Boerderij van dichtbij

Boerderij van dichtbij voor de landbouwer

5

Thuisverwerking en -verkoop Momenteel zien we vernieuwingen naar een bredere en duurzamere landbouw: zo gaat het ene landbouwbedrijf toeristen ontvangen, het andere gaat eigen voeders mengen (zelfmengers),weer een ander legt zich toe op natuurbeheer of op zorg voor mindervaliden. Meer en meer gaan bedrijven ook eigen producten verwerken.Soms verkoopt men ze op het erf,tijdens boerenmarkten of aan voedselteams. Op zo’n bedrijven kan je dan ook duidelijk stellen: hier groeit je hamburger,friet, slaatje of ijsje. Bij elke sector vind je een opsomming van vragen die men je zou kunnen stellen rond hoeveproducten en de verkoop ervan. Daarna volgen enkele ideeën voor doe-activiteiten die je eventueel ter plaatse kan doen.

p Melkveehouderij p Varkenshouderij p Geitenhouderij p Pluimveehouderij p Akkerbouw en vollegrondsgroenten p Tuinbouw onder glas p Fruitteelt p Sierteelt p Champignonkwekerij

Thuisverwerking en -verkoop | 1

p Melkveehouderij Suggesties voor vragen over verwerking en verkoop - Er bestaat melk in alle soorten: rauw,vol,halfvol,mager,AA,UHT,geconcentreerd,gedroogd,... Met verschillende verpakkingen wordt er duidelijk wat een verscheidenheid aan bewerkte melk er bestaat.Welke melk drinken de kinderen het meest? - Geef aan dat er andere melk dan koemelk bestaat: schapenmelk,geitenmelk, paardenmelk, sojamelk,moedermelk,...Hoe heten de dieren die melk geven? Welke melk hoort niet in het rijtje? - Wat wordt er verstaan onder hoeveboter,hoevekaas,...? Hoe worden die gemaakt? Waar kan je die kopen? (markt,hoevemobiel, voedselteam, hoevewinkel, ...) - Wat zijn de grote verschillen van hoeveproducten met producten uit de fabriek? (verser,zonder tussenschakels,...) - Heb je veel investeringen moeten doen voor het opzetten van de winkel? (verwerkingstoestellen en -ruimte,vergunningen,koeltoog,...) - Wat kan je allemaal vinden hier in de winkel? Is er ook een verbruikerszaaltje om een chocomelk te drinken of een ijsje te eten? - Mogen de kinderen de verwerkingsruimte bekijken? Krijgen ze een demonstratie? Heb je je moeten bijscholen om dit allemaal te kunnen (mogen)? Welke maatregelen worden genomen naar hygiëne toe?

De productieprocessen in het ’t kort Kaas 1. melk 2. toevoegen zuursel & stremsel 3. gestremde melk 4. snijden & roeren 5. scheiden wrongel & wei 6. persen 7. zouten 8. kaas 9. rijpen

Boter 1. melk 2. afromen 3. room 4. verzuren (door ofwel natuurlijke verzuring of enten met boterzuursel) 5. karnen 6. wassen & kneden 7. verpakken in boterpapier 8. koel bewaren

Standyoghurt 1. melk 2. rauw of verhitten tot 85°C 3. afkoelen tot 48°C-49°C 4. enten met yoghurtcultuur 5. vullen in de verpakking 6. 2,5 tot 3 uur bebroeden bij 45°C 7. snelle afkoeling beneden 15°C Doe-activiteiten - Maak kaas,boter of yoghurt in de verwerkingsruimte. - Dipsausjes op basis van yoghurt en verse kruiden voor bij de groentesnacks. - Wortelshake Meng het sap van 2 wortelen,eenzelfde hoeveelheid melk en een bol vanille-ijs. - Bananenchocodrink Mix 1 glas chocomelk met een halve banaan. - Fruitkarnedrank Mix karnemelk met rijpe abrikozen,bessen,aardbeien,frambozen.Voeg ev.nog wat suiker bij. - Heel vlug gemaakt.Een glas melk,een scheutje vruchtensiroop of instant cacaopoeder en roeren.

