30-11-12
Gemaakt om te bewegen
Bewegen, Natuurlijk!
Zorgcentra
Zorgcentra
Thuiszorg
Thuiszorg Verzorgd Wonen
Verzorgd Wonen
Inzet aandachtsfunctionaris bewegen Dr. Michel Bleijlevens Edith Rogmans Maandag 26 november 2012
2
Boodschap • • • •
Bewegen is gezond, Bewegen is persoonlijk, Bewegen is natuurlijk en een voorwaarde voor autonomie!
Zorgcentra
Zorgcentra
Thuiszorg
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
Verzorgd Wonen
3
Bewegen = gezond
Effecten op fysieke fitheid
• Preventie van ziektes • Zich goed voelen
• Risicofactoren om ziek te worden • Het krijgen van ziekten en aandoeningen (morbiditeit) • Het vroegtijdig overlijden ten gevolgen van bewegingsarmoede (mortaliteit)
• Met name bij ouderen: – Verbeteren fysiek functioneren – Verbeteren cognitief functioneren – Verbeteren sociaal functioneren – Verbeteren stemming – Beïnvloeden biologische klok (dag- en nachtritme)
4
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
• Veel bewijs voor: – hoge bloeddruk, overgewicht en obesitas, te hoog cholesterol gehalte, insuline resistentie, glucosetolerantie, atherosclerose, de kans om te vallen en het risico op fysieke kwetsbaarheid (frailty).
5
6
1
30-11-12
Effect bewegen op fitheid / gezondheid
Fysieke inactiviteit = ongezond
• Afhankelijk van: – Frequentie (aantal uren per week) – Duur (aantal minuten per keer) – Intensiteit (gemeten in Kcal of MET’s)
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
Verlies spiermassa en spierkracht Verminderd uithoudingsvermogen Afname coördinatie en balans Verhoogd valrisico
Cognitie
Obesitas
Diabetes
Cardiovasculair
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
DUS: Afname zelfredzaamheid
7
Bewegen = persoonlijk / natuurlijk
8
Bewegen = Autonomie Wij bewegen ons (bewust of onbewust) iedere dag. Of? Wanneer? Hoe lang? Hoe snel? Dat bepalen wij (meestal) zelf
• Welke activiteiten m.b.t. bewegen heeft u vandaag al gedaan? • Hoe bent u hier gekomen? Zorgcentra
Zorgcentra
Thuiszorg
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
Verzorgd Wonen
9
10
Als je niet meer zelf kunt beslissen…
Bewegen is vaak doel van therapie
• Fysieke (on)mogelijkheden (ziekte, ouderdom) • Mantelzorg • Instellingen (verzorgings- of verpleeghuizen)
• Hulpvragen van ouderen zijn vaak gericht op bewegen (en dus herwinnen van autonomie) • Therapeuten proberen hen in beweging te krijgen en te houden
Gevolg: § Veel handelingen worden overgenomen § Omgeving ‘beweegvriendelijk’ ingericht
Zorgcentra
Zorgcentra
Thuiszorg
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
Verzorgd Wonen
§ Bewegen wordt “aangeboden”
11
12
2
30-11-12
Probleem (1): Groep groter, capaciteit kleiner
Probleem (2): In beweging blijven
1 uur fitness
rest van de dag
Zorgcentra
Zorgcentra
Thuiszorg
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
Verzorgd Wonen
13
Beweegprogramma’s ouderen
14
Interessante aanwijzingen • • • •
• Bewegen op zeer hoge leeftijd bij ouderen met complexe problemen (o.a. verpleeghuizen)?
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
Beweging blijft zinvol Niet bewegen: veel negatieve gevolgen Ook kwetsbare ouderen blijven trainbaar Beweging lijkt gunstig voor andere domeinen dan fysiek functioneren (cognitief functioneren, stemming, …….)
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
Bovendien: • Bewegen is leuk (!) en ‘verbindend thema’ (problemen en disciplines)
15
Hebben we handreiking?
