bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2008 Jaarverslag

bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2008

Jaarverslag

2008

1


2

Inhoud Voorwoord

3

1.

De bedrijfstak, ons werkveld

4

1.1 1.2 1.3

De bedrijfstak en de cijfers De trends en het Bedrijfschap De positie van het Bedrijfschap

4 6 6

2.

Ons werk

2.1 2.2 2.3

Highlights van het Bedrijfschap in 2008 Business as usual in 2008 Doorkijkje 2009

3.

Onze organisatie

3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

Over het Bedrijfschap Eigen regelgeving Code Goed Bestuur ICT-beleid Handboek Bedrijfschap Horeca

4.

Financiële gegevens

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5

Rekening van baten en lasten 2008 Balans per 31 december 2008 Toelichting op de verkorte jaarrekening 2008 Toelichting op de balans per 31 december 2008 Overige gegevens

5.

De bestuursorganisaties

10 10 18 23

26 26 30 30 31 32

33 33 34 35 37 42

43


3

Bedrijfschap toont karakter Volwassen worden gebeurt met vallen en opstaan. Maar bovenal natuurlijk door gewoon te groeien. De een groeit wat langzamer dan de ander. Maar sommige omstandigheden dwingen de jeugd echter sneller volwassen te worden dan normaal. Ook het bedrijfschap Horeca en Catering is het afgelopen jaar in een snel tempo volwassen geworden. In 2006 was er de reorganisatie. We maakten de omslag mee van een ambtelijke naar een bedrijfsmatig opererende organisatie. Het jaar daarop, 2007, was een tussenjaar. We zochten én vonden onze nieuwe rol en verstevigden onze positie. We waren de goede weg ingeslagen, en gingen hier in 2008 op verder. Maar in 2008 kreeg de horeca te maken met de gevolgen van het rookverbod en de internationale economische crisis. Zowel de omzet als het consumentenvertrouwen daalden gestaag. Ondernemers bleken in deze onzekere tijden meer behoefte te hebben aan betrouwbare en vooral actuele informatie om hun bedrijfsbeleid aan te passen. Deze omstandigheden dwongen ons als Bedrijfschap snel volwassen te worden. We moesten ons bewijzen als kennisintensieve gesprekspartner die het hoofd in tijden van crisis koel weet te houden en goed weet in te spelen op de behoeften in de markt. Terecht concludeerde het bestuur in augustus 2008 dat de ambities die het Bedrijfschap zich in 2006 stelde, voor een groot deel gerealiseerd zijn. We zijn een organisatie die er ís voor de horecaondernemingen; in goede, maar ook in slechte tijden. We hebben het afgelopen jaar bewezen op een daadkrachtige en inventieve manier om te kunnen gaan met problemen. Zo publiceerden we steeds actuele gegevens op de website en voerden aan de hand van onderzoeken de Horeca Barometer in. We zijn volwassen geworden. In dit jaarverslag kunt u lezen dat het bedrijfschap Horeca en Catering in 2008 is uitgegroeid tot een stabiele organisatie, waarvan het karakter gevormd is. Maar: ook als volwassen organisatie groeien en ontwikkelen we ons nog steeds. Elke dag. Vandaar dat u in het jaarverslag ook de ambities kunt lezen die we ons voor 2009 gesteld hebben. Mr. P.J. Biesheuvel, voorzitter

Tijdens het tot stand komen van dit jaarverslag overleed op 26 maart tot onze grote spijt ons bestuurslid Leo van Eeghem. Leo was Ridder in de Orde van Oranje Nassau en Erelid van Koninklijke Horeca Nederland. Deze gastheer pur sang zette zich op inspirerende wijze en met grote betrokkenheid in voor de belangen van de restaurants. We zullen hem missen.


4

1. De bedrijfstak, ons werkveld Het bedrijfschap Horeca en Catering (hierna: het Bedrijfschap of het Schap) is er voor de horecaondernemingen, maar werkt er ook nauw mee samen. Trends en ontwikkelingen in de bedrijfstak beïnvloeden hierdoor direct de activiteiten van het Bedrijfschap. Dit jaarverslag start daarom met een verkenning van de branche in het afgelopen jaar en de positie die het Bedrijfschap hierbij innam.

1.1 De bedrijfstak en de cijfers Halverwege 2007 was er een omslagpunt voor de Nederlandse horeca. Sinds die tijd laat de omzet in de traditionele horeca (dranken-, fastservice-, restaurant- en hotelsector) een dalende trend zien. Over het algemeen verliest de consumptie buitenshuis terrein.

Eten buiten de deur Volgens schattingen van het FoodService Instituut Nederland (FSIN) hebben Nederlanders in 2008 minder buitenshuis gegeten. De totale omzet van consumptie buiten de deur bedroeg 18,7 miljard euro en liet daarmee een toename zien van 1,1 procent ten opzichte van 2007. Dit is voornamelijk te danken aan de stijging van de verkoopprijzen op de foodservicemarkt (horeca, catering, pompshops, gemakswinkels en dergelijke). In 2006 en 2007 bedroegen de groeipercentages nog respectievelijk 4,2 procent en 5,5 procent. Het omzetaandeel van de buitenshuisconsumptie in de totale markt voor eten en drinken in Nederland (inclusief het thuisverbruik) daalde van 34,2 procent in 2007 naar 33,6 procent in 2008. De financiële crisis is de voornaamste oorzaak voor de omzetdalingen in de foodservicemarkt.

Afname omzet in horeca… Door het dalende consumentenvertrouwen en de internationale economische crisis zijn zowel de particuliere als de zakelijke horecabestedingen steeds verder onder druk komen te staan. De totale omzet in de traditionele horeca in 2008 nam met 0,1 procent af tot 14,3 miljard euro (inclusief btw). In 2006 en 2007 groeide deze omzet nog met ongeveer 5 procent per jaar. In 2008 stegen de verkoopprijzen met gemiddeld 3,7 procent. Dus daalden de verkopen (omzetvolume) met een vergelijkbaar percentage. De laatste keer dat het omzetvolume afnam, was in 2004. Niet alleen de totale omzet in 2008 bleef nagenoeg gelijk; ook het totaal aantal ingeschreven horecabedrijven was met 42.400 halverwege 2008 vrijwel gelijk aan het aantal halverwege 2007.

… door rookverbod en crisis De hotelsector lijkt gevoeliger voor de economische crisis dan bijvoorbeeld de drankensector. De drankensector heeft waarschijnlijk meer last van het rookverbod, dat is ingevoerd per 1 juli 2008. Recent representatief onderzoek, uitgevoerd door marktonderzoekorganisatie Synovate in opdracht van het Bedrijfschap, ondersteunt deze verwachting. Uit dit onderzoek blijkt dat vier op de tien horecaondernemers een omzetdaling melden in het laatste kwartaal van 2008. Van hen wijt 58 procent dit aan onder andere het rookverbod; 52 procent denkt ook aan de


5

verslechterde economische omstandigheden. Voor de drankensector luiden deze percentages respectievelijk 81 procent en 29 procent, maar voor de hotelsector 16 procent en 66 procent. Over heel 2008 laat de hotelsector echter nog een omzetstijging zien van ruim 2 procent; in 2007 bedroeg dit percentage 6,9 procent. De totale omzetgroei in de restaurant- en drankensector bedroeg in 2007 respectievelijk 5,6 procent en 1,9 procent; in 2008 namen deze percentages voor beide sectoren af met 1,4 procent. De fastservicesector neemt een tussenpositie in met een bescheiden omzetgroei in 2008 van 0,3 procent; in 2007 was dit nog 5,8 procent.

Goed personeel blijft schaars Op de arbeidsmarkt is de afgenomen vraag naar horecadiensten goed te merken. Aan het einde van 2008 stonden volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in de horeca 9.500 vacatures open. Dat is 18 procent minder dan aan het einde van 2007. De vacaturegraad – het aantal openstaande vacatures per duizend banen – is daardoor gedaald van veertig eind 2007 naar 32 eind 2008. Maar ondanks de afname van de vacaturegraad in elk van de kwartalen in 2008 vergeleken met dezelfde kwartalen in 2007, bleef de vacaturegraad in de Nederlandse horeca duidelijk hoger dan in veel andere bedrijfstakken. Ondanks de crisis heeft een meerderheid van de horecabedrijven moeite om aan goed personeel te komen; dit geldt vooral in de restaurantsector.

2008 in cijfers Totale markt eten en drinken: 55,9 miljard euro (3 procent groei t.o.v. 2007). [bron: FoodService Instituut Nederland (FSIN)] Totale markt buitenshuisconsumptie: 18,7 miljard euro (1,1 procent groei t.o.v. 2007). [bron: FoodService Instituut Nederland (FSIN)] Totale omzet traditionele horeca: 14,3 miljard euro inclusief btw (-0,1 procent groei t.o.v. 2007). [bron: bedrijfschap Horeca en Catering] Aantal ingeschreven horecabedrijven medio 2008: 42.400. [bron: bedrijfschap Horeca en Catering] Omzetontwikkeling drankensector: -1,4 procent. [bron: CBS] Omzetontwikkeling fastservicesector: 0,3 procent. [bron: CBS] Omzetontwikkeling restaurantsector: -1,4 procent. [bron: CBS] Omzetontwikkeling hotelsector: 2,2 procent. [bron: CBS] Gemiddeld aantal openstaande vacatures per kwartaal: 13.200. [bron: CBS] Gemiddelde vacaturegraad per kwartaal: 45. [bron: CBS]


6

1.2 De trends en het Bedrijfschap In 2008 werd binnen de bedrijfstak de toon gezet door twee maatschappelijke ontwikkelingen, namelijk het rookbeleid en de internationale economische crisis.

Rookbeleid wekt commotie De invoering van het rookverbod in de horeca per 1 juli 2008 zorgde voor de nodige maatschappelijke beroering. Protesten en de eerste processen tegen café-eigenaren werden breed uitgemeten in de media. Op verzoek van Koninklijke Horeca Nederland liet het Bedrijfschap een onderzoek onder horecaondernemers uitvoeren naar de effecten van het rookverbod op hun bedrijfsvoering (zie hoofdstuk 2). Dit bevestigde dat de gemiddelde omzetvolumes afnemen sinds de invoering van het verbod. Met het onderzoek ondersteunde het Bedrijfschap de brancheorganisaties bij het bepalen van een beleidsstandpunt. De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) lijkt niet van plan om van de huidige koers af te wijken. Desondanks gaven niet alle ondernemers hun weerstand op, en ook diverse politieke partijen (SP, VVD) pleiten nog voor een versoepelde regeling voor kleine cafés.

Groeiende vraag naar informatie Zoals vrijwel alle bedrijfstakken kreeg ook de horeca te maken met de gevolgen van de internationale economische crisis. Hierin is een aantal relevante trends te signaleren. Ten eerste het consumentenvertrouwen dat gedurende 2008 in een fors tempo bleef dalen. Hoewel de koopbereidheid van consumenten in het afgelopen jaar niet met gelijke tred afnam, kunnen de teruglopende omzetvolumes hier wel mee in verband gebracht worden. Een ander relevant gevolg van de crisis voor horecaondernemers zijn de problemen bij banken, die bedrijfsleningen en financieringen bemoeilijken. In het huidige economische klimaat bood het Bedrijfschap een meerwaarde met objectieve en actuele informatievoorziening aan de horecaondernemers. Het Schap ondersteunde hen hiermee bij het nemen van managementbeslissingen.

