AUSTRALIË REIZEN. Inhoud

AUSTRALIË REIZEN Inhoud AUSTRALIË RONDREIS (2003) .................................................................................................................2 SYDNEY ................................................................................................................................................5 BLUE MOUNTAINS...............................................................................................................................9 CANBERRA .........................................................................................................................................11 MELBOURNE......................................................................................................................................13 GREAT OCEAN ROAD .........................................................................................................................17 COORONG..........................................................................................................................................19 ADELAIDE...........................................................................................................................................21 WILPENA POUND...............................................................................................................................23 COOBER PEDY....................................................................................................................................26 ULURU ...............................................................................................................................................29 KATJA TJUTA .....................................................................................................................................30 ALICE SPRINGS ...................................................................................................................................32 KATHERINE GORGE............................................................................................................................35 KAKADU PARK....................................................................................................................................36 DARWIN.............................................................................................................................................38

FILIPPIJNEN RONDREIS (2008) ..............................................................................................................41 MANILLA............................................................................................................................................41 MAKATI..............................................................................................................................................46 BANAUE .............................................................................................................................................50 RIJSTTERRASSEN ................................................................................................................................51 BORACAY ...........................................................................................................................................55

1

AUSTRALIË RONDREIS (2003) We gaan weer eens met een reisorganisatie mee, we willen in de 30 dagen die ons ter beschikking staan zo veel mogelijk zien met zo weinig mogelijk geregel van onze kant. Onze keuze valt op reisorganisatie Djoser, omdat die de voor ons meest gunstige vertrekdagen en de door ons gewenste route in de aanbieding heeft. We hebben gekozen voor de (oostelijke) helft van het continent, dat wil zeggen:          

Sydney met de Blue Mountains (NS Wales) De staat Victoria en Melbourne The Great Ocean Road Adelaide met het Coorong Park Flinders Range en de Outback Coober Pedy en de Outback Ayer's Rock en de Outback Alice Springs en de Outback Tropisch Kakadu Park Eindpunt Darwin aan de noordkust

We missen dus Tasmanië (prachtige groene natuur), de Gold Coast bij Brisbane, het Grote Barrière Rif (koraalzee) en geheel West- Australië (Perth, Nullarbor Plains, enz.). Maar goed, je kunt niet alles hebben. We bewaren die bestemmingen voor een eventuele volgende keer. We overnachtten meestal in middenklassenhotels, maar 8 keer kampeerden we in de outback in een tent. In juli / augustus is het winter op het zuidelijk halfrond, dus dat was wel een beetje afzien vanwege de kou. Djoser had een plaatselijke touroperator ingeschakeld (Wayward Bus Company) die ons met een tamelijk bekrompen Toyota - busje van plaats naar plaats bracht. Van Sydney tot Adelaide hadden we een invaller als gids, Graham, een al wat oudere, afgekeurde veteraan uit het toeristencircuit. Vanaf Adelaide stond onze "expeditie" onder leiding van een kordate jonge vrouw, Jenn geheten. Zij begeleidde ons tot Darwin. We vlogen met Cathay Pacific Airlines met een tussenstop van een halve dag in Hongkong. In totaal was het ongeveer 23 uur vliegen van Amsterdam naar Sydney. (Met tussenstop erbij zo'n 37 uur). Grofweg kon je de reis indelen in twee helften, ieder met zijn eigen karakter: 1. De eerste 2 weken brachten we door in de staten New South Wales (met Sydney als centrum), Victoria (met metropool Melbourne) en in het aparte territorium van Canberra, de hoofdstad van Australië. Het werden rustige, aangename weken met een juiste combinatie van cultuur en natuur.

2

2. De laatste 2 weken doorkruisten we vanaf Adelaide de eindeloze outback, het droge, onvruchtbare binnenland van het continent. Dat was minder interessant, met als uitzondering de bezienswaardigheden onderweg (Ayer's Rock, the Olga's, King's Canyon, the Devil's Marbles e.d.). De laatste dagen vertoefden we in tropische sferen in het Kakadu National Park en de noordelijke havenstad Darwin. Vanaf Darwin vlogen we via Adelaide terug naar Sydney (een omweg van pakweg 4.500 kilometer...). Op weg naar Hongkong zagen we Darwin na enkele uren weer onder ons verschijnen, dat was wel een beetje frustrerend. Enfin, na drie keer overstappen onderweg kwamen we toch op het geplande tijdstip in Nederland aan. Voor de terugweg hadden we 37 uur vliegen nodig, toch iets te veel van het goede. We hadden in totaal een tocht van meer dan 8.000 kilometer reizen over land en 42.000 kilometer door de lucht achter de rug. Of het al die moeite waard was? Wel, we houden van reizen, iets nieuws zien en ontdekken heeft voor ons dus altijd iets aantrekkelijks. Veel van het natuurschoon en de bezienswaardigheden van Australië kun je elders in de wereld ook aantreffen en soms ook nog eens veel mooier en indrukwekkender. Bovendien is dat dan vaak dichterbij. Toch heeft dit continent een geheel eigen karakter, omdat het zo lang geïsoleerd is geweest van de rest van de wereld. De fauna bijvoorbeeld is bijna op alle fronten afwijkend. Maar als je nog nooit buiten Europa bent geweest, heeft het land ongetwijfeld iets spectaculairs. Om Australië echt te leren kennen zul je er echter veel langer moeten blijven. Dat is precies wat al die back packers (rugzaktoeristen, dikwijls jonge Nederlanders) die je er onderweg tegenkomt doen: rustig op je gemak het continent doorkruisen. Tussenstop van een halve dag In het vroege middaguur ban een woensdag in juli vertrekken we vanaf Schiphol met Cathay Pacific Airlines naar het Verre Oosten. We hebben al eerder gevlogen met Cathay en vinden het een van de betere maatschappijen in het internationale luchtruim. Ze maken ook deze keer hun naam waar door een attente bediening, redelijk comfort en smakelijk eten. We reizen overdag, waardoor er van slapen weinig terecht komt, daar zorgt de ingebouwde biologische klok wel voor. We vliegen tegen de tijd in, wat betekent dat we om half zeven op donderdagochtend in de voormalige Britse kroonkolonie Hongkong aankomen. Het is daar dan 6 uur later dan in Nederland. Aankomst Hongkong We landen op de nieuwe luchthaven Chek Lap Kok, die aan de rand van een eiland in zee is aangelegd. De Nederlandse baggeraars hebben daar een groot aandeel in gehad. We zullen de ochtend en de middag in deze miljoenenstad door gaan brengen. Tegen de avond vliegen we dan verder naar Sydney in Australië.

3

Tussenstop van een halve dag In het vroege middaguur ban een woensdag in juli vertrekken we vanaf Schiphol met Cathay Pacific Airlines naar het Verre Oosten. We hebben al eerder gevlogen met Cathay en vinden het een van de betere maatschappijen in het internationale luchtruim. Ze maken ook deze keer hun naam waar door een attente bediening, redelijk comfort en smakelijk eten. We reizen overdag, waardoor er van slapen weinig terecht komt, daar zorgt de ingebouwde biologische klok wel voor. We vliegen tegen de tijd in, wat betekent dat we om half zeven op donderdagochtend in de voormalige Britse kroonkolonie Hongkong aankomen. Het is daar dan 6 uur later dan in Nederland. We landen op de nieuwe luchthaven Chek Lap Kok, die aan de rand van een eiland in zee is aangelegd. De Nederlandse baggeraars hebben daar een groot aandeel in gehad. We zullen de ochtend en de middag in deze miljoenenstad door gaan brengen. Tegen de avond vliegen we dan verder naar Sydney in Australië. Nachtelijk Hongkong We nemen alleen de handbagage mee naar buiten, maar we kunnen onze warme jassen echter niet kwijt in één locker, dus die nemen we mee. Achteraf een stomme beslissing zo zou blijken, want ze vormden een blok aan ons been in de snikhete, broeierige stad (34 graden). We stappen in de smetteloze treintjes die ons naar de aankomsthal brengen. Daar wisselen we geld en drinken we koffie bij Starbucks. Overal liggen gratis gidsen van de stad die ons goed van pas komen. We duiken de express train (met monitors in de rugleuning) in voor een snelle en comfortabele rit over eilanden en water. Tegen 10 uur zitten we in het district Central op het eiland Victoria, het hart van Hongkong. Met de grootste elevator (roltrap van 800 meter) ter wereld gaan we zo ver mogelijk de Peak op. We kunnen zo een onbeschaamd kijkje nemen van Hongkong achter de schermen. Wat we zien aan troep en verloedering in de stegen en binnenplaatsen stemt ons somber, deze stad is echt overbevolkt en de gebouwen zijn aan een grondige renovatie toe. Zeker de back packer's area Hollywood komt daarvoor in aanmerking. We zitten ongeveer op de helft van de helling. Bij ons vorige bezoek hebben we de piek als verkend. Daarom lopen we nu op ons gemak terug naar de haven. Onderweg bezoeken we enkele bezienswaardigheden, onder andere de Botanische Tuinen (mooie, hangende tuinen) en de kleine dierentuin. Langdurig pauzeren we nogal vermoeid (jetlag en benauwd weer) in een park vol fonteinen met uitzicht op de wolkenkrabbers van Happy Valley. Jos zet op verzoek twee Chinese dames op de foto. Even later mag hij er zelf bij komen staan, wat verrukte gilletjes aan de jongste van het stel ontlokt. "Met een grootogige langneus op een foto! Dat moeten mijn vriendinnen zien, wat zullen ze jaloers zijn....", zien we haar al denken.

4

Panorama en sky line van Hongkong Terug in het centrum van Wanchai vol glitterbanken, yuppen en up scale eetgelegenheden (Delifrance bijvoorbeeld, hier ook al) besluiten we vervroegd naar de airport terug te keren. We vinden het welletjes, we zijn niet gekleed op dergelijke inspannende wandelingen. De resterende uren brengen we al koffie drinkend en sigaretjes rokend door. Voor dit laatste moeten we steeds naar buiten, roken is hier op een enkel bedompt kamertje na niet toegestaan. Onze indruk van de stad is niet gewijzigd, ook al heeft er in 1998 een machtsovername plaatsgevonden. De stad is nog steeds bedrijvig, bruist van energie, de mensen zijn er goed gekleed en het openbare leven is er perfect georganiseerd. De dubbeldeks trammetjes lopen er nog steeds en er zijn nog enkele imposante wolkenkrabbers bijgekomen. Daar kunnen we in Nederland een puntje aan zuigen. Het is wel allemaal onversneden kapitalistisch van snit, ondanks het officiële communisme dat de huidige regering in Beijing nog steeds belijdt (hoe lang nog, vragen we ons af). Even na zeven uur kiezen we weer het luchtruim. Nu lukt het ons wel een oogje dicht te doen. We vliegen nu niet oostelijk, maar meer naar het zuiden. Opnieuw moeten we twee uur tijdsverschil incasseren. We komen op vrijdagmorgen om 06.00 uur in Sydney aan. In totaal hebben we dan 42 uur gereisd, inclusief de treinreis van Roermond naar Schiphol Airport.      

Ons hotel Opera House Darling Harbour Sydney Post Tower Chinese Gardens Groepsdiner

SYDNEY Betrapt door douane Het is zes uur in de ochtend als we voor het eerst Australische bodem betreden. Bij de douane krijgen we moeilijkheden. We hebben namelijk onze sigaretten- en tabaksvoorraad niet opgegeven en daar zijn ze achter gekomen. We moeten bij een aanvankelijk strenge douanejuffrouw op het matje komen. We kijken heel schuldbewust als betrapte schooljochies en putten ons uit in verontschuldigingen. De juffrouw ontdooit en we komen er met een standje en zonder boete of confiscatie vanaf. Gids is weg kwijt Als de Djoser-groep compleet is volgt een informele kennismaking. Onder leiding van onze gids (Graham Guy, een aimabele oudere heer die invalt voor een ander) worden we in een busje met aanhangwagentje voor de bagage naar ons hotel in het centrum gebracht. Het valt 5

ons op dat Graham de weg niet kent, hij verrijdt zich direct de eerste dag al. Dat zal nog vele malen gebeuren. Kamer met keukentje We nemen onze intrek in de Macleay's Appartments. We beschikken over een ruime kamer met een keukentje erbij. We kunnen er genieten van een fantastisch uitzicht over de baai. We rommelen een tijdje maar wat aan, maar we gaan niet slapen, dat zou de jet lag juist bevorderen. Tegen een uur of tien stappen we de straat op om de omgeving te verkennen. Al gauw ontdekken we een liquor shop, van waaruit we de komende dagen onze koelkast bevoorraden. We dalen de trappen af naar een van de inhammen en wandelen langs de oever van de grillige gevormde baai richting centrum. Het valt ons op dat hier alles zo netjes en schoon is, zelfs het water ziet er opvallend helder uit. Voor een haven zelfs onnatuurlijk helder, hoe doen die lui dat hier? De oude pakhuizen hebben ze omgebouwd tot smaakvolle, maar wel dure restaurants. Uitzicht op de city We belanden in het stadspark van waaruit we een onbelemmerd uitzicht hebben op de sky line van de city. Ook het Opera House en de Harbour Bridge liggen in volle glorie voor ons. We zijn niet de enige belangstellenden op dit punt, want de bussen met vooral oosterse toeristen rijden er af en aan. Opvallend is ook het grote aantal trimmers / joggers die ons voorbij hobbelen (meestal) of snellen (soms). Het zijn voornamelijk mannen in de leeftijdscategorie van 20 tot 40 jaar; uiterlijk en gezondheid zijn dan nog kennelijk belangrijk genoeg om dergelijke krachtsinspanningen te rechtvaardigen. Sydney Opera House Via de fraai aangelegde Botanische Tuinen bereiken we het Opera House. Het magische bouwwerk ziet er van dichtbij iets minder schitterend uit. We bekijken er op ons gemak de architectonische details. Tot onze verrassing bestaat het uit drie aparte gedeeltes, dat wisten we nog niet. We gaan er naar binnen en bekijken de tegenvallende foyer, maar we voelen niets voor een rondleiding. Achteraf een misser, want het schijnt er binnen heel indrukwekkend te zijn, hij is gewoonweg schitterend. Sydney Harbour Bridge Een van de beroemdste bruggen ter wereld en een geliefd symbool van Sydney. De Sydney Harbour Bridge is beslist een van de herkenbaarste en markantste bruggen ter wereld. Hij domineert de skyline en vormt een kant-en-klaar symbool voor de stad en haven waar hij zich uitstrekt. Hij werd in 1932 geopend als verbinding tussen het centrum en noorden van Sydney voor auto-, trein- en voetverkeer, maar dient nu ook als een spectaculair podium voor vuurwerkshows, zoals met het nieuwe millennium, de Olympische Spelen van 2000, elke nieuwjaarsdag en zijn 75e verjaardag op 18 maart 2007. 6

De brug bestaat uit één stalen boog van 503 meter lang, 49 meter breed en 134 meter hoog, al kan hij op warme dagen nog 18 cm hoger worden doordat het staal uitzet. De acht rijstroken - twee ervan waren eerst tramsporen -, twee treinsporen, een voet- en een fietspad lopen over een dek halverwege de boog op 49 meter boven het water. Hoewel de 39.000 ton staal voor het grootste deel uit het Engelse Middlesborough komt, waren de 1400 werkers allemaal afkomstig uit Australië; het project kwam als geroepen toen de Grote Depressie het land trof. Het beton en graniet voor de twee pylonen aan de uiteinden werden in het land zelf gemaakt en gewonnen. Het totale gewicht van de brug is 52.800 ton en hij wordt bij elkaar gehouden door zes miljoen met de hand geslagen klinknagels. Na de opening van de brug moesten automobilisten een sixpence tol betalen. Met het geld wilde men de bouwlening afbetalen. Dat gebeurde uiteindelijk in 1988, en de tol wordt nu gebruikt voor de onderhoudskosten en de kosten van de Sydney Harbour Tunnel. Omdat de brug van staal is, moet hij regelmatig worden geschilderd (30.000 liter verf per laag). De brug is toegankelijk voor het publiek, al moet je voor een wandeling over de boog geen last van hoogtevrees hebben. Panorama's Sydney Tower Op een steenworp afstand ligt het centrum met de wolkenkrabbers. We dwalen rond in de schaduwrijke spelonken tot we bij de Sydney Post Tower komen. We gaan er met een snelle lift omhoog naar het Panorama Deck voor een weids uitzicht op de stad en omgeving. We zien in de verte zelfs Botany Bay liggen, de plek waar James Cook eerste voet aan wal zette. Bij de entreeprijs hoort ook een Skytour, een multimediashow die iets tegenvalt. Overigens, voor het eerst in ons leven krijgen we ongevraagd korting op de toegangsprijs omdat we 'senior citizens' zijn! En we zijn pas voor in de vijftig... Anzac en kathedraal in Hyde Park Aan het eind van de middag zitten we in Hyde Park, waar een groots Anzac - monument ligt. Anzac is een afkorting van Australian & New Zealand Army Corps, een legergroep die in de beide wereldoorlogen aan de kant van de geallieerden vochten. Overal in Australië kom je monumenten voor die oud-strijders tegen. Aan de rand van het park ligt de St. Mary's Cathedral, gebouwd in neogotische stijl met hier en daar een Romaans element. Van binnen wel mooi, maar niet echt oud. Opvallend is het plafond dat helemaal van hout is gemaakt. De kerk is wel overdadig verlicht van binnen. The Red District We eten die avond Chinees. Australië is multicultureel, wat inhoudt dat je er overal 'buitenlands' kunt eten. Behalve Chinese zijn er onder meer ook Griekse, Indiase, Turkse, Thaise, Indonesische en Japanse restaurants. Ons hotel ligt aan de rand van de rosse buurt (red district), dus eetgelegenheden genoeg. Er liggen ook genoeg striptenten, Chinese 7

bottenkrakers, tattooo shops en wat dies meer zij. Het lijkt ons hier niet echt ruig aan toe te gaan, we hebben wel eens door louchere buurten rondgedwaald. Koffie in Starbuck's De volgende morgen krijgen we het ontbijt op onze kamer geserveerd. Het ziet er goed uit: eieren met bacon, toast, marmelade, orange juice, boter en koffie natuurlijk. Vandaag benaderen we het centrum vanuit de landkant. Via King's Cross wandelen we het westen van de city binnen. In de parken die we passeren (en waar we sigaretjes roken, dat is bijna nergens anders toegestaan) vallen ons exotische vogels als witte kaketoes en ibissen op. Ze zijn allerminst schuw te noemen. Regelmatig stoppen voor sterke bakken koffie, meestal bij zaken zoals Starbucks, het onvolprezen Amerikaanse Mekka voor koffieliefhebbers zoals ons. Darling Harbour We gaan anderhalve keer met de 'loop' rond, dat is een railverbinding boven de grond. In Chicago heb je een hele beroemde. Deze in Sydney is eigenlijk gewoon voor toeristen bedoeld. Bij de Darling Harbour stappen we uit. Daar heerst een beetje een kermisachtige toestand, maar de ruime keuze aan bezienswaardigheden maakt dit goed. Het Sea Aquarium laten we links liggen, dat schijnt ongeveer een kopie van het aquarium in Singapore te zijn. Lange tijd brengen we wel door in het interessante Maritieme Museum. Een bezoek aan de kanonneerboot (of is het een torpedobootjager?) Vampire en een onderzeeër is daarbij inbegrepen. We hebben goed weer vandaag, we maken dan ook enkele mooie foto's van de haven en omgeving. We eten nog eens een keer ouderwets 'fish and chips'. Vlakbij China Town heeft de Zuidchinese stad Kanton haar zusterstad Sydney een complete Chinese Tuin cadeau gedaan. We dwalen er langdurig rond en wanen ons waar in Suzhou, de stad der tuinen in China. Andere bezoekers hebben zich in fotogenieke Chinese gewaden gehuld, wat wel enkele plaatjes waard is. Op de valreep mogen we nog een kopje Pu Arh thee nuttigen (die smaakt naar aarde volgens Clim), daarna wordt de zaak gesloten. We springen in een taxi met een Sikh aan het stuur (zie je wel, multiraciaal hier), aangenaam keuvelend over India brengt de baardige jongeman ons terug naar ons hotel. Hoewel hij hier studeert, maakt hij toch de indruk een doodgewone immigrant te zijn. HAVEN VAN SYDNEY / NEW SOUTH WALES Omvang haven 55 km2 / Brug 134 m hoog, 49 m lang, met een kromming van 503 m. De haven van Sydney, een van de beroemdste havens ter wereld, is eigenlijk een verzonken vallei die 20 km landinwaarts reikt, tot aan de Parramatta-rivier. De diepte van de haven varieert van 9 tot 47 m bij eb en de grillige kust is meer dan 241 km lang. Bij de ingang van de haven liggen twee landtongen die zich uitstrekken tot in de Grote Oceaan. In 1788 verklaarde kapitein Arthur Phillip toen hij met de Eerste Vloot met detentieschepen in Sydney was aangekomen: `Het was alsof we het paradijs binnenkwamen ( ... ) toen het 8

vermoeide konvooi langs de grijsbruine en dorre landtong deze onaangetaste haven binnenvoer — het water was helderblauw, de kusten hoog en bebost maar niet steil, met talloze eilandjes, zandstranden en bomen die glinsterden in de zon’. Nu is Sydney Harbor National Park een geweldige plek voor een boswandeling. Het biedt spectaculaire uitkijkjes op de vele eilandjes en afgelegen zandstranden, omgeven door met heide bedekte kliffen en resten van een subtropisch regenwoud. Tot de fauna behoren hier zeevogels, die nestelen op klifranden, en de bedreigde kleine pinguïn, die in grote kolonies in de bescherming van de haven leeft. Groepsdiner en kennismaking Die avond vindt er buiten op een terras een nadere kennismaking van de groep plaats. Dat gebeurt tijdens een etentje in een Thais / Australisch restaurant. Een lijst met namen gaat rond en er worden enkele belangrijke afspraken gemaakt. Gelukkig blijken we niet de enige rokers in de groep te zijn. Een schoolmeisje en twee jongeren zijn ook van de partij, met hun ouders overigens. Zij blijken zich heel goed aan de groep te kunnen aanpassen, wat je van ons niet bepaald kunt zeggen. Verder zijn ook onze zuiderburen met zijn vieren in de groep vertegenwoordigd. Meer dan de helft van de overwegend oudere deelnemers blijkt net als ons in het onderwijs werkzaam te zijn. Als het koud wordt, is iedereen snel verdwenen. Sommige hebben nog duidelijk last van de jet lag. Morgen begint onze grote rondreis door dit omvangrijke continent aan de andere kant van de wereld. Punctuele groep De toast ontbreekt bij het ontbijt. Clim klaagt daarover bij de receptie en krijgt zonder morren korting. De groep is mooi op tijd, dat zal de hele reis zo blijven: Chapeau! Het komt zelfs enkele keren voor dat we veel eerder dan de geplande tijd vertrekken. Dat verbaast (en amuseert) onze gids Graham buitengewoon, zoiets heeft hij nog nooit meegemaakt. Via het zuiden van de stad rijden we richting Blue Mountains, die niet ver van de stad af liggen. Na 60 kilometer begint het al te stijgen. Het weer is vandaag omgeslagen en we komen in nevel en mist terecht.

