdens hun bezoek.Zorg ervoor dat een verrassing een verrassing blijft.

-

Stel enkele onorthodoxe vragen zoals:‘Doe je ogen dicht,snuif de lucht in en zet je oren open: wat ruik je,wat voel je,wat (en wie) hoor je ?’Wat horen ze bij hun thuis ?

-

Misschien bent u de gelukkige bezitter van een video of een diareeks over uw bedrijf (of over de sector): dan kunt u die gerust tonen.Let er wel op dat de video aangepast is aan de leeftijd van de kijkers anders toont u hem beter niet.

-

Maak duidelijke afspraken: - blijf van machines af - kom niet in ruimtes zonder dat ik erbij ben - blijf ver weg van de hond - ...

tbij vandedich Boerderijvoor landbouwer 2 Het moment breekt aan ... | 2

p De rondleiding zelf 1. Algemeen De basisopdracht van de school is kennisverwerving.Tijdens de rondleiding wordt duidelijk hoe de melk,het graan,de aardappel,het vlees,...geproduceerd en gekweekt wordt om daarna aan verschillende instanties te verkopen.Die opdracht wordt door uw rondleiding volbracht.Hoe u deze rondleiding interessanter kan maken naar kinderen toe wordt beschreven in punt 4. Uiteraard spelen er voor ons (en ook voor de school) nog andere doelstellingen: o.a.het opheffen van de vervreemding tussen de consument en het productieproces en natuurlijk de verbetering van het imago van de landbouw door een objectieve informatie.Misschien hebt u nog enkele persoonlijke drijfveren om deze rondleiding zo goed mogelijk te doen (respect vragen voor uw stiel,betere bekendheid van uw bedrijf,de uitdaging en het genoegen om met kinderen te werken,...).

2. Gebouwen verkennen U Algemene verkenning: groeien hier slaatjes,hamburgers,de ketchup of drinkyoghurt ?

Welke gebouwen zijn er op de boerderij of op het tuinbouwbedrijf? Ga de stal of schuur in en laat de kinderen raden waar ze zijn en waarvoor deze ruimte gebruikt wordt.Geef ze de gelegenheid goed rond te kijken. Wijs ze: - Op de hoogte ervan; - Op de grote deuren (waarom zijn ze zo groot?); - De verschillende ruimten waar dieren en machines staan; - Wat er op de grond ligt (beton,stro,zaagsel, matten, folie) en waarom dat nodig is; - Welke andere gebouwen staan op het erf? Waar wonen boer en boerin? Laat op basis van deze gegevens de kinderen a.h.w.zelf ontdekken welke functie de verschillende gebouwen hebben. Toon ook best een plattegrond van het bedrijf,die je door de kinderen eventueel zelf laat invullen. Oud en nieuw Sommige boerderijen bestaan al heel lang en hebben een hele geschiedenis achter de rug. Andere land- en tuinbouwbedrijven zijn volledig nieuw. Dit gegeven vormt een mooi aanknopingspunt voor een gesprek rond de geschiedenis van het bedrijf én van de landbouw in z’n geheel. -

Dit land- of tuinbouwbedrijf staat hier niet van gisteren.Van wanneer dateert het ? Uit hoeveel losse gebouwen bestaat de boerderij ? Hoeveel ervan zijn er oud ? Hoeveel ervan zijn achteraf bijgebouwd ? Laat de kinderen ontdekken,in hoeveel keer,deze boerderij werd gebouwd (oude en nieuwe gebouwen samen)?

Namen Noemen Heel wat boerderijen hebben een bijzondere naam.Deze naam zegt vaak heel wat over haar geschiedenis,haar ligging,de familie die er woont,enz. -

Heeft jouw bedrijf een bijzondere naam ? Van waar komt die naam ? Laat de kinderen zelf nog enkele mooie hoevenamen bedenken. Stel aan de kinderen voor om zelf naamplaatjes of pijlen te maken voor de aanduiding van de belangrijkste gebouwen of plaatsen in het bedrijf (de melkstal, de serre,de silo,...).Welke leuke namen kunnen ze bedenken voor deze plaatsen ?


3. Machines Een boer zonder machines is zoals een café zonder bier.Je begrijpt het al ...zonder machines kan een boer vandaag de dag niet verder.Sommige machines zijn zo gespecialiseerd en dus ook zo duur dat de boer soms beroep moet doen op hulp van buitenaf: de loonwerker. -

Welke machines worden op het bedrijf allemaal gebruikt ? Waarvoor dienen ze ? Wanneer worden ze vooral gebruikt? Hoe duur zijn ze? En hoeveel kost een gewone auto? Gebruik je enkel eigen machines of komt er soms iemand helpen? Hoe noemt je zo iemand dan? Hoe werkt een ...machine?

4. Werken als een boer De boer en boerin zijn als bezige bijtjes.Op een boerderij is er altijd wel iets te doen. -

Hoe ziet jouw dagindeling er uit ? Hoe laat begint het werk ? Wat moet er allemaal gedaan worden? Maak een dagschema van een dag op de boerderij. Hoe verschilt het werk naargelang de seizoenen? Ga je ’s zomers ook op reis ? Of ga je in de winter skiën? Maak een jaarplanning: een overzicht per seizoen. Komen er ook mensen van buitenaf naar het bedrijf om te helpen ? Heb je ook een computer op het bedrijf ? Waarvoor dient die ?