16
Bewegen binnen Sevagram
• Nederlandse Norm Gezond Bewegen* – ouderen (>55 jaar) • 5 dagen per week 30 minuten matig intensief
– ouderen in instelling • 7 dagen per week 15-30 minuten • activiteit afgestemd op individu^
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
• Verpleeghuisbewoners: – objectief: vijf minuten per dag licht intensief – subjectief: drie minuten per dag matig intensief elf minuten per dag licht intensief 17
• Sevagram management (h)erkent nut van bewegen • Professionals (h)erkennen nut bewegen • Randvoorwaarden en pragmatische aanpak ontbraken • 2010: Start Zorginnovatieprogramma Bewegen • 2010: Raakprogramma “Ouderenzorg in beweging”
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
18
* Kemper e.a., 2000 ^ Jans e.a., 2008
3
30-11-12
Zorginnovatieprogramma Bewegen Sevagram & Raakprogramma “Ouderenzorg in beweging” Zuyd
Doelstellingen
Op maat gesneden palet aan beweegactiviteiten voor / in verzorgings- en verpleeghuizen Innovatieve manieren om • ouderen uit te nodigen tot bewegen • en in beweging te houden.
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
• In beweging krijgen van verzorgingshuis– en verpleeghuiscliënten d.m.v. plezierige, prikkelende en laagdrempelige beweegactiviteiten voor cliënten met veelal complexe gezondheidsproblemen • Diversiteit aan beweegactiviteiten aanbieden dat aansluit bij wensen en mogelijkheden cliënten
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
Bewegen moet weer “natuurlijk” worden
19
Aanpak
20
Deelprojecten (start)
• Aanstellen projectleider • Projectplan • 3 pilot locaties – Wandelprogramma’s – Beweegtuin – Digitaal sporten
• 3 werkgroepen (gefaciliteerd)
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
– Locatiemanagers, paramedici, activiteitenbegeleiders, verpleegkundigen en verzorgenden
• Vraagverheldering • Beweegtuin • Technologie ter ondersteuning (virtueel fietsen, exergames) • Wandelprogramma’s voor diverse doelgroepen
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
21
Resultaat • • • • • •
1 project à Beweegtuin 1 project à Vraagverheldering (MIBBO) 4 projecten à Nintendo Wii 2 projecten à Wandelen 2 projecten à DiFiets 2 projecten à Interactieve vloeren
22
MIBBO:
Meetinstrument ter Inventarisatie van Betekenisvolle Beweegwensen van Ouderen
• Wat willen bewoners zelf? - aanhaken bij eigen interesses - huidige aanbod/mogelijkheden niet leidend! - in brede zin (ADL, HDL, …..)
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
• Uitkomst: individueel beweegplan
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
• Projecten met meerwaarde boven op het bestaande aanbod beweegactiviteiten!
23
24 Project onder supervisie Melanie Kleynen (Zuyd)
4
30-11-12
Kortom
Uitdaging
• Bewegen staat duidelijk op de kaart
• Structurele aandacht voor bewegen
• Maar nu:
– Beweegactiviteiten – ADL / HDL bewegen Zorgcentra Thuiszorg
– Breed uitdragen – Doorontwikkelen (half)producten – Borgen van activiteiten!
