Arnhemse Nieuwe 2012 & UPDATES

Arnhemse Nieuwe 2012 & UPDATES

interviews, toekomst de rol van design in netwerkstad Arnhem papierkennis beter drukwerk en economie

tijdschrift voor Arnhems ontwerp #1 2012 4,50 01

DZA#1

schutblad – Kim van Es, graphicplayground.nl

02

DZA#1

03

Mijn antwoord op de tweede vraag is een stuk positiever. Door de internationalisering en mondialisering heeft de plaatselijkheid voor de vormgeving haar betekenis niet verloren. Integendeel, de fysieke en virtuele verbondenheid met de grote wereld leidt tot een hernieuwde belangstelling voor onze kleine wereld van buurt, stad en regio. Die kleine wereld biedt ons een andere sociale en historische context, en een andere gelegenheid voor samenwerking, voor consumptie en productie. Daarin ontwikkelt zich langzamerhand ook een ander waardebegrip, waarin naast economische ook maatschappelijke en culturele factoren worden meegewogen. In dat perspectief heeft Arnhem, zoals de mode al eerder heeft aangetoond, een even rijke als kansrijke positie. Wat mij als relatieve nieuwkomer is opgevallen is dat er in en om Arnhem, veel meer dan in de Randstad, op alle niveaus wordt samengewerkt. En dat de ruime, groene omgeving zijn weerslag lijkt te vinden in een bijzondere kwaliteit van idee en uitvoering. Bovendien geloof ik dat door het nieuwe station Arnhem zich de komende decennia op allerhande gebieden steeds sterker zal verbinden met Midden- en Oost- Europa. De eventuele gedachte om ‘Arnhemse vormgeving’ als label in de wereld te zetten lijkt me dus weinig zinvol. Eerder wil ik pleiten voor de verdere ontwikkeling van een eigen vormgevingscultuur van de stad als voedingsbodem voor een grote diversiteit aan vormgeving en vormgevers. Die cultuur vraagt om investeringen, maar ook om een open, kritische houding van vormgevers, opdrachtgevers en publiek. Vanuit ArtEZ willen we daaraan graag onze bijdrage blijven leveren. ✕

Wat de eerste vraag betreft: ik denk het niet. Ik heb al grote twijfels bij de nationale identiteit van vormgeving. Wie wat verder kijkt dan zijn neus lang is, ziet al snel dat ‘Dutch Design’ veel minder exclusief is dan de stortvloed aan publicaties en tentoonstellingen ons wil doen geloven. De historische wortels van het wonderbaarlijke, wereldwijde succes van de Nederlandse vormgeving – van typografie tot mode – trekken zich weinig aan van de landsgrenzen. En datzelfde geldt voor de vormgevers zelf: Nederlanders als Tord Boontje werken in het buitenland, buitenlanders als Satyendra Pakhalé vestigen zich in Nederland, en Nederlanders én buitenlanders maken ontwerpen voor dezelfde internationale opdrachtgevers. In de ‘global village’ krijgen nationale en stedelijke cultuur een veelzijdig en complex karakter dat zich maar moeizaam verhoudt tot de simplificaties van ‘nation branding’ en ‘city marketing’.

Een evenement als ‘Arnhemse Nieuwe’ roept bij mij twee vragen op. Bestaat er zoiets als Arnhemse vormgeving? En: Kunnen Arnhem, vormgevers en vormgeving zich op zo’n manier met elkaar verbinden dat er een eigen, stimulerende vormgevingscultuur ontstaat?

Designed in Arnhem DZA#1

voorwoord – Dingeman Kuilman, voorzitter College van Bestuur ArtEZ

04

DZA#1

Marjolein ten Hoopen (AN 2006) Harold Hofenk (AN 2006) Sarah Sixma (AN 2006) Maaike van der Zee (AN 2006) Lotte van Tongeren (AN 2006) Sanne Schrijver (AN 2006) Ghalia El Srakbi (AN 2006) Marjolein Jochems (AN 2006) Seksarit Thanaprasittikul (AN 2006) Robert Flier (AN2007) Sander Hermsen (AN2007) Femke Herregraven (AN2007) Inge Konijn (AN2007) Judith Lansink (AN2007) Ivo Mittelmeijer (AN2007) Fenna Oosterhoff (AN2007) Rienske Piepers (AN2007) Mariëlle van de Ven (AN2007) Marius Hofstede (AN2008) Huub de Lang (AN2008) Simone Trum (AN2008) Saakje Visser (AN2008) P.12 Maarten van der Horst (AN2008) Lieveke van Zuylen (AN2008) Bastiaan Buurman (AN2008) Marko Matic (AN2008) Dimitri van Loenen (AN2009) Martine Mathijsen (AN2009) Debbie Wijskamp (AN2009) Paula Arntzen (AN2009) Rosanne Bergsma (AN2009) Ratna Ho (AN2009) Mirte Engelhard (AN2009) Paul Verhoeven (AN2009) Oliver Carter (AN2010) Britt Tan (AN2010) Ruben Doornweerd (AN2010) Anna Korshun (AN2010) P.31 Dieter Volkers (AN2010) Klaas Kuiken (AN2010) Sjoerd Vroonland (AN2010) Jasper van Loenen (AN2010)

A.N. – Paula van Strien

DZA#1 Arnhemse Nieuwe Zoals Dingeman Kuilman in het voorwoord hiernaast uiteenzet, is Arnhem bij uitstek een plek waar ontwerpers met elkaar samenwerken. Design Zine Arnhem wil bijdragen aan het versterken van die band tussen ontwerpers en aan het verder uitbreiden van dit netwerk. Zo worden Arnhemse ontwerpers in dit tijdschrift verbonden met wetenschappers die onderzoek doen naar ontwerp en met bedrijven die actief zijn in relevante sectoren, zoals onze sponsoren Paperdesk en Rikken Print. DZA stelt zich dus tot doel om een brug te slaan tussen ontwerpers, wetenschappers, beeldmakers en het bedrijfsleven door een ‘hanteerbaar’ podium te bieden voor (reflectie en visie op) Arnhems ontwerp. Hiermee kan DZA een bijdrage leveren aan het vergroten van het succes van Arnhemse ontwerpers en biedt zij idealiter een aanvulling op de activiteiten die Ontwerp Platform Arnhem organiseert. Dit eerste nummer staat in het teken van Arnhemse Nieuwe - een titel die sinds 2006 op uitnodiging van Ontwerp Platform Arnhem door een professionele jury wordt toegekend aan veelbelovende recent afgestudeerde ontwerpers van ArtEZ hogeschool voor de kunsten Arnhem. In dit nummer wordt gereflecteerd op het concept ‘Arnhemse Nieuwe’ en worden updates gegeven van ontwerpers die deze titel eerder ontvingen. We tonen een autonoom werk dat Kim van Es (AN 2011) speciaal voor DZA heeft ontworpen en lichten het atelier van Saakje Visser (AN2008) en de schoenen van Anna Korshun (AN2010) uit. Bovendien besteden we aandacht aan ‘Arnhemse Nieuwe 2012’.

Ward van der Reijden (AN2011) Marius Op ’t Eynde (AN2011) Jarwo Gibson (AN2011) Kim van Es (AN2011) P.02 26 29 Tiemen Rapati (AN2011) Kongyiu Cheng (AN2011) Frank Kolkman (AN2011) Rick Tegelaar (AN2011) Esther Kruyer (AN2012) P.20 22 Jef Montes (AN2012) P.18 22 Thor ter Kulve (AN2012) P.24 Mark Sturkenboom (AN2012) P.25 Casper Tolhuisen (AN2012) P.23 Boyd Rotgans (AN2012) P.24 Robin Smits (AN2012) P.25 Janna Ullrich (AN2012) P.23 Rosanne Bergsma (AN 2009)

