Bewindslieden: Versobering noodzakelijk door kredietcrisis

Nummer 32 I 17 september 2009 I Uitgave Directie Voorlichting en Communicatie Ministerie van Defensie

Pagina 4 Reden voor optimisme in Afghanistan

Pagina 5 ‘Ik bel en jij neemt op’

Pagina 6 Monty’s misluk­ te gok: 65 jaar Market Garden

Pagina 7 New York 400 voorbij

Bewindslieden: Versobering noodzakelijk door kredietcrisis

Minister Van Middelkoop. Foto: Arief Rorimpandey-AVDD

DEN HAAG - Versobering. Dat is het kernwoord dat minister Eimert van Middelkoop en staatssecretaris Jack de Vries benadrukten bij het uitkomen van de Defensiebegroting afgelopen dinsdag. Bezuinigingen als gevolg van de economische situatie maken het de bewindslieden niet gemakkelijk. “Hoewel we de operationele slagkracht zoveel mogelijk overeind proberen te houden, wil ik het niet mooier maken dan het is. De maatregelen zullen in de hele organisatie merkbaar zijn”, zei de minister. Defensie levert een structurele financiële bijdrage aan de maatregelen van het kabinet om de financiële tegenvallers het hoofd te bieden, oplopend van ¤ 65 miljoen in 2010 tot ¤ 172 miljoen in 2013 en vervolgens ¤ 156 miljoen in 2014.

Staatssecretaris De Vries. Foto: Gerben van Es-AVDD

Daarnaast kampt Defensie met financiële tegenvallers in de eigen begroting, zoals vertraagde opbrengsten van materieelverkopen, en leveren enkele maatregelen uit Wereldwijd Dienstbaar nog niet wat ervan verwacht was. De bewindslieden achten het daarom essentieel om naast bezuinigingsmaatregelen tevens een aan-

Majesteit: waardering voor zware taken militairen

tal herschikkingen door te voeren. Die zijn noodzakelijk om ook de doelstellingen van Wereldwijd Dienstbaar met een sluitende begroting te halen. De uitvoering van deze bezuinigings- en herschikkingsmaatregelen zal de komende periode veel aandacht vergen. De dienstverlening en de ondersteuning ondergaan een verdere versobering en waar mogelijk volgt een bezuiniging op de bedrijfsvoering. Er komt minder budget voor Research and Development. Lees verder op pagina 3

Staatssecretaris De Vries. Foto: Gerben van Es-AVDD

Foto: Dave de Vaal-AVDD Korporaal Kevin van de Rijdt wordt naar zijn laatste rustplaats gedragen.

Geweersalvo als laatste eerbetoon aan sergeant-majoor Mark Leijsen.

Afscheid van omgekomen militairen VENRAY/LOENEN - De vorige week gesneuvelde korporaal Kevin van de Rijdt en sergeant-majoor Mark Leijsen zijn afgelopen maandag naar hun laatste rustplaats gebracht. Voorafgaande aan de crematie in Blerick werd voor korporaal Van de Rijdt een herdenkingsdienst gehouden in een kerk in Venray. Collega’s van het Korps Commandotroepen en een grote delegatie oud-com-

mando’s vormden bij aankomst en vertrek van Van de Rijdt en diens familie een erehaag. Een draagploeg van het kct droeg de korporaal de kerk in en uit. Na afloop van de dienst losten collega´s een ceremonieel saluutschot. Sergeant-majoor Mark Leijsen werd langs een erehaag van militairen van 101 Geniebataljon en 11 Geniecompagnie Luchtmobiel het Ereveld Loenen op gedragen. Daar

volgde een herdenkingsdienst in de kapel. Na een eresaluut bij het graf namen familie, vrienden en collega’s voor het laatst afscheid. Defensie heeft na afloop van de uitvaartdiensten de condoleanceregisters voor Kevin en Mark gesloten. Duizenden mensen betoonden daarin de afgelopen week hun medeleven aan de nabestaanden van de gesneuvelde militairen.●

DEN HAAG - “Bij vredes- en veiligheidsmissies zal ons land zijn internationale verantwoordelijkheid blijven nemen. De regering heeft grote waardering voor de militairen die deze zware taken uitvoeren, zoals in Afghanistan. Wij denken met respect aan degenen die hierbij het leven hebben gelaten of gewond zijn geraakt”, aldus koningin Beatrix dinsdagmiddag in de Troonrede 2009. Eerder op de dag werd de rijtoer van de vorstin van Paleis Noordeinde naar het Binnenhof als altijd begeleid door het ere-escorte der Cavalerie en een groot aantal militairen van de respectieve krijgsmachtdelen, die ook de erehaag langs de route verzorgden. Foto’s: Sjoerd HilckmannAVDD●

17 september I Pagina 2

In Memoriam

In Memoriam

Mark Leijsen

Kevin van de Rijdt

Sergeant-majoor Regiment Genietroepen

Korporaal Korps Commando Troepen

Mark was een militair die geen concessies deed. Het moest perfect. Het werk moest af. Als oud luchtmobieler straalde hij één bonk zelfvertrouwen uit en was in al zijn functies veeleisend voor zichzelf en voor zijn collega’s. Een militair in hart en nieren die zijn vrouw Lu­ciënne en zoon Nick op de allereerste plaats zette. In zijn werk als genist was bruggenleggen zijn passie. In zijn werk bij het Operational Mentor and Liaison Team sloeg hij ook bruggen, en wel tussen Nederlandse en Afghaanse militairen. De genisten van het Afghaanse leger waren ‘zijn’ kerels en samen met hen ging hij tot het uiterste in de strijd tegen de Improvised Explosive Devices. Hetzelfde wapen dat Mark deed sneuvelen, was tegelijk ook zijn expertise. Hij heeft zijn collega’s veel kunnen leren over deze ied’s en leverde oefenmateriaal voor de ied-lane op Kamp Holland. Uit het leveren van fysieke prestaties haalde hij veel voldoening. Zijn zelfvoldoening in Afghanistan haalde hij uit het ‘buiten’ zijn met zijn collega’s. Alles moest kloppen, niets werd aan toeval overgelaten, en dat alles zonder aanzien des persoons. Wij verliezen in Mark een gewaardeerde collega, een graag geziene vent. Wij wensen zijn familie, vrienden en naaste collega’s veel sterkte bij dit immense verlies. We zullen je niet vergeten. Je deed geen concessies. Alles voor je gezin. Alles voor je werk.