1.3 De positie van het Bedrijfschap In 2007 zette het Bedrijfschap de eerste stappen in de richting die het jaar daarvoor was bepaald met de Toekomstverkenning. Het nieuwe elan binnen het Schap en de vele positieve reacties vanuit de sociale partners en de branche bevestigden de overtuiging dat het bedrijfschap Horeca en Catering op de goede weg zat. Daarmee stond de koers voor 2008 eigenlijk min of meer vast, namelijk doorgaan op de ingeslagen weg en zo de positie van het Schap als onafhankelijke kennisautoriteit verder uitbouwen.

Missie van het Bedrijfschap Het Bedrijfschap is een netwerkorganisatie van werkgevers- en werknemersorganisaties en de overheid, werkzaam voor horeca. Tot september 2008 was het Schap ook werkzaam voor contractcatering. Het Bedrijfschap werkt op transparante, objectieve en professionele wijze aan de versterking van alle ondernemingen binnen de respectievelijke branches en de branches gezamenlijk.


7

Veel codes verstrekt Ook in 2008 vormden Feiten en Cijfers, de Bedrijfsvergelijking Horeca en de Hygiënecode de kernactiviteiten van het Bedrijfschap. De jaarlijkse Horecava- en BBB-vakbeurzen aan het begin van het jaar, zetten de toon met een grootse presentatie van de Bedrijfsvergelijking en de Hygiënecode. In het eerste kwartaal van 2008 besteedde het Schap veel aandacht aan het operationeel maken van de Bedrijfsvergelijking. Het grote aantal verstrekte pincodes – ruim 2.000 – voor de Bedrijfsvergelijking bevestigde de belangstelling onder ondernemers. De Hygiënecode vond eveneens gretig aftrek. Veel ondernemers stelden via de website hun persoonlijke hygiënecode samen om daarna te downloaden of bestelden de gedrukte versie. Mede op verzoek van Koninklijke Horeca Nederland werd ook een versie in het Chinees ontwikkeld die beschikbaar werd gesteld via de website en in druk verscheen.

Behoefte aan actuele informatie Toen de internationale economische crisis zich ook in Nederland deed gelden, bracht dit de reeds ingezette koers van het Schap in een stroomversnelling. Ondernemers hadden meer dan ooit behoefte aan betrouwbare en actuele managementinformatie, wat resulteerde in een ongekende vraag naar onderzoeken. Het Bedrijfschap haakte hier op in en ontwikkelde onder meer de Horeca Barometer, een kwartaalverslag met branchecijfers dat per 2009 een maand na het einde van ieder kwartaal verschijnt. Dit is een zeer korte tijdscyclus voor een dergelijke rapportage.

Verdere professionalisering In 2008 werd ook besloten om per 1 januari 2009 de financiering van activiteiten op het gebied van arbeidsmarkt en vakonderwijs en daarmee de heffingen van het Sociaal Fonds Horeca (SFH) bij het Schap onder te brengen. Het Bedrijfschap krijgt hiermee een grotere rol in de verdere professionalisering van de branche. Enkele andere mijlpalen waren de ontwikkeling van de Kostprijscalculator op verzoek van de sector fastservice van Koninklijke Horeca Nederland en de instelling van nieuwe normen in het kader van de Nederlandse Hotel Classificatie per 15 oktober 2008.

Sociale innovatie in de horeca Sociale innovatie was in 2008 één van de speerpunten in het beleid van het Schap. Het Bedrijfschap wil binnen de branche het bewustzijn rondom dit thema vergroten. Op de agenda van zowel bestuursorganisaties als ondernemers neemt sociale innovatie een prominente plek in, mede door het groeiende tekort aan geschoold personeel. Het Schap wil zich daarom nu verdergaand concentreren op een faciliterende rol. In de opgerichte werkgroep Sociale Innovatie zijn diverse organisaties verenigd die binnen de horeca actief zijn. De werkgroep doet onder andere een literatuuronderzoek en een veldonderzoek om overzicht en inzicht te verkrijgen rond sociale innovatie. Het Bedrijfschap neemt hierin het initiatief. Ook wil het Schap de samenwerking tussen de bestuursorganisaties en de ondernemers op het gebied van sociale innovatie verder stimuleren.

Gewenste positie is bereikt In augustus evalueerde het bestuur het functioneren van het Bedrijfschap met als ijkpunt de Toekomstverkenning uit 2006. De algehele conclusie was dat de ambities voor het overgrote deel gerealiseerd zijn en dat de gekozen koers het Schap in staat stelt om een duidelijke meerwaarde te bieden aan de ondernemingen in de branche. In het algemeen heeft het Schap de gewenste positie binnen de branche bereikt. Het Bedrijfschap vervult nu de rol van kennisvergaarder en leverancier van relevante, objectieve en betrouwbare informatie die ondernemingen ondersteunt bij het nemen van managementbeslissingen. De nieuwe positionering van het Schap enerzijds en de marktontwikkelingen (rookverbod, economische crisis) anderzijds, vergrootten de behoefte in de sector aan


8

verder onderzoek. Dit resulteerde onder meer in het onderzoek naar de effecten van het rookverbod, in samenwerking met marktonderzoekorganisatie Synovate (zie hoofdstuk 2).

Organisatie verder vormgeven Intussen was het afgelopen jaar de werksfeer onder de werknemers van het Bedrijfschap zelf uitstekend te noemen. Sinds de reorganisatie in 2006 en 2007 ontpopten zij zich als een gemotiveerde, hardwerkende groep mensen. Met elkaar komen zij steeds verder in de omslag van een ambtelijke naar een bedrijfsmatig opererende organisatie. Aangezien het hier een fundamentele verandering van de organisatiecultuur betreft, zal deze nieuwe cultuur de komende jaren verder vorm krijgen. De structuur van de uitvoeringsorganisatie bleef in 2008 min of meer ongewijzigd. Een relevante verandering was het opzetten van een nieuwe afdeling voor het opstarten en coördineren van nieuwe projecten (zie hoofdstuk 3). Met ingang van de nieuwe zittingsperiode van het bestuur stapt de Vereniging Nederlandse Cateringsorganisaties (Veneca) uit het Schap. Omdat dit uittreden was voorzien, heeft dit geen noemenswaardige invloed op de gang van zaken binnen het Schap. Vooruitblik 2009 Het komende jaar wil het Bedrijfschap de onderzoeksfunctie verder uitbouwen op de terreinen economie, consumentengedrag en arbeidsmarkt. Samen met ondernemers wil het Schap ook nog meer handige tips, trucs en tools ontwikkelen, zoals de Kostprijscalculator. Er worden al veel ideeën uitgewisseld tijdens ondernemersdagen, maar het Schap wil deze uitwisseling in 2009 concreter maken. Een andere uitdaging is de Bedrijfsvergelijking Horeca toegankelijker maken, zodat nog meer ondernemers het hulpmiddel gaan gebruiken. Naast het realiseren van de hierboven genoemde ambities wil het Schap nog meer dan voorheen vraaggestuurd werken, in samenwerking met de bestuursorganisaties. Tot slot heeft het Schap in de afgelopen twee jaar grote stappen vooruit gezet, maar het wil én moet zich nog veel steviger profileren als kennisautoriteit binnen de branche. Een goede wisselwerking met de sociale partners is hierbij een ‘must’.

‘Gestroomlijnde organisatie levert duidelijke meerwaarde’ ‘Er is in het afgelopen jaar weer heel veel gebeurd. In de afgeslankte vorm ontpopte het Bedrijfschap zich als een hoogwaardige, effectief opererende organisatie. Met name het feit dat alle gegevens nu centraal ondergebracht en beschikbaar zijn, is een enorme verbetering. De andere grote stap die we maakten, is met de Bedrijfsvergelijking; in mijn ogen hét voorbeeld dat ondernemers niet alleen betalen voor het Schap, maar daar ook iets voor terugkrijgen. Om de Bedrijfsvergelijking nog effectiever en betrouwbaarder te maken, is het heel belangrijk dat we een zo breed mogelijk netwerk krijgen van deelnemende ondernemers in alle regio’s van Nederland. Daar werkt het Schap hard aan en ook als bestuur zijn we hier nauw bij betrokken. Het automatisch versturen van financiële gegevens naar het Bedrijfschap is een veelbelovend initiatief, dat we in 2009 hopelijk verder kunnen uitbreiden. Tegen het einde van 2008 kwam de kwestie rondom de financiering van de SVH-opleidingen op de agenda. Wat mij betreft wordt dit een van de speerpunten voor het komende jaar. We moeten er bij alle partijen op blijven hameren hoe belangrijk het is om een permanente structuur te hebben voor horeca-vakopleidingen. Goed geschoolde mensen vormen immers op zowel korte als langere termijn het fundament van onze bedrijfstak! Vandaar dat we dit thema het komende jaar verder op de kaart willen zetten.’ Cees Hoogeveen, vice-voorzitter namens Koninklijke Horeca Nederland


‘Prioriteit blijven geven aan sociale innovatie’ ‘Wat mij betreft was de toon voor 2008 gezet met onze prominente aanwezigheid op de Horecavavakbeurs. Een hoogtepunt daarbij was onze aansprekende presentatie van de Bedrijfsvergelijking Horeca. De grote belangstelling onder de aanwezige ondernemers was een mooie bevestiging dat het Bedrijfschap vandaag de dag echt in het belang werkt van zowel werkgevers als werknemers in horeca en catering. Met een nieuw elan hebben we als Bedrijfschap de vraaggerichte werkwijze in 2008 verder doorgezet. Vanuit mijn functie bij CNV BedrijvenBond ben ik ook bijzonder tevreden met alles wat we hebben gedaan rondom sociale innovatie. Iedereen, inclusief het kabinet, bevestigt het belang van innovatie. Het is daarbij goed te bedenken dat volgens onderzoek 80 procent van alle technische innovaties alleen kan slagen als er ook sociaal geïnnoveerd wordt. Dat geldt natuurlijk helemaal voor een sector als de horeca. De prioriteit die het Bedrijfschap hieraan geeft, doet mij goed. Natuurlijk kregen we in 2008 ook met lastige ontwikkelingen te maken, zoals het rookbeleid en de financiële crisis, die mede in onze sector flink heeft toegeslagen. Aan de andere kant kunnen we van deze omstandigheden gebruikmaken door de banden tussen branche en Bedrijfschap verder aan te halen. Zowel de bedrijfstak als het Schap hebben hier voordeel van, maar vooral de ondernemingen moeten de vruchten van deze samenwerking plukken. In 2009 willen we zeker doorgaan op de ingeslagen weg, waarbij we ervoor moeten waken dat we vraaggericht blijven werken en niet in oude patronen vervallen. Het belangrijkste speerpunt is en blijft sociale innovatie, want dat is in mijn visie de absolute basis voor toekomstig succes in onze branche.’ Bart Bruggeman, vice-voorzitter namens CNV BedrijvenBond

9


10

2. Ons werk Het Bedrijfschap heeft in 2008 een paar grote vervolgstappen gezet. Digitale hulpmiddelen als Feiten en Cijfers en Bedrijfsvergelijking Horeca, opgezet in 2007, werden verder ontwikkeld. De Kostprijscalculator schaart zich sinds 2008 als derde in dit rijtje. Daarnaast wil het Bedrijfschap graag weten wat er speelt in het werkveld en laat het hiernaar onderzoek doen.

2.1 Highlights van het Bedrijfschap in 2008 Highlight 1: Feiten en Cijfers Sinds 2007 is de online-dienst Feiten en Cijfers beschikbaar. Het Bedrijfschap voert hiermee een van zijn kerntaken uit: het verzamelen, beheren en ontsluiten van kerncijfers van de Nederlandse horeca. De data worden centraal beheerd en zijn centraal toegankelijk. Geïnteresseerden beschikken zo over een veelheid aan branchegegevens.