BLUE MOUNTAINS Verregende Three Sisters Bij het uitkijkpunt van de Three Sisters regent het behoorlijk, er staat een gure wind en het is bitter koud. De groep hult zich in regenkledij en vertrekt voor een pittige wandeling. Alleen Clim en ik blijven achter bij chauffeur Graham, gezellig koffie drinkend. Alleseter Jos waagt zich aan een gigantische kom pompoensoep, maar kan die exotische opkikker weinig waarderen. Graham vertelt ons ondertussen zijn levensverhaal: Hij is ''out of business" vanwege hartproblemen, jarenlang heeft hij een eigen reisorganisatie gehad waarmee hij samen met zijn vrouw (die geologe is) groepen door de outback leidde. 9

Vandaar dat hij het stratenplan van de grote steden als Sydney en Melbourne niet kent. Hij is er voor zijn beroep als gids nog nooit geweest. Ook vertelt hij over Vietnam, waar hij een tijdje gestationeerd was. Hij had daar bewijzen verzameld voor het feit dat tweederde van de 250 Australische gesneuvelden officier was, een ongehoord hoog aantal. In een onofficieel stuk had hij verder gelezen dat de meeste van die officieren door eigen troepen neergeschoten waren. Dat was voor Graham gevaarlijke kennis, dat mocht zeker niet in de publiciteit komen. Om hem de mond te snoeren had men hem met S 5 (labiliteit) uit het leger laten vertrekken. Graham doet samen met Clim inkopen voor de groep bij de K-Mart supermarkt; we slaan voor $ 99,96 in. Ons budget is $ 100, dus we zitten er niet ver naast. Jos schuimt ondertussen de winkels af op zoek naar een sjaal, want het is toch wel koud hier, maar hij speurt tevergeefs. Pas enige uren later kunnen we in het stadje Katumba in een Indiase winkel de hand een sjaal leggen. Het is een grote winkel van Sinkel waar je letterlijk van alles spotgoedkoop op de kop kunt tikken. Je moet natuurlijk geen eisen stellen aan de kwaliteit, want die is afgrijselijk. Waarschijnlijk zijn alle goederen hier dan ook regelrecht geïmporteerd uit India zelf. GREATER BLUE MOUNTAINS / NEW SOUTH WALES Ouderdom Greater Blue Mountains ca. 440 miljoen jaar / Hoogste pieken ca. 1200 m / Vegetatie: bos De Greater Blue Mountains, die de dramatische achtergrond vormen voor de westelijke horizon in Sydney, worden gezien als de grootste, meest ongerept en mooiste wilde gebieden in New South Wales. Dit enorme gebied, met adembenemende uitzichten over woeste plateaus, steile kliffen, enorme monolieten, kloven, diepe, ondoordringbare valleien, bossen en moerassen staat op de Werelderfgoedlijst als locatie met een bijzondere biodiversiteit. Ook is hier de evolutie van de eucalyptusbomen en diersoorten goed te volgen en is het gebied een habitat voor de 'levende fossielen' die teruggaan tot de tijd dat Australië nog deel uitmaakte van Gondwanaland. Van de bergen — eigenlijk diep ingesleten zandstenen plateaus — zijn de Drie Gezusters, de Katoomba - waterval en Leura - cascade het beroemdst. In de bergen leven meer dan vierhonderd diersoorten, waaronder zeldzame reptielen zoals de groene en de gouden kikker. De aanwezigheid van de Aboriginals gaat 14.000 jaar, misschien zelfs al 22.000 jaar terug. Er zijn bijna zevenhonderd locaties waar grotten, tekeningen, werkplaatsen, gereedschap en andere objecten zijn gevonden.

10

Waterval en Scenic Ride Bij het kabelbaanstation pikken we de verkleumde groep op. Veel plezier heeft de wandeling hen niet gebracht. We dalen de Mount Victoria af en komen op de vlakte terecht. Het is inmiddels wat opgeklaard. We stoppen bij een historische hoogoven, de Blast Furnace. In deze streek werd steenkool en ijzererts gewonnen. We koersen door een glooiend landschap naar Lightgow, waar we in een Spartaans ingericht hotel met 2 vleugels ondergebracht worden. We hebben er een gezamenlijke doucheruimte. Er is geen verwarming op de kamers, gelukkig zijn de bedden er wel voorzien van elektrische dekens. In alles doet deze streek ons denken aan ons winterse verblijf in Zuid - Afrika: landschap, huizen, sfeer, lage temperaturen en kamers zonder verwarming. Het hotel heeft een pub waar op paarden en windhonden wordt gewed. We kijken er naar Australian rules football, een harde sport zo te zien. De stevige spelers incasseren bij dit spel de meest grove charges zonder morren. Working men's club Aan het eind van de hoofdstraat gaan we eten in wat eerst een klein restaurant leek. Gezien de naam hadden we een eenvoudige gelagzaal met een bende zuipende mijnwerkers verwacht, maar niets was minder waar. Eenmaal binnen blijkt het een enorm uitgebreid complex te zijn dat bestaat uit 2 goede restaurants met pluche zetels, rijkelijk van drank voorziene pubs en een gokhal. We laten ons door de vriendelijke receptionist bij de bar als clublid inschrijven, een formaliteit, en we storten ons op het aantrekkelijke buffet. De grote lappen vlees worden er voor onze ogen klaargemaakt. Ook dit lijkt op Zuid - Afrika. De prijzen zijn alleszins redelijk, we betalen nog geen 10 euro voor dit uitgebreide diner (zonder drank overigens). Als we terug naar het hotel lopen, is het kwik bijna tot het nulpunt gezakt. Vannacht zal het zeker gaan vriezen. Abercrombie Caves Na een gezamenlijk ontbijt met Nescafé (brrrr...) rijden we nog een stukje westwaarts naar de Abercrombie Caves. We bevinden ons op een hoogvlakte met veel schapen en runderen in uitgestrekte weilanden. Daar spotten we onze eerste kangoeroes in het wild. We krijgen een uitstekende rondleiding door de grot, eigenlijk een ondergrondse doorgang van 200 meter lang van een rivier door de rotsen. De stalactieten en stalagmieten zijn er niet echt bijzonder, maar de omgeving is prachtig. Na de grotten bezocht te hebben verzorgt Graham voor ons een barbecue. De crimson rosaries (een soort parkietachtige vogels) worden steeds brutaler en komen op een gegeven moment ongegeneerd het brood van tafel pikken.

CANBERRA (A.C.T.) We vervolgen onze weg door een vlak landschap met hier en daar een doods stadje en veel vee. Via de Hume Highway (de verbindingsweg tussen Sydney en Melbourne) rijden we Canberra binnen. De hoofdstad van Australië heeft een apart territorium toegewezen gekregen. We rijden wat monumenten langs, onder andere het War Memorial en het oude 11

parlement. Graham raakt in deze stad helemaal gedesoriënteerd, zodat een van onze reisgenoten hem moet helpen met kaartlezen. De volgende dag zullen we hier terugkomen voor foto's, want nu is de schemering al ingevallen. We hebben er een soort backpackers hotel, maar wel van goede kwaliteit. We vinden de planmatig aangelegde stad niet bijster interessant. De Australiërs zelf trouwens ook niet getuige de uitspraak: "The best view of Canberra is from the back window of a departing train". Parlementszetel in moeilijke tijden Toen in 1901 het Gemenebest Australia in het leven werd geroepen, creëerde de federale overheid een nieuwe regeringszetel voor de nieuwe natie. In 1908 viel de keuze op Canberra. De Amerikaanse architect Walter Burley Griffin won een internationals ontwerpwedstrijd en plande een imposant parlementsgebouw op Camp Hill. Het project werd echter uitgesteld toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Na de oorlog besloot men een tijdelijk gebouw neer te zetten, direct ten zuiden van Griffins locatie, dat niet langer dan vijftig jaar als parlementsgebouw zou dienen. Op 28 augustus 1923 ging de eerste schop in de aarde en op 9 mei 1927 opende de hertog van York — later koning George VI — het gebouw. Griffins ontwerp was ornamenteel en markant, maar de nieuwe architect, de Australiër John Smith Murdoch, ontwierp een bouwwerk in de sobers klassieke stijl die veel regeringsgebouwen uit die periode gemeen hebben. Het bescheiden en functionele gebouw baadt dankzij vensters, dakramen en lichtkokers in natuurlijk licht en telt vale veranda's en colonnades. De sterke horizontale lijnen en het simpele, strakke exterieur van het gebouw sluiten aan bij de geometrische patronen en enkele vlakken van het interieur. Elk element van het gebouw, inclusief de gehele inrichting, is ontworpen naar Murdochs plannen. De hoofdvertrekken zijn de King's Hall, genoemd naar het prominent aanwezige beeld van koning George V, het Huis van Afgevaardigden en de Senaat en de suite van de ministerpresident, een uitbreiding uit 1974. Toen het parlementsgebouw openging, werkten er zo'n driehonderd mensen. In de jaren 80 waren dat er echter inmiddels vierduizend geworden en moest er een nieuw parlementsgebouw komen. Het verrees op de heuvel waar het oorspronkelijk gepland was. Excursie door geplande stad De volgende dag verzorgt Graham een excursie door de moderne stad. We bezoeken het nieuwe parlement, het House of Parliament met de Senaat. Een modern gebouw met veel groen marmer. We zijn er om 10.00 uur de eerste bezoekers. Dan volgt nog eens het War Memorial. Op een heuvel ligt op 870 meter hoogte de Telstra Tower. Ook die bezoeken we, maar boven is alles in mist gehuld. Een mooi panorama wordt ons zo door de neus geboord. Daarna verdwaalt Graham gruwelijk in het ietwat vreemdsoortige stratenplan van de stad. Drie keer rijden we dezelfde straat in. Een energieke reisgenoot moet hem tenslotte als volleerd navigator uit de brand helpen. 12

De Murray - rivier We beginnen aan een lange ruk van 350 kilometer zuidwaarts, over heuvels en door dalen. We lunchen bij een take away-restaurant. Bij de onopvallende stad Albury verlaten we de staat New South Wales en komen we in de staat Victoria. De brede rivier de Murray (de grootste van Australië) vormt hier de grens. Tegen het vallen van de avond bereiken we het voormalige gouddelverstadje Beechworth, waar ons een prima geoutilleerd motel wacht. De middenklassenhotels in Australië zijn pas echte "value for money"! Je krijgt dus waar voor je geld, 50 dollar per kamer gemiddeld (1 Australian dollar is 55 eurocent: € 0,55) De panden aan de hoofdstraten zijn netjes gerestaureerd. Jammer dat we hier niet overdag kunnen rondstruinen. Omdat het winter is valt het duister al vroeg hier, tussen half zes en zes uur. We zitten in een niet-rokerskamer, dus dat wordt sigaretjes paffen op het balkon. We vinden dat niet erg, zo kunnen we ook nog eens een frisse neus halen. Stoppen voor bezienswaardigheden: 's Morgens vergeet Clim onze drankvoorraad uit de koelkast in te pakken. We moeten daarom terugrijden, gelukkig zijn we nog net niet het stadje uit. Op weg naar de zuidelijke metropool Melbourne bezoeken we een drietal bezienswaardigheden: • Glenrowan. Het stadje waar de bushtucker Ned Kelly werd neergeschoten door een posse. Kelly was een beruchte struikrover op het einde van de negentiende eeuw. Hij wordt in deze streken vereerd als een volksheld, een soort Robin Hood. Graham: "Australians love losers..." We bezoeken zijn museum met onder meer zijn geïmproviseerde harnas en winkels die vol staan met toeristische kitsch. Ach, als je geen echt lange historie hebt moet je er zelf maar iets van maken. • Een kaasmakerij. De kazen zien er smakelijk uit, we zitten hier niet voor niets in cattle country. Je kunt er ook verse streekproducten kopen, maar verder is er echt niets interessants te zien. • Een wijnproeverij. We zitten nu in de buurt van de Yarra - vallei, een van de zes bekende wijnstreken van Australië. De Brown Brothers is er een van de grootste wijnhuizen. We zijn bierdrinkers, dus we houden de wijn voor gezien en drinken er koffie. Voor bier is het nog veel te vroeg.

MELBOURNE Aankomst in Melbourne Parallel aan de Australian Alps (de Snowy Mountains hebben zo te zien geen sneeuw vandaag) koersen we door naar Seymour, een stadje op 90 km van Melbourne. Daar lunchen we bij een shopping mall. Ook hier verrijdt Graham zich weer eens. Een dik uur later rijden we de voorsteden van Melbourne binnen. Dit is een echte immigrantenstad, dat zie je aan de namen van de winkels aan de straat. Grieks, Turks, Libanees, Italiaans, noem maar op, je 13

treft ze overal aan. Als we het centrum naderen, begint Graham weer in de fout te gaan. Deze keer moet Jos corrigerend ingrijpen. Het Miami Motor Inn motel waar we ondergebracht worden is o.k., maar alleen moeten we verhuizen van een ruime non-smoking room naar een veel kleinere kamer waar roken wel is toegestaan. We gaan nog even te voet de stad in, maar al gauw valt de duisternis in. We duiken een gezellig Ierse pub in, waar we gratis hapjes aangeboden krijgen. De vaste klanten zijn bezig met een trivia quiz (weetjes quiz, algemene ontwikkeling). We eten bij een Chinese boy die ook veel Japanse en Thaise gerechten op het menu heeft staan. We zijn nu iets langer dan een week onderweg. Op Sydney na hebben we geen echte hoogtepunten beleefd. In Australië, geen land maar een werelddeel, zijn de afstanden gigantisch groot en treinen spelen er een belangrijke rol om die te overbruggen. Tot de beroemdste behoort de Indian Pacific, “The Great Train”, met zijn traject van 4.352 kilometer tussen Sydney en Perth een van de langste treinverbindingen ter wereld. Maar er is ook The Ghan tussen Adelaide en Alice Springs in het “rode” hart van het land. Gratis sight seeing per tram Om een uur of tien lopen we naar het centrum, waar we op de Free City Circle Tram stappen. Deze tram brengt je gratis in een half uur tijd rond heel downtown van Melbourne. En wie is er ook van de partij? Juist ja, Graham. Onze gids heeft het niet breed en wil eindelijk eens Melbourne op eigen houtje bekijken. Weinig toeristen weten van deze unieke mogelijkheid om de stad globaal en ook nog gratis te bezichtigen af, dus de tram blijft gedurende de hele rit halfleeg. Even het internet op Na meer dan een heel rondje gemaakt te hebben stappen we bij de Library uit om daar gratis te internetten. We zijn echter noch lid, noch Australisch, daarom krijgen we geen toegang tot het www. Vlakbij ligt echter een internetcafé waar Jos zijn e-mail ophaalt en de bezoekerstellers van zijn websites bekijkt. Hij ontdekt tussen de mail een bericht van Mieke, een oude vriendin die nu in Adelaide woont en waar we over een week op bezoek gaan. We mailen direct terug dat we in aantocht zijn en geven concrete details door. Zandstenen bouwwerken uit 19de eeuw Vervolgens beginnen we aan een echte sight seeing walk door de stad. We beginnen bij de oude Goal (stadsgevangenis) waar ooit Ned Kelly opgesloten heeft gezeten. De mythe over die Ned begint ons zo langzamerhand een beetje de keel uit te hangen. Hij was gewoon een boef, punt uit. Hier in de buurt liggen tal van oude gebouwen die uit grote blokken zandsteen zijn opgetrokken: een museum, de universiteit en een rechtbank bijvoorbeeld. En niet te vergeten de talrijke kerken en kapellen natuurlijk.