05

DZA#1


UPDATE In 2006 besloot Ontwerp Platform Arnhem (OPA) om veelbelovende recent afgestudeerde Arnhemse ontwerpers een duwtje in de goede richting te geven door ze aan de buitenwereld te presenteren onder de naam Arnhemse Nieuwe. Zij worden geselecteerd door een jury van gerenommeerde vormgevers die de studenten niet alleen beoordelen op eigenzinnigheid en vakmanschap, maar ook op ondernemerschap. Op 18 september dit jaar werd de nieuwe lichting gepresenteerd. Wat zijn hun perspectieven? Is de titel Arnhemse Nieuwe een voorspeller voor toekomstig succes? Om deze vragen te kunnen beantwoorden, heb ik het succes van de voormalige Arnhemse Nieuwen onderzocht. Ik richtte mij op de Arnhemse Nieuwen van 2006 tot 2010, omdat zij minimaal twee jaar geleden zijn afgestudeerd en dus tijd hebben gehad om hun draai te vinden. Met een aantal van hen heeft OPA nog regelmatig contact. Van anderen heb ik per e-mail een update ontvangen en van de overige ontwerpers heb ik zelf informatie op het internet gezocht. Op basis van dit onderzoek kan ik concluderen dat ruim 60% van de Arnhemse Nieuwen in de jaren na het afstuderen redelijk tot zeer succesvol is als ontwerper. Aan de ene kant zijn er ontwerpers die een eigen onderneming hebben opgezet. Een aantal voorbeelden daarvan zijn in de kolommen hiernaast te vinden. Aan de andere kant zijn er meerdere ontwerpers die in dienst zijn van een studio of bedrijf dat gespecialiseerd is in vormgeving. Zo is Sanne Schrijver (AN 2006) stoffencoördinator bij Veldhoven Group - een modebedrijf in Amsterdam; is Inge Konijn (AN 2007) ontwerper bij modebedrijf G-Star; is Marko Matic (AN 2008) architect bij IAA architecten; en is Dimitri van Loenen (AN 2009) ontwerper bij Total Identity- een bureau dat gespecialiseerd is in corporate identity. Dan is er ook nog een interessante groep Arnhemse Nieuwen die in Nederland onbekend is, maar die het in het buitenland helemaal gemaakt heeft. Zo is Maarten van der Horst (AN 2008) een gevestigde modeontwerper in Engeland. Dit jaar toonde hij zijn nieuwste collectie tijdens de Londen Fashion Week. Een aantal ontwerpers blijft in contact met Ontwerp Platform Arnhem. Grafisch ontwerper Ruben Doornweerd (AN 2010) ontwierp bijvoorbeeld samen met Hilmer Thijs het affiche voor Arnhemse Nieuwe 2011. Ook worden voormalige Arnhemse Nieuwen regelmatig uitgenodigd om te spreken tijdens een ontwerpcafé. 06

Lotte van Tongeren (AN 2006) is sieradenontwerper bij Buddha to Buddha in Amsterdam. Ze ontwerpt nieuwe items als aanvulling op de huidige collectie sieraden.

Maarten van der Horst (AN 2008) is een gevestigde modeontwerper in Engeland en toonde dit jaar zijn collectie tijdens de Londen Fashion Week.

Femke Herregraven (AN 2007) is freelance ontwerper bij Metahaven, een Amsterdamse studio voor ontwerp en onderzoek.

Simone Trum (AN 2008) en Loes van Esch werken samen onder de naam Team Thursday. Ze werken voor opdrachtgevers als TENT Rotterdam, Facing Pages in Arnhem en het Vlaams Architectuur Instituut in Antwerpen. (beeld hierboven)

Oliver Carter (AN 2010) werkt aan de lancering van de website van de nieuw ontwikkelde prefab badkamer units van SANU. Dit zijn innovatieve en duurzame badkamer units die efficiënt zijn en kostenbesparend werken in het modulaire bouwproces.

Robert Flier (AN 2007) is eigenaar van Sec. architecten, een architectenbureau dat woningen en bedrijfspanden bouwt en monumenten verbouwt.

DZA#1


Debbie Wijskamp (AN 2009) heeft dit jaar samen met Lenneke Wispelwey geëxposeerd in het Direktorenhaus in Berlijn, tijdens het Taste Festival. Haar grijze Paperpulp vazen zijn opgenomen in de nieuwe collectie van Serax. (beelden hierboven en -naast )

Paula Arntzen (AN 2009) werkt voor modeontwerper Monique van Heist, een galerie en een marketing bedrijf in Amsterdam. Tijdens de Dutch Design Week 2012 zal ze samen met zeven andere ontwerpers haar werk tonen in het Yksi gebouw in Eindhoven. (beeld hierboven)

Zo toonde grafisch ontwerper Sander Hermsen (AN 2007) in april 2011 een soort ‘gereedschapskisten’ waarmee de gebruiker binnen vastgestelde regels zelf verrassende websites kan ontwerpen. Tijdens deze avond liet Hermsen zich sceptisch uit over ‘open source’ ontwerpen: hij gaf aan dat hij nog geen manier had gevonden om te kunnen leven van het openbaar beschikbaar stellen van zijn ideeën. Fenna Oosterhoff (AN 2007) sprak tijdens het ontwerpcafé van oktober 2010. Oosterhoff onderzoekt op een ambachtelijke manier de mogelijkheden van keramiek, textiel, hout en glas. Ze vertelde dat ze het lastig vond om een goede balans te vinden tussen deze ‘core business’ en tijdrovende zaken als het regelen van haar acquisitie. Sjoerd Vroonland (AN 2010) en ontwerppartner Arjan Vaandrager toonden tijdens het ontwerpcafé van mei 2011 de Kapstokstoel die Vroonland tijdens zijn academietijd had ontworpen. Deze stoel was in productie genomen door het bedrijf Moooi. Vroonland en Vaandrager hadden nog enkele andere variaties op deze Extension Chair bedacht, zoals de Spiegelstoel en de Boomstoel. Helaas merkten ze dat Moooi in deze tijden van crisis met name geïnteresseerd is in de meest veilige ontwerpen.

Britt Tan (AN 2010) presenteerde dit jaar, samen met Fred Farrow, haar nieuwe collectie tijdens de Amsterdam Fashion Week. (beeld hierboven en -naast)

07

DZA#1


Het is opvallend dat elk van deze drie ontwerpers aandacht besteedde aan de spanning tussen de twee aspecten waarop de Arnhemse Nieuwen geselecteerd worden: eigenzinnigheid en vakmanschap aan de ene kant en ondernemerschap aan de andere. Opmerkelijk is ook dat productontwerpers verassend succesvol zijn, terwijl Arnhem toch vooral wordt gezien als stad van de mode en grafisch ontwerp. De kracht van Arnhems productontwerp blijkt uit de bekendheid van voormalige Arnhemse Nieuwen als Sjoerd Vroonland. Bovendien werden de verzameling handgereedschap van Dieter Volkers (AN 2010) en de bekende groene vazen van Klaas Kuiken (AN 2010) dit jaar tentoongesteld in het Museum voor Moderne Kunst Arnhem. Ook roemde de jury van Arnhemse Nieuwe 2012 de kwaliteit van het werk van de huidige eindexamenkandidaten Product Design. De interaction designers, daarentegen, zijn op dit moment nog veel minder zichtbaar. Deze discipline is pas sinds 2010 aan Arnhemse Nieuwe toegevoegd. De eerste geselecteerde, Jasper van Loenen (AN 2010), is nog student: hij volgt een Master aan het Piet Zwart Institute in Rotterdam. De tweede, Tiemen Rapati (AN 2011), is geëmigreerd naar Engeland, waar hij werkt voor de gerenommeerde studio United Visual Artists. Een ander buitenbeentje is Bouwkunst. Deze discipline wordt in Arnhem vooral gerepresenteerd door CASA (Centrum voor Architectuur en Stedenbouw Arnhem), dat in 2010 voor het laatst samen met OPA Arnhemse Nieuwe organiseerde. De band tussen Bouwkunst en OPA is veel minder sterk. Dit jaar was er slechts één kandidaat die zijn werk aan de jury presenteerde. Dit vond de jury te beperkend en daarom werd besloten om geen Arnhemse Nieuwe van de opleiding Bouwkunst te kiezen. Wel komen de meeste Arnhemse Nieuwen uit deze discipline goed terecht als zelfstandige of in dienst van een groter architectenbureau. Een mooi voorbeeld hiervan is Robert Flier (AN 2007), eigenaar van architectenbureau Sec. architecten. Naast de 60% Arnhemse Nieuwen die redelijk tot zeer succesvol blijven als ontwerper, is er nog een groep van ongeveer 30% die op zijn of haar website geen recent werk laat zien. Duidelijke voorbeelden daarvan zijn Sarah Sixma (AN 2006) en Ivo Mittelmeijer (AN 2007). En van ongeveer 10% is onduidelijk wat ze op dit moment doen. Voorbeelden daarvan zijn Ghalia El Srakbi [AN2006], Judith Lansink [AN2007] en Rienske Piepers (AN 2007)

08

Huub de Lang (AN 2008) heeft samen met Anne Schaufeli een eigen ontwerpstudio, genaamd studio026. Ze ontwerpen onder andere verpakkingen, boeken en huisstijlen met bijbehorende websites. Daarnaast doceert De Lang computervaardigheden bij de opleiding Fine Art van ArtEZ. (beeld hierboven)

Sjoerd Vroonland (AN2010) ontwikkelde samen met Arjan Vaandrager verschillende stoelen voor ontwerplabel Moooi, waar-onder deze Kapstokstoel. (beeld hierboven)

DZA#1

A.N. – Paula van Strien Rosanne Bergsma (AN 2009) heeft een winkel ruimte/atelier in het modekwartier Klarendal. Hier worden maatwerk schoenen gemaakt en verkocht.