Inhoudspagina toegevoegd In 2008 is de databank Feiten en Cijfers verder ontwikkeld. De ondernemingen hebben beschikking over nóg meer gegevens op basis waarvan bijvoorbeeld managementbeslissingen genomen kunnen worden. Om de toegang tot deze data te vergemakkelijken voegde het Bedrijfschap in 2008 een inhoudspagina toe. Zo zijn er meer regionale consumentengegevens toegevoegd en kan per provincie bekeken worden hoe groot de bestedingen van de consument zijn. Ook zijn in 2008 gegevens over de leges per gemeente aan Feiten en Cijfers toegevoegd. Op deze pagina zijn de gegevens geordend in vijf thema’s, te weten: rendement, arbeid, aanbod, consument en demografie. Naast de mogelijkheid om per thema de standaardoverzichten te selecteren, kan de gebruiker ook gegevens op maat samenstellen. Uit de toename van het aantal site-bezoekers en reacties van ondernemingen blijkt dat de toegevoegde inhoudsopgave positief gewaardeerd wordt.

Planning van verwachte updates Ten gevolge van de economische crisis is er een grotere vraag bij de ondernemers naar actuele informatie. Er is vooral behoefte aan gegevens op het gebied van consumentenvertrouwen, horecabezoek en faillissementen. Om aan deze vraag tegemoet te komen, worden dergelijke gegevens vaker geactualiseerd. Eerder vond er ongeveer zes keer per jaar een update plaats; vanaf de tweede helft van 2008 gebeurt dit maandelijks. Een publicatieplanning op de inhoudspagina van Feiten en Cijfers laat zien in welke maand er voor welke gegevens een update te verwachten valt.


11

Ambities 2009 Hoewel ondernemers tevreden zijn over de online-dienst Feiten en Cijfers, wil het Bedrijfschap nóg meer tegemoetkomen aan vragen uit de praktijk. Het Schap blijft continu op zoek naar actueel, relevant en betrouwbaar cijfermateriaal. Voor 2009 heeft het Schap reeds de volgende concrete doelen opgesteld: • Thema arbeid: meer gegevens over beroepsopleidingen toevoegen onder ‘horecaleerlingen’. De voorbereidingen hiervoor startten al in 2008; het streven is om dit aan het begin van 2009 af te ronden. • Thema arbeid: meer werkgelegenheidscijfers over de horeca beschikbaar stellen, ingedeeld naar sector en regio. • Het Centraal Planbureau maakt op gezette tijden, meestal vier keer per jaar, prognoses voor de ontwikkeling van de economie. In opdracht van het Bedrijfschap rekent het EIM, een bureau dat sociaaleconomisch beleidsonderzoek doet voor onder andere brancheorganisaties, deze voorspellingen door voor de horecabranche. Het Bedrijfschap levert hiervoor relevante gegevens aan. De actuele ramingen voor de Nederlandse economie en horeca worden vervolgens gepubliceerd op de webpagina van Feiten en Cijfers.

Highlight 2: Bedrijfsvergelijking Horeca Een tweede online-dienst van het Bedrijfschap is de Bedrijfsvergelijking Horeca (BVH). Ondernemers kunnen met deze dienst hun bedrijfseconomische cijfers registeren en ze vergelijken met die van andere bedrijven, of hun resultaten door de jaren heen bekijken.

Invoer vergemakkelijken Veel ondernemers vroegen pincodes aan voor de online Bedrijfsvergelijking. Met de code kunnen ze inloggen en de benodigde gegevens invoeren. Eind 2008 constateert het Bedrijfschap dat nog onvoldoende ondernemers actief bezig zijn met de online Bedrijfsvergelijking. Het Bedrijfschap ondernam een aantal stappen om het invoeren van gegevens voor de ondernemer te vergemakkelijken.

“

Ik zocht altijd al naar manieren

om mijn zaak te verbeteren. Ik heb nu het gevoel dat er mensen met

”

me mee zoeken

Guillaume Cremers (over de Bedrijfsvergelijking Horeca) Best Western City Hotel The Goderië, Roosendaal


12

Automatische aftap Om invoer van gegevens te vergemakkelijken, is in het najaar van 2008 het systeem ‘de automatische aftap’ ingevoerd. Hiermee kan de financiële gegevensuitwisseling tussen de boekhouding van een bedrijf en de Bedrijfsvergelijking Horeca volledig geautomatiseerd verlopen. Met één druk op de knop stuurt het bedrijf de financiële gegevens door naar het Bedrijfschap en komen ze in de Bedrijfsvergelijking. Hierdoor is het risico op fouten minimaal en kost het verzamelen van de data aanzienlijk minder tijd. Op deze manier ligt de aandacht meer bij de beoordeling en analyse van de gegevens en minder bij het invoeren ervan. Een aantal horecaketens en financiële dienstverleners met veel horecaklanten heeft inmiddels gekozen voor deze service; met andere bedrijven is het Bedrijfschap nog in gesprek hierover.

één keer inloggen Het Bedrijfschap vergemakkelijkte ook de toegang voor boekhouders en samenwerkingsverbanden – bedrijven die met een centrale financiële administratie werken. Voortaan kunnen zij gebruikmaken van één set inloggegevens, waarmee de gegevens van verschillende deelnemende ondernemingen opgeroepen kunnen worden.

Ambities 2009 Het Bedrijfschap wil in 2009 een aantal verbeteringen in de Bedrijfsvergelijking Horeca doorvoeren, om zoveel mogelijk kengetallen van ondernemingen te verkrijgen. Daardoor zal de Bedrijfsvergelijking representatiever zijn en daar profiteert de ondernemer uiteindelijk zelf weer van. • Hoewel in 2007 gekozen is voor een volledige online-oplossing voor de Bedrijfsvergelijking, wil het Schap in 2009 ondernemers als extra service de mogelijkheid bieden hun gegevens op papier aan te leveren. Het Schap zorgt dan voor verwerking in de Bedrijfsvergelijking. • De automatische aftap wordt verder uitgebouwd. Er is een aantal pilots geweest. Op basis van de resultaten hiervan wordt het automatiseringssysteem verder geprofessionaliseerd. • De profielen worden sectorspecifiek(er) gemaakt. Nu werken verschillende sectoren nog met hetzelfde formulier. Maar voor een ondernemer uit de fastservicesector is bijvoorbeeld het aantal bedden, kamers of overnachtingen niet relevant. Samen met FFC, een food franchise organisatie, werkt de fastservicesector aan de ontwikkeling van een sectorspecifiek profiel. Realisatie hiervan wordt halverwege 2009 verwacht.

Highlight 3: Hygiënecode in actie De Hygiënecode is een van de speerpunten uit de dienstenportefeuille van het bedrijfschap Horeca en Catering. Na grondige voorbereiding presenteerde het Bedrijfschap begin 2008 de nieuwe Hygiënecode aan de buitenwereld. Kenmerkend voor de nieuwe code is dat ondernemers deze eenvoudig via internet op maat kunnen samenstellen en downloaden. Deze combinatie van maatwerk en toegankelijkheid stond ook centraal bij de promotieactiviteiten rondom de nieuwe code.

Kant-en-klaar De eerste kennismaking van ondernemers met de nieuwe code vond plaats tijdens de Horecava en BBB-vakbeurzen in januari. Op beide beurzen had het Bedrijfschap een stand die voorzien was van computerterminals. Met deze terminals konden ondernemers ter plekke een code op maat samenstellen, die voor hen werd uitgeprint en ingebonden; zo gingen honderden ondernemers naar huis met een kant-en-klare Hygiënecode.


13

Ook in sportkantines In de loop van het afgelopen jaar besteedde het Schap veel energie aan het verder promoten van de Hygiënecode, onder meer via advertenties. De code wordt nog steeds regelmatig gedownload via de website van het Schap en het overgrote deel van de ondernemers had vóór de deadline van 1 maart 2008 de nieuwe code in bezit. Gedurende 2008 werkte het Schap op verschillende manieren aan een breder gebruik van de code. Zo werd het Schap afgelopen jaar benaderd door het NOCNSF met de vraag of de Hygiënecode ook door sportkantines mocht worden gebruikt. Het Schap stemde hiermee in en sinds eind 2008 is de Hygiënecode Horeca ook van toepassing in deze sportkantines.

Chinese code Daarnaast heeft het Schap op verzoek van de sector Chinees-Indische bedrijven van Koninklijke Horeca Nederland in 2008 een Chinese vertaling van de code uitgebracht. Deze vertaling is inmiddels te downloaden via de website van het Schap en is ook als gedrukte publicatie beschikbaar.

Grote belangstelling Vanaf de ingangsdatum eind 2007 tot 31 december 2008 werd de Hygiënecode 25.000 maal gedownload en werden er ruim 5.300 gedrukte exemplaren besteld; van de Chinese versie werden ruim 200 gedrukte exemplaren besteld. Er is nog geen specifiek onderzoek verricht naar de gebruikerservaringen van de nieuwe code. Maar op grond van de reacties van individuele ondernemers valt te constateren dat het samenstellen en gebruiken van de code over het algemeen voor weinig problemen zorgt.

Ambities 2009 Het komende jaar wil het Schap een vernieuwde code ijsbereiding uitbrengen. De huidige code stamt uit 1998 en is nog op de oude leest geschoeid. Het Schap verwacht in het vierde kwartaal van 2009 de nieuwe versie te kunnen uitbrengen.

“

Ik heb nu alleen te maken met

de onderdelen die van toepassing zijn op mijn bedrijf. Dat is erg

”

handig

Guido Klerkx (over de nieuwe hygienecode voor de horeca) Restaurant Bon Bon Voorburg


14

Highlight 4: Onderzoek effecten rookvrije horeca Sinds 1 juli 2008 geldt een rookverbod in de horeca. Na invoering ervan kwamen er al snel signalen uit de sector dat het verbod een negatief effect had op de omzet. In opdracht van het bedrijfschap Horeca en Catering en Koninklijke Horeca Nederland onderzocht marktonderzoekorganisatie Synovate in oktober 2008 wat de effecten van het rookverbod waren op de omzet en daarmee de werkgelegenheid in de horeca.

Omzetdaling Het onderzoek werd uitgevoerd onder ruim 1.100 horecaondernemers uit diverse sectoren en deelsectoren. Hiervoor maakte Synovate gebruik van een steekproef uit het complete registratiebestand van het Bedrijfschap. Het onderzoek is telefonisch uitgevoerd, nadat dit in een brief aangekondigd was. Er bleek onder meer dat bedrijven uit de drankensector vaker te maken hadden met een omzetdaling (50 procent) dan de overige horeca (36 procent). De horecaondernemers weten de omzetdaling voor een belangrijk deel aan het ingevoerde rookverbod. Het complete rapport is te downloaden via de website.

Highlight 5: Communicatie In 2008 werd de duidelijke communicatiestrategie van het Bedrijfschap verder doorgevoerd, in onder andere de huisstijl.

Karaktereigenschappen van het Schap Uitgangspunt van het communicatiebeleid in 2008 was het hernieuwde karakter van het Bedrijfschap, zoals omschreven in de Toekomstverkenning uit 2006. Hierin laat het beoogde karakter van het Schap zich samenvatten in de termen ‘interactief’, ‘dynamisch’ en ‘toegankelijk’. De belangrijkste ambitie van het Schap is om vanuit een faciliterende rol de horecaondernemingen te voorzien van aansprekende diensten en hulpmiddelen waarmee zij hun bedrijfsvoering en -resultaten kunnen verbeteren.