14

In een weids aangelegd park ligt de National Gallery of Victoria, een goed geoutilleerd kunstmuseum dat we echter door tijdgebrek links laten liggen. Met name de St. Patrick's Cathedral, die op een heuveltje staat achter het parlement, is van binnen de moeite waard met zijn gelige lichtinval. Hij is opgetrokken in neogotische stijl. Het is een katholieke kerk, de andere kerken zijn veelal van een andere denominatie; anglicaans, presbyteriaans e.d. Saint Paul's Cathedral Om het parlement van binnen te kunnen bezichtigen zijn we net te laat, ze sluiten om 12.00 uur pal voor onze neus de deuren. Er tegenover ligt het Princess Theatre, vergane glorie uit het begin van de twintigste eeuw. Heeft wel een aardig interieur. We passeren het Gold and Treasure Museum en een half dozijn andere belangwekkende gebouwen voor we Flinder's Street met zijn oude opgeknapte trams bereiken. Daar ligt het indrukwekkende stationsgebouw uit 1907 met de anglicaanse St. Paul's Cathedral er tegenover. In die laatste staat een oud vrouwtje bij wijze van spreken reclame te maken voor het geloof, of is het alleen maar voor de kerk? Ze wil ons een rondleiding geven, maar daar zien we van af. De kerk is niet groot, maar alles is er tot in de puntjes verzorgd. Hier wordt perfect gepoetst. De Rialto Tower We steken de brug over de Yarra River over en belanden in een nieuwer gedeelte ten zuiden van de stad. Aardig uitzicht op downtown aan de overkant. De rondvaartboten op de rivier liggen er in dit seizoen werkloos bij. We slenteren door het Victoria Arts Centre, een modern gebouw met een hoge slanke spits. We blijven niet lang tussen deze modernistische gebouwen hangen en steken via een andere brug weer de rivier over. Oever Yarra - rivier en skyline van de city We gaan met een Turkse liftboy omhoog de Rialto Tower in. Het uitzicht valt vanwege de heiigheid iets tegen, maar de fototentoonstelling en vooral de film is redelijk van kwaliteit. We drinken cappuccino op het Observation Deck dat zich 255 meter boven de grond bevindt. Een volgende bezienswaardigheid is de Bank of America waar we gewoon naar binnen lopen. De hal wordt er bekroond door een stijlvolle koepel met een zestal mooi vormgegeven nissen er omheen, alles is sfeervol verlicht. Het is evenwel niet de bedoeling dat toeristen zoals wij daar staan rond te gapen, dus we lichten al snel onze hielen. Shopping arcades and taverns In de buurt liggen enkele ouderwetse shopping arcades (shopping malls, winkelgalerijen), onder andere de Rock Arcade die zeker 100 jaar oud is. De winkeltjes verkopen exclusieve en daarom ook dure spulletjes waarin we niet zo geïnteresseerd zijn. Hoewel, Clim ontdekt toch iets van zijn gading, namelijk een muntenantiquariaat. Hij is er pas weg te slaan nadat hij voor minstens vijftig dollar oude munten uit 1950 heeft aangeschaft. Jos vermeit zich 15

ondertussen in een boekwinkel. Het lukt hem de zaak te verlaten zonder iets te kopen, dat komt niet vaak voor. Enkele straten verderop begint China Town, maar we geven de voorkeur aan een bezoek aan een Ierse taveerne, een beetje verstopt in een onopvallend steegje. Het is happy hour in het souterrain café, maar zoals overal geldt ook hier: gezelligheid kent geen tijd. De klandizie bestaat voornamelijk uit kantoortypes die zojuist een punt achter hun werkdag in de city hebben gezet. Telefoneren Een taxi (met alweer een Indiase chauffeur) brengt ons terug naar ons hotel. Clim wil 's avonds Mieke bellen, maar de receptie heeft onze directe buitenlijn afgesloten. Clim gaat verhaal halen en even later is de verbinding hersteld. Het blijkt dat er al te veel gasten misbruik maken van deze faciliteit door te "vergeten" hun telefoonrekening betalen. We maken afspraken met Mieke die zo te horen blij is dat we er aan komen. We dineren die avond in een redelijk geprijsd café - restaurant. Jos geniet van konijn, een gerecht dat je niet vaak op het menu van restaurants ziet staan. Gelukkig kunnen we er roken, maar alleen aan de bar. Dat levert hun van onze kant extra omzet op. Industriegebied Als we die morgen Melbourne uitrijden mist gids Graham een duidelijke afslag naar een brug, waardoor hij eens te meer met de handen in het haar zit. De reizigers voorin moeten hem weer eens bijstaan om de stad uit te komen. We rijden door een uitgestekt havengebied. Bij de grote satellietstad Geelong (veel industrie) wordt het landelijk. In Torquay begint officieel de Great Ocean Road die 300 kilometer lang is. Voorlopig is die nog niet zo spectaculair. Een soort rotskust zoals die overal in de wereld te zien is. Ochtendkoffie gebruiken we in het doods overkomend badplaatsje Lorne, lunch volgt in Glenaire Gulch, mooie uitzichten hier. Vanaf Apollo Bay krijgt de kust een ruiger karakter met veel baaien, smalle inhammen en steile afgronden. Een paar keer stappen we uit. De koude wind valt ons het meest op hier, die komt rechtstreeks vanuit Antarctica aangewaaid. Wandeling door gematigd regenwoud In het Otway National Park maken we een wandeling van een half uur door een gematigd regenwoud. De route is goed aangegeven, we hoeven maar een plankier te volgen, heel handig gezien de moerassige ondergrond. Reusachtige eucalyptusbomen met veel varens en mossen, watervallen en rotsformaties. Dieren zijn er niet te zien. De flora in dit natuurgebied is heel gevarieerd en doet denken aan de oerwouden in de tropen, zij het dat het hier niet zo benauwd en warm is.

16

OTWAYGEBERGTE / VICTORIA

Omvang Otwaygebergte 50 km2 / Vegetatie: gematigd regenwoud Het Otway-gebergte loopt langs de zuidkust van Victoria. Deze groene regio met gematigd regenwoud dateert van 140 miljoen jaar geleden, uit de tijd van Gondwanaland, toen hier nog dinosaurussen rondliepen. De zware regenval stimuleert de groei van dicht regenwoud, met vooral zuidelijke beuken en boomvarens, lage varens en mossen. Wie door het gebergte wandelt, kan hier een paar van de grootste bomen ter wereld en prachtige watervallen bewonderen - meer dan de helft van alle watervallen in Victoria ligt in het Otway - gebergte. Aan het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw werd er veel gekapt: tegenwoordig lopen er wandelpaden door de valleien langs het spoor van de oude houttram. Plaatselijke milieuorganisaties proberen de watervallen en het gebergte te redden. Onlangs werd een klein nationaal park uitgebreid, nadat opnieuw een stuk bos was gekapt. Door het groeiend aantal protesten besloot de plaatselijke overheid in 2004 een groot deel van het gebergte uit te roepen tot nationaal park, zodat niet alleen een klein gebied rond de Kaap Otway, maar nu ook grote stukken regenwoud en de belangrijkste watervallen worden beschermd.

GREAT OCEAN ROAD The Twelve Apostles Later op de middag rijden we langs de zgn. Ship Wreck Coast, een stuk kust waar meer dan 80 schepen zijn vergaan. Even verderop liggen de hoogtepunten van deze route, de Twelve Apostles. Men heeft er de toeristen in de watten gelegd, want bij de mooiste uitzichtpunten staan banken. Alles is ook gemakkelijk bereikbaar via goed onderhouden en duidelijk aangegeven paden en wandelroutes. In een uur tijd stoppen we bij vijf verschillende plekken: o.a. London Bridge, the Grotto, Bay of Islands en Loch Ard Gorge. TWAALF APOSTELEN / VICTORIA Hoogte Twaalf Apostelen rotsformaties tot 46 m / Type gesteente: kalksteen. De overweldigende Twaalf Apostelen zijn iconische rotsformaties langs de Great Ocean Road in Victoria. Deze enorme rotsblokken rijzen als wolkenkrabbers uit de oceaan omhoog en zijn een indrukwekkend gezicht in het spectaculaire Port Campbell National Park. De hoogste rots is 46 m hoog en de kalksteenkliffen die de achtergrond vormen van de Apostelen zijn tot 70 m hoog. De kalksteen werd gevormd door de skeletten van mariene diertjes es die op de zeebodem terecht kwamen. Toen de oceaan zich in de laatste ijstijd terugtrok, kwam de kalksteen bloot te liggen. De volgende 20 miljoen jaar hadden wind en zeewater vrij spel en werd de kalksteen geërodeerd tot de huidige vorm. De meedogenloze oceaan en felle winden erodeerden zachte kalksteen en vormden grotten die uiteindelijk bogen worden. Toen deze bogen 17

instortten, bleven hoge rotsen over die als stenen wachters voor de kust bleven staan. Deze opvallende rotsen worden de Apostelen genoemd en bevinden zich in een even opvallend kustgebied. De kliffen brokkelen elk jaar zo'n 2,5 cm af. Op deze manier zullen er uiteindelijk nog meer Apostelen worden gevormd Walvisvaarders en robbenpelsjagers We overnachten in Warrnambool, een klein havenstadje dat in de negentiende eeuw een centrum voor walvisvaarders en robbenpelsjagers was. Graham wil ons bij een verkeerd hotel afzetten, maar wij weten hem bijtijds te corrigeren. Het stadje vervult een streekfunctie, de bewoners van de dorpen rondom de stad komen hier hun grotere inkopen doen. We genieten van een uitgebreid Chinees buffet. We verbazen ons weer eens over de gigantische hoeveelheden voedsel die men hier naar binnen slaat; niet voor niets behoort de bevolking van Australië (o.a. na die van de USA) tot de dikste van de wereld. Bij een bottle shop slaan we een voorraadje drank in. Het is een druk beklante zaak, waaruit blijkt dat de Australiërs ook op het gebied van 'booze' hun mannetje staan. Koala's, kangoeroes en emoes in vulkaankrater Al vroeg in de ochtend bezoeken we het Mount Gambier natuurgebied dat in een voormalige vulkaankrater is gesitueerd. Daar worden we voor het eerst echt geconfronteerd met koala's, die ons vanuit de toppen van de bomen lodderig aanstaren. Ook zien we er voor het eerst emoes vrij in het wild rondlopen. Ze zijn niet echt schuw, dat zal wel komen omdat ze aan bezoekers gewend zijn geraakt. De kangoeroes zijn er van het grote, bruine soort en zijn evenmin bang uitgevallen. Na een game drive volgen we de kust verder. Port Fairy en Cape Bridgewater Als we Port Fairy willen bekijken (een walvisvaarderhaven) worden we overvallen door een fikse hagelbui. Een langere stop volgt in Cape Bridgewater. Een fikse wandeling over de klippen voert ons naar een robbenkolonie; het duurt ons echter te lang en we keren terug om in een verlaten strandkiosk koffie te drinken. Ook andere van de groep gaan eerder terug. Er hangt een droefgeestige sfeer, het weer is niet zo best en de robbenkolonie viel volgens sommigen toch wel iets tegen. Een echte zuivelstreek Direct achter de kust is het land vlak, het wordt gebruikt om vee te weiden. Dit is dan ook een echte zuivelstreek. Af en toe is er een beetje bos of struikgewas te zien. In een onaanzienlijk plaatsje bezoeken we een 'pot hole' die iemand uit een ver verleden tot tuin heeft omgebouwd. We vinden het niet zo bijzonder. Er schijnen hier beenderen van prehistorische, nu uitgestorven dieren gevonden te zijn. Als laatste wordt gestopt bij een kanaal van enkele kilometers dat door slechts 2 mannen in enkele jaren tijd is gegraven. Een

18

prestatie van formaat dus. Het diende om een moeras te draineren en was niet bestemd voor scheepvaart. Motelletje in Robe Robe is het volgende kleine plaatsje dat we aandoen. Hier overnachten we in een enigszins onderkomen motelletjes. De mensen zijn er wel aardig. Voor het donker wordt maken we een wandeling naar het lege strand en de weinig interessante kust. Na een afzakkertje in de lokale pub (typisch Ierse sfeer) eten we uitgebreid in het hotel. Ze hebben er een uitstekende keuken en we laten ons de roast beef goed smaken.

COORONG Coorong National Park Achter Robe begint het National Park van de Coorong. Het is een wetland met strandmeren, moerassen en hoge zandduinen. Naast de aparte flora heeft deze biotoop natuurlijk ook een heel bijzondere fauna. We stoten al gauw op een wombat, dood langs de weg liggend. Aangereden, beweert Graham, maar als we het zware dier omdraaien gulpt er bloed uit wat een duidelijke schotwond is. Even verderop vindt iemand de patroonhulzen. Een of andere onverlaat heeft dit beschermde dier gewoon voor de lol neergeknald. Een tijdje later ontdekken we een nog levende wombat die langs de weg scharrelt, wat opmerkelijk is omdat dit typische nachtdieren zijn. Hij maakt zich uit de voeten als hij ons opmerkt. In dit gebied schijnen nog meer dan 10.000 wombats te leven. Geen aboriginal gerechten We hebben bij een restaurant dat door aboriginals wordt gerund een lunch gereserveerd, maar het blijkt gesloten. Afspraken gelden hier blijkbaar niet. Later komen we een abovrouw in een gloednieuwe 4 WD tegen, de uitbaatster van het restaurant. Zij reageert nogal onverschillig op onze vragen waarom de zaak dicht is. We rijden dan ook maar door en eten ergens bij een take away in een plaatsje waar de lobster de scepter zwaait. Een reuzenuitvoering van dit beest staat er langs de weg. Zandduinen beklimmen De zandduinen zijn al van verre goed te zien. Ze ogen indrukwekkend en het kost nogal wat moeite om ze te beklimmen. Vanaf de top heb je uitzicht op het uitgestrekte strand van de Coorong. De zandheuvels zien er allemaal heel maagdelijk uit, hier komen klaarblijkelijk weinig toeristen. We rijden verder langs de oevers van Lake Alexander, een ondiep strandmeer.

19

COORONG / SOUTH AUSTRALIA Oppervlakte Coorong 50.000 ha / Lengte Coorong 100 km Naast de zuidelijke oceaan en dicht bij de monding van de Murrayrivier in Zuid - Australië ligt een strook parallelle zandduinen. In de pan tussen de duinen ligt een zoutwaterlagune die tienduizenden jaren geleden werd gevormd. Dit is de Coorong, een 50.000 ha groot nationaal park dat belangrijk is als tijdelijke rustplaats voor trekkende wadvogels, die worden aangetrokken door de zoute en natte omgeving: het schiereiland Younghusband is een populaire bestemming voor bezoekers. De Coorong werd in 1966 uitgeroepen tot nationaal park om het landschap met duinen, lagunes, drasland en kustbeplanting te beschermen en ook de vele vogels, dieren en vissen die er leven of langskomen een veilige plek te bieden. Het ecologisch belang van het park werd erkend toen het IUCN (de Internationale Unie voor de Bescherming van de Natuur) het in 1975 op de lijst met 'draslanden van internationaal belang vooral voor watervogels' plaatste. Zes jaar later ondertekenden Australia, Japan en China een akkoord om trekvogels en bedreigde vogels en hun leefomgevingen te beschermen. De Murray, levensader van Australië We komen uit bij de Murray, de langste rivier van Australië die hier in de buurt in de Indische Oceaan uitmondt. We moeten wachten op de ferry die ons overzet. Het is nu niet ver meer naar Adelaide, de stad waar we een hele dag gaan doorbrengen. Voor we naar het hotel rijden bezoeken we het uitzichtpunt op Mount Lofty dat in de Adelaide Hills gelegen is. Jammer genoeg is het te heiig om echt van het panorama te kunnen genieten. Tijdens het inchecken bij het hotel is er van enige hectiek sprake met als gevolg dat we geen afscheid kunnen nemen van gids / chauffeur Graham. Jammer, we mochten hem wel, ook al ging hij herhaaldelijk in de fout. Hij was zich daarvan echter bewust getuige de zelfspot die hij dan aan de dag legde. Wij mogen die vorm van humor wel. Morgen krijgen we een nieuwe gids / chauffeur. Benieuwd wie dat dan alweer mag zijn. MURRAY - RIVIER / VICTORIA Lengte Murray 2600 km / 20 miljoen jaar lang al stroomt de Murray vanuit de bergen omlaag naar de wijde oceaan. Vanaf de bron op Kosciuszko, meer dan 2012 m boven zeeniveau, loopt de Murray over een afstand van 2.615 km naar de oceaan, wat hem de op zes na langste rivier ter wereld maakt. De Murray en de verscheidene zijrivieren bevloeien een enorm groot gebied – het Murliggen. Uiteindelijk komt de rivier uit in het Alexandrina - meer voordat hij uitmondt in de Encounter-baai bij Adelaide. De Murray bevat weinig water vergeleken met andere grote rivieren, en door de enorme schommelingen in de stroom kan hij in droge tijden zelfs droogvallen. 20

Tegenwoordig worden de Murray en zijn zijtakken in toom gehouden door verschillende reservoirs, dammen en irrigatiesystemen die de rijkste landbouwgebieden van Australië van water voorzien. De toenemende saliniteit en vervuiling door afwateringsinstallaties is echter een groot probleem geworden. Om de vervuiling te compenseren, is er een campagne opgestart om 10 miljoen bomen te planten. De Murray en zijn zijrivieren bevloeien een enorm gebied – het Murray / Darling-bekken bedekt ongeveer een zevende van het totale landoppervlak van Australia en omvat de helft van Victoria, driekwart van New South Wales, een kwart van Zuid-Australia en een stuk van Queensland groter dan de hele provincie Victoria. Bij de bron valt de Murray binnen een afstand van 201 km 1.524 m omlaag, waarna hij hoe dichter hij bij de oceaan komt, steeds langzamer stroomt. De rivier stroomt daarna door uiterwaarden die worden onderbroken door rivierarmen en binnenwateren, met op de oevers kenmerkende rode eucalyptusbomen, terwijl her en der ook zandstrandjes liggen.

ADELAIDE Weerzien na vele jaren We komen op zondagavond rond 18.00 uur in Adelaide aan. We zitten in het Festival Lodge Motel vlak bij het centraal station van de stad. Clim brengt onze oude vriendin Mieke telefonisch van onze komst op de hoogte en een uur later komt zij ons ophalen. We besluiten eerst te gaan eten bij een Thais restaurant, waar we herinneringen ophalen en nieuwtjes uitwisselen. We hebben elkaar in 22 jaar tijd slechts tweemaal gezien, toen zij wegens sterfgevallen in haar familie in Nederland was. Na het eten bezoeken we haar huis in een van de buitenwijken van deze toch wel uitgestrekte stad; ze telt ongeveer een miljoen inwoners en is de op vier na grootste stad van Australië. Als Mieke ons na middernacht afzet bij het hotel, neemt zij en passant onze vuile was mee, die gaat vannacht nog in haar wasmachine en droger. Tof toch? Easy going in Adelaide Het is maandag, het is nu veel drukker op straat. Er wordt gewerkt in deze stad. Na het ontbijt kopen we een bloemstuk voor Mieke, die iets later dan afgesproken arriveert. Ze heeft de halve nacht aan ons wasgoed gewerkt, de lieve schat, maar die is nu wel piekfijn in orde. We toeren de hele dag in haar auto rond. We bezoeken allereerst het Cleland Wildlife Park, dat op de hellingen van de Adelaide Hills is gelegen. Daar zijn vele inheemse diersoorten (vooral veel kangoeroes en walibies) in het wild te bezichtigen. Ze zijn er behoorlijk tam, je mag ze dan ook voeren met speciaal bij de kassa aan te schaffen zakjes voer. In de speciale aviaries vliegen tal van soorten vogels rond, met name de bekende kookaburro en allerlei soorten parkieten (zo noemen we ze maar even, ze heten echter anders...) We zien er verder ook dingo's, slangen, pelikanen Het weer is uitstekend en we nemen er ons gemak van. Urenlang slenteren we door het park en wisselen we ervaringen uit. Het is er niet druk, per slot van rekening is het winter hier en dan blijven zo te zien de lokale toeristen thuis. (O ja, het is ook nog maandag, de meeste mensen moeten dus werken!) 21

Hahndorf, een Duitse "enclave" Later in de middag gaan we op bezoek bij een schoonzus van haar die in het typisch Duitse dorp Hahndorf een gezellig huisje bewoont. We trakteren op gebak, dat wordt uiteraard Schwarzwalder Kuchen. Na dit knusse intermezzo begeven we ons naar de moderne jachthaven in Glenarin, gelegen in het zuiden van de stad nabij de luchthaven. Daar ligt ook nog het schip waarmee de eerste kolonisten in Adelaide arriveerden, onder andere John Flinders. Het is nu een restaurant. Dure appartementen en trendy winkels omzomen de haven. Veel winkeltjes zijn echter opgeheven, de locatie is er te prijzig en te omzet te klein, dat kan Bruin dus niet trekken. De uitzichttoren is dicht, zodat we besluiten naar Mieke thuis te gaan eten. Dat is klaargemaakt door de oudste dochter, die vandaag nog jarig is ook; ze wordt zestien. Rond tien uur nemen we afscheid van de kids en worden we weer naar ons hotel teruggebracht. "Partir, c'est mourir un peu", dat gevoel hebben we een beetje als we ook van Mieke afscheid moeten nemen. Terug op onze kamer pakken we onze reistassen helemaal opnieuw in, want we moeten met die pas gewassen en gestreken kleren toch enige zorgvuldigheid betrachten. De gids wordt afgelost Om acht uur vertrekken we. Onze eerste dag naar en door de outback ligt voor ons. We hebben een nieuwe gids / chauffeur, Jenn geheten. Dat is een afkorting van Jennifer, want het betreft hier een jong, fors vrouwspersoon met een mannelijke uitstraling. Zij zit nog niet lang in dit vak, maar heeft jaren in het buitenland doorgebracht (Spaans geleerd in Mexico en Venezuela, Engels gedoceerd in Praag). We koersen rechtstreeks naar het noorden. Onderweg leert Jenn alvast alle namen van de reizigers van buiten, daar is ze wel handig in. Ook regelt ze een en ander voor de gezamenlijke pot (the kitty?) waarvan gegeten moet worden. De komende twee weken zullen we acht nachten kamperen in de outback. Er moet dan zelf gekookt worden omdat er geen restaurants en dergelijke in de buurt zouden zijn. Wij twijfelen daar sterk aan; wij doen daar dan ook niet aan mee. We houden bovendien niet van die gedwongen in elkaar geflanste etentjes. Al de eerste avond zal blijken dat het gelijk aan onze kant ligt. Overal waar we kamperen zijn restaurants of pubs aanwezig waar je goed voedsel kunt krijgen. We komen dan ook niets te kort in de outback. Nou ja, zo'n gids moet het natuurlijk spannend maken voor ons 'avonturiers', dagenlang zullen we niet aan water kunnen komen. We moeten volgens Jenn daarom een voorraadje aanleggen van enkele liters per persoon. Ook moeten we voor onze gezondheid (om niet uit te drogen) minstens 5 liter water per dag drinken. Dat klopt dus ook niet, in de winter is daar zeker geen behoefte aan. En ja jongens, wat we "out there" allemaal zullen gaan zien is gewoonweg "marvellous" en "magnificent"! Bereid je maar alvast voor op een onvergetelijke reis, een ervaring die je nog lang zal heugen. Om kort te gaan, reclamepraat vinden we het.