tbij vandedich Boerderijvoor landbouwer 5


p Varkenshouderij Suggesties voor vragen over verwerking en verkoop - Welke producten worden hier verkocht? Hoe worden ze verkocht: zoals bij de gewone slager, in pakketten,diepgevroren,...? Zijn er ook panklare gerechten? Charcuterie? - Is hier een slagerij? Woont hier nu een beenhouwer of een boer? - Hoe wordt de verkoopprijs vastgesteld? Is dat goedkoper dan bij de slager? - Kan iedereen zomaar starten met een slagerij op de hoeve? Wat moet je dan doen? Heeft het veel tijd en geld gekost? Doodt de boer ook zelf de dieren? - Waar wordt het vlees bewaard? Wordt alles van het dier verkocht? Wat gebeurt er met het slachtafval? - Wat moet je allemaal doen naar hygiëne toe? Doe-activiteiten - Speel een rollenspel enkele kinderen staan achter de toog terwijl andere kinderen een bestelling doen: kunnen de kinderen het juiste stuk vlees benoemen? En vindt de slager het juiste vlees? Eventueel uit te breiden als een rekenoefening? Hoeveel gram of kilo moet je vragen? Als de klas zelf beleg wil aankopen voor de picknick vraag dan of de kinderen het ook mogen wegen of verpakken. -

Laat de kinderen een eigen vleesbrochette samenstellen en organiseer een barbecue op de hoeve.Voorzie ook wat groentjes.

-

Omelet met spek of hesp klop de eieren ,voeg een lepel melk,peper en zout toe.Smelt boter in de pan en bak het spek of de hesp.Giet nu de eieren in de pan.

-

Picknickbeleg Breng alleen brood mee op deze uitstap en koop beleg in de winkel.Voorzie wat groentjes.

-

Knabbelhapjes op een halve groene,rode of witte kool prik je charcuterie decoratief gerangschikt op deze halve bol.Gebruik ook radijsjes,stukjes komkommer; tomaat,...



p Geitenhouderij Suggesties voor vragen over verwerking en verkoop - Vraag aan de kinderen of ze bij hen thuis wel eens producten eten op basis van geitenmelk? - Waar kan de klant de hoeveproducten kopen? Enkel op het bedrijf of ook nog op andere plaatsen? - Hoe bepaal je de verkoopprijs van een potje yoghurt of een bolletje kaas? Waarom zijn de producten duurder dan de zuivelproducten van koemelk? - Waarom bent je begonnen met verwerking van geitenmelk op uw bedrijf? - Wat wordt er gemaakt van geitenmelk op het bedrijf? Zijn er dingen die je echt niet maakt van geitenmelk maar wel van koemelk en waarom niet? - Kan iedereen zomaar starten met het verwerken van geitenmelk? - Hoe wordt yoghurt,rijstpap,chocomousse,kaas,...gemaakt op het bedrijf.Vraag de nodige uitleg over de bereidingswijze. Mogen ze eens proeven? Wat gebeurt er naar de hygiëne toe? - Wordt er ook ijs gemaakt van geitenmelk? Melkijs of roomijs? Wordt er op het bedrijf ook ijs met smaakjes gemaakt? Welke soorten en hoe gebeurt dit? - Waar worden de zuivelproducten bewaard? Doe-activiteiten - Smaaktest Laat de kinderen het verschil proeven tussen geitenmelk en koemelk. -

Warme geitenkaasjes met honing U Dit heb je nodig: 8 kleine geitenkaasjes,4 eetlepels honing,8 partjes appel,een beetje boter U Zo maak je het: Bak de kleine partjes appel in een beetje boter,tot ze lichtbruin zijn.Zet de kaasjes in een vuurvaste schotel.Verdeel er de honing over en zet ze juist voor het opdienen even in de microgolfoven.Versier met de gebakken partjes appel.

-

Slaatje met geitenkaas U Dit heb je nodig: 1 appel,150 g knolselder,peper,zout,50 g pijnboompitten,2 eetlepels olijfolie, 1 witloofstronkje,1 eetlepel citroensap en 100 g harde geitenkaas. U Zo maak je het: Spoel het witloof,verwijder de harde kern en snijd de rest in reepjes.Schil de knolselder en rasp hem fijn.Schil de appel en snijd hem in partjes.Snijd de geitenkaas in blokjes van 1 cm.Meng alles en voeg er ook nog pijnboompitten,peper,zout,citroensap en olijfolie aan toe.



p Pluimveehouderij 1. Legkippen Vragen over verwerking en verkoop van eieren - Hoe worden de eieren verkocht? - Is hier ook een winkel? Wordt hier nog meer verkocht dan eieren? Verwerkte eieren in eierkoeken, cake,sabayon, ...? Zijn er ook producten die van elders komen? (groenten, aardappelen, fruit,...) Misschien van een collega-boer? - Aan wie worden de eieren verkocht? Worden ze enkel gebruikt voor rechtstreekse consumptie? Doe-activiteiten - Vierkant ei Probeer een ei vierkant te maken: net 8 minuten gekookt,pel je het ei,duwt het in een vierkante vorm waarin het net past,sluit af en doe er een touwtje rond.Je zal zien: het ei neemt de vorm aan van het blokje. - Picknick-ei Kook een ei,pocheer een ei of bak een ei en voeg bij de picknick. - Maan en sterren Prak de dooier van hardgekookte eieren.Snij licht geroosterd brood in maan- en stervorm. Besmeer lichtjes en druk in de eigeelkruimels.