“

Zakelijke beslissingen wil je natuurlijk

goed onderbouwen. Het was in het begin een beetje puzzelen, maar ik kan nu altijd precies vinden wat ik nodig heb. Dat geeft zekerheid en rust. Kenniscentrumhoreca.nl

”

is gewoon erg handig

Wouter Klein (over ‘Feiten en Cijfers’ op www.kenniscentrumhoreca.nl) Hotelrestaurant Gasterij de Os en het Paard Deil


15

Vraaggestuurde interactiviteit Een punt van wezenlijk belang is dat het Schap voor bruikbare informatie afhankelijk is van de horecaondernemer, die immers bereid moet zijn om zijn bedrijfsgegevens te delen. Dit maakt vraaggestuurde interactiviteit tot rode draad van het communicatiebeleid van het Schap. Hieruit vloeien twee communicatieve doelstellingen voort. Het eerste doel is het stimuleren van actief gebruik van de diensten van het Schap. Ondernemers moeten overtuigd worden dat dit leuk én lonend is. Het tweede doel is informeren; het beschikbaar maken en delen van branche-informatie. Hierbij streeft het Schap naar erkenning als betrouwbare, neutrale informatiebron voor de branche.

Voor en met ondernemingen De communicatiestrategie van het Bedrijfschap houdt in dat de horecaonderneming centraal staat in alle communicatie-uitingen. Zo is de onderneming letterlijk en figuurlijk ‘het gezicht’ van het Schap. Dit versterkt de banden tussen het Schap en de horecaonderneming en brengt bovendien de diensten van het Schap tot leven. Bovendien biedt het Schap deze ondernemingen zo een aantrekkelijke vorm van gratis publiciteit.

De Kennis verspreid De communicatiestrategie van het Bedrijfschap krijgt vorm in het multimediale en interactieve magazineformat de Kennis van de Horeca. Dit magazine wordt gepubliceerd in digitale vorm (op de website www.kenniscentrumhoreca.nl) en in een gedrukte uitgave, die branchebreed wordt verspreid. De Kennis informeert over de stand van zaken in de branche (Staatscourantfunctie), maar dient daarnaast vooral om de diensten van het Schap tot leven te brengen en een gezicht te geven.

De Tweeling interviewt Een concept specifiek ontwikkeld voor het promoten van de online Bedrijfsvergelijking is De Tweeling. Hiervoor werd een eeneiige tweeling gecast, die ondernemers interviewt over hun deelname aan de online Bedrijfsvergelijking. Deze interviews werden zowel in tekstvorm als in videovorm gepubliceerd (via de website). De achterliggende gedachte is dat twee identiteiten met hetzelfde ‘DNA’ hun zaken toch heel anders geregeld kunnen hebben. In 2009 zal De Tweeling minder zelf in beeld komen, maar vooral een conceptuele rol blijven spelen.

Website verder ontwikkeld Het belangrijkste medium van het Bedrijfschap is en blijft de website www.kenniscentrumhoreca.nl. Gedurende 2008 werd de website verder aangepast om de gebruiksvriendelijkheid en overzichtelijkheid te verbeteren.

Bezoek aan website blijft toenemen Hieronder worden de belangrijkste bezoekcijfers van de website www.kenniscentrumhoreca.nl van 2007 en 2008 met elkaar vergeleken. % unieke bezoekers gemiddeld aantal bezoeken per dag gemiddeld aantal pagina’s per dag gemiddeld aantal pagina’s per bezoek gemiddeld aantal unieke bezoekers per dag

2007 60% 358 1.525 4,3 214

2008 67% 463 2.614 5,5 308


16

Highlight 6: Kostprijscalculator De Kostprijscalculator is een nieuw interactief hulpmiddel, voornamelijk bestemd voor ondernemers in de fastservicesector. Het Bedrijfschap ontwikkelde deze derde online-dienst in eerste instantie voor de Horecava. Ondernemers waren echter zó enthousiast, dat het Schap besloot de Kostprijscalculator aan alle horecaondernemers via de website beschikbaar te stellen.

Calculator biedt inzicht Met hulp van de Kostprijscalculator kan de ondernemer een berekening maken van gerechten op de menukaart. Elk gerecht bestaat uit diverse ingrediënten, die samen het eindproduct vormen. De calculator geeft inzicht in inkoopkosten, marges en personeelskosten van gerechten.

Praktisch hulpmiddel De Kostprijscalculator past in het beleid van het Schap om zoveel mogelijk praktische hulpmiddelen voor ondernemingen te ontwikkelen. De berekening kan onder meer eenvoudig laten zien of dure ingrediënten vervangen kunnen worden door alternatieven. Op deze manier kan de Kostprijscalculator kostenbesparend werken. Sinds eind 2008 is de Kostprijscalculator eenvoudig te downloaden via de website.

Ambities 2009 Het doel voor 2009 is om een professionelere versie te ontwikkelen. Hiermee kan de ondernemer nóg gemakkelijker gegevens invoeren, opslaan en opvragen. Momenteel is het Bedrijfschap in onderhandeling met een bedrijf dat gespecialiseerd is in de benodigde software.

Highlight 7: Sociale Innovatie Nog altijd wordt het begrip ‘innovatie’ in eerste instantie in de technische hoek geplaatst. Bij innovatie in de horeca wordt dan ook al snel gedacht aan apparaten die helpen bij het schoonmaken, het bedienen of het bereiden van voedsel. Maar wie zelf in de horeca actief is, zal beamen dat vernieuwing in deze bedrijfstak vooral van mensen afhankelijk is. Dit maakt de horeca bij uitstek een sector die belang heeft bij structurele aandacht voor sociale innovatie.

Werkgroep actief Om horecabedrijven te ondersteunen op het gebied van sociale innovatie werd enige jaren geleden de werkgroep Sociale Innovatie opgericht. In de werkgroep zijn FNV Horecabond, CNV BedrijvenBond, Koninklijke Horeca Nederland, Stichting Vakbekwaamheid Horeca (SVH), het Nederlands Centrum voor Sociale Innovatie, Stichting Kenwerk en het bedrijfschap Horeca en Catering vertegenwoordigd. Sinds 2008 is ook vakbond De Unie bij de werkgroep betrokken.

Verder onderzoek In 2007 inventariseerde de werkgroep opvattingen, activiteiten en behoeften binnen de bedrijfstak rondom sociale innovatie. Deze inventarisatie leverde echter onvoldoende aanknopingspunten op om een beleid te formuleren. Om duidelijkheid te krijgen, besloot de werkgroep in 2008 om zowel literatuurstudie als veldonderzoek te verrichten.


17

Inzicht in knelpunten Met het literatuuronderzoek wil de werkgroep een volledig overzicht krijgen van onderzoeken die sinds 2004 door brancheorganisaties – direct of indirect – zijn verricht met betrekking tot sociale innovatie. Hierin wordt ook aandacht besteed aan instrumenten die eventueel op basis van die onderzoeken zijn ontwikkeld. Het veldonderzoek start begin 2009 en sluit aan op het literatuuronderzoek. Dit onderzoek – onder zowel ondernemers als werknemers – moet vooral inzicht geven in de knelpunten waarmee ondernemers en werknemers te maken hebben in hun dagelijkse werk.


18

2.2 Business as usual in 2008 Business as usual 1: Arbeidsmarktanalyse Ook in 2008 liet het Bedrijfschap op regionaal niveau een analyse uitvoeren van de ontwikkelingen in de arbeidsmarkt binnen de verschillende horecasectoren. Meer nog dan in het jaar ervoor, werden in de Arbeidsmarktanalyse 2008 beleidsmatige aandachtspunten genoemd aan de hand van de ontwikkelingen. De toenemende vraag naar arbeidsmarktinformatie is voor het Schap aanleiding om in 2009 het Arbeidsmarkt Informatie Systeem (AIS) te ontwikkelen als onderdeel van de online kennisbank Feiten en Cijfers (zie 2.1).

Business as usual 2: Registratie en klantenservice Van oudsher horen het registreren van ondernemingen en het innen van heffingen tot de kerntaken van het Bedrijfschap. De uitvoering van deze taken is ondergebracht bij de afdeling Registratie en Klantenservice, voorheen bekend als Registratie en Heffingen. Deze afdeling voerde in de loop van 2008 verschillende veranderingen door, die de kwaliteit van de dienstverlening verder verbeterden.

één aanspreekpunt Allereerst is ook de administratie van Bedrijfsvergelijking Horeca ondergebracht bij de afdeling. Het voordeel hiervan is dat ondernemers nu het gemak hebben van één enkel aanspreekpunt, waar ze terecht kunnen voor alle eerstelijns-informatie, maar ook voor inlogcodes voor de diverse digitale diensten van het Bedrijfschap. Met het oog op deze organisatorische verandering is de naam van de afdeling veranderd in Registratie en Klantenservice. Zo wil het Bedrijfschap benadrukken dat ondernemers hier ook met al hun vragen terecht kunnen.

Online administratie In 2008 bouwde het Bedrijfschap verder aan een online Bedrijfs Data Systeem (BDS), waarmee ondernemingen zelf via internet hun registratiegegevens kunnen invoeren of wijzigen. Nu gebeurt dit nog met een papieren formulier, dat de afdeling Registratie en Klantenservice handmatig invoert. In de loop van 2009 kunnen zowel de gebruikerskant van het systeem (voor de ondernemers) als de verwerking binnen het Bedrijfschap worden getest.

Business as usual 3: Nederlandse Hotel Classificatie Sinds 2004 is het Bedrijfschap verantwoordelijk voor de uitvoering van de Nederlandse Hotel Classificatie. Deze Classificatie bepaalt hoeveel sterren een hotel in Nederland mag voeren. Regelmatig worden de gehanteerde normen hiervoor geëvalueerd. Zowel brancheorganisaties als ondernemers zijn hierbij betrokken. De evaluatie uit 2007 leverde een aantal wijzigingen op, die 15 oktober 2008 officieel van kracht werden.


19

Mystery check De wijzigingen hebben voornamelijk betrekking op de normen voor de 5-sterren classificatie, al werken deze ook door voor de categorieën 2-, 3-, en 4-sterren. De belangrijkste wijziging voor de 5-sterren classificatie is de mystery check. De uitvoering van de mystery check ligt in handen van het bureau AQ Services in Den Haag. Om het draagvlak te vergroten is de definitieve vorm van de check ontwikkeld in overleg met de hotelier.

Geclassificeerde hotels in Nederland per 31 december 2008 Classificatiecategorie 0 1 2 3 4 5

Aantal 575 283 458 944 478 26

Business as usual 4: Horeca Starters Loket Samen met Stichting Vakbekwaamheid Horeca en Koninklijke Horeca Nederland zorgt het Bedrijfschap voor het Horeca Starters Loket, in de vorm van de website www.horecastartersloket.nl. Hier vinden startende ondernemers in de horeca allerlei relevante informatie. Daarnaast is het Horeca Starters Loket ook bedoeld voor ondernemers die al in de horeca werken en een nieuw bedrijf willen beginnen of hun bestaande bedrijf willen uitbreiden of verbouwen. Studenten raadplegen de site veel bij het maken van schoolopdrachten.

Business as usual 5: Ondernemersdagen Een terugkerende activiteit van het Bedrijfschap is het organiseren van de zogeheten ondernemersdagen. In 2008 vonden vijf van deze dagen plaats. Eigenaren van hotels, cafés, restaurants, zaalbedrijven en discotheken komen bij elkaar en bespreken hun jaarcijfers en de stand van zaken in de branche.