5. Tips per sector Elke sector heeft zijn eigen verhaal.Per sector vindt u hieronder wat ideeën beschreven voor het verhaal dat u tijdens uw rondleiding kan doen en van de vragen die men kan stellen. p Melkveehouderij en boerderijzuivel Gedrag, uiterlijk en verzorging van dieren Alle koeien zien er verschillend uit.Vroeger werden van pasgeboren kalfjes schetsen gemaakt. Geef elk kind een blaadje met daarop de omtrek van een koe/kalf en laat ze met potlood de vlekken van de vacht intekenen.Beoordeel het resultaat. - Koeien zijn te herkennen aan de oormerken.Laat de kinderen bekijken wat op de oormerken staat en vertel waarom een koe oormerken moet dragen.Leg uit hoe zorgvuldig zo'n oormerk wordt aangebracht en of een koe daar last van heeft.Vertel hoe de koeien heten en waarom ze zo heten.Kent de boer alle koeien bij naam? Koeien hebben allemaal een ander karakter. Vertel over de stoute,leuke en lieve dingen die koeien doen. - Kalfjes sabbelen graag.Laat een kalf bij kinderen die dat durven, aan de hand sabbelen.Ze voelen hoe hard een kalf kan zuigen en hoe ruw de tong van het kalf is.Laat ze na de rondleiding wel hun handen wassen! - Laat de kinderen ervaren hoe een koe aanvoelt.Is de vacht zacht of juist niet? Hoe voelt de uier aan? En de neus? - Mensen kammen en borstelen hun haar iedere dag.Koeien hebben een vacht.Ze worden niet geborsteld.In sommige stallen hangen borstels waar de koeien onderdoor kunnen lopen en waarmee ze zelf hun vacht kunnen borstelen. U Doe-tip: laat de kinderen met kleine borstels de vacht van de koeien borstelen. - Laat de kinderen raden naar het gewicht van een koe,kalfje,stier. - Vertel hoe een koe in de wei gras eet.Ze pakt met haar tong een pol gras en snijdt deze met haar 8 onderste tanden af (toon eventueel de tanden en de tandplaat bovenaan).Ze slikt alles meteen door om op een later tijdstip te herkauwen.Wat is herkauwen eigenlijk? - In een stal waar de koeien los mogen lopen, kunnen ze elkaar met de horens verwondingen aanbrengen.Daarom worden de horens bij koeien weggehaald.Vertel de kinderen hoe dat gebeurt en wie dat doet.Doet het pijn?


-

Zijn er ook andere dieren dan koeien op de boerderij? Welke andere dieren kunnen de kinderen ontdekken? Hierbij denken we aan ander vee,maar ook aan muizen,vogels,vliegen,poezen,honden.Wat doen deze dieren op de boerderij en waar wonen ze?

Melk - Vraag hoeveel glazen melk de kinderen per dag drinken.Weten ze hoeveel melk één koe per dag kan geven? Laat ze de hoeveelheid raden.Zet eventueel een stapel van 30 lege melkkartonnen of 3 emmers naast elkaar. Zoveel melk geeft een koe per dag.Laat ze voelen hoe zwaar dat is (emmers). - Vertel hoe het komt dat koeien melk geven.Leg het verband met baby's die ook melk drinken.Leg uit waarom kalfjes na de geboorte bij hun moeder weggehaald worden en hoe ze dan toch te drinken krijgen.Misschien kunnen kinderen de kalfjes te drinken geven? - Koeien worden tweemaal per dag gemolken.Laat zien hoe dat vroeger met de hand gebeurde.Gebruik zo mogelijk een melkemmer,een melkkruk en doe de melk in een melkbus. Misschien mogen de kinderen zelf ook proberen of ze melk uit de spenen krijgen.Laat ze voelen hoe warm de melk aanvoelt.Een heel praktische oplossing is om dit te doen met een kunstuier.Leen deze bij een agrarische school.Gebruik hierbij water dat,om het wit te maken, met wat melk wordt gemengd.Laat de kinderen daarna zelfstandig oefenen.Hier kunt u ook een wedstrijd mee organiseren.Wie kan de meeste melk in twee minuten uit een kunstuier melken? Als dat niet mogelijk is,gebruik dan een huishoudhandschoen met gaatjes.Vul een roze huishoudhandschoen met melk en prik er heel kleine gaatjes in.Bind de handschoen aan een hek vast en zet er een emmer onder.Door zachtjes in de handschoen te knijpen,komt er melk uit. - Laat de melkstal zien.Laat de kinderen de route lopen die de koeien ook lopen.Leg uit hoe de melkmachine werkt.Laat ze de werking van de tepelhouders voelen door er een vinger in te steken.Laat zien waarin de melk bewaard wordt en hoe de melk via de buizen in de melktank komt.Wat gebeurt er naar hygiëne toe?. - Welke koe heeft de meeste melk gegeven? Plak een foto van deze koe op een bord en schrijf er ook op hoe de koe heet,hoe oud ze is en hoeveel melk ze tot nu toe heeft gegeven.Hang het bord bij de stal neer.Kunnen de kinderen de koe herkennen? - Van de melk die de koe ons geeft,worden veel verschillende producten gemaakt.Zet op een tafel allerlei verschillende melkproducten neer.Het kunnen natuurlijk ook lege verpakkingen zijn.Denk ook aan producten waarvan het niet direct zichtbaar is dat er melk in verwerkt is. Vraag de kinderen hoe de producten heten. - Zet op een bord hoeveel melk en melkproducten,kaas en boter de Belg gemiddeld per jaar verbruikt.(135 liter melk en melkproducten, 15 kilo kaas en 3,5 kilo boter).Wat is het belang van melk (en calcium) in onze voeding? In welke (zuivel)producten zit ook calcium? - Koeien maken niet alleen melk,maar ook mest.Wat gebeurt er met de mest? Laat zien waar de mest wordt bewaard en vertel wat ermee gebeurt.(Bewaren in tanks of bassins,over het land verspreiden met een zodenbemester,naar de mestfabriek, verwerken tot korrels).De mest van alle dieren is verschillend.U kunt dat kinderen laten zien in een 'poephoekje'.Leg de uitwerpselen van verschillende soorten dieren bij elkaar.Bij voorkeur achter een hek zodat niemand eraan kan zitten.Zet er bordjes bij met nummers.Laat kinderen raden welke diersoort wat poepte.Over deze vorm van voorlichting hebben kinderen beslist plezier. Voer voor de dieren - Laat zien waar het krachtvoer van de koeien wordt bewaard.Laat de kinderen aan het voer voelen en ruiken.Vertel hoe het krachtvoer wordt aangevoerd en op welke manier het bij de koeien gebracht wordt.Maak een uitstalling van de verschillende ingrediënten van krachtvoer.Uw voerleverancier kan u daaraan helpen.Geef uitleg bij de computergestuurde voedering. - 's Winters krijgen de koeien vaak ingekuild gras te eten.Laat kinderen vers gras en ingekuild gras zien,voelen en ruiken.Ziet ingekuild gras er hetzelfde uit als vers gras? Ruikt het hetzelfde? Laat de kinderen proberen nagaan wat de koeien het lekkerst vinden.Idem met snijmaïs. - Laat kinderen met een kruiwagen kuilgras of iets dergelijks vervoeren.Het mooist is het natuurlijk als je in de lege kruiwagen mag zitten en iemand anders je rond rijdt.