22

Wijn proeven In de ochtend rijden we door een verstedelijkte streek die allengs meer landelijk wordt. Het is hier nog vruchtbaar (dat wil zeggen dat er water beschikbaar is). Er wordt nog eens gestopt bij een wijnboerderij om het kostbare goedje voor de zoveelste keer te proeven. Vlakbij ligt de befaamde Barrossa Vallei, waar Duitse immigranten in de negentiende eeuw wijndruiven zijn gaan verbouwen. We bezoeken die niet, maar stevenen recht op de outback af. Soms stoppen we bij een stoffige plaatsjes met namen als Wilmington en Quorn om iets te bezichtigen, inkopen voor het eten te doen of iets te drinken. De omgeving is weinig interessant zoals verwacht. Diner en kampvuur Tegen de avond komen we in Wilpena Pound aan. Dit is een arena-achtig dal omgeven door de bergen van de Flinders Range. Hier zullen we onze eerste nachten in tenten doorbrengen. Het eerste wat we zien als we de camping site oprijden is een enorm restaurant. Nee hoor, in Australië hoef je niet te verhongeren. Tot onze verrassing eet de groep ook in het restaurant, er is een soort welkomsmaal gepland. Jos eet er een Schnitzel en is een uur later zo ziek als een hond. Een dag lang zal hij in de tent blijven liggen, om het uur naar buiten vluchtend om over te geven. Gelukkig liggen de toiletten en douches vlakbij. Na het eten wordt er doorgaans een kampvuur aangelegd, waar de groep zich omheen schaart om de dag te bespreken en verhalen te vertellen. Midden in de nacht worden we wakker van scharrelende kangoeroes rond onze tenten. Je kunt horen hoe ze grazen. Dat doen ze voornamelijk 's nachts; overdag liggen ze meestal te dutten op de schaarse schaduwrijke plekken in het veld.

WILPENA POUND Omvang Wilpenakraal 100 km2 / Locatie Flindersgebergte / Hoogte Saint Mary's 1170m In het hart van het Flindersgebergte ligt de Wilpenakraal, een enorme, kraterachtige formatie die het omliggende vlakke land domineert. Vanuit de lucht zijn de sporen van het enorme geologische geweld dat dit tandschap creëerde goed te zien. Vanaf de oceaanbodem werd 650 miljoen jaar geleden een groot rotsblok omhoog geduwd, wat bergen creëerde zo hoog als de Himalaya. In ettelijke millennia zijn de bergen afgekalfd; wat overbleef zijn de relatief kleine heuvels die nu de rand van de valleivormen. Het rotsbekken is ongeveer 80 km2 groot en tot 500 m hoog. De wanden zijn van kwartsiet, een steensoort die niet snel verweert. Hoewel de krater in 1802 door de Europeanen werd ontdekt, duurde het nog vijftig jaar voordat er mensen in Wilpena kwamen wonen en er schapen gingen houden. In 1972 werd het gebied ingelijfd door het Flinders Ranges National Park. De kraal is populair bij wandelaars en vogelspotters, omdat er kangoeroes, minimaal 97 vogelsoorten en veel prachtige planten voorkomen. Een van de opvallendste bomen in Wilpena is de inheemse of witte den, die veel wordt gebruikt voor gebouwen en afscheidingen, omdat hij goed bestand is tegen termieten. 23

Wandeltochten Clim is saamhorig met de zieke Jos en blijft de volgende dag in de buurt van hem. In al zijn lamlendigheid is Jos in het donker ook nog eens met zijn volle 85 kilo op zijn bril gaan liggen, waardoor die volledig is gesneuveld. Gelukkig heeft hij een redelijk goede reservebril bij de hand. De andere reisgenoten zijn gaan wandelen in de mooie omgeving. Rond het middaguur keren ze tevreden terug. Er wordt eten klaargemaakt, waarna alles wordt opgeruimd en de tenten worden afgebroken. Om half twee vertrekken we om het volgende stukje outback al rijdend te verkennen. Jos slaapt bijna de hele rit, hij voelt zich nog steeds allerberoerdst. Bij elke stop moet hij rap naar buiten om te kokhalzen en proberen over te geven. Pas tegen de avond voelt hij zijn krachten terugkomen en kan hij weer een beetje normaal functioneren. Slapen in cabins We overnachten in het nietige plaatsje Angorichina. We krijgen cabins toegewezen waar we in stapelbedden slapen. Ach, het is er best geriefelijk. Alleen moeten we voor de douche in de rij staan, want in het huisje zijn nog 4 andere reisgenoten gehuisvest. In het kamp bevindt zich ook een grote groep schoolkinderen, pubers uit Adelaide die zich behoorlijk luidruchtig gedragen. Waarom moeten kinderen toch altijd schreeuwen naar elkaar? Als Jos vroeg gaat slapen, schuift Clim aan bij het kampvuur. Bakkerij in woestijn We staan om zeven uur op en drinken op ons gemak thee (er is een keukentje!) op het terras van ons huisje, we hebben er een mooi uitzicht. De ochtend ziet er goed uit. Ondanks problemen met het verstouwen van de bagage (er zijn dozen etenswaar en tenten bijgekomen) wordt er toch op tijd vertrokken. Onze reisgroep is erg punctueel in dit opzicht. Onze eerste stop is bij een bakkerij in de middle of nowhere, befaamd om zijn appelgebak en cappuccino. De verharde weg is al lang overgegaan in een dirt road, die goed berijdbaar is in dit droge seizoen. Langs de weg ligt een spoorlijn die ontmanteld is. Af en toe wordt er gestopt om het en der verspreid liggende biels op te pikken voor het kampvuur. Veel ander hout is er immers niet te sprokkelen in deze boomloze woestenij. Dieren zien we er niet, op wat vogels na (vooral veel eksters). Woomera, atoomproeven en asielzoekers In de buurt van Woomera bezoeken we een soort protest site of vredeskamp zo je wilt. Allerlei vreemdsoortige constructies zijn hier opgebouwd bij een zgn. party, bijvoorbeeld doorgezaagde auto's en halve straaljagers in de grond geboord. Woomera is namelijk de plek waar in Australië door de UK proeven met kernbommen en raketten zijn genomen. Tegenwoordig is er (heel cynisch natuurlijk) een asielzoekerscentrum gevestigd. Kun je uittellen hoe graag de asielzoekers daar zitten en hoe welkom ze in Australië zijn. Tijdens ons verblijf in Australië ontvluchten twee Afghaanse jongetjes het woestijnkamp. Ze duiken in 24

Melbourne weer op, ze blijken hulp te hebben gehad van de pers die er elke dag dikke koppen aan wijdt. Australië is namelijk fel gekant tegen stromen asielzoekers en probeert die dan ook op alle mogelijke manieren te ontmoedigen. Vrijstaat van excentriekeling Iets langer stoppen we bij de zelf uitgeroepen vrijstaat of republiek van Talc Alf. Dit is een ietwat geschifte oud-Hollander (zijn achternaam is Alferink, vandaar dat "Alf") met een lange baard die in zijn onderhoud voorziet met de verkoop van zelf gemaakte pottery en beelden. Hij presenteert zich overigens keurig, verzorgt een soort rondleiding en geeft een warrige toelichting op zijn alfabetfilosofie. Op zijn erf is het een zooitje. Zijn grondstuk is afgebakend met oude autobanden en ander afval. Een stukje verderop (dat betekent hier ongeveer een afstand van 50 km) nemen we een afslag naar Ocher Canyon of zoiets, een heilige plek voor de Aboriginals waar ze okerkleurige verfstoffen wonnen die ze voor hun ceremonies gebruikten. Weinig interessant, want overdag komen de kleuren niet zo goed uit de verf. Pas bij zonsopgang of -ondergang worden de grondkleuren warm en spectaculair. Ruige klanten, die bushmen We lunchen in een plaatsje genaamd Marree. We kiezen voor een hotel, waar we onverwacht keurig bediend worden in een onlangs gerestaureerde eetzaal, helemaal in stijl. De belendende kroeg is echtere andere koek. Als we daar binnenkomen, zit de gelagkamer al zo ongeveer vol met authentieke Aussies met baarden, honkbalpetten, staartjes in het haar en bierbuiken. We zoeken en vinden een plaatsje aan de toog, terwijl iedereen ons aandachtig en bepaald schaamteloos opneemt. Als we er allebei geen bier maar een soda water bestellen valt er een stilte en verstommen de gesprekken. Al die Mad Max - figuren staren ons aan alsof ze vuur zien branden. Geen bier hier? Dat kan niet! Wat doen die slappe toeristen hier in ons territorium? We voelen ons een beetje opgelaten en denken terug aan de albums van Lucky Luke, de stripheld uit onze jeugd, waar de tenderfoots ofwel de greenhorns op eendere wijze bekeken worden. Zullen we dadelijk ook ingesmeerd met pek en veren de stad uitgejaagd worden zoals eertijds in het wilde westen met softies zoals ons gebeurde? Niet dus. Gezellige kroeg In William Creek, echt een plek in een desolate vlakte, wordt weer eens gekampeerd. We slaan onze tenten op in een zanderige vlakte. Sommige van ons geven de voorkeur aan een swag in plaats van een tent. Een swag is een overmaatse slaapzak waarin je de nacht buiten kunt doorbrengen. Het plaatsje bestaat uit een camping, een restaurant, een pub vol visitekaartjes en hier en daar een slipje of bh aan het plafond en nog enkele huizen en schuren. That's all. De volgende nederzetting ligt 100 km verderop. Het is gezellig in de kroeg, maar wat wil je: in de verre omtrek is niets, maar dan ook helemaal niets te beleven. 's Nachts regent het een 25

tijdje, voor het eerst dat we in de outback zijn. Overigens, de bewoners van William Creek zijn fervente kattenhaters. Vooral de verwilderde 'feral cats' zijn in hun ogen ongedierte dat uitgeroeid moet worden. Op het erf hangen de kadavers van een weekje kattenjacht. Cattle stations and dog fences Als we 's morgens opstaan is de tent nog een beetje nat van de nachtelijke regenbui. Het rossige zand blijft overal aan plakken, zodat het inpakken geen pretje is. We zijn net klaar met ons ontbijt (eieren met spek natuurlijk) bij het restaurantje of de groep komt al aanrijden, een kwartier te vroeg. Ze willen hier klaarblijkelijk graag weg. We trekken verder door het desolate landschap. Het zoutmeer Lake Eyre We rijden parallel aan de westelijke oevers van het grote zoutmeer Lake Eyre, in grootte het zevende van de wereld naar men zegt. Het staat alleen bijna altijd droog. Slechts eenmaal in de tien jaar loopt het vol na hevige regenbuiten elders in het land. Het landschap is onaantrekkelijk, maar na enige tijd verandert dat. Hier en daar verschijnen wat boompjes en zowaar, we ontdekken er opeens ook enkele koeien! In de buurt ligt namelijk een ranch, een farm of op zijn Australisch een 'cattle station' met een omvang van de provincie Utrecht. De grootste ranch hier zou met België kunnen wedijveren, maar eerder heeft Graham ons al toevertrouwd dat dit een fabeltje is. Het land van die ranch is inmiddels verdeeld in kleinere percelen, maar de toeristen hebben daar nog geen weet van. Het vlees van het rundvee schijnt helaas niet smakelijk te zijn, alleen de lokalen kunnen het pruimen. Onderweg stappen we nog uit bij de beroemde Dog Fence. Dit is een afrastering die duizenden kilometers lang dwars door Australië heen loopt om de gevaarlijke (voor het vee tenminste) dingo's buiten de deur en de schaapskuddes te houden. Nog vóór de middag rijden we het aanvankelijk stoffige, maar in het centrum welvarende Coober Pedy binnen.

COOBER PEDY Coober Pedy, Opal City of the World We nemen er onze intrek in een grotachtige bunker die in een rotswand is gebouwd, vlak naast het Opaal Museum. Daar krijgen we natuurlijk een rondleiding door een voormalige opaalmijn die, zoals we al vermoedden, eindigt in een winkel waar je al die fraaie en dure opalen kunt bewonderen en vervolgens aanschaffen. In de rots zijn woonkamers uitgehakt die heel comfortabel aandoen. De temperatuur is er altijd gelijk aan 20 graden. Ook worden een explosie van dynamiet waarmee de gangen worden gemaakt nagebootst; waarbij Jos wordt gewaarschuwd om zijn 'hearing device' (hoorapparaat) uit te zetten. We worden aangenaam verrast door professionele film over het wezen van opaal en de winning van deze "Queen of Gems". 26

Ondergrondse kerk Na het museum bezoek volgt een rondrit in een slakkengang door het plaatsje. De hoofdstraat bestaat louter out openbare gebouwen als winkels, restaurants, bars en hotels. Hier en daar liggen nog restanten van de diverse avonturenfilms die ze hier vanwege het maanlandschap hebben opgenomen, onder andere delen van Star Wars, Mad Max en The Queen of the Desert. Ook nu schijnt er weer een filmploeg rond te lopen. Er zijn maar een paar zijstraatjes waar scholen en kerkjes liggen. We bezoeken een van de ondergrondse kerkjes. Tegenwoordig mag er in de stad zelf niet meer gedolven worden, dat gebeurt nu aan de overkant van de Stewart Highway. In de verte kun je tal van opgeworpen zandheuveltjes zien liggen. Dronken Aboriginals op straat Vroeg in de middag en later op de dag maken we zelf een ontspannen wandeling door dit populaire oord. We worden gewaarschuwd voor de aldaar rondzwervende Aboriginals. En inderdaad, die zijn midden op de dag al stomdronken van de staatsuitkering. Overal zie je groepjes abo's, vooral mannen, rond waggelen en in zichzelf mompelen. Ze zijn gehuld in lompen en bijzonder ernstig vervuild. Zelfs bij de allerarmste paria's in India hebben we zo'n verregaande staat van verwaarlozing niet gezien. We kunnen geen enkel respect voor hen opbrengen, eerder medelijden met hun miserabele bestaan dat ze inmiddels zelf naar de knoppen hebben geholpen. Er is geen spoor te bekennen van de fiere, edele wilde die verbonden is met zijn land en de blanken slechts arme stumpers vindt. Overdag komen ze bedreigend over, maar laten ze je wel met rust. 's Avonds en 's nachts hebben ze meer bravoure en worden er regelmatig toeristen overvallen en beroofd. Als we rond negen uur na een uitgebreid diner in een ruim opgezet café met lounge naar huis lopen, zijn we dan ook behoorlijk op ons qui vive. Vrouwen in het zand De vrouwen van de abo-inboorlingen zie je minder vaak op straat, maar ze verkeren evenzeer in een deplorabele toestand. Huiselijk geweld schijnt aan de orde van de dag te zijn. Ook veel vrouwen zijn verslaafd aan de fles. Midden op een stoffig plein zien we twee vrouwen plomp verloren in het zand zitten; ze wenken en roepen naar ons. We maken een praatje, want een van hun blijkt een mondje Engels te spreken. Zij heet Norma Jean en wil weten waar we vandaan komen. Haar verslonsde vriendin met bloeddoorlopen ogen en duidelijk apelazerus, begint al gauw te bedelen, maar wordt door Norma Jean terechtgewezen. Zij is daarvoor veel te trots. De vrouwen zitten er al een hele tijd (uren, dagen, wie zal het zeggen) te wachten op een lift die hen naar hun woongebied in de buurt van Ayer's Rock moet brengen. (Uit de krant, NRC Handelsblad) Australië, 25 september 2002 27

Rugzaktoerisme goed voor Australische economie Buitenlanders die Australië bezoeken voor een 'werkvakantie' pompen jaarlijks ruim 700 miljoen euro in de Australische economie. Daarnaast zijn ze goed voor ongeveer achtduizend extra banen op de arbeidsmarkt. Dat blijkt uit een rapport van de universiteit van Melbourne dat gisteren werd uitgegeven. Rugzaktoeristen kunnen een jaar in Australië verblijven. Daarvan mogen ze maximaal drie maanden werken. Het afgelopen jaar gaf Australië 85.207 visa uit voor een werkvakantie. Coober Pedy is erg populair bij de back packers! Verder door de outback We zijn heel vroeg uit de veren, al om half vijf. Ontbijt en een douche schieten er helaas bij in. Tot 8 uur ligt bijna iedereen in de bus te pitten. Buiten is normaal gesproken toch al niks te zien, laat staan nu het nog donker is. In Mare stoppen we voor een ontbijt. Clim heeft net tijd genoeg om spek met eieren te verorberen. De omgeving blijft saai, hoewel er hier niet echt sprake is van een woestijn. In Erldunda slaan we na een lunch links af en dringen we dieper het binnenland in. We bevinden ons nu duidelijk in the Red Centre gezien de okerkleurige kleur van de aarde rond om ons heen. Het is van hieruit nog 350 kilometer naar Uluru. Onbekende Mount Connor Halverwege ligt een homestead, de farm Curtin Springs waar alle toeristen hun benen strekken. De eigenaars hebben daarvan listig gebruik gemaakt door er een dierentuin met onder andere kamelen aan te leggen en souvenirs te verkopen. We drinken er koffie in een bar met geestige spreuken aan de muren. Als we onderweg een soort berg in de verte zien opdoemen, denkt menigeen al met Ayer's Rock van doen te hebben, maar het is een tafelberg met een vlakke top, Mount Connor (859 meter) geheten. We moeten zeker nog een uur verder. Om half vijf komen we tenslotte aan in Yulara, een modern vakantiedorp dat minstens tien kilometer van Uluru af ligt. Het complex biedt onderdak in alle soorten prijsklasse, van eenvoudige camping (waar wij vertoeven) tot vijfsterrenhotel toe. Massaal genieten van fameuze zonsondergang We zijn ruimschoots op tijd om te genieten van de fameuze zonsondergang. We zijn niet de enige belangstellenden, honderden hebben zich achter een afscheiding verzameld. Meer welgestelde reizigers zijn aan gedekte tafels met damasten servetten en vergulde kandelaars gezeten. Ze drinken natuurlijk champagne, de obers zijn in livrei gestoken. We durven te wedden dat die lui met het vliegtuig zijn gekomen. We zitten met de groep bij elkaar op vouwstoeltjes. Naarmate de zon zakt veranderen de kleuren van de monoliet, maar erg spectaculair vinden we het niet. Misschien zijn we niet zo gevoelig voor minieme kleurschakeringen, wie weet. We zien inderdaad de rots iets van kleur veranderen, maar het is niet te vergelijken met de schitterende post cards van Ayer's Rock die in de winkeltjes hangen, no way. 28

ULURU ULURU, NORTHERN TERRITORY, AUSTRALIE Uluru of Ayers Rock, zoals hij de laatste tweehonderd jaar werd genoemd, is een heilige plek. Duizenden jaren vormde hij het middelpunt van het leven van de Anangu Aboriginals, die hier nog steeds wonen en de berg samen met Parks Australia beheren. De rots zelf is een zandstenen monoliet die uittorent boven de droge vlakten van het Australische Northern Territory, dat vrijwel midden in dit continent ligt. Het is een formatie die door geologen een `inselberg' wordt genoemd, een `eilandberg'. Ongeveer 500 miljoen jaar geleden stuwden enorme aardverschuivingen het gesteente omhoog. Het grootste deel blijft als een enorme aarden ijsberg verborgen onder een omringende zee van zand. Het oppervlak van de rots is bedekt met fijne groeven en in de flanken zijn grotten en spleten uitgesleten. De rots erodeert door het zand dat de wind erover blaast en als het regent, stroomt het water als een waterval langs de flanken en laat zwarte aders achter op een anders uniform roodkleurig oppervlak. De kleuren van de rots lijken met het uur to veranderen: schitterend oranje bij zonsopgang, roestkleurig vroeg in de ochtend. Ouderdom 500 miljoen jaar. Een volks restaurant Terwijl de groep spaghetti klaar maakt, lopen we in het aardeduister naar het campingrestaurant. We zijn onder de indruk van de duizenden sterren die boven ons in de wolkenloze hemel flonkeren. Het eten is er redelijk, maar het volk dat er rondhangt is ronduit platvloers. Ze schrokken en drinken dat het een lieve lust is. Ze doen ons denken aan de bevolking van de verpauperde arbeiderswijken in Engelse industriesteden. Enfin, de beschaafde lui zitten uiteraard in de dure restaurants bij de hotels. Als we er vertrekken wil Clim nog een six pack meenemen, maar hij kan niet bewijzen dat hij campinggast is en dus krijgt hij niks. Het kost hem heel veel overtuigingskracht om het meisje achter de counter zo ver te krijgen dat ze zwicht en de regels schendt door hem toch maar bier mee te geven. Alcoholische dranken kun je in Australië, net zoals in Noord- en Zuid-Amerika, alleen maar krijgen in een speciale liquor store, ook wel bottle shop genoemd. Meestal heeft dat soort zaken het erg druk. De volgende dag slapen we uit tot acht uur. De groep is al vroeg vertrokken om van de zonsopgang te genieten, waarna ze een ommetje rond de rode rots maakt, een tippel van ongeveer 9 kilometer. Sommige willen de berg beklimmen, maar de abo's zijn daar tegen. Bovendien is het gevaarlijk, in de loop der jaren zijn er al 36 personen omgekomen, voornamelijk door hartaanvallen en valpartijen van mensen die hun afgewaaide pet of hoed blindelings achterna rennen en dan onverhoeds in de diepte storten. Ook als er te veel wind staat is beklimming verboden. We zetten op ons gemak koffie en nemen daarna een track door het open land naar het visitor centre, een kilometer of twee verderop. Daar brengen we de rest van de morgen 29

door. Het is er spiksplinternieuw, de architecten hebben er hun nieuwste ideeën over vormgeving op los kunnen laten. Puur toeristisch en niet bepaald goedkoop ook, tenminste als je aan de kwaliteit van het voedsel en de bediening hoge eisen stelt. Het comfortabele Desert Garden Hotel in Yulara's Sails kan in onze ogen wel genade vinden met zijn aparte bouw van ruime, witte vlakken die zeilen moeten suggereren. Kata Tjuta (de Olga's) We moeten lang wachten op de groep voor we naar Kata Tjuta (de Olga's) gaan. Het is nog bijna drie kwartier rijden over een smetteloos verharde weg. Persoonlijk vinden we dit kleine rotsgebergte met zijn ronde koepelvormige toppen mooier dan Uluru. Men denkt dat deze monolieten 4 tot 6 kilometer diep in de grond steken. Clim maakt met de groep een lange wandeling van 7,4 km naar de Valley of the Winds. Hij kan er genieten van de panorama's over de onmetelijke vlakten. Jos houdt het bij een korte wandeling door een schaduwrijke kloof die op zeker moment dood loopt. Hij moet uren wachten tot de echte wandelaars terug zijn en er opnieuw van een zonsondergang genoten kan worden. Men krijgt er niet genoeg van.