Voorjaar en najaar Tijdens deze ondernemersdagen zijn gemiddeld tien tot vijftien ondernemingen vertegenwoordigd. Iedere dag bestaat uit twee sessies. De bijeenkomsten in het voorjaar stonden in het teken van de jaarcijfers, terwijl in het najaar vooral actuele ontwikkelingen werden besproken. Gespreksonderwerpen in 2008 waren onder andere marketing, het rookbeleid, ‘slim koken’ en belastingregels rondom de horecaonderneming. Voor de thema’s marketing, ‘slim koken’ en fiscaliteit (belastingen) maakte het Bedrijfschap gebruik van externe deskundigen van adviesbureau Deloitte, fabrikant Smartcuisine en accountantskantoor ABAB.


20

Met argusogen Opvallend was dat de meeste deelnemers neutraal of positief waren over de omzeten kostenontwikkeling. De impact van het nieuwe rookbeleid wordt vooral gevoeld bij ondernemers met discotheken en cafés. Uiteraard kwam tijdens de discussies ook de economische crisis aan bod. De situatie op de aandelenbeurzen en de gevolgen van de crisis bij banken zorgen voor onzekerheid onder ondernemers. De deelnemende ondernemers voelden in het najaar van 2008 nog geen directe gevolgen van de economische crisis, maar volgden intussen de economische ontwikkelingen met argusogen. Ook in 2009 organiseert het Schap weer ondernemersdagen, waarvoor de eerste aanmeldingen al zijn binnengekomen via de website. De voorjaarssessies zijn gepland in mei, de najaarssessies in oktober.

Business as usual 6: Onderzoek gemeentelijke leges Gemeentelijke regelgeving en vergunningen vormen een vaste factor bij de opstart of uitbreiding van een horecabedrijf. Het Bedrijfschap doet regelmatig onderzoek naar de gemiddelde kosten van deze gemeentelijke vergunningen. De voornaamste reden voor dit onderzoek is dat deze kosten per gemeente flink uiteen kunnen lopen. Ook in 2008 werd weer zo’n onderzoek gehouden, dit keer in samenwerking met ABF Research.

Andere onderzoeksopzet Het onderzoek van 2008 kent enkele verschillen ten opzichte van de eerdere edities (uit 2002, 2004 en 2006). Allereerst koos het Bedrijfschap ervoor om het onderzoek niet te beperken tot een steekproef van gemeenten, maar om de tarieven van álle gemeenten in Nederland te verzamelen. Dit vereenvoudigt de interpretatie van de gegevens achteraf en zorgt bovendien dat de top 10-ranglijsten van duurste en goedkoopste gemeenten beter tot hun recht komen. Daarnaast werkte het onderzoeksbureau niet – zoals voorheen – met vragenlijsten om gegevens te verkrijgen. In plaats daarvan werd direct informatie overgenomen uit de relevante gemeentelijke verordeningen. Bij onduidelijkheden of extreem hoge of lage uitkomsten nam het bureau contact op met de betreffende gemeente.

Nulmeting Omdat de voorgaande onderzoeken zoals gezegd op basis van steekproeven zijn uitgevoerd en dus niet alle gemeenten bestreken, zijn de resultaten hiervan ongeschikt voor een betrouwbare vergelijking met die van het onderzoek uit 2008. Dat heeft tot gevolg dat het onderzoek uit 2008 als zogeheten nulmeting geldt voor toekomstige onderzoeken naar de gemeentelijke leges.

Business as usual 7: Kijk op de Week Kijk op de Week is, naast Feiten en Cijfers, Bedrijfsvergelijking Horeca en de Kostprijscalculator, de vierde online-dienst van het Bedrijfschap. Deze omzetwijzer wordt samengesteld uit twee wekelijkse deelonderzoeken onder zowel horecaondernemers als Nederlandse consumenten. Hiermee houdt het Bedrijfschap brancheorganisaties en andere geïnteresseerden wekelijks op de hoogte van de omzetontwikkelingen op de korte termijn in de horeca. Daarnaast geeft Kijk op de Week een beeld van bezoekers- en uitgavenontwikkelingen in de horeca.


21

Gevoelswaarde centraal Sinds september 2003 kunnen horecaondernemers wekelijks via de website www.kijkophorecaomzet.nl een enquête invullen over hun gerealiseerde en verwachte weekomzet. De ondernemers kunnen zo snel en eenvoudig hun onderneming vergelijken met andere bedrijven. Het onderzoek wordt uitgevoerd onder ondernemers uit de vier hoofdsectoren die het Bedrijfschap onderkent: de dranken-, fastservice,- restaurant- en hotelsector. In het onderzoek staat de gevoelswaarde van wat de ondernemer beschouwt als een ‘normale’ omzet centraal.

Feitelijke bestedingen centraal Daarnaast onderzoekt onderzoeksbureau Foodstep in samenwerking met Multiscope Online Research sinds januari 2004 het horecabezoek en de horecabestedingen van Nederlandse consumenten (van 16 tot 65 jaar). Dit gebeurt steekproefsgewijs via internet. Het onderzoek beperkt zich tot de dranken-, fastservice- en restaurantsector. In tegenstelling tot het onderzoek onder horecaondernemers – waar de beleving van de ondernemer centraal staat – staan in het consumentenonderzoek de feitelijke bestedingen centraal.

Wekelijkse publicatie De resultaten van Kijk op de Week worden wekelijks gepubliceerd op de website van het Bedrijfschap en in het horecavakblad Misset Horeca. Sinds 2008 zijn de resultaten ook op de website van Misset Horeca te vinden.

Business as usual 8: Bedrijfscommissie ondernemingsraden Het Bedrijfschap is door de SER aangewezen als Bedrijfscommissie voor de horeca en contractcatering. Binnen het Schap is deze taak gedelegeerd aan een bestuurlijke commissie: de Bedrijfscommissie ondernemingsraden horeca en catering.

Geen verzoek tot bemiddeling De Bedrijfscommissie heeft drie wettelijk verplichte taken. Op grond van artikel 36 van de Wet op de ondernemingsraden bemiddelt de Bedrijfscommissie bij conflicten over de uitvoering van deze wet. In 2008 is geen bemiddelingsverzoek ingediend. Op grond van artikel 17 van de Verordening op de Bedrijfscommissie 2002 moet de Bedrijfscommissie een register bijhouden van alle ondernemingen in de branche waarvoor een ondernemingsraad is ingesteld. Dit doet de Bedrijfscommissie in haar Informatiesysteem Ondernemingsraden Horeca en Catering. In dit systeem houdt de commissie ook gegevens bij over het functioneren van de ondernemingsraden en de aard van de betreffende ondernemingen. Verder registreert de Bedrijfscommissie OR-plichtige ondernemingen zonder OR.

Business as usual 9: Bezwaar en beroep Voor bezwaren van ondernemingen rond registratie, heffing of de Nederlandse Hotel Classificatie heeft het Bedrijfschap een bezwaarcommissie. In 2008 zijn zes bezwaarschriften bij het Bedrijfschap ingediend en is de commissie twee keer bijeen geweest. De drie lopende beroepszaken bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven zijn in 2008 afgesloten; twee door een uitspraak van het College en één door middel van een bemiddelingsprocedure in combinatie met het intrekken van het beroep.


22

Business as usual 10: Subsidiëring externe organisaties Sinds 2000 treedt het Bureau Eerlijke Mededinging (BEM!) op tegen oneerlijke concurrentie van organisaties die zich bezighouden met commerciële horeca-activiteiten, maar die daarvoor geen heffingen betalen of niet voldoen aan de regelgeving. Oorspronkelijk was BEM! een tijdelijk project vanuit Koninklijke Horeca Nederland. Met ingang van 1 januari 2007 is de financiering van BEM! ondergebracht bij het bedrijfschap Horeca en Catering, vanuit de gedachte dat BEM! werkt in het belang van alle horecaondernemingen. Evenals in 2007 bleef BEM! in 2008 binnen het jaarbudget van 300.000 euro. Voor 2009 heeft BEM! een reeds geaccordeerd budget van wederom 300.000 euro. Aan het begin van 2008 had BEM! 218 meldingen in behandeling. In de loop van het jaar kwamen daar 503 nieuwe meldingen bij. Van deze 721 meldingen werden er 498 afgehandeld. De gemiddelde doorlooptijd per dossier bedroeg 143 dagen.


23

2.3 Doorkijkje 2009 Doorkijkje 2009 1: Stijgende heffingen In het najaar van 2008 besloot het bestuur van het bedrijfschap Horeca en Catering om met ingang van 1 januari 2009 de financiering van collectieve arbeidsmarkt- en scholingsactiviteiten te verleggen van het Sociaal Fonds Horeca (SFH) naar het Bedrijfschap. Dit heeft tot gevolg dat de heffing die het Bedrijfschap oplegt aan de ondernemers verhoogd wordt. Voor een deel van de ondernemers komt dit neer op een vermindering van hun totale lasten, aangezien de premie die betaald moet worden aan het SFH vervalt.

SFH wordt opgeheven De arbeidsmarkt- en scholingsactiviteiten worden voornamelijk uitgevoerd door de Stichting Vakbekwaamheid Horeca (SVH), de Stichting Voorlichting Leerlingen (SVL) en de Stichting Kenwerk. Het Sociaal Fonds Horeca (SFH) financiert en subsidieert tot en met 31 december 2008 deze activiteiten. Heffing Schap Het besluit van de sociale partners (Koninklijke Horeca Nederland, FNV Horecabond, CNV BedrijvenBond en De Unie) om de financiering van deze activiteiten te verleggen van het SFH naar het bedrijfschap Horeca en Catering heeft een verhoging van de jaarlijkse heffing van het Bedrijfschap tot gevolg. Daar staat tegenover dat ondernemingen geen premie meer hoeven te betalen aan het SFH. Ondernemingen die echter geen premie betaalden aan het SFH krijgen daardoor te maken met verzwaring van hun totale lasten.

Iedereen betaalt Het bestuur is van mening dat financiering van arbeidsmarkt- en scholingsactiviteiten niet moet plaatsvinden door privaatrechtelijke organisaties. Tot dusverre waren niet alle horecaondernemers verplicht premie te betalen aan het SFH. Wel profiteerden zij indirect van de activiteiten die het SFH financierde en subsidieerde. Met ingang van 1 januari 2009 betalen én profiteren álle horecaondernemers via de algemene heffing mee aan de arbeidsmarkt- en scholingsactiviteiten.

Financiering is transparant In eerste instantie worden de activiteiten gesubsidieerd voor een periode van vijf jaar. Daarna worden de resultaten geëvalueerd. Tussentijdse evaluaties vinden jaarlijks plaats, als de subsidie wordt vastgesteld. De stichtingen moeten dan rekening en verantwoording afleggen over de uitgaven en inkomsten die samenhangen met de activiteiten. Met deze financiële reorganisatie van subsidies zijn er vanaf 1 januari 2009 niet twee instellingen (het Bedrijfschap en het SFH) die heffingen innen, maar slechts één. Zo is de financiering voor álle horecaondernemingen transparant en toetsbaar. Verwacht wordt dat de heffing, evenals voorgaande jaren, in één keer wordt opgelegd.


24

Doorkijkje 2009 2: Horeca Barometer Het Bedrijfschap constateert een grote behoefte aan actuele informatie bij de horecaondernemers. Oorzaak hiervoor is grotendeels de economische crisis en de onzekerheid die dat met zich meebrengt. Om in die behoefte te voorzien, zal het Bedrijfschap in samenwerking met marktonderzoekorganisatie Synovate elk kwartaal van 2009 een onderzoek uitvoeren onder horecaondernemers: de Horeca Barometer.