-

-

Laat de kinderen helpen bij het voeren van de dieren.Ze kunnen de koeien krachtvoer,hooi, maïs,bieten geven. Wat en hoeveel eet en drinkt een koe per dag? Doe in emmers en bakken de hoeveelheden voedsel zoals gras,kuilgras,kuilmaïs,krachtvoer en water dat een koe per dag krijgt.Kunnen kinderen dat optillen? Eten zij ook zoveel? Vertel wie op de boerderij werken en wat de taak van ieder is.

En verder ... - Vertel over de seizoensgebonden arbeid op uw boerderij: grondbewerking,bemesten, hooien,kuilvoer maken,...Waar zijn de koeien in de zomer en in de winter ? - Vertel over de investeringen die een melkveehouder moet doen: hoeveel kost bv.een koe, een hectare grond,machines ? Verdient u veel ? Moet u hard werken ? - Weetjes over de koe: Laat,indien mogelijk, een kalf,een vaars,een melkkoe en een droge koe zien en geef uitleg.Laat ze duidelijk weten dat een koe eerst een kalfje moet krijgen alvorens ze melk kan geven.Hoe komt zo’n kalfje ter wereld ? Komt er bij een ‘kalfje maken’nog een stier aan te pas (of indirect) ? Laat zien waarmee u ‘de helft van een kalfje’(het zaadje) inbrengt in de koe haar buik.Wat gebeurt er met een ‘oude’koe ? Heeft de koe een naam ? Waarom draagt ze oorbellen? Heb je een heel ‘makke’koe dan kan je die laten aanraken en eventueel laten melken met de hand.Voor vele kinderen is zo’n groot beest maar eng: laat ze eraan wennen. - Geef,in heel eenvoudige taal,wat uitleg over melkquota en de problematiek er rond. - Doet u iets speciaals voor het welzijn van uw dieren ? (genoeg plaats om ruim te liggen, loopstal,juiste voeding,...) Waarom staan kalfjes niet bij de moeder ? Begrijpt u iets van wat een koe zegt ? - Leg uit waarvoor u mest gebruikt.Wat doet u om het mestprobleem te verkleinen (aangepaste voeding,mestinjectie,mestopslag,waterzuivering door rietveld,huisgebruik van methaangas ...).Zit u zelf met het probleem van mestoverschot ? - Toon het ‘buitenverblijf’van de koe: de wei.Laat ze een hectare afstappen om te zien hoe groot dat juist is.Wat voor gras staat er eigenlijk in de wei ? Groeit dit vanzelf ? Vertel iets over het hooien.Houdt u rekening met vogels die in de wei broeden ? Wat doet u juist om die te beschermen ? doe-activiteiten - boerderijwerk: helpen bij het melken (machinaal, met de hand), helpen bij het voederen, helpen bij het kuisen van de stal, ... - proef: bekijk rauwe melk onder de microscoop en zie de vetbolletjes (wat is homogeniseren?) - proef: melk gebruiken zoals vroeger als lijm door etiketten op flessen te kleven - armband met koeienvlekkenmotief: op basis van wc-rol (keukenrol) en behangerslijm. Closetrol losmaken langs de lijmvoeg zodat die rond de arm kan worden gedraaid.Met behangerslijm zwarte vlekken (met zwart glanspapier) oplijmen zodat het meteen ook verstevigd wordt. - de koeienhoed: materiaal: kartonnen stroken van een 7-tal centimeter breed,wit en gekleurd papier,nietjesmachines,scharen,stiften,kleurtjes. Van de kartonnen strook een kroon voor het hoofd maken,vastnieten,hierop kan je oren maken die worden getekend op gekleurd papier,ook horentjes en eventueel het oormerk. Met deze knutsel kan u uw rondleiding aanvangen,kwestie de kinderen minder te laten opvallen in de stal en de koeien beter op hun gemak te doen voelen. - spelletje: om ter verst spuiten met de speenemmer. - wegen van de kinderen: op de vleesveeweegschaal


p Varkenshouderij Suggesties voor vragen over de sector - Heeft men net zoals bij de runderen ook verschillende rassen? Waarom hebben ze zo’n gekke neus? Zit er echt een krul in hun staart? Mag je ze strelen en bij hen in het hok gaan zitten? Zijn varkens écht vuile beesten? Krijgen ze een naam? Komen ze als men ze roept? - Wat eten varkens? Hoe gebeurt de voedering? (vraag een demonstratie) Wat zit er in die silo’s? Krijgen zij enkel van dat droge meel? Klopt het dat ze antibiotica,hormonen en kalmeermiddelen in het meel doen? Maakt de boer misschien zelf zijn veevoeder (is hij een zelfmenger)? Eet een varken ook vlees? Vraag of de boer de verschillende ingrediënten van het voeder uitstalt. - Laat een oormerk doorgeven in de groep.Waarvoor dient dit? - Gaat het hier over een gesloten of een open bedrijf? Wat wordt hiermee bedoeld? Voor- en nadelen van open en/of gesloten? Is het bedrijf groot of eerder klein volgens de gangbare norm? Hoe merk je aan de stal of er varkens of andere dieren inzitten? - Waarom zitten de varkens zo donker? Wordt er iets gedaan opdat de varkens zich goed zouden voelen in de stal? (ventilatie,stro of zaagsel,ligmatten,netheid,...) Zitten ze niet met wat veel in een hok? Wat gebeurt er als de dieren zich niet goed voelen? (staartbijten, vechten, hoesten,...) Zorg eventueel voor de uitstalling van enkele hulpmiddelen tegen ziektes (van spuitje tot hogedrukreiniger). - Wat is het verschil tussen de meststal en zeugenstal? Waarvoor zijn de rode lampen? Hoeveel spenen heeft een zeug? Wat is een gemiddelde worp? Moet er geholpen worden bij de geboorte? Waarom zijn sommige zeugen vastgebonden? Hoeveel weegt een slachtrijp varken. - Kinderen zijn dol op vieze dingen.Maak een hoekje met verse koeienvlaai, varkensdrol, konijnenkeutels,kippenmest,...Laat ze raden wie waarvoor zorgde.Hier is de gelegenheid om wat uit te wijden over het mestprobleem.Wat is juist dit probleem? Waarvoor wordt mest gebruikt? Wat doet men om het mestprobleem te verkleinen (aangepaste voeding,mestinjectie,mestopslag,strofilter,huisgebruik van methaangas,mestverwerking,genoeg grond om te voeren,...)? Zit deze boerderij met een probleem van mestoverschot? - Ziekte en dood op het bedrijf: De boer toont het krengenhuisje: waarvoor dient dit? Waarom sterven er dieren in de stal? Was hier al eens varkenspest? Wat voor ziektes heb je nog zoal bij varkens? Gaan die over op de mens? Wat is een noodslachting? Doet de boer zelf de varkens naar het slachthuis? Waarom gebeurt dit veelal ’s nachts? - Zien jullie schermgroen op dit landbouwbedrijf? Wordt er aandacht besteed aan erfbeplanting? Doe-activiteiten - Puzzel de poster van het varken terug in elkaar,bekijk daarna alle eindproducten die het varken levert (poster Plattelandsklassen vzw,zelf te verdelen in puzzelstukken) - Indien je niet in de stal kan vraag dan of er een big of een mestvarken buiten wordt gezet. Laat de kinderen er eventueel een schets van maken en maak ze attent op eventuele foute waarnemingen (bv.een krul zien waar er geen krul is,...).