Dimitri van Loenen (AN 2009) is ontwerper bij Total Identity, een bureau dat gespecialiseerd is in corporate identity.

Bastiaan Buurman (AN 2008) is Architect bij Wiegerinck architectuur stedenbouw.

De titel Arnhemse Nieuwe is dus geen garantie voor blijvende roem. Toch blijkt dat de meerderheid van de geselecteerde ontwerpers na minimaal twee jaar nog steeds redelijk tot zeer actief en succesvol is in de ontwerpwereld. In de huidige opzet van Arnhemse Nieuwe wordt op dit moment nog geen aandacht besteed aan ontwerpers die aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) studeerden, een opleiding in een andere stad volgden of autodidact zijn. Het blijkt lastig te zijn om deze groepen ontwerpers erbij te betrekken, vanwege de extra werkzaamheden op het gebied van organisatie en scouting die dat met zich meebrengt. Het is de bedoeling dat Design Zine Arnhem wel een podium gaat bieden aan deze ontwerpers. ✕

Sanne Schrijver (AN 2006) is stoffencoördinator bij Veldhoven Group, een modebedrijf in Amsterdam.

Mirte Engelhard (AN 2009) showde de draagbare damescollectie ‘Rise and Shine spring summer 2013’ tijdens Fashionclash in Maastricht. (beeld hierboven en -naast)

Lieveke van Zuylen (AN 2008) werkt bij Dante6 Luxury Casuals.

09

DZA#1

advertorial – Paula van Strien

Paperdesk adviseert iedereen die gebruik maakt van papier over de keuze van het materiaal en de productiemethodes. John Fontijn, productadviseur bij Paperdesk, stelt: ‘in een tijd dat je op de digitale snelweg wordt overspoeld met informatie kun je met goed drukwerk beter de aandacht trekken.’ Bij het ontwikkelen van goed drukwerk is kennis van papier essentieel: ‘Elk soort drukwerk vereist een ander soort papier.’ Design Zine Arnhem is gedrukt op Butterfly. Fontijn vertelt: ‘Butterfly is een beter houtvrij ongestreken papiersoort. Voor dit papier worden de betere vezels uit duurzame bronnen gebruikt, waardoor het lekker aanvoelt. Het wordt vaak toegepast als schutblad of om de kleur van de huisstijl te kunnen gebruiken zonder in kleur te hoeven drukken. Het is beschikbaar in een brede kleurenrange die al heel lang hetzelfde is, zodat de continuïteit van je huisstijl wordt gegarandeerd.’ Fontijn vervolgt: ‘Elk soort drukwerk heeft ook een papiersoort nodig met een bijpassende eigenschap. Papier dat geschikt is voor een laserprinter heeft bijvoorbeeld een lagere vochtigheidsgraad. In de warme printer kan een te vochtig papiersoort gaan storen. Bij vouwvellen, bijvoorbeeld in katerns, is de looprichting van de vezels essentieel omdat het papier anders kan breken op de vouw of kan gaan openstaan. Daarnaast zijn zaken als doorzicht (opaciteit), opdikking, gladheid, coating, vouweigenschappen en FSC belangrijk. Bovendien kun je rekening houden met de look & feel van het papier. Als je over onvoldoende kennis over deze zaken beschikt, ontstaat een minder optimaal product. Paperdesk heeft een breed over – en inzicht en kan je daardoor informeren over wat er nog meer mogelijk is. Hierdoor wordt je product kwalitatief beter – en dus waardevoller. Paperdesk kijkt naar het hele productieproces. Bij het maken van een boek kun je de vellen die bedrukt, gevouwen en gesneden worden, bijvoorbeeld, soms slimmer benutten als je een ander formaat kiest. Hierdoor bespaar je kosten, zonder op de kwaliteit te hoeven bezuinigen.’ 10

DZA#1


Paperdesk:

vragen en antwoorden 28 september, 26 oktober en 20 november,10.00 -12.00 Departement Arnhems Design

Arnhems Ontwerp Paperdesk heeft het papier van Design Zine Arnhem gesponsord. Ook steunt Paperdesk Arnhemse grafisch ontwerpers als Annelou van Griensven (ArtEZ 2008) en Johannes Buch (ArtEZ 2011) en kloppen studenten vaak aan voor advies. Daarnaast geeft Paperdesk praktijklessen bij Brown Cartonnages in Arnhem, waar op een creatieve en ambachtelijke manier verpakkingsproducten van karton worden gemaakt, zoals dozen en mappen. Bovendien kunnen ontwerpers bij Departement Arnhems Design terecht voor de maandelijkse ochtend ‘Paperdesk: vragen en antwoorden’ en kunnen zij zich vergapen aan de kast met papiermonsters, mapjes met huisstijlen en de digitale gidsen van Paperdesk. Arnhem profileert zich, volgens Fontijn, goed op het gebied van grafisch ontwerp: ‘ArtEZ fungeert als broedplaats voor jong talent en daaromheen is een netwerk van creatieve ondernemers ontstaan. Een aantal grafisch ontwerpers, zoals William van Giessen en Joost van der Steen van O.K. Parking (opgericht in 2005) en Gea Grevink en Peter van der Gulden van Przewalski (opgericht in 1991), verwierf zelfs landelijke bekendheid. Ontwerp Platform Arnhem draagt bij aan het verbinden van deze ontwerpers, bijvoorbeeld door het organiseren van Arnhemse Nieuwe. In andere steden, zoals Utrecht en Amsterdam, is die binding veel minder sterk aanwezig.’ Tot slot heeft hij nog een tip voor grafisch ontwerpers: ‘Het grafisch product is voortgekomen uit papier. Zorg ervoor dat je die oorsprong niet uit het ook verliest, ook al leven we in een digitale wereld, want anders mis je straks een essentieel stuk gereedschap.’ ✕ 11

DZA#1

atelier – Phebe Kloos

atelier Saakje Visser Saakje Visser studeerde in 2008 Cum Laude af als productontwerper aan ArtEZ Arnhem. Haar fascinaties en specialisaties zijn keramiek en taarten bakken: ‘Het is alsof de werkplaats keramiek een keuken is: Zoals je een taartje bakt, kun je ook een kopje maken.’ Het is een zonnige middag als productontwerper Saakje Visser stralend in de deuropening klaar staat om ons rond te leiden in haar atelier, dat ze deelt met interieur- en product ontwerper Rogier Sterk. Het ligt middenin Arnhems broedplaats voor ontwerpers: Klarendal. Saakje Visser is initiator van de Bakbar (een rondreizende taartenbar), maakt relatiegeschenken van keramiek en ontwerpt samen met Rogier Sterk complete interieurs. In het atelier maakt ze kleine series, prototypes, modellen, proefjes, technische tekeningen en veel presentaties. Ze oefent hiermee haar grootste passie uit: op een professionele manier bezig zijn met creativiteit. Het kleine langwerpige atelier is knus en praktisch ingericht met vier werkplekken achter elkaar. Als we binnenlopen staan op de prachtige marmeren vloer twee bureaus. Dit is meteen de plek waar Visser en Sterk de meeste tijd doorbrengen: hierop staan de computers. De werkplek ernaast wordt afgescheiden door een grote stellagekast waarin een mix van designboeken, stalen, product-

Een massieve gereedschapskast, die ze van ArtEZ meenam, voorziet haar van alle benodigdheden. Er staat een naaimachine op voor decoratief werk. Als we door het keukentje lopen waarin ze de etensvoorraad voor de Bakbar bewaart, komen we in de achterste ruimte van het atelier. Hier staan alle huistuin- en keukenmachines, zoals een cirkelzaag en een kolomboor maar dan in een luxe uitvoering.

informatie, kookboeken en de boekhouding staat. ‘Het is eigenlijk gewoon een zooitje.’ Voor de boekenkast liggen, op een zelfgemaakte bijzettafel, tijdschriften waarin hun werk gepubliceerd is. Achter de stellingkast staat een werkbank voor allerlei klusjes waar geen zaagsel bij komt kijken. Eronder staat een oude bakmachine die ze gaan opknappen om koekjes mee te maken naar eigen ontwerp. 12

De laatste ruimte is de kelder. Die staat vol met verfpotten, gereedschap, materiaal en een keramiekoven waarmee ze kleine producties maakt. Visser: ‘Ik werk vaak in opdracht en krijg dan randvoorwaarden zoals het aantal, het budget en de aanleiding voor de opdracht, zoals een geschenk of aandenken. Dan zoek ik inspiratieplaatjes, maak ik schetsen en schrijf het idee/concept uit. Vervolgens maak ik een presentatie, vaak van twee ideeën, waaruit de opdrachtgever een keuze maakt. Ik werk dat concept verder uit en maak eventueel nog een model. Het meeste maak ik zelf, maar soms besteed ik ook onderdelen uit, omdat ik niet alle technieken in huis heb.’