Onderzoek te downloaden De Barometer beoogt inzicht te geven in de omzetontwikkeling, de verklaringen hiervoor, de toekomstverwachtingen en de trends. Ook brengt hij in kaart wat de ondernemers bezighoudt. De actuele Barometer kan via de website gedownload worden.

Omzetdaling en banenverlies Begin 2009 werd al het laatste kwartaal van 2008 in beeld gebracht. Vier van de tien horecaondernemers melden over deze periode – vergeleken met dezelfde periode in 2007 – een omzetdaling; een even groot deel verwacht een omzetdaling voor het eerste kwartaal van 2009. De omzetdalingen zijn het sterkst in de dranken- en restaurantsector en het kleinst in de fastservicesector. Als gevolg van de daling verwachten de ondernemers in het eerste kwartaal van 2009 in de gehele horecasector een banenverlies van 3,7 procent.

Doorkijkje 2009 3: Arbeidsmarkt Informatie Systeem (AIS) Door het aanhoudende tekort aan geschoold personeel in de horeca groeide de behoefte aan relevante onderzoeksinformatie. Tegelijkertijd is het verzamelen van meer informatie over de arbeidsmarkt in de horeca één van de beleidsspeerpunten van het Bedrijfschap.

Hulp bij beleid In 2009 ontwikkelt het Bedrijfschap een Arbeidsmarkt Informatie Systeem (AIS). Het AIS wordt een apart gedeelte binnen de online databank Feiten en Cijfers en brengt de werkgelegenheid zo uitgebreid mogelijk in kaart. De informatie is vooral bedoeld als steun voor sociale partners bij het nemen van beleidsmatige beslissingen. Daarnaast is de informatie toegankelijk voor ondernemers en werknemers.

Arbeidsmarktonderzoek Naast het opzetten van het AIS laat het Schap in 2009 twee grote arbeidsmarktonderzoeken uitvoeren; één onder werknemers en één onder werkgevers.


25

Doorkijkje 2009 4: Kijk op de Week Tot op heden kunnen horecaondernemers de Kijk op de Week invullen via een aparte website die gelinkt is aan de website van het Bedrijfschap: www.kijkophorecaomzet.nl.

Diverse mogelijkheden Voor 2009 bekijkt het Bedrijfschap de mogelijkheden om deze aparte website te integreren in de site van het Schap. Een andere optie is om de lay-out aan te passen, zodat deze dezelfde uitstraling heeft als de site van het bedrijfschap Horeca en Catering. Daarnaast bezint het Bedrijfschap zich op mogelijkheden meer ondernemers te stimuleren mee te doen aan de online-dienst Kijk op de Week.

“

De Kijk op de Week is voor mij een soort

ritueel. Elke week kijk ik naar wat er vorige week is gebeurd, en welke spannende dingen ons de

”

komende week te wachten staan Twan Mickers (over de Kijk op de Week) Lunchroom Mickers Uden


26

3. Onze organisatie In 2008 ging het bedrijfschap Horeca en Catering voortvarend door op de koers die het in 2007 insloeg. De organisatie heeft de eigen rol en identiteit volledig opnieuw gedefinieerd, met als richtinggevende eigenschappen: innovatief, actief, creatief, bewust en verzamelend. Dit vraagt een voortdurende interne ontwikkeling. Het Schap zoekt steeds naar mogelijkheden voor verandering en verbetering, om zo een betrouwbare aanbieder te zijn van informatie en diensten. Hoe het Bedrijfschap hier in 2008 invulling aan gaf, staat beschreven in onderstaande schets.

3.1 Over het Bedrijfschap Het bedrijfschap Horeca en Catering is onderdeel van het Nederlandse openbaar bestuur, samen met zestien andere producten bedrijfschappen. Deze schappen hebben een bindend karakter; dit betekent dat alle betrokken ondernemingen zich aan de regels en verordeningen moeten houden. Een schap wordt ingesteld via een algemene maatregel van bestuur (amvb), op verzoek van de dragende organisaties (werkgevers- en werknemersorganisaties) in een sector. Deze vormen samen de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie (PBO), met de Wet bedrijfsorganisatie (Wet bo) als basis en de Sociaal-Economische Raad (SER) als toezichthouder. De taken en bevoegdheden van het Bedrijfschap staan omschreven in het Instellingsbesluit.

Instellingsbesluit gewijzigd Op 11 september 2008 werd een wijziging doorgevoerd in het Instellingsbesluit bedrijfschap Horeca en Catering. Aanleiding voor de wijziging is een verzoek van de Vereniging Nederlandse Cateringorganisaties (Veneca) om ondernemingen die zich uitsluitend bezighouden met contractcatering, niet langer onder de werkingssfeer van het Bedrijfschap te laten vallen. De voornaamste motivatie was dat Veneca zich onvoldoende herkende in de horecacultuur van het Bedrijfschap. Veneca oordeelt dat zij als grootste ondernemersorganisatie binnen de contractcateringsector de rol van het Bedrijfschap beter zelf kan organiseren. De wijziging is doorgevoerd met instemming van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), de Bestuurskamer van de Sociaal Economische Raad (SER) en de resterende bestuursorganisaties van het Bedrijfschap (Koninklijke Horeca Nederland, RECRON, FNV Horecabond en CNV BedrijvenBond). De betrokken partijen zagen geen reden tot bezwaar, mede omdat deze wijziging in de werkingssfeer geen noemenswaardige gevolgen heeft voor de financiering, organisatie of representativiteit van het Bedrijfschap.

De bestuursorganisaties Het bestuur van het bedrijfschap Horeca en Catering is samengesteld uit vertegenwoordigers van de volgende werkgevers- en werknemersorganisaties: • Koninklijke Horeca Nederland; een ondernemersorganisatie met 20.000 leden. Samen vertegenwoordigen zij ongeveer 80 procent van de werkgelegenheid in de Nederlandse horeca.


27

• De Vereniging van Recreatieondernemers Nederland (RECRON); deze telt 1.900 aangesloten recreatiebedrijven, waaronder campings, bungalowparken, groepsaccomodaties en dagrecreatiebedrijven. • De FNV Horecabond; is met ruim 28.000 leden de grootste werknemersorganisatie in de horeca, recreatie en catering. • CNV Horeca, recreatie en catering; is binnen de CNV BedrijvenBond de belangenbehartiger van de horecawerknemers. De CNV BedrijvenBond vertegenwoordigt in totaal ongeveer 90.000 werknemers in de sectoren industrie, voeding en vervoer. • De Vereniging Nederlandse Cateringorganisaties (Veneca); behartigt de belangen van de dertien aangesloten contractcateringbedrijven. Op grond van het gewijzigde instellingsbesluit is Veneca per 1 januari 2009 geen bestuursorganisatie van het Bedrijfschap meer.

Het bestuur Afvaardigingen van de bestuursorganisaties vormen samen het bestuur van het Bedrijfschap. Het bestuur komt minimaal vier keer per jaar bijeen. In 2008 ging daarbij de meeste aandacht naar de verdere ontwikkeling van de digitale producten en diensten van het Schap, evenals de daarmee gepaard gaande investeringen en communicatie-activiteiten. Pieter Jan Biesheuvel is onafhankelijk bestuursvoorzitter van het Bedrijfschap. Het secretariaat wordt ingevuld door Wolter Spaink, die tevens directeur is van (de uitvoeringsorganisatie van) het Bedrijfschap. Voor de precieze samenstelling en commissieverdeling zie de tabel. Samenstelling bestuur en commissies In 2008 hadden de volgende personen zitting in het bestuur, dagelijks bestuur en/of commissies van het bedrijfschap: Nederlandse Bestuur Dagelijks BedrijfsHotel Bestuur commissie Classificatie Ondernemingsraden Afkortingen =

voorzitter

Algemeen Mr. P.J. Biesheuvel Mevr. A. Jorritsma-Lebbink Bestuursorganisaties CNV BedrijvenBond G. Verbeek A. Bruggeman A.G. Koning R.J. Gijsen

= =

secretaris lid

= =

plaatsvervanger toezichthouder


28

Bestuur

Dagelijks Bestuur

Bedrijfscommissie Ondernemingsraden

Nederlandse Hotel Classificatie

Bestuursorganisaties FNV Horecabond B.C. Francooy G.J.A. Kogelman K. Sentel B.H.W. Suyker E.P. de Vries F. Wendelgelst Koninklijke Horeca Nederland R.A. van As Mr. M.L.W. Cordesius L. van Eeghem* Drs. C.A. van Ekelenburg L. Ezinga C.P. Hoogeveen H. van der Kooij Recron J.J.P.M. Thönissen Mevr. P. de Bruijn Veneca G.I.J. van de Ven Overige organisaties ANVR L.A. van der Klink ANWB - (vacature) NBTC J. Vranken Secretariaat Mevr. drs. P. Boskamp W. Spaink L. Zegers Toezichthouders B. Wesselius (SER) Mevr. Mr. B.L.A. de Ruiter (EZ) Mr. A. Velgersdijk (SZW)

* De heer Van Eeghem is 26 maart 2009 overleden.


29

Organogram In 2008 werden enkele wijzigingen doorgevoerd in de structuur van de uitvoeringsorganisatie van het Bedrijfschap. Het voornaamste doel hiervan was de structuur meer in lijn te brengen met de transformatie van het Bedrijfschap tot projectorganisatie. De actuele structuur is weergegeven in het volgende organogram:

Directeur ICT

Communicatie

Financiën

Innovatie en Kwaliteit

Registratie en Klantenservice

Kennisbank

Maatschappelijke Projecten

NHC

Poolmedewerkers Eén van de veranderingen is dat de zogeheten poolmedewerkers kunnen worden ingezet op verschillende projecten binnen de afdelingen Kennisbank en Maatschappelijke Projecten. Ook nieuw is de aparte afdeling Innovatie en Kwaliteit, die specifiek is opgericht voor het opstarten en coördineren van nieuwe projecten. Zodra zulke projecten eenmaal naar behoren lopen, worden deze ondergebracht bij de relevante afdeling. Medewerkers/medezeggenschap Situatie per 31-12 Aantal medewerkers Voltijd Deeltijd Gemiddeld aantal dienstjaren Gemiddelde leeftijd Ziekteverzuim (%)

2002

2003

2004

2005

2006

2007

54 32 22 15,5 44,7 6,9

53 28 25 12,9 44,7 6,5

52 25 27 12,7 45,0 8,0

47 22 25 14,4 46,6 10,9

40 19 21 16,7 47,4 6,6

24 9 15 18,5 48,4 6,4

2008 25 8 17 16,7 46,9 3,6

Vaste aanstelling Als onderdeel van de reorganisatie van het Schap in 2006 en 2007 trok het bestuur de heer Wolter Spaink aan om op ad interim basis de functie van directeur te vervullen. In 2008 evalueerde het bestuur de huidige organisatievorm van het Schap. Uit deze evaluatie werd duidelijk dat de bestuursorganisaties behoefte hebben aan continuïteit binnen het Schap. Op grond hiervan is besloten om de heer Spaink een vaste aanstelling te verlenen. Naast zijn functie van directeur-secretaris van het Bedrijfschap blijft de heer Spaink actief als directeur van HR-adviesbureau Spaink & Partners.


30

3.2 Eigen regelgeving Op grond van de Wet op de Bedrijfsorganisatie legt het bedrijfschap Horeca en Catering een beperkt aantal bindende verordeningen en besluiten op aan de ondernemingen die binnen de werkingssfeer vallen. Deze regelingen zijn van belang voor het vervullen van de kerntaken van het Bedrijfschap en de financiering daarvan – of houden verband met een concrete activiteit van het Schap, zoals de Nederlandse Hotel Classificatie.