p Geitenhouderij Suggesties voor vragen over de sector - Blijven de geiten altijd binnen of mogen ze soms ook eens buiten lopen? - Wat heeft de boer of boerin nodig om te kunnen starten met een geitenboerderij? Welke investeringen moet hij doen? Ga na wat hij allemaal nodig heeft om te kunnen starten. (machines,grond,stal,melkstal,geiten,...) - Zie je de verschillende oorringen.Waarvoor dragen ze die? En waarvoor dient het pootbandje? - Zijn geiten zenuwachtige beesten? Mag je bij hen in het hok gaan om ze te strelen? - Waarom zitten er zoveel geiten samen in een hok? Zitten ze allemaal door mekaar of zitten ze gegroepeerd volgens leeftijd,melkproductie en zo ja ,waarom? - Wat eten geiten? (Laat de boer of de boerin in één of meerdere emmers uitzetten wat een geit gemiddeld eet per dag en wat juist).Geiten kauwen ook gedurig (natuurlijk, het zijn dan ook herkauwers) - Hoe wordt een geit drachtig (zwanger)? Komt er nog een bok aan te pas? Een geit moet eerst een lammetje krijgen alvorens ze melk kan geven? Hoe oud is een geit wanneer ze voor het eerst moeder wordt? (1jaar) Hoe komt zo’n klein geitje ter wereld? Hoeveel lammetjes krijgt een geit? (de jonge geiten,1 tot 2 per worp,de oudere geiten,2 tot 4 per worp.) - Hoe verloopt de weg van uier tot tank? Hoeveel melk geeft een geit per dag? (5 liter) Vraag om eens de melkstal van dichtbij te zien? Vraag ook om een demonstratie van het melken? Heb je het al gezien hoeveel tepels heeft een geit,meer of minder dan een koe? - Worden geiten soms ziek? Wat zijn de meest voorkomende ziektes? (griep,spierziekte,hoe zit het met wormen ...). - Waarom is geitenmelk zo gezond voor jonge kinderen? (niet allergisch,niet slijmverwekkend).Wat is het verschil met koemelk? Doe-activiteiten - boerderijwerk: laat de kinderen helpen met voederen, melken, stallen kuisen,... - schetsen van kleine geitjes met potlood en papier

p Schapen en andere dieren Suggesties voor vragen over de sector - Misschien is het op een bedrijf mogelijk om kinderen behalve met koeien ook met andere dieren te laten kennismaken.Zet dan die (kleine) boerderijhuisdieren bij elkaar in een ruimte. Laat kinderen het verschil tussen de dieren voelen en ruiken. - Laat kinderen de dieren observeren: een geit kijkt je aan,een schaap doet dat niet. Wat gebeurt er met een schaap dat op zijn rug terecht komt? - Het scheren van een schaap is een belevenis.Probeer dat tijdens de kinderdag een paar keer te laten plaatsvinden.Leg een vacht neer,maar ook wol in diverse stadia van bewerking (b.v. met monstermateriaal). - Zet die dag ook een aan één zijde,dus half geschoren,schaap neer.Dat is voor kinderen een spectaculair gezicht. - Waarom heeft het schaap soms een kleur op de rug? Vertel daarover en toon het stempel. - Is het mogelijk om een schaap als demonstratie te melken? Denk er ook aan om schapenmelk te laten proeven (en te vergelijken met koeien- en geitenmelk).Zet de hoeveelheid voer neer dat een schaap dagelijks eet. - Schapen worden al wel eens ingezet voor natuurbeheer (meestal van heidegronden): waarom is dat? - Ze zeggen wel eens dat schapen gouden pootjes en gouden bekjes hebben: waarom? Waarom zet men in de winter soms schapen op de koeienwei?


p De pluimveehouderij Suggesties voor vragen over de sector - Geef het verschil aan tussen legkippen en braadkippen.Wat gebeurt er juist bij u? - De pluimveehouderij zal het meest onder vuur genomen worden als het gaat over diereniwelzijn.Bereid u hierop voor en voorzie ook andere argumenten dan enkel de economische. (voedselveeligheid,zels dierenwelzijn,...) - Hebt u een broedmachine? Worden de kuikentjes kant en klaar gebracht? Zijn het meisjes of jongetjes of doet dat er niet toe? Kunt u het verschil zien als ze zo klein zijn? Zijn ze allemaal van dezelfde soort? - Hoe oud zijn ze nu? Gaan er veel dood? Zijn ze veel ziek? Wat doet u om dat te voorkomen? Wat ligt er op de grond? Wat eten ze ? Welke handelingen doet u dagelijks? - Hoe oud worden ze? Waar gaan ze dan naar toe? Zijn het soepkippen of braadkippen? Waar ligt het verschil? Gebruikt men nog iets anders dan alleen het vlees? Hoeveel krijgt u voor één kip? - Wat moet u doen als de meststal leeg is? Vertel over de hygiënische maatregelen. - Wat zijn legbatterijen? Voelt een kip zich hier gelukkig? Behoren ze tot het verleden? - Hoe voedert u de kippen en wat krijgen ze te eten? Proeft men aan het ei wat een kip te eten kreeg? Krijgen legkippen ander eten dan vleeskippen? - Hoeveel eieren legt een kip? Is er een haan voor nodig? Waarom rolt het ei naar buiten? Wat gebeurt er mee? Hoe lang gaat zo’n kip mee? Wat gebeurt er daarna mee? - Doet u iets met de kippenmest? Waar gaat die naartoe? - Heeft een scharrelkip (wat betekent dat trouwens) betere eieren? Wat is het voordeel van (voor) een scharrelkip? Wat is een voliérestal? Wat is volgens u de beste pluimveestal en waarom? - Wat is de voedingswaarde van een ei? Geef eventueel een blad met een doorsnede van een bevrucht (embryo) en van een onbevrucht ei.Laat ze zelf invullen hoe de verschillende delen heten.Wat is het verschil tussen witte en bruine eieren.Hoe worden categorieën bepaalt en hoe wordt dat aangeduid op de verpakking? - Geef uitleg over een cholesterolarm ei.Hebben uw eieren een kwaliteitslabel? - Praat ook eens over de symbolische waarde van een ei (Pasen,lente,nieuw leven,volkse gewoonte om eieren te beschilderen, ...). - Aan wie verkoopt u de eieren? Hoeveel krijgt u voor een ei? Worden ze enkel gebruikt voor rechtstreekse consumptie? Doe-activiteiten - Probeer een rauw ei kapot te krijgen tussen duim en wijsvinger: lukt je dat? - Hetzelfde met een stapel boeken op een schaal met dicht tegen elkaar gelegde eieren. Hoeveel kan je er op leggen,zonder dat ze breken? - Onderzoek het verschil tussen een bevrucht en niet- bevrucht ei.Gebruik een diep bord. Zie je ook de verschillende delen van een ei?