DZA#1

atelier – Phebe Kloos

Het atelier is een fijne plek voor Visser. Ze brengt er minstens vijf dagen per week in door en blijft er soms tot na middernacht. Zit ze niet in het atelier, dan is ze op pad met de Bakbar, of is ze aan het varen. In de toekomst gaat ze het pand dat op een steenworp afstand van het huidige atelier staat, bekleden. Dat is een grotere werkplaats waarin alle machines een eigen plek krijgen, een garage is voor de Bakbar en de start van een winkel met Bakbar artikelen. Het dierbaarste van haar atelier, Rogier Sterk, verhuist ook mee. ✕ saakje.com huwelijksservies.nl

DZA#1

beeldcredits 1

4

7

9

10

12

P.05: Rosanne Bergsma, P.06: Simone Trum, P.07: David Jagersma (werk Debbie Wijskamp boven), Paula Arntzen (midden), Britt Tan en Nienke Doekes (werk Britt Tan onder), P.08: Huub de Lang (boven), Sjoerd Vroonland (onder), P.09: Meinke Klein (werk Mirte Engelhard) P.10-11: Nico&CO, P.12-13: Phebe Kloos, Saakje Visser (resp. foto,s tekeningen) P.16-17: Anka Kresse, P.18: Peter Stigter, P.21-.22: Peter Stigter, P23: Anton Snijder (werk Casper Tolhuisen), Janna Ullrich, P.24: Boyd Rotgans, Florestan Korp (werk Thor ter Kulve), P.25: Mark Sturkenboom, Robin Smits, P.26: Thijs Mertens, P.26-27-28-29: Hilmer Thijs en Kim van Es (logo en patroon DAD), P.29: Anka Kresse, P.30: Kobilevidesign (werk Kobi Levi), René van den Berg (werk Ilja Visser en René van den Berg), P.31: May Heek (werk Anna Korshun), P.32: United Nude (werk Iris van Herpen en United Nude), Charlotte Visser (portret), P.33: Patrick Couwenberg (werk Lilian van Daal), Diewke van den Heuvel & Sander Mulder (werk Gert Jan Brienen), Jurrie Goossens (werk Jurrie Goossens)

14

DZA#1

atelier Saakje Visser – Phebe Achternaam beeldcredits 2

3

5

6

8

11

13

P.14-15: 1: Phebe Kloos (atelier Saakje Visser), 2: Peter Stigter, Liselotte Schuppers en Jef Montes (resp. catwalkfoto’s, editorial foto’s, tekeningen Jef Montes), 3: Peter Stigter, Esther Kruyer (resp. catwalkfoto’s, tekeningen/ontwerpen Esther Kruyer), 4: Mark Sturkenboom, 5: Robin Smits, 6: Anton Snijder (werk Casper Tolhuisen), 7: Janna Ullrich, 8: Boyd Rotgans, 9: Florestan Korp (werk Thor ter Kulve), 10: resp. Amber AA Verstegen (3), Kobi Levi (2), May Heek (werk Anna Korshun, 6), Masaya Kushino (1), Liza Snook (beelden Virtual Shoe Museum, 2), 11: Patrick Couwenberg (werk Lilian van Daal), 12: Diewke van den Heuvel & Sander Mulder (werk Gert Jan Brienen), 13: resp. Jurrie Goosens en Miranda Capez (werk Jurrie Goossens). Design Zine Arnhem heeft geprobeerd van alle gepubliceerde foto’s de rechthebbenden te achterhalen. Indien u meent rechten te willen claimen, kunt u contact opnemen met Paula van Strien ([email protected]).

15

DZA#1


Rikken Print

Rikken Print is een drukkerij die zich niet alleen richt op standaard drukwerk, maar ook op hoogwaardige producten uit de culturele ontwerphoek. De afgelopen jaren was er een sterke opkomst van goedkoop drukwerk, onder andere via online drukkers. Maar Coen ten Hagen, sales manager bij Rikken Print verwacht dat er in de toekomst juist een groeiende interesse zal zijn in kwalitatief hoogstaande producten: ‘Mensen zijn verzamelaars. Zij willen mooie dingen om zich heen hebben. En goed drukwerk blijft beter hangen in je hersenpan.’ Ten Hagen is intensief betrokken bij het ontwikkelen van kwaliteitsproducten. Hij is niet alleen een uitvoerder, maar denkt ook actief mee over wat het beste is voor het product. ‘Het doel is om uiteindelijk een product neer te leggen waar we allebei tevreden over zijn en dat bovengemiddeld is.’ Tijdens de totstandkoming van die producten moeten we ons volgens hem niet alleen richten op het onderhandelen over de prijs, maar zouden we vooral elkaars kennisbaken moeten zijn. ‘Een uitwisseling levert veel meer op.’ Het kan zelfs desastreuze gevolgen hebben als organisaties de prijs ten koste laten gaan van de kwaliteit. ‘Wat je overhoudt is een samenleving die niet meer kan concurreren met landen als China. Wij moeten het als Europa hebben van de kwaliteit. Dat is onze enige redding.’ Ten Hagen gelooft zelf sterk in het totaalontwerp, zoals dat van de HEMA of Hotel New York. Het gaat niet alleen om een mooi briefpapiertje, maar om een algemene houding van het bedrijf, die terugkomt in de hele organisatie. Om dat te kunnen bereiken, moeten organisaties zich eerst bewust worden van wie ze zijn en vervolgens daar naar handelen. Ten Hagen: ‘Er valt als grote organisatie enorm commercieel succes te behalen als je ontwerp op die manier inzet.’ 16

DZA#1

advertorial – Paula van Strien Rikken Print drukte onder andere een boekwerk voor het Arnhems Radiotherapeutisch Instituut (ARTI), dat werd ontworpen door Linda Swaap. Op de afbeelding een laserstansfragment uit dit boekwerk.

Arnhems ontwerp Volgens Ten Hagen doen Arnhemse ontwerpers het over het algemeen goed en zijn ze onderscheidend in hun ontwerpen. Een voorbeeld van een interessante Arnhemse grafisch ontwerper is Linda Swaap (ArtEZ 2001): ‘Zij werkt vanuit een concept, maar heeft toch een eigen signatuur.’ Over het gerucht dat de opleiding Graphic Design uit Arnhem zal verdwijnen zegt Ten Hagen: ‘Dat zou een doodsteek zijn voor de Arnhemse samenleving, want het succes van de Arnhemse vormgeving is met grafisch ontwerp begonnen. Verloochen dat alsjeblieft niet.’ Op de vraag of er zoiets is als ‘Arnhems ontwerp’ antwoordt hij: ‘Wat ik heel erg Arnhems vind, is dat er vooral uit typografisch oogpunt ontworpen wordt, op een hele basic manier. Er is een soort undergroundachtige kijk op vormgeving. Dat is voor mij herkenbaar voor het Arnhemse.’ Ten Hagen heeft ook een aantal tips voor de Arnhemse Nieuwen van 2012: ‘Probeer een mening te hebben. Kijk niet eerst naar wat de media vindt, maar neem zelf stelling. Dat is iets wat verdwijnt uit Nederland. Wees niet bang om eigenwijs over te komen, maar zorg voor een goede discussie. En probeer altijd boven het maaiveld uit te steken, jezelf te overtreffen. Dat is het grootste goed van een ontwerper.’ ✕ 17

DZA#1

interview – Lisa Goudsmit

18

DZA#1


biddende priesters en kunstschaatsen Jef Montes (24) en Esther Kruyer (22) studeerden dit jaar beiden cum laude af als modeontwerper aan ArtEZ: hij met een collectie geïnspireerd op Spaanse priesterbeelden, zij met vrouwelijke sportieve kunstschaatsachtige outfits. Beiden werden verkozen tot Arnhemse Nieuwe door Ontwerp Platform Arnhem en vertegenwoordigen hun academie tijdens Lichting, geïnitieerd door GStar, Premsela en HTNK, waar de veertien beste afgestudeerde modeontwerpers van Nederland tegen elkaar strijden om een geldbedrag van 10.000 euro.

uit rechthoeken. De glasvezelstof heeft een draadrichting waardoor ik heel goed kon zorgen dat een plooi op zijn plek blijft. Het materiaal ziet eruit als glas en is ook heel interessant als het beweegt: er ontstaan een soort bliksemschichten door het licht en tegelijkertijd lijkt het vloeibaar als water. Dit verwijst naar Madonna’s tranen, maar oogt ook fragiel en breekbaar. De materiaalkeuze was heel belangrijk, het bracht de ontwerpen een stap verder om van dat nostalgische gevoel van priesterkleding af te komen: het is mijn futuristische en abstracte kijk op het katholieke geloof. Soms gebruikte ik het glasvezel ook als lijst, zoals bij spitsbogen in de kerk. Ook heb ik een jas van glasvezelzijde chemisch gezeefdrukt, dat zorgt voor een waxlaag. Mijn ontwerpen zijn heel bewerkelijk, ik experimenteer heel veel met materialen en bewerkingen: ‘the sky is the limit’.