Verzorgd Wonen
• • • • •
Transfers Tafel dekken Boterhammen smeren Wassen Bed opmaken…
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
25
26
Schematische weergave Beweegnetwerk Sevagram Versie 5.0
Projectleider Zorginnovatieprogramma Bewegen
Beweegnetwerk Sevagram • Bewegen speerpunt voor Sevagram • Verbeteren fysiek, cognitief en sociaal functioneren • Zorginnovatieprogramma Bewegen • Beweegactiviteiten onvoldoende structureel geborgd • Bewegen ook binnen ADL/HDL handelingen • Good practices verspreiden (locaties kunnen van elkaar leren)
Overleg aandachtsfunctionarissen bewegen
Aandachtsfunctionaris bewegen per locatie
Coördinatie Facilitatie
Algemene beweegactiviteiten
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
·∙ ·∙ ·∙ ·∙ ·∙
Activiteitenbegeleiders Bewegingsagogen Verpleging en Verzorging Vrijwilligers Familie
Locatiemanagement: Locatiemanager Teamleiders (zorg)
Facilitatie
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
Facilitatie Coachen
ADL / HDL Bewegen Fysiotherapie / Ergotherapie Behandeling
Coachen
Onderdeel activiteiten programma van de locatie. In zorgdossier opgenomen in Dagbesteding weekplan
·∙ ·∙ ·∙ ·∙
Verpleging en Verzorging Activiteitenbegeleiders Vrijwilligers Familie
In zorgdossier opgenomen onder vaste zorgactiviteiten en HDL vaste (zorg)-activiteiten
27
28 LEGENDA
= Feedback en Advies
Beweegnetwerk
Beweegnetwerk 3. Belangrijke rol als schakel tussen behandelaars (fysio en ergo); verpleging en verzorging en activiteitenbegeleiding à verlengde arm! 4. Uitwisseling van goede voorbeelden tussen locaties
• Aandachtsfunctionarissen per locatie • Ondersteund door (locatie)management 1. Begeleidende en stimulerende rol naar zowel cliënten, medewerkers, als mantelzorgers (belang van bewegen in laten zien) 2. Inventariserende rol met betrekking tot het basisaanbod aan beweegactiviteiten 3. Initiërende rol in het opzetten, uitvoeren en evalueren van een gevarieerd aanbod aan beweegactiviteiten op locatie
Zorgcentra
Zorgcentra
Thuiszorg
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
Verzorgd Wonen
29
30
5
30-11-12
Begeleiden en stimuleren
Inventariseren • Wat is het huidige aanbod aan mogelijkheden en activiteiten m.b.t. bewegen • Momenteel 10 activiteiten
• Individueel contact (bijvoorbeeld Silverfit) • Huiskamergesprekken • Themabijeenkomsten Zorgcentra
– – – – – – –
Thuiszorg Verzorgd Wonen
Wandelgroep “Door Weer en Wind” Zwemclub “de watertrappers” Nintindeo Wii (Bowlen) Silverfit Bewegen op muziek Ontspanningsgymnastiek Beweegtuin (“t Kwiekhöfke”)
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
31
32
Initiëren nieuw aanbod / evalueren
Schakelen met andere disciplines
• Nieuwe mogelijkheden verkennen om bewoners uit te nodigen in beweging te komen. – Mogelijkheden aanschaf trapfietsjes – Mogelijkheden aanschaf Mya (Move your age); DiFiets – Toepasbaarheid Silverfit PG setting – Evaluatieformulier beweegactiviteiten Molenpark ontwikkeld
• Belangrijke schakel richting andere disciplines (bijvoorbeeld fysiotherapie, ergotherapie en verpleging en verzorging) à verlengde arm principe Zorgcentra
Zorgcentra
Thuiszorg
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
Verzorgd Wonen
33
34
Uitwisselen goede voorbeelden • Mappen / Dropbox (digitale omgeving) • Bijeenkomsten aandachtsfunctionarissen bewegen (4 keer per jaar) • Werkbezoeken • Adviesfunctie
Doelstelling Molenpark (bewegen) • • • •
Zorgcentra
Bewegen onderdeel van opnamegesprek 3 beweegactiviteiten per bewoner Vastgelegd in elektronisch clienten dossier Evaluatie vindt plaats in BTO
Zorgcentra
Thuiszorg
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
Verzorgd Wonen
35
36
6
30-11-12
Boodschap • Bewegen is gezond, persoonlijk, natuurlijk en nodig voor autonomie …en dus meer dan rennen en fitnessen…. • Interven<es gericht op bewegen moeten passen bij de persoon • Aandacht voor bewegen moet wel geborgd worden…
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
DANK VOOR UW AANDACHT
Zorgcentra Thuiszorg Verzorgd Wonen
[email protected] [email protected] 37
38
7