p Tuinbouw onder glas Suggesties van vragen - Geef eerst uitleg over uw product(en): waar komt deze groente oorspronkelijk vandaan ? Welke soorten bestaan er allemaal en welke groeien er hier (toon verschillende soorten) ? Wat zijn de verschillen bij deze soorten (smaak, vorm, bewaartijd,verwerkingsmogelijkheid,...) ? Laat eens proeven en vergelijken.Wat is de voedingswaarde? Waarvoor gebruikt men het ? (slaatje,soep,sauzen,...) Hoe ziet het groeiproces eruit ? - Wat zijn de voordelen van substraatteelt? Zijn er nadelen? Wat gebeurt er met de steenwol na de oogst? - Hoe krijgt uw plant water en voeding? Leg uit hoe u het (regen)water (en voedingsstoffen) recycleert.Wat is de rol van de computer hierin? Hoe wordt het water verdeeld (misten, sproeien,nevelen,druppelaars ...) ? - Welke handelingen moet u doen om de plant te doen groeien: steunen met een touw,dieven, boogjes zetten,...Welke hulpmiddelen gebruikt u om deze handelingen uit te voeren? - Hoe herkent en bestrijdt u schadelijke insecten en plagen? Welke zijn de milieuvriendelijke bestrijdingsmiddelen die u gebruikt (sporenvanger,insectengaas,inspectie,inzetten van natuurlijke bondgenoten als sluipwespen,roofmijten,...)? Mag je tomaten (komkommers, paprika’s,...) zonder ze eerst te wassen opeten? - Wat doen al die hommels of bijen hier? Kweekt u die zelf? - Hoe bespaart u energie? Kunnen tomaten niet beter groeien waar er veel zon is? Geef uitleg bij uw energieschermen,het dubbel glas,de noppenplastic,rookgasdetector,... - Wie werkt er in uw bedrijf? Hebt u een groot bedrijf volgens de gangbare normen? Zijn er erg drukke periodes? Geef uitleg over het transportsysteem bij het plukken. - Hoe verkoopt u uw producten en aan wie? Geef uitleg bij uw sorteermachines en verpakking (in milieuvriendelijk karton).Zeg een woordje over de klassenindelingen, de keuring,de verkoop langs de veiling. doe-activiteiten - Smaaktest U Nodig: verschillende soorten groenten,mesje,bordjes,theedoek/blinddoek Doe een smaaktest.Groenten hebben allemaal een verschillende smaak.Snijdt verschillende soorten in stukjes.Vertel over de verschillende smaken van de groenten.Doe een kind een blinddoek voor en vraag de groenten te proeven en te vertellen om welke het gaat.Dit soort smaaktest kan ook met bijvoorbeeld met rode,gele en groene paprika's. - Maak sap met een sapcentrifuge U Nodig: groenten,sapcentrifuge,pak sap uit de winkel, pen, papier. - Tomaten,maar ook worteltjes zijn hiervoor geschikt.Ook hier is een smaaktest aardig.Vooral als vergelijking met sap uit een fles.Welk sap smaakt het lekkerst! - Voeldoos met groenten U Nodig: een grote doos,verschillende groentesoorten,een schaar. - Een aardige manier om de kennis van kinderen te testen is door ze een product te laten voelen zonder dat ze het zien. - Knip in twee zijkanten van de doos een gat.Laat de groenten aan de kinderen zien en laat ze vertellen hoe de groentesoorten heten.Leg één groentesoort in de doos zonder dat de kinderen kunnen zien welke soort dit is.Laat een kind aan de groente in de doos voelen en zeggen welke groentesoort het is.Laat,als het kind de naam niet weet,de groente beschrijven. - boerderijwerk zoals dieven,groenten sorteren, stekken, - prachtige popjes maken met groenten: zie ‘Play with Food’van Joost Elfbers,uitgave van De Harmonie 1997 - laat de kinderen in een voeldoos raden naar de tuinbouwgroenten die erin zitten. - Smaaktest: Laat de kinderen geblinddoekt ruiken en daarna proeven van al dan niet verwerkte groenten.Kunnen ze zeggen wat het is?