Kevin van de Rijdt was sinds september 2007 in dienst van Defensie en ontving na zijn commando-opleiding en zestien maanden intensieve training zijn kwalificatie als sniper bij het Korps Commando Troepen. Kevin was daar heel serieus in, alles moest goed, zo niet nog beter. Hij stond altijd voor iedereen klaar. We keken tegen hem aan als een echt ‘baasje’. Kevin was dan ook een zeer gewaardeerde collega en hij toonde altijd veel interesse voor anderen in zijn omgeving. Met hem was het altijd gezellig in de groep, maar ook buiten werktijd wist hij de bloemetjes buiten te zetten. We kennen hem als sporter in hart en nieren, een eerlijk mens en vooral een echte levensgenieter. We verliezen met Kevin een gerespecteerde en uitermate professionele collega en zullen hem blijven gedenken. Ook zijn onze gedachten bij zijn vriendin, familie, vrienden en naaste collega’s.

Namens de collega’s van de Task Force Uruzgan●

Namens je collega’s tf-55 Commandant Task Force 55 Luitenant-kolonel R. Robbemond●

Werving trekt verder aan DEN HAAG - Het actieplan werving en behoud lijkt zijn vruchten af te werpen. Het aantal vacatures bij Defensie is de afgelopen periode met vijfhonderd verminderd tot circa 7100, het aantal belangstellenden voor een baan bij de krijgsmacht neemt toe en ook de uitstroom van personeel lijkt te zijn gestuit. De vulling van militaire functies steeg tot 84,7 procent. “Naast het feit dat de arbeidsmarkt is veranderd, speelt wel degelijk mee dat Defensie als een aantrekkelijke werkgever wordt gezien. We hebben bijna

30.000 meer belangstellenden dan vorig jaar, en de opleidingsplaatsen bij de roc’s zijn allemaal gevuld. Dat geeft vertrouwen dat we de vijf- tot zesdui-

Generaal-majoor De Ruiter overleden GOUDA - Generaal-majoor van het wapen der genie drs. J.A.C. (Andrew) de Ruiter is 11 september op 53-jarige leeftijd in zijn woonplaats overleden. Generaal De Ruiter was de eerste directeur Logistieke Bedrijven bij de Defensie Materieel Orga-

Foutje BEST - In de vorige Defensie­ krant staat een foutje. Het monument dat morgen, 18 septem­ber, op de Sonseweg/Schietbaanlaan in Best voor luitenant-kolonel Robert G. Cole wordt onthuld, is zoals gezegd een initiatief van het museum ‘Bevrijdende Vleugels’. Dat ligt echter in Best en niet in Groesbeek.●

...naast het feit dat de arbeidsmarkt is veranderd, speelt wel degelijk mee dat Defensie als een aantrekkelijke werkgever wordt gezien...

nisatie en één van de grondleggers van de herinrichting van de materieellogistieke ondersteuning van de krijgsmacht. Hij laat een echtgenote en twee zoons achter. Vrijdagmiddag 18 september is er om 14.00 uur op de Marinekazerne Amsterdam een herdenkingsdienst.●

zend nieuwe militairen die we jaarlijks nodig hebben, kunnen binnenhalen”, meldt staatssecretaris Jack de Vries. De wervingsacties gaan onverminderd voort. De eerste aanwijzingen voor een kentering in de neerwaartse trend uit een vorige rapportage, zijn dus bevestigd, schrijft de bewindsman in de brief aan de Kamer. Het saldo van in- en uitstroom was in de rapportageperiode positief. “Als we de eerste helft van 2009 vergelijken met die van 2008 dan was de uitstroom bijna dertig procent minder en de instroom twintig procent meer. Door deze ontwikkeling is in het afgelopen half jaar de vullingsgraad van de militaire functies met een procentpunt gestegen.” In het kader van het project Loopbaanlint wordt de opleiding Vrede en Veiligheid verder uitgebreid en omgevormd tot een landelijke roc-opleiding Veiligheid en Vakmanschap (V&V).

Alle drieduizend plekken zijn bezet. Door de opleiding krijgt de stagiair een beter inzicht in de defensieorganisatie en een realistisch beroepsbeeld. Dit laatste vormt een belangrijke factor bij het tegengaan van de uitval tijdens de interne, initiële defensieopleidingen. Bij de opleidingen van de krijgsmachtdelen neemt de uitval ook af: het verloop ligt al onder streefcijfer van 2010 (28 procent). De interesse van zogenoemde zij-instromers is groot (7257 sollicitaties), maar dat geldt tevens voor het aantal afwijzingen. Het ontbreekt de kandidaten aan een relevante vooropleiding of werkervaring, ze voldoen niet aan het leeftijdscriterium en er bestaat soms een motivatieprobleem (sollicitatieplicht). Het aantal defensiemedewerkers op 30 juni 2009 bedraagt 67.665 personen, die in totaal voor 66.465 functies (ook deeltijd) zijn aangesteld.●

Genie aan de slag in Burundi BUJUMBURA - Bijna veertig genisten van het Ondersteuningscommando Land zijn 9 september naar het Centraal Afrikaanse Burundi vertrokken om daar leger en politie gedurende twee maanden te ondersteunen bij de bouw van onder meer legeringaccommodatie, waar een schrijnend te-

kort aan bestaat. Beide overheidsinstanties moeten professionaliseren zodat de regering over betrouwbare instituten kan beschikken. Daar levert de genie met kennis en kunde van bouwwerken een bijdrage aan. De genie zal tevens instrueren

hoe op een moderne manier hout en metaal valt te bewerken. Door er een beroepsopleiding van te maken, kunnen oud-militairen ermee aan de slag in de burgermaatschappij. Na beëindiging van de burgeroorlog in 2004 zijn al vele Neder-

landse projecten gestart om de Burundezen te helpen bij het creëren van veiligheid en stabiliteit. Het betreft dertien deelprojecten, die zijn vastgelegd in een acht jaar lopend Memorandum of Understanding. Minister Bert Koenders ondertekende deze overeenkomst namens de ministeries van Bui-

tenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking. De Nederlandse bijdragen lopen tot medio 2010, wanneer er weer verkiezingen in Burundi plaatsvinden. Daarna zullen, in samenwerking met de Burundezen, nieuwe projecten worden voorbereid en uitgevoerd.●

17 september I Pagina 3

...minder geld voor de Mortier­ opsporingsradar en een jaar uit­­stel voor dit project... Foto’s: Archief Defensiekrant

Rechts: ...tijdelijke versobering van het oefenprogramma...