‘De jongen met de baret’ Jef Montes wat is het verhaal achter je

afstudeercollectie? Mijn afstudeercollectie heet Dolores, naar mijn oma: met haar bezocht ik vroeger graag de kathedraal Santa Maria in Tarragona, Catalonië, in Spanje. Een beeld van biddende priesters met geometrische belijning was het startpunt van mijn collectie. Wat ik zo mooi aan deze specifieke kathedraal vond, was dat hij niet overdreven katholiek was qua kleurgebruik, maar juist heel wit, met zandsteen en melktonen: eerder kil.

Wat is het idee achter de styling van je collectie: de hoofdbedekking maar ook de catsuits met daarin schoenen verwerkt waardoor het lijkt alsof de modellen op hun tenen lopen? Die catsuits symboliseren het bedekken en verhullen van je lichaam in het streng katholieke geloof. De hoedjes zijn een verwijzing naar mezelf, ik draag altijd barets en sta bekend als ‘de jongen met de baret’. Mijn persoonlijke stijl is zo vertaald naar een Baskische baret die ik symbolisch plaats als een halo ter verwijzing naar de kerk. De hakken zijn in de catsuits verwerkt omdat ik als kind altijd op mijn tenen liep in de Santa Maria. Dat klopt binnen het concept, dat kinderlijke en pure.

Hoe heb je dat naar je collectie vertaald qua kleur, vorm en materiaal? Ik gebruikte fuchsia voor een lichtgevend gevoel naast traditionele katholieke kleuren als rood, wit en paars met accenten van blauw, zwart, crème en lavendel. Ook heb ik een stof laten ontwikkelen in Italië, geïnspireerd op de tranen van de heilige Maria en porseleinen beelden: ‘satin duchesse’- versterkt met glasvezel. Met moulages (een techniek waarbij vorm in een kledingstuk wordt gebracht, red.) bootste ik een Spaanse priesterjas na: eerst heb ik dit met beddengoed geprobeerd, zo is alles ontstaan

Het afgelopen jaar is er heel veel gebeurd binnen de katholieke kerk: heb je dat nog verwerkt in je ontwerpen? Niet zozeer, ik heb geen politieke statements willen maken, de verwijzingen zijn alleen visueel. Ik heb me altijd heel erg verzet tegen de kerk, als puber ging ik rebelleren en uitte dat in 19

DZA#1


‘Mode is topsport’

mijn persoonlijke stijl. Als kind voelde het geloof heel erg verstikkend, maar toch zocht ik er mijn fantasie in. Dat uit zich nu in dat futuristische van mijn ontwerpen, dat gevoel kreeg ik altijd heel erg bij de kerk: als iets buitenaards, iets onverklaarbaars.

Esther Kruyer wat was het concept van

je afstudeercollectie? Ik ben gefascineerd door sportswear: ik heb altijd veel gesport en mijn eindexamencollectie moest iets worden wat bij mij past. Ik zag ice skating op tv en dat sprak me meteen aan. Ik ben altijd bezig met dingen die ik eigenlijk in eerste instantie ordinair, lelijk of vreemd vind; dat had ik ook met ice skating. Wat ik er boeiend aan vond, was de combinatie van die ‘vieze’ huidskleurige stoffen met felle kleuren als turkoois, maar ook dat het zo extreem glitter is. Dat heb ik vertaald in een modern vrouwelijk beeld, zoals een sweater in combinatie met een vrouwelijke asymmetrische taillerok. Ook heb ik veel gewerkt met colour blocking.

Wat of wie heeft jou nog meer beïnvloed als ontwerper? Afgezien van de kerk hebben kunstenaars als Goya en Velázques me ook beïnvloed bij het maken van deze collectie, en agressieve prenten van priesters die elkaar afslachten. Ook Francis Bacon’s studie naar de paus van Velázques was een starting point: een fragmentering van de werkelijkheid, de priester als satanistisch wezen geprojecteerd. Ergens zitten die scherpe lijnen nog wel in de ontwerpen. Tijdens mijn stage bij Klavers van Engelen heb ik van Niels (Klavers, red.) geleerd te werken vanuit mijn gevoel en niet vanuit een beeld. De stage bij Klaver van Engelen wakkerde een talent bij me aan dat ik niet eerder kende, daarvoor was ik erg zoekende. Daarnaast vind ik Jean Paul Gaultier interessant, vanuit een stilistisch oogpunt: dat is couture met humor, plat gezegd.

Maar de vormen en de materialen, zoals neopreen, zijn niet zoals we dat gewend zijn bij kunstschaatsen: hoe heb je die keuzes gemaakt? Nee dat klopt: in ice skating zijn de pakjes erg strak op het lichaam en ik werk van het lichaam af. Shape is voor mij heel belangrijk. Ik dacht ook na over wat de sportster zou dragen na het sporten, zoals een jas, en ik heb gekeken naar volumes. Voor materialen zocht ik naar stoffen die ik eigenlijk oerlelijk vind maar die ik dan toch interessant kon maken, zoals glitterlycra en paillettenstof. Die heb ik op een laag neopreen geplakt waardoor het glanst en triggert. Over de paillettenstof legde ik twee lagen mesh: oranje en zwart. Het werd een boeiend geheel met een beweeglijk dessin erin dat aansluit op ice skating.

Hoe zie jij je toekomst als startende creatieve professional met oog op het veranderende economische, politieke en culturele landschap in Nederland? Ik heb meegemaakt met Klavers van Engelen dat het opeens op kan houden, voor mij was dat echt een klap. Het maakte me wel bewust: vroeger had ik de droom een eigen label te beginnen, de nieuwe Jean Paul Gaultier te worden. Nu wil ik binnen een bedrijf zoals Jean Paul Gaultier werken, iets doen waarin ik goed ben en de aanvulling zijn op een team. In deze tijd ga ik niks voor mezelf beginnen, ik ben voorzichtiger geworden.

Maria Sharapova noem je als ideale vrouw om de collectie te dragen? Ja, behalve dat ze sportief en mooi is, komt dat vooral door haar discipline en harde werken. Daar herken ik mezelf in. Mode is ook topsport: 20

DZA#1


je bent er altijd mee bezig, stopt er bloed, zweet en tranen in. Het vergt discipline. Sharapova was een symbolische inspiratie. Allerlei soorten mensen inspireren mij, niet per se mensen die er ‘interessant’ uit zien: ‘gewone’ mensen die eigenlijk juist niet de shine hebben. Ik kijk heel erg om me heen, maar ik ontwerp ook met mezelf in gedachten: ik zou zelf in al mijn ontwerpen willen lopen. Ik denk dat ik door mijn kleuren en materialen op een heel jonge en frisse manier werk. Ik ben ook nog jong en kan alle kanten op: niks moet en alles mag! Hoe zie jij je toekomst als startende creatieve professional met oog op het veranderende economische, politieke en culturele landschap in Nederland? Mijn plannen zijn niet veranderd door wat er nu gebeurt. Toen ik begon aan ArtEZ wilde ik een eigen label, nu niet meer. Niet door de veranderde economie, maar door de opleiding ben ik realistischer geworden. Het liefst ga ik nu een tijdje voor een groot commercieel bedrijf werken, misschien een sportmerk zoals Adidas. Of stage lopen in New York. Ik wil even om me heen kijken, ik ben nog jong. Zonder startkapitaal wil ik eerst goed nadenken over wat ik ga doen: ik ben niet zo impulsief en maak liever verstandige keuzes. Ik ben best zakelijk en praktisch, houd niet van droomshows en zie commercialiteit niet als iets slechts. ✕