2. Braadkippen Vragen over verwerking en verkoop van braadkippen - Wat is er in de winkel te verkrijgen? - Waar wordt er vooral verkocht? (hoevewinkel,markt,...) - Wie staat er in de winkel en wanneer zijn jullie open? - Maken jullie reclame? Hoe? - Waar worden de kippen (kalkoenen, eenden, kwartels,...) geslacht? Wie doet dit? Wat gebeurt er met het slachtafval? Wat met de pluimen? - Mogen jullie zelf het gevogelte versnijden? En verwerken? Welke ruimte en machines heb je daarvoor nodig? Hoe wordt het vlees bewaard? Doe-activiteiten - Kipbrochette Spies blokjes kip op een stokje met wat groentjes en organiseer een barbecue op het erf: overleg met de boer(in). - Kippenpakje op de barbecue Maak een pakje van zilverpapier en vul dit met kippenblokjes,gehakte ui, tomatenstukjes, champignons en kruiden.Sluit het pakje en laat doorstoven met wat olijfolie. - Picknickkip Indien mogelijk koop je hier een warme gebraden kip voor de picknick: lekkere kip uit het vuistje.



p Akkerbouw en vollegrondsgroenten Suggesties voor vragen over verwerking en verkoop - Aan wie worden de groenten verkocht? En waar? Vraag naar de hoevewinkel,de (boeren) markt,groenteabonnementen, voedselteam. - Wat is het verschil met de groenten die je hier koopt en die van een gewone winkel of de supermarkt? - Hoe wordt de verkoopprijs bepaald? Wat zit er in de kostprijs? (grond,bewerkingen,zaai- of plantgoed,verzorging,machines,loonwerk,opslag,...) Is er een grote marge? - Vergeet niet na te gaan of de groenten ook in verwerkte vorm verkocht worden op het bedrijf? Wat zijn mogelijke vormen van verwerking? (versnijden,koken,stomen,bakken, persen,...) Doe-activiteiten - Speel winkeltje Iemand is boerin en iemand speelt klant.Er doen zich enkele problemen voor: - een klant komt terug met groen witloof hoewel hij dit wit kocht,hij denkt dat er iets niet juist is en wil nieuw witloof.Kan jij de klant aan het verstand brengen dat groenverkleuring komt omdat hij het witloof niet afgedekt heeft van het licht. - je gaat tomaten halen bij de boer,maar wil er wel zeker van zijn dat de tomaten lekker en gezond zijn. - je klant komt om asperges,maar jij hebt nog geen asperges want het is te vroeg.Je hebt wel nog veel mooie prei.Je probeert je klant ervan te overtuigen om prei mee te nemen. -

Broccolisoep U Dit heb je nodig: gerookt spek,vleesbouillon,broccoli,ui,boter,bloem,peper,zout, gemalen jonge kaas. U Zo maak je ze: Snijd het gerookte spek in blokjes en bak ze afzonderlijk in een pan.Was de broccoli en verdeel hem in stukken.Pel de ui,hak hem fijn en stoof hem in een klontje boter.Voeg de broccoli en de bouillon toe.Breng aan de kook en laat gedurende 10 tot 15 min koken tot de broccoli gaar is.Fijn mixen.Maak een roux van boter en bloem en voeg onder voortdurend roeren de soep toe en laat nog even doorkoken.Voeg het spek toe en breng op smaak met peper en zout.

-

Chips uit de oven U Dit heb je nodig: aardappelen,bakpapier of olijfolie,zout. U Zo maak je ze: Schil de aardappelen en snij of rasp ze in flinterdunne schijfjes.Dep droog met keukenpapier.Leg de aardappelschijfjes naast elkaar op bakpapier of op een geoliede bakplaat en schuif ze onder de hete grill.Keer de schijfjes zodra ze goudbruin worden en gril nog even verder.Let op: deze chips zijn zo snel klaar dat je het best in de buurt van de oven blijft.Bestrooi met zout en ze zijn klaar om op te eten.