p Akkerbouw en vollegrondsgroenten suggesties voor vragen - Wat verbouwt u en wanneer kunt u oogsten ? Vertel wat over seizoensgebonden activiteiten (zaaien,sproeien,maaien,oogsten,verpakken, ...).Wanneer zijn de drukste periodes ? Gaat u ook op reis ? - Toon de plant die u verbouwt (en wat ze er van maken): kennen de kinderen de plant ? Benoem de verschillende onderdelen van de plant en waarvoor die dienen of gebruikt worden.(consumptie,veevoeders,verwerking in de fabriek,...) Veel minder gekende bijproducten zijn bv.biodiesel (koolzaad),bioplastics (maïs),...Toon ook daarvan voorbeelden mocht u die hebben.U kunt een testhoek plaatsen om hen te laten raden over wat voor granen het gaat: rogge,gerst,lijnzaad,tarwe,... - Wat doet u om een mooi gewas te bekomen ? Toon gewassen met verschillende beschadigingen of aantastingen.Hebt u een microscoop: laat ze hier dan door kijken.Verzamel ook schadelijke (én nuttige) insecten in een potje.Kijk of de kinderen ze kennen.Vertel over de soorten aaltjes in de grond die zorgen voor ziektes bij verschillende planten.Vertel over het principe van de vruchtenafwisseling.Hoe bestrijdt u schadelijke insecten ? (preventie eerder dan genezen,ruime vruchtenafwisseling,biotechnologie,minder sterke maar meer gerichte en afbreekbare chemische producten gebruiken,registratie van de luchtvochtigheid,insecticidecoating van zaad,...) - Stal verschillende onkruiden uit die de plant belagen: laat de kinderen raden over welke onkruiden het gaat.Wat doet u om deze te bestrijden en waarom doet u dat ? Houdt u dan niet van korenbloemen,margrieten en klaprozen ? - Waarom bemest u de akkers ? Wat is dierlijke mest en wat is kunstmest ? Vertel wat u doet om overbemesting en mineralenuitspoeling te voorkomen (aangepaste voeding dieren, mestinjectie,niet te lang wachten met onderwerken,grondontleding,inzaaien van groenbemesters, juiste tijdstip kiezen,...).Wat is erosie en hoe voorkomt u dit op uw grond ? (groenbemesters inzaaien,gras tussen de maïs,...).Let erop dat u niet te technisch wordt voor jonge kinderen. - Laat de kinderen een veld afstappen om te weten wat bv.een hectare tarwe inhoudt.Hoeveel broden kan je maken van een hectare tarwe ? Hoeveel kilo’s suiker van een ha suikerbieten ? - Hoe weet u wanneer u wat moet doen ? Doet u alles zelf ? Wat is een loonwerker ? Welke machines gebruikt u ? Wat is een trekker ? Hebt u een combine ? (misschien kunt u dit illustreren met het speelgoed van uw kinderen of kleinkinderen) - Aan wie verkoopt u uw producten ? Wat kost het verbouwen van een gewas (grond,bewerking,zaai- of plantgoed,verzorging,machines,loonwerker,opslag,...) en hoeveel verdient u er aan ? Waarvan hangt de verkoopprijs zoal af ? Machines - U gebruikt machines om het land te bewerken.Voordat er gezaaid kan worden,moet er heel wat gebeuren.Er moet geploegd en bemest worden.Laat kinderen met een spa proberen in de grond te spitten.Ze zullen merken dat het heel zwaar gaat en dat ze er moe van worden. Met een sterke machine gaat dat veel gemakkelijker en sneller. - Op uw bedrijf zijn veel machines te zien.Zet deze als het kan buiten.Schrijf op stukken karton de namen van de machines (ploeg,eg,frees,cultivator,zaaimachine,mestinjecteur,enz.).Laat de kinderen de bordjes bij de machines zetten.Ga na of ze het goed hebben gedaan. - Je voelt je een echte boer als je op een trekker mag zitten.Zet de trekker buiten en laat de kinderen er één voor één op klimmen.Zorg ervoor dat de contactsleutel is verwijderd!!!!!! Aardappelen - Ga naar de akker en laat een aardappelplant in de grond zien.Hoeveel knollen zitten er aan een plant.Toon de verschrompelde moederknol.Vertel dat dit de pootaardappel was.Wat is juist een pootaardappel? - Maak een uitstalling van aardappelen met rare vormen en formaten.Hoe zwaar weegt uw grootste aardappel (weegschaal erbij!).Wat is het grote verschil in aardappelen (eet- en zetmeelaardappelen)?


-

-

Maak ook een uitstalling van alle producten van de aardappel en maak samen met de kinderen chips.Laat kinderen knutselen met het maken van aardappelmannetjes of aardappelstempels. Kijken naar aardappels U Nodig: aardappels van verschillende rassen,grote en kleine aardappels,aardappels met uit-

lopers,een mes. - Leg de aardappels één voor één neer.Zien alle aardappels er hetzelfde uit? Hebben ze dezelfde kleur en vorm? Zit er een aardappel bij die helemaal rond is? Zit er een aardappel bij met een rare vorm? Waar lijkt die op? - Laat de kinderen de aardappels op kleur sorteren.Geef de kinderen een aardappel.Hoe voelt de aardappel aan? Hoe noem je de buitenkant van de aardappel? Is de aardappel helemaal glad? Wat zijn de puntjes die je in de schil ziet? Hoeveel puntjes tel je? Uit deze ogen groeit een plant.Dit kun je al een beetje laten zien bij een aardappel met uitlopers.Daar zie je het begin van de stengel en de blaadjes - Waar ruikt de aardappel naar? Vind je dat de aardappel lekker ruikt? - Snijd een aardappel door en laat de kinderen de binnenkant zien.Voel er eens aan.Hoe komt het dat de aardappel aan de buitenkant droog is en aan de binnenkant vochtig? Laat ze ook kijken naar het zetmeel dat achterblijft op het mes. -

Stempelen met aardappels U Nodig: aardappels,een mes,papier,plakkaatverf,schoteltjes.

Snijd de aardappels door.Laat de kinderen verschillende vormen maken door stukken van de aardappels af te snijden.Doe plakkaatverf op schoteltjes.Daarin dopen de kinderen de aardappels om figuren op papier te stempelen. -

Aardappelpoppetjes maken U Nodig: aardappels,kopspelden,kralen, knopen, wol, een schaar,een mes.

De kinderen maken de aardappelpoppetjes als volgt.Snijd de onderkant van een aardappel af zodat hij kan staan.Maak met knopen en kralen een gezicht door ze met kopspelden in de aardappel te prikken.Maak haar door wol om je vingers te wikkelen,samen te binden en door te knippen. Ook het haar wordt met spelden in de aardappel geprikt. -

Chips bakken U Nodig: aardappels,een aardappelschilmesje,een schaaf,een friteuse,olie,keukenpapier,

zout,paprikapoeder,een schaal. De oorsprong van producten is voor kinderen vaak een raadsel.Laat ze daarom zelf aardappels van uw akker oogsten en maak samen chips. De kinderen schillen de aardappels en schaven ze in heel dunne plakjes.Bak de schijfjes in de friteuse tot heerlijke chips.Laat ze op keukenpapier afkoelen.Breng ze op smaak met een beetje zout.Doe de chips in de schaal.