Registratieverordening vernieuwd De Registratieverordening uit 2003 was aan vernieuwing toe en is vervangen door de Registratieverordening 2008. De voornaamste verandering is dat deze rekening houdt met de digitalisering van de registratieprocedure. Verder staat in de nieuwe Registratieverordening geen straf- of handhavingsbepaling meer, mede omdat hier in het verleden geen gebruik van is gemaakt en dit naar verwachting in de toekomst evenmin zal gebeuren. Daarmee waren in 2008 de volgende heffingen en verordeningen van kracht: • Registratieverordening 2008: alle horecaondernemingen worden opgenomen in het register van horecaondernemingen; • Heffingsverordening 2008: alle bedrijven in de branche betalen een jaarlijkse heffing aan het Bedrijfschap; de tarieven en wettelijke bepalingen zijn vastgelegd in de Heffingsverordening; • Verordening Nederlandse Hotel Classificatie: deze regelt de verplichting voor logiesverstrekkende ondernemingen om zich aan te melden bij het hotelclassificatie-register; • Hotelclassificatie-besluit: dit regelt de normen van de Nederlandse Hotel Classificatie op grond waarvan logiesverstrekkende ondernemingen worden ingedeeld; • Verordening Bestemmingsheffing Hotelclassificatie 2008: bedrijven in de logiessector betalen voor deelname aan de Nederlandse Hotel Classificatie. In 2008 legde het Bedrijfschap een algemene heffing op aan ruim 45.000 ondernemers. Daarnaast kregen ruim 2.900 ondernemers nog een bestemmingsheffing opgelegd ter financiering van de Nederlandse Hotel Classificatie. De gemiddelde algemene heffing bedroeg 110 euro. De gemiddelde bestemmingsheffing bedroeg 125 euro.

3.3 Code Goed Bestuur De Code Goed Bestuur werd in 2006 opgesteld door alle producten bedrijfschappen. Met deze leidraad verantwoorden de schappen zich op transparante wijze voor hun handelen en de kwaliteit van hun dienstverlening. De Code trad in 2007 in werking en moest per 1 juli 2008 volledig bij alle schappen zijn doorgevoerd. Het bedrijfschap Horeca en Catering had in 2007 al flinke stappen gemaakt met de invoering van de Code en realiseerde in 2008 in aanvulling hierop de volgende eisen die in de Code opgenomen zijn:


31

• Een klachtenverordening die waarborgt dat mondelinge en schriftelijke klachten over het Bedrijfschap op uniforme wijze en naar behoren worden afgehandeld. Overigens zijn in 2008 geen officiële klachten ingediend. • Een communicatieplan om vorm te geven aan inspraakgelegenheid omtrent bestuurlijke informatie. Een praktische uitwerking hiervan is bijvoorbeeld het plaatsen van bestuursstukken en (voorgenomen) besluiten op de website. • Een klokkenluidersregeling, die waarborgt dat medewerkers van het Bedrijfschap de mogelijkheid hebben een (vermoeden van een) missstand aan het licht te brengen. • Een aanbestedingsprotocol, met voorschriften omtrent het kiezen van leveranciers en eventueel Europees aanbesteden. • Een protocol personele unies, met als doel om (de schijn van) belangenverstrengeling bij bestuursleden te voorkomen. • Een register met nevenfuncties van de bestuursleden van het Schap dat inzichtelijk is via de website.

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen In lijn met het streven naar verantwoording en transparantie heeft het Bedrijfschap de ambitie om Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen in de organisatie te verankeren. Op bestuurlijk vlak wordt dit ingevuld met de Code Goed Bestuur en de uitgangspunten die zijn opgenomen in de (herziene) Toekomstverkenning van het Bedrijfschap. Daarnaast deed het Schap in 2008 een eerste aanzet op het gebied van duurzaam inkopen. Inkoop is voor het Bedrijfschap een geschikt uitgangspunt om op een praktisch niveau aan een duurzamere bedrijfsvoering te werken. Om de nodige kennis op te doen, bezocht een afvaardiging van het Schap in 2008 een voorlichtingsdag over duurzaamheid voor producten bedrijfschappen, georganiseerd door de SER in samenwerking met innovatie- en duurzaamheidsplatform SenterNovem. Voor 2009 is een medewerker belast met het opstellen van een plan van aanpak voor dit onderwerp. In dit plan wordt een concrete ambitie vastgesteld en wordt in kaart gebracht welke organisatieonderdelen van het Schap in aanmerking komen voor duurzaam inkopen. Hierbij valt onder meer te denken aan inkoop van kantoorartikelen, energie, onderhoud van het kantoorgebouw, catering en het huren van externe vergaderfaciliteiten.

3.4 ICT-beleid Het Bedrijfschap beschouwt ICT als een van de belangrijkste hulpmiddelen om zijn organisatiedoelen te verwezenlijken. Dit komt ook terug in de identiteit die het Schap nastreeft (interactief, dynamisch, toegankelijk). Om de ambities op dit vlak te realiseren, schakelde het Bedrijfschap in 2008 een externe consultant van de Piramide Groep in. Deze consultant ondersteunt de directie bij het bepalen van het ICT-beleid. Daarnaast bleef ABF Research de specialistische partner van het Bedrijfschap bij het ontwikkelen van mogelijkheden om gegevens te koppelen en online toegankelijk te maken. Het Bedrijfschap concentreerde zijn inspanningen op ICT-gebied op twee projecten: de verdere verbetering van de website en het verder ontwikkelen van de Bedrijfsvergelijking Horeca (BVH).


32

Website De website www.kenniscentrumhoreca.nl is in meerdere opzichten het zenuwcentrum van het Schap. Niet alleen vormt de site het belangrijkste communicatiekanaal met de ondernemingen; het is ook het portaal dat de ondernemingen toegang biedt tot de producten en diensten van het Schap. In 2008 is veel werk verzet om de praktische bruikbaarheid van de site te verbeteren. De voornaamste uitdaging hierbij was om ruimte te creëren voor de steeds uitgebreider wordende mogelijkheden, zonder dat dit ten koste ging van de toegankelijkheid en het gebruiksgemak. Een concrete maatregel was het vereenvoudigen van de stijlelementen op de site. Hierdoor kan de structuur van de site snel en gemakkelijk worden aangepast, bijvoorbeeld om nieuwe diensten of producten online toegankelijk te maken.

Bedrijfsvergelijking Het tweede speerpunt op ICT-gebied was het operationeel krijgen van de online Bedrijfsvergelijking. De specifieke uitdaging hierbij was om de achterliggende techniek ondergeschikt te maken aan het gebruiksgemak, zonder dat dit ten koste ging van de kwaliteit van het systeem. Het invoeren, anonimiseren en vervolgens koppelen en ontsluiten van gegevens gebeurt nu nauwkeurig en is eenvoudig te gebruiken.

3.5 Handboek Bedrijfschap Horeca Het bedrijfschap Horeca en Catering wil een klantgerichte, flexibele en innovatieve organisatie zijn. Naast een bestuurlijk beleid dat breed wordt gedragen door de ondernemingen en de bestuursorganisaties is daarvoor ook een uitvoeringsorganisatie nodig waarin de ‘neuzen dezelfde kant op staan’. Hoewel de reorganisatie in de afgelopen jaren voor een verbeterslag zorgde, bleef binnen het Bedrijfschap behoefte bestaan aan een eenduidige beschrijving van de eigen identiteit, cultuur en werkwijze.

Werkwijze Na de reorganisatie werd in 2008 het Handboek Bedrijfschap Horeca ontwikkeld. Het is bestemd voor alle medewerkers van de uitvoeringsorganisatie van het Bedrijfschap en bestaat uit drie delen. Het eerste deel ‘Maak kennis met...’ beschrijft de identiteit en organisatiecultuur van het Bedrijfschap en daarmee samenhangend de gewenste manier van werken. In het tweede deel ‘Projectplan’ staan aanwijzingen voor het aan- en oppakken van projecten binnen het Bedrijfschap, en welke procedures en afspraken hierbij gelden. Het derde deel ‘Praktisch ABC’ is een alfabetische lijst van onderwerpen uit de dagelijkse gang van zaken binnen het Bedrijfschap. De lijst omschrijft hoe zaken geregeld zijn en wie binnen het Schap aanspreekpunt is voor een bepaald onderwerp. Het Schap moedigt medewerkers aan om indien gewenst tussentijdse opmerkingen en aanvullingen aan te dragen, zodat de actualiteit en relevantie van het handboek gewaarborgd blijft.


33

4. Financiële gegevens 4.1 Rekening van baten en lasten 2008

Product en dienst €

Arbeid

310.300

257.789

281.587 0 116.622

0 0 10.382

708.509

268.171

805.234 808.775 1.896.659 1. Voorzitter / Personeelskosten 6.805 16.053 59.163 2. Reis-, verblijf- en repres.kosten 136.075 118.073 301.913 3. Huisvestingskosten 130.222 112.995 288.927 4. Bureaukosten 0 22.467 27.279 5. Vergaderkosten 954.020 30.213 1.524.971 6. Financiële relaties 0 525.494 525.494 7. Diensten door derden 0 360.731 360.731 8. Overige lasten 2.032.356 1.994.801 4.985.137 Totaal van de lasten

168.971 36.305 28.554 27.326 4.812 423.841 0 0

113.679 0 19.211 18.384 0 116.897 0 0

689.809

268.171

0

18.700

0

Jaar 2008

Totaal generaal €

Bestuur en algemeen €

Markt €

€

Baten 1.942.585 1.304.668 1. Heffingen 3.815.342 2. Bestemmingsheffing Nederlandse 0 0 Hotelclassificatie (NHC) 281.587 0 -169.675 3. Rente -169.675 89.771 942.348 4. Overige baten 1.159.123 2.032.356 2.077.341 Totaal van de baten 5.086.377

Lasten

101.240 Saldo

82.540


34

4.2 Balans per 31 december 2008

ACTIVA

2008

2007

€ € € € Vaste activa 3.286.586 3.403.935 1. Materiële vaste activa 1.910.823 2. Financiële vaste activa 1.583.097 4.869.683 5.314.758 Vlottende activa 3. Vorderingen heffingen en bestemmingsheffing 303.496 346.261 4. Overige vorderingen 43.283 144.424 5. Overlopende activa 159.497 207.146 506.276 697.831 Liquide middelen 949.294 933.818 1.455.570 1.631.649 Totaal activa 6.325.253 6.946.407

PASSIVA 2008 2007 € € € Eigen vermogen 6. Algemene reserve 4.020.042 3.937.502 7. Bestemmingsreserve Nederlandse Hotelclassificatie 54.922 36.222 4.074.964 Voorzieningen 8. Groot onderhoud kantoorpand 140.379 152.083 9. Reorganisatie 1.477.043 1.922.930 1.617.422 Vlottende passiva 10.Kortlopende schulden 151.861 163.629 Belastingen 82.983 64.690 11.Overlopende passiva 398.023 669.351 632.867 Totaal passiva 6.325.253

€

3.973.724

2.075.013

897.670 6.946.407


35

4.3 Toelichting op de verkorte jaarrekening 2008 Wijzigingen bepalingen en voorschriften Verordening Financiën Bedrijfslichamen Met ingang van 2006 is de Verordening Financiën Bedrijfslichamen 1999 op onderdelen aangepast. De belangrijkste wijzigingen betreffen: • meer vrijheid in de inrichting van de toelichting bij de begroting en jaarrekening. • de regels voor reserves en voorzieningen; hiervoor gelden de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. • de hoofdfunctie “Algemeen belang” is komen te vervallen; de benaming van de hoofdfunctie “Bestuur” is gewijzigd in “Bestuur en algemeen”; de op basis van de wijzigingsverordening ter zake voorgeschreven functies zijn: “Bestuur en algemeen”, “Markt”, “Product en dienst”, “Arbeid” en “Medebewind”. • het splitsen van de bestaande kostensoort “Diensten door derden” in “Financiële relaties” en “Diensten door derden”; onder “Financiële relaties” worden de diensten door derden opgenomen die bedrijfstakgericht zijn en in feite voortvloeien uit art. 71 van de Wet op de Bedrijfsorganisatie; diensten door derden die gericht zijn op het functioneren van het bedrijfschap als organisatie worden verantwoord onder “Diensten door derden”. • het vermelden en verantwoorden van externe financiële relaties; voor financiële relaties met nietdragende organisaties geldt per financiële relatie een normbedrag met een ondergrens van 5% van het totaal van de kostensoort “Financiële relaties”; voor financiële relaties met dragende organisaties geldt geen normbedrag. De jaarrekening is overeenkomstig de Wijzigingsverordening Financiën Bedrijfslichamen 1999 opgesteld.