Blijven investeren in personeel

Vervolg van pagina 1

DEN HAAG - Concrete bezuinigingen betreffen het afstoten van twee Fokker-50 toestellen en de inkrimping van de Brigade Krijgsmacht en Operationele Ondersteuning en het Commando Koninklijke Marechaussee. Verder gaat Defensie de vacatures geleidelijker vullen, vindt er een tijdelijke versobering van het oefenprogramma plaats en wordt een aantal investeringsprojecten vertraagd, gereduceerd of geschrapt. De doelstelling om tijdens deze kabinetsperiode een investeringspercentage van ten minste 20 te halen, kan echter worden verwezenlijkt. Alle zeven defensieonderdelen, de Bestuursstaf, de vier operationele commando’s, dmo en cdc, krijgen een reductie opgelegd van ¤ 8 miljoen in 2011, oplopend tot ¤ 16 miljoen in 2012 en verder. Deze korting moet leiden tot een verminde­ ring van het aantal arbeidsplaat­ sen in de staven. Defensie neemt ook maatregelen om de inhuur van externe deskundigen

terug te dringen, waarmee ¤ 15 miljoen op jaarbasis kan worden bespaard. Het uitgangspunt bij al die maatregelen is dat de uitvoering en voortgang van lopende en toekomstige missies en van nationale taken niet worden gehinderd. Om te kunnen blijven beschikken over een kwalitatief hoogwaardige krijgsmacht

die nationaal en mondiaal op de vereiste manier kan worden ingezet, is het verder van belang dat Defensie ook in 2010 zoveel mogelijk blijft investeren in haar personeel en in de operationele inzetbaarheid. De belangrijkste bezuinigingen betreffen:

- Minder geld geïnvesteerd in de Mortieropsporingsradar en een jaar uitstel voor dit project; - Uitstel voor een deel van de investeringen in het project Defensiebrede vervanging wielvoertuigen, verlenging van de projectduur met een jaar; - Vermindering van het aantal beschermingspakketten van het infanteriegevechtsvoertuig cv-90. In plaats van voor twee bataljons worden pakketten voor één bataljon aangeschaft. Deze kunnen rouleren tussen de vier pantserinfanteriebataljons; - Binnen het project herintroductie mijnenveegcapaciteit is de diepwatercomponent komen te vervallen; - Inkrimping van het project

...inkrimping van het project zelfbescherming Apache helikopters...

Apache helikopters zelfbescherming voor het detecteren van vijandelijke luchtafweer; - Verschuivingen binnen een deel van het budget voor het project Combat Identification.

Omdat de technische ontwikkeling van het systeem meer tijd kost dan aanvankelijk was voorzien, is voor het project de komende jaren minder budget nodig;

- Fase drie van het project f-16 lucht-grondbewapening, ontwikkeling van niet-letale precisiebewapening, komt te vervallen.●

Minister: ‘Stijgende lijn vasthouden’ DEN HAAG - Het op orde te krijgen van het beheer, het vergroten van doelmatigheid, dat streven heeft minister van defensie Eimert van Middelkoop al kort na zijn aantreden laten vastleggen in de beleidsnotitie Wereld­wijd Dienstbaar. Dit voorjaar staakte de Algemene Rekenkamer het bezwaaronderzoek bij Defensie, omdat er inmiddels belangrijke stappen waren gezet om het financieel en materieel beheer op orde te krijgen.

...in Canada maakt het jsf-project deel uit van het economische stimuleringsprogramma... Foto: Lockheed Martin

Volgens Van Middelkoop moet die stijgende lijn worden vastgehouden. “Tegenvallers komen nooit gelegen, ze betekenen een regelrechte tegenslag nu van de defensiemedewerkers al zoveel wordt gevraagd. Ik realiseer me dat de nieuwe bezuinigingen en de herschikkingen een hard gelag zijn. Maar het moet. Ik zou als minister geen knip voor de neus waard zijn als ik de problemen voor mijn opvolgers achterlaat. De organisatie is uiteindelijk gebaat bij een gezonde bedrijfsvoering. De Rekenkamer deelde dit voorjaar een pluim uit aan onze organisatie voor de gemaakte vorderingen in het beheer. We zitten op de goede weg. Het gaat er nu om koers te houden. Ik ben ervan overtuigd dat dit gaat lukken met deze begroting.” Om nationaal en internationaal bijdragen van de hoogste kwali-

teit te blijven leveren, continueert Defensie ook in 2010 de investeringen in de twee hoofdpunten van de beleidsvisie Wereldwijd Dienstbaar: personeel en operationele inzetbaarheid. De minister: “In deze kabinetsperiode blijft de doelstelling overeind van een investeringspercen­tage van gemiddeld twintig procent. Er blijft nieuw materieel binnenstromen, ook om het personeel in uitzendgebieden te beschermen. Ik ben er trots op dat we ook komend jaar onze internationale verplichtingen kunnen waarmaken, van Afghanistan tot Somalië.” Staatssecretaris Jack de Vries constateert dat Defensie niet alleen een financiële bijdrage levert door te bezuinigen in deze economisch krappe tijden. “We helpen concreet bij de economische ontwikkeling. Neem de opleidingsplaatsen bij de roc’s waarmee we schooluitval tegengaan. Ook onze

materieelprojecten vertalen zich in indirecte en directe werkgelegenheid en innovatie. In Canada maakt het jsf-project deel uit van het economische stimuleringsprogramma. Dat vind ik een goed voorbeeld.” Verder zijn tijdelijk militaire vacatures opengesteld voor civiel personeel. Dat gebeurt in de eerste plaats om de druk op militair personeel te verminderen. Maar burgers die door de crisis in de problemen zijn gekomen, kunnen nu ook solliciteren op een aantal militaire functies Verder zijn er gesprekken met bedrijven die door de crisis moeten snijden in de productiecapaciteit. Het leertraject Vrede en Veiligheid krijgt in samenwerking met de roc’s een uitbreiding. Gebleken is dat veel jongeren na de opleiding inderdaad kiezen voor een baan bij de krijgsmacht.●

17 september I Pagina 4

Generaal McChrystal tij­dens zijn rede in de Juliana­kazerne. Foto: Peter Wiezoreck-AVDD

Commandant ISAF: reden voor optimisme in Afghanistan Boven: …maar ze zijn voorzichtig, leven onder een voortdurende dreiging… Australische patrouille door de Baluchi-vallei. Foto: Kpl. Ricky Fuller