-

Belegde broodjes Hier nog een paar tips voor het beleg van knapperige lunchbroodjes en clubsandwiches: - hardgekookt ei,plakjes tomaat,gehakte sjalot en peterselie, - plakjes tomaat,plakjes augurk,makreelfilets en tuinkers, - magere ham of kalkoenham,tuinkers en plakjes tomaat, - kipfilet met komkommer en plakjes tomaat en tuinkers, - plakjes varkensvlees met radicchio en geraspte oude kaas, - plattekaas gemengd met geraspte knolselder,stukjes appel,yoghurt,citroensap en op smaak brengen met peper, - plattekaas met verse plakjes radijs en gesnipperd bieslook.



p Tuinbouw onder glas Suggesties voor vragen over verwerking en verkoop - Hoe verkoopt de boer(in) de producten? Met een ‘groenteabonnement’, langs voedsel-teams, op (boeren)markten,in de eigen winkel? - Verkoopt men er ook verwerkte producten? (sap,sauzen,ingemaakte groenten,quiches,...) - Heeft men hier een vast cliënteel? - Is de verkoop iets dat de boer(in) graag doet of dat ze er maar bij neemt? - Is de winkel alle dagen open en op welke uren? Doe-activiteiten - Gevulde tomaten Snijd het bovenvlak van de tomaten,hol de tomaat uit met een lepeltje,laat de tomaat uitlekken,de groentemacedoine uit blik laten uitlekken en mengen met het vruchtvlees van de tomaat en wat mayonaise,de tomaten hiermee vullen en het kapje er terug op. Je kan de tomaten ook vullen met kaasblokjes,ricotta met kruiden, appel en witloof,rijst en groenten,... - Koude komkommersoep Neem 2 komkommers,schil ze en snijd in dunne plakjes,meng 50 g gehakte walnoten met 2 eetlepels olie en 2 geperste knoflookteentjes,doe er de komkommer bij.Voeg nu een liter yoghurt bij + 1/8 liter plattekaas,mengen.Laat een uurtje rusten in de koelkast. - Komkommerbootjes Was de komkommer,snijd doormidden,haal pitjes weg,vullen met sardientjes gemengd met mayonaise,maak met een prikker en een stukje schil een zeil en ...je kan varen.

p Fruitteelt Suggesties voor vragen over verwerking en verkoop - Hoe worden de producten aan de man gebracht? Is er een winkel of hangar waar men terecht kan voor aankoop? Werkt u mee met voedselteams of groente-en / of fruitabonnementen? - Kan men alleen leven met de verkoop in de winkel? Of leveren ze ook aan de veilingen? Wat is het verschil in prijs die men dan voor een kilo appelen krijgt? - Verkoopt men enkel het basisproduct of ook verwerkte producten? Is er dan ook een verwerkingsruimte? - Maakt de boerin appelconfituur,appelsap,appelwijn,appelcider,...op haar bedrijf of verkoopt ze enkel appelen? Doe-activiteiten - Appelsap Hoeveel sap geeft één appel/peer? Ga dit na met de sapcentrifuge. - Marsepeinappelen Verwijder het klokhuis,vul het gat met marsepein, snijd het platgerolde bladerdeeg op maat en vorm een beurs rond de appel,leg de appelen in een beboterde ovenschaal,bestrijk de appelen met honing,bak op 220° C gedurende 25 minuten in de oven. - Maak een lekkere fruitbrochette Spies appel-,peren-,aardbeiblokjes op een prikker.Doop eventueel eerst in warme chocolade.



p Sierteelt Suggesties voor vragen over verwerking en verkoop - Is de winkel alle dagen van de week open? Welke uren? - Is dit te combineren met het alledaagse werk in de serre of op het veld? - Verkoopt men nog andere dingen dan zelfgekweekte bloemen of planten? - Hoe maakt de sierteler publiciteit? - Heeft de sierteler een bijkomende opleiding gehad voor de winkelverkoop? Doe-activiteiten - Maak een kleine corsage om op de kraag te spelden. - Maak een eenvoudig oasis-bloemstukje. - Versuikeren van bloemblaadjes (bernagie,roos,fuchsia,salie,munt,klaver,viooltje,...): Klop eiwit los met vork,aanbrengen met dun penseeltje op blaadjes ,bestrooien met fijne suiker (géén poedersuiker),teveel aan suiker afschudden,oven op laagste stand en op blad bakpapier bloemen schikken.Minstens één uur in de oven laten drogen.Ze kunnen dan dienen om o.a.taarten en desserten mee te versieren. - Maak thee van kruiden (munt,salie,verbena, ...).

p Champignonkwekerij Suggesties voor vragen over verwerking en verkoop - Worden er rechtstreeks paddestoelen verkocht aan de consument? Aan wie wordt er geleverd? Waar wordt nog verkocht? - Verkoopt men meerdere soorten champignons? Zo ja, welke? - Verkoopt men ook verwerkte producten? (soep,saus,gedroogd,...) Doe-activiteiten - Toast Champignons Snijd de champignons in plakjes en bak in de pan met wat boter.Leg op de toast en kruid met peper en zout. - Gevulde Champignons Doe de steel van de paddestoel,hol nog wat uit met een lepel, vul met geraspte kaas en zet in een oven van 150°C tot de kaas gesmolten is.



Boerderij van dichtbij

Recommend Documents