KATJA TJUTA / THE OLGA'S King's Canyon in Watarrka Park Die nacht merken we pas goed hoe koud het in het binnenland kan worden. Het vriest er aan de grond en maar bijna niemand doet echt een oog toe. 's Morgens staat iedereen te kleumen van de kou en wordt steen en been geklaagd over dat tentengedoe. Het duurt een hele tijd voor we opgewarmd zijn. De hele morgen hebben we nodig om het nationale park Watarrka bij King's Canyon te bereiken. Hemelsbreed is dat niet zo ver van Uluru, maar er is geen weg, dus moeten we een heel pokkeneind van 250 kilometer omrijden. Gelukkig is de camping hier van hoge kwaliteit, het gras (een heus gazon!) waar we onze tenten op mogen slaan is lekker zacht en de faciliteiten zijn prima en liggen vlakbij. De groep vertrekt al gauw om een wandeling in de spectaculaire kloof met wanden van 100 tot 150 meter hoog te maken, Clim gaat mee. Jos blijft als enige achter. Eindelijk heeft hij eens tijd om op zijn gemak koffie te slurpen en in het milde zonnetje een boek te lezen. Enthousiast keert de groep terug, de trip was alleszins de moeite waard met rotsformaties als Lost City en de oaseachtige Garden of Eden met zijn permanente poelen en weelderige vegetatie. De bar en het restaurant van deze camping zijn heel wat beter dan die van Yulara. We bestellen een bescheiden BBQ - schotel, de prijzen liegen er hier niet om. Een oude zanger doet zijn best om de gasten te entertainen, zijn vrouw loopt door de zaal om de mensen aan te spreken en over te halen om op het podium te verschijnen. Af en toe slaagt ze daar zelfs in.

30

KATA TJUTA / NORTHERN TERRITORY Oppervlakte Uluru - KataTjuta National Park 1325 km2 / Hoogste punt 546 m De spectaculaire ronde toppen, die de eerste Europese kolonisten de Olga's noemden, worden door de Aboriginals die hier wonen Kata Tjuta genoemd, dat `veel hoofden' betekent. Dit natuurwonder bestaat uit een groep van 36 massieve rode rotsen met daaromheen meer dan 60 kleinere ronde toppen en richels. De hoogste hiervan is 200 meter hoger dan de beroemde Uluru, een half uur rijden hiervandaan. Net als de Uluru ligt de Kata Tjuta in het Uluru-Kata Tjuta National Park dat op de Werelderfgoedlijst staat vanwege zijn culturele en natuurwetenschappelijke betekenis. Wat nu enorme bergen zijn, waren oorspronkelijk afzettingen in een ondiepe binnenzee. Toen ongeveer 300 miljoen jaar geleden de zee opdroogde en het gebied in een woestijn veranderde, stuwde een grote aardverschuiving de sedimentaire rotsen door de aarde omhoog. De rotsen werden vervolgens door de wind verder gevormd. Kata Tjuta en de Uluru liggen in het gebied dat traditioneel toebehoort aan de Pitjantjatjara en de Yankunytjatjara, die in dit gebied de Anangu Aboriginals worden genoemd. De Anangu Aboriginals zijn de eigenaars van dit land en beheren het samen met Parks Australia. KING’S CANYON Ochtendlijk misverstand Als Jos 's morgens met de koffie uit de kampwinkel komt aanlopen, blijkt de hele groep al ingepakt te hebben en staan ze al op ons te wachten. Clim is verwoed bezig alleen de tent aan het afbreken. Jenn heeft vergeten ons mede te delen dat we een half uur eerder vertrekken. Omdat wij niet met de groep mee-eten, vergeet zij wel eens vaker ons van de plannen op de hoogte te stellen. Jos kookt van woede, maar weet zich te beheersen. Ons wacht een lange rit van meer dan 500 kilometer naar Alice Springs, in feite de hoofdstad van het Red Centre. (Nog geen 30.000 inwoners. Gesticht in 1870 als tussenstation van de telegraafdienst.) Langs de weg spotten we weer regelmatig overreden kangoeroes. Zijn het de chauffeurs of de beesten zelf die de waarschuwingsborden langs de weg niet kunnen lezen? Een keer weten we een joekel van een dode skippy nog maar net te ontwijken. De omgeving blijft hetzelfde, heel eentonig. De meeste mensen in de bus zitten dan ook te lezen, te dutten of verveeld naar buiten te staren met hun gedachten heel ergens anders waarschijnlijk. KINGS CANYON / NORTHERN TERRITORY Diepte kloof 100 m De Kings Canyon, of Koningskloof, in het Watarrka National Park heeft oude zandstenen wanden die door de elementen zijn afgesleten. Dit gigantische natuurlijke amfitheater, dat 100 m omhoog rijst naar een plateau met rotsige koepels, bestaat uit dezelfde terracotta31

kleurige zandsteen als de nabijgelegen Uluru- en Kata Tjutamonolieten. Het is de diepste kloof in dit gebied en stort zich vanaf een escarpe ten westen van het hoge plateau van het George Gillgebergte op dramatische wijze de diepte in. De zonsop- en ondergang zijn hier spectaculair. Op een plateau naast de Kings Canyon ligt de zogenaamde `verloren stad'. Het park krijgt zijn vorm door de zandduinen en de kloven Reedy Rock-hole en Yamkreek; door de woeste gebergten, rotsgaten en vochtige kloven heeft Watarrka de naam 'de hof van Eden' gekregen. Kings Canyon is een van de rijkste botanische gebieden in Centraal-Australia en een ware oase in de woestijn voor dieren. Hier komen drie bio-geografische gebieden samen, en Kings Canyon is dan ook een habitat voor zo'n 60 zeldzame plantensoorten, 80 vogelsoorten, 36 soorten reptielen en 19 soorten zoogdieren; maar het zijn de planten die hier de aandacht krijgen en verdienen. Het park wordt gezien als een 'levend plantenmuseum', voornamelijk door de eeuwenoude palmvarens en het 300 miljoen jaar oude skelet van een vorkvaren die, bewaard in fossielen, ook wel een 'levend fossiel' wordt genoemd. Wetenschappers zijn het erover eens dat de vele diepe scheuren in het gebergte het resultaat zijn van ondermijning van het oudere zandsteen, waardoor het jongere zandsteen afbrak en steile kliffen ontstonden. Een deel van het oudere zandsteen, uit nattere tijden, is bewaard gebleven in de schaduwrijke valleien en kloven. Watarrka ligt al meer dan 20.000 jaar in de achtertuin van de plaatselijke Luritja, dus zijn er ook goed bewaard gebleven Aboriginalschilderingen en -gravures in dit gebied. Het wandelpad door de Kings Canyon is 10 km lang en biedt prachtige vergezichten over de omgeving.

ALICE SPRINGS Blackfoot Rock Wallabies Vlak voor Alice wordt het terrein meer geaccidenteerd. Even na de middag betrekken we onze mooie cabins van de Heavitree Gap Lodge. Er zijn goede wasfaciliteiten, dus besluiten we om onze vuile kleren maar weer eens een goede beurt te geven. De droger doet het prima, zodat we niets te drogen hoeven te hangen en al het goed weer fris in de reistassen kan verdwijnen. Jos ontdekt in de buurt een kolonie min of meer tamme zwartvoet rock walibi's, leuke beestjes die zich heel handig door rotsachtig terrein weten te verplaatsen. Met hun grauw-bruine schutkleur kun je ze op een afstandje nauwelijks waarnemen. Modieus Centrum Veel later dan de andere van onze groep nemen we een taxi naar het centrum. We vinden het niet echt bijzonder, het is allemaal zo nieuw en puur ingesteld op de reiziger en de toerist. De prijzen vallen echter best mee, ook in Todd Mall, het modieuze inkoopcentrum van de stad. We vullen bij een pinautomaat onze geldvoorraad aan, gebruiken een vroeg diner bij een uitstekende Italiaan en houden bij de bottle store een taxi aan die ons terugbrengt naar onze kamer. 32

Bezienswaardigheden We zouden graag nog een dag langer in Alice zijn gebleven; niet vanwege het stadje, maar vooral omdat er in de naaste omgeving nogal wat te zien is. Bijvoorbeeld Simpson's Gap. Ellery Creek Big Hole en Standley Chasm in het MacDonnell gebergte. Ook het Desert Park hadden we graag willen bezoeken, maar daar ontbreekt ons de tijd voor. Verder is een wandeling naar Anzac Hill voor een uitzicht over deze stad zonder hoogbouw interessant. Andere bezienswaardigheden: School of the Air, the Flying Doctors Headquarters en het historische telegraafstation. Contacten met de aboriginals De volgende duizend kilometer of daaromtrent liggen voor ons. Het landschap is eentonig, waardoor het reizen eigenlijk nog langer duurt. Af en toe wordt er bij een nietige nederzetting gestopt; meestal bestaat die uit een benzinepomp, een café-restaurant en wat stoffige huisjes en schuren. Tijdens een van die pauzes verbroedert Jos zich met een trio zwaar vervuilde, oude abo-vrouwen, die gekleed gaan in vodden die stijf staan van de drek. Ze vormen het middelpunt van een zwerm vliegen. Jos draait op hun verzoek zware sjekkies voor hen. Daar genieten ze zichtbaar van. Ze zeggen zelfs netjes in het Engels dankjewel. In de buurt liggen de behuizingen van de Aboriginals, daar neergezet door de regering. De woningen zien er eenvoudig en schoon uit, maar eromheen ligt tot in de verre omtrek rotzooi op de grond: papier, plastic zakken, flessen, blikjes, noem maar op. De tuinen bij de huizen zijn verworden tot junkyards, regelrechte autokerkhoven. Het lijkt er wel een beetje op de woonkampen van de Roma-zigeuners in Oost-Europa. Het van oorsprong normale sanitair is er echt om te kokhalzen. Clim komt er in ieder geval walgend uit te voorschijn en besluit zijn behoefte maar op te houden. Natuurfenomeen Devil's Marbles Na ongeveer 600 kilometer bereiken we de attractie Devil's Marbles. Deze afgeronde rotsblokken in de vorm van granieten kogels liggen vlak bij de Stewart Highway in een tamelijk groen landschap: ze nodigen dan ook uit voor een interessante wandeling. De bizarre rotsformaties - de enige in hun soort ter wereld - werden door erosie verweerd tot de huidige vorm. De abo's beschouwen deze mysterieuze Duivelse Knikkers uiteraard als heilig. We zitten inmiddels een stuk noordelijker, dat merk je aan het weer dat het warmer is geworden. Enige uren eerder zijn we de Tropic of Capricorn overschreden (de Kreeftskeerkring). Je kunt nu echt spreken van zomerse temperaturen, hoewel het 's avonds en 's nachts nog behoorlijk afkoelt, maar het kwik zakt niet meer tot onder het vriespunt. Gouddelverstad Tennant Creek Even verder ligt een goudstadje, Tennant Creek geheten. We stoppen er helaas niet. Er wordt in de buurt nog steeds goud gedolven, maar dan wel op industriële wijze met enorme machines. Die avond slapen we in huisjes bij een tankstation annex hotel-restaurant in 33

Renner Springs. Er wordt een goede maaltijd geserveerd, het bedienend personeel bestaat uit back packers die er voor enkele maanden emplooi vinden. We amuseren ons met een krantje dat voor de Hollandse immigranten in Australië is bestemd, de Dutch Courier. Het taalgebruik stamt regelrecht uit de jaren vijftig, heel grappig om te lezen. Het doet ons denken aan de volzinnen van het Polygoon - journaal uit de bioscopen van die tijd. Hoogoplopende ruzie in Renner Springs De volgende ochtend melden we ons gewoontegetrouw even na half acht in de eetzaal. We worden er echter niet bediend, hoewel we al vooraf voor onze eieren met spek hebben betaald. Clim gaat daarop in de keuken verhaal halen en krijgt het aan de stok met de eigenaar die ons voor alles en nog wat uitmaakt. Hij had met onze gids Jenn een tijd van kwart over zeven afgesproken, maar daar wisten wij niets van. Jenn had gewoon verzuimd ons daarvan op de hoogte te brengen. Gevolg: de goede man is met zijn 'cooked breakfast' blijven zitten en haalt zijn gram door ons een eeuwigheid te laten wachten. Hij windt zich zo op dat de confrontatie bijna op een handgemeen uitloopt. We eisen met succes onze centen terug. Zonder ontbijt moeten we vertrekken, maar niet nadat Jos Jenn voor haar nalatigheid behoorlijk fel verwijten heeft gemaakt. Het is al vaker voor gekomen dat zij ons groepsafspraken niet doorgeeft, dat is hij eindelijk zat. Zij weet van niets, beweert ze. Stond die café-baas dan soms te liegen of is hier sprake van het zoveelste misverstand? Daly Waters café dicht We stoppen bij een gehucht dat Daly Waters heet. Het is een van de eerste cafés van de outback, maar hij is dicht. Of het nog ooit open gaat is zeer de vraag, want het lijkt stevig dichtgespijkerd. Wel is het museum open. In de Tweede Wereldoorlog was hier veel activiteit om de troepen noordelijker in Darwin gelegen te voorzien van munitie en dergelijke. Ook het telegraafkantoor had in die tijd een belangrijke functie, daar laat een expositie ons meer van zien. Honderd kilometer verderop opnieuw een café, nu druk beklant. Het is weer een van die kenmerkende outback-kroegen met veel ruig behaarde autochtone klanten met dikke bierbuiken en nieuwsgierige toeristen op doortocht. Hier wordt geluncht. Mataranka Hot Springs Halverwege de middag slaan we letterlijk onze tenten op in Mataranka Hot Springs, een oase rondom enkele warmwaterbronnen die in een heuse rivier uitkomen. Bijna iedereen duikt in de warme waterpoelen en maakt een wandeling door het bos, waar de walibies vrij rondlopen. Er ligt een groot vakantiecomplex bij de bronnen, waar we eindelijk eens een keertje op ons gemak op een terrasje kunnen zitten. Het eten is er voortreffelijk en nog niet eens duur ook. Midden in de nacht horen we dingo's huilen, maar we kunnen niet echt goed bepalen of ze wel in de buurt zitten. Trouwens, niet veel later moeten we al weer uit de veren. Het is vier uur in de morgen. In het duister moeten we inpakken en wegwezen voor een lange rit noordwaarts. Een uur of vier later en driehonderd kilometer verder slaan we na 34

het iets grotere stadje Katherine af naar het oosten om er een boat ride te maken door de canyons van de Katherine Gorge.

KATHERINE GORGE Cruise door Katherine Gorge Na een kop koffie in het visitor center lopen we naar de lagergelegen rivier toe. Onderweg zien we vleermuizen (hier 'flying foxes' genoemd) in de bomen hangen. Ze rusten uit van een nachtje insecten vangen en fruit eten. Het inschepen verloopt vlot. Met een grote boot varen we de brede rivier op voor een cruise van twee uur. We zitten duidelijk in de tropen, de oevers zijn hier weelderig begroeid. We moeten twee keer de boot uit vanwege stroomversnellingen. Op de rotswanden zijn hier en daar schilderingen van de oerbewoners te herkennen. Na een tijdje keren we om en varen we terug door de nauwe kloof, waar ook meer avontuurlijk of sportief ingestelde toeristen met een kano rondpeddelen. Die moeten wel uitkijken, want er zitten krokodillen in deze rivier. We zien er slechts een liggen, een kleine die doodstil half in het water op de oever ligt. Mensen op de boot beweren dat het een opgezet beest is om de toeristen tevreden te stellen. De wanden van de rotsen rijzen hoog boven ons op. Het water is opvallend rustig tussen de verschillende cataracts. KATHERINEKLOOF / NORTHERN TERRITORY Hoogte Katherinekloof tot 60 m / Steensoort zandsteen / Oppervlakte nat. park 2919 km2 In het Nitmiluk National Park (Katherinekloof) stroomt de Katherinerivier, die dertien gigantische ravijnen heeft uitgesleten in het omliggende woestijnlandschap. Deze kloven, met tot 60 m hoge wanden, stroomversnellingen, zandstranden en lange, rustige meren zijn van groot ceremonieel belang voor de plaatselijke Jawoyn, die formeel opzichters zijn van Nitmiluk en de nabijgelegen Edithwaterval. De naam Nitmiluk is een woord uit het Jawoyn dat 'dromende cicade' betekent. Volgens de traditie leeft de Bolung, de regenboogslang, nog in de diepe poelen van de tweede kloof bij Nitmiluk en is het belangrijk dat hij niet wordt gestoord. In 1862 stak John McDouall Stuart de Katherine over en schreef in zijn dagboek: 'Kwam weer bij een grote kreek, die stroomde naar het zuidwesten en kwam uit het noordoosten.' Stuart — die al zijn zesde succesvolle reis over het continent maakte — noemde de rivier naar een familielid van een van zijn sponsors. In het regenseizoen kan het waterpeil met wel 18 m stijgen en kan de rivier veranderen in een wildwaterbaan. Er ligt meer dan 100 km wandelpad door het park, wat het mogelijk maakt om een vijfdaagse tocht te maken naar de Edithwaterval. Onder aan de waterval staan rondom het grote bassin schroefpalmen, theebomen en eucalyptusbomen. Verschillende vogelsoorten gebruiken dit gebied als oase, waaronder veel watervogels. Er zijn zeldzame en bedreigde planten te vinden, zoals acacia's en hibiscussen. Zeldzame of minder vaak voorkomende vogel- en zoogdiersoorten zijn onder andere het witborstwinterkoninkje, de kapparkiet en 35

de dondersteenmarter. De Katherinekloof is een uitstekende habitat voor de zoetwaterkrokodil. Ook komen hier veel zoogdieren voor, waaronder kangoeroes, wallaroes, wallaby's, vleermuizen en dingo's. De steile wanden van de kloof laten zien hoe de Katherinerivier zich een weg heeft gebaand door de oude breuklijnen in de zandsteen, die zijn ontstaan in het proterozoïcum, meer dan 2 miljard jaar geleden. Op de plateaus liggen open bossen met eucalyptusbomen, moerassen en draslanden. In de smallere kloven zijn stukjes regenwoud te vinden, de zuidelijkst gelegen regenwouden van dit type.