Links: …dat verdwijnt pas als ze het vertrouwen hebben dat ISAF en de Afghaanse overheid hun veiligheidssituatie op de lange duur kunnen verbeteren… Amerikaanse mariniers in contact met de bevolking. Foto: Kpl. Artur Shvartsberg

DEN HAAG - De situatie in Afghanistan is weliswaar ernstig, maar er is reden voor optimisme. Het bieden van veiligheid en een betrouwbaar bestuur in het hele land zijn essentieel voor het slagen van de missie. Dat betoogde de Amerikaanse commandant van de International Security Assistance Force (isaf) generaal Stanley McChrystal afgelopen vrijdag in Den Haag. Hij was ‘s middags op de Julianakazerne te gast bij de Koninklijke Vereniging ter Bevordering van de Krijgswetenschap. Eerder die dag had hij een ontmoeting met onder anderen minister Bert Koenders van Ontwikkelingssamenwerking, staatssecretaris Jack de Vries en Commandant der Strijdkrachten generaal Peter van Uhm. Het gebeurde op een historische datum, 11 september, acht jaar geleden de aanleiding voor de inval in Afghanistan. Daarbij liep volgens McChrystal ook heel wat mis. “Het is belangrijker nu te erkennen wat beter moet en ons daar-

op te richten. Daar gaan we in slagen”, beloofde hij. Veiligheid en vertrouwen, dat zijn de telkens terugkerende onderwerpen die in de visie van McChrystal cruciaal zijn voor het slagen van de missie. Niet het bestrijden van de Taliban moet op de eerste plaats staan, maar de bescherming van de bevolking. “Ik heb veel waardering voor de Nederlandse bijdrage”, zo benadrukte de generaal enkele malen. In de zogenoemde 3d-benadering (defensie, diplomatie en development = ontwikkeling) die Nederland in Uruzgan hanteert, herkent hij het centraal stellen van de burgerbevolking. “Wanneer we het vertrouwen weten te winnen, wanneer het lukt om een vorm van bestuur op te bouwen, dan zijn we aan de winnende hand en verdwijnt de Taliban.” De bevolking snakt na dertig jaar geweld naar rust. Diep in hun hart steunen ze dan ook de centrale overheid, zo is de stellige overtuiging van de generaal. “Maar ze zijn voorzichtig, leven onder een voortdurende dreiging. Dat verdwijnt pas als ze het vertrouwen hebben dat isaf en de Afghaanse overheid hun veiligheidssituatie op de lange duur kunnen verbeteren. Juist daarom moeten we ons daar de komende tijd op richten.”●

Goud voor Vrienden voor het leven AMERSFOORT - Adjudanten Willem de Boo en Ben van Velzen kregen deze maand allebei een gouden medaille voor 36 jaar trouwe dienst. Samen kwamen zij destijds als cavalerist bij de Koninklijke Landmacht. Eerder, in januari 1973 tijdens de keuring in Den Haag, liepen ze elkaar voor het eerst tegen het lijf. Inmiddels is voor beide mannen het functioneel leeftijdsontslag in zicht. De Boo en Van Velzen werden niet bij hetzelfde peloton ingedeeld, wel troffen zij elkaar weer tijdens een drie weken durende instructiestage op het toenmalige occ in Amersfoort. Functioneel splitsten de wegen zich. Zo werd De Boo meerdere malen in Duitsland geplaatst. Privé hielden de oude maten contact, al was het in bepaalde periodes wat minder.

Vanwege plaatsingen bij de wapentechnische dienst bij het 41 Tankbataljon en 104 Verkenningsbataljon kruisten de paden van De Boo en Van Velzen elkaar andermaal op de werkvloer. Dat leek voorbij toen De Boo, vanwege het opheffen van 43 Tankbataljon, voor de inlichtingenwereld koos. Toen hij bij de mivd in Den Haag belandde, zag hij Van Velzen echter weer met enige regelmaat nadat die, een pand verderop, een functie bij de Defensie Materieel Organisatie was gaan vervullen. Inmiddels zijn de adjudanten bezig aan hun laatste traject, toevallig allebei bij het Opleidings- en Trainings Centrum op de Bernhardkazerne in Amersfoort. De Boo trof er in april 2007 een volledig andere organisatie aan. “Die moest ik echt opnieuw leren kennen met al-

lemaal nieuwe apparatuur, nieuwe methodieken en nieuwe voertuigen zoals de cv-90 en de Fennekfamilie.” Ten tijde van hun indiensttreding was de krijgsmacht twee keer zo groot en telde de cavalerie bijvoorbeeld rond de duizend tanks. Daar is nu nog een fractie van over, ondergebracht in twee bataljons. De Boo kijkt niettemin nog steeds met een positieve blik tegen de krijgsmacht aan. “Maar je wordt ouder, ziet alles zo veranderen en groeit er langzaam uit.” Samen afscheid nemen zit er voor de onderofficieren niet in. Dit vanwege de paar maanden verschil in leeftijd. De Boo verlaat de organisatie in mei 2011 en Van Velzen de laatste week van dat jaar. “Dan is het ook wel mooi geweest”, zeggen ze allebei.●

Adjudanten Ben van Velzen (li) en Willem de Boo tijdens de uitreiking van hun gouden medaille. In 2011 gaan ze met functioneel leeftijdsontslag. “Dan is het ook wel mooi geweest”, vinden ze.

17 september I Pagina 5

Links: Verbindelaar korporaal der mariniers Herbert Elbers voert tijdens ‘Combined Endeavor’ tests met plaatsbepalingsystemen uit.

Rechts: ‘Videoconfereren’ met Banja Luka (Bosnië) en het Deense Fredericia.