21

DZA#1

A.N. toekomstvisies – Paula van Strien

Sceptici zullen zeggen dat iedere editie van Arnhemse Nieuwe een tijdsopname is die tot stand komt op basis van de subjectieve voorkeuren van de gekozen juryleden. Dit suggereert dat een andere selectiecommissie een compleet andere selectie zou maken. Dat is deels waar. Toch is het opvallend dat de helft van de Arnhemse Nieuwen van 2012, namelijk Robin Smits, Janna Ullrich, Jef Montes en Esther Kruyer, ook werden verkozen voor de eindexamenselectie van Items Magazine (www.items.nl), die tijdens de Dutch Design Week in oktober zal worden gepresenteerd. Het feit dat juist deze ontwerpers door compleet verschillende jury’s werden geselecteerd uit tientallen kandidaten, geeft aan dat er tegelijkertijd ook sprake is van een algemeen kwaliteitsbesef dat de subjectiviteit van de afzonderlijke jury’s overstijgt. Ondanks deze waardering zullen geen van de Arnhemse Nieuwen het in de huidige economische tijden makkelijk krijgen. Welke verwachtingen hebben zij zelf van de toekomst?

boven: Esther Kruyer, Fashion Design estherkruyer.com AN 2012 onder: Jef Montes, Fashion Design jefmontes.com AN 2012

22

DZA#1


Casper Tolhuisen Product Design studiocaspertolhuisen.nl AN 2012 Vanuit mijn interesse voor koken, bereiden en conserveren heb ik onderzoek gedaan naar verdwenen en vergeten bereidingswijzen. Mijn collectie bestaat uit barbecue potten, rookkasten en een destilleer machine, vervaardigd uit keramiek, gietijzer, rubber en hout. Momenteel ben ik bezig met het starten van studio Casper Tolhuisen, waarin ik op ambachtelijke wijze producten wil produceren.

Janna Ullrich Graphic Design

jannaullrich.de, urbanfoodagency.com AN 2012 My research project, the ‘Urban Food Agency’ creates space and authenticity to function as a platform for utopian scenarios speculating on the future of urban food. For me a very special feature within critical graphic design is, that it deals with everything but graphic design. The input is given by a topic the designer is interested in – and mostly does not know too much about. I’d like to see all of us longing for a lifelong learning while always keeping in mind our ever changing context.

23

DZA#1


Boyd Rotgans Interaction Design boydrotgans.nl/portfolio AN 2012

In mijn eindexamenwerk heb ik me gericht op de bodemgesteldheidgegevens van Nederland en gezocht naar een combinatie van beeld en geluid. Binnen een werken/of studieklimaat wil ik mijn onderzoekende houding en vaardigheden verder gaan ontwikkelen en met mensen om me heen die me inspireren iets moois neerzetten. Hier ontstaat voor mij ware creativiteit.

Thor ter Kulve Product Design

thorterkulve.nl AN 2012

Door te parasiteren op bestaande en herkenbare producten wil ik laten zien wat er allemaal kan met wat er reeds is. Ik hoop de gemeente te triggeren anders naar het beleid te kijken. Naar mijn mening zullen de huidige ontwikkelingen binnen de culturele sector uiteindelijk bijdragen aan een breder draagvlak vanuit de samenleving. Dat de creatieve industrie nu één van de snelst groeiende sectoren van de Nederlandse economie is, laat een ongekende flexibiliteit zien.

24

DZA#1


Mark Sturkenboom Product Design marksturkenboom.com AN 2012 Ik heb mijzelf altijd beschouwd als een verhalenverteller. Mijn eindexamencollectie bestaat dan ook uit een serie verhalen- alternatieven op de werkelijkheid. De volgende stap is het vinden van een eigen ruimte om te kunnen werken en te produceren. Graag start ik een eigen onderneming waar ik zowel vrij werk als werk in opdracht maak. Ik hoop dit binnen drie jaar te verwezenlijken en zo een gezond ontwerpbureau te hebben.

Robin Smits Graphic Design robin-smits.nl AN 2012

Binnen mijn onderzoeksopdracht heb ik een poging gedaan om een auditieve taal te ontwerpen. Ik ontwierp een letter op zo’n manier dat het kleine snijplot machientje Gerben er bij het tekenen van de lettervormen voor iedere letter een karakteristiek, maar vooral een eigen geluid produceerde. In de toekomst hoop ik dit onderzoek verder gestalte te kunnen geven.

25

DZA#1

OPA over Arnhemse Nieuwe

Ontwerp Platform Arnhem (OPA) is opgericht om Arnhems ontwerp te promoten, vormgevers te inspireren en ontwerpers met elkaar of met potentiële opdrachtgevers in contact te brengen. Arnhemse Nieuwe past binnen deze doelstellingen omdat het de band tussen alumni van ArtEZ warm houdt en het bijdraagt aan het vergroten van de zichtbaarheid van Arnhems ontwerp in de stad. Hoe zou dit concept kunnen worden verbeterd? Wat zou er nog meer gedaan kunnen worden voor (jonge) Arnhemse ontwerpers? En wat is eigenlijk het belang van een goed ontwerp voor onze samenleving? Al jaren wordt er over gesproken om Arnhemse Nieuwe uit te breiden met de opleiding industrieel productontwerp van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) en de masterspecialisaties van ArtEZ (bijvoorbeeld de werkplaats Typografie). Helaas blijkt het niet haalbaar te zijn om al deze groepen in één avond aan bod te laten komen. Misschien is het daarom tijd voor een driedaags evenement of een Arnhems Design Festival waarin Arnhems ontwerp in de breedste zin van het woord centraal staat. OPA zou een dergelijk evenement niet alleen kunnen organiseren. Op dit moment blijkt het al lastig genoeg te zijn om Bouwkunst – een discipline die vanaf het allereerste begin onderdeel is van Arnhemse Nieuwe – erbij te blijven betrekken. Sinds Arnhemse Nieuwe niet meer in samenwerking met CASA wordt georganiseerd (2011), is de interesse van architecten in het evenement nog lager geworden dan hij al was. Één van de obstakels is dat bouwkundige hun affiche (links) Arnhemse Nieuwe 2012 ontwerp: Thijs Mertens DAD huisstijlvormen (achtergrond) Hilmer Thijs en Kim van Es

26

DZA#1

OPA over Arnhemse Nieuwe

opleiding in oktober afronden, terwijl de andere ontwerpers van ArtEZ in de zomer afstuderen. Een oplossing hiervoor zou kunnen zijn om in oktober – een maand na Arnhemse Nieuwe – aandacht te besteden aan Bouwkunst. Kunstenaars als Karel de Bazel en Hendrik Berlage lieten aan het begin van de vorige eeuw zien dat ontwerp en architectuur onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en dat bouwkunst dus serieus genomen dient te worden door een zichzelf respecterend ontwerpplatform.

iPad en de iPhone van Apple. Door het kwalitatief hoogstaande totaalconcept werden deze producten een groot internationaal succes. Het is nu tijd om de Nederlandse designvakken serieus te nemen, zodat Europa op internationaal niveau kan gaan fungeren als een toonaangevend laboratorium voor innovatie. Een obstakel hierbij is de stap van een goed concept naar een concreet marktwaardig product. Er zijn behalve sterke ontwerpen, ook intelligente investeerders nodig die het maken van prototypes of een eerste kleine collectie van veelbelovende ontwerpers willen financieren. Alleen daarmee kan het gat tussen het concept en de wereldeconomie worden overbrugd. Jonge ontwerpers hebben hierin zelf een grote verantwoordelijkheid: zij dienen zich proactief op te stellen en te laten zien dat ze ondernemers zijn. De afgelopen jaren hebben Arnhemse Nieuwen deze taak zeer serieus genomen. Zo gebruikte Frank Kolkman (Arnhemse Nieuwe 2011) het podium dat OPA hem bood om een pleidooi voor zijn product te houden en mensen op te roepen om hem te ondersteunen. De Arnhemse Nieuwen die dit jaar afstudeerden, begonnen hun studie in 2008, aan het begin van de crisis. Zij zijn zich ervan bewust dat het werk niet als vanzelfsprekend naar hen toekomt. Een proactieve houding is met name van belang voor modeontwerpers en productontwerpers, die een flink budget nodig hebben voor het opzetten van een eigen collectie.