Reclassificatie vergelijkende cijfers Met ingang van het begrotingsjaar 2009 is de opbrengst uit verhuur niet meer in mindering gebracht op de huisvestingskosten maar is de verhuuropbrengst onder de “overige baten” verantwoord. Ten behoeve van de vergelijkbaarheid zijn de cijfers in de rekening 2008 en vergelijkende cijfers 2007 en de begroting 2008 overeenkomstig aangepast.

Grondslagen van waardering en bepaling van resultaat

Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs onder aftrek van afschrijvingen. Afschrijvingen worden lineair bepaald volgens een vast afschrijvingspercentage gedurende de economische levensduur.


36

Financiële vaste activa De hieronder opgenomen obligatieportefeuille wordt gewaardeerd op aankoopwaarde of lagere beurswaarde.

Vorderingen De vorderingen worden gewaardeerd op nominale waarde, zo nodig is rekening gehouden met een voorziening wegens mogelijke oninbaarheid.

Voorzieningen De waardering van de voorzieningen vindt plaats tegen nominale waarde. Overige activa en passiva De overige activa en passiva worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

Resultaatbepaling Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de opbrengstwaarde van de heffingen en de geleverde prestaties, en de kosten en andere lasten over het jaar.

Kosten De kosten zijn gebaseerd op historische kosten en worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben.

Pensioenvoorziening Bedrijfschap Horeca en Catering heeft een toegezegd-pensioenregeling. Onder een toegezegd-pensioenregeling wordt verstaan een regeling waarbij aan de werknemers een pensioen wordt toegezegd, waar de hoogte afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. Met ingang van 1 januari 2006 is de tot en met ultimo 2005 geldende eindloonregeling vervangen door een geïndexeerde middelloonregeling. Het ouderdomspensioen bedraagt voor ieder daartoe in aanmerking komend deelnemersjaar 1,90% van de voor dat deelnemersjaar geldende pensioengrondslag. De toegezegd-pensioenregeling is in de jaarrekening verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegde bijdrageregeling op grond van de vrijstelling voor kleine rechtspersonen. De verschuldigde premies zijn als last verantwoord in de rekening van baten en lasten. Voor zover de verschuldigde premie nog niet is voldaan, is deze als verplichting op de balans opgenomen.


37

4.4 Toelichting op de balans per 31 december 2008

Vaste activa 1. Materiële vaste activa (aan de bedrijfsuitoefening dienstbaar) Het verloop van deze post is als volgt: Vaste installatie

Totaal

€

€

Stand per 1 januari 2008 53.103 634.416 157.143 3.580.780 Verkrijgingsprijzen -22.728 -572.940 -70.491 -355.348 Cumulatieve afschrijvingen 30.375 61.476 86.652 3.225.432

4.425.442 -1.021.507 3.403.935

Mutaties 0 30.211 0 0 Investeringen -3.542 -39.467 -15.714 -88.837 Afschrijvingen -3.542 -9.256 -15.714 -88.837

30.221 -147.560 -117.349

Kantoorpand en terreinen €

Inventaris en inrichting €

Technische bedrijfsmiddelen €

Stand per 31 december 2008 53.103 4.455.653 664.627 157.143 Verkrijgingsprijzen 3.580.780 -26.270 -1.169.067 -612.407 -86.205 -444.185 Cumulatieve afschrijvingen 3.286.586 26.833 52.220 70.938 3.136.595 Boekwaarde 6,67% 33,33% 10% 3,33% Afschrijvingspercentages

De verkoopwaarde van het pand (vrij van huur) is getaxeerd op € 4.025.000. De technische bedrijfsmiddelen hebben betrekking op automatisering (hardware en software). De vaste installatie betreft de topkoelinstallatie.


38

2. Financiële vaste activa De financiële vaste activa betreft de obligatieportefeuille. Het verloop is als volgt: € 1.910.823 Stand per 1 januari 2008 -327.726 Af: waarderingsverschil in verband met lagere beurswaarde 1.583.097 Stand per 31 december 2008

Vlottende activa 3. Vorderingen heffingen en bestemmingsheffing De vorderingen betreffen de nog te ontvangen heffingsgelden uit hoofde van bestemmingsheffing, opgelegde heffingen 2008 en opgelegde heffingen 2007 en oudere jaren. De vorderingen zijn op het nominale bedrag gewaardeerd onder aftrek van een voorziening voor mogelijke oninbaarheid. De vorderingen uit heffingen 2005 en oudere jaren zijn op nihil gewaardeerd. 2007 2008 De vorderingen zijn als volgt gespecificeerd: € € 0 136.989 Heffingen 2008 240.685 120.472 Heffingen 2007 105.576 46.035 Heffingen 2006 303.496

346.261

4. Overige vorderingen 2007 2008 € € 10.807 3.431 Debiteuren 79.087 20.935 Rekening-courant Pensioenfonds Horeca & Catering 40.544 11.649 Rekening-courant Centraal Registratiekantoor 13.986 7.268 Diversen 144.424 43.283 De debiteuren zijn, rekening houdend met een voorziening voor oninbaarheid, gewaardeerd op nominale waarde.


39

5. Overlopende activa 2008 € Interest 64.956 Personeelskosten 20.480 Bureaukosten 19.197 Financiële relaties 54.864

2007 € 65.350 70.425 17.343 54.028

159.497

207.146

Eigen vermogen 6. Algemene reserve Het verloop van de algemene reserve is als volgt: € 3.937.502 Stand per 1 januari 2008 Bij: voordelig saldo 2008 82.540 4.020.042 Stand per 31 december 2008

7. Bestemmingsreserve Nederlandse Hotelclassificatie Het verloop van de bestemmingsreserve is als volgt: € 36.222 Stand per 1 januari 2008 Bij: voordelig saldo Nederlandse Hotelclassificatie 2008 18.700 Stand per 31 december 2008

54.922


40

Voorzieningen 8. Groot onderhoud kantoorpand De voorziening dient om de kosten die noodzakelijk zijn om het kantoorpand in goede staat van onderhoud te houden gelijkmatig over de jaren te spreiden. Het verloop van de voorziening is als volgt: € Stand per 1 januari 2008 152.083 Bij: toevoeging ten laste van de rekening van baten en lasten 5.600 157.683 Af: onderhoudskosten -17.304 Stand per 31 december 2008 140.379 9. Reorganisatie De voorziening is getroffen in verband met hieruit voortvloeiende verplichtingen. De voorziening is gewaardeerd tegen nominale waarde. Het verloop van de voorziening is als volgt: € Stand per 1 januari 2008 1.922.930 Af: onttrekkingen in 2008 -555.958 1.366.972 Bij: dotatie ten laste van de rekening van baten en lasten 119.294 Af: vrijval ten gunste van de rekening van baten en lasten -9.223 Stand per 31 december 2008 1.477.043

Vlottende passiva 10. Kortlopende schulden

Crediteuren BTW

2008 € 151.861 0

2007 € 163.281 348

151.861

163.629


41

11. Overlopende passiva 2008 € 0 Personeelskosten Vakantiegeld- en vakantiedagenverplichting 138.800 533 Reis-, verblijf- en representatiekosten 5.464 Huisvestingskosten 8.984 Bureaukosten Financiële relaties: 27.684 Kennisbank 13.599 Vernieuwingsprojecten 1.615 Heffing en Registratie 98.711 Maatschappelijke projecten Diensten door derden: 20.000 Accountantskosten 6.247 Adviezen 57.117 Uitbesteding heffing 16.555 ICT 2.714 Diversen

2007 € 369.924 145.300 1.083 3.892 9.057 12.126 61.160 1.591 825 17.230 2.500 38.117 5.980 566

669.351 398.023 Totaal De vakantiegeldverplichting betreft het vakantiegeld inclusief sociale lasten over de periode 1 juni 2008 t/m 31 december 2008. In de verplichting zijn tevens de nog niet opgenomen vakantiedagen ultimo 2008 opgenomen.

Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen Het jaarlijks verschuldigde bedrag van met derden afgesloten operational lease-contracten inzake auto’s bedraagt in totaal circa € 37.000. De resterende gemiddelde looptijd bedraagt circa een half jaar. De jaarlijkse huurverplichting inzake kopieerapparatuur bedraagt € 22.000. De resterende looptijd bedraagt per balansdatum circa vier jaar.


42

4.5 Overige gegevens Vergoedingen De vergoeding van de voorzitter is opgenomen onder de rubriek ’Voorzitter/Personeelskosten’. De vergoeding is geregeld in de ‘Verordening Vergoeding Voorzitter 2008’ en bedraagt € 20.000 (2007: € 29.780). De vergaderkosten betreffen de vergoedingen van vacatiegelden en reis- en verblijfkosten van bestuursen commissieleden en zijn gebaseerd op de ‘Verordening Vergoedingen Bestuurs- en Commissieleden 2007-2008’. In het kader van de Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde topinkomens (Wopt) kan gemeld worden dat in 2008 aan geen bestuurders of medewerkers van het Bedrijfschap een salaris of vergoeding is uitgekeerd hoger dan de ‘Wopt-norm 2008’ (€ 181.000).


43

5. De bestuursorganisaties De ondernemersorganisaties en de werknemersorganisaties in de horeca, catering en recreatie benoemen de bestuursleden van het bedrijfschap Horeca en Catering. De ondernemersorganisaties zijn Koninklijke Horeca Nederland, Veneca en RECRON, de werknemersorganisaties zijn FNV Horecabond en CNV BedrijvenBond.

Ondernemersorganisaties Koninklijke Horeca Nederland Pelmolenlaan 10 Postbus 566 3440 AN Woerden Telefoon (0348) 48 94 89 Telefax (0348) 48 94 00 Internet www.horeca.org Veneca Stephensonweg 14 Postbus 693 4200 AR Gorinchem Telefoon (0183) 62 61 72 Telefax (0183) 62 11 61 Internet www.veneca.nl RECRON Hoofdstraat 82 Postbus 102 3970 AC Driebergen Telefoon (0343) 52 47 00 Telefax (0343) 52 47 01 Internet www.recron.nl


Werknemersorganisaties FNV Horecabond Louis Armstrongweg 110 Postbus 1435 1300 BK Almere Telefoon (036) 535 85 00 Telefax (036) 536 33 97 Internet www.horecabond.fnv.nl CNV BedrijvenBond Tiberdreef 4 Postbus 2525 3500 GM Utrecht Telefoon (030) 751 1007 Telefax (030) 634 82 00 Internet www.cnvbedrijvenbond.nl

44

bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2008 Jaarverslag

Recommend Documents