MARNEHUIZEN - Tijdens de jaarlijkse verbindingsoefening ‘Combined Endeavor’ blijven de mariniers met beide benen op de grond. Waar andere deelnemers zich soms overgeven aan pure toekomstmuziek, experimenteren de zeesoldaten met een ander type antenne voor hun oude, vertrouwde hoogfrequente verbindingen. Op de Willem Lodewijk van Nassaukazerne krijgen specialisten uit 42 landen alle gelegenheid om weg van de operationele drukte het koppelen van informatiesystemen uit te proberen. Met dank aan de kazernestaf. Noodgedwongen vindt Combined Endeavor in drie landen plaats. Voor de editie 2009 bleek het onmogelijk in Europa een locatie te vinden die 1500 militairen dik drie weken kon huisvesten. Het organiserende us European Command is neergestreken in het Bosnische Banja Luka. Het Deense Fredericia herbergt de staf van de noordelijke Baltische Brigade. Gelukkig biedt teleconferencing in High Definitionkwaliteit uitkomst. “Toch is even snel bij elkaar binnenlopen veel makkelijker”, vindt medeorganisator, luitenant-kolonel Codi Fielmich. Dat doen de deelnemers dan ook geregeld. Al is het maar om een kabeltje te lenen. Nou ja kabeltje... “Uiteindelijk legden we dik twee kilometer univer-

seeldraad neer”, zegt Fielmich. “Enkele deelnemers hadden niet begrepen dat ze dit spul eigenlijk zelf moesten meenemen.” Toch klinkt er geen onvertogen woord bij de Nederlandse delegatie. Sowieso beschouwt iedereen het als een sport om de exercitie tot een goed einde brengen. Daarbij heeft Nederland een reputatie hoog te houden. Netwerkmobiliteit

Neem bijvoorbeeld de Interface Gateway Box, die door het c2 Support Centre samen met Canada werd ontwikkeld. Deze grote doos vormt de sleutel waarmee je op het systeem van andere landen kan komen om spraak, e-mail, msn en Command en Control systemen te delen. Die mogelijkheden vergroten het omgevingsbewustzijn van internationale staven enorm. Zogenoemde netwerkmobiliteit is volgens delegatieleider luitenant-kolonel Peter van Onzenoort een hoofdzaak

Aanbieden van netwerken centraal tijdens Combined Endeavor

‘Ik bel en jij neemt op’

geworden. “Tijdens de eerste editie van Combined Endeavor (1995) waren we voornamelijk bezig met ‘Ik bel en jij neemt op’”, vertelt hij. Gaandeweg verschoof het accent naar het verkrijgen, aanbieden en verspreiden van data. Daarvoor beschikt de landmacht over het verbindingssysteem Titaan en services als isis/gis. Wie daarmee wil koppelen, heeft wel een eigen Gateway Box met bijbehorend protocol nodig. Uitdaging

Gelet op de samenwerking tussen landmacht, luchtmacht en marine is het niet vreemd dat die laatste twee ook meedoen. De KLu werkt tijdens Combined Endeavor met Titaan. Nieuw is dat de luchtmachteenheden zelf de voorbereiding doen. “Ze configureren, bouwen, testen en zetten het systeem tijdens de oefening in.” De mariniers willen hun pas verworven nimcis (New Integrated Marines Communication and Information System) via Titaan laten ‘draaien’. “Doel is nimcis met landmachtsystemen te laten werken en omgekeerd”, zegt verbindelaar sergeant-majoor der mariniers Bert van de Wakker. Waar andere krijgsmachtdelen zweren bij satellieten om de verbinding van en naar een crisisgebied te onderhouden, werken de zeesoldaten voornamelijk met hoogfrequente verbindingen. Die zijn goedkoop

Boven: HF-specialist sergeant-majoor der mariniers Bert van de Wakker (achter) houdt in de gaten of de verbinding goed doorkomt.

Rechts: ‘Combined Endeavor’ is een verbindingsoefening bij uitstek.

TEKST: ANDRÉ TWIGT FOTO’S: PETER WIEZORECK

Links: Verbroe­ de­ring alom.

in gebruik en bieden ongekende mogelijkheden om data over grote afstanden te verzenden. “Zo kunnen we hier ‘live’ zien waar de Vikings in Uruzgan rijden”, vertelt korporaal der mariniers Herbert Elbers. hf is volgens hem fantastisch, maar wel gevoelig voor onder meer de afstraalhoek en de frequentie. “Daarmee moet je constant pielen.” Opmerkelijk is dat de mariniers het grootste bereik behalen met een ouder type antenne.

Oplossing

Voor de toekomst ziet Van Onzenoort een enorme toename van de informatiestromen. “Vooral wanneer bataljonsniveau en lager met het Battle Field Management System en nimcis data gaan versturen. Dat leidt tot een forse vergroting van het omgevingsbewustzijn op het overkoepelende stafniveau. Consequentie is wel dat die veelvoud aan informatie nog meer gestroomlijnd moet worden.”

De overste voorziet op dat gebied nog de nodige uitdagingen. “Een van de belangrijkste is, dat de operators moeten aangeven welke informatie ze onder welke omstandigheid willen hebben.” Van Onzenoort vertelt dat men tijdens de eerste edities van Combined Endeavor nog bezig was met het soms letterlijk aan elkaar knopen van elkaars spraaksystemen. Later werden dat complete netwerken, waarin men naderhand de nodige beveiliging en structuur aanbracht. Vanaf 2008 ligt de nadruk op het via gateways aanbieden van netwerken als dienst. “Gebruikers maken op die manier keuzes hoe ze de informatievoorziening inrichten. Moraal van dit verhaal is dat we voor veruit de meeste problemen altijd een oplossing verzinnen.” Die trend resulteert erin dat de techniek steeds meer van ondergeschikt belang wordt. “Precies zoals het hoort. Aan het begin en het eind van de lijn zit een infanterist en ergens middenin een verbindelaar.”●

17 september I Pagina 6

Links: Parachutisten van de 101ste Luchtlandingsdivisie in Veghel.

TEKST: WIEBREN TABAK Para’s van de 1ste Luchtlandingsdivisie verschansen zich in een granaattrechter.

DEN HAAG - De grootste luchtlandingsoperatie uit de historie overspoelde op 17 september 1944, 65 jaar geleden, ons land. Ze bestond uit twee delen: Market, de luchtcomponent, en Garden, het grondoffensief, en moest het Britse xxxste Legerkorps over een rode loper van luchtlandingstroepen het industriële hart van het Derde Rijk binnenloodsen. Market Garden was ambitieus van opzet, maar gebrekkig in uitvoering en uiteindelijk één brug van de negen te veroveren overspanningen te ver. Overmoedig geworden door de schijnbare Duitse ineenstorting, hadden de Geallieerden in september 1944 te weinig oog voor de obstakels op de weg naar het Roergebied. Tekenend voor het optimisme was het feit dat de operatie uit de koker kwam van de Britse veldmaarschalk Bernard Montgomery, die normaliter zijn veldslagen minutieus regisseerde, maar nu een verrassende stoutmoedigheid aan de dag legde. Er dienden in maximaal vier dagen tijd maar liefst zes waterwegen te worden overgestoken: het Wilhelminakanaal, de Zuid-Willemsvaart, de Maas, het Maas-Waalkanaal, de Waal en de Neder-Rijn. De Amerikaanse 101ste en 82ste Luchtlandingsdivisie moesten de bruggen bij respectievelijk Eindhoven en Nijmegen veroveren, de Britse 1ste Luchtlandingsdivisie die bij Arnhem. Door een tekort aan toestellen moesten de troepen in meerdere vluchten worden aangevoerd, maar dat belette de Britse luitenant-generaal Boy Browning, commandant van het Iste Luchtlandingskorps, niet zijn overbodige - hoofdkwartier te laten overbrengen met veertig van de kostbare zweefvliegtuigen. Te traag