KAKADU PARK Een halve dag later bevinden we ons in het nationale park van Kakadu (Gagadju). Daar kamperen we in de buurt van de Yellow Waters voor het laatst. We moeten een fiks bedrag aan entreegeld neertellen om drie dagen in het park te mogen verblijven. Om de ondergaande zon te kunnen bewonderen wordt er direct een boottocht georganiseerd over de wetlands met zijn gevarieerde vogelpopulatie. Het is 33 graden, vanaf nu kunnen we definitief onze warme kledij diep in onze tassen wegstoppen. Het is een soort vakantiedorp waar we verblijven. Er zijn goede faciliteiten en je kunt er zelfs kiezen uit 3 soorten restaurants van verschillende prijsklasse en kwaliteit. Met name het warme buffet is er niet te versmaden. Jawel, het is hier goed toeven. De hele avond zitten we op het terras en kijken we naar de sportieve prestaties van de atleten op de Commonwealth Games. Nationaal Park Kakadu Archeologische vondsten brengen de kunst en leefstijl van oude beschavingen tot leven. Het Nationaal Park Kakadu ligt boven in het Noordelijk Territorium, op 120 km ten oosten van Darwin. Het is een van vier Australische locaties die vanwege zowel cultuur als natuur op de Werelderfgoedlijst van de Unesco staan. Het 19.804 km2 grote park kwam na 1981 in drie fasen op de lijst. Het staat onder gezamenlijk beheer van de directeur van de nationale parken en de Bininj / Mungguy, de traditionele eigenaars, die hun land aan de overheid verhuren. Het park telt minstens vijfduizend locaties met Aboriginalkunst — soms 20.000 jaar oud en van grote spirituele betekenis; er zijn prachtige schilderingen te bezichtigen. Via activiteiten onder leiding van rangers en een groeiend aantal culturele ondernemingen in handen van de Bininj / Mungguy kan men kennismaken met hun huidige cultuur. Kakadu beschermt zes grote habitats, van wadden en mangrovebossen aan de kust, zoetwatervloedvlakten en wetlands, boomsavannes en moessonbos, tot het rotslandschap van het Arnhem Land Plateau en de zuidelijke heuvels en bergruggen. Het park omvat ook het hele stroomgebied van een grote tropische rivier, de South Alligator. Een zandstenen rotswand van 30 tot 300 meter hoog strekt zich over een lengte van 200 km uit door Kakadu en vormt een imposante grens tussen het bos en het rotslandschap. Diverse kloven en uitlopers van deze rotswand behoren tot Kakadu's bekendste natuurschoon. 36

Kakadu's flora en fauna zijn enorm gevarieerd en tellen meer dan 60 zoogdiersoorten, 289 vogelsoorten — ruim een kwart van alle Australische vogelsoorten — 25 kikkersoorten, 55 soorten zoetwatervissen en ruim tienduizend soorten insecten. Kakadu telt ook 132 soorten reptielen, waarvan de zeekrokodil (Crocodylus porosus) waarschijnlijk de meest woeste en gevaarlijkste is. Wandelingen door de wetlands De volgende dag maken we uitgebreide wandelingen door het natuurgebied, onder andere naar de Yellow Waters, allerlei billabongs (waterlopen) en de Daly River. Dit gebied herbergt onder andere veel kraanvogels, eenden, krokodillen, schildpadden, zwarte zwanen, zeldzame kikvorsen en pelikanen. De groep is er met de bus op uit, maar wij hebben vandaag meer zin om te relaxen. Ook brengen we een bezoek aan het Cultureel Centrum van de plaatselijke aboriginals, in onze ogen meer een museum. Valt dat even vies tegen. We hadden er heel wat van verwacht, maar het gebodene komt daar absoluut niet aan tegemoet. Het ziet er wel netjes uit allemaal, daar zorgt het blanke personeel wel voor. Op een abo-stagiaire na (die leert net de kassa te bedienen of leert ze net tellen, het lijkt op het laatste) blinken de oorspronkelijke bewoners van dit land uit door afwezigheid. Hebben ze eens de kans om hun cultuur voor het voetlicht te brengen en dan laten ze het afweten. De opbrengst van het park en de verkopen aan souvenirs en dergelijke komt wel rechtstreeks ten goede aan de abo-gemeenschap hier. Af en toe zien we er wel eentje rondrijden in een dikke four wheel drive. Het probleem van de aboriginals De lezer zal ondertussen wel in de gaten hebben dat we niet echt een hoge pet op hebben van de aboriginals. Maar ze zijn wel slecht behandeld, zeg maar onmenselijk en wreed, door de dominante blanken. De 'Wiedergutmachung' schijnt louter materieel en financieel te zijn; ze hebben geen flauw benul hoe ze in de moderne Australische maatschappij stand kunnen houden. Onder hen is alcoholmisbruik wijd verbreid en huiselijk geweld (vooral tegen vrouwen en kinderen) schijnt hand over hand toe te nemen. Misschien zou het beter zijn als ze weer hun nomadische bestaan opnamen. Die optie wordt echter gedwarsboomd door de boeren als grootgrondbezitters met duizenden stuks vee en de mijnindustrie die de oude stamgronden meedogenloos exploiteert. Hier in de buurt bijvoorbeeld wordt uranium gewonnen op officiële abo-grond, de opbrengst vloeit voor een gedeelte in de zakken van de stam die de grond bezit. Nipte rugby overwinning op Nieuw - Zeeland 's Avonds amuseren we ons op het terras met de Australische gasten die intens meeleven met de rugbywedstrijd op de televisie. Er vindt een derby plaats en wel Australië tegen Nieuw-Zeeland, twee aartsvijanden op sportief gebied, tenminste als ze onderling een robbertje aan het uitvechten zijn. Het enthousiasme kent geen grenzen als de Aussies in de laatste minuut de bal voor het winnende punt op de grond weten te drukken. De Kiwi's zijn 37

verslagen, daar moet op gedronken worden. Gelukkig kennen we een beetje de spelregels, zodat we het spel mee kunnen volgen. Het drinken en klinken op de overwinning laten we aan de Aussies zelf over. Rotskunst in Ubirr De laatste dag in het park bezoeken we een mooie omgeving van Ubirr. Behalve oerwoud en vloedbossen liggen er ook savanneachtige gebieden in het park dat bijna zo groot als half Nederland is. Duizenden mierenheuvels van soms wel drie meter hoog staan majestueus tussen de karige begroeiing. In Ubirr bevinden zich weer eens grillige rotspartijen. Vanaf een hoge heuvel heb je er een weids uitzicht over het nog primitieve Arnhem Land. Aan de voet van de overhangende rotsen bevinden zich tal van schilderingen en tekeningen van Aboriginals. De oudste schijnen meer dan 12.000 jaar oud te zijn. Hele verhalen worden daar omheen gesponnen, maar echt geïnteresseerd in die mythen en legenden zijn we niet. De natuur in de omgeving trekt ons meer. We lunchen in een modern winkelcentrum in Jabiru, het centrum van de streek. Ook hier bevindt zich een Cultureel Centrum, maar dat wordt niet bezocht. Jos heeft voor de zoveelste keer problemen met het pinnen van geld uit de muur, die pas van hem schijnt hier niet geldig te zijn. Gelukkig kan hij geld lenen van Clim. Crocodile Jumping Adventure Na de lunchpauze koersen we weer westwaarts richting Darwin. Voor we daar aankomen, gaat de groep voor de laatste keer een cruise maken en wel die van de bekende Crocodile Jumping. We hebben die op de tv gezien en vinden dat gewoon een circus met min of meer getemde krokodillen die uit het water omhoogschieten om naar stukken vlees te happen. We blijven dus alleen achter en genieten in het restaurant van een serie cappuccino's. De laatste tweehonderd kilometer naar onze eindbestemming Darwin vallen op doordat er plantages langs de weg verschijnen en er andere tekenen zijn van naderende 'beschaving'.

DARWIN TOP END OF DOWN UNDER "Value Inn": weinig value... Darwin is de hoofdstad in de Top End van Northern Territory. Het is een jonge stad, modern van opbouw, wat niet onbegrijpelijk is want de stad is nog niet zo lang geleden praktisch weggevaagd door een hevige tropische wervelstorm. We logeren in de Value Inn, een hotel pal in het centrum aan de hoofdstraat. We hebben er een kleine kamer, je kunt er nauwelijks je kont keren, de bagage kun je er al helemaal niet kwijt. Ook het sanitair is er van mindere kwaliteit. Zo is de douchekop niet ontkalkt, wat kenmerkend is voor een slecht (onderhouden) hotel. Het is een niet-rokers kamer, dus sigaretjes paffen doen we op de brandtrap om de hoek. Het is een plek waar je de backpackers die iets ruimer in hun financiële jasje zitten aan kunt treffen.

38

Toeristisch oord bij uitstek De stad maakt op ons de indruk van één groot vakantieoord, waar de terrassen van de cafés en restaurants zij aan zij liggen. Ze zijn op elk tijdstip van de dag druk beklant. Het doet ons denken aan de zuidkust van Bali waar je soortgelijke gelegenheden aantreft. (Op het ogenblik dat we dit schrijven heeft er net op Bali in Kuta Beach een bomontploffing plaats gevonden waarbij tegen de 200 slachtoffers vielen, voornamelijk Australische toeristen.) We zijn hier weer in de wereld van internet terecht gekomen, overal tref je cybercafés aan. Jos kan zich niet bedwingen, haalt e-mail op en bekijkt de bezoekersaantallen van zijn websites. Vele nationaliteiten Darwin is een multi-etnische stad. Er schijnen hier meer dan 50 verschillende nationaliteiten samen te wonen. We zien mensen van de meest uiteenlopende rassen: Maleiers, Filippino's, Indiërs, Arabieren, Aboriginals en natuurlijk een hoop blanken. De Chinezen behoren tot de oudste minderheden in de stad. In een "hawker center" (stijl à la Singapore) bestellen we aan een onaanzienlijk kraampje bij een verschrompelde Chinese bes een drietal heerlijke gerechten voor een spotprijs. De rest van de zwoele avond brengen we door met biertjes en koffie op een terras. Aan de overkant van de straat bevindt zich in een oude boom een kolonie opossums. Ze trekken veel bekijks wanneer ze nieuwsgierig op de onderste takken zittend de voorbijgangers bekijken en om voer bedelen. Herhaaldelijk valt in het hotel de elektriciteit uit, voor ons een bewijs dat we hier echt in de tropen zitten! Op de tv zitten we uren te kijken naar een partijtje dames-netball, de Aussies moeten het weer opnemen tegen de Kiwi's. Clim amuseert zich kostelijk met dit spelletje dat op korfbal lijkt. Nederlandse namen van speelsters als Cox, van Dijk en Sanders verbazen ons dan ook niet, immers Nederland is korfballand bij uitstek. Sight seeing in Darwin Onze laatste volle dag in Australië is aangebroken. We brengen de hele dag door met sight seeing, wat daar dan ook onder verstaan mag worden. Veel is er niet te zien in Darwin. Op 1e kerstdag in 1974 raasde de cycloon Tracy over de stad en verwoestte 95% van de gebouwen. Meer dan 30.000 inwoners moesten naar het zuiden geëvacueerd worden. Een aantal kerken, musea en historische panden heeft men herbouwd, maar deze stad van 75.000 inwoners mist toch wel enige allure. Het is vochtig warm (34 graden) en we doen het daarom maar heel rustig aan. Een hele tijd blijven we hangen aan het strandje ten noorden van de stad. Op de rotsen ligt het Bicentennial Park met vele monumenten voor oorlogsslachtoffers. Het is erg rustig aan het water, we zijn er de enige. Rondom de haven is eigenlijk niet veel te bekijken. De ondergrondse fortificaties met onder meer vlucht- en munitietunnels uit de Tweede Wereldoorlog zijn dicht, jammer want dit soort attracties vinden we juist interessant. Via het havengebied belanden we in het mondaine centrum, met aan de hoofdstraat Smith Street tal van boetiekjes, pubs en clubs. Ook souvenirwinkels met voornamelijk abo-kunst tref je er bij bosjes aan, dream time-schilderijen en gigantische 39

doodaridjoo's zijn momenteel erg in bij het souvenirjagend volkje. Verder treffen we er nog enkele kerken aan en het Parliament - , Admirality - en Governement House. Diner, waarna terugvliegen 's Avonds schuiven we aan voor een afscheidsdiner. Er is gekozen voor een see food restaurant. Het buffet is bijzonder uitgebreid. Buiten zakt de zon weer met grandeur in de Timor zee. We blijven niet te lang hangen, want midden in de nacht moeten we opstaan voor de laatste vluchten naar huis. Het inchecken bij Quantas verloopt zonder problemen. Gelukkig wordt onze bagage doorgelabeld naar Hongkong en Amsterdam, zodat we daar geen omkijken meer naar hebben. De eerste tussenlanding vindt plaats in Adelaide, 3.000 kilometer zuidelijker gelegen. De volgende 2.000 kilometer brengen ons naar Sydney, waar we moeten voerstappen op een vlucht van Cathay Pacific naar Hongkong. Uren en uren later bevinden we ons weer boven Darwin, een bijzonder frustrerende ervaring als je nog zo'n lange weg te gaan hebt. Een schijnbaar zinloze omweg. Gelukkig hoeven we in Hongkong niet lang te wachten op de aansluitende vlucht, waardoor we zo ongeveer volgens het tijdschema 's morgens vroeg op Schiphol aankomen. Van daaruit met de trein naar Roermond is vervolgens nog maar een peulenschilletje.

40

FILIPPIJNEN RONDREIS (2008) EEN SLIERT VAN EILANDEN Deze bergachtige archipel van 7.107 eilanden bevat 46 vulkanen, waaronder op het eiland Luzon enkele bijzonder gevaarlijke. Zondag 15-02-2009 Ik heb voor acht uur een taxi naar het station besteld. De chauffeur blijkt Asalet te zijn, een Turkse oud-leerling van mij. Vanaf Eindhoven heb ik een rechtstreekse verbinding met Schiphol, wel zo handig. Zo hoef ik niet over te stappen in en rondom het altijd drukke Amsterdam. De treinen zitten tot mijn verrassing op deze zondagmorgen vol: er is een huishoudbeurs in de RAI en een groep onbehouwen PSV - supporters begeeft zich naar een uitwedstrijd van hun favoriete club. Overstappen in Hongkong Ik vlieg met het gerenommeerde Cathay Pacific dat een uitsteklende service biedt. We vertrekken stipt op de geplande tijd: 13.15 uur. Een goed teken. Elf uur later landen we op het uitgestrekte nieuwe luchthaven van Hong Kong, waar we twee uur tijd hebben voor een overstap. Daar rook ik een lang verbeid sigaretje in een dichtbewolkte nicotinekit. In een bedompte ruimte van nog geen twaalf vierkante meter staan zo’n twintig nicotineverslaafden zwijgend aan hun trekken te komen. De vlucht naar Manilla duurt net geen twee uur. Interessant is dat er bij het opstijgen een camera onder het vliegtuig hangt, waardoor wij passagiers mee kunnen genieten van de operatie. Dit lijkt me tamelijk uniek.

MANILLA Maandag 16-02-2009 In de Filippijnse hoofdstad worden we opgevangen door een vertegenwoordiger van Ansell Travel, de organisatie waaraan Kras het Pinoy (= populaire afkorting van Filippijns) gedeelte van de reis uitbesteed heeft. Hij zorgt voor vervoer naar het vijfsterren Heritage Hotel. Daar komen we om 12 uur ‘s middags aan, het is dan al maandag geworden. Ik moet nog een uurtje of zo wachten op mijn tweepersoons smoking room. Die kamer blijkt piekfijn in orde; aan alles is gedacht. De minibar staat overvol met miniflesjes sterke drank. Ik rust even uit voor ik het hotel verken en enige tijd aan de waterkant bij het zwembad met cola en dure koffie (3 euro) vertoef. Waanzinnig verkeer Daarna maak ik een wandeling in de omgeving van het hotel. Het ligt op een drukke kruising van twee hoofdwegen in de stad: de rondweg EDSA en de Roxas Boulevard langs de Manilla Baai die helemaal naar het noorden voert. Niet echt centraal gelegen dus, maar wel vlakbij de vliegvelden, dat is wel handig. De stad is luidruchtig, het verkeer chaotisch, vooral door het ontbreken van stoplichten en steeds van rijbaan wisselende jeepneys. Ik blijf een half uur 41

lang tot zonsondergang (hier kwart over zes) gefascineerd toekijken hoe men zich redt bij een kruispunt waar drie zesbaanswegen zonder enig verkeerslicht bij elkaar komen. Hier geldt het recht van de sterkste, dat blijkt overduidelijk. Voetgangers vogelvrij Het weer is zonnig, zo rond de dertig graden. Al gauw raak ik bezweet. De stad stinkt en maakt een smerige en vervuilde indruk, zeker als je de kleinere straten en stegen met hun open riolen inloopt. Op de grote doorgaande wegen met het jagende verkeer is de voetganger niet in tel. Slechts om de 500 meter kun je via een loopbrug oversteken. Zebrapaden heb ik hier in de buitenwijken nergens kunnen ontdekken. In het echte centrum zijn die zaken gelukkig beter geregeld. Daar stopt men zelfs gehoorzaam voor de rode stoplichten, waarna de venters met flessen mineraalwater en waardeloos spul de wachtende auto’s bestormen. Uitstekend Engels met Amerikaans accent Ik eet spotgoedkoop een kom soep, vis met pandang rijst en groente en een blikje fris bij een vestiging van de keten Roasters van de countryzanger Kenny Rogers (een soort alternatieve McDonalds): ik moet omgerekend nog geen vier euro afrekenen. De bediening is heel vriendelijk, de jongelui spreken uitstekend Engels met Amerikaans accent. Dat doen ze hier overal, zo zal nog blijken. De Amerikaanse zendelingen en de Belgische Witte Paters hebben wat dit betreft goed werk geleverd. Ook hun bekeringsresultaat mag er zijn: meer dan 90% van de bevolking belijdt er het christelijk geloof. De laatste decennia winnen met name protestantse sekten veel terrein. Security guards alom tegenwoordig Manilla is een overduidelijk derdewereldstad. Bij de jeepney-standplaats vlakbij ons hotel houden zich de bedelaars op. De volwassenen sturen verwaarloosde, zielige kindertjes met blote voeten en betraande ogen op de buitenlanders en toeristen af. Hele gezinnen wonen er in kartonnen hutjes tussen de bruggen, viaducten en fly-overs van de autowegen. Er wordt primitief gekookt op primusjes en de grond ligt bezaaid met rotzooi. Graatmagere honden zwerven bedelend tussen de havelozen door. Ik voel me hier niet echt op mijn gemak. Dit menselijk afval wordt overigens verre gehouden van de dure hotels. Daar staan zwaar bewapende guards de ingangen te bewaken. Ook duurdere winkels en restaurants (bijvoorbeeld bij Roasters) hebben een of meer bewakers “around the clock”. Bij banken en casino’s heb ik zelfs vier tot de tanden toe bewapende wachters gezien, met semiautomatische geweren en karabijnen in de aanslag. Beveiliging en security moet hier wel een booming business zijn. Later lees ik in een Engelstalige Pinoy - krant het volgende. Een toerist achtervolgt rennend een zakkenroller die zijn beurs gestolen heeft. Hij roept “”Stop the thief!”, een kreet die opgevangen wordt door bewakers van een bank. De vluchtende jongen loopt recht in hun 42

armen en wordt zonder pardon neergeschoten. Hij brengt het er levend van af, maar dit incident geeft wel aan dat die lui in uniform bepaald triggerhappy en eager to kill zijn. De rest van de avond breng ik door op mijn ruime kamer. Veel tv kijken, meer dan 60 zenders zijn beschikbaar, waaronder twee kanalen die non-stop basketballwedstrijden (vooral van de NBA) tonen. Ik stem regelmatig af op DWTV, ofwel de Deutsche Welle, die beurtelings anderhalf uur lang in het Duits of in het Engels uitzendt. Zo blijf ik ook op de hoogte van Europees nieuws. Dinsdag 17-02-2009 Overdreven uitgebreid ontbijtbuffet De volgende morgen sta ik om half zeven bij het ontbijt. Daar heeft men alles uit de kast gehaald om de gast te verwennen. Het koude en warme buffet biedt een ruime keuze uit zowel de oriëntaalse als westerse keuken. Eén koksmaat is gespecialiseerd in eieren : “Any style you want, sir!”. Ik kies voor de “sunny side up”. Elke morgen krijg ik gebakken eieren geserveerd. Een simpele boterham met kaas is echter moeilijker verkrijgbaar. Wel kun je beschikken over toast, croissants en Frans stokbrood. Ik maak hier ook verder kennis met mijn reisgenoten. Die bestaan uit een Nederlands echtpaar uit Leiden (Huub en Diane, van mijn leeftijd), twee Belgische dames uit Leuven (midden dertig) en een paar uit het Duitse Potsdam (Ossies zonder kinderen van rond de veertig). Het meeste contact heb ik met de Duitsers. Stadsbezichtiging Om acht uur meldt zich een Filippijnse gids bij ons. Hij heet Manuel en zal ons de hele dag langs de bezienswaardigheden van de stad leiden. We beginnen met het opgespoten land in Manilla Bay. Daar liggen culturele centra zoals musea en allerlei architectonische prestigeobjecten die ik stuk voor stuk erg lelijk vind. Opvallend is het Bamboe Paleis dat in recordtempo door Imelda Marcos voor de populaire paus Joh. Paulus II werd opgetrokken. Die gaf er echter de voorkeur aan om in een eenvoudige kloostercel te verblijven. Op weg naar de oude binnenstad stoppen we even bij het Monument van Rizal met twee erewachten. Vlakbij ligt ook het historische Hotel Manilla, dat ietwat afgeleefd is tegenwoordig, maar waar het nog altijd kapitalen kost om er een kamer te krijgen. De oude, historische binnenstad Intramuros In Intramuros bezoeken we allereerst het Fort Santiago, waar dezelfde Rizal gevangen heeft gezeten en de Jappen tijdens WO II duizenden Amerikanen en Filippino’s afgemaakt hebben. Rizal was een bekende poëet uit de negentiende eeuw die vocht voor de vrijheid van de Filippijnen en door de Spaanse bezitters gefusilleerd werd. Om het zestiende-eeuwse fort ligt een gracht. Aan de noordkant grenst het aan de Pasig-rivier en kun je de wijk Binondo met Chinatown zien liggen. Na het fortbezoek stoppen we bij de San Augustin-kerk die op de 43