Niet alleen de verschillende disciplines, maar ook de diverse organisaties en kleine initiatieven die Arnhem kent op het gebied van ontwerp, bouwkunst en beeldende kunst zouden hun positie kunnen versterken door veel nadrukkelijker samen op te trekken. Om dat vanzelfsprekender te maken zou Arnhem gebaat zijn bij een organisatie die boven de verschillende initiatieven, evenementen, happenings en organisaties in Arnhem uitsteekt en ze bij elkaar brengt – bijvoorbeeld zoals Brainport dat doet in Eindhoven. Vanuit dat overkoepelende ‘orgaan’ zou duidelijk moeten worden gemaakt dat het van groot belang is om Arnhemse ontwerpers, veel meer dan nu het geval is, te ondersteunen. De afgelopen jaren zijn er al grote stappen op dit gebied genomen. Zo is er bij de overheid het besef gekomen dat innovatie een vereiste is voor economische groei en dat de creatieve sector hierin een centrale rol speelt. Maar als we internationaal echt mee willen blijven tellen, dan moeten we nu geld investeren in mensen die voldoende kennis en kunde hebben om innoverend te denken. Vormgevers spelen hierin een centrale rol: zij zijn opgeleid om zich te verdiepen in materialen, productiemethodes en innovatieve producten. Goed ontworpen producten kunnen vervolgens bijdragen aan een gezonde economie. Bekende voorbeelden hiervan zijn de

De Arnhemse Nieuwen van 2012 kunnen hun kansen daarop vergroten door met mensen om zich heen te praten, zich in netwerken van anderen te begeven en zich te verdiepen in financieringssystemen als crowdfunding. Het is voor hen van belang om binnen een jaar een prototype of kleine collectie af te hebben, omdat er volgend jaar weer een nieuwe generatie studenten klaar zal staan om de arbeidsmarkt te bestormen. ✕ 27

DZA#1


Departement ArnhemS Design [DAD] Het logo en de vormen

die deel uitmaken van de huisstijl van DAD

werden ontworpen door

Hilmer Thijs (Studio Hands) in samenwerking met Kim van Es (Graphic Playground) en zijn geïnspireerd op de plattegrond van dit designcentrum.

In het hart van Arnhem is onlangs een nieuw designcentrum geopend: Departement Arnhems Design (DAD). Hier kun je als beeldmaker, beleidsmaker, ondernemer, student en voorbijganger terecht voor goede koffie, exposities, workshops en een stimulerende flexwerkomgeving. Op deze door OPA geïnitieerde locatie in de Broerenstraat waar het ontwerp platform tevens kantoor houdt, wordt prikkelend Arnhems ontwerp vertoond in de etalages en expositieruimte. Op dit moment kun je er bijvoorbeeld de expositie ‘Arnhemse Nieuwe 2012’ bekijken. In de gang van de bar naar de expositieruimte is een kleurrijke mural van Annemieke Olthuis te bewonderen. Ook biedt OPA met deze nieuwe locatie ontwerpers, beleidsmakers, ondernemers, studenten en voorbijgangers de gelegenheid om gebruik te maken van de flexwerkruimte of om onder het genot van een kopje koffie af te spreken met zakenrelaties. Voor wie ongestoord wil vergaderen, is er daarnaast een besloten bespreekkamer. Het wekelijkse programma met workshops en andere activiteiten draagt bij aan de professionele ontwikkeling van zzp’rs, ontwerpers en andere geïnteresseerden. Zo is John Fontijn van Paperdesk elke laatste vrijdag van de maand tussen 10 uur en 12 uur aanwezig voor al je vragen over papier. Daarnaast kun je iedere dag in DAD de papiermonsters en kartoncollectie van Paperdesk testen en verschillende huisstijlen bekijken.

Houd de nieuwsbrief, de website en facebook in de gaten voor het programma van Departement Arnhems Design! ✕

28

DZA#1


vitrine ingericht door: Ilvy Jacobs thema ‘papier’

29

DZA#1

design collectie – Sanne van der Beek

Arnhems design in Van Barbieschoenen en ansichtkaarten tot advertenties en daadwerkelijke draagbare ontwerpen; Liza Snook, eigenaar van het Virtual Shoe Museum, heeft ze allemaal in haar bezit. Bijzondere schoenen zijn al 25 jaar haar passie. Sinds acht jaar heeft ze deze persoonlijke interesse vertaald in een professioneel online schoenenmuseum dat inmiddels meer dan 2500 schoenen van 400 designers telt: ‘Het begon er eigenlijk mee dat ik voor bezoek telkens de schoenen uit dozen moest halen, al mijn foto’s en ansichtkaarten moest opduiken en continu dezelfde verhalen vertelde. Ik dacht: dat moet toch efficiënter kunnen.’

boven: Kobi Levi Cheerleader red, 2012 onder: Ilja Visser en René van den Berg Hyperborea, herfst / winter 2011-2012 rechts: Anna Korshun

Met behulp van haar partner, een webdesigner, zette Snook, van huis uit grafisch ontwerper, haar Virtual Shoe Museum op. De keuze voor een virtueel museum kwam niet alleen voort uit de praktische overweging om op een laagdrempelige manier snel van start te kunnen gaan, maar ook uit onvrede over bestaande schoenenmusea: ‘Ik vond het frustrerend dat ik in bestaande schoenenmusea vaak maar drie of vier virtines te zien kreeg, hoewel ik wist dat de opslagruimtes vol moesten liggen met schatten. Ook contextinformatie en licht/ruimte condities stelden vaak teleur.’

Grey ankleboot 2010

De voordelen die een virtueel museum biedt, zitten voor Snook niet alleen in het feit dat je niet gebonden bent aan de beperkingen van een fysieke ruimte, maar ook in het feit dat je heel makkelijk verschillende perspectieven kunt creëren op één bepaald ontwerp. In haar museum biedt ze haar bezoekers bijvoorbeeld de mogelijkheid om te selecteren op designer, materiaal, type of kleur. Daardoor ontstaat er steeds een compleet ander beeld van haar collectie. Bovendien kan volgens Snook zo ook een veel rijkere collectie worden gepresenteerd: ’Het leuke aan een virtueel museum is dat het ontwerp niet eens echt hoeft te bestaan – het kan 30

DZA#1


het Virtual Shoe Museum een tekening, foto, kunstinstallatie of video zijn. Een aantal schoenen uit mijn collectie bestaat bijvoorbeeld slechts als videoperformance of theaterstuk.’ Snook heeft een brede insteek bij het selectieproces van haar collectie: ‘Ik ben een alleseter: mijn collectie omvat allelei stijlen, periodes en is internationaal.’ Toch heeft ze wel een heel specifieke focus: ‘Ik zoek altijd naar dingen op de grens, ontwerpen die me verbazen of waar ik twee keer naar moet kijken – is dit nu een schoen of niet?’ Dit is dan ook precies wat Snook deed besluiten om Anna Korshun in haar collectie op te nemen toen zij in 2010 Arnhemse Nieuwe werd: ‘Wat ik bij haar schoenen heel mooi vind is dat ze supersimpel, maar heel goed doordacht, zijn. Ze durft buiten de voetvorm te denken, waardoor bijna architecturele ontwerpen ontstaan. Het is heel spannend dat de beperkingen van de lichaamsvorm verlaten worden en ze hierdoor vrijheid creëert voor een rijkere vormentaal waardoor de grenzen van wat een schoen is – en

31

DZA#1


kan zijn – verlegd worden. Als je de ontwerpen van Anna in een museum naast een bloemenvaas zou zien, zou je misschien niet eens denken dat het schoenen zijn.’ Korshun, die zeer vereerd is met haar plekje in het Virtual Shoe Museum, sluit zich hierbij aan: ‘Tijdens mijn studietijd bij ArtEZ viel me op dat er erg veel beperkingen zijn binnen footwear design. Je zit vast aan de leestvorm, welke erg asymmetrisch en organisch is. Ook moet je veel rekening houden met draagbaarheid en comfort. Daarnaast zag ik ook dat er bijna geen innovaties binnen de productieprocessen van schoenen plaatsvinden.’ Korshun heeft dan ook besloten om met haar recentelijk ontvangen startstipendium een eigen schoenenlijn op te zetten waarin de ontwikkeling van een innovatief en duurzaam productieproces centraal staat. Ze hoopt deze lijn te presenteren tijdens de komende Dutch Design Week in oktober. Snook signaleert ook dat steeds meer jonge ontwerpers traditionele beperkingen binnen schoenontwerp juist ombuigen naar uitdagingen: ‘In het begin had je alleen leren schoenen, maar door technieken zoals de 3Dprinter kun je nu allerlei nieuwe materialen gebruiken. Daardoor kun je kleine collecties maken waarin je kunt experimenteren. Het maakt veel verschil of je 140 onderdelen in elkaar moet zetten of door een slimme vouwtechniek met vilt heel simpel een slipper kunt maken.’