De operatie ging op 17 september 1944 van start. En hoewel er door vooral de Amerikaanse divisies de nodige successen werden geboekt, deed het gemis aan slagkracht zich al meteen gevoelen. De Britten, wier landingszones te ver van de brug in Arnhem lagen, slaagden er slechts in één bataljon op het object te krijgen en dan nog alleen aan de noordkant. Ze raakten al snel in de problemen, wat nog werd verergerd doordat hun verbindingen het lieten afweten. Dat zouden ze

Rechts: De brug bij Arnhem bleek er een te ver.

Market Garden: grootste luchtlanding uit de geschiedenis

Montgomery’s mislukte gok Links: Amerikaanse parachutisten landen bij Grave. De eerste zweefvliegtuigen staan al aan de grond.

Rechts: Britse Bren-ploeg in dekking langs ‘Hell’s Highway’, de opmarsroute van het XXXste Korps. Rechts: Niet alle zweefvliegtuigen kwamen er ongeschonden vanaf. Links: De Waal­brug bij Nijmegen na de verwoestende gevechten.

hebben kunnen opvangen door gebruik te maken van het illegale telefoonnet van de ondergrondse, maar die vertrouwden ze niet. Van dat zelfde verzet was al voor aanvang van de operatie het bericht gekomen dat de 9de en 10de ss Panzerdivisie in de bossen rond Apeldoorn hun wonden likten na de afstraffing in Frankrijk. Men had die waarschuwing echter genegeerd, waardoor de lichtbewapende Britse para’s het tot hun verrassing tegen tanks en pantservoertuigen moesten opnemen, waartegen ze weinig verweer hadden. Tot overmaat van ramp bleek het, vanuit het zuiden opstomende, xxxste Legerkorps zich onvoldoende bewust van de snel verslechterende situatie bij Arnhem. Zijn opmars door een smalle corridor, die constant onder druk stond en diverse malen door de vijand werd doorbroken, verliep veel te traag. Daar kwam bij dat de Duitsers in Nijmegen de toegang tot de Waalbrug versperden. Uiteindelijk wist een bataljon van de 82ste Luchtlandingsdivisie op woensdag 20 september in een dappere actie de rivier over te steken en de vij-

and, die van voren werd belaagd door Britse tanks en infanterie, in de rug aan te vallen. De laatste barrière naar Arnhem was geslecht, maar dit succes kwam te laat, want op 21 september in alle vroegte heroverden de Duitsers de brug bij Arnhem. Tot verbazing van velen hielden de tanks van de Guards Armoured Division, de spits van het xxxste Korps, achttien uur halt bij Nijmegen voor ze hun opmars hervatten en daarmee was het lot van de 1ste Luchtlandingsdivisie bezegeld. De rode baretten, samengeperst in Oosterbeek en verstoken van voorraden, hadden weliswaar op de 21ste versterking gekregen van de door het slechte weer vertraagde Poolse 1ste Parachutistenbrigade. Maar die landde grotendeels in Driel, aan de andere kant van de Neder-Rijn, en kon ondanks moedige pogingen daartoe de uitkomst van de strijd niet meer beïnvloeden. Ten slotte viel op de 25ste het besluit om die nacht het restant van de 1ste Luchtlandingsdivisie over de rivier terug te trekken. Monty’s gok was mislukt en de oorlog zou zich nog ruim zeven maanden voortslepen.●

Onder: Britten en Amerikanen schuilen in een greppel bij Son terwijl de gevechten woeden om de corridor van het XXXste Legerkorps.

De herdenkingen van 65 jaar Market Garden vinden plaats van 17 t/m 20 september. Defensie is bij een groot aantal ervan betrokken. De belangrijkste speelt zich op zondag 20 september af in Nijmegen. Konin-

gin Beatrix, de Britse prins Philip en voormalig navo-baas Lord Carrington zullen kransen leggen en aanwezig zijn wanneer de Waaloversteek in rubberbootjes wordt overgedaan. Naast Carrington, die destijds de

tanks commandeerde die als eerste de Waalbrug overstaken, zal onder andere minister Van Middelkoop een toespraak houden. Op www.defensie. nl is de volledige Defensie-inbreng te vinden.●

17 september I Pagina 7

New York 400 voorbij Prins Willem Alexander en prinses Máxima openen het Nederlandse Paviljoen in Manhattan. Foto: Rinze Klein-ADDD

De Kroonprins komt aan boord van Hr.Ms. Tromp voor het galadiner. Foto: Alex Hiemstra

NEW YORK - De New York 400 viering zit er op. Een vlootschouw van talloze schepen, waaronder Hr.Ms. Van Speijk, Hr.Ms. Urk en de replica van de Halve Maen, luidde afgelopen zondag het einde in van de festiviteiten die draaiden om de vriendschap tussen Nederland en New York. Vanaf het luchtverdedigings- en commandofregat Hr.Ms. Tromp namen prins Willem-Alexander en prinses Máxima het defilé af. Zij werden geflankeerd door staatssecretaris van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans en Commandant Zeestrijdkrachten luitenant-generaal der mariniers Rob Zuiderwijk. De avond voor dit slotevenement vormde Hr. Ms. Tromp het toneel voor een galadiner, verzorgd onder leiding van chef-kok Robert Kranenborg. Eerder herdachten delegaties van de Koninklijke Marine in New York de terroristische aanslagen van 11 september 2001. Namens Nederland en het ministerie van Defensie plaatste marinepersoneel van Hr.Ms. Tromp en Hr.Ms. Van Speijk een krans op Ground Zero. Natuurlijk werd tijdens de New York 400 week stilgestaan bij de in Uruzgan gesneuvelde militairen. Voor korporaal Kevin van de Rijdt en sergeant-majoor Mark Leijsen nam men één minuut stilte in acht.● De Halve Maen, een replica van het schip waarmee Henry Hudson in 1609 namens de VOC bij Manhattan aanlegde, passeert Hr.Ms. Tromp. Foto: Rinze Klein-ADDD