Werelderfgoedlijst van de Unesco staat. (De Filippijnen heeft slechts vier sites binnen weten te slepen.) Ik vind de kerk op het oratorium met zijn koorgestoelte en de plafonds na niet echt zo bijzonder, hoewel het museum wel wat schatten te bieden heeft en het klooster met zijn kruisgangen en zijn authentieke sfeer de moeite van een bezoek loont. Monumentale Chinese mausolea Vervolgens rijden we door het waanzinnige verkeer naar het noorden om de Chinese Begraafplaats te bezoeken. Die is echt overweldigend! De rijkere Chinezen, vaak uit strategische overwegingen tot het christendom bekeerd, hebben hier monumentale mausolea voor zichzelf gebouwd in de vorm van villa’s, herenhuizen en tempels en dat in allerlei verschillende kunststijlen. Sommige ervan kunnen zelfs beschikken over badkamers en airconditioning! Heel indrukwekkend allemaal, deze dodenstad met zijn marmeren paleisjes. Wolkenkrabbers in zakencentrum Makati Tenslotte bezoeken we de moderne wijk Makati waar het zakencentrum gevestigd is. Makati met zijn vele wolkenkrabbers was vroeger een moerasgebied waar een vliegveldje lag. De voormalige start- en landingsbaan is nu de hoofdader (Ayala Avenue) van dit nijvere business centre. Het onderscheidt zich in uiterlijk weinig van alle hoogbouw die in andere steden van de Pacific Rim te bewonderen valt, zoals in Vancouver, Melbourne en Sydney. Geen sloebers hier, maar goed geklede kantoormensen, bij Starbucks koffie slurpende yuppies (vaak westerlingen) en arrogante dames van betere stand die met hun dagelijkse inkopen bezig zijn. De luxueuze shopping malls bieden alles wat hun hartje begeert. Het is niet verbazingwekkend dat zich hier de hoofdkantoren van de vlieg– en verzekeringsmaatschappijen en banken bevinden, evenals de ambassades van de rijkere landen. Gloednieuw winkelcentrum Mall of Asia De excursie loopt ten einde en op ons verzoek zet Manuel ons af bij de Mall of Asia, een van de grootste in zijn soort en spiksplinternieuw. Dit immense winkelcentrum doet me denken aan zijn nog grotere broer in het Canadese Edmonton. Ik verblijf er de rest van de middag, sterke koffie drinkend en alle hoeken en gaten verkennend van dit complex dat aan de baai gelegen is. Het is zo nieuw dat het niet eens is opgenomen op de meeste toeristische kaarten. De Mall bevat naast honderden winkeltjes, boetieks, restaurants ook enkele banken, supermarkten, warenhuizen en bioscopen (o.a. een IMAX), een skate rink, een hotel en een food court met tientallen in exotische lekkernijen gespecialiseerde eetstalletjes. Ik kan er geen weerstand bieden aan de gebakken vis met knoflook en peperrijst. Ik koop hier ook een Amerikaanse thriller van Joseph Wambaugh. Een minpunt is dat je steeds weer opnieuw gefouilleerd wordt en je tas ondersteboven wordt gekeerd als je een grotere winkel of dependance van de Mall binnentreedt. Als vrijheidslievende Nederlander kan ik daar maar niet aan wennen. Tegen zonsondergang loop ik

44

op mijn gemak terug naar mijn hotel. Na nog wat bij Roasters gegeten te hebben breng ik de avond door voor het grote televisiescherm op mijn koele kamer op de zesde etage. Woensdag 18-02-2009 Eerlijke taxichauffeurs Vandaag geen plichtplegingen met anderen, wat betekent dat ik geheel de vrijheid heb om mijn eigen plan te trekken. Ik besluit per taxi op eigen houtje de stad nader te exploreren. Allereerst begeef ik me opnieuw naar Intramuros om de koloniale Spaanse erfenis op mijn gemak te bekijken. De taxirit duurde twintig minuten en is verrassend goedkoop: nog geen twee euro. Je moet wel steeds wijzen op het gebruik van de meter, wat geen enkele keer een probleem oplevert. Een van de chauffeurs (zij spreken allemaal goed Engels) geeft te kennen dat ”Using the meter is my policy. No arguing any more!”. Rondzwerven in Intramuros Allereerst bekijk ik aan de Plaza Roma de kathedraal die in mijn ogen te duister is. Wel mooie glas-in-lood ramen (de meeste zijn 1943 door de Japanners weggebombardeerd door zgn. “carpet bombing”) en een expositie over historie en vormen van basilieken. De kerk herbergt het grootste orgel van Azië, van Nederlandse makelij en 4.500 pijpen rijk. Verderop ligt het Generaliteitsgebouw en het stadhuis in Spaanse stijl met een beeld van Filips de Tweede, zoon van Karel de Vijfde, vijand van de jonge republiek der Zeven Provinciën en naamgever van dit eilandenrijk. Opvallend is het Casa Manila, een woonhuis in koloniale stijl, en een aantal uitgestrekte Colleges en seminaries. Daar bevindt zich nu de studentenwijk met een oude universiteit en ook heel ouderwetse dormitories, ofwel studentenflats avant-la-lettre. Ik maak een wandeling langs de behouden gebleven stadsmuren en duik af en toe een poort in om de andere kant te bekijken. Daar raast het waanzinnige verkeer voorbij. In de binnenstad hangt een relaxte sfeer, niet verwonderlijk met zoveel jonge, moderne studenten die de straten bevolken. De gebouwen zijn netjes onderhouden en de straten zijn schoon. Slechts in enkele vergeten steegjes ruikt het naar de middeleeuwen, voor de vervallen krotten staren de haveloze bewoners me zwijgend, maar niet echt vijandig aan. Hier zijn ze beslist geen vreemdelingen gewend: de stadsgidsen zullen deze plek ongetwijfeld mijden als de pest. Golfterrein naast de oude stadsmuren Rondom de Muralles, stadsmuren, lag ooit een brede gracht die nu gedempt is. De krottenwijken zijn hier verwijderd en het terrein is nu herschapen tot een exclusief, immer groen golfdomein. Ik rust er uit op een beschaduwd bankje, maar wordt door een oplettende wachter vriendelijk maar beslist weggejaagd. Per slot van rekening ben ik geen lid van de club, noch een introducé. (De volgende dag lees ik in een plaatselijk blad dat die nacht een bewaker van het golfterrein doodgestoken is. Ik vroeg me toen natuurlijk direct af of het misschien diezelfde kerel is die me van het terrein verwijderde.) Gelukkig is er nog een 45

sfeervol parkje overgebleven waar je wel ongestoord kunt relaxen tussen het welige groen en de oude stenen. Ik wandel er rond tussen de verliefde pubers, het is inderdaad een waar lusthof! Mister Rodrigues in Rizal Park Niet veel verder begint het Rizal Park. Daar bezoek ik de Japanse Tuin (ik ben er de enig gast) en de Chinese Tuin. Er is ook een Planetarium en de Nationale Bibliotheek. Een oudere heer met een doorleefd gezicht spreekt me in het Engels aan. Binnen een minuut heeft hij als zijn paspoort te voorschijn gehaald om zich voor te stellen, zijn naam is Rodrigues; hij spreekt als afstammeling van de voormalige bezetter nog een beetje Spaans. Hij is leraar aan een verpleegsteropleiding in Mindanao en wil graag alles over Nederland weten. Ik ben een poosje vriendelijk tegen hem, maar na enige tijd wil ik toch alleen verder. Dat heeft hij in de gaten. “Well, sir, I don’t want to disturb you any longer. Thank you and so long!” En hij verdwijnt schielijk tussen de waterpartijen. Beelden van heldhaftige vrijheidsstrijder Ikzelf bekijk dan nog tegen betaling (weer de enige gast) de beeldentuin waarin met meer dan levensgrote beelden momenten uit het leven van de heldhaftige vrijheidsstrijder Rizal worden uitgebeeld. Hoogtepunt vormt zijn executie door een vuurpeloton. Vlakbij ligt verder nog het Rizal Monument met een obelisk en een erewacht in de zon te blakeren. Tegenover het park ligt weer een nog nieuwere Shopping Mall, nog voor een gedeelte in aanbouw, het Ocean View Park. Daar drink ik weer eens goede, sterke koffie bij Starbucks. Ook hier weer een IMAX, een Oceanarium en dergelijke, maar de meeste winkelruimtes zijn nog niet eens verhuurd en staan leeg.

MAKATI Ik hou een taxi aan en laat me naar de wolkenkrabbers van Makati brengen. De chauffeur is bijzonder vriendelijk en spraakzaam. Ik zwerf twee uur rond tussen de kolossen van marmer, glas en staal die als kathedralen de hoogte in rijzen. Elke zakentoren heeft zijn eigen etage met winkeltjes en restaurantjes voor het kantoorpersoneel. Ik drink er wat fris. Op de binnenplaatsen drommen groepjes rokers samen, ze gedragen zich hier als samenzweerders die angstvallig de schaduw opzoeken. Ook hier weer bij elke ingang bewapende guards; het lijkt hier wel een bezette stad in oorlogstijd. Ik rook sigaretjes bij een spiegelgladde wateroppervlakte waar regelmatig een spel van fonteinen uit te voorschijn komt, het ligt onder de arcaden van de National Stock Exchange, waar ik ook een kijkje neem. Ik bekijk de koopwaar van het Landmark warenhuis (dure exclusieve spullen; wie kan dit hier betalen?) en een van de oudere, maar wel chiquere winkelcentrum, de Glorietta Mall. Daar lonkt een food court me weer toe, waar ik me aan allerlei lekkers tegoed doe. Een derde taxi brengt me tenslotte terug naar mijn hotel waar ik zo rond zes uur aankom. Ik pak mijn tassen al vast in voor de volgende morgen, want dan vertrekken we naar Banaue in de Cordillera Central van Luzon, het grootste eiland. 46

QUEZON CITY Modern en vooruitstrevend. Oorspronkelijk gesticht voor de werkende bevolking, is Quezon City tegenwoordig de woonplaats van de beter gesitueerden. Quezon City ligt op 16 km ten noordoosten van Manila en deze voorstad wordt nu als een zelfstandige agglomeratie beschouwd. De stad is genoemd naar Manuel L. Quezon y Molina, de eerste president van de Filippijnen. Tegenwoordig is Quezon City vooral een woonstad met elegante wijken. Qua bevolking is het de tweede stad des lands, die deel uitmaakt van Greater Manila of Metro Manila. Metro Manila telt meer dan 4 miljoen inwoners en omvat nog de drie andere stadsgebieden Manila, Pasay en Callocan, het geheel onderverdeeld in 13 gemeenten. Van het centrum van Manila bereikt men Quezon City via Espana Street en de Welcome Circle vanwaar twee hoofdwegen leiden naar het hart van de stad. De E. Rodriguez Sr. Boulevard voert naar Cubao, een handelswijk met grote winkelcentra en boetieks. De tweede, Quezon Avenue, loopt naar het hoger gelegen Diliman, een lommerrijk stadsdeel met veel acacia's en flamboyanten. Op de top van de heuvel ligt de Universiteit van de Filippijnen, met een campus van 400 ha, een van de grootste ter wereld. De universiteit dateert uit 1909 en werd in 1948 overgeplaatst naar Quezon City. Vanaf dit punt kijkt men noordwaarts uit over de landstreek Montalban en in het zuiden ontwaart men de wolkenkrabbers van Manila. Quezon City is een soort schakel tussen het traditionele achterland en de ultramoderne, geamerikaniseerde metropool. LUZON Een ingewikkeld reliëf. Het eiland Luzon is een grote rechthoek die in het zuidoosten in een aantal schiereilanden uitloopt. Luzon is het grootste en dichtstbevolkte eiland van de Filippijnen en beslaat een derde van het nationale grondgebied. Het sterk bergachtige eiland heeft een overwegend rechthoekige vorm, maar vertakt zich naar het zuidoosten in een aantal schiereilanden. Vanaf het noorden strekt zich een complex geheel van bergketens in zuidelijke richting uit, met daartussen uitgestrekte vlakten. De Sierra Madre loopt van Laguna Bay bij Manila langs de Grote Oceaankust tot aan de noordoostpunt van Luzon. De sterk vulkanische Centrale Cordillera met talrijke hoge toppen, die culmineren in de 2.934 m hoge Mt. Pulog, beslaat het westelijke deel van noordelijk Luzon. Het klimaat wordt sterk beïnvloed door het ingewikkelde reliëf. De zomermoesson brengt sterke neerslag op grotere hoogten, maar lager gelegen gebieden zijn minder regenrijk. Het zuiden van Luzon telt een aantal werkende vulkanen, zoals de in 1991 en 1992 uitgebarsten Pinatubo (90 km ten noordwesten van Manila), de 2.462 m hoge Mayon en de Taal, na Mt. Pinatubo een van de gevaarlijkste vulkanen van de Filippijnen. Op Luzon vindt men ook het mooiste natuurschoon van de Filippijnen, met op terrassen aangelegde rijstvelden in de omgeving van Manila en in het noorden. Luzon omvat een derde van de Filippijnse bevolking en voorziet ook in een derde van de nationale rijstproductie. 47

Donderdag 19-02-2009 Gids Corazon spreekt vloeiend Duits Al om half zes ben ik uit de veren. Tegen half zeven worden we in de lobby opgewacht door een vrouwelijke gids van in de veertig. Zij is ietwat aan de mollige kant en heet Corazon (zeg maar “Cory”) en spreekt naast Engels zowaar ook Duits (de Duitsers in ons gezelschap beheersen nauwelijks het Engels, dat hebben zij in de DDR nooit kunnen / mogen leren). Als ik de immer vrolijke Cory later vraag waar zij zo goed Duits heeft leren spreken, antwoordt zij kort en kracht “Im Bett!”. Zij blijkt zes jaar lang met een Duitser in Mannheim getrouwd te zijn geweest. Na de Wende liep de relatie stuk en keerde zij terug naar haar geboorteland. Op weg met Amerikaanse Filippino’s We vertrekken voor onze vierdaagse excursie naar de hooglanden van Midden-Luzon in een halfleeg busje naar een ander hotel waar we de rest van het gezelschap gaan oppikken. Die groep bestaat grotendeels uit Amerikaanse Filippino’s van oudere leeftijd. We komen één persoon te kort, Cory besluit op haar te wachten. Na een half uur vergeefs wachten begint het volk in de busjes te morren, met name de Filippino’s tonen zich verongelijkt en ontpoppen zich tot assertieve klanten. “Excuse my language, but we are really pissed off!” fulmineert een zeventigjarige Filippijnse grootmoeder uit San Diego. Ook anderen tonen zich embarrased en vinden het niet fair dat ze moeten wachten. Tegen zoveel oppositie kan Cory niet op en we vertrekken dan ook maar richting rondweg. Amerikaanse militaire aanwezigheid nog bespeurbaar Er volgt een 10 uur durende rit die in drie etappes onder te verdelen is. Het eerste gedeelte voert ons over autosnelwegen naar het noorden, tot aan de voormalige luchtmachtbasis van de USA, de Clarke Air Force Base. Die werd in 1992 ontmanteld toen de Filippijnen een meer onafhankelijke politieke koers gingen varen. Vlakbij ligt ook Angeles City, waar de Amerikaanse militairen zich met de duizenden hoertjes konden vermaken. De afslag naar Subic Bay (een kleine 100 kilometer westwaarts, daar lag de Amerikaanse marinehaven) ligt vlakbij. Het tweede gedeelte loopt door de vruchtbare laagvlakte van Luzon, waar de vlakke rijstvelden en andere landbouwgronden zich bevinden. De streek is dichtbevolkt. Onze busjes jakkeren door relatief welvarende dorpjes met steevast een of twee kerkjes. Twee keer houden we in wat grotere provinciestadjes halt: bij een McDonalds voor koffie en bij een heus wegrestaurant oude stijl met zelfbediening om te lunchen (lekkere rijst en veel goulash van buffelvlees voor anderhalve euro), tenslotte een keer bij een benzinestation om te tanken en fris te kopen. De stadjes zijn uiterst bedrijvig. Er worden veel landbouwspullen verkocht. De straten van de centra zijn verstopt door trishaws en plattelandsjeepneys, te herkennen aan hun aftandse en roestige aanblik. Hier komen weinig toeristen, want we hebben steevast veel bekijks. 48

De bergen in Voor de laatste etappe gaan we de bergen in. De toppen reiken hier tot bijna drieduizend meter en liggen dicht bij elkaar, wat spectaculaire vergezichten oplevert. Alles is mooi groen en de tropische vegetatie weelderig. Als we hoger komen verschijnen er zelfs dennenbossen in beeld, niet bepaald een tropische gewas. De bevolking hier is aanzienlijk behoeftiger dan die op de laagvlakte of in de steden. Er is weinig grond beschikbaar, die is gereserveerd voor de teelt van voedergewassen en rijstterrassen. De mensen wonen op en boven aan de steile hellingen die niet geschikt zijn voor landbouw. Hun krotten balanceren letterlijk boven de afgrond. Het schijnt de vele kindertjes op blote voeten niet te deren, zij blijven onverminderd vrolijk rondrennen. Zeker nu de scholen net zijn uitgegaan staan ze allemaal in hun schone uniformpjes te zwaaien naar de vreemdelingen in de busjes. De slingerwegen zijn ronduit gevaarlijk, vooral vanwege de onverwacht opduikende gaten in het wegdek, de overblijfselen van recente aardverschuivingen en het ontbreken van een reling langs de dieptes. Gelukkig is er niet veel verkeer op deze dodenweggetjes. Gedaan met het fraaie zomerweer Als we een pas van meer dan 2.000 meter ronden komt er mist opzetten, langzamerhand gaat die over in motregen. De bewoners langs de weg leven van houtbewerking en bieden hun soms erg fraaie producten te koop aan. Hun woningen zijn van steeds slechtere kwaliteit: verroeste golfplaten, matten van stro, muren van karton, triplex, gevlochten rotanvezels en blikken platen. Vaak zijn de hutten gebouwd op een stellage van houten palen die als een balkon boven het ravijn is gebouwd. De betere huizen staan op betonnen zuilen. Het vee loopt er los rond; het pluimvee vliegt alle kanten op als we met onze busjes passeren. Vette varkens zitten in kleine, smerige kotten opgesloten. Talloze honden liggen op het wegdek te zonnen en wijken geen centimeter voor onze voertuigen. Zij zijn helemaal niet agressief hier, ik heb al die dagen niet één hond horen blaffen. Aangenaam Pinoy gezelschap op leeftijd In de bus vind ik Anschluss bij wat oudere Filippino mensen uit Californië. Zij spreken over zichzelf als “we septigenarians”, ofwel wij zeventigjarigen. Liz, een voormalig makelaar uit San Diego, begint me haar levensverhaal te vertellen. Ze start haar life story met de dood van haar Amerikaanse vader uit Ohio die door de Jappen tot stervens toe werd gemarteld nadat hij door een guerrillastrijder voor een handvol zilverlingen verraden was; het spoorloos verdwijnen van haar Filippijnse moeder in de nadagen van de oorlog en haar afschuwelijke jaren doorgebracht in “that hell of an orphanage”; een weeshuis dat we in Manilla trouwens voorbijgereden zijn; emotioneel wijst Liz het aan. Voor haar is deze reis een soort “back to the roots”. Ook met haar vriendin Beth heb ik een leuk contact, alsmede met de sympathieke “retired accountant” Fil uit San Francisco. Hij reist nu de hele wereld af met zijn analoge camera. In Rio is hij op het strand van Copacabana “in broad daylight” overvallen door jochies van een 49

jaar of twaalf. Hij weet feilloos de Hollandse attracties op te noemen: Windmills of Kinderdaik, Wolendam, the Tulips of Koikenhoof, Anne Frank - house”.