Suikerbieten - Zelfgemaakte suiker U Nodig: een suikerbiet,een mes,een pan, een kookplaat,een kookwekker,een zeef,een koffiefilter,een rasp,een bord,een kom waarop de zeef past,een houten lepel. De oorsprong van suiker is nog raadselachtiger.Dus laat kinderen zelf suikerstroop maken uit een biet van uw akker. Was de suikerbiet,snijd de schil eraf en snijd de biet in stukken.Rasp de stukken suikerbiet.Kook de geraspte biet vijftien minuten.Doet de inhoud in een zeef en vang de vloeistof op.Pers de pulp in de zeef goed uit.Laat de vloeistof door de koffiefilter in de pan lopen.Breng de vloeistof weer aan de kook zonder deksel op de pan.Laat het inkoken totdat er stroop ontstaat.Laat de stroop afkoelen.Laat de kinderen de stroop proeven.Omdat dit langer duurt dan het geduld dat kinderen kunnen opbrengen,kunt de verschillende fases alvast zelf voorbereiden.Laat kinderen echter wel zelf meewerken.Door dingen zelf te doen onthouden ze alles veel beter.


-

Verschillende soorten suiker proeven U Nodig: een blinddoek,een suikerbiet,verschillende soorten suiker zoals: poedersuiker, kristalsuiker,witte en bruine basterdsuiker,kandij. Laat de kinderen de suikerbiet zien en vraag wat het is.Vertel dat van deze biet in de fabriek suiker wordt gemaakt.Vraag de kinderen waarvoor suiker wordt gebruikt.Laat ze ook proeven van de biet: proeven ze de suiker? Laat de kinderen verschillende soorten suiker opnoemen.Blinddoek een van de kinderen en laat het één soort suiker ruiken,voelen of proeven.Weet het welke soort het is?

Tarwe - Wat is tarwe? U Nodig: tarwehalmen,tarwekorrels,loepen,een vijzel of twee stenen,een zeef,ongezeefd meel. Bekijk met de kinderen de tarwehalmen.Waar zitten de zaden? Laat de tarwekorrels uit de halmen peuteren.Laat de tarwekorrels door de loepen bekijken.Kunnen de kinderen de korrels uit elkaar peuteren? Lukt het met je tanden? Maal tussen twee stenen of in de vijzel de tarwekorrels fijn.Hoe heet het poeder dat uit de korrels komt? Geef de kinderen een beetje meel in handen.Wat zit er tussen het meel? Kun je de korreltjes meel tellen? Wat kun je met het meel maken? -

Vogelverschrikkers maken U Nodig: wat (oude) latten,oude kleren,stukken landbouwplastic,stro,dozen en alle andere

voorwerpen waarmee kinderen dwaze en humoristische vogelverschrikkers kunnen maken. Maak een basis met de latten (kruis).Geef met stro en dozen wat dikte aan de pop.Vanaf dan wordt het: de fantasie laten botvieren. -

En verder ...Groenten bekijken U Nodig: verschillende groentesoorten,kaartjes,een viltstift. - De groenten die kinderen kennen, zijn vaak al een bewerkte vormen van de groenten die op uw bedrijf groeien.Laat ze kennismaken met de oorspronkelijke plant. - Laat de hele planten zien,bijvoorbeeld een spruitenplant waar de spruiten nog aan zitten of een (bloem)koolplant met bladeren, wortels met loof en rode bieten met bladeren.Nog beter is de kinderen de groentes zelf te laten oogsten.Vooral een spruitenplant is leuk en leerzaam.Hoeveel spruitjes komen van een plant? Wie sorteert de spruitjes en wat gebeurt er met de stronk? - Bekijk met de kinderen hoe de planten in elkaar zitten.Benoem de delen van de plant. - Welke groenten hebben de kinderen wel eens gegeten? Vonden ze de groenten lekker? Moeten ze thuis alle groentesoorten eten? Welke wel en welke niet? Groenten zijn eigenlijk delen van planten.Vraag wat kinderen daarvan weten.Laat ze zien waar de groenten die ze eten aan de planten vastzitten.Stal de verschillende soorten uit op een tafel, schrijf op kleine kaartjes de namen en leg deze erbij of laat dat door de kinderen doen. - Ook groenten van tuinbouwbedrijven onder glas en fruit zijn geschikt voor een nadere kennismaking.De enorme verscheidenheid van deze producten maakt ze geschikt voor een uitstalling en een proeverij.Zorg met medewerking van collega's voor een breed assortiment van groenten die nog aan de plant zitten.

Nog enkele doe-activiteiten - boerderijwerk: schoffelen,wieden,sorteren van aardappelen,oprapen van gevallen aardappelen, ... - tarwekorrels malen tot meel met behulp van 2 platte stenen - een hectare bepalen door afstappen - knutselen: - figuren uit stro en hooi - biet uithollen - zadenschilderij op een tafel - knutselen met maïsschutblad - gras- of hooipopje zoals een wolpoppetje