IN HET KORT Commandowisseling OTCMan

AMERSFOORT - Kolonel Hans Hoogstraten heeft sinds 4 september het commando in handen van het Opleidings- en TrainingsCentrum Manoeuvre in Amersfoort. Hij nam het bevel op het Hoitemaplein over van zijn ranggenoot Sebastianus van Hoof die na afronding van de Leergang Topmanagement Defensie het commando over het rmc-West aanvaardt.●

Imitatiewapens onderschept

HAARLEMMERMEER - De Ko­ninklijke Marechaussee en douane op Schiphol hebben tot 1 september 3300 wapens of imitaties ervan op de luchthaven onderschept. Een flinke stijging ten opzichte van voorgaande jaren. In augustus controleerden bei­ de diensten gedurende twee weken vooral uit Turkije, Griekenland en Spanje afkomstige passagiers. Het bezit van imitatiewapens is strafbaar in Nederland omdat er mee gedreigd kan worden. In 2007 werden 931 stuks in beslag genomen. In 2008 waren dat er

Dekaatjes

op woensdag 30 september. Die bijeenkomst staat in het teken van het uitwisselen van ervaringen, bijvoorbeeld tijdens een uitzending. Ook kunnen de deelnemers de carrièremogelijkheden binnen het controlveld bespreken. Ontvangst op de kma om 13.00 uur.●

Veteranen op Balkanmissie

DEN HAAG - Twintig oud-militairen gaan op 19 september op missie naar een voor hen bekend gebied, Bosnië-Herzegovina, om daar voor komende winter de dorpsschool van het bergdorp Kolici grondig op te knappen. De groep, onder wie timmerlieden en metselaars, maakt deel uit van de Stichting Veteranen Actief en werkt in het project samen met de lokale bevolking. Het benodigde geld komt van sponsor Eureko Achmea Foundation. Meer informatie op www.veteranen-actief.nl en bij Wim Brock, wim. [email protected]. Tel. 06 - 224 226 59.●

het Schipholteam, een samenwerkingsverband van ma­rechaussee en douane, hielden het duo in de gaten nadat hun gedrag en reisroute tot argwaan hadden geleid. Die observatie leidde tot een controle van de reisdocumenten en bagage van beide passagiers. In één van de koffers bleek tussen kleding meer dan 100.000 euro verstopt te zitten. De verdachten konden niet zeggen hoe ze daaraan kwamen. Toen later ook de andere koffers werden geopend, bleek dat ze in totaal 504.000 euro bij zich hadden.●

Herdenkingsloop 9-11

TARIN KOWT - Nederlandse mi­li­tairen hebben 11 september meegedaan aan een door Amerikaanse collega’s georganiseerde herdenkingsloop. Deze was bedoeld om de slachtoffers van de terroristische aanslagen op 11 september 2001 te herdenken. Enkele tientallen Nederlanders renden de ruim drie kilometer mee. Voor aan de stoet van ruim tweehonderd militairen liepen enkele Amerikanen met regimentsvlaggen. Na afloop van de Remembrance run werd er gezamenlijk een Amerikaans ontbijt genuttigd.●

1098 en dit jaar, tot 1 september, 1344. Er zijn boetes opgelegd van 130 tot 180 euro. Naast de extra controles participeren marechaussee en douane in de campagne ‘Vet Nep’, van het Landelijk Platform Vuurwapens. De jeugd wordt daarin bewust gemaakt van het feit dat wapens, dus ook imitaties, strafbaar zijn.●

Defensie en Control

BREDA - Defensie en expeditionair optreden zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De Nederlandse Defensie Academie gaat op donderdag 1 ok­to­ber tijdens een conferentie op een aantal vraagstukken op dit gebied in. Deze nlda Defence Accounting, Control en Economics Conferentie wordt gehouden op het Kasteel van Breda, start om 09.15 uur en eindigt om 15.30 uur. Wie belangstelling heeft, kan een email sturen naar MP.Bogers.01@ NLDA.NL. Dat geldt ook voor de jonge officieren met interesse in een speciaal voor hen belegde themamiddag over dit onderwerp

Franse eer voor Amsterdam

DEN HAAG - Kapitein der Mari­niers Friso Amsterdam is onderscheiden met de Franse Herinneringsmedaille Afghanistan Médaille Commémorative avec agrafe Afghanistan. De Franse defensieattaché in Nederland, Colonel Philippe Delarc (li), speldde het ereteken 9 september namens de Franse minister van Defensie op. Dat gebeurde in de Résidence la France in Den Haag. Amsterdam ontving de medaille vanwege zijn bijzondere verdiensten in de samenwerking met Frankrijk in Afghanistan bij het Combined Security and Transition Command. Dat een Nederlander voor deze onderscheiding in aanmerking komt, is bijzonder.●

Grote geldvangst Schiphol

HAARLEMMERMEER - De Ko­ninklijke Marechaussee op Schiphol heeft begin deze maand een Venezolaanse man en vrouw gearresteerd op verdenking van witwassen. Rechercheurs van

heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of [email protected], onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. Let op: de Defensiekrant wordt iedere week ook op internet gepubliceerd. Uw gegevens, zoals telefoonnummer en adres, kunnen door zoekmachines worden gevonden.

WONINGEN Te koop: Den Helder, Andromeda 103, nieuwbouwwoning met 4 slpkmrs en ga­rage. Gelegen in kindvr. wijk.Vr.pr. ¤ 315.000,k.k. Zie: www.makelaardij­fhbuurman.nl Te koop: Noordwijkerhout, Pioen 8, ge­schakelde, 2/1-kapwoning. Bjr 1993. Aan water gelegen terras. Ind: hal, toilet, woonkmr, bijkeuken. 1e verd: 3 slpkmrs, toilet, badkmr met bad en douche. 2e verd.: slpkmr, ruim balkon. Vr.pr. ¤ 459.000,- k.k.. Beschikbaar per direct. Info 0252 - 37 47 37.