BANAUE Sterrenhotel in Banaue Tegen zonsondergang bereiken we ons driesterrenhotel in Banaue. Het ligt even buiten het dorp op een vooruitgeschoven rotspunt boven de rijstterrassen; mooi uitzicht vanuit de kamers dus. Het is helemaal van hout gebouwd. Het personeel is gestoken in lokale klederdracht en begroet ons met thee en koekjes. Ze behoren hier allemaal tot de Ifugao minderheid. Deze bevolkingsgroep maakte ooit deel uit van de oorspronkelijke bevolking duizenden jaren geleden. Nog geen honderd jaar geleden waren sommige stammen nog koppensnellers, maar de Amerikaanse zendelingen en Belgische paters hebben daarmee korte metten gemaakt. Tegenwoordig zijn deze ietwat gedrongen bergbewoners zonder uitzondering christen. Uiterlijk en wat culturele gebruiken betreft lijken ze op de geïsoleerd levende stammen van de eilanden Sumatra en Borneo in Indonesië, de Bataks en de Dayaks. Ook doen ze me denken aan de Akha-bergstam in Thailand. Al die volkeren leefden ooit op het vasteland van Zuidoost-Azië, voordat ze door de Thai en de Cambodjanen en die op hun beurt weer door de Han - Chinezen waren verdreven. Om zeven uur meld ik me voor het buffet dat naar omstandigheden goed is, maar ook beduidend duurder: 8 euro. Evengoed nog een alleszins schappelijke prijs. Op de kamer ontbreekt een televisie en een minibar. De kamer heeft ook geen koffiezetapparaat, maar wel een thermoskan waarin je heet water voor thee kunt laten brengen. Mijn dompelaar kan ik niet gebruiken, omdat de adapter die ik heb meegenomen wel werkt, maar de stekker van de dompelaar te groot is. Ik kan roken op het balkon. De kamer heeft ook geen air conditioning, maar die is hier niet nodig. Zelfs ‘s nachts is het nog warm genoeg om in pyjama op de dekens te slapen. Vrijdag 20-02-2009 Excursie in de omgeving Om kwart voor zes sta ik op mijn balkon om de zon op te zien komen. Het voorspelde prachtige kleurenpalet blijft echter uit en teleurgesteld begeef ik me naar beneden voor een vroeg ontbijt. Om 8 uur zijn we weer op weg voor een excursie door de directe omgeving. We stoppen bij een drietal view points, van waaruit we een panoramische blik op de befaamde rijstterrassen hebben. Bij een ervan zitten afgeleefde oude inboorlingen in authentieke kledij, tegen een bescheiden vergoeding mag je ze fotograferen. Ik vind het een beetje een beschamende toestand. We rijden terug naar het hotel waar ondertussen de laatkomer van gisteren gearriveerd is. Het betreft een Australische vrouw van middelbare leeftijd. Zij had ons misgelopen, omdat haar vliegtuig door een storm vertraging had opgelopen. 50

Thee drinken bij opoe op balkon De groep gaat vervolgens eerst in het dorp “winkelen” en vertrekt daarna voor een trekking door de velden. Daar pas ik voor, met mijn broze enkels en knieën zie ik zo’n tocht met stijgen en dalen niet zitten. Ik blijf in het dorp rondhangen, maak een brandweeroefening mee die alleen door goedlachse kleuters gadegeslagen wordt, zit een uur lang moederziel alleen tussen de poezen op een balkon thee te drinken en bekijk de dorpstaferelen onder me. De stokoude opoe die me de thee bezorgt, krijgt een vette fooi (een kwartje, wow! De thee kost hier een dubbeltje). Daarna wandel ik naar een lager gelegen dorp. Dat ligt echter zonder enige schaduw in de zon te blakeren, dus keer ik om en gebruik ik een gammele hangbrug om naar Banaue terug te keren. Een motorriksja brengt me terug naar het hotel. Het is dan pas twaalf uur.

RIJSTTERRASSEN De koffie in het hotel is afschuwelijk, dus drink ik thee op mijn kamer met koekjes bij wijze van lunch en begin op het balkon een boek te lezen. Na een tijdje begint het me te kriebelen. Ik kan mijn tijd hier wel beter besteden en besluit de rijstvelden aan de voet van het hotel nader te gaan verkennen. Naakte kindertjes onder paalwoningen Allereerst beland ik na een fikse afdaling bij een gehucht met straatarme inlanders. Ze verkopen wat houtwerk en werken verder op de velden. Hun woningen staan op palen. De kindertjes zijn bijna naakt. De honden gapen lusteloos. De hanen waken parmantig over hun kippetjes. Ik loop de velden in. De aarden walletjes die de velden scheiden zijn hier vervangen door beton, dat loopt lekker. Maar al gauw gaan ze over in lemen dijkjes met smalle paadjes. Twee pubers als local guide Ik kom twee jongens van rond zestien tegen die zich als gids aanbieden. Daar ga ik op in. Voor vier euro charter ik hun. Zij zullen me naar een verderop gelegen groter dorp leiden waar ik dan een jeepney terug naar het hotel kan nemen. Het is stralend weer, de jongens zijn aardig en spreken een behoorlijk woordje Engels; niets aan de hand dus. Noodweer breekt los boven rijstterrassen We zijn ongeveer halverwege als we over een wat breder pad langs een irrigatiekanaaltje langs de bergwand lopen. Het lijkt veel op de levada’s in Madeira, hetzelfde systeem. Plotseling valt er een schaduw over ons heen. Van achter de berg trekt een donkere wolk onze vallei binnen. Ik hoor donderslagen en zie bliksemschichten. Niet lang daarna breekt er een tropische storm los. Het zicht wordt door dat regengordijn beperkt tot nog geen tien meter. Ik steek mijn paraplu op, maar dat heeft weinig zin. Een van de boys: “Your umbrella is too small, sir!” Inderdaad, ik raak hoe dan ook tot op mijn bot doorweekt. Om mijn rugzak 51

met de important things droog te houden ga ik mijn rugzak op mijn buik dragen. Die tactiek heb ik van de inlanders afgekeken. Nadeel hiervan is dat ik niet meer kan zien waar ik mijn voeten neerplant. Zingend de regengod verjagen We bereiken een soort schuilhut, een afdak op vier betonnen palen. Daar krijgen we gezelschap van steeds meer inlanders die de velden zijn ontvlucht. Na een tijdje sta ik, met mijn schamele 1.76 meter een kop groter, midden tussen de haveloze dijkonderhouders met rode tanden van het betelsap, een soort wegwerkers dus. Ze behoren tot de laagste klasse, want ze zijn landloos. Een van hun begint monotoon te zingen, andere vallen hem bij, maar wel met een ander lied. Anthony, een van de guide boys, vertelt me dat ze met hun gezang de regengod tot bedaren willen brengen. Het wordt net geen kakofonie, maar van close harmony is zeker geen sprake. De hevige slagregens houden aan. Modderige paadjes langs afgronden De boys stellen voor terug te keren, aangezien de wegen vanaf het doeldorp inmiddels onbegaanbaar zijn geworden en ik dus gedwongen zal zijn in het dorp te overnachten. Daar pas ik voor, dus ik stem met hun voorstel in en we gaan dezelfde moeizame weg terug. Het wordt een tocht vol halsbrekende toeren, want de velden zijn overstroomd, de lemen paadjes op de dijkjes zijn weggespoeld of watervalletjes geworden. Daar moet ik dus doorheen. Vaak zak ik tot mijn knieën in de zuigende modder. Vooral langs het irrigatiekanaal is het link. Eén misstap en ik stort 20, 30 meter naar beneden. Ik houd echter mijn hoofd koel; paniek is het laatste wat ik in deze netelige situatie kan gebruiken. De twee gidsen trekken me letterlijk spekgladde hellingen op en weer af. Steeds meer dijkjes begeven het onder dat geweld en brokkelen af, waardoor we soms een omweg moeten maken. Skeletten van voorouders Het kost ons tweemaal zoveel tijd om met veel gebalanceer terug te keren naar de inboorlingennederzetting. Daar tonen de jongens me een van hun voorouders die 120 jaar oud is geworden. In doeken gewikkeld komt een mannelijk skelet te voorschijn, de knekels worden door een oudere man zorgvuldig tot een toonbaar geraamte “gereconstrueerd”. Vol trots halen ze ook een primitief houten beeld te voorschijn: het stelt de rijstgodin met een heuse vaginale gleuf van wel twintig centimeter voor. Fysiek gebroken terug op kamer Tenslotte volgt nog een steile helling naar het hotel met een ‘trap’ van ongelijke treden tussen de 10 en 60 centimeter. Mijn roestige heupen en knikkende knieën schrijnen en weigeren steeds vaker dienst. Strompelend en mijn pijn verbijtend moet ik om de tien meter pauzeren om tot rust te komen. Hellingen beklimmen en trappen lopen valt me steeds zwaarder nu mijn spieren zo snel verzuurd raken (waarschijnlijk door die schrompelnier). 52

Vooral mijn linkerheup veroorzaakt helse pijnen, de tranen staan me in de ogen. Uiteindelijk bereik ik volkomen uitgeput mijn hotelkamer, waar ik linea recta met kleren en al onder de hete douche kruip. De hele douchevloer ziet bruin van het slijk. Ik spoel mijn schoenen grondig uit; het kost me drie dagen om ze weer droog te krijgen. Uit opluchting aan de wodka ‘s Morgens heb ik in de dorpswinkel een fles Cossack-wodka gekocht. Ik dacht dat die 650 pesos kostte, maar dat bleek slechts 65 p. te zijn, welgeteld 1.20 euro! Ik besluit de fles te openen om de goede afloop van mijn hachelijk avontuur te vieren, maar ik krijg hem met geen mogelijkheid open. Uiteindelijk moet ik met behulp van mijn Zwitserse legermes een gat in de metalen dop boren. De wodka is plaatselijk gestookt en smaakt zoals hij moet smaken: smakeloos, maar wel sterk. De rest van de avond rust ik uit van de vermoeienissen. Het avondeten sla ik over. Zaterdag 21-02-2009 Al vroeg zijn we op weg naar Bontoc en het nabij gelegen dorp Sagada dat bekend staat om de doodskisten van voorvaderen die tegen de bergwand hangen en de Sumaging - grotten. Na twee uur rijden over de slecht begaanbare bergweggetjes wordt het de chauffeurs van onze twee busjes te bar. Door de hevige slagregens van gisteren hebben er overal aardverschuivingen plaatsgevonden; deze zijn niet opgeruimd, want het is zaterdag en de overheidskantonniers hebben dan vrij. Het is onverantwoord om verdere risico’s te nemen, zeker omdat we dezelfde weg terug moeten en het in de namiddag steevast regent, waardoor de weg volledig geblokkeerd zal raken. We keren om, wat nog heel wat voeten in de aarde heeft op het smalle weggetje langs de gapende afgrond. Het volk mort, ze missen nu een excursie waarvoor betaald is, dat zint hen niet. Ze vinden dat we met jeepneys hadden moeten gaan, die zouden de obstakels wel hebben kunnen overwinnen. Zo stond het trouwens ook in de itinerary vermeld. Ik vind de beslissing om terug te keren echter heel begrijpelijk, het is uiteindelijk in ons eigen belang dat die trip afgelast is. Ik hou de voettocht voor gezien Als alternatief wordt er na de terugkomst een voettocht georganiseerd naar het dorp Batad dat ergens in een fraai dal gelegen ligt en waar de sawa’s nog mooier zijn. De oudere Filippino’s en ik voelen niets voor die extra inspanning en verblijven in en rondom het hotel die middag. De rest van de dag breng ik weinig actief door: ik luier wat in de tuinen, lees op het balkon. Ik lunch licht in het hotel, maar sla het avonddiner over. Ik voel de strapatsen van de vorige dag nog steeds in mijn benen.

53

Zondag 22-02-2009 Pittige Rosa houdt van bier Om zeven uur vanochtend vertrekken we met twee busjes naar Manilla, een tocht van 350 kilometer. Na 50 kilometer zijn we de bergen uit. Bij de laatste bergpas die we passeren ligt een monument voor een veldslag uit 1945, daar pauzeren we even. In een provinciestadje wordt om 13.00 uur gestopt voor de lunch. Er wordt een uitgebreid buffet voor de belachelijke prijs van 4 euro opgediend. Tijdens het eten leer ik de later gearriveerde Australische beter kennen. Ze heet Rosa, haar vader was Italiaan, haar moeder Ierse. Ik maak grapjes over die combinatie, dat kan zij wel waarderen. Ze komt uit Brisbane, waar zij een ICT - baantje heeft. Onder het eten klokt zij twee flesjes Foster’s bier naar beneden. Spaans aandoende omgeving De dorpjes en stadjes die we passeren hebben allemaal Spaanse namen. In de bergen daarentegen zijn de namen inheems, een teken dat de kolonisatoren zich daar niet vaak gewaagd hebben. Links en rechts van ons zien we de kegelvormige vulkanen Ayarat (en Pinatubo (voor het laatst in 1992 uitgebarsten). De Ayarat vormde een toevluchtsoord van de linkse guerrilla in de jaren zeventig en tachtig. De communistische leider heeft in 1989 in Nederland asiel aangevraagd en gekregen. Hij woont nu in Utrecht. Terug in comfortabel hotel in Manilla Midden in het spitsuur bereiken we Manilla. Het kost ons een uur om de stad te doorkruisen naar ons Heritage Hotel. We hebben dan al eerder afscheid genomen van onze Filippijns Amerikaanse vrienden. We moeten opnieuw inchecken, wat nogal wat irritatie wekt door de bureaucratische rompslomp die ermee gepaard gaat. Ik blijf die avond op mijn kamer en geniet van ijskoude pilsjes die ik onderweg op de kop heb getikt en in de minibar koel heb kunnen houden. Via de Deutsche Welle verneem ik van de zoveelste nederlaag van Bayern München. Ai, ai, van Bommel! Maandag 23-02-2009 Vliegen naar het vakantiestrand We vertrekken wat later dan gepland, half elf i.p.v. tien uur. De Domestic Airport ligt vlakbij, maar het duurt toch nog een half uur voor we hem bereiken. Het inchecken is strenger dan verwacht: veel controles, schoenen moeten uit en riemen af. Ook moeten we airport tax betalen: 4 euro. De rokersruimte is erg ruim hier, maar bevat geen asbakken! We vertrekken op tijd. Het kleine vliegtuig (80 passagiers) taxiet vervolgens wel een kwartier lang door naar de Internationale Airport waar het de startbaan gebruikt. Vreemd. Een versnapering of verfrissing tijdens de korte vlucht kan er niet van af. We landen op een eiland 400 km ten zuiden van Manilla. Op het vliegveldje worden we door een busje opgepikt dat ons naar zogenaamde Jetty Port, het haventje brengt, waar een zogenaamde banca met draag54

vleugels op ons wacht. Het gammele scheepje wordt volledig volgestouwd met toeristen, de bagage wordt op het dak vastgesjord. Ik tel dertig opvarenden, terwijl de officiële capaciteit twintig is. Ook zijn er geen reddingsvesten aan boord. Bovendien vaart hij veel te snel naar mijn smaak: de golven slaan overboord. Ik ben het met deze gang van zaken absoluut niet eens en wordt in mijn mening gesteund door mijn Belgische en Nederlandse reisgenoten. Alle anderen (onder meer een complete Russische familie met dikke vrouwen en jengelende kinderen) zwijgen echter, zodat ik zelf ook maar al die overtredingen van veiligheidsregels berustend accepteer.

BORACAY Microtel op bounty island Boracay Op het eiland Boracay gaan we moeizaam bij de zuidelijke punt aan wal. Een jeepney brengt ons naar ons Microtel. Dat ligt aan de noordelijke kant van het eiland, de rit duurt dan ook lang, hoewel het eiland maar 7 km lang is. De laatste kilometer naar het hotel is ongeplaveid en zit vol potholes. We vrezen het ergste voor de kwaliteit van ons onderkomen, maar als we ons uiteindelijk geïnstalleerd hebben blijkt een en ander toch mee te vallen. De kamers zijn groot en heel schoon en het hotel ligt aan een fraai zandstrandje onder de palmen. Koffie en thee zijn gratis verkrijgbaar in de open lounge, waar ook Engelstalige kranten liggen. Daar staat ook een koelvitrine met een assortiment aan frisdrank en bier. Geregeld zal ik daar uit putten. Ze hebben er geen bar, maar wel een restaurant. Het personeel is opvallend vriendelijk en spreekt uiteraard vlekkeloos Engels. Een ploeg mannelijke schoonmakers is hier letterlijk dag en nacht in de weer om de boel schoon en netjes te houden. De natuurstenen vloeren worden voortdurend gedweild, een beetje overdreven vind ik dat wel. Onappetijtelijke westerse toeristen / zonaanbidders Ik blijf eerst wat afkoelen in de kamer, terwijl ik kijk naar de All Star Game 2009 van de NBB; de Western Conference walst met duidelijke cijfers over East heen. Er wordt nauwelijks verdedigd en volop geshowdunkt. De uitslag is zoiets van 160-135. Daarna ga ik even het strand verkennen. Het is er te heet naar mijn smaak. De blanke dames met rood aangebrande speklagen en de spierwitte bierbuiken van de heren doen me een beetje walgen. Bezoekje aan de kapper Ik keer om en loop richting Main Road een kilometer landinwaarts. Ik kom door het dorpje waarvan de omliggende hotels waarschijnlijk de bedienden betrekken. Het is gewoon rustig, maar armoedig plattelandsleven hier. Aan de hoofdweg ontdek ik een kapper die niets te doen heeft. Ik laat er mijn haar knippen. De ietwat louche uitziende coiffeur doet zijn best en vraagt één euro voor het kwartier werk dat hij verricht. Weer terug in het hotel eet ik vis bij het restaurant. Later blijkt dat het eten in het toeristencentrum verder zuidelijker aan White Beach veel goedkoper is. Bovendien heb je er meer keus.

55

Dinsdag 24-02-2009 Luie dag van verveling ‘s Morgens direct na het karige ontbijt (maar wel weer met eieren!) vraag ik me af hoe ik de komende dagen door zal komen. Geen enkele van de hier geboden activiteiten (paardrijden, snorkelen, eilandhoppen, windsurfen, zwemmen) trekt me aan. Voor lange wandelingen is het te warm. Ik neem een gratis hotelbusje naar het centrum, waar ik een gelegenheid met uitstekende koffie en een internetcafé ontdek. Ik haal mijn e-mail op, surf wat op het web en bekijk de bezoekersaantallen van mijn eigen sites. Niets spannend te melden. Dit is de enige keer tijdens mijn reis dat ik achter een computer kruip. Ik loop uit verveling nog maar eens een rondje om, nu de andere kant op. De hotels hier, zeker die in het duurdere segment, zien er allemaal prachtig en geheel in eigen stijl uit. Wat dat betreft is mijn hotel een van de mindere: alles is wel functioneel, maar architectonisch een onopvallende schepping. Op een terras eet ik nog wat lokale vis met rijst, drink een glas crush mangosap. Tegen vijven ga ik terug naar het hotel, waar ik de avond doorbreng met lezen, televisie kijken, biertjes drinken en sigaretjes roken op de vredige veranda. Woensdag 25-02-2009 Een nog luiere dag Weinig te melden vandaag. Tot 12 uur lezen in de open lounge. Middagdutje doen om de ergste middaghitte te vermijden. Dat noemen ze hier ook gewoon siesta. Met de shuttlebus van het hotel naar de Mall. Koffie drinken. Te voet op mijn gemak teruglopen. Op tv wordt neerstorten van vliegtuig Turkish Airlines op Schiphol gemeld. Ik hoop dat het niet op een van onze landingsbanen is gebeurd. Mijn medereizigers blijken dezelfde gedachte te hebben. Beetje egoïstisch natuurlijk. Donderdag 26-02-2009 Alweer een dag van rust en ontspanning. Ik maak lange strandwandeling over de White Beach. Een paar foto’s gemaakt. Stukje rotskust verkend. Vis gegeten aan een stalletje. Met de motorriksja terug. Alvast uitchecken en alle gebruikte consumpties fris en bier afrekenen met de credit card (waarvoor hier een code vereist is). Vrijdag 27-02-2009 / Zaterdag 28-02-2009 Lange terugreis van 37 uur, een vervelende tussenstop in Hongkong.

56