en de verbindingen met de praktijk steeds beter worden: ‘ArtEZ heeft bijvoorbeeld dit jaar net zijn eerste jaar Master Shoe Design achter de rug, waar ook weer mooie talenten vandaan kwamen, zoals Amber Verstegen die ik net heb toegevoegd aan mijn collectie.’ Hoe veelbelovend de talentontwikkeling in Nederland ook is, het is geen makkelijke tijd voor schoenontwerpers: ‘Waar een paar jaar geleden jonge ontwerpers nog aan projectsubsidies konden komen, is dit in deze tijd niet meer het geval. En mensen die heel veel geld hebben, kopen geen schoenen van jonge ontwerpers’. Snook hoopt dan ook met haar Virtual Shoe Museum niet alleen haar passie voor schoenen over te brengen op de bezoekers, maar ook hun blik te verbreden: ‘Het zou toch prachtig zijn als mensen met liefde en budget voor schoenen in plaats van Louboutin’s of Prada’s gewoon een Anna Korshun kopen.’ ✕ www.virtualshoemuseum.com

boven: Iris van Herpen en United Nude: Synesthesia ivory, 2010 onder: Liza Snook r

Aan Nederlands talent die deze uitdagingen kunnen aannemen is geen gebrek: ‘Er zit ongelofelijk veel talent in Nederland dat ook steeds meer internationaal succes krijgt. Bekijk bijvoorbeeld maar eens de ontwerpen van United Nude voor Iris van Herpen of werk van de eveneens in Arnhem opgeleidde Marloes ten Böhmer.’ Dit komt, volgens Snook ook doordat binnen de ontwerpopleidingen de mogelijkheden tot specialisatie in schoendesign steeds groter, 32

DZA#1

IPO/HAN Niet alleen aan ArtEZ, maar ook aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) studeren ontwerpers af. Onderstaande ontwerpers volgden de afgelopen jaren de opleiding Industrieel Product Ontwerpen. Ze ontwierpen deze producten voor hun eigen label of naar aanleiding van een vraagstelling in opdracht van een bedrijf.

Lilian van Daal IPO/HAN lilianvandaal.com

‘Delicate Textures’ zet ons aan het denken over het alledaags gebruik van producten en materialen. In de collectie wordt papier vereeuwigd in een bijzonder porseleinen object. Het is een eerbetoon aan papier en zijn oorsprong. Het maakt ons bewust van het vanzelfsprekende gebruik ervan, aangezien het te pas en te onpas verschijnt en verdwijnt in ons dagelijks leven.

Gert Jan Brienen IPO/HAN i.o.v.. Sander Mulder

Geïnspireerd door onlogisch geplaatste of onlogisch functionerende schakelaars, combineert ‘Cyclops’ vorm en functie, door middel van innovatieve technologie in haar minimalistische maar elegante uiterlijk. Door de lamp te breken met behulp van het centrale ‘oog’, schakelt deze uit. Door het ‘oog’ weer op te tillen, springt de lamp recht en schakelt hij aan; vorm is functie.

Jurrie Goossens IPO/HAN i.o.v. Kees Marcelis

De Stone fauteuil is in veel verschillende samenstellingen mogelijk. De getordeerde vorm zorgt voor een spannend lijnenspel. De stoel moest een massief uiterlijk krijgen met een zachte en warme textuur. Het was een uitdaging om de complexe vorm inclusief de wensen van Kees Marcelis tot een goed en produceerbaar product te maken.

33

DZA#1

biografieën DZA#1 Verschillende ontwerpers, beeldmakers, wetenschappers en andere experts op het gebied van design werkten mee als (gast)redacteur aan het eerste nummer van Design Zine Arnhem. Wie zijn zij en welke belangen behartigen zij?

Anka Kresse (1962) is opgeleid aan ArtEZ hogeschool voor de Kunsten, graphic design en werkzaam als freelance ontwerper, illustrator en part time docent typografie aan ArtEZ Arnhem en Zwolle. Ze heeft zich langdurig als bestuurslid aan het platform illustratie van beroepsorganisatie BNO en netwerkorganisatie OPA verbonden en werkt als scout mee aan de eindexamenedities van Items Magazine. (ankakresse.nl) Dingeman Kuilman (1961) is voorzitter van het College van Bestuur van ArtEZ. Hij werd opgeleid als grafisch ontwerper aan de Rietveld academie en werkte in verschillende functies bij Studio Anthon Beeke, Phlips Design en FHV BBDO. Tot 2010 was hij directeur van Premsela, het Nederlandse instituut voor design en mode. ([email protected]) Kim van Es (1989) is een grafisch ontwerper die speelt met gevonden of zelf ontworpen materialen uit haar vakgebied. In haar studio, Graphic Playground, ontwikkelt ze haar eigen ontwerpregels. Voor haar is alles een experiment zonder grenzen. Het proces is daarbij vaak belangrijker dan het eindresultaat. (graphicplayground.nl)

voor Moderne Kunst Arnhem en is momenteel PR en Communicatiemedewerker bij Ontwerp Platform Arnhem, archivaris vormgevingsarchieven bij museum CODA in Apeldoorn en hoofdredacteur van Design Zine Arnhem. ([email protected]) Phebe Kloos (1987) studeerde in 2004 af aan TMO, Hogeschool voor Modemanagement. Na drie jaar te hebben gewerkt als inkoper, pakte ze haar boeltje op om te gaan reizen door Azië. Eenmaal teruggekomen besloot ze haar droom na te jagen: schrijven en fotograferen. (www.troela-phebe.blogspot.com) Sanne van der Beek (1985) heeft een master in Algemene Cultuurwetenschappen, waar ze zich gespecialiseerd heeft in design, mode, nieuwe media en populaire visuele cultuur. Als freelance journaliste publiceert ze regelmatig over deze onderwerpen. Momenteel werkt ze tevens als embedded researcher in opdracht van de Universiteit van Amsterdam bij Virtueel Platform, het sectorinstituut voor e-cultuur. (sannevanderbeek.nl)

Lisa Goudsmit (1986) heeft een BA Fashion Management van Amsterdam Fashion Institute en een MA Design Cultures van de Vrije Universiteit. Ze is geïnteresseerd in de culturele en historische context van mode en design met een speciale interesse in accesoire-ontwerp. Sinds enkele jaren werkt ze als freelance journaliste en bladenmaakster. ([email protected]) Paula van Strien (1986) studeerde kunstgeschiedenis, filosofie, cultuurwetenschappen en bedrijfskunde. Ze werkte op de afdeling toegepaste kunst en vormgeving van het Museum 34

DZA#1

Design Zine Arnhem biedt een podium voor reflectie en visie op Arnhems ontwerp. Wil jij DZA ondersteunen en tegelijkertijd jezelf of je bedrijf promoten? Sponsor dan een advertorial waarin je uitlegt waarom jouw product of dienst interessant is voor ontwerpers of mensen die geïnteresseerd zijn in ontwerp. Meer weten? Mail naar [email protected].

35

DZA#1

Design Zine Arnhem

is een tijdschrift voor Arnhems ontwerp en verschijnt 4 keer per jaar. DZA wordt ondersteund door Ontwerp Platform Arnhem. DZA slaat een brug tussen ontwerpers, wetenschappers, beeldmakers en het bedrijfsleven en biedt een podium voor reflectie en visie op Arnhems ontwerp.

maga colofon hoofdredactie: Paula van Strien art-directie en ontwerp: Anka Kresse druk: Rikken Print, Gendt papier: Paperdesk, Zutphen (omslag) Gustav Wasa 150grs; (binnenwerk) Butterfly zachtgroen 90grs; Butterfly zachtgrijs 90grs; Butterfly hagelwit 90 grs

aan dit nummer werkten mee Anka Kresse ([email protected]) Dingeman Kuilman ([email protected]) Kim van Es ([email protected]) Lisa Goudsmit ([email protected]) Paula van Strien ([email protected]) Phebe Kloos (troela-phebe.blogspot.com) Sanne van der Beek ([email protected]) Ontwerp Platform Arnhem (o-p-a.nl) sponsoren Ontwerp Platform Arnhem (o-p-a.nl) Rikken Print, Gendt (rikkenprint.nl Paperdesk, zutphen (paperdesk.nl) Departement Arnhems Design (facebook.com) contact Ontwerp Platform Arnhem t.a.v. Design Zine Arnhem Broerenstraat 53 6811 EB Arnhem [email protected]

36

Arnhemse Nieuwe 2012 & UPDATES

Recommend Documents