RECREATIE Te huur: Tussen Ruinen en Echten in Koe­­­kangerveld staat onze mooie 4-pers. vakantiebungalow van 80 m² aan de rand van het bos. Met omheinde tuin van 1200 m². Comfortabel en compleet met kabel tv, cd-speler, 2 slpkmrs, badkmr, apart toilet. Huisdieren toegestaan. Inf.: 0528 - 25 15 26 of zie www.hartsuijker.nl Te koop: Lelystad, Rietweg 84, 3-kmr ste­­nen recreatiewoning op bungalowpark Muiderberg. Goede staat van onderhoud. Verblijf op park 364 dagen per jaar, domicilieadres verplicht.Vr.pr. ¤ 29.900,- k.k.Info: [email protected] of 06 - 573 176 30.●

17 september I Pagina 8

80 jaar vaandel Korps Mariniers

Colofon

ROTTERDAM - Dit jaar staat het vaandel van het Korps Mariniers voor de 80ste keer ingetreden tijdens Prinsjesdag. Koningin Wilhelmina reikte het op maandag 16 september 1929 op het Malieveld in Den Haag aan de toenmalige korpscommandant kolonel J. Oele uit. Een dag later stond het vaandel voor het eerst ingetreden. Ter gelegenheid van dit jubileum is er tot en met 2 november in het Mariniersmuseum in Rotterdam een presentatie over te zien waarbij het eerste dundoek niet ontbreekt.●

Eindredactie: Wiebren Tabak (070 - 339 - 78 05)

De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie bestemd voor het gehele Defensiepersoneel. Hoofd Defensiemedia Ellen Eggink

Redactie: Evert Brouwer (070 - 339 78 04) Jack Oosthoek (070 - 339 78 01) Monique van Rijen-Bos (070 - 339 78 03) André Twigt (06 - 109 465 44) Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck

European Infantry Seminar DEN HAAG - Infanteristen uit twaalf landen hebben van 8 tot en met 10 september deelgenomen aan het 7de European Infantry Seminar op de Veluwe. Doelstellingen van dit eis zijn het uitwisselen van ervaringen en het kennis nemen van ontwikkelingen binnen de infanterie. Na de introductie over de huidige Nederlandse infanterie door de voorzitter, brigadegeTsjechische officieren vergelijken de situatie tijdens de Battle Field Tour rond Arnhem en Nijmegen met hun kaarten.

Themadagen in Bronbeek Daar komen de Kozakken! ARNHEM - Belangstellenden in de Indische en Molukse integratie, Javaanse hofcultuur, het Indische cultuurstelsel of de Bersiap kunnen de komende periode in Bronbeek terecht. Daar start op 15 november de eerste van vier themadagen. Het programma omvat lezingen met dia- of filmpresentaties, soms korte dans- en muziekuitvoeringen, een Indisch lunchbuffet en vrije bezichtiging van het museum Bronbeek. Op 15 november gaat het over de Indische en Molukse integratie, op 24 januari over de Javaanse hofcultuur, op 21 februari over het cultuurstelsel en op 15 maart over de Bersiap. Voorinschrijving is vereist.

Aanmelden voor de afzonderlijke programma’s kan alleen schriftelijk. Een formulier is aan te vragen bij mevrouw N. Bosman, telefoon 026 - 376 35 78 of per e-mail: kumpulan_bronbeek_evenementen­@yahoo. com. Inschrijven tot één week voor de datum van het dagprogramma. Annuleren leidt niet tot teruggave. Per arrangement zijn 250 plaatsen beschikbaar. De kosten bedragen 22,50 euro. De organisatie is in handen van de Stichting Klein Bronbeek en de Stichting Indisch Erfgoed, in samenwerking met het Koninklijk Tehuis voor oud-militairen en Museum Bronbeek. Bel voor meer informatie met Niek Ravensbergen, (026) 376 35 55.●

DELFT - In de week van de geschiedenis (17 t/m 25 oktober) neemt het Legermuseum de bezoeker mee naar 1813-1814 waarin de ruige Kozakken het Franse leger tot in Nederland achtervolgen tijdens hun aftocht uit Rusland. Gepland staat een week vol leuke activiteiten zoals een minitentoonstelling, lezingen over de Kozakken in Nederland en een Kozakkenweekend op 24 en 25 oktober.●

neraal Theo Vleugels, stond de eerste ochtend volledig in het teken van counter-insurgency. In de middag werden de deelnemers getrakteerd op demonstraties van onder meer de cv9035 en het Battle-Field Management System. Dag twee speelde zich af op het isk Harskamp. Het zwaarte­ punt lag bij het optreden in verstedelijkt gebied. Bestond het ochtendprogramma voor een deel uit presentaties, ‘s middags was er volop ruimte om zelf de handen uit de mouwen te steken. De deelnemers kregen onder meer de gelegenheid deuren te openen met behulp van de nieuwe Mossberg shotgun, te schieten met klein kaliber wapens en een huis te zuiveren. In Oostdorp waren ook het nieuwe mini uav raven en de firma Rescue 3000 met innovaties op het gebied van medische en technische hulpmiddelen aanwezig. Het 7de eis eindigde op de der­ de dag met een Battle Field Tour rond Arnhem en Nijmegen. Deze maand, 65 jaar geleden, startte daar Operatie Market Garden.●

DEFENSIE EVENEMENTENKALENDER De verkorte versie van de Defensie Evenementen­ kalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen:



18 september: Openingsconcert ‘Maritiem ‘s-Her­ togenbosch’ door Fanfarekorps Ko­ ninklijke Landmacht ‘Bereden Wa­ pens’ 18 september: Sound of Freedom, orkest van de Ko­ ninklijke Luchtmacht, Tholen



19 september: Open huis en reünie Groep Ge­ leide Wapens, Luchtmachtbasis De Peel. 19 september: Vliegshow f-16 demoteam, De Peel 19 en 20 september: Militaire Flight Simulator Event, Mi­ litaire Luchtvaart Museum, Soes­ terberg 30 september: Freedom on Parade, orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Rotter­ dam



1 t/m 4 oktober: Nationale Taptoe, deelname diverse orkesten van Defensie 4 oktober: Racing Team Koninklijke Land­ macht, Francorchamps, Spa (Bel­ gië)

Voor meer informatie surf naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Activiteiten.●

Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Defensiesite: www.defensie.nl E-mail: [email protected] Bezoekadres: Binckhorsthof Binckhorstlaan 135, 2516 BA Den Haag Postadres: Postbus 20703, 2500 ES Den Haag, MPC 58L De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Oplage: 41.000 Abonnementen: Per jaar H 13,61. Voor het buitenland H 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0900 - 226 52 63 of www. aboland.nl, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics Zoetermeer BV, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: DeltaHage, Den Haag ISSN: 0167-0808