p Fruitteelt Suggesties voor vragen over de sector - Vertel over de seizoensgebonden activiteiten in uw boomgaard (snoeien, takken opbinden, bijenvolken plaatsen,gras maaien,snoeien,dunnen ...).Wanneer hebt u het het drukst ? Kunt u alles alleen aan ? Hebt u wel werk in de winter ? - Hoe oud zijn welke boompjes en vanaf wanneer dragen ze appelen,peren of kersen ? Wat is het verschil tussen hoog- en laagstam.Wat zijn voordelen van laagstam ? Nadelen ? Wat is enten ? - Laat verschillende variëteiten van appelen,peren,...zien en proeven: wat is wat ? Geef de voedingswaarde van het fruit.Waarvoor worden ze nog gebruikt naast het ‘uit het vuistje’eten ? (appelsap,siroop,conserven,...) - Hoeveel appels of peren heb je van één boom ? (toon in een kist of palox) - Hoe respecteert u het milieu ? (nestkastjes voor torenvalk, lijmband,inspectie met klopnet, feromonen ...).Geef eventueel een demonstratie met het klopnet.Wat met het spuiten ? Geïntegreerde aanpak,wat is dat ? - Wat is kleinfruit,hard fruit,...? Wat is het verschil tussen kleinfruit verbouwd onder glas of in volle grond (en zon) ? - Verzamel schadelijke en nuttige insecten en geef uitleg.Idem met aangetaste appelen of peren.Geef uitleg bij uw natuurlijke bondgenoten (roofmijt,spinnen, oorwormen, OLHbeestjes,...) - Moet u ook voedingsstoffen bijgeven ? Hoe gebeurt dit ? (bodem- en bladanalyses,fertigatie,...). Wat zijn beregeningspanelen en hoe werken ze ? - Laat de kinderen tijdens de oogst zelf een mand vullen en wijs hen op wat ze moeten letten bij het plukken.Hoe verloopt de oogst ? (gebruik van staplateaus,lopende band,kisten, ...) Vertel gerust over de moeilijkheden bij het vinden van ‘gepermitteerd’werkvolk. - Geef een demonstratie van sorteren van fruit.Hoe wordt het fruit bewaard ? Hebt u zelf een koelcel ? - Hoe brengt u uw producten aan de man ? Welke prijs krijgt u hiervoor ? Hoe werkt de veiling ? doe-activiteiten - boerderijwerk: plukken van rebut-appelen, rapen van valappelen - Ga na met een geïmproviseerd klopnet (fruitkist zonder bodem waaraan plastic zak werd vastgemaakt) na welke insecten er in de boom zitten. - Appelmonsters U Nodig: appelen,kruidnagels,rijstkorrels,stokjes,messen. Neem een appel (gekneusd of met sproeten),schillen,rond het steeltje een stuk schil laten zitten; stokje in de onderkant van de appel duwen,inkeping maken voor de neus,de ogen en de mond; in de oogkas een kruidnagel duwen: rijstkorrels als tanden gebruiken; de appel nu een paar dagen op de verwarming laten drogen (in de klas of thuis) en verder afwerken door vorm bij te werken door indrukken.


p Sierteeltbedrijven Suggesties voor vragen over de sector - Vertel over uw seizoensgebonden activiteiten gedurende het jaar.Wat moet er allemaal gebeuren ? Wat is de drukste periode ? - Wat is de specialiteit van uw bedrijf ? Welke variëteiten hebt u nog ? - Doe een test met het raden van verschillende boompjes of bloemen.Doe eventueel de moeilijke reuktest: welke bloem ruik je ? - Hoe vermeerdert u bloemen,planten of bomen: zaaien,stekken,scheuren,...? - Wat moet u doen om uw bloemen en planten zo mooi mogelijk te krijgen ? Vertel over bijkomende voedingselementen (stikstof,fosfor,...).Hoe dient u de voeding toe ? - Welke milieuvriendelijke technieken gebruikt u tegen ziektes en schadelijke insecten ? (ontsmetten van teeltaarde,geurende lijmkaarten,natuurlijke vijanden,...). Toon ook die verschillende aantastingen en beestjes. - Leg uit in welke verschillende fasen een plant groeit.Laat de kinderen zelf eens een plantje verspenen in een potje,zij kunnen dit dan thuis verder verzorgen. - Wat zijn uw afzetmogelijkheden (markt,winkelverkoop,veiling,...) ? doe-activiteiten - tuinierswerk: stekken van plantjes,onkruid wieden, droge blaadjes wegnemen, ... - voorjaarsklok U materiaal: een kleine aardewerk - bloempot; drie grote gekleurde houten kralen,draad of dunne koord,plakkaatverf,transparante lak Beschilder de bloempot ,verf laten drogen waarna het kan worden afgelakt (kan in de klas gebeuren).Aan de koord knopen we een kraal als klepel,de twee andere kralen dienen om de koord vast te maken aan de bloempot (onder en boven het gat),maak een lus waarmee de pot aan een tak wordt gehangen.Door de wind klingelt de klok.

p Champignonkwekerij Suggesties voor vragen over de sector - Geef uitleg over de eigenschappen van een paddestoel: wat heeft die voor specifieks (vertel over het mysterie van het mycelium op een bevattelijke manier) ? - Waarop groeit de champignon eigenlijk ? Wat is een kweekbed ? Wat is het enten van de compost ? Hoe groeit een champignon ? - Toon een cel in de ingroeifase,één in de knopvormingsfase en één met een eerste vlucht.Wat is een vlucht ? Wat is het effect van een koudeschok ? Geef een plukdemonstratie. - Duidt op het belang van de hygiëne binnen de paddenstoelenkweek gezien de broeierige, benauwende atmosfeer. Duidt ook op de preventie van ziekten en plagen (filteren van in- en uitgaande lucht,ontsmetten van de werkgang,pasteurisatie van compost,...) - Welke handelingen moet u doen om te komen tot de plukklare champignons ? (doorgroeien, afdekken,opruwen,afventileren,plukken,doodstomen,leegmaken).Geef uitleg over uw doorschuifsysteem. - Wordt er gewerkt met de computer ? Waar moet die voor zorgen ? (klimaat,luchtvochtigheid, CO_ concentratie) - Kweekt u verschillende paddestoelen ? Toon ze en geef uitleg.Waarschuw voor de graad van giftigheid van sommige paddestoelen en de moeilijkheid om soorten te bepalen. - Welke handelingen moet u allemaal doen en toon gereedschap daarvoor. Doe-activiteit - verschillen: onderzoek de verschillen tussen een oesterzwam en een champignon: let op de vorm van de hoed,de geur,kijk naar de plaatjes,voelen ze hetzelfde aan?


p De afronding van het bezoek Enkele ideeën - Zorg voor een picknick op de boerderij.Bij mooi weer kan het zalig zijn om op wat dekens te picknicken in de wei.Zorg voor een drankje (melk, appelsap,...) Een lunchpakket hebben de kinderen meestal zelf wel bij. -

Bij het uitwuiven kunt u een foto maken van de kinderen en de leerkracht (zorg voor een leuke of sfeervolle achtergrond).Nog plezanter is het als u er zelf ook kan opstaan.U kan deze foto nasturen als ze ontwikkeld is.Ze zal een mooi aandenken zijn aan een prettige dag.

-

U kunt altijd een klein geschenk meegeven: een appel, een hoeveproduct,een gadget dat u gratis (of erg goedkoop) als melkveehouder kan aanvragen bij de VLAM,iets dat u zelf knutselde,...Als u een workshop inlast dan maken ze misschien zelf iets dat ze achteraf kunnen meenemen naar huis (zie punt 4.3).

-

U kan de kinderen eventjes doen voelen hoe het is om op een boerderij te werken: zorg dan voor een meewerkmoment.


Boerderij van dichtbij

Recommend Documents